รายงานการวจย

เรอง

ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

The Attitude of Traditional Chinese Medicine of People in the Southern

Area.

โดย

อาจารยสวรรณา หดสาหมด

วทยาลยสหเวชศาสตร

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปงบประมาณ 2560

ISBN 978-93-86291-88-2

รายงานการวจย

เรอง

ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต The Attitude of Traditional Chinese Medicine of People in the Southern

Area.

โดย

คณะผวจย สงกด

1. นางสาวสวรรณา หดสาหมด วทยาลยสหเวชศาสตร

2. นางสาวอาภาภรณ พฒเอก วทยาลยสหเวชศาสตร

3. นางสาวมกดา โทแสง วทยาลยสหเวชศาสตร

4. นางสาวอรวรรณ สนไพบลยเลศ วทยาลยสหเวชศาสตร

5. นางสาววนเพญ บวหอม วทยาลยสหเวชศาสตร

6. นายจรวฒน สดสวาท วทยาลยสหเวชศาสตร

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปงบประมาณ 2560

ก

บทคดยอ

ชอรายงานการวจย :ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

ผวจย : นางสาวสวรรณา หดสาหมด

ปทท าการวจย : 2559

งานวจยนเปนการศกษา ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต เปนการวจยเชงสารวจดวยการใชแบบสอบถามชดทสรางขนมา เพอศกษาทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใตจานวน 100 คน

ผลการวจยพบวาพนทสวนใหญเปนประชาชนในพนทจงหวดระนอง สวนใหญเปนเพศหญง มอายเฉลย 35 ป การศกษาสวนใหญ อยระดบปรญญาตร มอาชพหลกรบจางทวไป และเปนผทมครอบครวแลว ผเขารบทาแบบสอบถามสวนใหญเคยใชบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจนมากอน การศกษาความพงพอใจของทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต มความพงพอใจในดานความสนใจในศาสตรการแพทยแผนจนในระดบมาก มความสนใจใชบรการรกษาดวยการใชสมนไพรจนและตาหรบยาจน พอใจทไดรบการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน และตลอดทงถามลกหลานหรอคนรจกจะแนะนาใหมาเรยนการแพทยแผนจน แตสงทควรปรบปรงและพฒนาคอการใชบรการรกษาโรคดวยการครอบแกว

ค าส าคญ : ทศนคต, การแพทยแผนจน, พนทภาคใต

ข

Abstract

Research Title : The Attitude of Traditional Chinese Medicine of People in the Southern Area.

Author : Miss Suwanna Hadsamad

Year : 2016

This research of the Attitude of Traditional Chinese Medicine of People in the Southern Area was a survey research by using a questionnaire which aimed to study the attitude of traditional Chinese medicine of 1 0 0 people in the southern area.

The findings revealed that most people were in Ranong province, most of them were females, their age was 35 and above, their educational attainment was the bachelor’s degree, their occupation was the employee, and they are married. Most of the participants used to treat by the traditional Chinese medicine, and the study of satisfaction of the attitude of traditional Chinese medicine of people in the southern area revealed that they interested in traditional Chinese medicine in the high level, and interested in a treatment by Chinese herb and medicine and satisfied with the traditional Chinese medicine. In addition, they would introduce the traditional Chinese medicine to their children, but it should be improved in a cupping treatment.

Keywords: Attitude, Traditional Chinese Medicine, Southern Area

ค

กตตกรรมประกาศ

รายงานวจย เรอง ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต (The Attitude of Traditional Chinese Medicine of People in the Southern Area.)

ไดรบทนสนบสนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2560 ซงการด าเนนการวจยในครงน ส าเรจลลวงไดดวยความชวยเหลอจากผบรหาร ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา และผทรงคณวฒท ใหค าแนะน าและขอเสนอแนะเกยวกบวธการด าเนนการวจย ผวจยขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณ ผศ. (พเศษ) ดร.นพ.ธวชชย กมลธรรม คณบดวทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทใหค าปรกษา และใหความชวยเหลอเปนอยางดดวยอธยาศยไมตรทอบอนเปนกนเอง อกทงยงเอออ านวยสถานทในการศกษาวจย อนเปนประโยชนตอการศกษาวจยในครงน

คณคาและคณประโยชนของงานวจยฉบบน ขอมอบแกบดา มารดา ผมพระคณ และอาจารยทกทาน เพอน และผรวมงาน ไดใหก าลงใจ ชวยเหลอใหค าปรกษาแนะน าจนงานส าเรจลลวงดวยดทกประการ

สวรรณา หดสาหมด

กรกฏาคม 2560

ง

สารบญ

หนา บทคดยอ ก Abstract ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญตาราง ฉ บทท 1 บทน า 1 ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 ขอบเขตของโครงการวจย 2 ผลทคาดวาจะไดรบ 2

ระยะเวลาทท าการวจย 2 สถานทท าการวจย 2

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ 3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต 3

ความหมายของทศนคต 4 ประเภทของทศนคต 4 องคประกอบของทศนคต 5

แนวคดและทฤษฎของการแพทยแผนจน 6 การแพทยแผนจนในประเทศไทย 6

จดเดนพนฐานของการแพทยแผนจน 7 ทฤษฎพนฐานของการแพทยแผนจน 8 การวนจฉยโรคตามหลกการแพทยแผนจน 10 หลกการของแพทยแผนจน 11 การรกษาโรคแบบแพทยแผนจน 11

จ

สารบญ (ตอ)

หนา

โรคใดบางทสามารถรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน 13 บทท 3 วธด าเนนการวจย 15

การรวบรวมขอมล 15 การวเคราะหขอมล 15

บทท 4 ผลการศกษาวจย 17 ขอมลทวไป 17 ขอมลเกยวกบจ านวนและรอยละของผเขาบรการดวยศาสตรการแพทยแผน

จน 19

วเคราะหทศนคตผทท าแบบสอบถามทมตอการแพทยแผนจน 20 บทท 5 สรปและอภปรายผลการศกษาวจย 22 บรรณานกรม 24 ประวตผท ารายงานการวจย 25

ฉ

สารบญตาราง

ตาราง หนา ตารางท 1 แสดงจ านวนและรอยละจ าแนกตามขอมลทวไป ตารางท 2 แสดงจ านวนและรอยละของผเขารบบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน ตารางท 3 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหน

17 19

20

ช

1

บทท 1

บทน ำ

ควำมส ำคญและทมำของปญหำทท ำกำรวจย

ศาสตรการแพทยแผนจน (Traditional Chinese Medicine) หมายถงการศกษาวชาแพทยท

สบทอดจากบรรพบรษของประเทศจนโดยมประวตการใชในการรกษายาวนาน มากกวา 5,000 ป วธ

การศกษาของแพทยแผนจน มความคดมงเนนไปทแนวคดโดยองครวม โดยมอวยวะทางสรระวทยา

และเสนลมปราณ พยาธวทยา เปนพนฐานของความคด และการรกษาจะขนอยกบความแตกตางของ

กลมอาการของโรค รวมถงการวนจฉยโรคและการปองกน การแพทยแผนจนเปนวทยาศาสตรแขนง

หนง ซงเปนผลของการรวบรวมผลการศกษาคนควาและประสบณการคลนกทางดานสรรวทยาพยาธ

วทยา การวนจฉยโรค และการปองกนรกษาโรค

การแพทยแผนจนเปนวธการรกษาโรคทถอก าเนดในประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและ

และไดรบความนยมแพรหลายไปยงประเทศตางๆทวโลก ในปจจบนองคการอนามยโลก (WHO) ไดให

การรบรองการดแลรกษาสขภาพตามแนวทางการแพทยแผนจน ส าหรบในประเทศไทยนน การแพทย

แผนจนไดรบการยอมรบและนยมมากขนในปจจบน ในปจจบนมความเจรญกาวหนาทางดาน

เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยอยางรวดเรว รวมทงโรคภย และเชอโรคตางๆกมจ านวนเพมขนเรอยๆ

ระบบการแพทยแผนปจจบนเพยงระบบเดยวไมสามารถรกษาสขภาพ อาการเจบปวยไดอยาง

ครอบคลม จงตองการวธการหลากหลายในการแกปญหาสขภาพอนามย(นายธรยทธ ขนศรแกว

,2547) ระบบการแพทยแผนจนซงเปนภมปญญาทองถนทสะสมกนมาหลายพนปและถายทอดมา

จนถงปจจบน จงเปนอกทางเลอกหนงในการดแลบ าบดและรกษาสขภาพของประชาชนซงไดรบความ

นยมเปนอยางมาก แนวทางในการรกษาผปวยโดยทวไปจะมการใชสมนไพรจน การกดจด การนวดทย

หนา การฝงเขม รมยา การครอบแกวและการกวซา (โกวท คมภรภาพ 2544)

ในพนทภาคใตสวนใหญจะมคนจนโพนทะเลทเขามาอาศยอยในประเทศไทยเปนจ านวนมาก

และทงคนไทยสายเชอจนกใหความสนใจในดานการแพทยแผนจนเปนอยางมาก ทศนคตของผทสนใจ

การใชบรการรกษาและมความเขาใจตอศาสตรการแพทยแผนจน ในจงหวดภาคใต จงเปนเรองท

นาสนใจ ในการศกษาครงนสามารถท าใหภาครฐมองเหนความส าคญการแพทยแผนจนและสรางความ

มนใจใหกบผใชบรการเพอประโยชนสงสดตอสขภาพอนามยของประชาชนสบไป

2

วตถประสงคของโครงกำรวจย

1. เพอตองการศกษา ทศนคต และความสนใจการใชบรการดานการแพทยแผนจนของ

ประชาชนในภาคใต

2. เพอตองการศกษาทศนคตและพฤตกรรมทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในภาคใต

3. เพอศกษาความาตองการทางดานการแพทยแผนจนในภาคใต

ขอบเขตของโครงกำรวจย

ในการศกษาครงน จะท าการศกษาเชงคณภาพ โดยใชวธการศกษาหลายร ปแบบ

ผสมผสานกนไดแก การศกษาจากเอกสาร การใชแบบสอบถาม การสมภาษณ ในภาคใ ต

ระหวางชวงเดอนตลาคม พ.ศ. 2559 - กรกฏาคม พ.ศ. 2560 จ านวน 100 คน

ผลทคำดวำจะไดรบ

1. ไดทราบถงทศนคตของผทสนใจใชบรการดานการแพทยแผนจนของประชาชนในภาคใต

2. ไดทราบถงความเขาใจทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในภาคใต

3. สามารถน าขอมลทไดเผยแพรไหกบผทสนใจการแพทยแผนจน

ระยะเวลำทท ำวจย

วนท 1 ตลาคม 2559 ถง 31 กรกฎาคม 2560 รวมเปนระยะเวลา 10 เดอน

สถำนทท ำกำรวจย

เขตพนทภาคใต

3

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต

1. ความหมายของทศนคต

ทศนคตเปนความเชอและความรเชงประมาณคาของบคคลทมตอสงตาง ๆ ซงผานเขา มาใน

ประสบการณของบคคล ความรเชงประมาณคานเปนไดจากทางดานบวกกบลบ ท าใหบคคล พรอมท

จะแสดงออกตอบโตตอสงตาง ๆ ดงนน จงมผท าการศกษาและใหความหมายของทศนคตไว มากมาย

ซงแตกตางกนไป ดงน

ทศนคตหมายถง แนวความคดเหน(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน, 2556 : 562)

ทศนคต เปนสงทเรยนร ประกอบดวยสวนทเปนความรคดหรอสตปญญา ความรสก และ

พฤตกรรมทแสดงออก(สรางค โควตระกล 2556 : 302; อางจาก Triandis, 1971)

ทศนคต (Attitude) เปนลกษณะของแนวโนมตามปกตของตวบคคลในการทจะชอบ หรอ

เกลยดสงของ บคคล และปรากฏการณตาง ๆ(ธงชย สนตวงษ 2546 : 167)

ทศนคต คอความโนมเอยงทเกดจากการเรยนรทน าไปสพฤตกรรมทตรงกบวถทางท ชอบ

หรอไมชอบของสงใด ๆ ทบคคลไดรบ (ศภร เสรรตน 2544 : 171; อางจาก Schiffman and Kanuk.

1991 : 227)

ทศนคต (Attitude) หมายถง ความรสกของบคคลตาง ๆ อนเปนผลเนองมาจากการ เรยนร

ประสบการณ และเปนตวกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมตอสงตาง ๆ ไปในทศทางใด ทศทางหนงซง

อาจเปนไปในทางสนบสนนหรอทางตอตานกได(พวงรตน ทวรตน 2540 : 106)

ออลพอรต (Allport) ไดใหนยามของทศนคตไววา ทศนคต คอสภาวะทางจตใจ ซงแสดงถง

ความพรอมทจะตอบสนองตอการกระตน กอตวขนมาโดยประสบการณและสงอทธพลใหม การ

เปลยนแปลงหรอชแนะตอพฤตกรรม (อดลย จาตรงคกล 2534 : 167)

ทศนคต เกยวกบความรสก อารมณ หรอความมากนอยของการยอมรบหรอปฏเสธ ขนตอน

ของการพฒนาทศนคตประกอบดวย การรบฟง การมปฏกรยาโตตอบ การตคาหรอใหคา ของสงนน

(ประภาเพญ สวรรณ 2522 : 11)

4

ทศนคต หมายถง ความรสกหรอความคดทบคคลมตอส งใดส งหน งท เปนผลมาจาก

ประสบการณหรอสงแวดลอม ความรสก และความคดดงกลาวเปนไปไดในทางชอบหรอไมชอบ เหน

ดวยหรอไมเหนดวย อนม แนวโนมทจะใหบคคลแสดงปฏกรยา และกระท าตอสงนนๆ ทงในการ

สนบสนนและตอตาน ทศนคต เปนสงทไมสามารถมองเหนไดอยางชดเจน การทเราจะทราบทศนคต

ของบคคลหนงไดก ตองใชวธแปลความหมายของการแสดงออก ซงอาจจะเปนแบบหนงของ

องคประกอบของ ทศนคตกได (ชยวฒน แสงศร 2538 : 53)

Goodไดใหความหมายทศนคตไววา ทศนคต หมายถง ความพรอมทจะแสดงออก ในลกษณะ

ใดลกษณะหนง อาจจะเปนการยอมรบหรอปฏเสธ ตอสภาพการณบางอยาง ในแตละ อยางตอบคคล

ในแตละบคคลหรอสงของในแตละอยางเปนความรสกในทางทเปนบวกและลบ รวมถงความรสก

กลางๆ ทท าใหบคคลแสดงออกมาในรแบบของพฤตกรรมทถายทอดมาจากจตใจ ของบคคลคนนน

จากความหมายของทศนคตดงกลาว สรปไดวา ทศนคต (Attitude) เปนความรสกนกคด

หรอสภาพจตใจ หรอความคดเหนและกรยาทาทางการแสดงออกตอสงหนงสงใด ทงทเปน รปธรรม

และนามธรรมในเชงประมาณคาวามคณหรอโทษ ทอาจแสดงออกในรปของความพงพอใจ หรอไมพง

พอใจ และมผลท าใหบคคลนนพรอมทตอบสนองหรอแสดงความรสกโดยการสนบสนนหรอ ตอตานสง

เหลานน ในลกษณะความชอบหรอไมชอบ เหนดวยหรอไมเหนดวย ยอมรบหรอไมยอมรบ ตอบคคล

สถานท สงของ หรอเหตการณสงใดสงหนง สรางขนจากประสบการณในอดตและปจจบน ของบคคล

หนง ๆ สามารถตรวจวดและเปลยนแปลงได สงผลตออารมณและพฤตกรรมของบคคล

2. ประเภทของทศนคต

การศกษาประเภทของทศนคต ศภร เสรรตน (2544 : 173-175, อางจาก Walters. 1978 :

261) ไดแบงประเภทของทศนคตไว 5 ประเภท ไดแก

1. ความเชอ (Beliefs) คอความโอนเอยงทท าใหตองยอมรบ เพราะเปนขอเทจจรง และเปน

สงทมการสนบสนนโดยความเปนจรง เปนสงทมเหตผลทถาวรแตอาจจะมหรอไมม ความส าคญกได

2. ความคดเหน (Opinions) คอ ความโนมเอยงทไมไดอยบนพนฐานของความ แนนอน

ความคดเหนมกจะเกยวของกบค าถามในปจจบนและงายทจะเปลยนแปลง

3. ความรสก (Feelings) คอ ความโนมเอยงซงมพนฐานมาจากอารมณโดยธรรมชาต

4. ความโอนเอยง (Incilnation) คอ รปแบบบางสวนของทศนคตเมอผบรโภค อยในสภาวะท

ตดสนใจไมได

5

5. ความมอคต (Bias) คอ ความเชอทางจตใจทท าใหเกดอคตหรอความเสยหายใน ทางตรง

ขามกบขอเทจจรง

3. องคประกอบของทศนคต

ในการศกษาทศนคตมผท าการศกษาและใหค าอธบายถงองคประกอบของทศนคต พอทจะ

น ามาประกอบการศกษาพอสงเขปได ดงน

ประภาเพญ สวรรณ (2526 : 3-4) แยกองคประกอบของทศนคตเปน 3 องคประกอบ คอ

1. องคประกอบทางดานพทธปญญา (Cognitive Component) ไดแก ความคด ซงเปน

องคประกอบทมนษยใชในการคด ความคดนอาจจะอยในรปใดรปหนงแตกตางกน

2. องคประกอบทางดานทาทความรสก (Affective Component) เปนสวนประกอบ

ทางดานอารมณ ความรสก ซงเปนตวเรา “ความคด” อกตอหนง ถาบคคลมภาวะความรสกทด

หรอไมด ขณะทคดถงสงใดสงหนง

3. องคประกอบทางดานการปฏบต (Behavioral Component) เปนองคประกอบท ม

แนวโนมในทางปฏบต หรอถามสงเราทเหมาะสม จะเกดการปฏบต

จากความหมาย ประเภท และองคประกอบของทศนคต สรปไดวา เปนความรสกนก คด

สภาพจตใจ หรอความคดเหน กรยาทาทางการแสดงออกตอสงหนงสงใด ทงทเปนรปธรรม และ

นามธรรม ซงอาจมคณหรอโทษ แสดงออกในรปของความพงพอใจหรอไมพงพอใจ และมผลท าให

บคคลนนพรอมทตอบสนองหรอแสดงความรสกโดยการสนบสนนหรอตอตานสงเหลานน ในลกษณะ

ความชอบหรอไมชอบ เหนดวยหรอไมเหนดวย ยอมรบหรอไมยอมรบ ซงประเภทของ ทศนคต

ดงกลาวจะมปจจยทส าคญทท าใหเกดทศนคตได คอ ความเชอ ความคดเหน ความรสก ความโอน

เอยง และความมอคต โดยมองคประกอบของทศนคต เปนตวกระตนใหบคคลเกดทศนคต ตอสงตาง

ๆ แลวจงน าไปสการตอบสนองอยางใดอยางหนง ทเปนอารมณและความรสก (Affective) ความคด

(Cognitive) หรอพฤตกรรม (Behavioral) ดงนน การทบคคลมทศนคตทดตอสงทตนเอง ปฏบตอย

จะเปนสงส าคญทจะชวยใหการปฏบตหนาทดวยความใสใจและพรอมทจะปฏบตตาม ดงนน ผวจยจง

ไดน าแนวคดทฤษฏเกยวกบทศนคตมาใชในการศกษาวจยในครงน

ส าหรบการศกษาวจยในครงนผศกษามจดมงหมายทจะศกษาทศนคต เกยวกบความ คดเหน

ความรสก ความเชอ ในเรองทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในภาคใต จงเปนเรองท

นาสนใจในการศกษาความตองการดานการแพทยแผนจนของประชาชนในภาคใต สามารถท าให

6

ภาครฐมองเหนความส าคญการแพทยแผนจนและสรางความมนใจใหกบผใชบรการเพอประโยชนสงสด

ตอสขภาพอนามยของประชาชนสบไป

แนวคดและทฤษฎของการแพทยแผนจน

1. ความหมายของแพทยแผนจน

การแพทยแผนจน (Traditional Chinese Medicine) หมายถง การแพทยแผนโบราณของ

จนซงสบทอดนานหลายพนปและไดหลอมรวมเปนสวนส าคญสวนหนงในวฒนธรรมของชนชาตจน

การแพทยแผนจนเปนวทยาศาสตรแขนงหนง ซงเปนผลของการรวบรวมผลการศกษาคนควา

และประสบณการคลนกทางดานสรรวทยาพยาธวทยา การวนจฉยโรค และการปองกนรกษาโรค

(โกวท คมภรภาพ 2544)

การแพทยแผนจน ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขท 1/2543 ซงออกตามพระราช บญญต

การประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 ค าวา การแพทยแผนจน หมายถง การกระท าตอมนษยเกยวกบ

การตรวจวนจฉย การบ าบดโรค การปองกนโรค หรอการฟนฟสมรรถภาพของรางกายตามศาสตร

และความรแบบแพทยแผนจน ทถายทอดและพฒนาสบตอกนมา หรอตามการศกษาจาก

สถาบนการศกษาใน ระดบอดมศกษาในหลกสตรการแพทยแผนจนไมต ากวา 5 ปของประเทศนน

และคณะกรรมการการประกอบโรคศลปะใหการรบรอง (วลาวณย จงประเสรฐ 2536)

การแพทยแผนจนเปนวธการรกษาโรคทถอก าเนดในประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและและ

ไดรบความนยมแพรหลายไปยงประเทศตางๆทวโลก ในปจจบนองคการอนามยโลก (WHO) ไดใหการ

รบรองการดแลรกษาสขภาพตามแนวทางการแพทยแผนจน ส าหรบในประเทศไทยนน การแพทย

แผนจนไดรบการยอมรบและนยมมากขนในปจจบน

World Health Organization. Guidelines on basic training and safety in acupuncture

(http://www.aaom.info/docs/who_edm_trm_99.pdf)

2. การแพทยแผนจนในประเทศไทย

การแพทยแผนจนไดเขามามบทบาทรวมกบการแพทยแผนปจจบนและการแพทยแผนไทยใน

การดแลสขภาพ ของคนไทยโดยเขามาพรอมคนจนทอพยพเขามาในประเทศไทยตงแตยคกรงสโขทย

โดยมหลกฐานทใชอางองดงน

1. ความคลายคลงกนระหวางการแพทยลานนาและการแพทยแผนไต ซงเปนการแพทย

พนบานของชนเผาไต ในเขตสบสองปนนา มณฑลยนนาน ประเทศจน

7

2. คมภรโอสถพระนารายณซงรวบรวมต ารบยาทใชในว งหลวงของสมเดจพระนารายณ

มหาราชเมอ 400 ป เศษทผานมา ปรากฏมต ารบยาจนบรรจอยในคมภรดงกลาว

3.โรงพยาบาลเทยนฟามลนธบนถนนเยาวราช กรงเทพมหานคร เปดใหบรการการแพทยแผน

จน ตงแต พ.ศ. 2446

4. หางขายยาไตอนตงซงเปนรานขายยาจนทเปดด าเนนการในถนนวานช1กรงเทพมหานคร

ตงแต พ.ศ.2449

5. สมาคมแพทยจนในประเทศไทยทกอตงตงแต พ.ศ.2468

6. ไดพบหลกฐานแพทยจนซงไดรบอนญาตใหประกอบโรคศลปะแผนโบราณสาขาการบ าบด

โรคทางยา ชน 2 เมอวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2473 ( เยนจตร เตชะด ารงสน, 2552)

30 มถนายน พ .ศ . 2543 รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณะสขโดยค าแนะน าของ

คณะกรรมการการประกอบโรคศลปะ ไดออกประกาศกระทรวงสาธารณะสขฉบบท 1 (พ.ศ.2543)

รบรองการแพทยแผนจนเปนสาขาหนงของการประกอบโรคศลปะ เพอควบคมการประกอบโรคศลปะ

ในสาขาการแพทยแผนจน และใหมขนทะเบยนและรบใบอนญาตของบคคลทท าการประกอบโรค

ศลปะโดยอาศยศาสตรการแพทยแผนจน(โกวท คมภรภาพ 2544)

3. จดเดนพนฐานของการแพทยแผนจน

การแพทยแผนจนมจดเดนพนฐาน 2 ประการ คอ

1. แนวคดมนษยกบสงแวดลอม

แนวคดมนษยกบสงแวดลอมพฒนามาจากแนวความคดวตถนยมสมยโบราณผนวกกบ

แนวความคดการวนจฉยแยกกลมอาการ แนวคดมนนยกบสงแวดลอมถอวามนษยประกอบดวย

อวยวะตนทงหาเปนศนยกลางเชอมโยงกบอวยวะและเนอเยอตาง ผานทางระบบเสนลมปราณ อวยวะ

และเนอเยอตางมหนาทเฉพาะและท างานพงพาและควบคมซงกนและกน โดยอาศยเลอดและ

ลมปราณมาหลอเลยงภายใตการควบคมของจตใจเพอใหสามารถด ารงชวตไดเปนปกตของอวยวะหนง

จะมผลกระทบตอการท างานของอวยวะอนดวย

กลาววามนษยเปนสวนหนงของธรรมชาตสงแวดลอม และมความสมพนธกนอยางใกลชด

การแพทยแผนจนไดใชแนวคดมนษยกบสงแวดลอมมาศกษาสาเหตของโรคในการท าใหเกดโรคและ

การด าเนนเปลยนแปลงของโรค เชน ตบมความสมพนธกบลม อารมณโกรธ รสเปรยว เอน นยนตา

และถงนาด โดยลม อารมณโกรธ อาหารรสเปรยวจด เปนสาเหตท าใหเกดความผดปกตทตบ ความ

ผดปกตของตบสามารถมผลกระทบถงอวยวะและเนอเยอทเกยวของคอ เอน นยนตา และถงนาด

8

2. การวนจฉยและรกษาตามกลมอาการ

อาการ คอ ความผดปกตของรางกายทผปวยรสกเองหรอแสดงออกมา เชน ปวดศรษะ มไข

คลนไส อาเจยน

อาการแสดง คอ ขอมลสภาวะของรางกายผปวยทไดจากการตรวจของแพทย

กลมอาการ คอ อาการและอาการแสดงทชวงเวลาหนง เปนการเปลยนแปลงทางพยาธวทยา

ตามสาเหตของโรค คณลกษณะของโรค ต าแหนงของโรค ความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม

และปฏกรยาของรางกายตอสาเหตของโรคในเวลานนๆ ท าใหทราบถงแกนแทของการเปลยนแปลง

ทางพยาธวทยาในเวลานนอยางครบถวน ลกซง และถกตองมากกวาการใชอาการเพยงอยางเดยว

โรคคอการเปลยนแปลงทางพยาธวทยาเกดจากสาเหตของโรคท าใหเกดการเปลยนแปลงทาง

โครงสรางหรอการท างานของอวยวะ จนเปนอปสรรคตอการด าเนนชวตตามปกตโรคแสดงออกเปน

อาการและอาการแสดง โรคจะมกลมอาการแตกตางกนตามความแตกตางของบคคล สถานท เวลา

ท าใหการรกษาตางกนไปดวย

การวนจฉยตามกลมอาการ คอ การน าขอมลอาการและอาการแสดงจากการด การฟง การ

ถามและการคล า มาวเคราะหหาสาเหต คณลกษณะ ต าแหนงของโรค และความส าพนธระหวาง

ลมปราณกอโรคและลมปราณตานโรค และแยกแยะออกมาเปนกลมอาการ การวนจฉยตามกลม

อาการจะเปนขอมลส าคญทชวยบอกถงแนวทางการรกษาทถกตองตอไป เชนมไข หนาวสน ปวด

ศรษะ ปวดเมอยตว เปนอาการความผดปกตอยทสวนนอกของรางกายซงจะตองแยกแยะใหชดเจนวา

เปนกลมอาการทมสาเหตจากลมรอน หรอลมเยน มากระทบเพราะใชยารกษาตางกน (โกวท คมภร

ภาพ 2544)

4. ทฤษฎพนฐานของการแพทยแผนจน

โดยมรายละเอยดดงน

1. ทฤษฎอน-หยางและทฤษฎปญจธาต คอ แนวความคด วตถนยมสมยโบราณ และ

แนวความคดการวนจฉยและการรกตามกลมอาการ โดยใชหลกความสมพนธของอน -

หยาง และปญจธาต มาอธบายการก าเนดของรางกาย การเปลยนแปลงทางสรรวทยา การ

วนจฉยและการรกษาโรค นอกจากนยงไดกลาวถงขอจ ากดของทฤษฎนในแงความ

ครอบคลมของเนอหาทฤษฎ และการทยงไมสามารถอธบายปรากฏการณทซบซอนทางสร

รพยาธวทยาบางอยางไดอยางสอดคลองกบหลกทางวทยาศาสตร

9

2. ทฤษฎอวยวะภายใน คอทฤษฎเกยวกบอวยวะภายในและเนอเยอในแงการท างานทาง

สรรวทยา การเปลยนแปลงทางพยาธวทยา ความสมพนธกนระหวางอวยวะภายใน และ

ความสมพนธระหวางอวยวะภายในกบสวนตางๆของรางกายและกบธรรมชาตสงแวดลอม

ทฤษฎอวยวะภายในเปนสวนประกอบส าคญของทฤษฎพนฐานการแพทยแผนจน ม

ประโยชนในทางการวนจฉยและรกษาตามกลมอาการ

3. ทฤษฎสารจ าเปน ลมปราณ เลอด และของเหลวในรางกาย กลาวถงการสราง ประโยชน

และความสมพนธกนของสารจ าเปน ลมปราณ เลอด และของเหลวในรางกาย ซงเปน

สงจ าเปนพนฐานตอการท างานตามปกตของอวยวะภายใน และเปนผลจาการท างานของ

อวยวะภายในดวย

4. ทฤษฎระบบเสนลมปราณ กลาวถงระบบเสนลมปราณในรางกาย ในแงหนาททาง

สรรวทยา การเปลยนแปลงทางพยาธวทยา และความสมพนธกบอวยวะภายใน ระบบเสน

ลมปราณเปนระบบโครงขายทท าหนาทขนสงลมปราณและเลอดใหมการไหลเวยน

เชอมโยงขนลงเขาออกระหวางอวยวะภายในและเนอเยอตาง ทวรางกาย

5. ทฤษฎสาเหตของโรค กลาวถงคณลกษณะ จดเดน และอาการทางคลนกของสาเหตของ

โรคแตละชนด

6. ทฤษฎพยาธก าเนดของโรค กลาวถงแกนแทของโรคไดแก กฎเกณฑการเกดโรค การ

ด าเนนการเปลยนแปลงโรค

7. หลกการปองกนและรกษา

หลกการปองกนโรคยดหลก “รกษาตงแตยงไมเปนโรค” เพอปองกนไมใหเกดโรคหรอ

ปองกนไมใหโรคเปลยนแปลงเลวลง

หลกการรกษายดหลก “รกษาโรคทแกน” “เสรมลมปราณตานทานโรค ขจดลมปราณกอ

โรค” “ปรบการท างานของอวยวะภายใน” “ปรบสมดลหยน-หยาง” “รกษาโดยค านกถง

เวลา สถานท บคคล” เปนตน

ทกลาวมาขางตนทง 7 ขอ เปนสวนส าคญของทฤษฎพนฐานการแพทยแผนจนซงมก าเนดจาก

ประสบการณการปฏบต ท าใหเกดทฤษฎพนฐานการปฏบตอกทหนง การประยกตใชความรทฤษฎ

พนฐานการแพทยแผนจน คอ เอาทฤษฎไปสมพนธกบความเปนจรงสามารถเปรยบเทยบกบแพทย

แผนปจจบน โดยไมตองแยกแยะฝายใดถกฝายใดผด ถอเอาผลการรกษาเปนส าคญ(โกวท คมภรภาพ

2544)

10

4.1 ลกษณะเดนของการรกษาโรคทางแพทยจนคออะไร

• จากทฤษฎทเปนพนฐาน：อนหยาง(หยนหยาง) อสง (ปญธาต)（ไม(ตบ) ไฟ(หวใจ)

ดน(มาม) ทอง(ปอด) นา (ไต)）

• วธการวนจฉย ：ไดแก การด การดม การถาม การจบชพจร ทง 4วธรวมเปนหนงเดยว

เพอตรวจหาสาเหต ชนดของโรค ตา แหนงของโรค การวเคราะหเพอแยกแยะกลไกการ

เกดโรค

• วธการรกษา：อายรกรรม(ยาจน) ฝงเขม การนวดทยหนา ครอบแกว การโภชนาการ

การกวาซารวมไปถงการใชโกฐจฬาลมพา

• วตถประสงคในการรกษา ：เพอใหอนและหยางของรางกายสมดลและฟนฟ

สมรรถภาพ

• การรกษาโรคทางแพทยแผนจน เพอตองการใหรางกายมการฟนฟทสมดลของอนและห

ยาง เพอลดภาวะเสยงทจะ กลายเปนโรครายแรงยงขน แลวยงค นงถงชวตและเพอ

คณภาพของชวตมนษย

5. การวนจฉยโรคตามหลกแพทยแผนจน

มแนวทางดงตอไปน

· การด สงเกตสงผดปกตทเกดขนภายนอก เชน ดลน สหนา ทาทาง ลกษณะการนง ยน

เดน เปนตน

· การฟง ฟงเสยงพด เสยงไอ เสยงลมหายใจ

· ดมกล น ดมกล นปาก กล นต ว กล น อจจาระ และกลนป สสาวะของผป วย

· การถาม ถามถงอาการทผปวยรสกไมสบาย ประวตชวตความเปนอย ประวต

ครอบครว เปนตน

· การแมะ (จบชพจร) แพทยจะใชนวช นวกลาง นวนาง สมผสทขอมอของคนไขทง

สองขาง ซงขอมอแตละขางจะสะทอนถงความผดปกตของระบบอวยวะภายในทแตกตางกน การแมะ

จะชวยใหแพทยทราบวามอวยวะใดในรางกายทท างานมากเกนไปหรอนอยเกนไป ถามแสดงวา

รางกายเกดภาวะเสยสมดลขนแลว เมอไดขอมลจากการตรวจวนจฉย แพทยจะวเคราะหวาอาการ

ของผปวยจดอยในกลมใด หรอเปนโรคใด จากนนจงจะด าเนนการรกษาตามศาสตรแพทยแผนจน

ตอไป

11

6. หลกการของการแพทยแผนจน

เนน “การปรบสมดล” ของรางกายเปนหลก ศาสตรแพทยแผนจนเชอวา การทรางกาย

ของคนเราเกดโรคหรออาการเจบปวยขนนนเปนเพราะรางกายเกดภาวะเสยสมดล ดงนนหากสามารถ

ท าใหรางกายกลบคนสภาวะสมดลได รางกายกจะกลบมาแขงแรงจนสามารถก าจดโรคไดดวยตนเอง

โรคหรออาการผดปกตตางๆ กจะหายไป

การบ าบดโรคตามศาสตรแพทยแผนจนเพอใหรางกายคนสสมดลนนมหลายวธ อาท การ

ฝงเขม, รมยา, ครอบแกว, การนวดทยหนา เปนตน ซงแพทยจะเลอกใชวธใด อาจใชวธเดยวหรอ

ผสมผสานหลายๆ วธ กขนกบโรคหรออาการทผปวยเปน

7. การรกษาโรคแบบการแพทยแผนจน

การรกษาแบบแพทยแผนจนจะเปนการรกษาสขภาพทเราจะเรยกไดวาเปนการรกษาแบบ

องครวม คอเปนการรกษาอาการทงทางรางกายและจตใจรวมกน โดยแพทยแผนจนจะมองทกสาเหต

ทท าใหเกดอาการปวยทงหมด การรกษาแบบนอยในหลกของความคดทถกปลกฝงกนมาวาทกสงม

พลงทเรยกวา ช (chi) ไหลผาน ถาพลงชไหลผานไมสะดวกหรอถกปดกนจะท าใหเกดภาวะไมสมดลใน

รางกาย ซงเปนสาเหตทท าใหสขภาพรางกายและจตใจของผปวยออนแอ วตถประสงคส าคญของ

การแพทยแผนจนคอการทตองท าใหพลงชไหลเวยนดและสม าเสมอ แพทยแผนจนเปนทางเลอกหนง

ของการบ บดรกษาโรคดวยศาสตรการแพทยแผนจน เชน การฝงเขม รมยา การนวดทยหนา การใช

สมนไพรจน การครอบแกว การกวซา เปนตน

แหลงทมา: http://health.kapook.com/view3321.html

การฝงเขม

การใชเขมปกลงไปบนจดฝงเขมตามรางกาย การฝงเขมเผยแพรไปทวโลก ทงในยโรป

อเมรกา และญปน เปนเวลาหลายรอยป องคการอนามยโลกไดจดประชมเมอ พ.ศ. 2522 และ 2538

ใหการรบรองโรคทใชฝงเขมเปนทางเลอกหนงในการรกษาจ านวน 57 โรค การฝงเขมรกษาโรคใหหาย

ได โดยผานจดฝงเขมทอยบนเสนลมปราณ ซงเปนเสนทางไหลเวยนและล าเลยงของพลง, เลอด และ

ของเหลวในรางกาย รวมทงเชอมโยงอวยวะภายในและเนอเยอตางๆท าใหการไหลเวยนและล าเลยง

ไมตดขด อวยวะและเนอเยอท างานประสานกลมกลนกน แพทยแผนปจจบนศกษาพบวาการฝงเขมม

ผลตอระบบประสาทอตโนมต ซงควบคมการท างานของอวยวะตางๆ และมผลตอการหลงสารหลาย

ชนดในรางการ ซงชวยระงบอาการปวดและลดอาการอกเสบไดด การฝงเขมสามารถ แกไขการ

ไหลเวยนของเลอดลมปราณทตดขด ,ปรบสภาพความสมดลอวยวะตางๆ ในรางกาย ,กระตน

12

ภมคมกนในรางกาย ,ชวยบรรเทาความเจบปวด และชวยในการหดเกรงตวของกลามเนอ โดยไมตอง

รบประทานยา โดยในปจจบนมการใชเครองอบความรอนและเครองกระตนไฟฟาเพอชวย เสรม

ประสทธภาพในการฝงเขม เขมทใชมหลายขนอยกบกลามเนอบรเวณทฝงเขม มทงเขมขนาด สน

กลาง ยาว รวมไปถง เขมแปะห และเขมดอกเหมย

การเปดต ารบยาจน

การใชยาจนเกดจากการลองผดลองถก การจดบนทกฤทธตางๆของยาแตละตวไวโดย

ปรมาจารยของยาจนจนเกดเปน คมภร เสนหนงเปนเฉาจง อธบายถงรปราง ลกษณะของยา การ

ออกฤทธและรสของยา สรรพคณทใชในการรกษา โดยการเปดต ารบยาจนแพทยจะเลอกใชยาจนเพอ

รกษาโรคตามสาเหตปจจยการ กอโรคโดยการเลอกใชยาหลายๆตว ทงยาทมสรรพคณเหมอนกน

ใกลเคยงกนเพอชวยเสรมฤทธยา และยาทฤทธตรงขามกนเพอลดพษทเกดจากยาตวอน มาเขาต ารบ

เพอใหมคณสมบตในการรกษาโรคตางๆ ยาจนในปจจบนมทงยาตม ยาเมดลกกลอน ยาแคปซล และ

ยาผง

การครอบแกว (Cupping)

ใชแกวครอบลงบนผวจากนนจงลดความดนภายใน โดยการใชความรอนหรอการดดอากาศ

ออก จนผวหนงและกลามเนอถกดดเขาไปในแกว สามารถชวยกระตนการไหลเวยนของเลอดใน

บรเวณทมการตดขดท าใหเลอดและ พลงมการไหลเวยนทดขน เสมอนเปนดทอกซทางผวหนง

สามารถรกษาอาการปวด โดยฉพาะบรเวณ บา หลง และเอว (เหมาะส าหรบผทท างานนงโตะหรอใช

คอมพวเตอรเปนระยะเวลานาน ) และสามารถใชการดานการสงเสรมความงามชวยใหผวพรรณดเปลง

ปลง มเลอฝาด หลงจากการท าครอบแกวแลว บรเวณผวหนงอาจมรอยคล า แตไมมอนตราย รอยจะ

หายเองในเวลาประมาณ 5 – 7 วนและสามารถท าไดอกเมอรอยจางหายการครอบแกวกยงแบงได

หลายประเภท อาทเชน โจวกวน สานกวน หลวกวน หลวเจนปากวน เปนตน

การนวดทยหนา

ทยคอการผลก หนาคอการหยบกลามเนอ รวมแลวคอการนวดตามศาสตรแพทยแผนจนใช

วธการนวดโดยเฉพาะในจดต าแหนงบน รางกายเทคนคทจ าเปน จะตองท าไปอยางตอเนองมพลง ใช

แรงสม าเสมอ ละมนละมอมและลมลก วธการนวดนน มหลายอยางทนยมใชกนม วธการผลก การ

กด การกดดวยนวเดยว การคลง การหยบ การสน การตบ การถ เปนตน การนวดทยหนาและการ

กดจดสามารถใชในการบ ารงสขภาพ เชนการนวดตา การนวดแขนขา การนวดเพอบ ารงกระเพาะ

อาหารและการนวดเพอสงบจตใจเปนตน สรรพคณของการนวดทยหนา คอ เสรมสมรรถนะของ

13

อวยวะภายในรางกาย , ท าใหเลอดลมหมนเวยนไดด , ปรบและเสรมกลามเนอ เอนและไขขอให

แขงแรงขน และสามารถเพมภมตานทานรางกายไดอกดวย

การกวาซา

การบ าบดดวยการขดผวหนงใชเขาสตวหรอหยก มาขดผวหนงเพอขบพษ กวาซาจะชวย

กระตนการหมนเวยนของโลหตภายใตผวหนง ขยายรขมขนใหเปดกวาง ท าใหรางกายผลดเซลลเกา

สรางเซลลใหม และขบพษออกทางตอมเหงอ ท าใหรางกายมการปรบสมดล ชวยฟนฟสมรรถนะของ

ระบบภมตานทานโรคใหแขงแรง ไดผลดในการรกษา เปนไขตวรอน ปวดเมอย หรอชาตาม

รางกาย หลงจากการท าแลว บรเวณผวหนงอาจมรอยแดงคล า แตไมมอนตราย รอยจะหายเองใน

เวลาประมาณ 5 – 7 วนและสามารถท าไดอกเมอรอยจางหาย ทงนการกวาซายงใชในศาสตรความ

งามอกดวย คอ การกวาซาใบหนาซงจะชวยใหผวนาเตงตง สามารถลดรอยเหยวยนบนใบหนาได

อยางชดเจน การกวาซาประเภทนจะไมเกดรอยแดง

โกฐจฬาลมพา

เปนไมลมลก สงไดถง 1.5 เมตร รากมกลนหอม ใบเดยว ใชใบตากแหงมาบดอดแทง การ

รกษาใชไฟจดทปลายแทงโกฐฯ และน าปลายแทงโกฐฯไปรมบรเวณจดฝงเขมและจดทตองการ โดย

ใหความรอน และน ามนหอมระเหยจากแทงโกฐฯออกฤทธในการรกษา โกฐจลมพาในปจจบนมให

เลอกตามความเหมาะสมในการใชหลายรปแบบ เชน แบบแทงยาว แบบสน และแบบผง การใชโกฐ

จฬาลมพารมตามจดฝงเขมเฉพาะนอกจากการรกษาโรคแลวยงสามารถใช ดแล สรางเสรมสขภาพให

แขงแรง ชาวจนจงมความเชอวาจะท าใหมอายวฒนะไดอกดวย(shixuemin,2007)

8. โรคใดบางทสามารถรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

การแพทยแผนจนสามารถรกษาไดเกอบทกโรค การรกษาแบบแพทยแผนจนนนจรง

แลวกคอการรกษาตามหลกธรรมชาต เพราะการรกษาแบบแพทยแผนจนจะมงสรางสมดลใหกบ

รางกาย ท าใหรางกายแขงแรงจนสามารถเยยวยาตนเองได ดงนนทานทมปญหาสขภาพไมวาจะเปน

อาการผดปกตทระบบใด สามารถปรกษาแพทยเพอรบการรกษาตามศาสตรแพทยแผนจนได ขอ

ย ก ต ว อ ย า ง โ ร ค ห ร อ อ า ก า ร ต า ง ๆ พ อ ส ง เ ข ป ด ง น

· อาการปวดบรเวณตางๆ ของรางกาย อาท กลามเนออกเสบ ปวดเสน สะบกจม ปวด

ตนคอบาไหล ปวดหลง ปวดเอวราวลงขา หมอนรองกระดกทบเสนประสาท ปวดเขา ขอเขาเสอม

ป ว ด ฝ า เท า (โ ร ค ร อ งช า ) ป ว ด ข อ ไห ล ไห ล ต ด ป ว ด ข อ ศ อ ก โ ร ค ไข ข อ อ ก เส บ

14

· โรคทเกยวกบระบบการสบพนธของสตร อาท ปวดประจ าเดอน รอบเดอนมาไมปกต

มบตรยาก อาการวยทอง

· โรคเกยวกบระบบล าไส

· เบาหวาน ความดนโลหตสง

· ปวดศรษะ ไมเกรน ภมแพ

· โรคซมเศรา โรคเกยวกบความเครยด คดมาก วตกกงวล นอนไมหลบ

· โรคเกยวกบระบบประสาท อมพฤกษ อมพาต เสนเลอดตบ

· ออนเพลยเรอรง ฯลฯ

เมอผปวยมาพบแพทยดวยโรคหรออาการตางๆ กอนท แพทยจะท าการบ าบดรกษา

แพทยจะตองท าการตรวจวนจฉยตามหลกแพทยแผนจนกอน

http://th.yanhee.net/operation/312/61/TH

15

บทท 3

วธการด าเนนงาน (Methodology)

ในการศกษาครงน จะท าการศกษาเชงคณภาพ โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปน

เครองมอโดยแบงเนอหาของแบบสอบถาม ออกเปน 3 สวน คอ สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบ

แบบสอบถาม สวนท 2 แบบส ารวจความพงพอใจในทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนใน

พนทภาคใต สวนท 3 ขอเสนอแนะ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ านวน

12 ขอ มความหมายดงน

5 หมายถง ระดบมากทสด

4 หมายถง ระดบมาก

3 หมายถง ระดบปานกลาง

2 หมายถง ระดบนอย

1 หมายถง ระดบนอยทสด

1. การรวบรวมขอมล

การรวบรวมขอมลทตองการศกษาจากเอกสาร โดยการสบคน และรวบรวมองคความรทม

การจดบนทกไวในต ารายา จารกตางๆ วารสาร บทความ และรายงานการวจยตางๆ ทเกยวของทงใน

ประเทศและตางประเทศ รวมทงทบทวนแนวความคด ทฤษฎ และวรรณกรรมอนๆ ทเกยวของกบ

ทศนะคตการแพทยแผนจน

2. การวเคราะหขอมล

กระบวนการในการวเคราะหขอมลจากการศกษา ผวจยจะไดด าเนนวธการวเคราะหและ

ประมวลผลของขอมลตางๆ ท ได เกบรวบรวมตามแนวทางของการศกษาวจยเชง คณภาพ

(Qualitative Research) โดยวธการวจยเชงเอกสาร (Documentary Research) หลงจากการเกบ

รวบรวมขอมลดงกลาวเรยบรอยแลว จงท าการวเคราะหขอมลโดยน ามาเสนอในลกษณะบรรยาย

ความ (Description) และใชเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอสรปผลการ

ศกษาวจยตอไป

16

3. ประชากร

การท าวจยครงน มงประชากรคอ ประชากรทวไปทมความสนใจตอทศนะคตทมตอ

การแพทยแผนจนในพนทภาคใต จ านวน 100 คน

3.1 ในการศกษาวจยครงนคอประชากรทวไปทมความสนใจตอทศนคตทมตอการแพทย

แผนจนในพนทภาคใต จ านวน 100 คน

การด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการน าแบบสอบถามไปเกบรวบรวมขอมลดวย

ตนเองจ านวน 100 ชด โดยใชเวลาในการเกบรวบรวมขอมล 4 สปดาหจากนนท าการตรวจสอบความ

สมบรณของขอมลกอนน ามาวเคราะหและประมวลผล การวเคราะหขอมล ผวจยด าเนนการวเคราะห

ขอมลดงน

1) วเคราะหสถานภาพสวนบคคลโดยใชคารอยละ

2) ขอมลเกยวกบจ านวนและรอยละของผเขารบบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

3) วเคราะหทศนคตของผทสนใจทมตอแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต โดย

พจารณาจากคาเฉลย (mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) โดยใชเกณฑของ

เบสทเปนเครองวดดงน

คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง อยในระดบมากทสด

คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง อยในระดบมาก

คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง อยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง อยในระดบนอย

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง อยในระดบนอยทสด

17

บทท 4

ผลการศกษาวจย

ผวจยดาเนนการศกษาปจจยทมผลตอทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนท

ภาคใต โดยรวบรวมกลมตวอยางจานวน 100 คน ทาการเกบ ขอมลโดยใชแบบสอบถามทสรางขน

ระหวางวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2559 - กรกฏาคม พ.ศ. 2560 และนาผลมา วเคราะหขอมล ปรากฏ

ผลการวจย ดงน

4.1 ขอมลทวไป

ตารางท 1 แสดงจานวนและรอยละจาแนกตามขอมลทวไปทมผลตอทศนคตทมตอการแพทยแผนจน

ของประชาชนในพนทภาคใต

ขอมลทวไปทมผลตอทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

จานวน (คน) N=100 คน

รอยละ

1. จงหวด 1.1 ยะลา 5 5 1.2 สงขลา 5 5 1.3 สราษฎรธาน 10 10 1.4 ภเกต 10 10 1.5 พทลง 10 10 1.6 ตรง 10 10 1.7 นครศรธรรมราช 10 10 1.8 ระนอง 30 30 1.9 ชมพร 10 10 2. เพศ 2.1 ชาย 11 11 2.2 หญง 89 89 3. อาย 3.1 ตากวา 20 ป 14 14 3.2 21-30 16 16 3.3 31-40 28 28 3.4 41-50 23 23 3.5 51 ปขนไป 19 19

18

4. สถานภาพ 4.1 โสด 40 40 4.2 สมรส/ค 51 51 4.3 หมาย 6 6 4.4 หยา 3 3 5. ระดบการศกษา 5.1 ประถมศกษา 11 11 5.2 มธยมศกษาตอนตน 8 8 5.3 มธยมศกษาตอนปลาย 16 16 5.4 ปวส./อนปรญญา/ปวช. 14 14 5.5 ปรญญาตร 45 45 5.6 สงกวาปรญญาตร 6 6 6. อาชพ 6.1 ทาไร/ทานา/ทาไร/เลยงสตว 3 3 6.2 รบจางทวไป 20 20 6.3 รบราชการ/รฐวสาหกจ 18 18 6.4 ทางานโรงการ/บรษทเอกชน 11 11 6.5 คาขายทาธรกจสวนตว 8 8 6.6 ทางานบาน/แมบาน/พอบาน 15 15 6.7 ไมมงานทา/วางการ - 6.8 อนๆ 25 25

1) วเคราะหสถานภาพสวนบคคลโดยใชคารอยละ ผลการวเคราะหขอมลพบวาประชากรทม

ความสนใจตอทศนคตทมตอการแพทยแผนจนในพนทภาคใต มประชากรในพนทจงหวดยะลา จานวน

5 คน คดเปนรอยละ 5 ประชากรในพนทจงหวดสงขลา จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5 ประชากรใน

พนทจงหวดสราษฎรธาน จานวน 10 คน คดเปนรอยละ10 ประชากรในพนทจงหวดภเกต จานวน 10

คน คดเปนรอยละ 10 ประชากรในพนทจงหวดพทลง จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 10 ประชากร

ในพนทจงหวดตรง จานวน 10 คน คดเปนรอยละ10 ประชากรในพนทจงหวดนครศรธรรมราชจานวน

10 คน คดเปนรอยละ 10 ประชากรในพนทจงหวดระนอง จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 30

ประชากรในพนทจงหวด ชมพร จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 10 เปนเพศหญง จานวน 89 คน คด

เปนรอยละ 89 และเปนเพศชาย จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11 มอายเฉลย 35 ป อายตาสด 19

ป และอายสงสด 83 ป สวนใหญมชวงอายระหวาง 31 - 40 ป จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 28

สถานภาพโสด จานวน 40 คน คดเปนรอยละ 40 สมรส จานวน 51 คน คดเปนรอยละ 51 เปนหมาย

จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 6 หยาราง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3 ระดบสงกวาปรญญาตร

19

จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 6 ปรญญาตร จานวน 45 คน คดเปน รอยละ 45 จบปวส./อนปรญญา/

ปวช.จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 14 มธยมศกษาตอนปลาย จานวน 16คน คด เปนรอยละ 16

มธยมศกษาตอนตนจานวน 8คน คด เปนรอยละ 8 และ ประถมศกษา จานวน 11คน คดเป นรอย

ละ 11 ผทเขารบการตอบแบบสอบถามมอาชพหลกรบจางทวไป จานวน 25คน คดเปนรอยละ 25 ทา

ไร/ทานา/ทาไร/เลยงสตว จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3 รบราชการ/รฐวสาหกจ จานวน 18 คน คด

เปนรอยละ 18 รบ ทางานโรงการ/บรษทเอกชน จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11 คาขายทาธรกจ

สวนตว จานวน 8 คน คดเปนรอย ละ 8 ทางานบาน/แมบาน/พอบานจานวน 15 คน คดเปนรอยละ

15 นกเรยน นกศกษา จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 20

ตารางท 2 แสดงจานวนและรอยละของผเขารบบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

2) ขอมลเกยวกบจานวนและรอยละของผเขารบบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

พบวาผททาแบบสอบถาม เคยใชการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน จานวน 52 คน คด

เปนนรอยละ 52 และไมเคยใชการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน จานวน 48 คน คดเปน

รอยละ 48

20

ตารางท 3 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม

ทศนคตทมตอแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

คาเฉลย คาเบยงเบน มาตรฐาน

แปลผล

1.ทานสนใจในศาสตรการแพทยแผนจน 4.21 0.82 เหนดวยระดบมาก 2. ทานสนใจใชบรการรกษาดวยการใชสมนไพรจนและตาหรบยาจน

4.18 0.67 เหนดวยระดบมาก

3. ทานสนใจใชบรการรกษาโรคดวยการฝงเขม 3.92 0.83 เหนดวยระดบมาก 4. ทานสนใจใชบรการรกษาโรคดวยการครอบแกว 3.79 0.72 เหนดวยระดบมาก 5. ทานสนใจใชบรการรกษาโรคดวยการกวซา 3.90 0.80 เหนดวยระดบมาก 6. ทานสนใจใชบรการรกษาโรคดวยการนวดทยหนา

3.88 0.69 เหนดวยระดบมาก

7. ทานคดวาผลการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจนมประสทธผล

4.01 0.70 เหนดวยระดบมาก

8. ถามสถานทบรการ เชน คลนกหรอโรงพยาบาลดานการรกษาดวยแพทยแผนจนทานสนใจจะใชบรการ

3.97 0.90 เหนดวยระดบมาก

9. การแพทยแผนจนเปนการรกษาแบบองครวมในการดแลสขภาพ

3.87 0.72 เหนดวยระดบมาก

10. แพทยแผนจนเปนแพทยทางเลอกหนงททานเลอกใชบรการ

3.98 0.71 เหนดวยระดบมาก

11. ถาทานมลกหลานหรอคนรจกทานจะแนะนาใหมาเรยนการแพทยแผนจน

4.13 0.73 เหนดวยระดบมาก

12. ทานพอใจทไดรบการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

4.17 0.68 เหนดวยระดบมาก

3) วเคราะหทศนคตผททาแบบสอบถามทมตอแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

โดยพจารณาจากคาเฉลย (mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) พบวา

ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใตมความพงพอใจในการสนใจในศาสตร

การแพทยแผนจนในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 4.21 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.82 รองลงมา

คอ มความสนใจใชบรการรกษาดวยการใชสมนไพรจนและตาหรบยาจน มคาเฉลยเทากบ 4.18

คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.67 พอใจทไดรบการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน มคาเฉ

ลยเทากบ4.17 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.68 พอใจถามลกหลานหรอคนรจกจะแนะนาใหมา

เรยนการแพทยแผนจน พอใจคดวาผลการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจนมประสทธผล พอใจถา

มสถานทบรการ เชน คลนกหรอโรงพยาบาลดานการรกษาดวยแพทยแผนจน พอใจแพทยแผนจนเปน

21

แพทยทางเลอกหนงททานเลอกใชบรการ สนใจใชบรการรกษาโรคดวยการฝงเขม สนใจใชบรการ

รกษาโรคดวยการกวซา สนใจใชบรการรกษาโรคดวยการนวดทยหนา พอใจการแพทยแผนจนเปน

การรกษาแบบองครวมในการดแลสขภาพ และพอใจการใชบรการรกษาโรคดวยการครอบแกว

ตามลาดบ

22

บทท 5

สรปและอภปรายผลการศกษาวจย

รายงานผลการวจยฉบบน เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ โดยใชวธการวจยเชงสารวจ

(SURVEY METHOD) ทศนคตทมตอแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต โดยจาแนกตวแปรท

ใชในการ วจย ไดแก ลกษณะทวไปของของประชาชน ประกอบดวยเพศ อาย การศกษา สถานภาพ

สมรส และอาชพหลก ขอมลเกยวกบการรบรและพฤตกรรมของผตอบ แบบสอบถามทมทศนคตตอ

แพทยแผนจน ขอมลทศนคตของประชาชนทมตอแพทยแผนจน ตลอดทงศกษาความสมพนธ ระหวาง

ปจจยสวนบคคลกบทศนคตของประชากรทมตอการแพทยแผนไทย โดยเกบ ขอมลภาคสนามจากผท

สนใจและผทเคยรบการรกษาและไมเคยรบการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจนในพนทภาคใต

ตวอยาง ดงท ได เสนอผลการวเคราะหขอมลไวในบทท 4 ซงสามารถสรป อภปรายผล และ

ขอเสนอแนะ ตามลาดบตอไปน งานวจยน เปนการศกษา ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของ

ประชาชนในพนทภาคใต เปนการวจยเชงสารวจดวยการใช แบบสอบถามชดทสรางขนมา เพอศกษา

ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใตจานวน 100 คน

5.1 สรปผลการวจย

1) ลกษณะทวไป

ผลการวเคราะหขอมลพบวามประชากรในพนทจงหวดยะลา จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5

ประชากรในพนทจงหวดสงขลา จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5 ประชากรในพนทจงหวดสราษฎรธาน

จานวน 10 คน คดเปนรอยละ10 ประชากรในพนทจงหวดภเกต จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 10

ประชากรในพนทจงหวดพทลง จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 10 ประชากรในพนทจงหวดตรง

จานวน 10 คน คดเปนรอยละ10 ประชากรในพนทจงหวดนครศรธรรมราชจานวน 10 คน คดเปน

รอยละ 10 ประชากรในพนทจงหวดระนอง จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 30 ประชากรในพนท

จงหวด ชมพร จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 10 เปนเพศหญง จานวน 89 คน คดเปน รอยละ 89

และเปนเพศชาย จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11 มอายเฉลย 35 ป อายตาสด 19 ป และอายสงสด

83 ป สวนใหญมชวงอายระหวาง 31 - 40 ป จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 28 สถานภาพโสด

จานวน 40 คน คดเปนรอยละ 40 สมรส จานวน 51 คน คดเปนรอยละ 51 เปนหมาย จานวน 6 คน

คดเปนรอยละ 6 หยาราง จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3 ระดบสงกวาปรญญาตร จานวน 6 คน คด

23

เปนรอยละ 6 ปรญญาตร จานวน 45 คน คดเปน รอยละ 45 จบปวส./อนปรญญา/ปวช.จานวน 14

คน คดเปนรอยละ 14 มธยมศกษาตอนปลาย จานวน 16คน คด เปนรอยละ 16 มธยมศกษาตอนตน

จานวน 8คน คด เปนรอยละ 8 และ ประถมศกษา จานวน 11คน คดเป นรอยละ 11 ผทเขารบการ

ตอบแบบสอบถามมอาชพหลกรบจางทวไป จานวน 25คน คดเปนรอยละ 25 ทาไร/ทานา/ทาไร/

เลยงสตว จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3 รบราชการ/รฐวสาหกจ จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 18

รบ ทางานโรงการ/บรษทเอกชน จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11 คาขายทาธรกจสวนตว จานวน 8

คน คดเปนรอย ละ 8 ทางานบาน/แมบาน/พอบานจานวน 15 คน คดเปนรอยละ 15 นกเรยน

นกศกษา จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 20

2) จานวนและรอยละของผเขารบบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน

จากผลการวจยพบวา ผทาแบบสอบถามเคยใชการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน จานวน

52 คน คดเปนนรอยละ 52 และไมเคยใชการบรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน จานวน 48

คน คดเปนรอยละ 48

3) ทศนคตของประชาชนทมตอแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต

พบวา ทศนคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต มความพงพอใจในการสนใจใน

ศาสตรการแพทยแผนจนในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 4.21 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.82

รองลงมา คอ มความสนใจใชบรการรกษาดวยการใชสมนไพรจนและตาหรบยาจน พอใจทไดรบการ

บรการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจน พอใจถามลกหลานหรอคนรจกจะแนะนาใหมาเรยน

การแพทยแผนจน พอใจคดวาผลการรกษาดวยศาสตรการแพทยแผนจนมประสทธผล พอใจถาม

สถานทบรการ เชน คลนกหรอโรงพยาบาลดานการรกษาดวยแพทยแผนจน พอใจแพทยแผนจนเปน

แพทยทางเลอกหนงททานเลอกใชบรการ สนใจใชบรการรกษาโรคดวยการฝงเขม สนใจใชบรการ

รกษาโรคดวยการกวซา สนใจใชบรการรกษาโรคดวยการนวดทยหนา พอใจการแพทยแผนจนเปน

การรกษาแบบองครวมในการดแลสขภาพ และพอใจการใชบรการรกษาโรคดวยการครอบแกว

ตามลาดบ

ขอเสนอแนะ (Suggestions)

จากการศกษาทศนะคตทมตอการแพทยแผนจนของประชาชนในพนทภาคใต ภาครฐควรให

การสนบสนนและสงเสรมการบรการดานการแพทยแผนจนในแตละพนทใหมากยงขน และใหมการจด

อบรมใหความรเพมเตมแกผสงอายในชมชน จะไดนามาประยกตใชในชวตประจาวนได

25

บรรณานกรม

1. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตสถาน พ .ศ. 2554. (2556). พมพครงท 2. กรงเทพฯ :

ราชบณฑตยสถาน.

2. สรางค โควตระกล. (2556). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 11. กรงเทพฯ : ส านกพมพ

แหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

3. ธงชย สนตวงษ. (2546). พฤตกรรมผบรโภคทางการตลาด. พมพครงท 10. กรงเทพฯ :

บรษท ประชมชาง จ ากด.

4. ศภร เสรรตน. (2544). พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงทสาม. กรงเทพฯ : บรษท เอ.อาร.

บซเนส เพรส จ ากด.

5. พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท

7. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

6. อดลย จาตรงคกล. (2534). พฤตกรรมผบรโภค. ฉบบปรบปรงครงท 4. กรงเทพฯ : โรง

พมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

7. ประภาเพญ สวรรณ. (2526). พฤตกรรมศาสตรพฤตกรรมสขภาพและสขศกษา.

กรงเทพฯ : โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

8. ชยวฒน แสงศร . ทศนคตตอการปฏบตงานในฐานะเลขานการคณะท างานสนบสนนการ

ปฏบตการพฒนาชนบท ระดบต าบล(คปต.) ของพฒนาการจงหวดเลย. วทยานพนธพฒ

นบรหารศาสตรมหาบณฑต. พฒนาสงคม. กรงเทพฯ: สถาบน บณฑตพฒนบรหาร

ศาสตร. ถายเอกสาร. 2538.

9. Good, Dictionary of Education. (3 rd) (New York: Mc Hill Book Company,

1973), p 43.

10. โกวท คมภรภาพ. ทฤษฎพนฐานการแพทยแผนจน .- -กรงเทพ : นวไวเตกการพมพ,

2544.

11. วลาวณย จงประเสรฐ. คมอดแลสขภาพดวยการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก.

นนทบร : กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข,

2536.

12. World Health Organization. Guidelines on basic training and safety in

acupuncture

(http://www.aaom.info/docs/who_edm_trm_99.pdf)

26

13. เยนจตร เตชะด ารงสน (2552). การแพทยแผนจนในประเทศไทย. พมพครงท 2.

กรงเทพมหานคร : รานพมทองทอง

14. http://health.kapook.com/view3321.html 15. 针灸学/石学敏主编.一北京：中国中医药出版社，2002.8（2007.10 重印）

16. http://th.yanhee.net/operation/312/61/TH

24

ประวตผท ำรำยงำนกำรวจย

ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) : นางสาวสวรรณา หดสาหมด

ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) : Miss. Suwanna Hadsamad

เลขหมายบตรประจ าตวประชาชน : 1900500021775

ต าแหนงปจจบน : อาจารย

หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก : สาขาวชาการแพทยแผนแผนจน วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ศนยการศกษาสมทรสงคราม เลขท 111/1-3 หม 7 ต าบลบางแกว อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม 75000

อเลกทรอนกส (e-mail) : Suwanna.ha@ssru.ac.th

หมายเลขโทรศพท : โทรศพท 0 2160 1387 ตอ 202

โทรสาร 0 2160 1387 ตอ 111

มอถอ : 092-5582295

ประวตการศกษา :

ค.ศ. 2014 M.CM.(Master of Traditional Chinese medicine-Acupuncture &Moxibustion and Tuina) Tianjin University of Traditional Chinese Medicine, China

พจ.ม (ฝงเขมและการนวดทยหนา) มหาวทยาลยแพทยแผนจนเทยนจน ประเทศจน

ค.ศ. 2011 B.CM. (Bachelor of Traditional Chinese Medicine ) Tianjin University of Traditional Chinese Medicine , China พจ.บ (การแพทยแผนจน) มหาวทยาลยแพทยแผนจนเทยนจน ประเทศจน

งานวจยทสนใจ : การแพทยแผนจน ยาสมนไพรจน ต าหรบยาจน การฝงเขมและนวดทยหนา

ประวตการน าเสนอผลงานวจยทงภายในและภายนอกประเทศ โปรดระบชอเรองของผลงาน ชอการประชม สถานท วน เวลา ตามระบบสากล :

ไมม