การสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล : แนวคดและเทคนค

ลขสทธของ เมธา เสรธนาวงศ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย การผลตและลอกเลยนแบบหนงสอเลมนไมวารปแบบใดทงสน ตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากเจาของลขสทธ เผยแพรครงท 1 ตลาคม 2562 ในรปแบบ e-book ทางเวบไซตของคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ออกแบบปก พลอยพณ ชนธระวงศ ภาพประกอบปก "Designed by macrovector / Freepik” แบบตวอกษรปก DRhana

การสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล: แนวคดและเทคนค

คานา

หนงสอ การสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล : แนวคดและเทคนค เรยบเรยงขนจากงานวจย “การศกษาประเภทเนอหารายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน” โดยมวตถประสงคเพอเสนอแนวคดและเทคนคในการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลสำหรบนสตนกศกษาทางดานนเทศศาสตรทสนใจในกระบวนการผลตรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน ตลอดจนเปนแนวทางสำหรบผผลตรายการโทรทศนในการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล

เนอหาภายในหนงสอเรมตนจาก รายการแขงขนชงรางวล...จากอดตถงปจจบน ซงเปนประวตและพฒนาการของรายการแขงขนชงรางวลทมมาตงแตยคแรกเรมมโทรทศนขนในประเทศจนไดรบความนยมมากขนเรอยๆ เกดเปนพฒนาการทางดานรปแบบและเนอหาของรายการประเภทน จนถงปจจบนทมรปแบบรายการขามชาตมากมาย จากนนเขาส กวาจะมาเปน...รายการแขงขนชงรางวล เพอทำความเขาใจโครงสรางของรายการแขงขนชงรางวลทมรปแบบ แนวปฏบต และลกษณะเฉพาะตวทแตกตางไปจากรายการประเภทเนอหาอน ตามดวย ใครเปนใครใน...รายการแขงขนชงรางวล ซงแสดงใหเหนถงความสำคญของบคคลกลมตางๆ ในรายการแขงขนชงรางวล อนถอเปนตวละครสำคญของเรองเลาประเภทน จากนนจงเปนบททวาดวย มองเหนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล เสนอเนอหาองคประกอบดานภาพทปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล และสดทาย ไดยนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล เสนอเนอหาองคประกอบดานเสยงทปรากฏในรายการ โดยในระหวางบทมการเสนอตวอยางรายการแขงขนชงรางวลตางประเทศประกอบการทำความเขาใจ

ผเขยนขอขอบคณ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทใหทนสนบสนนในการทำวจยอนเปนจดเรมตนของหนงสอเลมน เพอนคณาจารยทคอยถามไถเปนแรงผลกดนกระตนใหงานเขยนชนนสำเรจลลวง มตรสหายทงหลายซงไมใชเรองบงเอญทรจกกนทคอยใหกำลงใจ ชแนะแนวทางในการทำงานครงน บดามารดาทเปนกำลงใจอยหางๆ และสดทายภาควชาการสอสารมวลชนทใหความรและโอกาสในการสอนแกผเขยนอนนำมาซงผลงานชนน

ทายสดนหากหนงสอเลมนจะเปนประโยชนในเชงวชาชพและวชาการทางดานสอสารมวลชน ผเขยนขอมอบคณปการในครงนใหแกคณาจารยผประสทธประสาทวชาทกทาน และหากมขอผดพลาดประการใดผเขยนขอนอมรบขอเสนอแนะและคำตชมไวเพอเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาตอไป

ดวยจตคารวะ เมธา เสรธนาวงศ พฤษภาคม ๒๕๖๒

สารบญ

คำนำ ค

สารบญ จ

บทนำ 1

บทท ๑ รายการแขงขนชงรางวล...จากอดตถงปจจบน 7

บทท ๒ กวาจะมาเปน...รายการแขงขนชงรางวล 31

บทท ๓ ใครเปนใครใน...รายการแขงขนชงรางวล 61

บทท ๔ มองเหนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล 89

บทท ๕ ไดยนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล 105

บรรณานกรม 124

00

บทนา

การเลน เกม การแขงขน เปนกจกรรมอยคกบมนษยชาตมาตงแต ยคกอนประวตศาสตร มอยในทกวฒนธรรม ทกพนท ปรบเปลยนไปตามยค. ตามสมย ดวยความมงหวงใหเกดความสนกสนานเปนสาคญ

การเลนเปนสวนหนงของชวตมนษยตงแตเกด ในวยเดกประสบการณทหลอหลอมใหคนเราเตบโต เรยนรและ

เขาสงคมไดลวนผานการเลนเปนสำคญ บทเรยนชวตทงในหองเรยนและนอกหองเรยนตางใชการเลนเปนการ

ปลกฝงสรางประสบการณ ความสนกสนานจากการเลนฟมฟกอปนสยใจคอจนเตบโตเขาสวยทำงาน จนลวง

เลยเขาสชวงสงวย มนษยกยงคงเพลดเพลนกบการเลน

การเลน เปนการกระทำเพอสนกหรอผอนอารมณ ตรงกบคำในภาษาองกฤษวา play หรอ game ซงมความ

หมายตางกน play เปนการเลนสนก จะเลนคนเดยวหรอหลายคนกได เลนโดยสมครใจไมมใครบงคบ สวน

game เปนการเลนทมเกณฑบงคบ ผเลนตองเลนตามกฎเกณฑนน (ผะอบ โปษะกฤษณะ, 2550)

แนวคดเกยวกบการเลน (Play) เกดขนอยางมากมายในโลกตะวนตก ทงในเชงจตวทยา สงคมวทยา วฒนธรรม

ปรากฏอยในทฤษฎตางๆ มากมาย อาท การเลนเปนการกำจดพลกำลงสวนเกนของมนษย โดยปกตแลวคนเรา

ใชพลกำลงไปกบการหาอยหากน และใชพลกำลงสวนทเหลอไปกบการเลน (Surplus Energy Theory โดย

Herbert Spencer, 1875) การเลนเปนการพกฟนจากความเหนอยลาจากการทำงานหนก การเลนสามารถ

สรางพลงงานใหกลบคนมามากกวาความเกยจคราน (Relaxation Theory โดย Lazarus, 1883 และ

Patrick, 1916) การเลนไมไดเปนการพฒนาสญชาตญาณในอนาคต แตเปนการกำจดสญชาตญาณแบบดงเดม

ทไมจำเปนของมนษย เดกแตละคนเตบโตผานการเลนแบบตางๆ ทสอดคลองและตอกยำขนตอนทาง

วฒนธรรมในการพฒนาชาตพนธของตน (Recapitulation Theory โดย G. Stanley Hall, 1906 และ

Wundt, 1913) เปนตน

ทวาการศกษาเกยวกบการเลนโดยเฉพาะอยางยงในแวดวงสอสารมวลชนทเปนทรจกกนอยางแพรหลาย

ปรากฏชอทฤษฎการเลน (Play Theory) โดย William Stephenson (1967) นกสงคมวทยาชาวองกฤษผ

เปนเจาของแนวคดดงกลาวน เขาไดเนนยำถงวธการใชสอในการสรางความพงพอใจของมนษยรวมถงวธการท

สอนำมาซงความเปลยนแปลงในชวตโดยขนอยกบเนอหาตางๆ ทฤษฎนมความคดพนฐานอยตรงทความเจบ

ปวดนนอยคนละฝงกบความสนกสนาน การทำงานอาจนำมาซงผลผลตพรอมกบความเจบปวดในขณะทการ

เลนนำมาซงความพงพอใจจากความสนกสนานผอนคลาย และมนษยเราตางไดรบผลกระทบบางสงบางอยาง

จากสออยางหลกเลยงไมได นนหมายถงวาเรากำลงพงพอใจจากการทไดเสพสอนนๆ อย ซงในทางทฤษฎการ

เลนมองวาสอสรางความพงพอใจใหกบผเสพดวยการใชมากกวาการใหขอมลหรอการศกษา

ในขณะท Burton (2000) ไดตงคำถามทนาสนใจเกยวกบ “การสรางความสนกสนาน” ของสอโทรทศนวา

โทรทศนกำลงสรางความสนกสนาน หรอโทรทศนถกทำใหเขาใจวาสรางความสนกสนาน โดยทรายการ

โทรทศนไมไดทำอะไรเลยแตคนดเกดความสนกทไดด ซงเปนการพจารณาถงรายการโทรทศนในฐานะวตถๆ

หนงมากกวาทจะเหมารวมวารายการโทรทศนเปนผสรางความสนกสนาน (the creator of pleasure)

ความสนกสนานทจดจำได (pleasure of recognition) ความสนกสนานทสะทอนออกมา (pleasure of

reflection) ความสนกสนานของความตอเนอง (pleasure of continuation) ความสนกสนานทไดผกพน

(pleasure of engagement) ความสนกสนานจากการยอมแพ (pleasure of submersion) ความสขทไดรบ

ร (pleasure of knowing) ความสนกสนานลกษณะตางๆ เหลานประกอบกนขนในระหวางการดโทรทศน

&2

ไมใชเปนความสนกสนานในลกษณะทเรยกวารสกดหรอผอนคลาย แตเปนความรสกถงขนความพงพอใจ อน

เปนความสขททางผผลตรายการมงหวงใหเกดกบรายการและสงผลไปยงผทไดรบชม

การเลนสรางความสนกสนานกบผเลนอยางเสมอตนเสมอปลาย เมอไรกตามทการเลนไมสนกสนานผเลนมกจะ

หยดเลนทนท การเลนไมจำกดผเลน จะเปนการเลนคนเดยวหรอเลนหลายคนกลวนสรางความสนกสนานให

เกดขนแกผเลนไดเชนกน และการเลนทเรมมความจรงจงมากขนจะเปลยนสภาพเปนการแขงขน การแขงขน

เปนการเลนทมเปาหมาย ไมจำกดวาการแขงขนนนจะเปนการแขงขนกบตวเอง หรอการแขงขนกนกบผอน

ตางกลวนมเปาหมายในการแขงขนดวยกนทงสน

ในทฤษฎเกม (Game Theory) ซงเปนแนวคดทางคณตศาสตรประยกตแสดงถง สถานการณใดๆ ทมผเลน

ตงแตสองฝายขนไป ผเลนหรอผตดสนใจแตละฝายมเปาหมายของตนอยางชดเจนเพอประโยชนสงสดของตน

และเลอกทางเลอกทจะทำใหตนไดรบประโยชนสงสด ผลทไดรบมาจากการตดสนใจของทกฝาย ถกพฒนาขน

โดย John von Neumann & Oskar Morgenstern (1944) แมจะเปนแนวคดทางคณตศาสตรแตกถกนำไป

ใชอธบายปรากฏการณในศาสตรสาขาอนอยางมากมาย

ในขณะทการศกษาเกยวกบเกม (Game Studies หรอ Ludology) มงใหความสำคญเกยวกบการเลน ผเลน

และกจกรรมทเกยวเนอง เปนการศกษาทางวฒนธรรมผานแงมมทางคตชนวทยา สงคมวทยา จตวทยา ทเกยว

กบประเภทของเกมในลกษณะตางๆ คณลกษณะในการออกแบบเกม ผเลนในเกม บทบาทของเกมทมตอสงคม

การศกษาเกยวกบเกมครอบคลมการเลนทกประเภทรวมถงกฬาหรอแมแตวดโอเกม

จงอาจถอไดวา รายการแขงขนชงรางวลเปนเกมหรอการเลนในลกษณะหนงทเกดขนบนพนทของสอททงผเลน

และผชมตางมความสนกสนานไปพรอมๆ กน

รายการแขงขนชงรางวลหรอทเรยกกนอยางคนเคยวา “เกมโชว” ประกอบกนขนมาจากสองสวน สวนแรกคอ

“เกม” หรอ “การแขงขน” ซงครอบคลมถงกตกาทประกอบกนขนมาเปนเกม เปนเงอนไขทผเลนเลนอยางสนกสนาน และตองเอาชนะหรอพชตเปาหมายอนหมายถงรางวลของรายการ และในการแขงขนนไมจำกดวาจะเปนผเลนคนเดยวหรอหลายคน ในสวนทสองคอ “โชว” มองคประกอบทสำคญครอบคลมการแสดงความสามารถของบคคลหรอผเลนตอหนาผชมเพอใหเกดความสนกสนานขนจากการรบชม

รายการแขงขนชงรางวลเปนมหรสพบนเทงทมมาตงแตสมยแรกเรมมโทรทศนขนในประเทศไทยสรางความ

สนกสนานตอเนองมาจนถงปจจบน ผานยคสมยแหงการเปลยนแปลงในอตสาหกรรมโทรทศนอยางโชกโชน

ตงแตยคแอนะลอกทการผลตรายการจำกดอยแคในสตดโอ เครองไมเครองมอมขนาดใหญโตและมราคาแพง

มาจนถงยคดจทลทเทคโนโลยในการผลตถกลง จนกระทงเขาสชวงเวลาของความปนปวนทางเทคโนโลยทสง

ผลกระทบตอกระบวนการสอสารอยางหนกหนวง ทใครกไดสามารถเปนผผลตรายการ การปรบตวควบคไปกบ

การเปลยนแปลงของผผลตรายการทำใหผชมไดมโอกาสไดรบความสนกสนานอยางตอเนองมาโดยตลอด

&3

ดวยเหตทการแขงขนเปนสวนหนงของการละเลนของไทยมาตงแตโบราณกาล สามารถสรางความสนกสนาน

ไดทกททกเวลา ครนเมอมพนทของการสอสารเกดขนใหมในสงคม จงไมแปลกทรายการแขงขนจะกลายเปน

สวนหนงของพนทน และเปนสวนสำคญทไมสามารถขาดหายไปได

ในการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลเพอใหสนกสนานเปนทชนชอบของผชมนน ผผลตรายการจำเปน

อยางยงทจะตองเขาใจถงโครงสรางรายการเพอทจะไดกำหนดจงหวะของความสนกสนานไดอยางตอเนอง

และสามารถทวความสนกสนานใหมากยงขนภายในระยะเวลาทกำหนด การสรางเนอหาหรอกำหนดกตกา

อยางไรทจะสามารถตรงความสนกสนานและกระตนการอยากมสวนรวมทงของผเลนและผชมในเกมการ

แขงขน ภายใตเงอนไขตางๆ ทประกอบกนเปนกตกาจะใชวธการอยางไรในการนำการแขงขนไปสจดสดยอด

ของเกม การทำความเขาใจเกยวกบผเลนทตางกลมตางมคณสมบตในการดงดดความสนใจตางกนออกไป ใคร

จะเปนผทมบทบาทสำคญในการกำหนดทศทางของเกมการแขงขนและจะดำเนนบทบาทหนาทอยางไรให

รายการมความโดดเดนเปนเอกลกษณไมเหมอนใคร ผผลตรายการจะใชภาพและเสยงในการเลาเรองราวการ

แขงขนใหนาตดตามไดอยางไร ฯลฯ คำถามตางๆ เหลานเปนสงทผผลตรายการแขงขนชงรางวลตองหาคำตอบ

การสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล : แนวคดและเทคนค เปนการศกษาเกยวกบเกมทปรากฏบนสอ โดยมงเนนไปทสอโทรทศนเปนสำคญ เพอทำความเขาใจกบประวตและพฒนาการของรายการโทรทศนทมการ

แขงขนเปนวธการนำเสนอหลก และสวนทสำคญคอแนวคดและเทคนคสำหรบการสรางสรรครายการแขงขน

ชงรางวล อนประกอบดวย องคประกอบของการแขงขน บคคลทเกยวของกบการแขงขน ตลอดจนองค

ประกอบทางดานภาพและเสยงสำหรบความเปนสอโทรทศน โดยมรายละเอยดพอสงเขปดงน

บทท 1 รายการแขงขนชงรางวล...จากอดตถงปจจบน บอกเลาถงสภาวการณของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไทย โดยเรมตงแตทมาของรายการแขงขนชงรางวลตงแตแรกเรมมโทรทศนขนในประเทศ

พฒนาการของรายการแขงขนชงรางวลตงแตอดตจนถงปจจบน ความหลากหลายของรปแบบรายการแขงขน

ชงรางวล รายการเรยลลต รายการแขงขนชงรางวลทนำเขาจากตางประเทศ เหลานลวนเปนปรากฏการณ

สำคญทจะทำใหเขาใจถงความทาทายทมตอผผลตรายการในการสรางความสนกสนานในแตละยคแตละสมย

เมอเขาใจถงบรบทของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไทยในชวงเวลาตางๆ แลว ในบทท 2 กวาจะมาเปน...รายการแขงขนชงรางวล จะไดรวมกนคนหา ความหมายของรายการแขงขนชงรางวล โครงสรางของรายการแขงขนชงรางวล วธการแขงขน เนอหาการแขงขน กตกาการแขงขน ตวชวย รางวล มตดานพนท มต

ดานเวลา เพอเขาใจถงองคประกอบสำคญในการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน

เมอการแขงขนเปนกจกรรมของมนษย บทท 3 ใครเปนใครใน...รายการแขงขนชงรางวล แสดงถงคณลกษณะ บทบาทและหนาทของบคคลทมสวนเกยวของในรายการแขงขนชงรางวล ไดแก ผเขาแขงขน

พธกร กรรมการ ผรวมรายการ ผชมรายการ ผสนบสนนรายการ

ในฐานะทเปนสอโสตทศน ความสำคญของภาพทปรากฏจงเปนองคประกอบสำคญทขาดไมได บทท 4 มองเหนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล นำเสนอองคประกอบดานภาพในรายการแขงขนชงรางวล ประกอบ

&4

ดวย ภาพการแขงขน ภาพประกอบในรายการ และภาพกราฟก เพอแสดงถงความหมายและหนาทของการใช

ภาพประเภทตางๆ ในการเลาเรองการแขงขนทเกดขน

สดทาย ในบทท 5 ไดยนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล นำเสนอองคประกอบดานเสยงในรายการแขงขนชงรางวล ประกอบดวย เสยงบรรยาย ดนตร และเสยงประกอบ ซงเปนองคประกอบสำคญทชวยเสรมใหภาพ

มความหมายมากยงขน โดยนำเสนอถงคณลกษณะและหนาทของเสยงทใชในรายการแขงขนชงรางวล

&5

&6

Survivor รายการ Survivor เปนรายการแขงขนชงรางวลในลกษณะเรยลลต ทไดแรงบนดาลใจมาจากรายการโทรทศนของสวเดนชอวา Expedition Robinson เรมออกอากาศตงแต 31 พฤษภาคม 2543 สรางสรรคและอานวยการผลตโดย Charlie Parsons, Mark Burnett, Jeff Probst ออกอากาศทางสถานโทรทศนซบเอส สหรฐอเมรกา จนถงปจจบนมจานวน 38 ฤดกาล และอยในแผนการผลตอก 2 ฤดกาล

รายการนาผเขาแขงขนไปปลอยเกาะกลางทะเลหรอในปาทหางไกลผคน เพอใหผเขาแขงขนไดใชพลกาลง สตปญญา ตลอดจนทกษะทางสงคมในการเอาชนะเพอเปนผรอดชวตของทางรายการ

ผเขาแขงขนอยางนอยจานวน 16 คน ถกแบงออกเปน 2 เผา 3 เผา หรอ 4 เผาแตกตางกนไปในแตละฤดกาล แตละเผามสและชอประจาเผาและมจานวนสมาชกเทากน มกตกาการสลบเผาหรอการทากบฏของสมาชกในเผา ในทายทสดจะมการรวมเผากลายเปนเพยงเผาเดยว

การแขงขนทเกดขนในรายการเปนทงการแขงขนแบบเผาและการแขงขนแบบเดยว มสองลกษณะ คอ 1) การแขงชงรางวล (Reward Challenges) เปนการแขงขนเพอชงของรางวลทจะชวยอานวยความสะดวกในการดารงชวต ณ ขณะทยงอยเกมการแขงขน เชน อปกรณจบปลา อปกรณจดไฟ อาหาร รวมถงสทธพเศษตางๆ 2) การแขงชงสทธคมกน (Immunity Challenges) เปนการแขงขนชงสทธคมกน ทมาในลกษณะตกตาสทธคมกน

สาหรบการแขงขนแบบชนเผา และสรอยสทธคมกนสาหรบการแขงขนแบบเดยว ทงนในแตละฤดกาลจะมการปรบเปลยนกตกาเลกนอยเพอความสนกสนานในการแขงขน

ภายหลงการแขงชงสทธคมกน เผาทพายแพไมมตกตาสทธคมกน หรอผเขาแขงขนทไมมสรอยสทธคมกน จะตองเขาไปในสภาเผาซงเปนสถานทสาหรบการโหวตสมาชกใหออกจากการแขงขน โดยพธกรจะซกถามถงเหตการณทเกดขนในเผากอนทจะเปดโอกาสใหโหวต ผทไดผลโหวตจานวนมากทสดจะตองออกจากการแขงขน ในกรณทไดรบผลจานวนเทากน

จะมการแขงขนจดไฟหรอจบหนส ในชวงหลงของการแขงขนผเขาแขงขนทถกโหวตใหออกจะกลายเปนลกขนในสภาเผา ซงในคนสดทายของการแขงขนจะเปนผทโหวตเลอกผเขาแขงขนทเหลอสองหรอสามคนสดทายของการแขงขนใหไดรบรางวลสงสดของทางรายการ

ผทชนะในรายการจะไดรบเงนรางวลมลคาหนงลานเหรยญสหรฐ โดยทในฤดกาลตนๆ ผชนะยงไดรบรถยนตเพมอกหนงคนดวย

01

รายการแขงขนชงรางวล ... จากอดตถงปจจบน

รายการโทรทศนหาใชผลตผลทางวฒนธรรมของไทยทมมาแตแรกเรม หากแตเปนการผสมผสานทางวฒนธรรมการเลนของไทยทมมาแตโบราณเขาไวกบนวตกรรมการสอสารทเพงเปนทรจกกนในสมยนน ดวยอทธพลอนทรงพลงของโทรทศนทาใหรายการโทรทศนเปนมนตสะกดททาใหคนดหลงใหลมาโดยตลอด มรปแบบรายการทหลากหลายมาตงแตตน ปรบเปลยนปรงแตงใหเหมาะสมกบรสนยมของคนไทย ในขณะเดยวกนกเสรมสรางคานยมทางวฒนธรรม บางอยางใหเกดขน

รายการตอบปญหา - เกมโชวสมยแรกเรม

ยอนหลงกลบไปเมอ 24 มถนายน 2498 วนแรกแหงการออกอากาศโทรทศนของประเทศไทยทางสถานโทรทศนไทยทวชอง 4 รายการ “ภาพปรศนา” ถอเปนรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนรายการแรกของประเทศทออกอากาศรวมกนกบรายการประเภทอน ยงไปกวานนยงเปนรายการ ‘สด’ ดวยเหตทในสมยนนยงไมมเทคโนโลยการบนทกเทป เพราะแมแตรายการขาวยงตองบนทกดวยภาพยนตรแลวนำมาผานกระบวนการเทเลซนกอนทจะออกอากาศ

ภาพปรศนาเปนรายการประเภทตอบปญหาท จำนง รงสกล ผอำนวยการสถานโทรทศนไทยทวชอง 4 ไดแบบอยางมาจาก “Photoquiz” ของอเมรกา ภาพทใชเปนปรศนาเปนภาพถายโบราณวตถหรอสถานทแปลกๆ หรอขยายของเลกใหใหญ เอามาแพรภาพออกอากาศเพอใหผชมทายโดยมรางวลให อาจนต ปญจพรรค รบหนาทเขยนบท อาคม มกรานนท เปนพธกรเลอกภาพและพลกภาพ ตอมา ’รงค วงษสวรรค ไดรบหนาทเปน ผเขยนบทและดำเนนรายการ (อาจนต ปญจพรรค, 2529)

ภายหลงจากทรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนรายการแรกออกอากาศไปไดเกอบป ในวนท 8 พฤษภาคม 2499 รายการแขงขนชงรางวลรายการทสองกออกอากาศตามมาในชอวา “ทายปญหาเปดหนากาก” โดยเปนรายการทมผเขาแขงขน 4 คน ใชผาปดตาและถามคำถามเพอทายวา บคคลทมาเปนปรศนนนคอใคร โดยจะผลดกนถามคำถาม ซงเปนคำถามทตองลงทายประโยควาใชหรอไมเทานน ใครทายถกกอนเปนผชนะ

ปตอมาในวนท 10 มนาคม 2500 มรายการ “ชองนำโชค” ดำเนนรายการโดย พชย วาศนาสง มผเขาแขงขนทเปนทงบคคลมชอเสยงและผสมครจากทางบาน ผเขาแขงขนขนตองแขงกนตอบคำถามจากชองคำถาม มชองประวตศาสตร คณตศาสตร ภมศาสตร และภาษาไทย ผเขาแขงขนคนใดสามารถตอบคำถามเรยงชองกนจะทงในแนวนอน แนวตง หรอแนวทะแยง แนวใดแนวหนงไดกอนถอเปนผชนะ รายการนมผสนบสนนรายการหลกคอ โอวลตน ภายหลงมรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมลกษณะคลายคลงกน ดำเนนรายการโดย พชย วาศนาสง อกเชนกน ชอวา “ปญหาชงหลก” ทงสองรายการเปนรายการทไดรบความนยม และประสบความสำเรจเปนอยางมากในสมยนน (ณฏฐา แสงอรณ, 2550)

ชวงกลางปเดยวกนนนเอง เมอวนท 9 มถนายน มรายการ “ทายปรศนาแบบผะหม” ผะหมเปนการละเลนของชาวจน โดยเปนการเลนกบคำศพทมหลายลกษณะ เชน คำพองหนา คำพองหลง คำลกโซ เปนตน ดำเนนรายการโดย จำนง รงสกล ผชวยดำเนนรายการคอ เทง สตเฟอง และ อารย นกดนตร

รายการบนเทงทออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวชอง 4 ทสามารถใหสาระไปพรอมกบสนทรยรสชนดทเรยกวายงเปนทจดจำแกผทเคยไดรบชมจนถงปจจบนรายการหนงนนคอ “ลบแลกลอนสด” จำนง รงสกล เปนผเรมตนใหมการประชนกลอนสดขนทางโทรทศน เรมตนออกอากาศเมอตนป 2502 ลบแลกลอนสดเปนรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนอกรายการหนงของสถานโทรทศนไทยทวชอง 4 ทตองใชความสามารถทางภาษาในการแขงขน เปนการนำเอาการละเลนทางกานทกวของไทยสมยกอนทมกเลนในเรอ หรองานเทศกาลงานมหรสพ นำมาจดเปนรายการโดยยงคงบรรยากาศของการประชนและการสออรรถรสความบนเทง

B8

ไปสผชมโดยไมขดความรสก ในรายการมการจดทนงของผแสดงกลอนเปนรปโคง กรรมการและพธกรซงคอ จำนง รงสกล นงอยตรงกลาง สองดานซายและขวาเปนผเขาแขงขน โดยมากจดเปนทมชายและทมหญง ดานหลงของผแสดงกลอนมกระดานดำไวสำหรบเขยนบทกลอน เพอคอยเตอนความจำผแสดงกลอนอกฝงหนงรวมถงไวจงใจผชมรายการใหตดตามอยางมรสชาต เหนความคมคายในบทกว เพอทจะไดลนวาอกฝงหนงจะโตตอบอยางไร นอกจากนยงมวงดนตรไทยซงเปนสวนประกอบสำคญของรายการตงอยบนเวทยกพนอกดานของหองสง มนกรองนงอยดานหนา ความสำเรจและความนยมของ “ลบแลกลอนสด” ยงมคณปการตอสถาบนการศกษาตางๆ กอเกดเปนชมรมวรรณศลปตามมหาวทยาลย มการแขงขนประชนกวในทตางๆ อยางมากมาย ถอเปนบทบาทของการสงเสรมการศกษาทโทรทศนไทยไดดำเนนการ (ประยอม ซองทอง, 2538)

รายการเรมตนจากวงดนตรแสดงเพลงนำรายการ พธกรแนะนำกรรมการ แนะนำนกกลอน แนะนำวงดนตรและนกรอง แลวจงเรมประชนกลอน ตามประเพณและขนบของการประชนกลอนจะเรมตนทบทไหวคร ในระหวางทนกกลอนกลาวบทไหวคร วงดนตรจะคลอเพลงไทยเบาๆ โดยมากเปนทำนอง เทวาประสทธ - เวสสกรรม - ขนพลบพลา

นเปนตวอยางของบทไหวครในการประชนลบแลกลอนสดประจำเดอนมนาคม 2502 เรมตนจากฝายชาย

โกวท สตลายน บงคมคลอญชลกวเอก ซงสรรคเสกสวนสรรควรรณศลป

ประยอม ซองทอง หยาดนำแกวแจวจำเรยงเพยงเสยงพณ ราวฝนรนจากสวรรคบรรโลมใจ วนย ภระหงษ โปรดชวยดลกลกานททขานขบ ใครสดบใหพะวงเฝาหลงใหล

มะเนาะ ยเดน แมโลกลาญกานทกลอนขจรไกล จำหลกในหวงจตเปนนจเอย

ตามดวยบทของฝายหญง

นร นนทวทน ขออภวนทบรรพกวศรสยาม ผฝากนามอมตะอนสรณ ศรเพญ ภบาลกล โปรดสดบคำคมดนผเยาววอน ดลทพยพรบนดาลถอยรอยฤด รำภร สอนอำไพ ดวยรกกาพยกลอนแสนแทนประทป ในตางกลบมาลาสวยรวยหลากส พวงศร สงหเสน ใหเพลงกลอนออนหวานปานดนตร ซงฤดชนทงมวลทวถวนเอย

หลงจากนนพธกรจะใหแตงบทสกวาหรอดอกสรอยฝายละบท โดยพธกรจะจบฉลากหวขอขนมาคราวละทม เพอไมใหรลวงหนากอนนานๆ ขณะทนกกลอนเขยนและกลาวกลอนออกมา คนเขยนกระดานกจะเขยนกลอนไปตามทนกกลอนกลาว สรางความตนเตนใหกบผชมไปพรอมๆ กน เมอนกกลอนแตงจบทงสองฝายแลว กจะมการอานทวนทงหมดอกครงแลวใหกรรมการวจารณทละคน พรอมตดสนวาทมใดควรจะชนะ ระหวางนวงดนตรคลอเพลงเบาๆ เมอกรรมการตดสนใหบทกลอนฝายใดชนะ พธกรกจะขอใหวงดนตรบรรเลงและให นกรองขบรอง ผชมไดรบความสนกสนานและมสาระจากรายการทงดานวรรณศลป และดรยางคศลป

การประชนกลอน บางครงเปนการโตวาทระหวางทม บางครงเปนการโตระหวางคนตอคน บางครงเปนการโตกนทมละหนงคำกลอนสลบกน บางครงเปนการประชนบทกลอนสนๆ บางครงเปนการแตงเพลงยาว บางครง

B9

พดถงเรองเดยวกนสลบกนไป แตละครงนกกลอนไมมโอกาสรลวงหนาวาจะโตกนอยางไรและเรองอะไร บทกลอนทออกมาถอเปนปฏภาณกลอนสดอยางแทจรง

ในชวงแรกทมทวเพยงชองเดยวน รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมรปแบบเปนรายการบนเทงประเภทหนงกลบมงเนนเนอหาทเกยวของกบความรเปนสำคญ และแตละรายการกไดรบความนยมจากผชมอยางมากมาย ความนยมในรปแบบการแขงขนดงกลาวนไดแพรกระจายไปยงสถานโทรทศนแหงทสองของประเทศทไดกอตงขนเมอป 2501 นนคอ สถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 7 (ขาวดำ)

สถานชองใหม - วาไรตเกมโชว รปแบบรายการทตางออกไป

“ปอปทอป” เปนรายการวาไรตทโดงดงมากในชวงทยงมโทรทศนเพยงแคสองชอง คดสรางสรรคและผลตโดย พนเอกการณ เกงระดมยง รายการสดทนำเสนอเรองราวสงละอนพนละนอยตามแบบฉบบรายการปกณกะหรอวาไรตนเปดโอกาสใหคนไทยทกคนทมความสามารถไดมาออกรายการ ทงดานดนตร กฬา ความสวยงาม ฯลฯ ในรายการมการแสดงดนตร มการเลนเกม ถอเปนการนำเอารปแบบการแขงขนไปผสมผสานกบรปแบบอนจนเปนทยอมรบและไดรบความนยมอยางแพรหลาย ปอปทอปเปดใหผชมรายการเขามาชมในขณะทรายการกำลงออกอากาศ โดยจะตองปฏบตตามกฎกตกามารยาททวางไว ถอเปนการสรางวฒนธรรมในการเขาชมการแสดงทางโทรทศนไดเปนอยางด ไมวาจะเปนการฝกระเบยบการเขาแถว การชนชมรายการดวยการปรบมอ การสงบนงเมอพธกรดำเนนรายการ เปนตน

ตอมา พนเอกการณ เกงระดมยง ยงไดผลตรายการ “บนไดดารา” ซงเปนรายการบนเทงเชงวาไรต ออกอากาศทกวนเสาร บนไดดาราเปดโอกาสใหเยาวชนเขามาแสดงความสามารถในทกสาขา ไมวาจะเปนการรองเพลง การบรรเลงดนตร การพด การแสดงมายากลหรอกายกรรมตางๆ โดยมผทรงคณวฒ ไดแก ลวน ควนธรรม ไพบลย ศภวาร และ สงา อารมภร เปนกรรมการตดสน ม อาทร จลโลบล และ ธน กาญจนานนท รวมดำเนนรายการ

อยางไรกตาม รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนประเภทตอบปญหากไดรบความนยมอยางตอเนองมาโดยตลอด และเรมแพรกระจายกลมผเขาแขงขนไปยงกลมเดกนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ในป 2508

มรายการ “ตอบปญหาภาษาองกฤษกบเชลล” (Shell English Quiz) ซงสนบสนนโดยฝายประชาสมพนธ บรษท เชลลแหงประเทศไทย จำกด เพอเปนการสงเสรมการเรยนการสอนวชาภาษาองกฤษ รวมถงการทดสอบทกษะความรในสาขาวชาตางๆ ในรายการมผดำเนนรายการเปนคนไทยและคนตางประเทศ โดยคนตางประเทศทำหนาทอานคำถามเพอเปนการทดสอบทกษะการฟงและพดภาษาองกฤษอนจะเปนการสรางความคนเคยตอสำเนยงการออกเสยงของชาวตางชาต เมอตอบเสรจแลวผดำเนนรายการคนไทยเปน ผเฉลย

ตอบปญหาภาษาองกฤษกบเชลลเรมตนออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวชอง 4 ในป 2508 และออกอากาศตอเนองไปจนถงสมยทเปลยนแปลงเปนสถานโทรทศนไทยทวสชอง 9 อ.ส.ม.ท. จนกระทงในป 2544

B10

จงไดยายไปออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทยชอง 11 กรมประชาสมพนธ และยายไปออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนเพอการศกษาของกระทรวงศกษาธการ สดทายไดยายไปออกอากาศทางเนชนแชนแนล และยตการออกอากาศในป 2552 ถอเปนรายการตอบคำถามทออกอากาศยาวนานทสดในประเทศไทย ในชวงแรก พชย วาศนาสง รบหนาทเปนพธกร ตอมาเปลยนเปนผชวยศาสตราจารยวชร แนวบญเนยร รบหนาทอยนานกวาสามสบป แลวจงเปลยนเปน อาจารยเสมอทพย กาญจนจาร และ Stephen Lorriman จนในทสดเปน สผจญ กลนสวรรณ

รายการในชวงเรมแรกใชวธการเขยนคำตอบแลวสงใหคณะพธกรตรวจ ใหคะแนน และบนทกไวบนกระดาน ตอมาเรมมการนำแผงวงจรไฟฟาเขามาใชกบรายการ ในการกดปมเพอขอตอบคำถามและการบนทกคะแนน ทำใหรายการสามารถดำเนนไปไดอยางรวดเรวมความนาตดตามมากยงขน ภายหลงไดมการเปลยนแปลงกตกาเพอลดความเปนทางการลง และมการจำแนกคำถามเปน 4 รปแบบ คอ ถามและตอบ เปนการตอบคำถามวาดวยความรทวไป ดและฟง เปนการทดสอบความเขาใจเนอหาในวดทศน วาดภาพตามคำบอก และ เดาคำศพท ซงผเขาแขงขนจะไดรบคำแนะนำหรอบอกใบเพอใหเพอเดาคำศพท

จนเมอไดมการกอตงสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7 ในป 2510 พนเอกการณ เกงระดมยง ยงไดมาชวยเปนทปรกษาฝายเทคนคของสถาน กไดมการทำรายการ “ตกเงน” ออกอากาศในวนอาทตย ซงเปนรายการเกมโชวรายการแรกของทางสถาน โดยในรอบแจกพอตผชนะจะไดตกเงน ทำไดไมกครงกตองหยดเพราะเปนการไมเหมาะสมทจะเอาเหรยญทมรปพระเจาอยหวมาเหยยบ หลงจากนนจงเปลยนเปนรายการ “นาททอง”

นาททองมลกษณะเปนวาไรตเกมโชว เพราะมชวงเกมโชว ชวงการแสดงจากศลปนนกรอง ชวงนดพบคนดง ชวงการแสดงตลกอยในรายการเดยวกน ในระยะแรกจดเปนรายการสด ทกวนอาทตยประมาณ 11.00 น. ชวงเกมโชวมการเปดโอกาสใหผเขาแขงขนจากทางบานเลนเกมปาลกดอกไปยงเปาตดวงลอ เพอชงรางวลทปรากฏอยบนเปานน โดยแตละชองเปนรศมขนาดเลกใหญแตกตางกนไปตามมลคาเงนรางวล สวนชวงการแสดงตลกมคณะขายหวเราะ ของลอตอก มารวมรายการ พธกรรายการนาททองในระยะแรก ไดแก อาคม มกรานนท ธรรมรตน นาคสรยะ ดำรง พฒตาล ศนสนย นาคพงศ พลากร สมสวรรณ ลอตอก นาททองไดรบการสนบสนนจาก บรษท โอสถสภา จำกด มการเปลยนชอรายการในระยะทายๆ วา “นาททองประลองยทธ”

ออกอากาศจนถงป 2530 จงยต

ในชวงเยนวนอาทตยทางสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7 ยงมรายการวาไรตเกมโชวอกรายการหนงทคลายกบนาททอง และเปนทโดงดงในยคนน คอ “ประตดวง” โดยมพธกรคอ อาคม มกรานนท และธรรมรตน นาคสรยะ

ประตดวงเปดโอกาสใหผเขาแขงขนทางบานมารวมทายวาดารารบเชญหลงประตคอใคร โดยจะมการใหขอมลตางๆ ของดาราปรศนา ถาทายไดถกโดยใชคำใบนอยกจะไดคะแนนมากและผานเขาไปในรอบสดทาย ไดมโอกาสเลอกประตดวง ซงดานหลงของประตจะมของรางวลแตกตางกนออกไป ในระยะแรกมเงนสดและของแปลกประหลาดเปนของรางวล และเปลยนเปนรถยนตในยคหลง ชวงการแสดงตลกจะมการแสดงจากคณะเดน เดอ เทพ มารวมรายการ ภายหลงมการเปลยนแปลงพธกรไปตามยคตามสมย เชน เรวต พทธนนทน

B11

ดวงตา ตงคะมณ เดอ ดอกสะเดา ทน หรญทรพย ชลต เฟองอารมย และมการเปลยนชอรายการเปน “ประตดวงหวใจสแดง”

เปนทนาสงเกตวารายการวาไรตในชวงนมเกมหรอการแขงขนชงรางวลเปนสวนประกอบความบนเทงของรายการ เพราะเปนวธการทสามารถสรางการมสวนรวมจากผชมไดมาก ดวยการใหลนวาจะสามารถพชตรางวลไดหรอไม ในขณะเดยวกนทง นาททองและประตดวงลวนแลวแตมชวงการแสดงตลก ซงเปนความบนเทงในอกรปแบบหนงทขาดไมไดสำหรบวงการโทรทศน สวนศลปะการแสดงประเภทระบำรำฟอนทงหลาย กลบไมไดรบความนยมบรรจเขาเปนสวนหนงในรายการเทาไรนก ยกเวนในรายการปอปทอป อกทงดวยเทคโนโลยของการออกอากาศ รายการทงหลายนยงคงเปนรายการประเภท ‘สด’ จนเมอเรมการใชเทคโนโลยการบนทกเทปเพอออกอากาศ (เมธา เสรธนาวงศ, 2558)

ตอบปญหายงมาแรง - เสรมแรงดวยผสนบสนนรายการ

ขามกลบไปยงสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 ม มการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลประเภทตอบปญหาแตเปนการใชปฏภาณไหวพรบเขารวม นนคอ “20 คำถาม” สรางสรรคโดย พนเอก การณ เกงระดมยง เปนรายการทฝกใหผชมรายการทงทอยทบานและในหองสงใชปฏภาณไหวพรบในการตดตามคำถามและทายคำถามใหถกภายในยสบคำถาม

ดำรง พฒตาล ผตงคำถามคนหนงในรายการอธบายเพมเตมถงความสำเรจของรายการวา “เปนรายการทฮตทสด ไพรมไทมทมกวาๆ เอาคนมานงสหาคน ปดตาพวกผม เอาคำทอยมาถามวาเขยนวาอะไร ใหมสดในเวลานน และเปนรายการสด ทดงเพราะหาคนนมนหาคำตอบได มนเกง มนแปลกใหม”

20 คำถามจะใหรางวลเปนเงนสดแกผตงคำในกรณทคนถามไมสามารถหาคำตอบไดวาคำทตงไวนนคอคำวาอะไร แตคนถามซงเปนผทายจะไมไดรางวล ในการตงคำผผลตรายการจะหยบรายชอผชมทเขามาชมรายการสดเพอมาตงคำ เพอเปนการยนยนวาคนตงคำถามมความสามารถจรงและไมไดเปนการเตรยมกนไวลวงหนา แสดงถงการเหนความสำคญของการสรางการมสวนรวมจากผชมอยางแทจรง

รายการแขงขนตอบปญหาในชวงนมผสนบสนนรายการหลกเพยงไมกราย แตเปนการสนบสนนทอยยาวนานมาโดยตลอด “การบนไทยไขจกรวาล” เปนรายการแขงขนตอบปญหาออกอากาศสดทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 มงสงเสรมการศกษาใหกบเยาวชนและสรางภาพลกษณทดใหกบองคกร ผเขาแขงขนเปนนกเรยนชนมธยมศกษา คำถามทใชสวนใหญเปนคำถามหมวดวชาตางๆ เชน สงคมศกษา ภาษาไทย วทยาศาสตร ความรทวไป เปนตน ระยะแรกม พลตรถาวร ชวยประสทธ เปนพธกร แลวจงเปลยนเปน หมอมราชวงศ ถนดศร สวสดวตน จนกระทงยตการออกอากาศไปในป 2548

ประมาณป 2520 วรช อศวศวะกล และ วเชยร อศวศวะกลไดรเรมทำรายการตอบปญหาสำหรบแมบานมชอวา “แมบานสมองไว” ออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 9 อ.ส.ม.ท. โดยม ศนสนย วฒนานกล

B12

(สมานวรวงศ) เปนพธกรและม เทง สตเฟอง (บรรยงค เสนาลกษณ) ชวยดำเนนรายการ รปแบบรายการเปนการถามตอบคำถามทแมบานควรร มผเขาแขงขนทเปนแมบานทสมครเขามาจากทางบานหาคนแยงกน กดปมไฟเพอชงสทธในการตอบคำถาม แตละคนนงทแทนทมปายตราสญลกษณผสนบสนนรายการ ผดำเนนรายการเรยกชอผสนบสนนรายการประจำแทนแทนทจะเปนชอผเขาแขงขนโดยตรง เชน แมบานมาบญครอง แมบานฉลากทอง เปนตน

ศนสนย วฒนานกล พธกรรายการแมบานสมองไวใหภาพรายการเพมเตมวา “มแมบานสคน รบสมครเขามา เปนแมบานจรงๆ คนคดคำถามกจะคดถงวถชวตประจำวนของแมบาน เชน การทำอาหารใหสามทาน แมบานรจกไหม โซเดยมหรอเกลอแกง ผชนะกจะไดของรางวล เชน หมอหงขาว กระทะไฟฟา และเงนรางวล ออกอากาศนานมากจนคณวรชเสยชวต กอนคณวรชเสยชวต ชอง 9 มการปรบผง รายการตองยายไปชอง 5 ได 5-6 ป และเปลยนพธกรเปนคณนนทวน เมฆใหญ”

รายการ “IQ 180” เปนรายการตอบคำถามสำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาอกรายการหนงทสรางแรงกระตนการเรยนรทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรเปนอยางมาก เรมตนออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวส ชอง 9 อ.ส.ม.ท. ในป 2525 ออกอากาศอยไดประมาณหาปจงยายไปออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 พรอมกบเปลยนชอรายการเปน “180 IQ” ภายหลงไดยายกลบไปออกอากาศทสถานโทรทศนไทยทวชอง 9 อ.ส.ม.ท. โดยใชชอ IQ 180 เชนเดม แตทงนพธกรรายการทอยคกบรายการมาโดยตลอดคอ อาจารยชยณรงค มณเทยรวเชยรฉาย และมผสนบสนนหลกคอ บรษทปนซเมนตไทย จำกด (มหาชน) ซงตองการผลตรายการเพอประโยชนของสงคม โดยไมมงหวงทจะใหเปนรายการโฆษณาสนคาหรอผลตภณฑของบรษท ในรายการผเขาแขงขนจะตองแขงกนกดปมไฟเพอชงสทธในการตอบคำถาม ขณะเดยวกนเปดโอกาสใหผชมในหองสงทศกษาอยในระดบเดยวกนรวมตอบคำถามดวย

IQ 180 เปนรายการทไดแรงบนดาลใจมาจาก “Master Mind” ของทางสถานโทรทศนบบซ เปนการตอบคำถามความรเฉพาะดานภายในเวลาจำกดเพอใหรายการกระชบ สนก ตนเตน (อรสรา กำธรเจรญ, 2545) ในชวงตนของรายการ คำถามทใชมาจากหมวดวชาตางๆ เชน สงคมศกษา ประวตศาสตร ภมศาสตร ภาษาไทย ภาษาองกฤษ แตระยะหลงเมอรฐบาลมนโยบายสงเสรมการเรยนรทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรมากขน เพราะเลงเหนวาเปนพนฐานสำคญในการพฒนาประเทศตอไป รายการจงหนมาใชคำถามจากจากหมวดวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรเปนหลก โดยโจทยทางคณศาสตรทคนเคยคอ การนำเลขหาตวมาใชกบเครองหมายทางคณตศาสตรใดกตามใหไดผลลพธตามทกำหนดไวหรอใกลเคยงทสด ใครตอบไดกอนเปน ผชนะ

IQ 180 มจดขายอยทเนอหารายการ การแขงขนทตองอาศยการคดและการคำนวณอยางรวดเรว รวมถงพธกรยงถอเปนจดขายของรายการอกเชนกน เพราะอาจารยชยณรงค มณเทยรวเชยรฉายถอไดวาเปนผทรงคณวฒทางดานการศกษา และเปนทรจกของบคคลทวไปอยางมาก อยางไรกตามของรางวลซงเปนทนการศกษากลบไมใชจดขายหรอจดดงดดความสนใจของรายการ เมอเทยบกบรายการแขงขนชงรางวลทงหลาย เพราะ IQ

180 เปนรายการทใหความสำคญกบการพฒนาความรทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรของเยาวชน

B13

มากกวาทจะใหความสำคญกบของรางวลใหญๆ เหมอนกบรายการอน (อรนช สดประเสรฐ, 2538) แตเปนทนาเสยดายวา IQ 180 ตงคำถามใหผชมรายการรวมคนหาคำตอบจนถงประมาณป 2543 จงยตการออกอากาศ

นอกจากนแลวยงมรายการถามตอบปญหาสำหรบเดกและเยาวชนทมงเสรมความรสรางสตปญญาในดานตางๆ เชน ทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 9 อ.ส.ม.ท.ม “เยาวชนคนเกง” เปนการตอบปญหาทางวชาการทสอดแทรกความสนกสนานควบคกบการสงเสรมความรวชาการ “ไอทจเนยส (IT Genius)” เปนการตอบปญหาดานอนเทอรเนตและคอมพวเตอร “เกมคนเกงกบแอลจ” เปนรายการตอบปญหาทางวชาการทมเงนรางวลสงถงหนงลานบาท สถานโทรทศนไอทวม “ยอดคนยอดฝมอ” มงเพมทกษะทางวชาการใหกบนกเรยนอาชวศกษาโดยเฉพาะนกเรยนทผานการอบรมจากศนยสงเสรมและพฒนาฝมอแรงงาน สถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทยชอง 11 กรมประชาสมพนธม “เวทคนเกง” เปนรายการตอบปญหาชงถวยพระราชทาน เปนตน

แมจะมรายการตอบปญหามากมายในชวงเวลาน ทวาไมเปนทแพรหลายไปยงผชมทวไปเหมอนสมยแรกเรม จำกดความนยมอยแตเพยงกลมนกเรยน นกศกษา แมบาน ฯลฯ ทเปนกลมเปาหมายของแตละรายการเทานน ประกอบกบเปนชวงทรายการแขงขนชงรางวลประเภทชงไหวพรบรวมถงโชคชะตาเรมไดรบความนยมมากขน

เกมแหงการผสมผสาน - สตปญญา โชคชะตา และทกษะความสามารถ

เมอรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนเดนทางมาถงจดททกคนกมสทธทจะเปนผชนะได ขอเพยงแคโชคด รปแบบเนอหาของรายการกมความหลากหลายมากยงขน ยงไปกวานนยงสอดคลองกบจรตของคนไทยทหลงใหลคลงไคลไปกบเกมแหงโชคชะตา

ในป 2514 สถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. ไดผลตรายการแขงขนชงรางวลรายการแรกของสถานมชอวา “รบรางวล” เปนรายการทมความยาว 10 นาท ออกอากาศทกวน อฬาร เนองจำนงค เปนพธกร รายการใหรางวลแกผโชคดดวยการหมนวงลอทมเลข 0-9 ถาตรงกบหมายเลขโทรศพทของผใดกไดรบรางวลไป

เดอนมกราคมป 2525 บรษท เจเอสแอล จำกด ไดผลตรายการ “พลกลอก” ออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 ดำเนนรายการโดย ไตรภพ ลมปพทธ พลกลอกเปนเกมโชวทเลนกบตวเลข ใหทายการเปลยนแปลงของตวเลขวา ‘มากกวา’ หรอ ‘นอยกวา’ เปนรายการทประยกตมาจาก “Card Sharks”

คลายกบการเลนมากกวานอยกวาของไฮโล พลกลอกในสมยแรกเปนเกมทมวาไรตแทรกอย โดยจะมโชวเลกๆ อยกอนหนาจะเจอแจกพอต

ประภาส ชลศรานนท ผรเรมสรางสรรครายการใหเหตผลเบองหลงของความสำเรจวา “ผมเดาเองวาคงเปนขนบทมาจากสมยปอปทอปของพนเอกการณ ปอปทอปเปนรายการดงรายการหนง เปนรายการทมคนมาประกวดรองเพลง มแขงเกมโชว และมกจะมโชวคนอยตลอดเวลา ผมเดาวามาจากรายการทเปนวาไรตมาก

B14

พอทางเจเอสแอลมาทำเกมโชวกคงอยากใหเปนวาไรตอย จงใหมเกมโชว และมสวนทเปนดนตรหรอละครสนแทรกอยตลอดเวลา ผมคดวานาจะเปนอยางนน”

พธกรในระยะแรกของพลกลอกคอ ไตรภพ ลมปพทธ วาสนา สทธเวช และด ดอกมะดน พลกลอกสรางใหไตรภพ ลมปพทธเปนทรจกในบทบาทพธกรไดเปนอยางด แตเพยงแคปเดยวกไดมการเปลยนพธกรชายหญงเปน ปญญา นรนดรกล และรชน บญชดวง โดยยงคงผชวยพธกร ด ดอกมะดนไว ตอมารชน บญชดวง ไดถอนตวออกไป พธกรพลกลอกในยคทนำกลบมาทำใหมคอ สญญา คณากร และสรวภา กลตงวฒนา นอกจากจะมการเปลยนพธกรตามความเหมาะสมแลว พลกลอกมการเปลยนชอและรปแบบเกมอยหลายครง เรมตนจาก พลกลอก เปลยนมาเปน “คหพลกลอก” ตามมาดวย “พลกลอกเพชร” และ “พลกลอกเหนอเมฆ”

สำหรบผเขาแขงขน มทงสวนทเปนดาราผมชอเสยงและคนดจากทางบาน วชระ แวววฒนนท ผรวมสรางสรรครายการ มองวาเปนเหตผลทตางฝายตางเกอหนนกนและกน

“เราจะผสมกนในชวงแรกๆ ดาราจะดงดดทงผชมและสปอนเซอร อยางรายการพลกลอกจะเปนการแขงกน ทมหนงกจะเปนดารา อกทมจะเปนผเขาแขงขนทางบาน ซงถงแมเราจะใชดาราเปนตวลอสำหรบคนดกจรง แตผเขาแขงขนทางบานกเปนเสนหอนหนง ททกคนกยอมรบวาคนไหนทไดมาออกรายการเจเอสแอลมความพเศษ ตองมความสามารถ เพราะเราตองคดหมดเลย ตงแตมาสมภาษณ เหมอนมาสมครงานเลย ดบคลก การแสดงออก การพดจาเราใหซอมเกมดเลย เพราะเรากอยากใหคนทมาอยในรายการเรามความพเศษ ดเปนเดกรนใหมสวยนารกบคลกด เปนพนกงานออฟฟศกจรงแตไมไดเชยเลยแถมพดจาสนกอก มนกทำใหรายการมความพเศษขนมา ถงแมจะไมไดเปนดาราแตฉนกตอกรกบดาราไดและตอกรกบพธกรได”

พลกลอกออกอากาศทกวนอาทตยจนถงป 2532 จงยตการออกอากาศ แตในป 2539 ทางบรษทกไดมการนำกลบมาทำใหม โดยใชชอวา “พลกลอกรเทรนส” และทายทสดเปลยนชอเปน “ดบเบลพลกลอก” กอนทจะยตการออกอากาศอยางถาวรในป 2541

หลงจากทพลกลอกออกอากาศไมนาน ในวนท 5 มถนายน 2527 กมรายการเกมโชวอกรายการหนงออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 มชอวา “มาตามนด” สบเนองจากการทผบรหารของบรษท รชฟลมทว จำกด มโครงการทจะผลตรายการประเภทเกมโชว เพราะทผานมาบรษทผลตแตรายการประเภทละครออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 มาโดยตลอด และในชวงหลงละครทผลตไมคอยไดรบความนยมเทาทควร เพราะผชมสวนใหญนยมดละครของ ชอง 3 และชอง 7 มากกวา จงตดสนใจผลตรายการเกมโชวเพอออกอากาศแทนรายการละครหลงขาว โดยมแนวคดวาจะตองเปนเกมทเขาใจงาย ผชมดแลวไมตองคดมาก เพราะเกมโชวตองการทจะผอนคลายความเครยดหลงจากทตองทำงานเหนอยมาทงวน (ใจทพย ศรประกายเพชร, 2533)

กลมบคคลผรเรมสรางสรรคมาตามนดประกอบดวย พนเอก พยง ฉนทศาสตรโกศล กตต โรจนชลาสทธ สฤษดกล แจมสมบรณ สรศกด ชมตระกล นสย อรรถไกวลวท ประเวศ กสนธร สมชาย คอนพงษ และสรพงษ สมหวงชย ซงลวนแลวแตเปนบคลากรในแวดวงโฆษณาทงสน (ตามรอยรชฟลมทว, 2557)

B15

ในการสรางสรรคเกมของมาตามนดมเงอนไขวา เกมทผลตขนมานนจะตองมความตอเนองกนตงแตวนแรกจนถงวนสดทาย เพราะเวลาของการออกอากาศในระยะแรกนนคอทกวนองคาร พธ และพฤหสบด การทจะใหคนดดเกมจนถงวนสดทายจะตองมการแขงขนจนเหลอผชนะเพยงคนเดยว จงเปนทมาของคำวา ‘The

Winner’ แตทงนมาตามนดกไดคำนงถงคนดทไมสามารถดไดอยางตอเนองจนครบทง 3 วน เกมทสรางสรรคขนมาจงตองมจดจบของเกมในแตละวน ทคนดจะดเพยงวนเดยวหรอสองวนกสามารถเขาใจเกมได ในขณะเดยวกนเกมยงคงตองรกษาความตอเนองและดงดดผชมใหตดตามดในวนตอๆ ไป จงเกดเกมสะสมของรางวลขน ซงจะเชอมโยงเกมวนแรกไปสเกมวนทสองและวนทสามตามลำดบ

เกมมาตามนดวนทหนงในระยะแรก เปนเกมจดหมวดหมปายสญญาณจราจร ซงนอกจากจะใหความสนกสนานแลวยงเปนการใหความรกบผชมทางออม อกทงยงเปนการเชอมโยงไปยงเกมแขงรถในวนทสามดวย ตอมามการเปลยนแปลงพฒนาเปนเกมปรศนาถาม-ตอบปญหา โดยพธกรจะอานตวเลอกคำตอบใหฟงกอน จากนนผเขาแขงขนตองแยงกนทบสญญาณไฟเพอจะไดมโอกาสในการตอบคำถามกอน ถาตอบถกจะไดคะแนน แตถาตอบผดจะหมดสทธในการตอบขอนน โดยคำถามทใชมลกษณะดงน (สรางค พงษสทธถาวร, 2533)

1. เปนเรองแปลกทไมมใครทราบมากอน มความนาสนใจและใหเดาคำตอบ 2. เปนความรรอบตว 3. คำตอบสามารถพลกแพลงได เพอใหผแขงขนเกดความสบสน และตอบผดเพยนเรยกเสยงหวเราะ จากผชม 4. คำถามไมยากจนเกนไป เพราะคำนงถงกลมเปาหมายทเปนคนดทกระดบ 5. ในคำถามทง 10 ขอ จะตองมคำถามเดนๆ 1-2 คำถาม คอมลกษณะตลก และแปลกมาก 6. คำถามตองเปนประโยชนตอสวนรวม 7. เปนการใหความรทางออม มกเปนเรองใกลตว 8. หลกเลยงคำถามทเปนวชาการ เพราะตองการใหคนดคลายความเครยด 9. หลกเลยงคำถามเกยวกบจงหวด เพราะมลกษณะเรยบงายเกนไป 10. เปนคำถามเกยวกบวทยาการกาวหนาของคนไทย สงประดษฐใหมๆ

เกมในวนทสอง จะเปนการใบคำโดยไดนำแนวการเลนเกมจากรายการ “Pyramid” ของสหรฐอเมรกามาดดแปลงใหเขากบบรบทสงคมไทย ซงเปนเกมทฮตมากจนปจจบน เกมแบงผเขาแขงขนเปนสองทม ทมละ สองคน คนหนงเปนผใบ อกคนหนงเปนผทาย โดยผใบจะเหนคำทปรากฏจากจอมอนเตอรแลวจงใบคำดวยการอธบายหรอพดลกษณะใดกไดเพอใหผทายพดคำตอบออกมาภายในเวลาทกำหนด สามารถใชทาทางประกอบได แตหามการใชภาษาตางประเทศ คำผวนและพยางคใดพยางหนงของคำนน ทมใดสามารถใบคำไดมากกวาทมนนเขารอบสดทายในวนทสาม

เกมวนทสาม ในระยะแรกเปนเกมแขงรถ เกมนจะมกระดานเปนเสนทางการแขงรถ ปลายทางเปนสะพาน สาม สะพาน ผเขาแขงขนคนใดเดนถงสะพานกอนมสทธเลอกสะพาน และถาสะพานทเลอกตรงกบททาง

B16

รายการกำหนดไวกจะไดเปน The Winner การเดนในเกมแขงรถผเขาแขงขนจะผลดกนกดไฟใหหยดลงทแผนปาย 1-6 คลายการทอยลกเตา นอกจากนยงมปายไฟแดงซงจะตองหยดเดน 1 ครง ในเสนทางเดนจะมชองตางๆ ซงเปนการสะสมเงนรางวลดวย มาตามนดในระยะตอมามการเปลยนแปลงเกมในวนทสาม โดยเปลยนเปนการวาดและทายภาพ โดยผเขาแขงขนทตกรอบไปในวนทสองจะมาเปนผชวยผเขาแขงขนในวนทสาม และมการสลบผชวยกนเพอความยตธรรม ผเขาแขงขนทมใดทายภาพจากการวาดไดมากทสดไดเปน The Winner

(อนงคนาฏ สรคปต, 2536)

พธกรมาตามนดคแรกคอ อภชาต หาลำเจยก และ อจฉราพรรณ ไพบลยสวรรณ สองปหลงจากนนจงเปลยนมาเปนคของ เศรษฐา ศระฉายา และ ญาณ จงวสทธ ซงทงคเปนพธกรคขวญตอเนองมายาวนาน จนภายหลงไดมการเปลยนพธกรหญงเปน จรญญา หาญณรงค พรอมทงเปลยนชอรายการเปน “มาตามนด ฮาวมช” จากนนเมอ เศรษฐา ศระฉายา ไดขอลาออกจากการเปนพธกร จงเปลยนคพธกรใหมเปน อนรกษ พลอยเพชร และ นนทยา จวบางปา แตไมประสบความสำเรจเทาใดนก จงเปลยนเปนพธกรสามคน ไดแก สนตสข พรหมศร ณฏฐพล กรรณสต และ ณฐสมา คปตะวาทน มาตามนดนดกบผชมจนถงเดอนสงหาคม ป 2538 จงเลกนดไป แตกไดกลบมานดใหมอกครงในป 2555 ทางโมเดรนไนนทว ในชอ “มาตามนด รเทรนส” พรอมกบพธกรคขวญ เศรษฐาและญาณ โดยเปลยนบรษทผผลตเปนบรษท ฟนแอนดฟอรจน จำกด นดครงนมระยะเวลาแคสองป ในป 2556 จงยตการนดไปในทสด

ภายหลงจากทไตรภพ ลมปพทธเรมเปนทรจกในฐานะพธกรพลกลอก จงไดแยกตวจากบรษท เจเอสแอล จำกด มากอตงบรษท บอรน ออปเปอเรชน จำกด (ภายหลงเปลยนเปน บรษท บอรน แอนด แอสโซซเอทด จำกด) ในป 2527 ผลตรายการเกมโชว “เอาไปเลย” ใหกบหางสรรพสนคาเซนทรล ออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. และเปดโอกาสใหประชาชนทวไปเขาแขงขน

กอเกยรต ลมปพทธ ผอยเบองหลงทกรายการของบรษทใหเหตผลวา “ทฮอฮามากตอนนนคอ ทายราคา ทมของจากเซนทรล 10 ชนแลวถาถกกไดหนงลาน จะมสองราคาใหเลอกวาราคาไหน ทมนฮอฮาตอนนนคอดงแปงและตอนหลงกมดงนำ ทฮอฮามากคอมายนหาคนเลยแลวกเขาตใครโดนแปงกรอถดไปยงไมไดเลน สคนทไมโดนแปงกจะไดเลน ตอนแรกใชแปงตดเชอกแตตอนหลงกใชแปงเปนไฮไลทเลย คอชวงแรกจะมดงแปงเพอใหรวาใครจะไดเลน พอชวงทสองมาเลนคำถาม ชวงทสามกคำถาม พอชวงสเขาชวงแจกพอตกทายราคา 10

ขอ รายการหนงชวโมง ถกกขอไดรางวลตรงนนไปเทานน”

หลงจากทหางสรรพสนคาเซนทรลเปนทรจกมากขนแลว รายการจงยตไปในป 2530 พอดกบทเรมมรายการเกมโชวอกรายการหนงออกอากาศทางสถานเดยวกน คอ “เกมเปดโลก” ผลตรายการและดำเนนรายการโดย ดำรง พฒตาล รวมกบนองชายคอ มาโนช พฒตาล

ดำรง พฒตาลบอกเลาถงทมาของรายการวา “หลงทำทวมานานอยากหนตวเองออกไปตางประเทศ เรมตนทเนปาล อยปต เมอออกอากาศสายการบนกเขามาสนบสนน ใหความรแกผชม แตไมพนเกม แตกวาจะพบเกมเราจะมความรให เอาผชมมารวมเลน ถอเปนรายการเกมทพาไปเทยวหรอสาระตางประเทศมานำเสนอรายการแรกทจรงจง เมอกอนจะเปนสารคด แตของผมจรงจง ทกตอนตองมตางประเทศ”

B17

เกมเปดโลกถามปญหาเกยวกบสงของหรอสถานททองเทยวตางๆ เพอใหผเขาแขงขนทายวา สงของเหลานนคออะไร มไวใชทำอะไร ถอเปนการใหความรเกยวกบเรองราวในตางประเทศผานการแขงขนตอบปญหา

ในชวงเวลาใกลกน รายการดนตรประเภทคอนเสรตเปนทนยมของผชมอยางมากมาย ป 2529 บรษท เจเอสแอล จำกด ไดผลตรายการ “คอนเสรตคอนเทสต” มรปแบบเปนการแขงขนรองเพลงตามศลปนตนแบบ โดยทศลปนจะมาแสดงสดในรายการ การแขงขนแบงออกเปนสามรอบ ไดแก รอบแชมปประจำสปดาห รอบแชมปออฟเดอะแชมป และรอบบกแชมป ม ปญญา นรนดรกล และ ผสชา โทณะวนก เปนพธกร คอนเสรตคอนเทสตสรางนกรองเขาสวงการเพลงอยางมากมายไมวาจะเปน แอนนา โรจนรงฤกษ องศนา ชางเศวต วระ บำรงศร นรกระจาง คนธมาศ ยย ญาตเยอะ เปนตน คอนเสรตคอนเทสตเปนรายการประกวดรองเพลงรายการแรกๆ ของโทรทศนไทย กอนทจะมรายการประกวดรองเพลงอยางมากมายในยคตอมา

แลวกถงเวลาท ปญญา นรนดรกล และ ประภาส ชลศรานนท ไดแยกตวออกมาจาก บรษท เจเอสแอล จำกด เพอมากอตง บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จำกด ในป 2532 รายการแรกทผลตคอ “เวททอง” ออกอากาศทางสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7

ในระยะเรมตน “เวททอง” เปนเวทประลองความสามารถของผทสมครมาจากทางบาน ในแตละสปดาหมอยหาคน ไมจำกดวาจะมความสามารถดานไหน และมผสนทดกรณสามทานรวมเปนกรรมการกบผชมรายการในหองสง ซงจะเปนการตดสนวาใครจะเปนผชนะไดรางวลทองคำหนก 5 บาท การแขงขนแบงเปนสองชวง ชวงแรกเปนชวงทผรวมรายการแสดงความสามารถทเตรยมมา ชวงทสองเปนชวงทผรวมรายการจะตองแสดงตามทผจดไดตงสถานการณเอาไวโดยการจบสลาก ตอมาลดจำนวนผเขาแขงขนเหลอสามคน (ดษฎ ผดงกล, 2534)

ประภาส ชลศรานนท หนงในผกอตงบรษทอธบายวา “เวททองเปนรายการทคดขนมาตอนแรกเหมอนไทยแลนดกอตทาเลนทในยคนทมเวทอย คณอยากแสดงอะไรกมาแสดง หลกของเวททองคอ เวททใหโอกาสกบคนทมความสามารถ แตดเหมอนยคนนไมวาจะเปนคานยมหรอวธการทำงาน มนทำใหคนทม talent ไมคอยมาเทาไหร ตววตถดบตวผคนมนนอยกเลยเปลยนรปแบบใหเปนเกมโชว”

จากนนรปแบบของเวททองจงเปลยนเปนการเลนเกมจากคำ โดยไดแรงบนดาลใจมาจากเกมผะหมทเปนการละเลนของไทยในอดต อาท ชวงสกดดาวรงใชการทายคำปรศนาจากการใบรปแบบตางๆ เชน การออกเสยงคำแตถกดดเสยง หรอการออกเสยงคำปรศนาดวยเครองดนตร ชวงภาพปรศนาใชการทายคำศพทจากภาพปรศนา ชวงคำศพทปรศนาเปนการใหทายคำปรศนาจากชดคำถามโดยผแขงขนจะตองตอบใหถกขอแรก พยางคแรกของคำตอบทถกตองจะเปนพยางคแรกของคำตอบขอถดไปในชดคำถามเดยวกน เปนตน ในรอบสดทายเปนการใชความสามารถในการกะนำหนกของวตถตามกตกาททางรายการกำหนด ถาผเขาแขงขนสามารถทำไดจะไดรบรางวลเปนทองคำหนก 1 กโลกรม

ประภาส ชลศรานนท ยงเผยถงเบองหลงความสำเรจของเวททองอกวา “ทำใหเปนกตกาทชดเจนมากขน มถกผดชดเจน และใชวธการของ visual สมยใหมมากขน การทำเปน plate แบงรอบ มนเปนแคเปลอก แกนจรงๆ

B18

คอเกมโบราณของไทย ทผมสนใจเพราะผมชอบเลนควซเลนเกม หมากรก ปรศนาอกษรไขว ผมชอบเลน และตอนเดกๆ เคยดผะหม เลยคดวาคนดนาจะสนกดวย”

พธกรของเวททองเปลยนไปมากหนาหลายตา เรมตงแต ปญญา นรนดรกล ซงเปนพธกรชวงสนทสดจากนนเปลยนเปน วชระ ปานเอยม ตามมาดวย เสกสรร ชยเจรญ คกบ หมำ จกมก (เพชรทาย วงศคำเหลา) แตภายหลงเกยรต กจเจรญ มาแทน เสกสรร ชยเจรญ และเปนพธกรคกบ หมำ จกมก ยาวนานทสด กอนทจะแยกตวออกไปตงบรษท พธกรคสดทายคอ แอนด เขมพมก และ ภมใจ ตงสงา

ยงไมทนทเวททองจะครองใจผชมยามบายแก ในป 2533 บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จำกด กไดรวมกบทางบรษท มเดย ออฟ มเดยส จำกด (มหาชน) ผลตรายการเกมโชวรายการทสองชอ “ชงรอยชงลาน”

ออกอากาศทางสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7

ประภาส ชลศรานนทอธบายวา “กลมเปาหมายของรายการกเปนผใหญทนอนดก เพราะชวงเวลาบงบอก สวนเดกวยรนหรอเดกนกเรยนมกจะอานหนงสอและฟงวทยในชวงดงกลาว และทตงชอรายการวาชงรอยชงลานกม concept วา เราคดอะไรแปลกๆ ดมย เลนไดกเอาไปเลยเยอะๆ เลนไมไดกอยาเอาเลย แตจะไมใหเลยกไมได ใหสกหนอยกแลวกนพอใหเจบใจเลน กเลยเกดเปนตวเลขรอยกบลาน ลองเปรยบเทยบดแลวมความเหมาะสมของความแตกตางของมลคาของเงนและจากการทลองคยกบทางสนคาทจะสนบสนนของรางวลกบทางรายการแลวกสามารถจายได นอกจากนคำวารอยกบลานกพองเสยงกนดวย เดมตงชอวา ‘ครอยคลาน’ เพราะ concept ของรายการคอ ผทเขารวมแขงขนเกมในรายการจะตองมาเปนค แตคำวา ‘ค’ นนไปพองกบชอของรายการอนทเคยออกอากาศหรอทกำลงออกอากาศอยอยางรายการ ‘คหพลกลอก’ ‘คสรางคสม’ ‘คหคฮา’ กเลยเปลยนมาจนเปนชงรอยชงลาน” (เนาวรตน เทพอาสน, 2533)

ชงรอยชงลานออกอากาศมานานกวา 20 ป เปลยนชอรายการและสถานออกอากาศมาหลายครง แตทกครงยงคงชอ ชงรอยชงลาน ไวเสมอ เรมจาก ชงรอยชงลาน ตามมาดวย “ชงรอยชงลาน Top Secret” “ชงรอยชงลาน ครงหนงในชวต” “ชงรอยชงลาน Super Game” ออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 7

แลวยายไปออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. “ชงรอยชงลาน ชะชาชา” ออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท.แลวยายไปออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 และสดทายยายกลบไปทสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7 “ชงรอยชงลาน 20th Century Tuck” ตอมาเปลยนเปน “ชงรอยชงลาน Sunshine Day” เมอยายมาออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. อกครง จนปจจบนเมอยายมาออกอากาศทชองเวรคพอยท ไดเปลยนชอเปน “ชงรอยชงลาน Wow Wow Wow”

ชงรอยชงลานมพธกรหลกของรายการ คอ ปญญา นรนดรกล พธกรหญงในระยะแรก คอ มยรา เศวตศลา ซงอยคกนมามากกวายสบป แลวภายหลงจงเปลยนเปน วรทยา นลคหา นอกจากนยงมนกแสดงประจำรายการคอ หมำ จกมก (เพชรทาย วงศคำเหลา) เอดด ผนารก (เฉลม ทวบท) เทง เถดเทง (พงษศกด พงษสวรรณ)

โหนง ชะชะชา (ชศกด เอยมสข) สมเชง สามชา (บญญาวลย พงษสวรรณ) ตกก สามชา (สดารตน บตรพรหม) เปนตน

B19

การแขงขนในระยะแรกทมผเขาแขงขนเปนค โดยเปนผเขาแขงขนจากทางบาน การเลนเกมจะเปนการทายคำ การตอบคำถาม ซงถาหากตอบไมไดใหพดคำวา ‘ชงรอยชงลาน’ รวมถงการทายใจใหตรงกนในรอบสดทายเพอจะชงรอยหรอลาน แตภายหลงเมอมแกงสามชาเปนสวนหนงของรายการแลว ผเขารวมรายการจะเปนดาราศลปนนกรองนกแสดงทมชอเสยง รปแบบรายการจะเนนไปทการแสดงตลกของแกงสามชา การแขงความสามารถกบแกงสามชา ตลอดจนทายวาแกงสามชาจะสามารถแขงชนะผมความสามารถพเศษไดหรอไม

การแสดงความสามารถทางดานการพดกเปนอกเนอหาหนงของรายการแขงขนชงรางวลโดยกอนหนานเปนเพยงรายการโตวาททชอวา “ทววาท” จนในป 2535 ไดมรายการ “โตคารมมธยมศกษา” เปนรายการแขงขนโตวาทสำหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษา ผลตโดย บรษท ภาษร โปรดกชน จำกด ดำเนนรายการโดย กรรณกา ธรรมเกษร และ จตพล ชมภนช รายการนไดสรางนกพดรนเยาวหลายคนทมชอเสยงมาจนถงปจจบน อาท สมเกยรต จนทรพราหมณ สพจน พงษพรรณเจรญ ณฐวฒ ไสยเกอ เปนตน (มรรยาท อครจนทโชต, 2558)

รปแบบทหลากหลาย - เพอความบนเทงเปนสาคญ

ในป 2539 บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จำกด (มหาชน) ไดผลตรายการ “ระเบดเถดเทง” ออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 ในระยะแรกเปนวาไรตโชวมการแสดงตลกจากคณะตางๆ เปนสวนประกอบ แตไมนานกไดเปลยนรปแบบเปนละครซทคอมควบคกบเกมโชว โดยมนกแสดงหลก คอ พงษศกด พงษสวรรณ (เทง เถดเทง) ชศกด เอยมสข (โหนง ชะชะชา) สมใจ สขใจ (เดอ ดอกสะเดา) ในสวนเกมโชวมผดำเนนรายการมาหลายยคเรมจาก มยรา ธนะบตร สเรยม ภกดดำรงฤทธ ภาณพนธ ครฑโต เมย เฟองอารมย พรมรตา เดชอดม ปกฉตร เทยมชย

ระเบดเถดเทงในสวนของซทคอมมการเปลยนแปลงเรองราวไปตามยคสมย เรมตงแตเรองราวในชมชนซอยเถดเทง ตอมาเปลยนสถานทเกดเหตไปยงบานลนทง หนวยรบพเศษกองพนท 555 หมบานกระสนดนดำ ศาลเจาพอสงโต คายมวยทรนง โฮสเทลบนถนนขาวสาร จนในปจจบนกลบมาทซอยเถดเทงอกครงหนง สวนในชวงเกมโชวเปนการเลอกวาจะโดนแปงหรอไมตามเงอนไขทรายการกำหนด

ในชวงเวลาใกลกนทางบรษท บอรน ออปเปอเรชน จำกด กไดผลตรายการเกมโชวอกหลายรายการตอเนองมา เชน “เกมละครปรศนา” “50-50” “รวยอตลด” “ครก” “เพลงตอเพลง” จนมาถง “จคบอคสเกม”

จคบอคสเกม เปนเกมของคนรกเสยงเพลงเรมออกอากาศในป 2539 ทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3

อ.ส.ม.ท.โดยมพธกรคมากอารมณขน คอ สมพล ปยะพงษสร และ ญาณ จงวสทธ ลกษณะของการแขงขนมทง การทายชอเพลง การทายชอศลปน การแขงกนรองเพลง การเตมเนอเพลง เปนตน ในป 2547 จคบอคสเกมไดยายไปออกอากาศทางสถานโทรทศนไอทวพรอมกนกบรายการอนๆ ของทางบรษท และไดยตไปเมอตอนตนป 2548

B20

ในป 2539 ทกคนวนองคารทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 9 อ.ส.ม.ท. มรายการเกมโชวรายการหนงทดงคนดมาจากละครชวงไพรมไทมของทางสถานอน มชอวา “เกมโซน” (Game Zone) ภายใตหวใจหลกคอการสอสาร

พไลวรรณ บญลน เปดเผยวา “เกมโซนเปนรายการแรกๆ ทซอลขสทธ เอามาจากรายการญปน ตอนคดชอจะมาเยอะมาก ‘เกมสอสาร’ ‘บอกตอกนไป’ ‘พรายกระซบ’ สดทายไดคำวา ‘เกม’ มาบวกกบ ‘โซน’ และกเอาคำวาโซนมาตงเปน area ตางๆ ในเกม มโซนถายทอดสด มโซนถายทอดเสยง” เธอยงไดพดถงแนวคดของรายการวามาจากจตวทยาตางๆ ของมนษยมาใชรวมในเกม โดยมองวาทกอยางทปรากฏในรายการเปนความเปนจรงของสงคม เหมอนกบมพรายกระซบทบอกอะไรตอๆ กนมาแลวกเพยนหาความเปนจรงไมได ฉะนนเมอเรองราวเปลยนแปลงไป ผชมจะตองมความหนกแนนและมสตในการพจารณา (ผจดการรายสปดาห, 21-27 ตลาคม 2539) โดยมความสนกทเขากบสภาษตไทยทวา ‘ฟงไมไดศพท จบไปกระเดยด’ รวมถงการแจกของรางวลมลคามหาศาล

วลล แมคอนทอช และ มอรส เค เปนพธกรคใหมของวงการดวยความตองการสรางบคลกทนสมยใหแกรายการ เกมโซนเปดโอกาสใหผเขาแขงขนทางบานมารวมเลนเกมกบดาราศลปนผมชอเสยง

เกมโซนถายทอดสด จะใหผเขาแขงขนหกคน แตละคนอยในชองเรยงกน มประตทบเคลอนทเขาออกได โดยผเขาแขงขนคนแรกจะเลอกปายคำและแสดงทาทางเพอใบคำนนใหกบคนทยนในชองถดมาภายในระยะเวลา 7 วนาทจากนนประตทบระหวางชองจะเคลอนทปด คนทสองกแสดงทาใบคำใหคนทสาม เรอยมาจนถงคนสดทาย ถาคนสดทายสามารถตอบถกวาเปนคำอะไรกจะได 5 คะแนน แตถาตอบผดกจะใหคนทอยกอนหนาตอบ และคะแนนกจะลดลงไปเรอยๆ

เกมโซนถายทอดเสยง จะมลกษณะคลายคลงกน โดยผเขาแขงขนแตละคนจะยนอยในตเกบเสยง และเปลยนจากการทำทาทางเปนการอานเนอเพลงใหตรงกบเสยงเพลงทเปด หรออานประโยคขอความใหผเขาแขงขนคนแรกฟง ซงจะตองอานใหกบคนทยนถดมา ถาทกคนรองเพลงหรออานออกเสยงไดถกตองทงหมดกจะได 5 คะแนน แตถาอานผดคะแนนกจะลดลง ผเขาแขงขนทมคะแนนสงสดสองคนจะผานเขาไปในรอบสดทาย

พไลวรรณ บญลน เลาใหฟงถงเบองหลงรายการวา “คำทนำมาเลนในเกม เราตองทำการบาน นงเลอกทกวน เปนคำทตองเพยนทาได ‘ทา’ คลายกนใน ‘คำ’ เดยวกน สวนในโซนเสยง กจะคดเผอวาตองมคนรองเพลงไมเปน ผเขาแขงขนกตองเลอก สวนผรวมรายการกตองวางใหด จากหกคนกตองมตลกดวย เปนตวแปร คนกจะลนวามนจะไปตลกตอนไหน มคนทางบานดวยเพอใหคนดมสวนรวม”

เกมโซนเปนรายการเกมโชวรายการแรกทมของรางวลใหญในรอบสดทายคอบานพรอมทดน ซงถอไดวามมลคามหาศาลมากในชวงระยะเวลานน อกทงยงเปดโอกาสใหผเขาแขงขนทางบานมาเลนเกมในรายการรวมกบดาราศลปนผมชอเสยง เกมโซนเปนรายการเกมรายหนงทไดรบรางวลชนะเลศจาก Asian Television

Awards 2001 นอกจากนยงเปนรายการเกมทมการซอลขสทธไปผลตออกอากาศในประเทศอนโดนเซยอกดวย

B21

ในปเดยวกน บรษท กนตนา วดโอโปรดกชน จำกด กไดเบกโรงรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนสำหรบเดกดวยการนำ “ฮวโกเกม” รายการเกมโชวสดแบบอนเตอรแอกทฟรายการแรกของไทยทไดซอลขสทธมาจากรายการ Skærmtrolden Hugo โดย Interactive Television Entertainment บรษทผลตรายการโทรทศนสญชาตเดนมารก รายการสรางระบบอนเตอรแอกทฟผานระบบโทรศพทบานแบบกดปม โดยการกดหมายเลขบนปมโทรศพทจะเปนตวกำหนดการเคลอนทของตวละครการตนในเรอง ในชวงแรกของการออกอากาศไดรบการตอบรบจากผชมสงจนทำใหระบบโทรศพทลม อยางไรกตามดวยรปแบบทางเทคนคทผผลตกำหนดมา ทำใหการตอบรบตอเกมขนและลงเรว ประกอบกบราคาเกมทสงขนเรอยๆ จงยตรายการลงภายหลงทออกอากาศไดไมกป (มรรยาท อครจนทโชต, 2558)

ในยคทองของเกมโชว ทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 มรายการเกมโชวรายการหนงทเลนกบความหลงใหลคลงไคลในสงทชอบ สงทรก ไมวาจะเปนบคคล สถานท เหตการณ วฒนธรรม ฯลฯ ซงผชนะการแขงขนในรายการแตละครงจะไดรบการยกยองวาเปน “แฟนพนธแท” ผลตโดย บรษท เวรคพอยท เอนเทอรเทนเมนท จำกด เรมออกอากาศครงแรกเมอวนท 1 กนยายน 2543 กบการตามหาแฟนพนธแท ‘คาราบาว’ โดยพธกรชอดง ปญญา นรนดรกล และ ธรวฒน อนวตรอดม ซงอยคกนเพยงตอนแรกเทานน หลงจากนนปญญา นรนดรกล ดำเนนรายการมาตลอดจนถงป 2550 จงเปลยนเปน แทนคณ จตตอสระ เอก ฮมสกล และ กฤษณ ศรภมเศรษฐ ตามลำดบ

ดวยความสามารถของผเขาแขงขนทสามารถตอบทกสงทกอยางในเรองทสนใจไดราวกบวาเตยมกนมากอน เปนทคลางแคลงใจของผชมมาโดยตลอด ประภาส ชลศรานนท ผอยเบองหลงขยายความวา

“ไมไดเตยมครบ คนมกจะพดวาเราเตยม แตจรงๆ แลวคนตงคำถามรนอยกวาคนตอบ คอคนทจะมาแขงไดหาคน ตองพสจนแลววาเกงกอน เขาผานมาหมดแลวรอบคดเลอกตางๆ เปนรอบทไมสนกเลย ถาเอาตรงนถายออกรายการทว ผมวาลมเหลว มนคอรายการโทรทศน มนเปนเกมโชวไมไดเปนควซ ซงคนทแพเขาอาจจะมความรมากกวาแฟนพนธแทกได คนทมาแขงเกงกวาคนตงคำถามทงหมดเพราะรมาทงชวต สงทถามออกไปเราจะถามในสงทเขารอยแลว แตเราเอามาทำเปนเกม ถาถามตรงๆ เขาตอบไดหมด เรากซอนไวปดไวบางเพราะมนเปนเกม จะดวาใครเรวกวากน เราไมมทางสเขาได เรากใชวธทำใหมนเปนเกม คนทเลนเกมเกงทสดคอ คนทฉลาด สมมตวามรปอยสองรปแลวคณไมรวามนคออะไร แลวเขาวเคราะหวามนเปนอยางน ผมวาเขาสมควรชนะ เพราะมนคอเกมโชว”

การพสจนความรความสามารถของผเขาแขงขนนนนอกจากจะทำการคดเลอกเปนอยางดกอนออกอากาศแลว เกมในชวงตางๆ ทนำมาเลนกยงเปนบททดสอบทสำคญทจะพสจนวาเขาผนนเหมาะทจะเปนแฟนพนธแทหรอไม ไมวาจะเปนการตอบคำถามเกยวกบแฟนพนธแทนนๆ ภายในเวลา 3 วนาท การเปดภาพจกซอวเพอตอบคำถามเกยวกบแฟนพนธแทนนๆ การตอบคำถามเพอดวลกนวาใครจะตกรอบหรอผานเขาไปยงรอบสดทาย หรอคำถามแฟนพนธแทในรอบชงชนะเลศ

ประภาส ชลศรานนท ขยายความเพมเตมวา “คนทเลนเกมเกงทสด คอ คนทฉลาด สมมตวามรปอยสองรป แลวคณไมรวามนคออะไร แลวเขาวเคราะหวามนเปนอยางน ผมวาเขาสมควรชนะ เพราะมนคอเกมโชว ไมใช

B22

สอบแขงขนอะไรสกอยาง แลวเมอบางเรองมนกวางมากไมมทางทจะจบสน เชน แฟนพนธแทรถ เราตกลงกนวา เลยป 1900 ไมเอานะ ถาตรงนเรยกวาเตยมกเตยม แตผมถอวาเปนการออกขอสอบ ปนขอสอบตรงนไมออกเปนอนรกนทงหมด แตผมวาถาไมมตรงนมนกไมได”

แฟนพนธแท เปนอกรายการหนงทไดรบรางวลชนะเลศรายการเกมจาก Asian Television Awards ประจำป 2003 และ 2004 อกทงยงมการซอลขสทธไปผลตในประเทศสวเดนและสหราชอาณาจกร

การสรางผเขาแขงขนใหมความรความสามารถตอบคำถามตางๆ ทมลกษณะเจาะลกลงไปในประเดนใดประเดนหนงทแตกตางกนไปในแตละตอนตามความสนใจของผเขาแขงขน การใชความสามารถในการแขงขนนมงเนนทงการแขงขนกบปฏภาณ ไหวพรบ สตปญญา การทดสอบความรทงในเชงวชาการและความรรอบตว เหลานเปนปจจยหนงททำใหแฟนพนธแมประสบความสำเรจ มเอกลกษณเฉพาะตว นอกเหนอไปจากรางวลทไดรบการยกยองวาเปน แฟนพนธแท แตยงรวมถง ถวยรางวลสญลกษณรายการ ประกาศนยบตรทองคำ และรางวลพเศษซงเปนอภสทธเฉพาะผชนะการแขงขน ลวนแตเปนการสรางความภาคภมใจและเพมคณคาทางจตใจใหแกผรบเปนอยางมาก (จนทมา เลศอไรวงศ, 2547)

ในชวงเวลาทรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนสรางสรรครปแบบการแขงขนกนอยางหนกหนวง รายการแขงขนตอบปญหาอกรายการหนงกไดเกดขน นนคอ “เกมเศรษฐ” เรมตนออกอากาศในป 2543 ทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. ดำเนนรายการโดย ไตรภพ ลมปพทธ เกมเศรษฐสามารถดงผชมไดทกกลมทกระดบการศกษา เพราะทกคนตางมความหวงกบ ‘เกมททำใหคณเปนเศรษฐไดใน 16 คำถาม’

เกมเศรษฐเปนรายการทเขาใจกนโดยทวไปวาซอลขสทธมาจากรายการตางประเทศ “Who Wants to Be a

Millionnaire” กอเกยรต ลมปพทธ ชแจงวา

“ไมไดซอ ตอนแรกกมวาอยางนนแตมาดจรงๆ มนไมเหมอน แลวขอโทษทการถามคำถามแลวมตวเลอกสขอมนมมาตงแตสมยไหนแลวเพราะฉะนนมนไมเกยว เกมเศรษฐพอเราเหนเมองนอกทำ เรากคยกบชองเลย ชองกกลววามนจะไมดงเรากลองทำดกอน ทมนดงมากคอ หนงเราแปลงใหม เราแปลงกตกาทม 3 สทธ เราไมเหมอนเมองนอกเขา เมองนอกกเลยเลนงานเราไมได เพราะเราดแลววาของเขามนไมสมเหตสมผล สองคำถามของเรามนโดนใจ ยคนนคนเปนหมอ ตอบไมไดวาแดงขาวนำเงนบนธงชาตคออะไรบาง เพราะฉะนนมนมหลายสงหลายอยางทเราครเอทเอง เชน หลงแบงคยสบคออะไร หลงแบงครอยคออะไร เพราะฉะนนเสนหมนอยตรงนน”

เกมเศรษฐกำหนดใหผเขาแขงขนตอบคำถามจากตวเลอกทกำหนดให 4 ตวเลอก ถาตอบถกแตละคำถามจะไดรบเงนรางวลเพมขนไปเรอยๆ แตสามารถเลอกหยดกอนทจะถามได และถาตอบคำถามท 16 ได จะไดเงน 1,000,000 บาท แตถาตอบผดเกมจะจบลงทนทและไดเงนรางวลการนตแตละขนไปหรอไดเงนรางวลครงหนง รายการมตวชวยใหกบผเขาแขงขนสามตวชวย ในระยะแรกคอ ถามใครกไดทางโทรศพท ใหผรวมแขงขนทเหลอโหวตคำตอบทถก และตดตวเลอกใหเหลอสองขอ ในระยะตอมามการปรบตวชวยเปน ถามใครกได ตอบไดสองครง และเปลยนคำถาม

B23

แตกอนทจะไดเขามาเลนเกมชงเงนรางวลแตเพยงผเดยวนน ผเขารวมแขงขนทงหาคนจะตองตอบคำถามทเปนการเรยงคำ เชน จงทำใหเปนประโยคทถกตอง หรอ จงทำเปนสำนวนไทยทถกตอง ผเขาแขงขนคนใดทำเวลาดทสดในการตอบคำถาม จะไดสทธในการขนไปเลนเกมเพอชงเงนรางวล

เกมเศรษฐมการเปลยนชอเรยกหลายครงตามลกษณะผเขาแขงขน แตยงคงความเปน ‘เกมเศรษฐ’ ไวเสมอโดยเรมจากเกมเศรษฐ จากนนจงเปน “เกมเศรษฐแมคา” “เกมเศรษฐเดก” “เกมเศรษฐมหากศล” “เกมเศรษฐมหาชน” “เกมเศรษฐมหาวทยาลย” “เกมเศรษฐเดอะแชมเปยน” “เกมเศรษฐเดอะทม” “เศรษฐ ความร” “เกมเศรษฐเดกเดอะทม” และ “เกมเศรษฐซปเปอรทม” เกมเศรษฐโดงดงทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. ไดจนถงป 2547 เมอไตรภพ ลมปพทธไดมสวนรวมในการกอตงสถานโทรทศนไอทว เกมเศรษฐจงไดยายมาออกอากาศทางสถานโทรทศนไอทว และทไอทว ตามลำดบ จนกระทงยตไปในป 2551

แมวารายการประเภทเกมโชวจะถกมองวาเปนรายการทชวยชะโลมความฝนในความอยากไดอยากมของผชม หรอเปนเสมอนเครองปลอบประโลมใจใหชวตยงพอมความหวงในยามทภาวะเศรษฐกจรดตวเตมไปดวยการแขงขนอนเรงรบเพอความอยรอด หากแตมรายการเกมโชวรายการหนงทมงมนชวยปลดเปลองภาระหนสน นนคอ “ปลดหน”

“ปลดหน” เปนรายการทอาสาเขาไปชวยคลายทกขใหกบประชาชนคนไทยทกำลงเดอดรอน ดวยการทำใหหนหมดไป สามารถประกอบอาชพหาเลยงครอบครว ในขณะเดยวกนยงสรางการตระหนกในการชวยเหลอซงกนและกน ปลดหนเดนทางไปตางจงหวด ณ หมบานของผเขาแขงขนทเปนหน กำหนดใหผเขาแขงขนเลนเกมโดยใชทกษะความสามารถของตนทมเอาชนะขอจำกดเรองเวลาทเปนกตกาของรายการ ปลดหนเรมออกอากาศมาตงแตป 2544 ทางสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7 โดยม ปราบ ยทธพชย และ นำชย จรรยาฐตกล เปนพธกร ในระยะหลงมการนำศลปนดาราผมชอเสยงไปรวมในการแขงขนดวย

สราวธ ลคนาลขต ผผลตรายการเปดเผยวา

“ปจจบนนมดารามารวมเพราะทกวนนสงครามธรกจทวมนคอนขางดเดอด เรากตองเอาตรงนเขาไปมสวนรวมดวย เรากอยากใหคนดไดรสกวาวนหนงคนทไมเคยไดพบไดเจอความลำบากเขามาสมผสมนเกดอะไรขน และดาราหลายๆ คนคงไมไดเกดมาแบบชวตชาวไรชาวสวน มนมนอยคน ผมเชอวาคนดจะไดประโยชนอะไรจากตรงน และเขาจะไดเหนความเตมทของคนๆ หนง เรากพยายามเอาดาราเขาไปสมผสคนดดวย มนกเปนความสขทวนหนงคณปาคนหนงเคยเหนดาราเปนเทวดา วนหนงเขาไดเหนขวญใจเขาไปรองเพลงใหฟงไดจบมอ ภาพตรงนนมนไมใชแคความบนเทงมนเปนความสขทไปสงถงท และผมเชอวาดารากจะไดรบความสข เขากจะเตมทกบเราไมใชแคไปโชวตว ผมเชอวามนเปนความสขทตอความสข”

เปนทสงสยกนวาสญลกษณของรายการปลดหนมความใกลเคยงกบ สญลกษณของพรรคการเมองพรรคหนงทโดงดงในชวงทรายการเพงเรมออกอากาศและนโยบายประชานยมสกลมคนรากหญา จนผชมหลายคนเขาใจวาเปนรายการเพอการประชาสมพนธของพรรคการเมอง

B24

สราวธ ลคนาลขต ไขขอสงสยวา “ชวงแรกอาจจะม ผมเชอวาเรากหามไมไดทคณคดแบบน แตเรากทำดวยความบรสทธมาตลอด เราชวยคนจรงๆ ทกวนนเขากลมสลายไปตามกาลเวลา แตสงทเราทำคนดรบรได คนอนๆ รบรไดวา เราทำเพอคนเปนหน ทำเพอประชาชนจรงๆ ทำใหสามารถแยกแยะไดและทำใหปลดหนยง ยนหยดอยไดจนถงทกวนน ในขณะทพรรคการเมองนนถอยรนออกไปแลว”

ในทางตรงกนขามกบการแขงขนความรความสามารถ ในป 2545 มการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลรายการหนงทไมใชความสามารถของผเขาแขงขนเลย แตอาศยโชคชะตาเพยงอยางเดยว นนคอ “เกมวดดวง”

โดยมคำขวญของรายการวา ‘คณไมตองพกอะไรนอกจากดวงเพยงอยางเดยว’ เกมวดดวงเปดโอกาสใหผเขาแขงขนจากทางบานมาพสจนกนวาใครจะดวงดกวากนจนไปถงรอบแจกพอต ซงกจะเปนการพสจนอกเชนกนวาผชนะเกมจะไดเงนรางวลกลบบานมากนอยแคไหนขนอยกบโชคชะตาของตนเอง ความสนกของผชม เกมวดดวงไมไดอยทการลนวาใครจะเปนผชนะชงเงนรางวลสงสด หากแตอยทความสนกสนานทเกดขนจากการกำหนดกตกาของทางรายการ กฎกตกาของแตละรอบไดมการกำหนดขนไวลวงหนาแลว มใชเกดขนจากการกำหนดขนเองของผดำเนนรายการ ทงนเพอความยตธรรมสำหรบผชม

ในยคทรายการแขงขนชงรางวลคนหาผชนะจากความสามารถเชงปฏภาณไหวพรบ พบวาหลายรายการม การใชผเขาแขงขนทเปนดาราศลปนหรอผทมชอเสยง เพราะดวยคณลกษณะพนฐานในการสรางแรงดงดดจากผชมใหหนมาสนใจตดตามรายการ ในขณะทถาเปนผเขาแขงขนทสมครมาจากทางบานตองมการคดเลอกเปนอยางดแลววาจะสามารถสรางความนาสนใจใหแกรายการได ซงไมไดดเฉพาะหนาตาเทานน แตยงตองมจดเดนเฉพาะตว และความสามารถในการกลาแสดงออกอกดวย (ผจดการรายสปดาห, 2-8 มถนายน 2540)

ในกรณนไดเคยมการศกษาถงพฒนาการของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนในประเทศไทย พบวาไมเฉพาะแตผเขาแขงขนเทานนทมแนวโนมจะเปนดาราศลปนนกรองนกแสดงทมชอเสยงเทานน หากแตพธกรหรอผดำเนนรายการ ซงในระยะแรกจะเปนบคลากรของทางสถาน แตในระยะหลงกมการคดเลอกบคคลทมชอเสยงอนหมายรวมถงดาราศลปนนกรองมาทำหนาทเปนผดำเนนรายการดวย ทงนเปนไปเพอเรยกความนยมจากผชมมากกวาความสามารถในการดำเนนรายการ (ณฏฐา แสงอรณ, 2550) สอดคลองกบทมผเคยศกษาถงองคประกอบสำคญในการสรางความบนเทงในรายการแขงขนชงรางวลทงหลายวาประกอบดวย พธกรและเกมการแขงขน ซงในแตละรปแบบเกม พธกรกจะมบทบาทและบคลกลกษณะทแตกตางกนไป (สรดา จรงกจอนนต, 2544) ถงขนาดกลาวกนวาเกมโชวทจะประสบความสำเรจไดนนจะมสตรสำเรจอย 3 อยางคอ มดารา ตลก และการขายความลบของดารา (ผจดการรายสปดาห, 10-16 พฤศจกายน 2540) ถอเปนองคประกอบสำคญทมบทบาทตอการสรางความบนเทงในรายการแขงขนชงรางวล

B25

เรยลลต - รปแบบใหมของการแขงขน

ในปเดยวกนกบทปลดหนเรมออกอากาศ บรษท กนตนา วดโอโปรดกชน จำกด ไดเรมผลตรายการประเภทเรยลลตเกมขน มชอวา “เกมชวต” ออกอากาศทางสถานโทรทศนสกองทพบกชอง 7

ศศกร ฉนทเศรษฐ ผรเรมสรางสรรครายการอธบายวา “ไดเวลาจากชอง 7 ถาจะทำแนวใหมลองทำอะไรทเหมอนจรงไหม เอาคนมาอยดวยกน พอดไดโลเคชนรานทเหมาะถายทำมาดวย แนวคดใชเลย แตเรตตงไมดมาก คดวารายการมาเรวไปหนอย ถามาหลงจากนน 5 ป จะดงเลย คนยงไมเขาใจ คนทำกยงเลาเรองไมเกง ชอง 7 กไมชอบ แอนตเรยลลตเลย”

เกมชวตฤดกาลแรกนำเสนอเรองราวของคนทมาใชชวตอยรวมกนในรานอาหาร ฤดกาลตอมานำคนมาใชชวตอยรวมกนในหมบานในชนบท ทงสองฤดกาลไมประสบความสำเรจในดานผชมเปนอยางมาก แตถอเปนการเปดศกราชใหกบรายการประเภทเรยลลต

“เดอะสตาร คนฟาควาดาว” เปนรายการเรยลลตประกวดรองเพลง ผลตโดยบรษท เอกแซกท จำกด ออกอากาศเปนครงแรกในป 2546 ทางโมเดรนไนนทว รายการเปดรบสมครผเขาแขงขนจากทวประเทศ ผผานการคดเลอกแตละภาคเขารวมแขงขนรองเพลง เพอคดเลอกเหลอ 8 คน มาแขงในรอบสดทายจนไดผชนะเลศ โดยในรอบสดทายเปนการประกวดรองเพลงตามรปแบบทกำหนด มการใหคะแนนจากผชมในหองสง 100 เสยงคดเปน รอยละสบของคะแนนทงหมด และใหผชมทางบานโหวตเขามาทางระบบ SMS ซงนบเปนอก รอยละเกาสบ ผทไดคะแนนนอยทสดจะถกคดออก

ชวงเวลาใกลกน บรษท ทร วชนส จำกด (มหาชน) กไดซอลขสทธและรปแบบรายการ “La Academia” จากประเทศเมกซโก เพอนำมาผลตเปน “True Academy Fantasia” หรอ “ปฏบตการลาฝน” โดยผทถกคดเลอกใหเขามาอยในบานเอเอฟจะตองฝกฝนทกษะการรอง การเตน และการแสดง เพอแสดงคอนเสรตในแตละสปดาห ออกอากาศทางโมเดรนไนน ผชมทางบานสามารถเหนการใชชวตของผเขาแขงขนไดตลอด 24 ชวโมงผานทางเคเบลทวของทร การตดสนจะใชการโหวตจากผชมทวประเทศ ผทไดรบการโหวตนอยทสดในแตละสปดาหจะตองออกจากบานไป ทง “เดอะสตาร คนฟาควาดาว” และ “ปฏบตการลาฝน” ตางเปนเรยลลตโชวทดำเนนการอยางตอเนองมาโดยตลอด

ภายหลงเกมชวต ทางบรษท กนตนากรป จำกด (มหาชน) จงไดซอลขสทธรายการ “Big Brother” จากประเทศเนเธอรแลนด มาผลตขนในประเทศไทย ใชชอวา “บก บราเธอร ประเทศไทย” เรมออกอากาศเมอเดอนเมษายน 2548 ทางยบซเคเบลทว และเสนอไฮไลทแตละวนทางสถานโทรทศนไอทว โดยมศรณย วงษกระจาง เปนพธกร ดวยความทเปนรายการซอลขสทธมาจากตางประเทศ ขนตอนการผลตรายการตงแตคดเลอกผเขามาอยในบาน จนถงกตกาตางๆ จงอยภายใตการกำกบดแลจากบรษทเจาของลขสทธอยางใกลชด

บก บราเธอร ประเทศไทยคดเลอกผเขาแขงขนจากทางบานทสมครกนเขามา 12 คน มาใชชวตอยในบานหลงเดยวกนเปนเวลา 15 สปดาหโดยไมสามารถตดตอกบบคคลภายนอกได ในแตละสปดาหทางรายการจะมอบหมายภารกจซงเปนทงภารกจเฉพาะบคคลและภารกจรวม ถาผเขาแขงขนสามารถทำภารกจสำเรจกจะไดรบ

B26

รางวล แตถาไมสำเรจกจะถกลงโทษ ภารกจเหลานจะสรางผลกระทบใหกบผเขาแขงขนแสดงอารมณ ความรสก และธรรมชาตของตนออกมา ในแตละวนผเขาแขงขนจะถกกำหนดใหเขาหองเปดใจเพอเลาความรสกตางๆ ทมตอผเขาแขงขนคนอน รวมถงระบายความรสกตอเหตการณตางใหแกบก บราเธอร และในแตละสปดาหผเขาแขงขนแตละคนจะตองเสนอชอผเขาแขงขน 2 คนทตองการใหออกจากบาน ผทไดรบการเสนอชอสงสด 2 คนจะไดรบการโหวตจากผชมทวประเทศผานระบบ SMS คนทไดรบการโหวตใหอยตอนอยทสดจะตองออกจากบานไป และเมอเหลอผเขาแขงขนเพยง 3 คนสดทาย จะมการโหวตเพอหาผชนะ ใครไดรบคะแนนโหวตมากทสดจะไดรบเงนรางวลหนงลานบาท บานหนงหลงและรถยนตหนงคน

บก บราเธอร ประเทศไทย ออกอากาศไดเพยง 2 ฤดกาลกยตไป แตควนหลงจาก บก บราเธอร นอกจากจะสงผลใหมการรวมกลมแฟนคลบเพอทำกจกรรมตางๆ แลว ยงมการศกษาในเชงวชาการทเกยวเนองกบพฤตกรรมของผเขาแขงขนในแงจตวทยาบคคลดวย ซงศศกร ฉนทเศรษฐ ผผลตรายการเองกมองวา

“บก บราเธอรเหมาะกบสงคมไทยไหม เราไมทำขนาดเคา ไมมเซกส ไมโปแบบฝรงดวยนะ เพราะความสนกเราไมไดอยตรงนน เลนกบความสอดรสอดเหน เปน human interest มกกกก มโรแมนตกแบบละคร บางทเหนชวตมนษยจรงๆ การนนทาพดลบหลง เพราะการเลอก character ดวย เขาใจฝรงเลยวาหามเลอกซำแมแตบางสวน ตอนเลอกกมนกจตวทยามาชวยกรองดวย คนมาเลนกตองรตว รวารายการถาย 24 ชวโมง ไมมใคร fake ได 24 ชวโมงหรอก สอนชวตจรงๆ สอนวาคนทคดวาดกไมมใครดพรอม คนเลวกไมไดเลวจรง ระหวางทางเปลยนพระเอกบอยมาก ชวตจรงทกอยาง บก บราเธอร เปนตนแบบของทกรายการทเกดในปจจบน”

กระแสรายการเรยลลตยงคงไดรบการตอบรบเปนอยางดจากผชมชาวไทย แมวารปแบบรายการสวนใหญจะซอลขสทธมากจากตางประเทศกตาม รวมถง “Thailand’s Next Top Model” ทออกอากาศทางสถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 อ.ส.ม.ท. เพอเฟนหานางแบบจากทวประเทศ หรอแมแตการปรบเปลยนรปแบบการนำเสนอของรายการ “เจาะใจ” โดยมชวงหนงของรายการเปนการนำบคคลทมชอเสยงไปใชชวตเยยงคนธรรมดา และตดตามดวาบคคลเหลานนจะเกดความรสกอยางไร นอกจากนยงพบวาในชวงเวลานน รายการประเภทเรยลลตมอยอยางมากมายโดยเฉพาะอยางยงในเคเบลทว

องคประกอบสำคญททำใหรายการเรยลลตประสบความสำเรจอยางมากคอ การมปฏสมพนธกบคนด เรยลลตมปฏสมพนธกบคนดในสองลกษณะ ลกษณะแรกเกดขนเนองจากมเทคโนโลยอนเทอรเนตรวมถงการถายทอดผานทางเคเบลทวทเปดโอกาสใหผชมทสนใจใครรเฝาตดตามพฤตกรรมของผเขาแขงขนไดตลอด 24 ชวโมง ผชมสามารถแสดงความคดเหนทมตอพฤตกรรมของผเขาแขงขนไดทนทผานทางเวบบอรดทถกสรางขน ลกษณะทสองคอระบบการโหวตของผชมผานทางระบบ SMS ททำใหผชมรสกไดวาตนมอำนาจสามารถกำหนดความเปนไปของผเขาแขงขนได (เมธา เสรธนาวงศ, 2549)

ปจจบนรายการแขงขนชงรางวลประเภทเรยลลต ยงคงมเนอหาเนนหนกไปทการคนหาบคคลสาขาอาชพตางๆ โดยมากจะเปนอาชพนกรอง นอกจากนมอาชพนางแบบ แอรโฮสเตส เปนตน

B27

เกมโชวไทยหรอเทศ - ภาวะการแขงขนสง

จนเมอเรมมการออกอากาศของทวระบบดจทลขนในประเทศไทย ในป 2557 จำนวนสถานโทรทศนเพมขนเปนจำนวนมาก สำหรบชองบรการธรกจมการแบงเปนกลมชองประเภทรายการทวไปความคมชดสง กลมชองประเภทรายการทวไปความคมชดปกต กลมชองประเภทรายการขาวสาระและสาระ กลมชองประเภทรายการเดก เยาวชน และครอบครว และยงมชองบรการสาธารณะและบรการชมชนทพรอมใหบรการและรอใหบรการอย แนนอนจำนวนสถานโทรทศนทเพมขนสงผลใหจำนวนรายการแขงขนชงรางวลเพมจำนวนขนมากกวาแตกอนเชนกน

จำนวนรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมากขนกวาเดม สงผลตอการคดสรางสรรคของผผลตรายการอยางหลกเลยงไมได เกดความหลากหลายของรปแบบและเนอหาบนความซำซากจำเจของการแขงขนอยางทไมเคยเปนมากอน ปรากฏการณทเหนไดอยางชดเจน คอ มรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทเกยวของกบการรองเพลงเปนจำนวนมากทงเพลงไทยสากลและเพลงไทยลกทง โดยสวนใหญเปนการประชนการรองเพลงเพอหาผทรองเพลงเพราะทสด ไมวาจะเปน “กกด สงครามเพลงเงนลาน” “ดนดารา” “รองไดใหลาน”

“ยทธจกรนกรอง” “ศกวนดวลเพลง” “ไมคหมดหน” “สมรภมชงเพลง” “ดวลเพลงดง” “ชมทางดาวทอง”

ฯลฯ การเกดรายการแขงขนรองเพลงเปนจำนวนมากเชนในปจจบนนสวนกระแสกบรายการเพลงทงประเภทคอนเสรต การแสดงสดและมวสควดโอทนบวนจะหาดไดยากมากยงขน

รายการแขงขนชงรางวลทเนนกลมผเขาแขงขนทเปนเดกกมจำนวนเพมมากขน โดยไมจำกดอยเพยงแคการแขงขนเชงสตปญญา แตเปนการแขงขนทเนนไหวพรบ ทกษะ ความสามารถในหลายๆ ดานของเดก เชน “ทาใหอาน” เปนการแขงขนทดสอบความสามารถจากการอาน “ซเปอรจว” เปนการแขงขนทกษะความสามารถทางกายในหลายๆ ภายหลงไดพฒนารปแบบรายการเปนการเปดโอกาสใหเดกมาแสดงความสามารถทตนถนดและรบการทาทายจากรายการในการทำภารกจทยากขนกวาเดม เพอแลกกบสงทตนอยากได โดยใชชอรายการวา “ซเปอรจว Super 10” และพฒนาตอไปเปน “Super 60+ อจฉรยะพนธเกา” สำหรบผเขาแขงขนสงวยอกดวย ดาน “ฟาแลบเดก” เปนการแขงขนความสามารถทางภาษาของเดกโดยสรางความสนกสนานจากความไรเดยงสาของเดกมาจากตนแบบรายการ “ปรศนาฟาแลบ” เชนเดยวกบ “ดาวนช เดกถอดรหส” กเปนการแขงขนความสามารถในเชงภาษาทไดมาจากตนแบบ “ดาวนช เกมถอดรหส” เชนกน รายการ “หวหนาหาขวบ” เปนรายการแขงขนชงรางวลทผเขาแขงขนวยเดกตองแสดงความสามารถของตนในการกำกบดแลลกนองทเปนผใหญในการทำภารกจตางๆ ใหสำเรจ เปนการแสดงใหเหนถงความสามารถในการจดการ นอกจากนแลวมรายการแขงขนตอบปญหาสำหรบนกเรยนชนมธยมปลาย คอ “ม ปลายสายเกง” ซงพฒนามาจากรายการ “เวทคนเกง” ในอดต

การจบคระหวางหนมสาวเปนเนอหาการแขงขนทมเพมมากขน มทงดารา บคคลทมชอเสยงเปนผเลอกค และประชาชนทวไป โดยผทเปนฝายเลอกมทงผเขาแขงขนชายและหญง เชนใน “The Love Machine วงลอลนรก” “เทค ม เอาท ไทยแลนด” “เลอกไดใหเดท The Choice Thailand” “Show Me Your Son ลกแมหลอมาก” “Couple or Not คไหน...ใชเลย” “มาลยเสยงรก” “รไหมใครโสด” สวนใหญแลวเปนรายการท

B28

ซอลขสทธมาจากตางประเทศ ปรากฏการณจบคผานรายการโทรทศนนเปนสงตอบสนองตอความโหยหาความรกของผคนในสงคมทนยมความเปนอสระไดเปนอยางด

เนอหาการแขงขนอกประเภทหนงทมมากขนกวาเดมคอ การแขงขนการทำอาหาร เชน “เชฟกระทะเหลกประเทศไทย IRON CHEF Thailand” “เดอะทมเชฟ” “มาสเตอรเชฟไทยแลนด” “Kitchen War Thailand

สงครามปลายจวก” “ทอป เชฟ ไทยแลนด” “เมนเมยสง My Wife Rules Thailand” “อลหมานจานใหม”

“My Mom Cooks เชฟไมทงแถว” ซงสวนใหญเปนรายการทมลขสทธมาจากตางประเทศอกเชนกน

เปนทนาสงเกตวารายการแขงขนในปจจบนจำนวนมากเปนรายการทซอรปแบบมาจากตางประเทศ เชน “เชฟกระทะเหลกประเทศไทย” “The Money Drop ไทยแลนด” “Hidden Singer” “โหดมนฮา ประเทศไทย” “The Voice Thailand” “Thailand’s Got Talent” “The Winner is…Thailand”

“เทคมเอาท ไทยแลนด” “ใครคอใคร Identity Thailand” “Junior Minute to Win It Thailand” ฯลฯ ในขณะทเงนรางวลของการแขงขนไมไดเพมขนแปรผนตามจำนวนรายการ

ปรากฏการณรายการแขงขนชงรางวลขามชาตสะทอนใหเหนถงความตบตนทางความคดสรางสรรครายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไทยไดอยางชดเจน ในแงมมหนงรายการตางประเทศเปนสงทไดรบการพสจนมาในระดบหนงแลววามความสนกสนาน แมจะสำหรบผชมตางประเทศโดยเฉพาะกตาม แตกไมไดหมายความวาจะไดรบการยอมรบจากผชมชาวไทยเสมอไป ภาระอนหนกองคงตองตกเปนของผผลตรายการคนไทยทตองสรางสรรครายการทเหมาะสมกบผชมชาวไทยใหมากทสด

B29

B30

The Amazing Race รายการ The Amazing Race เปนรายการแขงขนชงรางวลลกษณะเรยลลต สรางสรรครายการโดย Elise Doganieri และ Bertram van Munster เรมออกอากาศเมอวนท 5 กนยายน 2544 ทางสถานโทรทศน CBS ประเทศสหรฐอเมรกา เปนรายการทพาผเขาแขงขนเดนทางไปทวโลกดวยพาหนะตางๆ พรอมทงการทาภารกจ โดยมขอกาหนดวาทมท

เขาถงเสนชยกอนเปนผชนะ รายการออกอากาศยาวนานมากกวา 31 ฤดกาลตอเนองจนมาถงปจจบน

ผเขาแขงขนในรายการมลกษณะเปนทมอยางนอย 11 ทม แตละทมมผเขาแขงขนสองคน เปนคในสถานะตางๆ มบางฤดกาลทกาหนดเปนครอบครว แตละทมจะตองเดนทางไปยงจดหมายทกาหนดในแตละชวงภายใตงบประมาณและเวลาทกาหนดไว ทมทมาถงสดทายในแตละชวงอาจจะไดอยตอในการแขงขนหรอจะตองออกจากการแขงขน ระหวางการเดนทางจะมภารกจทสอดคลองกบสงคมและวฒนธรรมของแตละประเทศเพอใหผเขาแขงขนไดปฏบต ทมใดทาไมสาเรจจะถกลงโทษดวยการเพมเวลา ทมทมาถงเปนลาดบแรกในชวงสดทายจะเปนผชนะในการแขงขนไดรบเงนรางวลมลคาหนงแสนเหรยญสหรฐ

ระหวางการเดนทางผเขาแขงขนจะตองคอยสงเกตปายสแดงเหลองทเปนสญลกษณของทางรายการเพราะจะมคาสงตางๆ ใหผเขาแขงขนตองปฏบต เชน ขอมลเสนทาง (Route Information) เปนสญลกษณตวบอกเสนทางไปยงจดหมายถดไป ทางแยก (Detour) เปนสญลกษณตวเลอกระหวางภารกจทแตกตางกนสองประการทผเขาแขงขนตองทาใหสาเรจ มฉะนนจะถกลงโทษ อปสรรค (Roadblock) เปนสญลกษณทกาหนดใหสมาชกในทมเพยงคนเดยวเปนผปฏบต ทางดวน (Fast Forward) เปนสญลกษณทกาหนดใหปฏบตภารกจพเศษแลวสามารถเดนทางไปถงจดหมายไดทนท เปนตน

ในการถายทารายการมขอกาหนดสาหรบผเขาแขงขนมากมาย เชน ผเขาแขงขนจะตองอยดวยกนในระยะหางไมเกน 20 ฟต ไมอนญาตใหตดตอคนทรจกในระหวางการแขงขนแตสามารถขอความชวยเหลอจากผคนทพบระหวางทางได หามขบรถเรวเกนกวาทกฎหมายกาหนด การใชพาหนะเดนทางในรปแบบใดกตามจะตองเปดโอกาสใหทมงานสองคนรวมตดตามไปดวย เปนตน

รายการ The Amazing Race ไดรบความนยมอยางมากมาย มการซอลขสทธรปแบบรายการไปผลตในภมภาคตางๆ ทวโลก เชน The Amazing Race Asia, The Amazing Race Australia, The Amazing Race China (ຄ᭛ڹᬰ), HaMerotz LaMillion เปนตน (המירוץ למיליון)

02

กวาจะมาเปน ... รายการแขงขนชงรางวล

รายการโทรทศนทสามารถสรางความบนเทงไปพรอมกนกบการให ความร พฒนาทกษะการคดวเคราะห ตลอดจนทาทายความสามารถทแฝงอยภายใน เพอชยชนะอนนามาซงรางวลหรอความภาคภมใจ เปนคณลกษณะ. ทสาคญของรายการแขงขนชงรางวล หากเกมการแขงขนทเกดขนนไมจากด อยเพยงแคผใดผหนงหรอกลมใดกลมหนง แตยงตองอาศยการมสวนรวม ของผชมเปนสาคญ

การจดประเภทเนอหา (Genre)

เกมโชวหรอรายการแขงขนชงรางวลเปนประเภทเนอหารายการ (genre) ทมลกษณะเฉพาะตวแตกตางไปจาก

ประเภทเนอหารายการอนๆ อยางชดเจน ไมวาจะเปนรายการขาว ละคร รายการพดคย รายการสารคด

รายการเดก รายการตลก รวมถงรายการประเภทเรยลลต (reality shows) ซงเปนเรองยากทจะจดประเภท

เนอหาใหครบถวน และยงยากมากขนหากจะกำหนดลกษณะเฉพาะของแตละประเภทเนอหาใหชดเจน

(O’Donnell, 2013)

Neale (2000) ไดอธบายความหมายของการจดประเภทเนอหาวาเปนการศกษาแบบแผน (pattern) แบบ

(form) ลกษณะ (style) หรอโครงสราง (structures) ของผลงานสอแตละประเภทททำใหมความโดดเดนขน

มา และเปนการสรางความเขาใจรวมกนระหวางการสรางผลงานของผผลตผลงานและการตความของผชม ซง

Bernadette Casey et al. (2008) ไดหมายความรวมถงการจดประเภทเนอหารายการโทรทศนดวย โดย

พจารณาจากหลกเกณฑ (codes) และแนวปฏบต (conventions)

Lacey (2000) ระบถงรายละเอยดของการจดประเภทเนอหาวาประกอบดวยลกษณะตวละคร (characters)

ฉาก (setting) รวมทงเวลาและสถานท ภาพสญลกษณ (iconography) ซงหมายถงสงทมองเหนและเสยงท

ไดยนทชวยใหประเภทเนอหามความโดดเดน การเลาเรองและแกนเรอง (narrative and theme) และ

ลกษณะ (style) ทมความเฉพาะตวของแตละประเภทเนอหา

เขายงไดจดประเภทเนอหาของรายการแขงขนชงรางวลโดยเสนอวาเปนรายการทประกอบดวยฉากมาตรฐาน

เปนฉากในสตดโอ ลกษณะตวละครประกอบดวยผชมในสตดโอ ‘คนธรรมดา’ ทเปนผเขาแขงขน และคณลง

พธกร การเลาเรองประกอบดวยคำถามหรอภารกจทตองเอาชนะเพอรางวล ภาพสญลกษณเปนฉากทม

เทคโนโลยขนสงนาดงดด และลกษณะรายการเปนรายการสด ใหความสำคญกบผดำเนนรายการ มภาพแสดง

ปฏกรยากนระหวางผเขาแขงขนและผชมรายการ (reaction shot) และมโครงสรางรายการแบบแยกยอย

(segmented structure)

เกมโชวกบการจดประเภทเนอหา

การจดประเภทเนอหา (genre) สามารถชวยแยกแยะผลงานทางศลปะได ตวอยางทเหนไดชดเจนทสด อาท

แนวดนตรเฮฟวเมทล รอค ฮปฮอป ปอป หรอภาพยนตรแนวโรแมนตก สยองขวญ ชวนหว มวสคล เปนตน

การจดประเภทเนอหาไมใชเรองตายตวเสมอไป เพราะผลงานทางศลปะบางประเภทเกดจากการผสมผสาน

ของประเภทเนอหาทหลากหลายแตกตางกน

Creeber (2015) ตอกยำวาการจดประเภทเนอหาไมใชเปนการสรางกฎตายตวทไมสามารถเปลยนแปลงแกไข

ได หากแตเปนระบบของการจดการทเปดโอกาสใหโตแยง อภปราย วพากษวจารณการตความมาโดยตลอด

?32

การจดประเภทเนอหายงมความสำคญไมเพยงแตเปนการจำแนกวธการแสดงออกทางศลปะทแตกตางกน หาก

แตยงเปนการอธบายวาวธการแสดงออกเหลานนสรางความหมายแกผชมอยางไร

Turner (in Creeber, 2015) ไดเสนอวาการจดประเภทเนอหาเปนวธการสำคญในการสอสารขอมลเกยวกบ

ตวบท (text) ทางโทรทศนไปยงผชมทเปนกลมเปาหมาย การจดประเภทเนอหาชวยกำหนดกรอบความคาด

หวงของผชมและยงมสวนสำคญในการจำแนก คดเลอก และสรางความเขาใจตวบททางโทรทศน

การจดประเภทเนอหายงเปนวธการจดการความนยมอยางกวางขวางของรายการโทรทศนในฐานะรปแบบทาง

วฒนธรรมโดยการทำใหเขาใจไดงายขน ความเขาใจทมตอลกษณะเฉพาะ แนวปฏบตและความสนกของ

รายการโทรทศนประเภทตางๆ โดยเฉพาะชวยทำใหเขาใจถงคณลกษณะทดเกยวกบโทรทศนซงเปนรปแบบ

ทางวฒนธรรมแบบหนง นอกจากนสำหรบผผลตรายการโทรทศน การจดประเภทเนอหายงมสวนชวยในการ

นยามผลงานโดยการเชอมโยงความสมพนธกบตวบทอนทมความคลายคลงกน

ในทายทสดแลว การจดประเภทเนอหายงชวยแบงปนความคาดหวงระหวางผชมและผผลตในการจำแนก

รายการดวยเหตทการจดประเภทเนอหาเปดโอกาสใหเปลยนแปลงได กระบวนการยมขามกนระหวางประเภท

เนอหาเปนลกษณะของการตอรองกนทางอตลกษณรายการ เพราะการจดประเภทเนอหาทางโทรทศนเปน

ความพยายามตอรองระหวางตวบท สถาบน (หรอผผลต) และผชม ดวยวธการทยดหยนอยางมาก อนเปนการ

แสดงถงความเฉพาะตวของโทรทศนและความเชอมโยง กบสอประเภทอนและวฒนธรรมโดยทวไป (Orlebar,

2011)

การจดประเภทเนอหาไมไดจำกดเฉพาะผลงานสอทเปนเรองแตง (fictional) หากแตในผลงานทเปนเรองจรง

(factual) กมการจดแบงประเภทเนอหาดวยเชนกน Annette Hill (2007) ไดแบงประเภทเนอหาทเปนเรอง

จรงออกเปน 3 กลมใหญๆ ไดแก กลมขาว (news) กลมสารคด (documentary) และกลมเรยลลต ซง

รายการในกลมเรยลลตนเปนกลมทเชอมโยงกบ ผชมดวยการเสนอชวตจรงของคน ‘จรง’ และประสบการณใน

ชวตประจำวน

?33

ประเภทเนอหา (genre)

สถาบน (institution)

ผชม (audience)

ตวบท (text)

แผนภาพแสดงความสมพนธของประเภทเนอหา (Lacey, 2000)

เชนเดยวกบ Kellison (2009) ไดจำแนกประเภทเนอหาของรายการโทรทศนออกเปนกลมตางๆ รวมถง

ประเภทรายการเรยลลตและรายการแขงขน-ตอบปญหากไดรบการจำแนกเชนกน โดยมองวาประเภทรายการ

เรยลลตหรอเรองจรง (reality/nonfiction) ประกอบดวย สารคด (documentary) การเปลยนโฉม (make-

over) การแขงขน (competition) ชวประวต ธรรมชาต ทองเทยว เรองททำจาก (make of) การสมภาษณ

และการสาธต (how-to) ในขณะทประเภทเนอหารายการแขงขน-ตอบปญหา (game and quiz shows)

ประกอบดวย คำ ตวเลข เรองไรสาระ (trivia) และการแขงขนทกชนด

สวน O’Donnell (2013) ไดจำแนกประเภทเนอหารายการโทรทศน พรอมทงระบประเภทเนอหายอย และ

แนวปฏบตของแตละประเภทเนอหา อนประกอบดวยรปแบบ ลกษณะเฉพาะ ตวละคร และโครงเรอง

ประเภทเนอหารายการเกมโชว โครงสรางรายการมกมกลมคำถามปรศนา การตอบคำถามถกตองเปนการเพม

มลคาของรางวล และความเราใจถกสรางขนผานความพยายามทจะตอบคำถามใหถกของผเขาแขงขน รายการ

แขงขนชงรางวลกำหนดใหผเขาแขงขนแขงกนตอบคำถามหรอทำอะไรบางสงบางอยางเพอชยชนะ อนนำมาซง

เงนรางวลหรอของรางวลมลคามหาศาล รายการประเภทนมกจะมพธกรเปนเพศชาย พรอมดวยผชวยเพศหญง

ทมเสนหดงดด ผเขาแขงขนผานการคดเลอกไวลวงหนาปรากฏตวบนเวทในสตดโอทมแสงไฟแพรวพราวสสน

สดใส และเสยงประกอบดงกระหม การแขงขนถกบนทกสดตอหนาผชมและออกอากาศรายวนและรายสปดาห

ผชมรายการสามารถคดคำตอบของตนไปพรอมกบเกมการแขงขน โดยทตองตอบใหไดภายในชววนาท การ

ตอส ชยชนะและวตถนยมคอคณคาของรายการประเภทน เชน The Price Is Right, Minute to Win It,

Wheel of Fortune, Jeopardy! เปนตน

ในขณะทประเภทเนอหารายการเรยลลต ผเขาแขงขนไดรบมอบภารกจใหทำใหสำเรจในชวงเวลาทกำหนด

ผเขาแขงขนถกคดออกโดยผเขาแขงขนกนเอง หรอจากกรรมการรวมถงอำนาจเบองบน มผชนะเพยงทมเดยว

หรอคนเดยว ประเภทเนอหายอยของรายการเรยลลตมลกษณะทแตกตางหลากหลายมากมาย ไมวาจะ

เปนการหาค (dating) การเปลยนแปลง (makeovers) การแขงขนทเกยวของกบอาชพตางๆ การแสดงความ

สามารถพเศษ การเปนนกออกแบบ และการแขงขนดานความเรว โดยมประชาชนคนธรรมดาเปนตวละครท

ปรากฏในการเลาเรอง ซงมทงแบบทมบทกำหนดไวลวงหนาและไมมบทกำหนดไว ภายใตการแขงขนน

สามารถกระตนการมสวนรวมของผชมไดเพราะผชมจะเปนผโหวตผเขาแขงขนทชนชอบได นอกจากนประเภท

เนอหารายการนยงกระตนพฤตกรรมแอบมองใหเกดขนกบผชมในการจบตาผเขาแขงขนทกำลงดำเนนการกบ

ภารกจทยากลำบาก ตอสกบบคคลอน ทำสงทนาอบอาย ถกปฏเสธ หรอมชยชนะ ตวอยางเชน Survivor,

The Amazing Race, The Biggest Loser, American Idol, Cops, The Bachelor เปนตน

Bignell and Orlebar (2005) เหนวารายการเรยลลตมความคลายกบรายการแขงขนชงรางวลในเรองการ

แขงขนทผเขาแขงขนตองตอสเพอทจะอยในรายการตอ และบอยครงตอสเพอรางวล ในขณะท Kraszewski

(2017) มองวารายการเรยลลตไมใชรายการแขงขนชงรางวลเสยทเดยว เขาเสนอวารายการเรยลลตวาเปนโชว

ของคนปกตธรรมดาทไมใชนกแสดงทไดรบการฝกฝนและ/หรออยในสงกด ภายในสถานทจรงทไมใชสตดโอ

?34

โทรทศนและทำงานในสถานการณทมความคลายคลงกบในชวตจรงหรอภายใตสถานการณทถกสรางขนโดย

ผผลตรายการ

ในความหลากหลากของรายการเรยลลต ไมวาจะเปนการตอสแขงขนเพออาชพ การตดตามถายชวตบคคลท

มชอเสยง การหาคครอง การเปลยนแปลงบคลก การเปลยนแปลงวธการดำเนนชวต การตดตามการปฏบต

ภารกจของเจาหนาท การสรางความฝนใหเปนจรง ฯลฯ เมธา เสรธนาวงศ (2549) ไดสรปองคประกอบสำคญ

ของรายการเรยลลตวาประกอบไปดวยผเขารวมรายการ หรอผเขาแขงขนเปนบคคลธรรมดาใชชวตตามปกตใน

สงคม มการกำหนดขอบเขตเวลาหรอ สถานทอยางชดเจน และมการมอบหมายหรอกำหนดภารกจเพอให

ผเขารวมรายการไดปฏบต

จะเหนไดวาประเภทเนอหารายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน (game shows) และรายการเรยลลต

(reality) มความคลายคลงกนบางประการในแนวปฏบต ทงสองประเภทเนอหามการแขงขนกน รางวล และ

เวลาของการแขงขน มการผสมผสานแนวปฏบตของประเภทเนอหารายการทงสองประเภทนเขาไวดวยกน

โดยเรยกวาเปน ‘เรยลลตเกมโชว’

แมวาการแขงขนจะเปนหวใจสำคญสำหรบประเภทรายการน แตในอกแงมมหนงเมอเปรยบเทยบกบรายการ

กฬา Whannel (1990) มองวามความแตกตางระหวางรายการแขงขนชงรางวลกบรายการกฬาทางโทรทศน

รายการแขงขนชงรางวลมการแสดงออกซงความสามารถและทกษะ การชวงชงรางวล การแสดงออกของดารา

ผทมชอเสยงหรอคนทมบคลกนาสนใจ ทงหมดนเปนไปเพอความสนกสนานและการแขงขน ในขณะทรายการ

กฬาเปนความสามารถในการแสดงออกซงทกษะเชนกน แตเนนความยอดเยยมเปนเลศมากกวาความ

สนกสนานและการแขงขน ปรากฏการณทางอารมณทถกทำใหเขมขนขน พรอมทงคำถามวา ‘ใครเปนผชนะ’

นนเปนเพยงแคภาพเบองหนาเทานน

ทวา Casey et al. (2008) ยงคงตความวารายการแขงขนชงรางวลในลกษณะนไมแตกตางไปจากรายการกฬา

แตอยางใด ดวยเปนการจำลองใหเหนถงความขดแยงตามธรรมชาตของชวตจรง โดยไดขยายความถง

โครงสรางการเลาเรองในรายการแขงขนชงรางวลวามกเรมตนดวยพธการ ยกตวอยางเชน การแนะนำผเขา

แขงขนแกผชมรายการ โดยพธกรจะใหขอมลตางๆ ของผเขาแขงขนแตละคนทสรางการรบรทเหมอนกนแก

ผชมรายการซงเปนการสรางโอกาสทเทาเทยมในการแขงขน ความรสก ‘เทาเทยมกน’ ถกสรางขนโดยผดำเนน

รายการเพอประโยชนแกผเขาแขงขนทกคน ตอกยำกฎระเบยบในการแขงขน

ในขณะเดยวกนกมการใชการแขงขนกฬาบางประเภทเขามาผสมผสานกบรายการแขงขนชงรางวล รวมไปถง

การแขงขนชงรางวลบางลกษณะกมเนอหาเนนการใหสาระมากกวาความบนเทงดวยซำไป จงไมแปลกทจะ

พบเหนการผสมผสานกนไปมาระหวางประเภทเนอหารายการเหลานอยเสมอ ทงนตองไมลมวาประเภทเนอหา

มลกษณะทลนไหลได ไมหยดนง เปลยนแปลงไดเสมอ

อยางไรกตาม Tunstall (1993) มองวารายการแขงขนตอบปญหาทางโทรทศน เปนลกษณะรปแบบหนงของ

กลมรายการประเภทปกณกะบนเทง (light entertainment) ซงครอบคลมถง การพดคย (chat show) การ

?35

แขงขน (quiz or game show) การแสดงของบคคล (people or surprise show) รวมทงการแสดงตลก

และวาไรตโชวทงหลาย

นอกจากน Reed & Reed (1992) ยงมองวาการแขงขนทเกดขนในรายการแขงขนชงรางวลในลกษณะนม

ตนทนตำ และทำกำไรไดงาย นำเสนอพธกรทมเสนห ถามคำถามเบาสมองกบ ผเขาแขงขนซงเปนผชมจาก

ทางบาน รางวลจะเปนสนคาโดยบรษทผใหการสนบสนนรายการ เพอทสนคานนจะไดเปนทรจกมากยงขน

และจดจำไดสำหรบสนคานนๆ รายการนำเสนอความสนกสนานภายในเวลา 30 นาท ดวยการแขงขนกนเอง

ระหวางผเขารวมแขงขน หรอเปนการแขงกบเกมดวยกฎกตกาตางๆ ทตงขน และโดยมากมกมความตลก

ขบขนเปนสวนประกอบ

กาญจนา แกวเทพ (2542) ระบวามการจดแบงประเภทของรายการแขงขนออกเปนสองลกษณะ ลกษณะแรก

เปนการใชความร เรยกการแขงขนประเภทนวา รายการแขงขนตอบปญหา (quiz show) อกลกษณะหนงเนน

ความบนเทงเรยกการแขงขนประเภทนวา รายการแขงขนชงรางวล (game show) ในทางปฏบต รายการ

แขงขนชงรางวลทงหลายอาจจะใชทงสองลกษณะผสมผสานกน องคประกอบทสำคญของ รายการแขงขน

ไดแก พธกร ผรวมแขงขน เกมการแขงขน รางวล การมสวนรวมของผชม และการจดระบบกาละและเทศะ

หากจะกลาวโดยสรปอาจกลาวไดวา เกมโชวหรอรายการแขงขนชงรางวล เปนรายการทมองคประกอบหลก

ไดแก การแขงขน รางวล และการแสดงออก โดยเปนการแขงขนทเกดขนทมกตกากำหนดไวชดเจน สำหรบ ผเขาแขงขนทตองแสดงออกซงความสามารถดานใดดานหนงเพอเอาชนะพชตรางวล การแขงขนทเกดขนมก

อยภายใตการควบคมของพธกรในการดำเนนใหการแขงขนเปนไปอยางสนกสนานตอบสนองความตองการของ

ผชม

โครงสรางรายการแขงขนชงรางวล

ดวยเหตทรายการแขงขนชงรางวลในปจจบนมความตอเนองในการออกอากาศทแตกตางและหลากหลายกน

ออกไป บอยครงทผชมเปดรายการมารบชมเมอภารกจไดดำเนนไปไดสกระยะหนงแลว และบอยครงทรายการ

แขงขนชงรางวลไมสามารถดำเนนเกมใหจบไดในตอนทออกอากาศ การทำความเขาใจโครงสรางรายการ

แขงขนชงรางวลจะทำใหเหนภาพรวมของรายการแขงขนชงรางวลแตละรายการมากยงขน

โครงสรางของรายการแขงขนชงรางวลมลกษณะทไมแตกตางไปจากโครงสรางของเรองเลา ไดแก การเปดเรอง

การสรางความขดแยง จดสดยอด การคลคลาย และการปดเรอง เพยงแตโครงสรางของรายการแขงขนชง

รางวลอาจมความตางในรายละเอยดอนประกอบดวย การแนะนำผเขาแขงขน การชแจงกตกา การทำภารกจ

และการพชตเงนรางวล ซงสามารถอธบายเปนขนตอนไดดงน

?36

การแนะนาผเขาแขงขน

การแนะนำผเขาแขงขนเปนขนตอนแรกในโครงสรางรายการแขงขนชงรางวล เรมจากการเปดตวผเขาแขงขน

แนะนำผเขาแขงขนใหเปนทรจกแกผชมรายการ ในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทผเขาแขงขนเปน

ดาราหรอผมชอเสยง การแนะนำผเขาแขงขนอาจจะไมมความสำคญเทาใดนก แตหากผเขาแขงขนเปน

ประชาชนทวไปแลวการแนะนำผเขาแขงขนเปนขนตอนทสำคญ เพราะการแนะนำผเขาแขงขนเปนจดเรมตน

ในการสรางความรสกผกพนกบผชมรายการ ยงผชมรายการมความรสกผกพนกบผเขาแขงขนมากเทาใด การม

สวนรวมในการตดตามรายการกมมากขนเทานน

การเปดเรองในโครงสรางเรองเลามความสำคญตอการสรางความนาตดตามของผชมเปนอยางมาก การแนะนำ

ผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลกมความสำคญไมยงหยอนไปกวากน เพราะเปนจดเรมตนทจะทำให

เกดการตดตามเรองราวหรอการทำภารกจตอไป การแนะนำผเขาแขงขนสามารถกระทำไดหลายลกษณะ

ไดแก

1) การแนะนำผเขาแขงขนดวยพธกร เมอรายการแขงขนชงรางวลเปดรายการดวยการแนะนำพธกรแลว

พธกรจะเปนบคคลทแนะผเขาแขงขนใหเปนทรจก โดยจะเรมตนจากการเปดตวผเขาแขงขนดวยการเดนเขามา

จากทางดานใดดานหนงของฉากหรอยนอยประจำ ณ แทนผเขาแขงขน จากนนพธกรสมภาษณเพอใหเปนท

รจกกอนทำภารกจโดยเฉพาะอยางยงผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไป หรอในกรณทผเขาแขงขนเปนดารา

ผมชอเสยง การพดคยกอนทำภารกจจะชวยเพมแรงกระตนในการตดตามใหกำลงใจแกผเขาแขงขนเปนอยาง

มาก ยงรายการทผเขาแขงขนเปนเดก พธกรอาจจะมการซกถามเพอใหเหนถงความนารกสดใสและสรางความ

ผอนคลายใหแกผเขาแขงขนมากยงขน

2) การแนะนำผเขาแขงขนดวยภาพวดโอ การเปดตวผเขาแขงขนดวยภาพวดโอชวยทำใหผชมรายการไดเหนถงบคลกของผเขาแขงขนในอกแงมมหนง เพราะเหตการณทเกดขนในภาพวดโอมกจะมความเกยวของใกลชด

กบผเขาแขงขนโดยตรง ยงถาตองการเนนถงความยากลำบากในการดำรงชวตการใชภาพวดโอแนะนำผเขา

?37

การทาภารกจ ก

ารพชต

เงนรางวล

การแนะนา ผเขาแขงขน

การชแจงกตกา

โครงสรางของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน

แขงขนจะมสวนชวยสรางอารมณความรสกไดเปนอยางด การแนะนำผเขาแขงขนดวยภาพวดโอนยมใชกบ

ผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไป และใชไดกอนหรอหลงจากทมการเปดตวผเขาแขงขนแลว

3) การแนะนำผเขาแขงขนดวยการแสดงความสามารถ นอกเหนอไปจากการทพธกรสมภาษณพดคยกบ

ผเขาแขงขน หรอการใชภาพวดโอแนะนำผเขาแขงขนแลว การเปดโอกาสใหผเขาแขงขนไดแสดงความสามารถ

กอนทจะทำความรจกจะทำใหผชมรายการไดชนชมหลงใหลไปกบความสามารถของผเขาแขงขนมากกวา

คณลกษณะดานอนๆ

การชแจงกตกา

การชแจงกตกาเปนขนตอนทเกดขนหลงจากทไดมการแนะนำผเขาแขงขนแลว เปนการอธบายถงวธการทำ

ภารกจตางๆ เพอใหผเขาแขงขนและผชมรายการเกดความเขาใจรวมกน การชแจงกตกาเปรยบเสมอนขนตอน

การสรางความขดแยงใหเกดขนในโครงสรางเรองเลา แตเปนการสรางความขดแยงใหเกดขนภายในตวผเขา

แขงขน ระหวางผเขาแขงขนดวยกน และระหวางผเขาแขงขนกบรายการ

การชแจงกตกาสามารถกระทำไดโดยใหพธกรเปนผชแจง หรอเปนการใชเสยงบรรยายประกอบการใชกราฟก

หรอภาพวดโออธบายกตกา

ภายใตเงอนไขทประกอบกนขนเปนกตกานนมคณสมบตสำคญของกตกาทผผลตรายการตองคำนงไวเสมอ

ไดแก

1) “ความยตธรรม” เปนเงอนไขสำคญในการทำภารกจ กตกาทชดเจนสามารถสรางความยตธรรมใหเกดขน

ไดทงระหวางผเขาแขงขนดวยกน ระหวางรายการและผเขาแขงขน และระหวางรายการกบผชมรายการ ความ

ยตธรรมเปนเงอนไขทจะทำใหผชมตดตามรายการ บคคลทจะธำรงความยตธรรมในรายการแขงขนชงรางวล

ทางโทรทศนคอ พธกร

2) “ความสนก” เปนคณสมบตทสำคญของกตกา ความสนกสามารถสรางขนไดดวยหลายปจจย เวลาทใชใน

การทำภารกจเปนปจจยหนงในการสรางความสนกใหเกดขน รวมถงรายละเอยดของภารกจกมสวนสำคญเชน

กน กตกาทมความสนกสนานไมจำเปนตองมความซบซอนหรอความยากในการทำภารกจ รายการแขงขนชง

รางวลหลายรายการมเนอหาการแขงขนทคลายคลงกน แตการสรางความสนกเปนการสรางความแตกตางให

เกดขนกบการแขงขน ซงมผลอยางมากตอการตดตามชมรายการ บางรายการเลอกใชผดำเนนรายการหรอ

ผรวมรายการ (โดยเฉพาะนกแสดงตลก) ในการสรางความสนกสนานมผลทำใหรายการแขงขนชงรางวลทาง

โทรทศนนนมลกษณะเปน ‘โชว’ มากยงขน

3) “ความพอด” เปนคณสมบตสำคญยงสำหรบรายการโทรทศนในการทจะใหรายการมความกลมกลอมชวน

ใหตดตามอยางตอเนอง บางรายการมกตกาทซบซอนมากเกนไปจนยากแกการทำความเขาใจในการทำภารกจ

หรอตดตามภารกจ บางรายการมกตกาทงายเกนไปจนไมชวนใหตดตาม บางรายการมกตกาทยากเกนไปจน

ไมมความนาจะเปนไปไดในการทำภารกจใหสำเรจ บางรายการมกตกาทตองใชเวลาในการทำภารกจยาวนาน

?38

หรอสนเกนไป ลกษณะเหลานคอความไมพอดททำใหกตกาของรายการแขงขนชงรางวลไมเปนทนาตดตาม แต

ทงนกเปนสงทาทายมากสำหรบผผลตรายการโทรทศน เนองจากสภาวะการแขงขนอยางรนแรงในปจจบน

ทำใหผผลตรายการจำนวนมากเรองทจะ ‘จดหนกจดเตม’ สำหรบรายการโทรทศนจนทำใหความพอดขาดหาย

ไป

การทาภารกจ

การทำภารกจเปนขนตอนทแสดงถงความพยายามอยางยงยวดของผเขาแขงขนในการทำสงทเปนเงอนไขของ

การแขงขนใหสำเรจและเปนขนตอนทใชเวลาของรายการมากทสด การทำภารกจสามารถกระทำใหเกดขนได

ภายในรายการตอนเดยว แตบางรายการตองใชเวลาในการทำภารกจยาวนานตอเนองหลายตอน โดยเฉพาะ

อยางยงรายการทมผเขาแขงขนเปนจำนวนมากและมหลายขนตอนการทำภารกจ

ขนตอนการทำภารกจในรายการแขงขนชงรางวลมภาวะการณเชนเดยวกบขนตอนการเผชญอปสรรคใน

โครงสรางเรองเลา กลาวคอการทำภารกจของรายการแขงขนชงรางวลสามารถนำไปสจดสดยอดของโครงสราง

รายการดวยการแสดงใหเหนถงความพยายามอยางเตมทของผเขาแขงขนในการทจะทำภารกจใหสำเรจ

อยางไรกตามไมวาจะเปนภารกจทเกดขนในตอนเดยวหรอหลายตอน ผผลตรายการมหนาทสำคญในการสราง

ความนาตดตาม วธการหนงททางรายการใชสรางความนาตดตามการทำภารกจของผเขาแขงขนคอ การใช

จงหวะการตดตอใหเกด “การลน” เชน ลนวาจะทำสำเรจหรอไม ลนวาจะตอบคำถามถกหรอไม เปนตน โดย

ชวงกอนหนาการลนจะเปนการลำดบภาพอยางปกต แตเมอตองการใหเกดการลนผผลตรายการอาจจะใชการ

หยดภาพ หรอภาพชาของชวขณะนน การใชลลาของผดำเนนรายการในการเฉลยผลการทำภารกจกสามารถ

สรางการลนได หรอทพบเหนโดยทวไปคอ การใชการลนในการสรางความนาตดตามการทำภารกจดวยการ

เชญชมชวงตอไปหรอตอนตอไป

นอกเหนอจากการสรางความนาตดตามดวยการลนแลว “การสรางสสนทางอารมณ” ในขนตอนการทำ

ภารกจเปนอกวธหนงทใชในรายการ เพราะการทำภารกจในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไมใชการทำ

ภารกจในรายการสาธต ซงตองอาศยความละเอยดชดเจนในการถายทอดการทำภารกจ แตการทำภารกจใน

รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนตองมความนาตดตามมากพอทจะสรางความรสกรวมจากผชมรายการใน

การเอาใจชวยและใหกำลงใจ การสรางสสนใหเกดขนในชวงการทำภารกจจงเปนสงจำเปน การสรางสสนดวย

การเลอกใชภาพทเนนจงหวะการทำภารกจอยางชดเจน หรอสหนาของผเขาแขงขนทแสดงความมงมนสอท

อารมณทตองการชยชนะ ขณะเดยวกนการใชทงกราฟก เสยงบรรยาย และเสยงประกอบสามารถสรางสสน

ทางอารมณใหแกรายการไดมากยงขน

?39

การพชตเงนรางวล

การพชตเงนรางวลเปนขนตอนสดทายของโครงสรางรายการแขงขนชงรางวลทจะสรปวาในทายทสดแลวผเขา

แขงขนจะไดเงนรางวลจากทางรายการไปมากนอยเพยงใด หรอจะเปนผชนะในการแขงขนแตอาจจะตองกลบ

บานมอเปลาโดยทไมไดรางวลอะไรเลยภายหลงจากการทำภารกจเสรจสน ความสำเรจของบางภารกจมา

พรอมกบเงนรางวลทรออย แตบางภารกจนำพาผเขาแขงขนสการเปนผชนะของรายการทจะตองไปลนพชต

เงนรางวลของทางรายการอกครงหนง

รางวลเปนเปาหมายของผเขาแขงขนและเปนฝนของผชมรายการแขงขนชงรางวล รายการทมรางวลมลคาสง

สามารถสรางแรงกระตนใหแกผเขาแขงขนในการทำภารกจ ยงไปกวานนยงมสวนชวยใหผชมรายการเกดพลง

การมสวนรวมตดตามการทำภารกจมากยงขน หลายครงทพบวาเมอผชนะของรายการตองกลบบานมอเปลาไม

สามารถพชตรางวลสงสดไปได ความรสกผดหวงของผชมกเกดขนในระดบทใกลเคยงกน ในทำนองเดยวกนเมอ

ผเขาแขงขนสามารถพชตรางวลแจกพอตได ผชมรายการตางยนดราวกบเปนผไดรางวลนนเสยเอง

ขนตอนการพชตเงนรางวลเกดขนหลงจากทการดำเนนการแขงขนของรายการผานชวงจด สดยอดมาเปนท

เรยบรอย ขนตอนนจงเปนเสมอนขนตอนการคลคลายและการปดเรองสำหรบโครง สรางเรองเลา ในกรณทผ

เขาแขงขนสามารถพชตเงนรางวลมลคาสงสดไปไดกเปรยบเสมอนการจบเรองแบบมความสข (happy

ending) ในทางตรงกนขามหากผเขาแขงขนไมสามารถพชตเงนรางวลกลบไปไดเลยกไมแตกตางไปจากการจบ

เรองแบบเศรา (sad ending)

วธการแขงขน

วธการแขงขนในรายการแขงขนชงรางวล คอ ลกษณะของการใชความสามารถในการทำภารกจของผเขา

แขงขนเพอใหกลายเปนผชนะของรายการ โดยไมเกยวของกบเรองจำนวนผเขาแขงขน แบงไดออกเปน 2

ลกษณะ ไดแก

1. การแขงขนความสามารถซงกนและกน

2. การแขงขนกบความสามารถของตนเอง

การแขงขนความสามารถซงกนและกน

การแขงขนความสามารถซงกนและกนเปนวธการแขงขนทพบไดโดยทวไป เปนการแขงขนทมมากกวาหนงฝาย

แตละฝายมงหมายในการทำภารกจใหเหนอกวาอกฝายหนง ซงโดยทวไปแลวจะมการใชกลยทธตางๆ ในการ

แขงขนเพอเอาชนะหรอทำภารกจใหสำเรจ เชน การใชความรวดเรววองไว การหยงเชงคตอส การโนมนาวใจ

กรรมการ การใชความแปลกใหม ฯลฯ ทงนขนอยกบแตละภารกจของเกมการแขงขน

?40

การแขงขนความสามารถซงกนและกนเปนวธททำใหเกดความสนกสนานนาตดตามมากทสด เนองจากผเขา

แขงขนจะมการใชกลยทธตางๆ มากมายเพอทจะใหไดเปนผชนะ อนนำมาซงความสนกสนานนาตดตาม ทผชม

รายการจะรวมลนรวมเชยรไปดวย

นอกจากนยงเปนการสะทอนภาพสงคมทมงมนแขงขนเพอชยชนะ จนในบางครงอาจละเลยการสรางความรวม

มอเพอความเปนสดยอด

การแขงขนกบความสามารถของตนเอง

การแขงขนกบความสามารถของตนเองเปนลกษณะการแขงขนทมผเขาแขงขนเพยงฝายเดยวแตไมจำเปนจะ

ตองมผเขาแขงขนเพยงคนเดยวในรายการ การแขงขนกบความสามารถของตนเองสามารถเกดขนในรปแบบ

ทมไดดวย และถงแมวาจะเปนการแขงขนกบความสามารถของตนเอง ผเขาแขงขนกจำเปนตองรจกใชกลยทธ

ในการแขงขนเชนกน เชน การใชความถกตองแมนยำ การใชความรวดเรววองไว ความอดทน การเฝาสงเกต

การใชความพอเหมาะพอควร การใชความแปลกใหม ฯลฯ

การแขงขนกบความสามารถของตนเองสามารถสรางความนาตดตามใหเกดขนกบการแขงขน ดวยการสราง

บรรยากาศใหผชมรายการรสกเสมอนเปนผเขาแขงขนคนหนงได อกทงยงเปนการนำเสนอถงพลงแหงความมง

มนพยายาม สามารถเปนแบบอยางแกผชมในการเอาชนะจตใจตนเองไดเปนอยางด

อยางไรกตาม แมวาการแขงขนความสามารถซงกนและกนจะสามารถสรางแรงกดดนใหเกดขนไดมากกวาการ

แขงขนกบความสามารถของตนเอง ซงมผลตอการตดตามของผชม ผผลตรายการจำเปนอยางยงทจะตอง

สรางสรรควธการทจะทำใหรายการมความนาสนใจโดยอาจผนวกลกษณะความเปนโชวเขาไวในรายการมากยง

ขน

นอกจากน การผสมผสานกนระหวางการแขงขนความสามารถซงกนและกนและการแขงขนกบความสามารถ

ของตนเองยงเปนการเพมความนาตดตามใหเกดขนไดดวยเชนกน แตการผสมผสานนนจะตองเปนไปอยาง

กลมกลน ความนาสนใจในการแขงขนจงจะเกดขน

เนอหาการแขงขน

เนอหาการแขงขนเปนลกษณะเรองราวของภารกจ มพฒนาการและมความเปลยนแปลงมากไปจากอดตทเคย

เปนเพยงแครายการตอบปญหา แตภายหลงมลกษณะของการแขงขนทกษะและความสามารถมากยงขน

Tunstall (1993) ไดแบงรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนออกเปน 3 กลมตามชวงเวลาการออกอากาศ

กลมทหนง เปนชวงเวลากลางวน มกจะเปนโชวทมตนทนตำ ออกอากาศในวนจนทรถงวนศกร มกลม

เปาหมายหลากทผคนวยหลงเกษยณ และแมบานทตองดแลลกอยทบาน

?41

กลมทสอง เปนชวงบายตงแต 16.00-18.00 น. รายการในกลมนเนนกลมผชมทเปนเดกโต มกจะ

เปนการแขงขนคำศพทและความรทวไป มการใชคำถามทวไป เชน ปรศนาคำ ผเขาแขงขนเปนผสมครจากทาง

บาน

กลมทสาม เปนชวงเวลาเยน ซงเนนความหลากหลาย เปนรายการทตนทนสง มความแตกตางเฉพาะตว

และผดำเนนรายการทประสบการณสง คำถาม ปรศนา ปญหาหรอคำทาทายไดรบการผลตอยางละเอยด

รอบคอบ และอาจมการใชเปนคลปวดโอ ผเขาแขงขนไดรบการคดเลอกและกลนกรองอยางรอบคอบ

Glick & Levy (2006) ไดแบงรายการตอบปญหาและการมสวนรวมของผชมออกเปน 3 กลม ไดแก

กลมทหนง เปนรายการตอบปญหาตามแบบฉบบ (typical quiz) หรอรายการชงรางวล (prize show)

กลมทสอง เปนรายการตอบปญหา ชงรางวล หรอการประกวด ทหวงพงดารานกแสดงผทมชอเสยงใน

วงการ

กลมทสาม เปนรายการทเนนการสนทนา รายการในกลมนใหความสนใจตอบคคลผมชอเสยงในฐานะท

เปนตวของเขาเองหรอบทบาททแตกตางไปจากความเปนทางการ หรออกนยหนงคอธรรมชาตทแทจรงของ

ดารา

Fiske (2011) อธบายวา เนอหาของทนำมาใชในรายการแขงขน โดยแบงเปนความรทเปนขอเทจจรง ซงหมาย

ถงความรทางวชาการและความรทวไป และความรทเกยวกบมนษยแบงเปนความรเกยวกบบคคลทวไปและ

ความรเกยวกบบคคลพเศษ สอดคลองกบ Boddy (2015) ซงมองวาการแขงขนดานความรนนเปนไดทงความร

แบบทางการไปจนถงความรแบบพนบาน ตลอดจนเรองราวลกลบในประวตศาสตรหรอวทยาศาสตร ไปจนถง

ราคาขาวของเครองใชในชวตประจำวน

หากพจารณาถงลกษณะเรองราวของภารกจในรายการแขงขนชงรางวล จะสามารถแบงเนอหาของการแขงขน

ไดออกเปน 4 กลม ไดแก ทกษะ ไหวพรบ ความร และโชคชะตา

ทกษะ

ทกษะเปนความสามารถหรอความเชยวชาญทางดานใดดานหนงของผเขาแขงขน เชน การแสดงออก การใช

พละกำลง การใชชวต การคด การใชทกษะความสามารถในรายการแขงขนชงรางวลมทงทเปนทกษะดานใด

ดานหนงโดยเฉพาะ และทกษะทหลากหลาย ทพบเหนอยางมากมาย อาท

การแสดงออกเปนทกษะทผเขาแขงขนนำเสนอตวเองผานกจกรรมในรปแบบตางๆ ไดแก การ

แขงขนรองเพลง การแขงขนการแสดง การเปนนายแบบนางแบบ การแสดงออกดวยการสอสาร

การแสดงออกทหลากหลาย รวมถงการแขงขนการทำอาหารกถอเปนการแสดงออกในอกรปแบบ

หนง

?42

การใชพละกำลงเปนทกษะทแสดงถงความแขงแกรงทางรางกาย และในบางครงอาจรวมถงสภาพ

จตใจดวย มทงการแสดงถงการใชพละกำลงเหนอคนทวไป การใชพลกำลงอยางเหมาะสม การใช

พลกำลงผานเกมกฬาตางๆ และรวมถงการแสดงความสามารถพเศษตางๆ

การใชชวตเปนทกษะทสำคญทถกนำมาสรางสรรคเปนภารกจในรายการแขงขนชงรางวล โดยใช

เปนรปแบบพฤตกรรมทสามารถพบเหนไดในชวตประจำวน เพยงแตผเขาแขงขนยงไมมโอกาสได

ใชชวตในแบบตางๆ ตลอดจนการหาความเหมาะสมทจะใชชวตอยดวยกน

การคดเปนทกษะทสะทอนผานความแปลกใหม ความคดสรางสรรคของผเขาแขงขน ตลอดจนการ

ใหเหตผล ซงเปนสงททาทายความสามารถผผลตรายการเปนอยางมากเมอนำมาสรางสรรคใหเกด

ความสนกขน เพราะภาพทปรากฏมกจะเปนการทผเขาแขงขนกำลงนำเสนอความคดของตน

เทานน

ไหวพรบ

ไหวพรบเปนลกษณะปฏภาณในดานตางๆ ของผเขาแขงขนทมตอสงใดสงหนง เชน การแกไขปญหาเฉพาะ

หนา การสงเกต การตอบคำถาม การเดา เปนตน ไหวพรบในดานตางๆ นไดรบการสรางสรรคเพอนำมาใชเปน

เอกลกษณของภารกจในรายการแขงขนชงรางวลตางๆ เชน การเฝาสงเกตการณการตอบคำถาม การแสดง

พฤตกรรม รวมถงการถามคำถามเพอใหเผยตวตนทแทจรง การตอบคำถามเพอใหเปนทสะกดใจของคณะ

กรรมการ การทายราคาสนคาใหใกลเคยงกบททางรายการตงไว การใชปฏภาณในการตอบคำถาม เปนตน

ความร

ความรเปนความเชยวชาญในเชงวชาการทมตอเรองใดเรองหนง อาจไดมาจากการเรยน ประสบการณ หรอ

การใชชวต เชน ความรทวไป ความรจากศาสตรสาขาใดสาขาหนง เปนตน รายการทเปนการแขงขนความร

จากศาสตรสาขาใดสาขาหนง ผเขาแขงขนมกเปนตวแทนนกเรยนจากโรงเรยนตางๆ ในขณะทรายการท

แขงขนความรทวไป ผเขาแขงขนมกเปนประชาชนทวไปรวมถงดารานกแสดงผทมชอเสยง

โชคชะตา

โชคชะตาเปนสงทอยนอกเหนอความคาดหมาย ไมสามารถกำหนดไดลวงหนา การแขงขนโดยใชโชคชะตาเปน

เนอหาการแขงขน ผชนะคอผทโชคดทสดหรอดวงดทสด เพราะการแขงขนเกดขนโดยทไมสามารถคาดเดาได

เลยวาใครเปนผไดเปรยบหรอเสยเปรยบ และดวยความทไมสามารถคาดเดาไดเลยวาใครจะเปนผชนะในการ

แขงขน การรสกมสวนรวมเอาใจชวยไปกบผเขาแขงขนจงเกดขนนอยเมอเทยบกบรายการแขงขนทมเนอหาใน

ลกษณะอน แตจะเปนการรบชมเพอความสนกสนานเทานน

ในการสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล ผผลตรายการพงพจารณาวาเนอหาของการแขงขนในลกษณะใดจะ

เปนสงทดงดดกลมผชมเปาหมายมากทสด เนอหาของการแขงขนทนำมาใชในรายการแขงขนชงรางวลสามารถ

?43

เปนไดทงแบบใดแบบหนง หรอหลายแบบผสมผสานกน ขนอยกบกลวธการสรางสรรคเกมการแขงขนใหเกด

ความนาสนใจของผผลตรายการ

ตวอยางของการผสมผสานเนอหา อาท การผสมผสานระหวางความรและไหวพรบดวยการกำหนดคำถาม

ทดสอบความรและปญหาเชาวนเขาไวดวยกน การผสมผสานระหวางความรและทกษะ ดวยการใชทกษะความ

วองไวในการกดปมการแขงขนเพอแยงสทธในการตอบคำถาม การผสมผสานระหวางทกษะและโชคชะตาดวย

การเปดแผนปายเพอทำภารกจทกำหนดไวดานหลง ในบางครงผผลตรายการอาจเลอกใชเนอหาการแขงขนท

แตกตางสำหรบภารกจแตละภารกจในรายการ

เปนทนาสงเกตวาเนอหารายการแขงขนชงรางวลสามารถสะทอนถงสภาพสงคมในชวงเวลานนๆ ไดเชนกน ดง

ทปรากฏในปจจบนวาผชมสวนใหญนยมชมชอบความบนเทงในรปแบบทหลากหลาย รายการแขงขนชงรางวล

จงปรากฏเนอหาทมลกษณะการแสดงออก ไมวาจะเปนการรองเพลง การแสดง การเปนนายแบบนางแบบให

เหนอยเนองๆ และเมอผเขาแขงขนไดรบชยชนะในการทำภารกจและมโอกาสไดเขาสวงการบนเทงดวยแลว ยง

เปนแรงกระตนใหผคนในสงคมหลงใหลในความบนเทงอยางหนกหนวง ในขณะทรายการแขงขนประเภทสาระ

ความรโดยเฉพาะอยางยงความรในศาสตรสาขาตางๆ กลบไมคอยไดรบความนยมเทาไรนก ทงทรายการ

แขงขนชงรางวลมสวนสำคญในการกระตนความคดวเคราะหผชมไดเชนกน สภาวการณเชนนตอกยำถงสภาพ

สงคมทมงสความบนเทงมากกวาการกระตนการคนหาขอเทจจรง

กตกาการแขงขน

กตกาการแขงขนคอ ขอกำหนดและรายละเอยดของสงทผเขาแขงขนตองทำ รวมถงเกณฑทระบความสำเรจ

ของการทำภารกจ ตลอดจนเกณฑทจะใชในการพจารณาตดสน ถอเปนหวใจสำคญของรายการแขงขนชง

รางวล และเปนเงอนไขสำหรบการทำภารกจของผเขาแขงขน รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนควรมการ

แจงกตกาไวอยางชดเจน แมวาในบางรายการกตกาจะขนอยกบดลยพนจของกรรมการเปนสำคญ

ขอกำหนดและรายละเอยดทเปนคณลกษณะสำคญของกตกามหลายเงอนไข ประกอบดวย

เวลา

เวลา เปนเงอนไขทนยมใชในกตกาของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน เพราะ เวลาสามารถสรางแรง

กดดนใหแกผเขาแขงขนไดงายทสดในการทำภารกจ เงอนไขของการใชเวลาในการเปนกตกามลกษณะทแตก

ตางกนออกไป ไดแก

การทำเวลาใหดทสด ผเขาแขงขนตองพยายามทำภารกจใหสำเรจดวยเวลาทดทสด ซงอาจจะเปน

เงอนไขเรวทสด นานทสด ขนอยกบแตละภารกจ

?44

การทำภารกจใหสำเรจภายในเวลาทกำหนด ผเขาแขงขนตองทำภารกจใหสำเรจภายในเวลาท

กำหนด เมอสำเรจแลวจะผานเขารอบหรอจะไดรางวลอยทเงอนไขของทางรายการ

การทำภารกจใหไดมากทสดภายในเวลาทกำหนด ผเขาแขงขนตองทำภารกจใหไดในปรมาณท

มากทสด จงจะมโอกาสเขารอบหรอไดรางวล

การชวงชงโอกาสในการทำภารกจใหไวทสด ผเขาแขงขนตองแขงกนกดปมเพอแยงสทธในการ

ทำภารกจ

ความถกตอง

ความถกตอง เปนเงอนไขทใชกบรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาประเภทความรทมการตอบคำถามและม

การตดสนวาถกหรอผด โดยเปนไดทงการตดสนจากทางรายการหรอทางคณะกรรมการ ซงตองมคำตอบทถก

ตองเปนเกณฑเสมอ การพจารณาความถกตองมาจากหลากหลายกจกรรมแตกตางกนไปในแตละรายการ เชน

การถามตอบ การรองเพลง การอานปาก การใบดวยทาทาง การใบดวยเสยง การทายปรศนา เปนตน

ความสามารถ

ความสามารถ เปนเงอนไขทพบในรายการแขงขนชงรางวลทผเขาแขงขนตองทำภารกจโดยใชความสามารถ

เฉพาะตน มลกษณะทแตกตางหลากหลายกนไปขนอยกบรายการ มกเปนเงอนไขในรายการแขงขนชงรางวลท

มเนอหาการแขงขนเกยวกบทกษะ มขอพงพจารณาวาการตดสนทความสามารถทปรากฏในรายการกระทำ

โดยกรรมการและมลกษณะทเปนอตวสย จงจำเปนทจะตองเลอกใชกรรมการทมประสบการณเกยวของกบ

การแสดงความสามารถดานนนๆ มฉะนนอาจเกดขอคลางแคลงใจทงในความสามารถของกรรมการและความ

ยตธรรมของทางรายการ ความสามารถมกเปนเงอนไขทใชประกอบกนกบเวลา

ความสาเรจ

ความสำเรจ เปนเงอนไขทพบในรายการแขงขนชงรางวลทมการตงเปาหมายของการทำภารกจไวอยางชดเจน

โดยมกใชรวมกนกบเงอนไขเวลาในการทำภารกจ รายการทใชความสำเรจเปนเงอนไขมกมเนอหาการแขงขน

เกยวกบทกษะ แตยงไมถงขนเปนทกษะเฉพาะตนทตองอาศยการฝกฝนจนเปนผเชยวชาญ โดยมากเปนทกษะ

ทใชพละกำลงเปนสำคญ ลกษณะความสำเรจทใชตดสนในรายการแขงขนชงรางวลมกปรากฏในเชงปรมาณท

ผเขาแขงขนทำได อนหมายรวมถงการทำไดมากกวากถอวาทำภารกจสำเรจดวยเชนกน นอกจากนมการตดสน

ถงความสำเรจจากระยะทางอกดวย

?45

โชคชะตา

โชคชะตา เปนอกเงอนไขในรายการแขงขนชงรางวล การแขงขนทใชโชคชะตาเปนเงอนไข ผเขาแขงขนไม

จำเปนทจะตองมความรความสามารถหรอทกษะตางๆ แตประการใด เพยงแคมโชคชะตาเทานนกสามารถเปน

ผชนะในภารกจนนๆ ได โชคชะตาเปนเงอนไขทสามารถสรางสรรคเปนรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนได

ในขณะเดยวกนกสามารถเปนเงอนไขประกอบกตกาอนๆ เพอสรางความสนกสนานในการทำภารกจ การใช

โชคชะตาทพบเหนกนอยางคนตาในรายการแขงขนชงรางวลคอ การเปดแผนปาย

ความมเหตผล

ความมเหตผล เปนเงอนไขทพบในรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาเกยวกบการนำเสนอหรอการประกวด

ผเขาแขงขนจะตองแสดงเหตผลของคำตอบหรอสงทนำเสนอซงจะตอง มความสมเหตสมผลมากพอทกรรมการ

จะเปนผพจารณาวาผเขาแขงขนสามารถทำภารกจไดสำเรจหรอไม รวมถงการใหคำอธบายตางๆ กอยใน

เงอนไขของความมเหตผลเชนกน

ความเขากนได

ความเขากนได เปนเงอนไขทพบในรายการแขงขนชงรางวลทมภารกจเกยวกบการจบค โดยทรายการจะเปด

โอกาสใหผเขาแขงขนไดมการพบปะกนแลวในชวงทายตองตดสนใจวาจะคงความสมพนธนนตอไปหรอไม ใน

แตละรายการมเงอนไขของการพสจนความเขากนไดของผเขาแขงขนทแตกตางกนออกไป ไดแก

การพจารณาจากรปลกษณภายนอก เปนการเลอกผเขาแขงขนจากรปลกษณภายนอกทถกใจ

เมอเลอกไดแลวมภารกจในการตดสนใจตอวาในทายทสดจะออกเดทดวยกนหรอไม

การพจารณาจากการพดคย เปนการเลอกผเขาแขงขนอกฝายทถกใจโดยผานการสนทนา

การพจารณาจากการทำกจกรรมรวมกน เปนการเลอกผเขาแขงขนจากการทไดมโอกาสทำ

กจกรรมรวมกนกอนทจะตดสนใจวาจะคบกนตอไปหรอไม

แมวาในแตละรายการจะมการกำหนดกตกาทแตกตางหลากหลายกนไป แตสงหนงทผผลตรายการตอง

พจารณาเปนหลกสำคญในการกำหนดกตกาคอ ระดบความยากงาย รายการแขงขนชงรางวลทมกตกาทงาย

เกนไปไมสามารถเราความสนใจใหผชมตดตามรายการได ในขณะเดยวกนหากมกตกายากเกนไปกสงผลตอ

ความรสกของผชมถงความเปนไปไมไดในการพชตภารกจ จงมกมการกำหนดกตกาใหเรมตนจากงายไปยาก

ซงสงผลตอความเขมงวดของการตดสนของกรรมการดวยเชนกน การกำหนดกตกาใหมความยากงายในระดบ

ทพอเหมาะจงเปนกลวธสำคญทแตละรายการตองคำนงเสมอ

?46

นอกจากนรายการแขงขนชงรางวลยงสามารถใชเงอนไขสำคญในการเปนกตกาทประกอบดวย เวลา ความถก

ตอง ความสามารถ ความสำเรจ โชคชะตา ความมเหตผล ความเขากนได เหลานอยางนอยหนงเงอนไขในการ

เปนกตกาของรายการ หรอจะผสมผสานเงอนไขเหลานเขาไวดวยกนกยอมได

ตวชวย

ตวชวยเปนสวนหนงของกตกาสำหรบผเขาแขงขนในการทำภารกจ ไมจำเปนวาทกรายการจะตองมตวชวย

การมตวชวยถอเปนการเพมโอกาสใหแกผเขาแขงขนในการทำภารกจ ทงในลกษณะการทำภารกจใหสำเรจได

งายขนและการเพมโอกาสทมากขนในการทำภารกจ ในขณะเดยวกนการมตวชวยในรายการตองเปนทยอมรบ

ไดในเรองความสมเหตสมผลและความยตธรรมแกผชมรายการ เพราะมฉะนนแลวรายการจะถกมองวา

เปนการสมยอมแกผเขาแขงขน อนสงผลตอความนาเชอถอตอรายการ

ตวชวยมสองประเภท คอ ประเภทบคคลและประเภทกตกา

ตวชวยประเภทบคคล

ตวชวยประเภทบคคลปรากฏในลกษณะผรวมรายการหรอแขกรบเชญของทางรายการรวมถงเปนผเขาแขงขน

ดวยกนเอง มหนาทในการชวยใหผเขาแขงขนสามารถทำภารกจไดสำเรจ มหลายลกษณะ ไดแก

1. ดารานกแสดงหรอผทมชอเสยง มทงทเปนแขกรบเชญประจำกบทางรายการและแขกรบเชญเปนครงคราว

ตวชวยทเปนดารานกแสดงหรอผทมชอเสยงนจะทำหนาทรวมทำภารกจกบผเขาแขงขนหรอแสดงความคดเหน

ทเปนประโยชนแกผเขาแขงขน รายการแขงขนชงรางวลทนยมใชดารานกแสดงหรอผทมชอเสยงเปนตวชวย

ประเภทบคคลยงมงหวงเพอประโยชนในการกระตนความนาสนใจใครตดตามแกผชมรายการอกดวย

2. ผทมความรความเชยวชาญในกจกรรมหรอภารกจ ซงจะทำหนาทเปนผทคอยชแนะผเขาแขงขนในการทำ

ภารกจใหสำเรจ มทงทเปนลกษณะประจำกบทางรายการและสลบสบเปลยนกนไปตามภารกจ บางครงตวชวย

ในกลมนยงสามารถทำหนาทในการตดสนความสำเรจของผเขาแขงขนดวย

3. ผเขาแขงขนดวยกนเอง ตวชวยประเภทบคคลนในตอนตนจะมสถานภาพเปนผเขาแขงขนดวยกน แตเมอม

การทำภารกจผานไปจะมผเขาแขงขนทผานเขารอบและตกรอบ ผเขาแขงขนทตกรอบจะเปลยนสถานภาพมา

เปนผชวยผเขาแขงขนในการรวมกนทำภารกจเพอพชตชยชนะจากทางรายการ ผเขาแขงขนทเปนตวชวย

ประเภทบคคลนจะไมไดรบรางวลแหงความสำเรจในการทำภารกจ

4. เพอนผเขาแขงขน ตวชวยประเภทบคคลนเปนเพอนผเขาแขงขนทมาชวยกนทำภารกจใหสำเรจ แตไมม

สวนในรางวลทผเขาแขงขนจะไดรบ การใหความชวยเหลอมกเปนการแสดงความคดเหนหรอการใหคำตอบ ซง

อาจจะปรากฏตวเปนสวนหนงของทางรายการหรอเปนเพยงแคการตดตอผานทางโทรศพทกยอมได

?47

ตวชวยประเภทกตกา

ตวชวยประเภทกตกาปรากฏเปนสวนหนงของกตกาการแขงขน เปนสงทผเขาแขงขนจะเลอกใชหรอไมใชกได

ไมมภาวะบงคบ การมตวชวยไมมผลโดยตรงตอการทำใหผเขาแขงขนทำภารกจไดสำเรจอยางรวดเรว แตเปน

สงททำใหผเขาแขงขนอยในเกมไดนานขนสงผลตอโอกาสทจะไดรางวลกมมากขนตามไปดวย

ตวชวยประเภทกตกาสงผลตอการทำภารกจของผเขาแขงขนในสองลกษณะ คอ

1. การเพมโอกาสทมากขน ตวชวยประเภทกตกาเปนการเพมโอกาสใหแกผเขาแขงขนในการทำภารกจ โดย

เฉพาะในรายการแขงขนชงรางวลทมเงอนไขความถกตองเปนกตกาในการทำภารกจ เชน การใหโอกาสตอบผด

การใหโอกาสผาน การโทรศพทถามคนอน การเปลยนโจทย การถามผเชยวชาญ การตดตวเลอก ในรายการท

ใชความสามารถเปนเงอนไขของกตกา ตวชวยประเภทนเปนการเพมโอกาสใหแกผเขาแขงขนมากขน เชน การ

ใหโอกาสทำซำ

2. การลดความเสยง ตวชวยประเภทกตกาสามารถชวยลดความเสยงในการทำภารกจ ไมวาจะเปนการลด

ความเสยงจากความไมแนนอนของโชคชะตา หรอการประกนเงนรางวลทจะไดรบเมอทำภารกจไดถงระดบ

ททางรายการกำหนดไว

รางวล

รางวลเปนเปาหมายสงสดของการแขงขนในรายการแขงขนชงรางวล รางวลสรางแรงจงใจใหแกผเขาแขงขนใน

การทำทกวถทางเพอพชตภารกจ ในขณะเดยวกนรางวลกสรางแรงบนดาลใจในการมสวนรวมแกผชมรายการ

รางวลของรายการแขงขนชงรางวลมทงลกษณะทเปนเงนรางวล และของรางวล

เงนรางวล

เงนรางวลถอเปนรางวลทเปนทหมายปองของผเขาแขงขน เพราะสามารถนำไปใชจายไดตามแตใจตองการ

รายการแขงขนชงรางวลหลายรายการมการตงเงนรางวลเปนรางวลของรายการ โดยมมลคาตงแตหลกหมนไป

จนถงหลกลาน ขนอยกบความสามารถในการหาผสนบสนนรายการของผผลตรายการ

จำนวนเงนรางวลทผเขาแขงขนจะไดมทงทแบบกำหนดไวตายตวและขนอยกบความสามารถของผเขาแขงขนท

จะสามารถพชตเงนรางวลไปได รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมผเขาแขงขนหลายทมมกจะกำหนด

เงนรางวลไวตายตว โดยทมผชนะในการแขงขนจะไดเงนรางวลไปครอบครอง แตบางรายการอาจมกตกาเพม

เตมวาเมอผเขาแขงขนเปนผชนะในการแขงขนแลวจะตองแขงรอบแจกพอตเพอชงเงนรางวลตามทจะแสดง

ความสามารถได หรออาจเปนในลกษณะการกำหนดเงนรางวลเปนลำดบขน ขนอยกบความสามารถของผเขา

แขงขนวาจะสามารถพชตภารกจไดมากแคไหน

?48

ของรางวล

รายการแขงขนชงรางวลทมของรางวลเปนรางวลอาจไมเปนทดงดดใจแกผชม เนองจากของรางวลบางชนอาจ

ไมเปนทหมายปองของผเขาแขงขนหรอผชมรายการเมอเทยบกบเงนรางวล นอกเสยจากวาของรางวลนนจะม

มลคามหาศาล

ของรางวลในรายการแขงขนชงรางวลมทงทมมลคาและคณคา ใหประโยชนทงทางตรงและทางออม เชน

ทองคำ รถยนต ขาวของเครองใชตางๆ ตวเครองบน แพคเกจทองเทยว ถวยรางวล ฯลฯ ทงนขนอยกบผผลต

รายการเชนกนวาจะสามารถจดหาผสนบสนนรายการมาไดในลกษณะใด ของรางวลยงรวมถงโอกาสในการเขา

สวงการบนเทงอนจะนำมาซงผลประโยชนในระยะตอมา ตลอดจนความเปน ‘สดยอด’ ในดานตางๆ และการ

ไดมโอกาสประชาสมพนธขอมลผานทางรายการเพอประโยชนในทางธรกจ

รางวลทเปนเงนรางวลหรอของรางวล ผเขาแขงขนทไดรบจะตองเสยภาษในอตรารอยละหาของมลคาของ

รางวลทไดรบ

การแขงขนหรอการทำภารกจในบางรายการไมมรางวลสำหรบการแขงขนหรอการทำภารกจนน แตสามารถ

ดำเนนไปไดดวยความสนกสนาน ซงจะทำใหรายการนนมความเปน ‘โชว’ มากขน โดยทผเขาแขงขนมกจะ

เปนดาราหรอผทมชอเสยงซงจะไดรบคาตอบแทนในการเขารวมรายการในอตราททางรายการไดตกลงกนไว

ลวงหนา

นอกจากรางวลทจะเปนประโยชนแกผเขาแขงขนโดยตรงแลว การกำหนดรางวลไวสำหรบหนวยงานหรอ

องคกรทขาดแคลนในลกษณะของการบรจาค ยงเปนการชวยทำใหภาพลกษณของรายการแขงขนชงรางวล

เปนไปเพอประโยชนของสาธารณะมากกวาทจะเปนเครองมอทางการตลาดของผสนบสนนรายการ

เงอนไขของรางวล

การไดมาซงรางวลในรายการแขงขนชงรางวล มขอพงพจารณาอยบางประการทจะทำใหเปนทถกใจของผเขา

แขงขนและผชมรายการ กลาวคอ

1. ระดบการแขงขน รายการแขงขนชงรางวลมกกำหนดใหผเขาแขงขนททำภารกจสำเรจในขนสดทายไดรบรางวลสงสด ซงอาจจะตองทำภารกจสดทายหรอรอบแจกพอตใหสำเรจกอนจงจะไดรบรางวลสงสด ในขณะท

การแขงขนในรอบแรกๆ เมอผเขาแขงขนตกรอบอาจจะไมไดรบรางวลอะไรเลย การกำหนดเงอนไขในการรบ

รางวลของรายการแขงขนชงรางวลจงมหลากหลายวธ เชน

การประกนเงนรางวล เมอผเขาแขงขนผานการทำภารกจตามเงอนไขทกำหนด จะไดรบรางวล

เพอเปนการรบรองวาจะมรางวลตดมอกลบบานอยางแนนอน

?49

การรองขอรางวล รางวลสงสดในรายการจะเปนไปตามความตองการของผเขาแขงขน ซงจะแตก

ตางกนไปในแตละครง และมกเปนการแขงขนทผเขาแขงขนตองแขงกบความสามารถของตนเอง

การไดรางวลตามความสามารถ ในการแขงขนไมไดมการกำหนดรางวลสงสดไว ขนอยกบความ

เหนของกรรมการหรอความสามารถของผเขาแขงขนวาจะทำภารกจไดมากเทาใด รางวลกจะมาก

ขนตามไปดวย ในการแขงขนลกษณะนรางวลของการทำภารกจมกจะมมลคาไมสงมากนก

การไดรางวลลดหลนกน ในการแขงขนทมผเขาแขงขนมากกวาหนงคน ชยชนะในรายการนำมา

ซงรางวลสงสด แตผททำคะแนนไดในลำดบถดมาอาจจะไดรบรางวลทลดหลนลงไป

ทงน รางวลสงสดอาจไมใชเปาหมายสงสดสำหรบรายการแขงขนชงรางวล โดยเฉพาะรายการทเนนการสราง

ความสนกสนาน โดยมากเปนรายการแขงขนชงรางวลทมผเขาแขงขนเปน ดารา ผทมชอเสยง ซงจะไดรบคา

ตอบแทนในการเขารวมรายการเปนการเฉพาะอยแลว

2. ความหลากหลาย รายการแขงขนชงรางวลทมการแจกของรางวลเปนสงตอบแทนแกผเขาแขงขนททำ

ภารกจสำเรจ หากเปนของรางวลทมมลคาสงมากอาจเปนทพงพอใจแกทงผเขาแขงขนและผรวมรายการใน

การรวมลนรวมเชยร แตหากเปนของรางวลทวไป การคำนงถงความหลากหลายเปนสงทผผลตรายการตองให

ความสำคญ เพราะของรางวลทเหมาะสมแกผเขาแขงขนเทานนจงจะเปนสงทตองการ ของรางวลบางประเภท

แมจะมมลคาสงแตเมอไมเกดประโยชนสงสดแกผเขาแขงขน อาจจะสงผลตอความมงมนในการทำภารกจกเปน

ได

3. ผตกรอบ ในทกการแขงขนผเขาแขงขนทกคนตางมงมนทจะเปนผชนะของทางรายการ แตจะมเพยงผเดยวเทานนทมโอกาสไดรางวลสงสด ในขณะทผเขาแขงขนทเหลออาจจะไดรบรางวลปลอบใจ หรออาจจะไม

ไดอะไรเลย แตในทางปฏบตผเขาแขงขนทตกรอบมกจะไดรบคาตอบแทนเปนสนนำใจในการเขารวมรายการ

มากบางนอยบางแตกตางกนไปในแตละรายการ ดวยถอวาเปนสวนหนงในการทำใหรายการแขงขนชงรางวลม

ความสมบรณมากยงขน

รายการแขงขนชงรางวลถอวาเปนรายการทตนทนตำแตไดคาตอบแทนสง ไดรบการกลาวขานในฐานะเปน

รายการทมอมเมาความอยากไดอยากมของผชม แตในขณะเดยวกนกเปนความหวงอนนอยนดของผชม

รายการทจะไดมโอกาสพชตภารกจเพอเงนรางวลทจะมาหลอเลยงจนเจอ ปรากฏการณเชนนจงเปนทหมาย

ปองของผสนบสนนรายการในการทจะใชเปนพนทเพอการตลาดเผยแพรตราสนคาของตน

มตดานพนทของรายการแขงขนชงรางวล

รายการโทรทศนถอไดวาเปนงานศลปะดานพนท (Space Art) อนมลกษณะเปนงานสรางสรรคโดยมพนทเปน

องคประกอบสำคญ ลกษณะของพนทมหลากหลายมตความหมาย เชน ขนาดหนาจอ การสอสารความหมายท

ปรากฏบนขนาดจอภาพ การใชพนททมอยในการบนทกภาพ เปนตน ในสวนของรายการแขงขนชงรางวลมขอ

?50

พงพจารณาทเกยวของกบมตดานพนทหลายประการ ไดแก สถานทแขงขน รายการนำเขาจากตางประเทศ

และชวงยอยของรายการ

สถานทแขงขน

สถานทจดการแขงขนเปนองคประกอบหนงทสำคญของรายการแขงขนชงรางวล เพราะการดำเนนภารกจของ

รายการทงหมดเกดขนในสถานทจดการแขงขน สถานทแขงขนชวยทำใหผชมเหนภาพการแขงขนทจะเกดขน

สรางบรรยากาศของการแขงขน ทำใหรายการมความเปนเอกลกษณมากยงขน และยงเปนพนทสำหรบผ

สนบสนนรายการอกดวย สถานทแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน มทงทเปนสถานททสรางขน

เพอการแขงขนโดยเฉพาะและสถานทจรง

สถานททสรางขนเพอการแขงขนโดยเฉพาะ

สถานททสรางขนเพอการแขงขนโดยเฉพาะมลกษณะเปนฉากทถกสรางขนมาเพอดำเนนการแขงขนชงรางวล

สำหรบรายการใดรายการหนงจนเปนเอกลกษณของทางรายการ สถานททสรางขนเพอการแขงขนโดยเฉพาะ

โดยมากสรางขนภายในสตดโอ เนองจากสะดวกแกการควบคมการปฏบตการทจะเกดขนตลอดจนลดปญหา

และอปสรรคทอาจเกดจากลมฟาอากาศในระหวางการแขงขน

สถานททสรางขนในสตดโอเพอการแขงขนสามารถจดแบงพนทออกเปนสวนตางๆ แตกตางกนไปตามกตกา

ของแตละรายการ ประกอบดวย พนทสำหรบการทำภารกจ พนทสำหรบกรรมการ พนทสำหรบผเขาแขงขน

พนทสำหรบผชม พนทสำหรบวงดนตร พนทสำหรบผรวมรายการและพนทสำหรบผสนบสนนรายการ

1. พนทสำหรบการทำภารกจ เปนสวนสำคญทสดของสถานทแขงขน โดยสวนใหญอยบรเวณตรงกลางของ

พนท มขนาดใหญกวาพนทสวนอน รายการแขงขนชงรางวลทเปนการแขงขนรองเพลงหรอแสดงความสามารถ

พนทสวนนเปนพนททผเขาแขงขนใชรองเพลงหรอแสดงความสามารถรวมถงการเตนประกอบการรองเพลง

สวนรายการแขงขนชงรางวลทเปนการตอบคำถาม พนทสวนนเปนพนททผเขาแขงขนตอบคำถามแขงกนหรอ

เปนพนทสำหรบการสาธตโจทยคำถาม

ในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมการทำภารกจทหลากหลายแตกตางกนไป พนทสำหรบการทำ

ภารกจจะตองโลงกวางเออตอการนำอปกรณการทำภารกจและอปกรณประกอบฉากมาตกแตงเพมเตม แต

บางรายการทมรปแบบการทำภารกจทชดเจนตายตว อาจจะมการตดตงเครองเลนหรออปกรณการทำภารกจ

ไว การยกพนทสำหรบการทำภารกจใหสงขนกวาระดบปกตทำใหการทำภารกจดเดนสะดดตา หรออาจะทำให

พนทสำหรบการทำภารกจอยในวงลอมของพนทสำหรบผชมกอาจสรางแรงกดดนใหแกผเขาแขงขนไดในระดบ

หนง นอกจากนยงสามารถประดบตกแตงใหมบรรยากาศเฉพาะตว บงบอกเอกลกษณของรายการ ซงลวนแลว

แตอยภายใตแนวคดของทางรายการ

2. พนทสำหรบกรรมการ หรอทนงกรรมการ ในรายการแขงขนชงรางวลทมการแสดงความสามารถโดยเฉพาะ

อยางยงการแขงขนรองเพลง พนทสำหรบกรรมการมกจะอยประจนหนากบพนทสำหรบการทำภารกจ จดเปน

?51

แทนพรอมทนงสำหรบการตดสน โดยทดานหลงพนทสำหรบกรรมการมกจะเปนพนทสำหรบผชม เพอทจะได

พจารณาการทำภารกจของผเขาแขงขนไดอยางชดเจน หากไมเปนการประจนหนา พนทสำหรบกรรมการอาจ

จะอยดานใดดานหนงของพนทการทำภารกจ

3. พนทสำหรบผเขาแขงขน ในรายการแขงขนชงรางวลสามารถกำหนดพนทสำหรบผเขาแขงขนใหอยใน

พนทเฉพาะใหสอดคลองกบรปแบบของการทำภารกจทแตกตางกนออกไป สรางบรรยากาศของการประจน

หนาในการแขงขน และยงสามารถสรางความเปนเอกลกษณไดอกดวย พนทสำหรบผเขาแขงขนสามารถจด

เปนทสำหรบยนหรอนงเพอทำภารกจ มการใชแทนเปนพนทสำหรบผเขาแขงขนหรอจดเปนโตะสำหรบผเขา

แขงขน รวมไปถงการจดเปนหองสำหรบผเขาแขงขนในการปรกษาหารอวางแผนเตรยมตวเพอการทำภารกจ

รปแบบการจดพนทสำหรบผเขาแขงขนมหลายลกษณะ ไดแก

การประจนหนา โดยจะเปนการประจนหนากนระหวางผเขาแขงขน ประจนหนากบกรรมการ

ประจนหนากบพธกร

การลอมเปนวงกลม พนทสำหรบผเขาแขงขนจดเรยงกนเปนวงกลม พธกรอาจอยในแนววงกลม

นนดวยกได

การเรยงแถวหนากระดาน ผเขาแขงขนอยเรยงกนเปนหนากระดาน

การแบงฝงซายขวา พนทสำหรบผเขาแขงขนแบงเปนสองฝงซายขวา ไมไดมลกษณะการประจน

หนากน

การรวมกลม พนทสำหรบผเขาแขงขนจดกนเปนกลม อาจมการสบหวางเพอความสะดวกในการ

จบภาพ

4. พนทสำหรบผชม การจดพนทสำหรบผชมในรายการแขงขนชงรางวลมลกษณะซอนกนเปนแถวเรยงขนไป

บนอฒจนทร อาจมปายตราสญลกษณผสนบสนนรายการประดบรวมอยดวย การปรากฏใหเหนพนทสำหรบ

ผชมในขณะทแขงขนแสดงใหเหนถงความตองการการมสวนรวมจากผชมของทางรายการไดเปนอยางด

การกำหนดพนทสำหรบผชมมหลายลกษณะ ไดแก

- การกำหนดพนทอยดานหลงของพนทสำหรบการทำภารกจ นงเรยงซอนกนขนไปเปนสวนหนงของฉากหลงรายการ เปนความตงใจของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทตองการจะใหภาพของผชม

ในสตดโอเปนสวนหนงของการทำภารกจ และสามารถจดใหอยใกลชดกบผเขาแขงขนได ขนอยกบ

ความมงหมายของทางผผลตรายการ

- การกำหนดพนทอยดานหนาของพนทสำหรบการทำภารกจ ตองการมงเนนใหผชมสรางขวญและกำลงใจแกผเขาแขงขนโดยตรง มกปรากฏในการแขงขนการแสดงความสามารถตางๆ ในขณะเดยวกน

ทางรายการสามารถตดภาพมาเพอใหเหนกลมผชมรายการทกำลงชมอยางสนกสนานดวยเชนกน

?52

- การกำหนดพนทอยดานขางของพนทสำหรบการทำภารกจ มทงลกษณะทเปนดานขางดานใดดานหนง และดานขางทงสองดาน ซงทงสองลกษณะนไมไดเนนผชมมากเทาไรนก เปนเพยงการสรางการม

สวนรวมและสรางบรรยากาศในการแขงขนเทานน โดยเฉพาะอยางยงการสรางแรงกดดนใหแกผเขา

แขงขน นอกจากนยงสามารถกำหนดพนทสำหรบผชมใหอยตรงกลาง

- การกำหนดพนทอยอกหองหนง ไมไดมงหมายใหผชมเปนสวนหนงของการแขงขน เปนเพยงความมงหมายของผผลตรายการในการเสนอภาพปฏกรยาตอบสนองตอการทำภารกจเพอสรางบรรยากาศ

ความสนกสนานแกผชมรายการทางบาน

5. พนทสำหรบผดำเนนรายการ รายการแขงขนชงรางวลมกไมมพนทสำหรบผดำเนนรายการเปนการเฉพาะ

เพราะผดำเนนรายการสามารถเดนไปไดทวทกพนทของรายการเสมอนหนงเปนเจาของรายการ ในกรณทมการ

จดพนทสำหรบผดำเนนรายการมกจะจดเปนแทนหรอโตะอยางเปนกจจะลกษณะ

6. พนทสำหรบผรวมรายการ ไดรบการกำหนดไวอยางชดเจนในรายการแขงขนชงรางวลทมผรวมรายการเปน

สวนหนงของการทำภารกจ พนทสำหรบผรวมรายการทโดดเดนทสด อยในตำแหนงทประจนหนากบผเขา

แขงขน และยงมพนทสำหรบผรวมรายการทอยในตำแหนงดานขางของพนทสำหรบผเขาแขงขน เพอตอกยำ

การทำหนาทในการชวยเหลอผเขาแขงขน

7. พนทสำหรบวงดนตร เปนพนทสำคญสำหรบรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาการแขงขนเกยวกบการรอง

เพลง พนทสำหรบวงดนตรมกอยดานหลงบรเวณใดบรเวณหนงของพนทสำหรบการทำภารกจ

8. พนทสำหรบผสนบสนนรายการ รายการแขงขนชงรางวลทมผสนบสนนรายการ สามารถมการปรากฏของ

ผสนบสนนรายการในรปลกษณตางๆ โดยมากจะเปนแผนปายตราสนคาของผสนบสนนรายการทปรากฏตาม

พนทตางๆ รวมถงการใชเปนอปรณประกอบฉาก

สถานทจรงททมอยในการจดการแขงขน

สถานทจรงทมอยในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน หมายถงสถานทจรงทสรางขนเพอประกอบกจกรรม

ตางๆ เปนกจวตร ไมไดถกสรางขนเพอการแขงขนโดยเฉพาะ รวมถงสถานททมอยตามธรรมชาต เชน ตลาด

โรงละคร สำนกงาน สวนสาธารณะ อทยานแหงชาต โบราณสถาน เปนตน ในการใชสถานทจรงทมอยในการ

จดการแขงขนอาจมการตกแตงเพมเตมเพอชวยสอถงเอกลกษณความเปนรายการ

สถานทจรงทมอยทใชจดการแขงขนเนนพนทสำหรบการทำภารกจเปนสวนใหญ บางรายการ สามารถมพนท

สำหรบกรรมการ พนทสำหรบผชมและพนทสำหรบผสนบสนนรายการรวมอยดวย

รายการนาเขาจากตางประเทศ

รายการแขงขนชงรางวลจำนวนหนงทปรากฏบนจอโทรทศนเปนรายการทผผลตรายการไทยซอลขสทธรปแบบ

รายการมาจากผผลตรายการหรอผจดจำหนายตางประเทศ ดวยเหตทวารายการดงกลาวประสบความสำเรจ

?53

มาแลวในตางประเทศ โอกาสทจะไดรบความนยมในประเทศจงเปนสงทผผลตรายการไทยเลอกทจะผลตเพอ

สรางการยอมรบใหเกดขน มตดานพนทของรายการแขงขนชงรางวลในกรณนผผลตรายการไทยจำเปนอยางยง

ทจะตองคำนงถงบรบททางวฒนธรรมควบคไปกบความสนกสนานของรายการ

โดยทวไปแลวรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทมรปแบบมาจากตางประเทศ บรษทผผลตรายการแขงขน

ชงรางวลทางโทรทศนของไทยจะซอมาจากผจดจำหนายเพยงไมกรายในตลาด รายการโทรทศน สงทซอมานน

เปนทงรปแบบรายการรวมถงขอกำหนดตางๆ ตามทผผลตไดกำหนดไว หรอทเรยกกนโดยทวไปในวงการวา

‘ไบเบล’

ขอกำหนดของรายการตนฉบบททางผผลตรายการไทยตองปฏบตตามนนมรายละเอยดแตกตางกนไปในแตละ

รายการ บางรายการมขอกำหนดเพยงแคเงอนไขตราสญลกษณของรายการ จำนวน ผเขาแขงขน เงอนไข

ลกษณะการจดฉาก รปแบบการแขงขน เปนตน เมอผผลตรายการไทยไดซอรปแบบและทดลองผลตแลวจะม

การใหคำแนะนำในการผลตเพมเตมภายหลงจากตวแทนบรษทผผลตตางประเทศเสมอ

ลกษณะของการซอรปแบบรายการไมจำเปนตองซอทงรปแบบรายการ ผผลตรายการอาจซอเพยงวธการบาง

อยางทปรากฏในรายการเทานน

ตารางแสดงตวอยางรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทนาเขาจากตางประเทศ

รายการ รายการตนแบบ ประเทศ บรษทผผลต บรษท ผจดจาหนาย

เกมตลกหกคะเมน Anything Goes ฝรงเศส Satisfaction the Television Agency

Shine International

My Man Can. แฟนฉนเกง

Mein Mann Kann เยอรมน Red Seven Entertainment

GmbH

Red Arrow International

นกคดตะลยอาเซยน ASEAN Together ป 3

Willis Quiz Quark Club

เยอรมน Bayerischer Rundfunk

KIKA

Who’s Asking Thailand ปจฉามหาชน

Who’s Asking? อสราเอล Armoza Formats Armoza Formats

ชวยฉนท DO ME A FAVOR

Do Me a Favor อสราเอล Armoza formats Armoza Formats

ตกสบหยบลาน Still Standing Thailand

La’uf al HaMillion อสราเอล July August Productions Company

NBCUniversal

?54

เชฟกระทะเหลกประเทศไทย IRON CHEF Thailand

Iron Chef ญปน Fuji Television Fuji Television

โหดมนฮา ประเทศไทย Takeshi’s Castle ญปน Tokyo Broadcasting System Television

INC.

Tokyo Broadcasting

System

Dream Team Thailand ดาราเฮโย

Let’s Go! Dream Team

เกาหลใต KBS KBS World

The Voice season 4 The Voice เนเธอรแลนด John de Mol John de Mol

GT Academy Thailand GT Academy สหราชอาณาจกร Nissan Europe, Sony Computer Entertainment

Europe, Polyphony Digital

Nissan, GT Academy, Playstation

The Love Machine วงลอลนรก

The Love Machine

สหราชอาณาจกร Princess Productions

Endemol

The Money Drop ไทยแลนด

The Million Pound Drop

สหราชอาณาจกร Remarkable Television

Endemol

เดกอจฉรยะทาประลอง The Kids Are All Right

สหราชอาณาจกร BBC Scotland Endemol

แทกซมหาเศรษฐ Cash Cab Thailand

Cash Cab สหราชอาณาจกร Lion Television All3Media International

Limited

เทค ม เอาท ไทยแลนด Take Me Out สหราชอาณาจกร Talkback Thames FremantleMedia

The Face Thailand Season 2

The Face สหรฐอเมรกา Shine America Shine America

The Price Is Right Thailand ราคาพารวย

The Price Is Right สหรฐอเมรกา FremantleMedia FremantleMedia

ใครคอใคร Identity 2015 Identity สหรฐอเมรกา A Golden Productions

Shine International

ซป’ตารปารต Celebrity Game Night

Hollywood Game Night

สหรฐอเมรกา Hazy Mills Productions

NBC

เลอกไดใหเดท The Choice Thailand

The Choice สหรฐอเมรกา A.Smith & Co. Productions

Endemol

รายการ รายการตนแบบ ประเทศ บรษทผผลต บรษท ผจดจาหนาย

?55

อยางไรกตามความเขมงวดในการปฏบตตามขอกำหนดของผผลตกมความแตกตางกน บางบรษทมความเขม

งวดมากไมยนยอมใหมตราสญลกษณของผสนบสนนรายการปรากฏในรายการโดยไมจำเปน ทำใหผผลต

รายการไทยจะตองเจรจากบบรษทเจาของรายการตางประเทศเพอใหเขาใจถงบรบทของอตสาหกรรมโทรทศน

ไทย ทมความจำเปนตองแสดงตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ ปรากฏอยในเนอรายการ นอกจากนบาง

รายการทซอรปแบบมา ผผลตจำเปนตองมการปรบลกษณะการแขงขนใหเหมาะสมและสอดคลองกบ

วฒนธรรมไทยดวย

รายการทซอรปแบบมา ทางผผลตรายการในประเทศจะมขอตกลงกบทางบรษทเจาของ รายการตางประเทศ

ถงจำนวนตอนในการผลตในแตละฤดกาล ซงหากมการผลตเปนฤดกาลทสองหรอมการนำไปปรบเปลยนใหม

ความหลากหลายมากยงขนกตองมการจายคาลขสทธดวยเชนกน

ชวงยอยของรายการ

ชวงยอยของรายการเปนชวงหนงของรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาหรอ รปแบบทไมเกยวของกบการทำ

ภารกจหลกหรอการแขงขนของทางรายการ ไมเปนสวนหนงของโครงสรางของรายการ ลกษณะของชวงยอยใน

รายการ มเนอหาทเฉพาะเจาะจงไมเกยวของกบการแขงขนหรอการทำภารกจหลกทเกดขนในรายการ บาง

รายการใชพธกรหลกของทางรายการ บางรายการมพธกรประจำชวงยอย และมวธการนำเสนอทหลากหลาย

เชน สารคด เกมการแขงขน การประชาสมพนธรายการ ฯลฯ หนาทหลกของชวงยอยในรายการแขงขน

ชงรางวลทางโทรทศนคอการตอกยำผสนบสนนรายการ

มตดานพนทของรายการแขงขนชงรางวลในกรณนไมมผลตอการเลาเรองของรายการโดยตรง หากแตมผลดาน

การดำรงอยของรายการ ทามกลางสภาวะการแขงขนกนอยางสงในอตสาหกรรมโทรทศน ผผลตรายการ

จำเปนอยางยงทจะตองรกษาสมดลของรายการระหวางความสนกสนานราบรนและการมอยของรายการ

มตดานเวลาในรายแขงขนชงรางวล

นอกจากการทรายการโทรทศนเปนงานศลปะดานพนทแลว ยงมลกษณะเปนงานศลปะดานเวลา (Time Art)

อกดวย อนมลกษณะสำคญเกยวเนองกบการใชเวลาในการสรางสรรคผลงานการสอสาร เชน ความยาวของ

รายการ ความยาวของภาพ (shot) ความตอเนองในการเลาเรอง เปนตน มตดานเวลาในการแขงขนชงรางวล

เกยวของโดยตรงในดานวนเวลาในการออกอากาศ และความตอเนองของรายการ

วนเวลาในการออกอากาศ

รายการแขงขนชงรางวลสวนใหญออกอากาศในชวงวนหยดสดสปดาห (เสาร-อาทตย) มากกวาวนธรรมดา

(จนทร-ศกร) เนองจากเปนวนหยดพกผอน มโอกาสสงทผชมจะอยบานตดตามรายการมากกวารายการในวน

?56

ธรรมดาซงเปนวนทำงาน ยงไปกวานนวนศกรเปนวนทรายการแขงขนชงรางวลไมนยมออกอากาศ เนองจาก

เปนวนสดทายของการทำงาน โอกาสทผชมจะกลบบานตดตามรายการมนอยกวาวนธรรมดาวนอน

รายการแขงขนชงรางวลทออกอากาศในวนธรรมดาตงแตวนจนถงวนศกร จงนยมสรางความตอเนองในการ

ออกอากาศใหเกดขนกบรายการ โดยจดเปนการแขงขนทยงไมสามารถรผลภารกจไดในวนใดวนหนง มงหวงท

จะใหผชมตดตามรายการไปตอเนองตลอดทงสปดาห

เวลาของการออกอากาศ หากเปนรายการทออกอากาศในวนหยด ชวงเวลาทเหมาะสมทสดมกจะเปนชวงบาย

ถงเยน (12.00-18.00 น.) เนองจากเปนชวงเวลาสำหรบการพกผอนของครอบครว ในขณะทรายการทออก

อากาศในวนธรรมดา ชวงเวลาทเหมาะสมทสดมกจะเปนชวงเยนถงคำ (18.00-24.00 น.) เนองจากเปนชวง

เวลาทผชมสวนใหญเดนทางกลบถงบาน อยในชวงเวลาพกผอนประจำวน

ในขณะเดยวกนการหาชองทางของการออกอากาศรายการมากกวาเวลาปกต เปนสงททางผผลตจำเปนอยาง

ยงทจะตองใหความสำคญมากขน เนองจากภาวะการแขงขนสงของอตสาหกรรมโทรทศนจากจำนวนสถานท

เพมมากขน ประกอบกบมรายการทออกอากาศทางอนเทอรเนตมากขนดวยเชนกน การออกอากาศซำสามารถ

กระทำไดดวยการนำเนอหาทเพงออกอากาศมาเผยแพรซำในอกชองทางหนง รวมถงการนำรายการทออก

อากาศมานานแลวกลบมาฉายซำอกครง

อยางไรกตามผผลตรายการพงตระหนกถงธรรมชาตของรายการแขงขนทเมอเสรจสนการแขงขน รผลผชนะ

อยางเปนทางการแลว ความสนกสนานทจะกระตนใหผชมสนใจตดตามจะลดนอยลงทนท ลกษณะเนอหาทนำ

มาฉายซำจงมกจะเปนในสวนของ ‘โชว’ ของทางรายการมากกวา

ความตอเนองของรายการ

ความตอเนองของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนพจารณาจากจำนวนครงของการออก อากาศรายการ

ตงแตการแนะนำผเขาแขงขน ตอไปยงการทำภารกจ และสนสดทการพชตรางวลตามโครงสรางของรายการ

แขงขนชงรางวล มลกษณะเชนเดยวกนกบรายการโทรทศนประเภทอนๆ กลาวคอ มลกษณะทจบในตอน และ

หลายตอนจบ

รายการทออกอากาศจบในตอน รายการแขงขนชงรางวลททออกอากาศแบบจบในตอนมกมรปแบบการทำ

ภารกจหรอเกมการแขงขนทเหมอนกนทกตอน โดยมโครงสรางของรายการตงแตขนตอนการแนะนำผเขา

แขงขน การทำภารกจ การพชตรางวล เหมอนกนในทกตอน ทงนเนอหาของการแขงขนอาจมการเปลยนแปลง

ไปขนอยกบแนวคดของรายการแตวธการแขงขนยงคงเปนลกษณะเดยวกนทกตอน รายการแขงขนชงรางวลท

ออกอากาศแบบจบในตอนมขอดแกผผลตรายการในแงการสรางสรรควธการแขงขนสามารถกระทำขนเพยงแค

ครงเดยว แลวสามารถใชวธการแขงขนในทกตอนของการออกอากาศได อยางไรกตามดวยวธการแขงขนท

เหมอนกนทกตอนอาจสรางความซำซากจำเจใหเกดขนได

?57

รายการทออกอากาศตอเนองหลายตอนจบ รายการทออกอากาศตอเนองแบบหลายตอนจบมสองลกษณะ คอ แบบกำหนดจำนวนตอนของการออกอากาศและไมกำหนดจำนวนตอนของการออกอากาศ

รายการทกำหนดจำนวนตอนของการออกอากาศ มการกำหนดใหแตละตอนมจดเรมตนและจดสนสดภายในตอน การแขงขนในแตละตอนจะทวความเขมขนยงขนไปเรอยๆ เพอหาผผาน การทำภารกจ

และตอนสดทายผผานการทำภารกจจะตองแขงขนกนเพอหาผชนะการแขงขนของ รายการซงจะเปน

ผไดรบรางวลสงสด

รายการทไมกำหนดจำนวนตอนของการออกอากาศ แตมความตอเนองของการแขงขน อาจจะมความยาวตอเนองสองหรอสามตอนจบ จงจะทราบวาผเขาแขงขนคนใดเปนผชนะในการแขงขน รายการอาจ

ไมกำหนดจำนวนตอนทแนชดขนอยกบความยาวในการทำภารกจของผเขาแขงขน เมอผเขาแขงขน

เสรจสนภารกจเกมการแขงขนจบลงกจะมการแนะนำผเขาแขงขนรายตอไปมาเรมตนทำภารกจใหม

หรอเมอการทำภารกจของผเขาแขงขนในแตละตอนยงไมเสรจสนแตเวลาของรายการหมดลง กตอง

ตดตามการทำภารกจนนๆ ในตอนตอไป ขณะเดยวกนรายการแขงขนชงรางวลอาจไมมการกำหนด

จำนวนตอนของการออกอากาศไว และไมมความตอเนองของผเขาแขงขน ทำใหไมทราบวาการแขงขน

จะสนสดลงเมอใด ขนอยกบจำนวนผเขาแขงขน มกพบในรายการทแขงขนแสดงความสามารถในการ

แสดงออกดานตางๆ ซงสงผลตอการตดตามชมของผชมรายการอยางแนนอน

รายการทออกอากาศตอเนองหลายตอนจบ ผผลตมความจำเปนทจะตองกำหนดวธการเลาเรองทจะเกดขนใน

แตละตอนใหมความนาสนใจ โดยอาจจะเปนการแบงกลมคำถาม หรอกำหนดความยาวของแตละเบรกใหแตก

ตางกน โดยมเหตผลคอ เพอตอบสนองความสนใจตดตามรายการของผชมเปนสำคญ

?58

?59

Big Brother รายการ Big Brother เปนรายการแขงขนชงรางวลในลกษณะเรยลลต สญชาต

เนเธอรแลนด สรางสรรครายการโดย John de Mol Jr. เรมออกอากาศเปนครงแรกทางสถาน Veronica ประเทศเนเธอรแลนดเมอป ๒๕๔๒ มการขายลขสทธรปแบบรายการไปผลตในประเทศตางๆ มากกวา ๕๐ ประเทศรวมถงประเทศไทย มจานวนฤดกาลออกอากาศรวมกนมากกวา ๔๐๐ ฤดกาลทวโลก

รายการกาหนดใหผเขาแขงขนจานวน ๑๖ คนทไมรจกกนมากอน เขาไปอาศยอยรวมกนในบานหลงหนง โดยทไมสามารถสอสารกบโลกภายนอกได นอกจากผควบคมทเรยกตวเองวา “บกบราเธอร” ภายในบานมกลองและไมโครโฟนเพอเกบภาพและเสยงจากทวทกมมตางๆ เพอใหผชมไดสอดสองพฤตกรรมของผเขาแขงขนแตละคนตลอด ๒๔ ชวโมง

รายการจะมอบหมายภารกจใหผเขาแขงขนทา โดยมากเปนงานกลมเพอตองการใหแสดงถงความมนาใจในการทางาน และมงานบคคลทมงกอใหเกดผลกระทบกบบคคลในบานใหแสดงอารมณ ความรสก และธรรมชาตของแตละคนออกมาใหมากทสด การทาภารกจหากทาสาเรจกจะไดรบรางวล หากไมสาเรจกจะถกลงโทษ

รายการยงกาหนดใหผเขาแขงขนแตละคนตองเขา ‘หองเปดใจ’ เพอบอกเลาอารมณ ความรสกทมตอบคคลตางๆ ภายในบาน รวมถงการเสนอชอบคคลทตองการใหออกจากบานพรอมทงใหเหตผลประกอบ

ทกสองสปดาหจะมการเสนอชอบคคลทตองการใหออกจากบาน ผทไดรบการเสนอชอสงสดสองคนจะมสทธอยในบานตอไปไดจากการโหวตของผชมทวประเทศผานระบบ SMS ผทไดรบคะแนนโหวตนอยทสดจะตองออกจากบานไป จนเมอถงสปดาหสดทายผเขาแขงขนทเหลออย ๓ คนสดทายจะไดรบการโหวตจากผชมทางบานอกครง ผทไดรบคะแนนโหวตมากทสดจะกลายเปนผชนะของทางรายการ รายการบกบราเธอร ไทยแลนด มรางวลเปนเงนสด บานพรอมรถยนต มลคามากกวาสามลานบาทเปนรางวลสาหรบผชนะของทางรายการ

รายการ Big Brother เปนรายการทตองการการมสวนรวมจากผชมทางบานในการตดสนใจโหวตใหผเขาแขงขนออกจากรายการหรอเปนผชนะในรายการ ซงสามารถสรางปรากฏการณการมสวนรวมจากผชมไดเปนอยางดโดยเฉพาะอยางยงในยคสมยท

เทคโนโลยอนเทอรเนตยงไมแพรหลาย ในขณะเดยวกนเกดคาถามจากสงคมเชนเดยวกนวา ในทางจตวทยาพฤตกรรมการเฝาตดตามบคคลตลอด ๒๔ ชวโมงถอเปนเรองทควรคาแกการสรางความนาสนใจในฐานะทเปนรายการโทรทศนอยางไร

นอกจากนเมอผผลตรายการ Big Brother ในประเทศตางๆ ไดนารปแบบรายการไปผลตใหสอดคลองกบรสนยมของผชมในแตละประเทศ ไดมการปรบเปลยนกตกาเพยงเลกนอย เพอใหสอดคลองกบบรบททางสงคม

?60

03

ใครเปนใครใน ... รายการแขงขนชงรางวล

ตวละครหรอกลมบคคลททาใหรายการแขงขนชงรางวลเกดขนได อยางสมบรณ คอ ‘ผเขาแขงขน’ ซงมงหวงทาทกวถทางเพอชยชนะ โดยม ‘พธกร’ ผทาหนาทดาเนนเกมการแขงขนใหเปนไปอยางตอเนองสนกสนาน คอยควบคมกฎกตกามารยาทในการทาภารกจของผเขาแขงขน ทงนเพอสรางการมสวนรวมของ ‘ผชม’ ทงทอยในหองสงและผชมทางบาน บางครงอาจจะม ‘กรรมการ’ เปนผตดสนชขาดและใหคาแนะนาในการแขงขน โดยทการแขงขนท เกดขนทงหมดลวนแลวแตอยภายใตการสนบสนนของ ‘ผสนบสนนรายการ’

ผเขาแขงขน

บคคลทสำคญทสดในรายการแขงขนชงรางวลคอ ผเขาแขงขน เพราะหากปราศจากผเขาแขงขนแลว การแขงขนยอมเกดขนไมได ผเขาแขงขนเปรยบเสมอนพระเอกหรอนางเอกของละครโทรทศนทผชมจะเฝาตดตามตงแตตนจนจบ ในแทบทกอรยาบถของการแสดง คอยเอาใจชวยใหสามารถฝาฟนอปสรรคทเกดขน ผานพนปญหาตางๆ ทอยบนเสนเรอง เอาชนะวกฤตทเปนจดสดยอดของเรองราว และคลคลายไปสบทสรปในตอนทาย

ในฐานะทเปนพระเอกหรอนางเอกของรายการแขงขนชงรางวล ผเขาแขงขนทสวมบทบาทไดเหมาะสมจะไดรบการยอมรบจากผชมรายการ กอใหเกดความสมพนธทพรอมเอาใจชวยและใหกำลงใจทกขณะ หลายครงท ผชมรายการจนตนาการวาวาตนเองกำลงเปนพระเอกหรอนางเอกของการแขงขนนน รวมตอบคำถามของรายการอยางใจจดจอ จนพาลเสยอารมณเมอผเขาแขงขนในรายการไมสามารถทำภารกจใหลลวงได หรอในบางครงทผชมไมเกดจนตนาการรวมไปกบการแขงขนแตกคอยเอาใจชวยผเขาแขงขนของรายการทำภารกจใหไดสำเรจ

ดวยเหตดงกลาวน จงไมใชใครกไดทสามารถเปนผเขาแขงขน แตจะตองเปนบคคลทมลกษณะเฉพาะตรงตามความมงหมายของรายการ และในขณะเดยวกนสามารถกอใหเกดความสมพนธรวมกนกบผชมรายการได

คณลกษณะของผเขาแขงขน

หากจะกลาววาทกคนสามารถแขงขนได แตไมใชทกคนทจะเปนผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนได คงจะไมเกนไปจากความเปนจรงสกเทาไรนก เพราะผเขาแขงขนคอ พระเอกหรอนางเอกของการแขงขน

คณลกษณะทสำคญของการเปนผเขาแขงขนทสำคญประการหนงคอ ความมงมนเพอชยชนะ อนถอเปนแรงขบในการทำภารกจตางๆ ใหลลวง ความมงมนเพอชยชนะนเปนพลงในการตอสทจะทำใหผเขาแขงขนไดรบการยอมรบจากผชม และเอาใจชวยใหสามารถทำภารกจไดสำเรจ ยงผเขาแขงขนแสดงถงความมงมนทมเทมากเทาใด ยอมสงผลตอพลงของรายการมากขนเทานน

การแสดงออกถงความมงมนเพอชยชนะในการแขงขนทเปนการใชพลกำลงหรอทกษะ ปรากฏใหเหนไดอยางชดเจนผานภารกจตางๆ ทเกดขน แตในการแขงขนทตองใชการคดวเคราะห การแสดงออกถงความมงมนจะปรากฏในลกษณะของการ ‘คดดง’ โดยพธกรจะพยายามกระตนใหผเขาแขงขนตองตองอธบายถงทมาทไปของคำตอบเหลานน

หลายครงทความมงมนมาพรอมกบเรองราวในชวต ยงกระตนใหผชมเกดอาการเอาใจชวยอยางเตมกำลง แนนอนทเรองราวในชวตสามารถสรางความนาสนใจใครตดตามไดอยางตอเนอง จงยงสงผลใหผเขาแขงขนทมเรองราวมากมายเปนทสนใจใครตดตามของผชม โดยเฉพาะถาเรองราวเหลานนเปนเรองสะเทอนอารมณ

762

ไมนาเชอวาผเขาแขงขนทมเรองราวในชวตจะไดรบความสนใจมากกวาคนทมความมงมนเพอชยชนะ รายการแขงขนชงรางวลหลายรายการคดเลอกผเขาแขงขนโดยพจารณาจากเรองราวในชวตเปนสำคญ การแขงขนทตองใชทกษะพลกำลงหรอความสามารถ เรองราวในชวตจะไดรบการตอกยำเพอใหเหนถงพลงในการตอสเพอพชตภารกจ โดยจะเปนการแขงขนเพอพชตเงนรางวลกอนสำคญในชวต การแขงขนทตองใชบคลกรปรางหนาตาในการแขงขนจบค กมความจำเปนตองอาศยเรองราวในชวตของผเขาแขงขนมาขยายความเพอทำใหเกดความนาสนใจเชนเดยวกน

ผเขาแขงขนทเปนดาราผมชอเสยง การมเรองราวในชวตอยางเชนผลงานทกำลงดำเนนอยกเปนเหตสำคญประการหนงในการทไดมโอกาสเขารวมทำภารกจในรายการแขงขนชงรางวล เพราะดาราทกำลงเปนขาวยอมไดรบความสนใจจากผชมเปนธรรมดา และในทางกลบกนดารากใชรายการแขงขนชงรางวลเปนชองทางในการเผยแพรเรองราวในชวตของตนเชนกน

ควบคไปกบเรองราวในชวต คณลกษณะสำคญทขาดเสยไมไดสำหรบผเขาแขงขนคอ บคลกรปรางหนาตา

แมวารายการแขงขนชงรางวลจะมขนบแนวปฏบตทแตกตางไปจากละครโทรทศนอยางสนเชง แตกปฏเสธไมไดวาใครกตามทปรากฏโฉมทางโทรทศนจะตองมบคลกรปรางหนาตาท ‘ชวนใหมอง’ ลำพงเพยงแคความมงมนทจะชนะหรอเรองราวในชวตอาจจะไมเพยงพอสำหรบรายการแขงขนชงรางวล ยงในรายการแขงขนทตองอาศยรปรางหนาตาเปนปจจยพนฐานของการแขงขนดวยแลว ถงขนาดทวาอยางไรเสยคนทรปรางหนาตาด ยอมไดเปรยบกวาคนทวไปธรรมดา ดวยเหตทสามารถดงดดใหผชมเฝาตดตามไดอยางตอเนอง

บคลกรปรางหนาตาครอบคลมถง ‘เสนห’ สำหรบการปรากฏตวทางโทรทศนทไมไดจำกดอยทความสวยงามหลอเหลา แตยงเหมารวมถงบคลกลกษณะนสยใจคออกดวย ความเปนคนคยสนก ตนตว มอารมณขน ราเรง มนใจตนเอง มปฏภาณไหวพรบ ฉะฉาน ฯลฯ ลวนแลวแตเปนอปนสยทผผลตรายการปรารถนาจะใหเกดขนกบผเขาแขงขนในขณะทกำลงดำเนนการแขงขน

คณลกษณะในขอนไมไดใชเฉพาะกบบคคลธรรมดาหรอประชาชนทวไป แตยงใชในการพจารณาดาราหรอบคคลทมชอเสยงดวย นนหมายความวา ไมใชดาราผมชอเสยงทกคนจะมความสามารถเปนผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลได ดาราบางคนมความสามารถสงในการถายทอดอารมณจากบทละครทปรากฏ แตไมสามารถใชปฏภาณไหวพรบในการสรางความสนกสนานใหเกดขนในการแขงขนได ผผลตรายการจำเปนอยางยงทจะตองพจารณาถงคณลกษณะในเรองนสำหรบบคคลทจะมาเปนผเขาแขงขนในรายการ

ใครคอผเขาแขงขน

บคคลสองกลมทเปนผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลคอ กลมประชาชนทวไป และกลมดาราผมชอเสยง

Glick & Levy (2006) เสนอวารายการโชวประเภทนมกจะใหความสำคญกบประชาชนคนทวไปมากกวาคนทมบคลกลกษณะพเศษซงรวมถงนกแสดงทงหลาย โดยทผเขารวมในรายการควรจะมพฤตกรรมแบบมอสมครเลนหรอเปนตวแทนคนทวไป ทวาในความเปนจรงกลบไมไดเปนเชนนน สวนรางวลสำหรบการปรากฏตวเปน

763

คาใชจายทควรเปนทรบรของคนทวไปและไดรบการตดสนอยางมมาตรฐานในระดบทเหนอกวามออาชพทวไป ดวยลกษณะพเศษเชนนเปนตวกำหนดความสมพนธระหวางผชมกบรายการประเภทน

ดวยเหตทประชาชนทวไปเปนกลมเปาหมายหลกของรายการแขงขนชงรางวล จงไมแปลกทรายการแขงขนชงรางวลจะใหพนทในการแขงขนแกผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไปมากกวาดาราผมชอเสยง

กลมประชาชนทวไป กลมประชาชนทวไปทเปนผเขาแขงขนมหลากหลายลกษณะ เชน คนยากจนทตองการปลดเปลองภาระหนสนในชวต คนทวไปทอยากไดเงนรางวลหรอของรางวลเพอขยบเขยอนฐานะ ชายหนมหญงสาวหนาตาดทหวงจะมคชวต เดกนกเรยนนกศกษาทเปนตวแทนในการแสดงความสามารถ ตลอดจนใครกตามทอยากรวมสนกกบภารกจของรายการ

ความหลากหลายลกษณะของกลมประชาชนทวไปนจำเปนตองมการคดเลอก เพอหาผทเหมาะสมสำหรบการแขงขนในแตละรายการ ซงมเกณฑในการคดเลอกแตกตางกนออกไป

การแขงขนทใชสตปญญาความรเปนเงอนไขในการแขงขน จำตองมการทดสอบความรความเขาใจเบองตนในเนอหาทจะทำการแขงขน การแขงขนทตองใชทกษะความสามารถจำตองมการแสดงความสามารถใหเหนเปนทประจกษชดแจงในเบองตนปรากฏเปนรอบคดเลอกผเขาแขงขน การแขงขนทเกยวของกบการเลอกคอาจจะตองคดเลอกผเขาแขงขนทมรปรางหนาตาเปนทสะดดตาแกผพบเหน ในขณะทผเขาแขงขนทเปนนกเรยนนกศกษาตวแทนสถาบน การคดเลอกมกจะดำเนนการโดยทางสถาบนในการเฟนหาผทมความสามารถสงสดมาเปนผเขาแขงขน

เหตผลอนจำเปนทจะตองมการคดเลอกผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไปนน ผผลตรายการพจารณาจากความสามารถในการออกสอ อนหมายรวมถงบคลกภาพทเหมาะสมสำหรบการปรากฏตวสำหรบเปนทชนชอบของผชมรายการ เพอทจะแนใจไดวาเมอรายการออกอากาศนำเสนอเรองราวบคคลนนแลว จะไมสงผลในทางลบแกผเขาแขงขนไมวาจะในดานใดดานหนง

การทรายการแขงขนชงรางวลเปดโอกาสใหกลมประชาชนทวไปเปนผเขาแขงขนกอใหเกดผลทางความรสกแกผชม สามารถสรางความใกลชดใหเกดขน จากการทผชมรายการเหนการปรากฏตวของประชาชนทวไปในรายการโทรทศนจงไมใชเปนเรองทยากหรอเปนความสามารถเฉพาะบคคล เพยงแคมความมงมนทอยากจะเอาชนะกสามารถเขาไปเปนสวนหนงของรายการได อกทงยงสรางความเปนไปไดทจะเขารวม เพราะเมอใครกตามสามารถเขามาเปนผเขาแขงขนได กอใหเกดความไววางใจจากผชมรายการวา รายการนนๆ ไมไดสงวนไวสำหรบคนกลมใดกลมหนงเปนการเฉพาะ หรอเขาทำนองทวามแตคนทคนเคย

อยางไรกด เมอรายการแขงขนชงรางวลเรมผลตขนเปนครงแรก จำเปนตองอาศยบรษทตวแทนจดหาผคนหรอโมเดลลงเปนผจดหาประชาชนมารวมรายการ หรออาจะเปนคนใกลชดคนเคยกบผผลตรายการ รวมไปถงการใชดาราผมชอเสยงมาเปนผเขาแขงขนในชวงแรก จนเมอรายการเปนทรจกยอมรบแลว จงมประชาชนทวไปสมครมาเขารวมในรายการ

764

ดารานกแสดงผทมชอเสยง. ผเขาแขงขนอกกลมทสำคญไมแพกนคอ ดารานกแสดงผทมชอเสยง โดยเฉพาะอยางยงบคคลในวงการบนเทง ดวยความทกลมบคคลเหลานมความสามารถในการออกสอเปนตนทน หรออกนยหนงมบคลกภาพทเหมาะสมสำหรบการปรากฏตวเปนทชนชอบของผชมรายการ

ดารานกแสดงสามารถสวมบทบาทตามทบทกำหนดได แตไมใชดาราทกคนจะเปนผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลได เพราะคณสมบตทสำคญของการเปนผทสรางความสนกสนานในรายการแขงขนชงรางวลคอ ปฏภาณไหวพรบทสามารถเกดขนไดโดยทไมมบทกำหนดไวลวงหนา นกแสดงทมปฏภาณไหวพรบในการปรากฏตวตามทสาธารณะจะเปนผทไดเปรยบเสมอ

ในขณะเดยวกนกมการพจารณาถงความเหมาะสมของดาราผมชอเสยงทจะเขามาแขงขนในรายการดวย ทงในดานความมชอเสยงโดงดงในขณะนน ทจะสามารถเปน ‘แมเหลก’ สรางกระแสใหตดตามรายการไดอยางตอเนอง ตลอดจน ‘คาตว’ ของดาราผมชอเสยงกเปนอกปจจยหนงทใชประกอบการพจารณาเชนกน เพราะรางวลในรายการเปนเพยงคาตอบแทนทนอกเหนอไปจากคาตวของดาราผมชอเสยงแตละคน

เงอนไขของคาตอบแทนทไดรบเพมขนจากคาตวแตกตางกนไปในแตละรายการ บางรายการมขอตกลงวา ถาหากรางวลทไดมากกวาคาตวกรบรางวลไป บางตกลงวารางวลทไดจากการแขงขนเปนคาตอบแทนทเพมขนจากคาตว หรออาจมการตกลงไววา ยงเขารอบลกเทาใดกมคาตอบแทนทเพมมากขน

ดวยความสามารถเฉพาะตวของเหลาบรรดานกแสดงดาราผมชอเสยงทมารวมเปนผเขาแขงขนในรายการ ชวยตอกยำคณลกษณะทสำคญของรายการแขงขนชงรางวลคอ ความเปนโชว

ความเปนโชวในรายการแขงขนชงรางวลเปนสงทสรางความเปนเอกลกษณเฉพาะตว ทำใหแตกตางจากรายการประเภทเนอหา (genre) อนๆ บคคลทจะสามารถโชวไดหรอสรางความเปนโชวไดกหนไมพนความสามารถของเหลาบรรดานกแสดงผมชอเสยงทเปนผเขาแขงขนของรายการ บางรายการอาจเปดโอกาสใหกลมผเขาแขงขนกลมนสรางเสยงหวเราะสนกสนานมากกวาทจะเนนไปทการทำภารกจของรายการ ในขณะเดยวกนกลมดาราผมชอเสยงตางกรดวาตนมหนาทในการสรางความสนกสนานใหเกดขนกบรายการมากกวาทจะมาแขงขนเพอชงรางวล

เพอเปนการผสมผสานคณลกษณะทงในดานการสรางความใกลชด ความเปนไปไดทจะเขารวมในรายการ ความเปนโชว จงมการใชผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไปและดาราผมชอเสยงรวมทมกน

ดวยเหตนเองรายการแขงขนชงรางวลจงไมไดจำกดเพยงการสรางการมสวนรวมของผชมใหมารวมลนรวมเชยรไปกบการแขงขนในรายการ แตยงสรางความเพลดเพลนจำเรญใจไปกบความสนกสนานทไดรบจากความเปนโชวอกดวย จงไมแปลกทจะเรยกรายการในกลมประเภทนวา ‘เกมโชว’ หรอ ‘ควซโชว’

765

พธกร

รายการแขงขนชงรางวลเปนรายการทตองการการมสวนรวมของผชมคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบรายการประเภทเนอหาอน ขนบหรอแนวปฏบตของรายการแขงขนชงรางวลจงหลกหนไมพนบคคลทจะตองเกยวของกบเกมการแขงขน

Butler (1994) เสนอองคประกอบของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทเกยวของกบตวละครหรอบคคลในรายการโดยมคณลกษณะสำคญประการหนงคอ การกงพดกบผชมโดยตรง (semidirect address) กลาวคอ พธกรแขงขนชงรางวลมลกษณะเชนเดยวกบผประกาศในรายการขาวคอ เปดรายการ นำเขาโฆษณา นำเขาสรายการและปดรายการ ดวยการพดและมองตรงมายงผชมโทรทศน แตในขณะเดยวกนสงทพธกรรายการแขงขนชงรางวลกระทำกมลกษณะคลายกบสงทตวละครในเรองเลากระทำ ในรายการแขงขนชงรางวลพธกรและผเขาแขงขนพดคยกนโดยไมสงเกตวามผชมรายการอย หากแตความสมพนธของผเขาแขงขนกบผชม และตวละครในเรองเลากบผชมกลบไมเหมอนกน ผเขาแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลเปนทปรากฏจากการรบรของผชม มลกษณะเปนผเลนทางสงคม (social actor) เพราะลกษณะการพดกบผชมของพธกรในรายการแขงขนชงรางวลสามารถกำหนดการรบรของผชมดวยเชนกน ในบางครงผชมรายการไดรบเชญใหรวมรายการในฐานะผเขาแขงขน แตในขณะเดยวกนกไดรบเชญใหแขงขนกบผเขาแขงขนดวยเชนกน แตสำหรบในเรองเลา ตวละครไมไดมลกษณะเชนนน

ในขณะท O’Donnell (2013) กลาวยำถงลกษณะทสำคญของกลมบคคลในประเภทเนอหารายการแขงขนชงรางวลวาประกอบดวย พธกรและผชวยพธกรทเปนหญง มผเขาแขงขนหลายคน ผเขาแขงขนตอสเพอชงรางวลภายในรายการหรอยาวนานตอเนองหลายสปดาห และผชมรายการสามารถคดหรอเดาคำตอบไปพรอมกบ ผเขาแขงขนรายการ

พธกร คอ บคคลททำหนาทหลกในการดำเนนกจกรรมตางๆ ทเกดขนในรายการแขงขนชงรางวล โดยเรมตงแตการแนะนำรายการรวมถงบคคลตางๆ ในรายการ การแจงขอมลทเกยวของกบรายการ การดำเนนเกมการแขงขน การบรรยายเหตการณหรอสงตางๆ ทเกดขนในรายการ การถามคำถาม การโนมนาวใจใหผชมตดตามรายการ การสรางอารมณความรสกตางๆ ในรายการ และการขอบคณผทมสวนเกยวของโดยเฉพาะอยางยง ผสนบสนนรายการ

รายการแขงขนชงรางวลไมมขอกำหนดตายตววาจะตองมพธกรหลกจำนวนเทาใด แตโดยมากมกจะมเพยงหนงหรอสองคน รายการแขงขนชงรางวลทมแบงแยกเปนชวงตางๆ ทงทเกยวของหรอไมเกยวของกบการทำภารกจในรายการสามารถมพธกรประจำชวง

ในรายการแขงขนชงรางวลมกกำหนดบทบาทหลกใหกบพธกรชาย รายการทมพธกรมากกวาหนงคนมกผสมผสานพธกรหญงรวมกบพธกรชายทำหนาทในรายการ โดยบทบาทหลกในการดำเนนรายการยงคงเปนหนาทของพธกรชาย ในขณะทพธกรหญงมกทำหนาทเปนผรวมดำเนนรายการทสรางความหลากหลายและไมคอยมบทบาทในรายการเทาใดนก

766

บคคลททำหนาทเปนพธกรในรายการแขงขนชงรางวลมาจากหลากหลายสาขาอาชพ แตสวนใหญแลวมกเปนบคคลากรทอยในแวดวงสอสารมวลชน อนไดแก นกแสดง พธกร นกรอง นกแสดงตลก นกจดรายการวทย ซงบคคลเหลานมกจะประกอบอาชพทหลากหลายเกยวเนองกน บางคนเปนทงนกแสดงและพธกร บางคนเปนทงนกรองและนกแสดง บางคนเขาสวงการดวยการเปนนกรองแตภายหลงผนตวเองมาเปนนกแสดงหรอพธกร

การสรรหาบคคลมาทำหนาทพธกร มขอพงพจารณาหลายประการ อาท

1) ความมชอเสยง บคคลทมาทำหนาทพธกรทเปนบคคลทมชอเสยงอยแลว ยอมสงผลตอความนาตดตามของรายการไดเปนอยางด แตทงนอาจจะตองแลกมากบคาตอบแทนของพธกรทมมลคาสง

2) ปฏภาณไหวพรบ บคคลทมความสามารถในการแกปญหาเฉพาะหนาจะสามารถทำหนาทดำเนนรายการใหเปนไปในทศทางททางผผลตรายการตองการ เพราะรายละเอยดของการแขงขนทเกดขนเปนสงทไมอาจทราบลวงหนาได ปฏภาณไหวพรบของพธกรจะทำใหสถานการณตางๆ ดำเนนไปไดอยางราบรน โดยเฉพาะอยางยงเมอมสถานการณทเกยวของกบผชมรายการ

3) ความสามารถ พธกรไมไดเปนเพยงแคผทมความสามารถในการพดเพยงอยางเดยว หากแตยงตองใชการพดนนดำเนนเหตการณ การทำภารกจตางๆ ใหลลวงไดอยางตอเนองตลอดทงรายการ ยงเมอเปนรายการทเกยวของกบเดกและเยาวชนพธกรจำเปนอยางยงทจะตองเขาใจถงธรรมชาตของเดก สรางความรสกเปนพวกเดยวกน เพอทจะสามารถกระตนใหเดกหรอเยาวชนทเปนผเขาแขงขนทำภารกจไดอยางสนกสนาน

4) บคลกภาพ พธกรรายการแขงขนชงรางวลไมจำเปนตองสวยดดเสมอไป หากตองเปนผทมบคลกสอดคลองกบธรรมชาตหรอลกษณะเฉพาะของทางรายการ ยงถาเปนรายการแขงขนนอกสถานทพธกรจำเปนอยางยงทจะตองมความอดทนตรากตรำกบงานนอกสถานททยากตอการควบคมปญหาทจะเกดขน

หนาทของพธกร

หนาทในการเปนพธกรรายการแขงขนชงรางวลปรากฏในหลากหลายลกษณะ ไดแก การแนะนำรายการ การใหขอมล การบรรยาย การถาม การสนทนา การโนมนาวใจ การสรางความรสก และการขอบคณ สามารถจำแนกไดโดยละเอยดดงตอไปน

767

ตารางแสดงหนาทของพธกร

การแนะนารายการ

พธกรมหนาทในการแนะนำองคประกอบสำคญตางๆ ของรายการ โดยเรมตงแตการเปดรายการ การแนะนำรายการ การแนะนำตวเองในฐานะพธกร การแนะนำผเขาแขงขน การแนะนำกรรมการ การแนะนำผรวมรายการ การแนะนำผชมรายการ และการปดรายการ

การเปดรายการ การเปดรายการแขงขนชงรางวลเรมตนดวยการทพธกรกลาวคำวา “สวสด” ตามดวยการตอนรบเขาสรายการ ซงสงทขาดไมไดเลยคอการเอยชอรายการ ในกรณทมพธกรมากกวาหนงคนเมอถงจงหวะทตองเอยชอรายการในตอนเปดรายการนน พธกรทกคนมกจะเอยชอรายการพรอมกน หรออาจจะเปนการแนะนำตวเองของพธกรกอนทจะเอยชอรายการ แลวจงคอยแนะนำรายการ โดยทพธกรจำเปนอยางยงทจะตองพดคยสรางความสนกสนานเปนกนเองใหเกดขนกบรายการ

ในกรณทการแขงขนนนแบงออกเปนรอบตางๆ จะมการแจงชอรอบในชวงการเปดรายการ หรอมการกำหนดโจทยทใชในการแขงขนกจะมการแจงโจทยใหทราบ ในชวงการเปดรายการอาจมการพดตอกยำผสนบสนนรายการในฐานะทเปนผสนบสนนหลกของรายการดวย

การแนะนำรายการ การแนะนำรายการเปนขนตอนสำคญขนตอนหนงของพธกรในการทจะชแจง อธบาย สรางการรบรเกยวกบการแขงขนในรายการใหกบผชมรายการและผเขาแขงขนไดทราบและ

หนาทของพธกร รายละเอยด

การแนะนารายการ การเปดรายการ การแนะนารายการ การแนะนาพธกร การแนะนาผเขาแขงขน การแนะนากรรมการ การแนะนาผรวมรายการ การแนะนาผชมรายการ การปดรายการ

การใหขอมล การแจงชอ การแจงลาดบผเขาแขงขน การแจงกตกา การแจงรางวล การใหสญญาณ การแจงเวลา การเฉลย การแจงผลการแขงขน การแจงรางวลทได การตอกยาชอรายการ การแจงชองทางการรบชมรายการ

การบรรยาย การบรรยายเหตการณ-สถานท การทบทวนเหตการณ การใหความร การใหความร-ขอคด

การถาม การถามคาถาม การถามขอมล การถามความรสก การถามเหตผลหรอความเหน การเสนอทางเลอก

การสนทนา การดาเนนเกม

การโนมนาวใจ การชวนตดตามรายการ การชวนชมชวงตอไป การชวนตดตามตอนตอไป การชวนรวมรายการ การชวนมสวนรวมกบรายการ การประชาสมพนธกจกรรม

การสรางความรสก การสรางความสนกสนาน การใหกาลงใจ การสรางแรงกดดน การชนชมยนด

การขอบคณ การตอกยาผสนบสนนรายการ การขอบคณบคคลในรายการ

768

เขาใจ รายการแขงขนชงรางวลทเพงออกอากาศมาไมนานหรอยงไมเปนทรจกจำเปนอยางยงทพธกรจะตองแนะนำรายการทกครง และมกจะแนะนำรายการทนทหลงจากเปดรายการ

การแนะนำรายการสามารถกระทำไดโดยการนำแนวคดหลกของรายการมาแนะนำรายการ การอางถงทมาและความสำคญของรายการ การใชคณคาของของรางวลหรอจำนวนเงนรางวลมาเปนเนอหาของการแนะนำรายการ การกำหนดสถานทเปนแนวคดของรายการ การใชความเปนทสดในดานตางๆ เปนตน

การแนะนำพธกร การแนะนำพธกรเปนขนตอนสำคญของการดำเนนการแขงขนในรายการแขงขนชงรางวล เพราะพธกรเปนบคคลททำใหการแขงขนดำเนนไปอยางราบรน มความสนกสนาน เปนทนาตดตามของผชม ทงยงมบทบาทสำคญในการสรางการมสวนรวมกบผชมโดยเฉพาะอยางยงผชมในหองสง การแนะนำพธกรดวยตวพธกรเองมกเกดขนทนทหลงจากเปดรายการ นอกจากการแนะนำตวเองแลวพธกรกสามารถแนะนำผชวยพธกรอกดวย

การแนะนำผเขาแขงขน การแนะนำผเขาแขงขนเปนหนาทหลกประการหนงของพธกร ในการแนะนำผเขาแขงขนใหเปนทรจกของผชมในหองสงและผชมทางบาน มกกระทำในชวงเปดรายการหรอตอนตนของรายการ

การแนะนำผเขาแขงขนเรมจากการขานชอผเขาแขงขน และกลาวถงคณสมบตทสำคญบางประการของผเขาแขงขน ในการแนะนำผเขาแขงขนนนพธกรมกใชการถามชอกบผเขาแขงขน ในกรณทผเขาแขงขนเปนประชาชนทวไปทไมเปนทรจก

เมอพธกรแนะนำชอผเขาแขงขนแลวจงเปดโอกาสใหผเขาแขงขนแนะนำตนเอง และในกรณทผเขาแขงขนเปนกลมประชาชนทวไป พธกรจะใชการแนะนำเปนชอกลมแทน เปนตน ในการแนะนำผเขาแขงขนพธกรอาจใชวธการแซวผเขาแขงขนเพอสรางความสนกสนานเปนกนเอง

การแนะนำกรรมการ กรรมการเปนบคคลทมบทบาทสำคญตอการแขงขน เพราะเปนผตดสนชขาดวาผเขาแขงขนสามารถทำภารกจไดสำเรจหรอไม สงผลตอการแพหรอชนะในการแขงขนนน รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทเนนบทบาทของกรรมการในการตดสนชขาด พธกรควรจะแนะนำกรรมการทนททเปดรายการและแนะนำรายการแลว ภายหลงเมอพธกรแนะนำกรรมการแลวจะไดแนะนำผเขาแขงขนตอไป

การแนะนำผรวมรายการ การแนะนำผรวมรายการเกดขนในรายการแขงขนชงรางวลภายหลงจากทเปดรายการ โดยเฉพาะอยางยงรายการทใหความสำคญกบผรวมรายการในฐานะทมบทบาทการดำเนนเกม โดยสวนใหญแลวพธกรมกจะแนะนำผรวมรายการภายหลงจากทไดแนะนำผเขาแขงขนเปนทเรยบรอยแลว

769

การแนะนำผชมรายการ รายการแขงขนชงรางวลทตองการการมสวนรวมจากผชมในหองสงเปนอยางมาก พธกรสามารถกลาวแนะนำผชมรายการไดวาคอกลมไหนมาจากทใด ซงเปนทงการใหเกยรตแกผชมในหองสงและสรางบรรยากาศกระตนความใครตดตามของผชมในหองสงอกดวย

การปดรายการ ภายหลงเมอการแขงขนเสรจสนเปนทเรยบรอย พธกรกลาวลาผชมและลงทายดวยการ “สวสด” อาจจะมการตอกยำชอรายการในชวงปดรายการอกครงหนงเพอสรางการจดจำกอนทจะกลาวสวสด และกอนหนาทพธกรจะกลาวสวสดปดรายการ กสามารถทจะกลาวชวนผชมตดตามตอนตอไปในวนและเวลาเดยวกนน หรอกลาวใหกำลงใจแกผเขาแขงขนเพอทจะสรางพลงใหยงคงตอสกบภารกจเหลานน รวมถงเปนการใหกำลงใจแกผชมในการทจะทำตามภารกจดวยเชนกน

การใหขอมล

การใหขอมลทเกยวของกบการแขงขนในรายการ ไดแก การแจงชอ (ชอรายการ, ชอชวง, ชอตอน, ชอเกม, โจทยการแขงขนในลกษณะตางๆ) การแจงลำดบผเขาแขงขน การแจงกตกา การแจงรางวล การใหสญญาณ การแจงเวลา การเฉลย การแจงผลการแขงขน การแจงรางวลทได การตอกยำชอรายการ และการแจงชองทางการรบชมรายการ

การแจงชอ รายการแขงขนชงรางวลทมการแบงออกเปนหลายเกมการแขงขนหรอหลายชวงการแขงขน พธกรมหนาทในการบอกวา ขณะนอยในชวงใดของการแขงขน ซงถามการกำหนดชอชวง หรอชอเกม พธกรกจะกลาวแนะนำชวงหรอเกมนนๆ

การแจงลำดบผเขาแขงขน การแจงลำดบผเขาแขงขนหรอตำแหนงผเขาแขงขน เปนขอมลอกประเภทหนงทพธกรแขงขนชงรางวลแจงแกผเขาแขงขนและผชมรายการ ในการแจงลำดบหรอตำแหนงแก ผเขาแขงขน พธกรจะบอกวาผเขาแขงขนอย ณ ทใด ซงอาจจะมการตอกยำผสนบสนนรายการรวมอยดวย รวมถงการบอกใหผเขาแขงขนประจำท หรอเขาสการแขงขน

สวนการแจงลำดบการแขงขนใหผชมทราบจะเปนการแขงขนทมผเขาแขงขนมากกวาหนงคนหรอหนงทม พธกรจะแจงลำดบผเขาแขงขน เพอกำหนดวาใครเปนผเลนกอนหรอหลง หรอใครแขงกบใคร การแจงลำดบ ผเขาแขงขนน นอกจากพธกรจะเปนผกำหนดดวยตนเองแลว อาจจะใชวธการจบฉลาก หรอดวาผเขาแขงขนคนใดหรอทมใดทไดเปรยบกวากจะใหเลนเกมกอน หรอถามความสมครใจผเขาแขงขนวาฝายใดพรอมทจะดำเนนการแขงขนกอนหลง หรอใครแขงกบใคร ซงตองคำนงถงความไดเปรยบเสยเปรยบดวยเชนกน

การแจงกตกา ขอมลสำคญประการหนงของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนทพธกรแจงแกผเขาแขงขนเปนหลก คอ กตกา พธกรจะแจงกตกากอนทการแขงขนจะเรมขน ในกรณทมการแขงขนหลายเกม พธกรจะตองแจงกตกาของเกมนนๆ กอนเสมอ โดยเฉพาะอยางยงการแขงขนทกตกามระดบความยากเกดขนอยางตอเนอง และในบางครงจะมการอธบายยกตวอยางการแขงขนประกอบการแจงกตกา อาจจะมการทวนกตกาใหผเขาแขงขนไดคดตดสนใจระหวางทเกมนนกำลงดำเนนอย ในการแจงกตกานนพธกรอาจ

770

จะแจงขอมลรางวลแกผเขาแขงขนไปพรอมๆ กนสำหรบกตกาการแขงขนทมเงอนไขในการสรางการมสวนรวมกบผชมรายการทางบานดวย พธกรกตองรบเชอเชญใหผชมรายการมสวนรวมกบรายการ

การแจงรางวล พธกรมกจะแจงรางวลไปพรอมกบการแจงกตกาโดยเปนสนคาหรอผลตภณฑของผสนบสนนรายการ และจะตอกยำชอผสนบสนนรายการไปพรอมกบการแจงรางวล

การใหสญญาณ การใหสญญาณในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนมหลายลกษณะ เชน การใหสญญาณเพอเรมทำภารกจ การใหสญญาณเพอเลอกคำตอบ การใหสญญาณเพอเตรยมแขงกน การใหสญญาณเพอแขงขน การใหสญญาณเพอลนการลงโทษ ในการใหสญญาณนอกจากพธกรจะเปนผแจงผเขาแขงขนโดยตรงแลว อาจจะใชวธการใหสญญาณในลกษณะอนควบคกนไป เชน การเปานกหวดใหสญญาณ เปนตน เมอมการใหสญญาณแลว พธกรจะมการแจงเวลาแกผเขาแขงขนดวย การแจงเวลากอนใหสญญาณเปนการเตรยมตวผเขาแขงขนกอนทจะเลนเกม ขณะทการแจงเวลาหลงจากการใหสญญาณนนเปนการเตอน ผเขาแขงขนใหทราบถงเวลาทเหลออย

การแจงเวลา ในรายการแขงขนชงรางวลทเกยวเนองกบเวลาหรอมเวลาเปนเงอนไขหนงของกตกา พธกรจะทำหนาทแจงเวลาแกผเขาแขงขน การแจงเวลาจะเรมตนตงแตการบอกวามเวลาอยเทาใด โดยเปนการใหสญญาณเรมตนในการจบเวลา จากนนพธกรจะแจงเปนระยะๆ วาเหลอเวลาอยเทาไหร หรออาจจะบอกคราวๆ เพยงแคยงมเวลาเหลออยสดทายพธกรจะแจงบอกหมดเวลา โดยมทงการนบถอยหลงหรอบอกทนทเมอหมดเวลา

การเฉลย ในรายการแขงขนชงรางวลทมการถามคำถาม หลงจากทพธกรไดถามคำถามผเขาแขงขนแลว และผเขาแขงขนไดตอบคำถามเปนทเรยบรอย พธกรสามารถทำหนาทในการเฉลยซงสามารถเปนไดทงลกษณะการแจงวาถกหรอผด และการเฉลยคำตอบของคำถามนน ในการเฉลยพธกรอาจจะมการอธบายคำเฉลยนนเพอสรางความกระจางใหเกดขนแกทงผเขาแขงขนและผชมรายการ หากเปนความรความเชยวชาญเฉพาะสาขาพธกรอาจจะถามความเหนกรรมการผเชยวชาญเพอคลคลายขอสงสยนน และเพอความยตธรรมตอผชมรายการพธกรอาจมการเปดปายเฉลยคำตอบ เพอใหผเขาแขงขนและผชมรายการเหนวามการกำหนดคำตอบไวเปนทเรยบรอยแลว การตดสนนนไมไดอยในดลยพนจของพธกรแตอยางใด

การแจงผลการแขงขน ในรายการแขงขนชงรางวล ภายหลงจากทผเขาแขงขนเลนเกมในแตละรอบเสรจ พธกรจะแจงผลการทำภารกจแกผเขาแขงขน เพอใหรถงสถานะของตนในเกมการแขงขนวาไดเปรยบหรอเสยเปรยบอยรวมถงการผานเขาไปสรอบสดทายหรอรอบแจกพอตหรอแมแตตกรอบ ในการแจงผลการทำภารกจ พธกรอาจจะแจงเปนจำนวนขอทตอบได จำนวนคะแนน แตมตอทเกดขน เงนรางวลสะสม จำนวนนำหนกหรอของสะสมททำได หรอเวลาทดทสดททำได เปนตน

ภายหลงการแขงขนเสรจสนลง พธกรจะเปนผแจงผลการแขงขนนนวาใครเปนผชนะประจำสปดาหในกรณทมการแขงขนตอเนอง หรอเปนผชนะของรายการในกรณทไมมการแขงขนตอเนอง ซงผลการแขงขนอาจจะไดรบ

771

การแจงเปนจำนวนของรางวลจากการแขงขนทงหมดททำได หลงจากนนพธกรอาจจะแสดงความยนดกบผทไดรางวลดวยเชนกน

การแจงรางวลทได เมอการแขงขนสนสดลงและมการประกาศผชนะการแขงขนเปนทเรยบรอยแลว พธกรแจงรางวลทไดแกผเขาแขงขนไดรบทราบ รางวลทไดรบมทงทเปนเงนรางวลและของรางวลขนอยกบกตกาของแตละรายการ รายการแขงขนชงรางวลทมการแบงเปนหลายชวงแตละชวงจะมรางวลทจะตองพชต พธกรจะแจงรางวลทไดในชวงนนๆ และอาจเชญชวนใหผชมตดตามกนตอเพอทจะรวมลนวาเมอจบรายการแลวผเขาแขงขนจะไดรบรางวลไปมากเทาใด

การตอกยำชอรายการ นอกจากทพธกรจะเอยชอรายการเมอตอนเปดรายการแลว การตอกยำชอรายการเพอใหเปนทจดจำแกผชมรายการจะปรากฏอยในระหวางรายการ ไมวาจะกอนทจะเรมเลนเกม กอนทจะตดเขาโฆษณา หรอกอนทจะปดรายการ

การแจงชองทางการรบชมรายการ ในสภาพการณของทวดจทลทมจำนวนชองมากมายรวมกบชองทวดาวเทยมอกเปนจำนวนมาก การแจงชองทางการรบชมเปนอกหนาทหนงของพธกรทมกจะตอกยำกบ ผชมรายการอยเสมอ โดยเฉพาะในชวงทายของรายการกอนทจะปดรายการ ในการแจงชองทางการรบชมรวมถงการออกอากาศยอนหลงผานชองทางอนทางอนเทอรเนตดวย และมการขนรายละเอยดเปนกราฟกตวอกษรปรากฏทหนาจอเสมอ

การบรรยาย

พธกรมหนาทในการบรรยายเหตการณการแขงขนรวมถงสถานทตางๆ การทบทวนเหตการณทเกดขนในชวงกอนหนาเพอสรางความสนใจใหตดตามแกผชมรายการ การใหความรทเกยวเนองจากการแขงขนทเกดขนในรายการ ตลอดจนการใหขอคดตางๆ

การบรรยายเหตการณ-สถานท ในการแขงขนบางลกษณะทใชระยะเวลาในการทำภารกจ พธกรมกจะบรรยายเหตการณประกอบภารกจนนดวย เพออธบายเหตการณทกำลงดำเนนอย เพราะมฉะนนแลวผชมอาจไมเขาใจวาการทำภารกจของผเขาแขงขนนนอยในขนตอนใด และยงเปนการสรางบรรยากาศใหนาตดตามอกดวย

การทบทวนเหตการณ หลายๆ กรณทพธกรไมเพยงแตบรรยายเหตการณทกำลงเกดขน แตสามารถทบทวนเหตการณทเกดขนกอนหนา สำหรบรายการแขงขนชงรางวลทมความตอเนอง พธกรอาจจะทบทวนเหตการณทเกดขนในตอนทแลวเพอใหผชมไดทราบถงทมาทไปของการทำภารกจทกำลงจะเกดขน สรปผลการทำภารกจตงแตตอนตนจนมาถง ณ ขณะทกำลงจะดำเนนการแขงขน สวนรายการแขงขนชงรางวลทไมมความตอเนอง พธกรอาจจะทบทวนเหตการณของชวงกอนหนากอนทจะตดเขาโฆษณา เพอใหผชมรายการไดตดตามชมไดอยางตอเนอง

772

การใหความร-ขอคด หลงจากทพธกรไดเฉลยคำตอบเปนทเรยบรอยอาจจะอธบายเฉลยเพอสรางความกระจางยงขนใหแกผเขาแขงขน และอาจมการอธบายเพอใหความรทเกยวของเพมเตมประกอบดวย รวมถงการใหขอคดเพอเปนการกระตนความคดแกผชมรายการ โดยมกอยในชวงทายรายการกอนทจะปดรายการ

การถาม

หนาทหลกสำคญประการหนงของพธกรคอการถามคำถามแกผเขาแขงขน โดยเฉพาะอยางยงการถามคำถามในการแขงขน นอกจากนเปนการถามขอมลของผเขาแขงขน การถามความรสก การถามเหตผลหรอความเหนและการเสนอทางเลอกเพอใหผเขาแขงขนไดตดสนใจ

การถามคำถาม ในรายการแขงขนชงรางวลพธกรจะทำหนาทถามคำถามสำหรบการแขงขน ลกษณะคำถามในการแขงขนนมคำตอบทตายตว และไมจำเปนทจะตองเปนคำถามสาระความรเสมอไป นอกจากนคำถามทถามมทงลกษณะทไมมตวเลอกและมตวเลอกคำตอบ รวมถงการถามทนำไปสผลการทำภารกจ เมอผเขาแขงขนตอบแลวพธกรอาจจะมการถามเหตผลของการตอบคำถามนนดวย และเมอผเขาแขงขนตอบคำถามเปนทเรยบรอยแลว พธกรจะไดทำการเฉลยตอไป

การถามขอมล พธกรรายการแขงขนชงรางวลยงทำหนาทถามขอมลจากผเขาแขงขน ซงขอมลดงกลาวชวยทำใหผชมรายการมความเขาใจในเกมการแขงขนและผเขาแขงขนไดเปนอยางด การถามขอมลมหลายลกษณะ เชน การถามประวตผเขาแขงขน การถามขอมลเกยวกบการแขงขน การถามแผนการใชเงนรางวล การถามขอมลยงรวมไปถงการถามบคคลอนในรายการอกดวย

การถามความรสก นอกเหนอไปจากการถามคำถามซงเปนสวนหนงของการแขงขนในรายการ พธกรแขงขนชงรางวลยงสามารถถามความรสกของผเขาแขงขน ไดแก การถามความรสกทมาเขารวมรายการ หรอถามความรสกหลงจากเปนผชนะในการแขงขนเรยบรอยแลว การถามความรสกระหวางการแขงขนชวยสรางบรรยากาศใหผอนคลายกอนทจะดำเนนภารกจตอไป หรออาจจะเปนการกระตนบรรยากาศการแขงขนหรอบรรยากาศโดยรวมของรายการ เมอการแขงขนสนสดลงพธกรอาจถามความรสกทมตอเกม เพอเปนการประเมนความสนกสนานในการเลนของผเขาแขงขน

การถามเหตผลหรอความเหน พธกรอาจถามเหตผลหรอความเหนกรรมการถงผลการทำภารกจของผเขาแขงขน ซงเปนการใหขอเสนอแนะถงวธการพฒนาความสามารถของผเขาแขงขนอนอาจจะมผลตอการทำภารกจของผเขาแขงขน และยงมสวนชวยในการสรางความสนใจใครตดตามของผชมรายการดวย การถามเหตผลหรอความเหนกรรมการยงรวมถงการถามผลการตดสนใจของกรรมการวาจะใหผเขาแขงขนคนใดเปนผชนะหรอเขารอบ การถามเหตผลหรอความเหนผเขาแขงขนชวยทำใหเขาใจถงมลเหตแหงคำตอบของผเขาแขงขนซงจะทำใหผชมมความเขาใจในผเขาแขงขนมากยงขน

773

การเสนอทางเลอก การเสนอทางเลอกเปนสวนหนงของกตกาการแขงขนทพธกรเปนผยนขอเสนอใหแกผเขาแขงขนรายการแขงขนชงรางวล ในขณะเดยวกนการเสนอทางเลอกมผลตอการกระตนความสนใจใหแกผชมรายการวาผเขาแขงขนจะเลอกอะไร การเสนอทางเลอกแกผเขาแขงขนมหลายลกษณะ อาท การเสนอทางเลอกใหเลนเกมหรอหยดเลนเกม การเสนอหมวดคำถามใหผเขาแขงขนเลอก การกำหนดตวชวยในการเลนเกมใหแกผเขาแขงขน การเลอกแผนปาย เปนตน

การสนทนา

การสนทนาเปนบทบาทของพธกรทเกดขนเปนปกตในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน เนอหาของการสนทนาของพธกรทสำคญมากทสดคอ การดำเนนเกม

การดำเนนเกม การพดคยเพอดำเนนเกมเปนหนาทหลกทสำคญประการหนงของพธกรรายการแขงขนชงรางวล การดำเนนเกมของพธกรมลกษณะทแตกตางหลากหลายขนอยกบกตกาของแตละรายการ ลกษณะของการดำเนนเกมทพธกรมกจะปฏบต อาท การกลาวนำเขาสคำถาม การชแจงขอปฏบตกอนการเลนเกม การถามความพรอมของผเขาแขงขนกอนทจะเรมปฏบตภารกจ การแจงตวเลอกคำตอบดวย การชวยใบคำ การกำกบใหผเขาแขงขนดำเนนภารกจใหเปนไปอยางราบรน การเปดโอกาสใหกรรมการหรอผรวมรายการเปนสวนหนงของการดำเนนภารกจ เปนตน

การโนมนาวใจ

ในรายการแขงขนชงรางวล พธกรมหนาทในการโนมนาวใจใหผชมตดตามรายการอยางตอเนองตงแตตนจนจบรายการ ไมวาจะเปนการชกชวนใหผชมรายการตดตามวาจะเกดเหตการณอะไรขนในการแขงขน การชกชวนใหผชมตดตามรายการชวงตอไปกอนทจะตดเขาโฆษณา การชกชวนใหผชมตดตามรายการในตอนตอไป การชกชวนใหผชมมารวมแขงขนในรายการ การชกชวนใหมสวนรวมกบรายการในทางใดทางหนง ตลอดจนการประชาสมพนธกจกรรมของทางรายการ

การชวนตดตามรายการ พธกรรายการแขงขนชงรางวลอาจมการชวนใหผชมตดตามรายการ โดยจะเรมชวนตดตามตงแตชวงตนรายการหลงจากการเปดรายการ จากนนการชวนตดตามจะเกดขนเมอมการตดเขารายการอกครงหลงจากพกโฆษณา โดยพธกรมกจะกลาววา “กลบเขาสรายการ...” “กลบมาสนกกนตอ...” “มาลนกนวา...” “มาดกนวา...” “...ไปชมกนเลย” การชวนตดตามของพธกรมทงชวนตดตามการแขงขน ชวนตดตามผลคะแนน ชวนตดตามผลการตดสน ชวนลนคำตอบ ชวนตดตามลนของรางวล ชวนตดตามการทำภารกจ ชวนตดตามรายการ

การชวนชมชวงตอไป เมอรายการแขงขนชงรางวลจะตดเขาสโฆษณาพธกรอาจจะชวนผชมใหตดตามชวงตอไป ดวยการพดในลกษณะทวา “เดยวพกกนสกคร แลวกลบมาดวา...” และจะตอกยำชอรายการอกครงกอนตดเขาสโฆษณา การชวนชมชวงตอไปของรายการ พธกรอาจจะเลอกสงดงดดใจใหผชม

774

รายการตดตามแตกตางกนออกไป ไมวาจะเปน ผลการทำภารกจ ผลการแขงขน โจทยการแขงขน รายละเอยดของผเขาแขงขน เปนตน ในขณะเดยวกนรายการสามารถตดภาพเนอหาของชวงตอไปมาเพอเปนการเชญชมชวงตอไปไดดวย

การชวนตดตามตอนตอไป กอนทจะปดรายการ พธกรแขงขนชงรางวลสามารถเชญชวนผชมใหตดตามตอนตอไป ไมวาจะเปนรายการทออกอากาศสปดาหละครงหรอสปดาหละหลายครงกตาม การเชญชวนใหตดตามตอนตอไปมกจะดำเนนไปพรอมกบการตอกยำชอรายการ

การชวนรวมรายการ การชวนรวมรายการเปนขนตอนทพธกรสรางการมสวนรวมใหกบผชมรายการทสนใจเขามารวมแขงขนเกมกบรายการ พธกรอาจพดเชญชวนรวมรายการทงในชวงแรกหลงจากเปดรายการและในชวงทายของรายการกอนปดรายการ โดยมการระบเงอนไขความสามารถหรอชองทางทผชมรายการสามารถสมครเขามารวมรายการ

การชวนมสวนรวมกบรายการ พธกรอาจเชญชวนใหผชมมสวนรวมกบรายการตงแตชวงตนของรายการ การชวนผชมใหมสวนรวมกบรายการทงลกษณะการใชของรางวลมาเปนเครองลอใจและเชญชวนใหรวมสนกกบทางรายการโดยไมมสงตอบแทน ลกษณะของการชวนมสวนรวมกบรายการ พธกรสามารถเชญชวนใหผชมโหวตผานระบบ SMS เขามาในรายการดวยวตถประสงคทแตกตางกนออกไปในแตละรายการ โหวตทายผลผชนะและรวมลนรบของรางวล โหวตเขามาใหคะแนนผเขาแขงขน รวมทายผลผชนะผานทางแฟนเพจของรายการ ทงนการโหวตในระบบ SMS ผชมรายการทางบานซงเปนผโหวตจะเปนผเสยคาบรการการชวนมสวนรวมกบรายการนน บางลกษณะทางผผลตรายการจะลงทนเพอสรางการมสวนรวมกบรายการดวยการแจกของรางวลตางๆ ขณะเดยวกนกอาจเกบเกยวผลประโยชนจากการเขามามสวนรวมกบรายการของผชมไดเชนกน

การประชาสมพนธกจกรรม พธกรอาจประกาศประชาสมพนธกจกรรมอนทไมมสวนเกยวของกบการแขงขนในรายการ หรอประชาสมพนธรายการอนทผลตโดยบรษทเดยวกน

การสรางอารมณความรสก

พธกรสามารถสรางอารมณความรสกตางๆ ใหเกดขนในรายการได ไมวาจะเปนการสรางความสนกสนานซงรวมถงการแซวการเยาะเยยผเขาแขงขน การใหกำลงใจ การสรางแรงกดดนใหเกดขนในรายการ และการชนชมยนด

การสรางความสนกสนาน การสรางความสนกสนานเปนความสามารถเฉพาะตวอยางหนงทจำเปนของพธกรรายการแขงขนชงรางวล เกดขนระหวางพธกรดวยกนเองและระหวางพธกรกบบคคลอนในรายการ ไมวาจะเปนผเขาแขงขน กรรมการ และผรวมรายการ พธกรสามารถพดสรางความสนกสนานไดตงแตเปดรายการ เรอยมาในระหวางการแขงขน จนกระทงปดรายการ และไมจำกดเรองราวทนำมาพดคยสรางความสนกสนาน การสรางความสนกสนานมหลายลกษณะ เชน การพดคยหรอการใชทาทางเพอสรางความ

775

สนกสนาน การแซวดวยระดบภาษาทเปนกนเอง การเยาะเยยผเขาแขงขนเพอความสนกสนาน ดวยหนาทอนสำคญน รายการแขงขนชงรางวลมกเลอกใชผชวยพธกรเปนนกแสดงตลก หรอเปนผทมความสามารถในการสรางเสยงหวเราะ

การใหกำลงใจ ในการแขงขนบางครงพธกรอาจกลาวคำพด “สส” “ขอใหโชคด” เพอใหกำลงใจแกผเขาแขงขน หรอขอใหผเขาแขงขนสามารถทำภารกจไดสำเรจ และเปนไปเพอสรางบรรยากาศของความเปนพวกเดยวกน การพดใหกำลงใจมกเกดขนกอนดำเนนภารกจ ชวยทำใหผเขาแขงสามารถเลนเกมตอไปไดอยางมความหวง โดยเฉพาะอยางยงสำหรบผเขาแขงขนทเปนเดก และเมอเสรจสนการแขงขนพธกรยงสามารถพดเพอใหกำลงใจและปลอบใจผเขาแขงขนใหตอสกบชวตตอไป ตลอดจนการเชญชวนใหผชมในหองสงรวมใหกำลงใจดวยเชนกน

การสรางแรงกดดน พธกรสามารถใชคำพดเพอสรางแรงกดดนใหแกผเขาแขงขน เพอใหเกดความฮกเหมในการทำภารกจแตในบางครงอาจเกดความรสกดดนขนแทน การพดเพอสรางแรงกดดนของพธกรนน อาจเปนเพยงแคการนบหนงสองสามเพอใหผชมรวมลนไปกบสงทกำลงจะเกดขนแตเกดแรงกดดนแกผเขาแขงขน การพดเพอสรางความรสกตนเตนเราใจ กระทำไดดวยการบอกคะแนนของผเขาแขงขนอกฝายหนง หรอใชการพดถงรางวลของการแขงขนมาเปนเงอนไขการคดตดสนใจ รวมถงการเรงผเขาแขงขนใหรบทำภารกจ

การชนชมยนด ในกรณทผเขาแขงขนสามารถพชตภารกจไดสำเรจ พธกรแขงขนชงรางวลสามารถแสดงความชนชมยนดในความสำเรจนน พรอมทงเรยกเสยงปรบมอจากผชมในหองสงใหรวมชนชมดวย

การขอบคณ

การขอบคณเปนหนาทสำคญประการหนงของพธกร การขอบคณในรายการแขงขนชงรางวลประกอบดวย การขอบคณผใหการสนบสนนรายการ การขอบคณบคคลในรายการ

การตอกยำผสนบสนนรายการ หนาทสำคญประการหนงของพธกรแขงขนชงรางวลคอ การขอบคณผสนบสนนรายการ ซงเปนลกษณะของการตอกยำผสนบสนนรายการในชวงใดชวงหนงของรายการ โดยมากจะเปนชวงตนของรายการเมอเปดรายการ หรอชวงทายของรายการหลงจากทเชญชวนใหตดตามตอนตอไป พธกรสามารถกลาววา “สนบสนนโดย...” ตามดวยชอผสนบสนนรายการ การตอกยำผสนบสนนรายการอาจมาพรอมกบแผนปายทพธกรเสนอใหผเขาแขงขนเลอก การกลาวถงสรรพคณของผสนบสนนรายการ การใชผลตภณฑของผสนบสนนรายการเปนอปกรณหนงในการเลนเกม รวมถงสถานททใชในการแขงขน เครองประดบ เครองแตงหนาหรอเสอผาของพธกรและผรวมรายการ บางรายการผสนบสนนรายการตองการใหมชวงหรอมลกษณะเปนแคมเปญปรากฏขนในรายการ รายการทมของรางวลมลคาสงการตอกยำผสนบสนนรายการกยงบอยครงมากขนเชนกน

776

การขอบคณบคคลในรายการ ในชวงทายรายการภายหลงเสรจสนการแขงขน พธกรอาจจะกลาวขอบคณผทมารวมรายการทกคน ไมวาจะเปน ผเขาแขงขน กรรมการ ผรวมรายการ ผชมรายการทงทอยในหองสงและผชมทอยทางบาน กอนทจะกลาวชวนตดตามตอนตอไปและปดรายการ

กรรมการ

เมอมการแขงขนใดๆ เกดขน การจะตดสนวาฝายใดจะเปนผชนะในการแขงขนเปนหนาทสำคญของกรรมการ เชนเดยวกบในรายการแขงขนชงรางวล ผทมบทบาทสำคญในการชขาดวาผใดจะเปนฝายชนะกคอกรรมการเชนกน การปรากฏของกรรมการในรายการเปนการพยายามตอกยำถงความยตธรรมของรายการ ซงเปนสงสำคญสำหรบรายการประเภทน ในรายการแขงขนชงรางวลทมกรรมการ จำนวนกรรมการทปรากฏควรจะเปนจำนวนค แตทงนรายการแขงขนชงรางวลอาจจะไมปรากฏกรรมการไดเชนกน โดยผทำหนาทตดสนชขาดคอ ผผลตรายการ นอกจากนผลการแขงขนอาจเปนทประจกษโดยไมตองมผตดสนแตอยางใด

ลกษณะของกรรมการ

การดำรงความยตธรรมใหเกดขนกบการแขงขนเปนสงจำเปนสำหรบรายการ เพราะเปนสงททำใหผชมไววางใจในรายการ แตอยางไรกตามในรายการแขงขนชงรางวลทมการปรากฏของกรรมการ กพบวา มลกษณะของกรรมการในรายการทมความแตกตางกนออกไป ดงน

1. กรรมการมความรความสามารถเกยวของกบการแขงขนโดยตรง รายการแขงขนชงรางวลทมการแนะนำกรรมการผทำหนาทในการตดสนการแขงขน มกจะเลอกใชกรรมการทมความรความสามารถเกยวของกบการแขงขนโดยตรง เพอตอกยำถงความเชยวชาญของกรรมการซงมผลตอความยตธรรมในรายการอนนำมาซงการยอมรบของผชม

2. กรรมการบางสวนไมมความรความสามารถเกยวของกบการแขงขน รายการแขงขนชงรางวลทเลอกใชดาราผทมชอเสยงมาเปนกรรมการทำหนาทตดสนการแขงขน กรรมการเหลานนอาจไมมความรความสามารถทเกยวของโดยตรง การแขงขนในบางลกษณะจำเปนตองใชผทมความรความสามารถหรอความเขาใจในดานนนๆ มาเปนกรรมการ หลายรายการจงใชการผสมผสานกนระหวางผทมความรความสามารถเกยวของโดยตรงและไมเกยวของ เพอชวยลดขอคลางแคลงใจทอาจเกดขนจากความสามารถของกรรมการเหลานน ทดแทนดวยความสามารถในการสรางความสนกสนานใหเกดขนในรายการ ทงนความเหนของกรรมการลวนแตมลกษณะทเปนอตวสย

3. การไมปรากฏกรรมการใหเหนในรายการ รายการแขงขนชงรางวลทไมมการปรากฏตวของกรรมการ เกดขนสำหรบการแขงขนในบางรายการมลกษณะทเหนผลแพชนะอยางชดเจน บทบาทในการตดสนจงเปนหนาทของพธกร แตในการแขงขนบางลกษณะท

777

ตองการการวนจฉยชขาดหรอรวบรวม จำนวนคำตอบ รายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนนนอาจกำหนดใหทมงานเปนผตดสนแลวสงสญญาณแจงแกพธกร

บทบาทหนาทของกรรมการ

กรรมการเปนบคคลทมสวนสำคญในรายการแขงขนชงรางวล หากแตบทบาทหนาทของกรรมการในรายการแขงขนชงรางวลมความแตกตางไปจากกรรมการในการแขงขนทวไป อนประกอบดวย การตดสนการแขงขน การคดเลอกผเขาแขงขน การรวมปฏบตภารกจ การฝกสอน การใหคำแนะนำผเขาแขงขน การอธบายคำตอบ ดงมรายละเอยดดงตอไปน

1. การตดสนการแขงขน การตดสนการแขงขนเปนการชชดวาผเขาแขงขนคนใดเปนผชนะหรอผแพ เขารอบหรอตกรอบ ในการปรากฏตวของกรรมการ การตดสนการแขงขนเปนบทบาททสำคญทสด หากแตกรรมการในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนยงมบทบาทหนาทอนทแตกตางออกไป

2. การคดเลอกผเขาแขงขน กรรมการสามารถทำหนาทเปนผคดเลอกผเขาแขงขน โดยเฉพาะการแขงขนทกษะความสามารถ เพราะทายทสดแลวกรรมการกจะเปนผพจารณาตดสนวาผเขาแขงขนคนใดจะเปนผชนะในการแขงขน

3. การรวมปฏบตภารกจ กรรมการสามารถรวมปฏบตภารกจไปกบผเขาแขงขน และในระหวางการปฏบตภารกจนน กรรมการยงคอยชวยชแนะ ใหกำลงใจ กระตนผเขาแขงขนใหปฏบตภารกจจนสำเรจ

4. การฝกสอน กรรมการยงสามารถทำหนาทเปนผฝกสอนผเขาแขงขนกอนทจะสงผเขาแขงขนเขาปฏบตภารกจ โดยทกรรมการนนเองอาจจะเปนผตดสน หรอมกรรมการอนรวมตดสนดวย

5. การใหคำแนะนำผเขาแขงขน ภายหลงการปฏบตภารกจเสรจสนลง กรรมการสามารถใหคำแนะนำแกผเขาแขงขน เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาทกษะดานตางๆ ใหเชยวชาญมากยงขน การแนะนำผเขาแขงขนเกดขนไดทงกอนการตดสนหรอหลงการตดสน การใหคำแนะนำของกรรมการเปนสงกระตนใหผชมรวมตดตามวาผเขาแขงขนคนใดจะเปน ผชนะ ซงลกษณะการแนะนำผเขาแขงขนอาจมทาททดดนจนกลายเปนการวพากษวจารณหรอทาทออนโยนใหกำลงใจ ขนอยกบแตละรายการ

6. การอธบายคำตอบ เมอตดสนผลการทำภารกจแลว กรรมการอาจทำหนาทในการอธบายคำตอบของการแขงขน รวมถงการขยายความของคำตอบทเกยวของ โดยมากมกเปนกรรมการทมความรความเชยวชาญในเนอหาทกำลงแขงขน

778

บทบาทหนาทของกรรมการรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไมจำกดอยทหนาทใดหนาทหนง หากแตมการผสมผสานหลายบทบาทเขาไวดวยกน

ผรวมรายการ

ผรวมรายการเปนบคคลทไมมบทบาทโดยตรงตอการแขงขน แตเปนบคคลททำใหการแขงขนมความสมบรณมากยงขน รายการแขงขนชงรางวลบางลกษณะมความจำเปนอยางยงทจะตองมผรวมรายการ

บทบาทของผรวมรายการทมตอรายการแขงขนชงรางวล ประกอบดวย

1. การเปนผเขาแขงขนทเปนดารารบเชญ ผรวมรายการในบทบาทนมสวนสำคญอยางยงตอการแขงขนของผเขาแขงขน โดยเปนผทกำหนดไดวาผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไปคนใดจะสามารถเปนผชนะในการแขงขน

2. การเปนพเลยงหรอผชวยสำหรบผเขาแขงขน โดยทำหนาทเปนผรวมแขงขนดวยกนกบผเขาแขงขนทเปนประชาชนทวไป ตลอดจนมบทบาทในการดำเนนเกมรวมกนกบผเขาแขงขน

3. การเปนวทยากร ผรวมรายการสามารถทำหนาทเปนผใหความกระจางในคำตอบของปญหาของการแขงขน การทำหนาทของผรวมรายการในลกษณะนเปนการใหคำอธบายเพมเตม หลงจากทผเขาแขงขนไดตอบคำถามและเฉลยคำตอบเปนทเรยบรอยแลว ไมมบทบาทในการใหคะแนน

4. การเปนผมอบรางวลสำหรบการแขงขน เปนอกบทบาทหนงทรายการแขงขนชงรางวลกำหนดใหผรวมรายการมสวนรวมในการสรางความภาคภมใจแกผเขาแขงขนและเปนการสรางการมสวนรวมของประชาชนในพนทไดเปนอยางด

5. การเปนโจทยของการแขงขนหรอผกำหนดโจทยการแขงขน ผรวมรายการทแสดงบทบาทในลกษณะนมกเปนผทมความสามารถดานใดดานหนงจนทางรายการใชเปนโจทยสำหรบการแขงขน

6. การเปนพธกรรวม รายการแขงขนชงรางวลอาจเชญดาราผทมชอเสยงมารวมรายการในฐานะพธกรรวมเพอสรางความสนกสนานยงขนใหกบผชมในพนท โดยมการสลบสบเปลยนหมนเวยนกนไปตามความเหมาะสม

7. การเปนผรวมรายการทไมมบทบาทตอการแขงขน บทบาทของผรวมรายการในลกษณะนเปนไปเพอสรางสสนใหกบรายการ ไมมผลตอการแขงขนของผเขาแขงขนแตอยางใด

8. การเปนกรรมการรบเชญ ผรวมรายการทำหนาทเปนกรรมการรบเชญนมกเปนศลปนดารา หรอผทมชอเสยงทสลบสบเปลยนหมนเวยนกนไปในแตละตอน ไมไดทำหนาทเปนกรรมการประจำรายการ

779

ผชมรายการ

ผชมรายการเปนบคคลทมสวนสำคญอยางยงตอรายการแขงขนชงรางวล เพราะเปนองคประกอบทสงผลสะทอนกลบโดยตรงยงความสนกทเกดขนจากการทำภารกจ โดยเฉพาะอยางยงผชมในขณะแขงขนสามารถสรางแรงกระตนใหผเขาแขงขนทำภารกจไดอยางมพลง มกำลงใจทจะทำภารกจใหสำเรจ เสมอนหนงการแสดงทขาดผชมยอมไรซงความสนกสนาน ยงไปกวานนการทำภารกจหลายภารกจจำเปนอยางยงทจะตองอาศยแรงสนบสนนจากผชมรายการ จงไมแปลกทรายการแขงขนชงรางวลมกจะมผชมเขารวมชมการทำภารกจเสมอ กลาวไดวารายการแขงขนชงรางวลเปนรายการประเภทการมสวนรวมจากผชมในลกษณะหนง

การมสวนรวมของผชมถอเปนปจจยสำคญสำหรบรายการแขงขนชงรางวล มอยสองลกษณะ คอ การมสวนรวมของผชมในขณะทแขงขน และการมสวนรวมของผชมทางบาน

การมสวนรวมของผชมในขณะทแขงขน รายการแขงขนชงรางวลทปรากฏการมสวนรวมของผชมรายการในขณะทแขงขน สามารถเปนไดทงทเหนผชมรายการและไมเหนผชมรายการ รายการแขงขนชงรางวลทมผชมรายการสามารถเปดโอกาสใหผชมเขามามสวนรวมในรายการ โดยผานทางบรษทตวแทนจดหาบคคลมารวมรายการ เพราะสามารถกำหนดจำนวนผชมทแนนอนชดเจนได และผทมาทำหนาทผชมรายการรบทบาทหนาทของตนอยางชดเจนวา เมอใดควรจะตบมอ ควรจะหวเราะ หรอควรจะมปฏสมพนธกบทางรายการอยางไร

ผชมรายการทมาจากทางบรษทตวแทนจดหาบคคลนจะมคาตอบแทนในการเปนผชมรายการ ยงไปกวานนในบางรายการทมการตดภาพเพอใหเหนผชมรายการอยางชดเจน ผทำหนาทเปนผชมรายการทมบคลกหนาตาทมเสนหนาดงดดยงมคาตอบแทนสงกวาผททำหนาทเปนผชมรายการโดยทวไป นอกจากนรายการยงสามารถจดหาผชมรายการทมาจากความสมครใจ เชน การเปดโอกาสใหนกเรยนนสตนกศกษา หรอญาตผเขาแขงขนมารวมชมในขณะททำการแขงขน ยงไปกวานนผเขาแขงขนทเปนดาราผทมชอเสยงบางคนจะมกลมแฟนคลบทพรอมจะมาใหกำลงใจในการทำกจกรรมตางๆ อยเสมอ

ลกษณะการมสวนรวมของผชมรายการในรายการ ไดแก

1) การตบมอ โดยจะปรากฏในชวงการเปดรายการ การแนะนำพธกร การแนะนำผเขาแขงขน การเปดชวง การประกาศผลผชนะ

2) การสงเสยงเชยรใหกำลงใจ ปรากฏในชวงขณะทผเขาแขงขนกำลงทำภารกจ หรอขณะทผเขาแขงขนตองตดสนใจเลอกอยางใดอยางหนง รวมถงการตดสนของกรรมการ

3) การหวเราะ รายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาสนกสนานเปนทตลกขบขนสามารถสรางเสยงหวเราะของผชมได อนนำไปสการสรางเสยงหวเราะแกผชมทางบาน ทงนดวยเหตผลทางจตวทยาทเมอไดยนเสยงหวเราะของคนหนงจะนำพาไปสพฤตกรรมหวเราะของคนอนๆ

4) การเตน เปนลกษณะการมสวนรวมของผชมรายการในการแขงขนรองเพลง เปนการใหกำลงใจแก ผเขาแขงขน เกดขนในชวงทผเขาแขงขนกำลงรองเพลงอย

780

5) การเปนผชม ลกษณะการมสวนรวมทมปฏสมพนธกบภารกจการแขงขนของทางรายการนอยทสด คอ การเปนเพยงผชมทไมมการแสดงปฏกรยาใดๆ นอกจากการชมการทำภารกจอยางตอเนอง

6) การเปนผเขาแขงขน ลกษณะการมสวนรวมทสรางแรงกระตนแกผชมรายการไดมากทสดคอ การไดมโอกาสเปนผเขาแขงขนรวมทำภารกจในรายการ หรอรวมแสดงในรายการ นอกเหนอไปจากการเปนเพยงแคผชมรายการ

7) การใหคะแนน การเปดโอกาสใหผชมรายการในหองสงรวมใหคะแนนแกผเขาแขงขน เปนลกษณะการมสวนรวมทสรางแรงกระตนไดดวยเชนกน

ในการสรางการมสวนรวมใหเกดขนแกผชมรายการ ทางทมงานผผลตจะมตำแหนงคนนำเชยร มหนาทในการกระตนใหผชมรายการเกดการมสวนรวมในลกษณะตางๆ ทงนจะเปนการทำงานทผานการประสานงานจากทางผกำกบรายการ ในบางรายการพธกรกสามารถสรางการมสวนรวมของผชมใหเกดขนไดดวยเชนกน

อยางไรกตาม การแขงขนในบางลกษณะทการมสวนรวมของผชมอาจเปนอปสรรคหรอสงผลตอการตดสนใจของผเขาแขงขน กจำเปนอยางยงทจะตองพจารณาบทบาทการมสวนรวมของผชม โดยเฉพาะอยางยงรายการทมผเขาแขงขนเปนเดกและเยาวชน

การมสวนรวมของผชมทางบาน

รายการแขงขนชงรางวลเปนรายการทตองการการมสวนรวมของผชมสงทงผชมในขณะทแขงขนและผชมทางบาน การเปดโอกาสใหผชมทางบานไดมสวนรวมในขณะทรายการกำลงออกอากาศนน นอกจากจะใหผลในเรองการมพนทในการแสดงออกซงความคดเหนแลวยงเปนผลดแกทางผผลตรายการอกดวยทจะทราบถงกลมผชมรายการของตน

ลกษณะการมสวนรวมของผชมทางบานในขณะททางรายการกำลงดำเนนภารกจอย ประกอบดวย

1) การสงขอความเขารวมกบทางรายการ เปนการเชญชวนใหผชมรายการสงขอความผานระบบ SMS มายงหมายเลขโทรศพทททางรายการกำหนด โดยมคาใชจายในการสงขอความแตละครง ซงทางผผลตรายการจะไดผลประโยชนจากการสงขอความดวย ในขณะทผชมรายการไดมโอกาสแสดงความคดเหนมายงรายการ

2) การโหวตเพอหาผรบรางวล เปนการเปดโอกาสใหผชมทางบานไดกำหนดผลการทำภารกจของผเขาแขงขนทตนชนชอบ การกำหนดผลเชนนไมใชเปนผลการแขงขนโดยตรง แตเปนการกำหนดใหผเขาแขงขนทไดรบคะแนนโหวตสงสดไดรบรางวลจากทางรายการซงเปนรางวลทกำหนดขนเปนการเฉพาะ โดยทการเชญชวนใหผชมรวมโหวตเพอหาผรบรางวลน มกมของสมนาคณใหแกผชมทรวมโหวตดวย

3) การรวมตอบคำถามในรายการ เปนการเปดโอกาสใหผชมทางบานไดแสดงความสามารถในการทำภารกจททางรายการกำหนด โดยททางรายการอาจจะมอบหมายภารกจซงมกจะเปนการถามคำถามเพอใหตอบ และจะถามในชวงตนของรายการเพอเปดโอกาสใหผชมทางบานไดโทรศพทเขามารวมตอบคำถามกบ

781

รายการไดมากทสด จากนนทางรายการจะแสดงรายชอหรอหมายเลขโทรศพทของผโชคดทไดรบรางวลจากการรวมตอบคำถามในรายการ

การมสวนรวมของผชมทางบานในลกษณะตางๆ ไมวาจะเปนการสงขอความเขารวมกบทางรายการ การโหวตเพอหาผรบรางวล หรอการรวมตอบคำถามในรายการ เปนกระบวนการทเกดขนในขณะทรายการกำลงดำเนนการออกอากาศ มกจะดำเนนในสวนของทางสถานโดยททางผผลตรายการไมไดมสวนเกยวของเทาไรนก อยางไรกดรายการแขงขนชงรางวลทสามารถสรางการมสวนรวมใหเกดขนกบผชมทางบานในขณะทกำลงดำเนนภารกจ ในลกษณะของการพยายามเลนเกมไปพรอมๆ กน ถอวาเปนรายการทประสบความสำเรจในแงของการสรางการมสวนรวมอนถอเปนปจจยสำคญสำหรบการสรางสรรครายการ

ผสนบสนนรายการ

ผสนบสนนรายการเปนองคประกอบทสำคญประการหนงของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนไทย หลายรายการมรางวลเปนสนคาหรอผลตภณฑของผสนบสนนรายการ จงไมแปลกทจะพบตราสญลกษณของ ผสนบสนนรายการปรากฏอยตลอดทวทงรายการ

ลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการ

ลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการทพบในรายการแขงขนชงรางวล ประกอบดวย การใชตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ การใชเสยงบรรยายประกาศชอผสนบสนนรายการ การใชวทอารสนคา ผสนบสนนรายการ การใชแผนปายทมตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ การใหพธกรพดชอสนคา ผสนบสนนรายการ การจดวางผลตภณฑของผสนบสนนรายการ และการมชวงยอยทสนบสนนโดยผสนบสนนรายการ

รายการทมผสนบสนนหลกทจะมลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการทโดดเดน และนยมทจะปรากฏในเนอหารายการ แตโดยทวไปลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการททางบรษทเสนอขายจะเปนแพคเกจทประกอบไปดวยการปรากฏในหลายลกษณะ อยางไรกตามกมการกำหนดจากทางสถานเชนกนถงขอจำกดในการปรากฏของผสนบสนนรายการบนหนาจอโทรทศนเชนกน

ลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการ ประกอบดวย

1) ตราสญลกษณ ตราสญลกษณเปนเครองหมายของสนคาผสนบสนนรายการ ปรากฏในสวนประกอบรายการตางๆ ไดแก ไตเตลรายการ อนเตอรลด เนอรายการ และทายรายการ มตำแหนงทปรากฏแตกตางกนไปตามแตละสวนประกอบรายการ ในชวงไตเตลรายการและอนเตอรลด ตราสญลกษณขนาดใหญจะปรากฏทบรเวณกลางของจอภาพ ในเนอรายการ ตราสญลกษณขนาดเลกมกจะปรากฏทมมลางดานซายหรอดานขวาของจอภาพ สวนทายรายการตราสญลกษณขนาดเลกจะปรากฏในลกษณะเคลอนทไปในทางดาน

782

บนหรอดานซายของจอภาพกอนทจะมรายชอทมงานเคลอนทตามหลง การปรากฏตราสญลกษณของ ผสนบสนนรายการมกจะมเสยงบรรยายพดชอสนคาผสนบสนนรายการดวย

การปรากฏตราสญลกษณในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน มขอกำหนดจากบางสถานวาปรากฏไดเฉพาะชอและตราสญลกษณเทานน มขนาดไมเกนรอยละ 4-5 ของพนทจอโทรทศนขนอยกบตำแหนงทปรากฏในรายการโทรทศน มระยะเวลาในการปรากฏไมเกน 5 วนาทตอผสนบสนนรายการแตละราย ในกรณทผสนบสนนรายการเปนสนคายา เครองมอแพทย ตองไดรบอนญาตจากสำนกงานคณะกรรมการอาหารและยากอน

2) เสยงบรรยาย การใชเสยงบรรยายพดชอสนคาผสนบสนนรายการจะไมปรากฏเสยงบรรยายแตเพยงลำพง แตจะปรากฏควบคไปกบตราสญลกษณของผสนบสนนรายการหรอวทอารสนคาผสนบสนนรายการอยางใดอยางหนงเสมอ และปรากฏอยในแทบทกสวนประกอบของรายการ ตงแตไตเตลรายการ เนอรายการ อนเตอรลด เวนแตเพยงทายรายการเทานนทไมมการใชเสยงบรรยายพดชอสนคาผสนบสนนรายการ โดยมขอกำหนดวาพดไดเฉพาะชอสนคา ชอบรษท ชอประเภท ชอรน และคำขวญทไมสอถงสรรพคณของสนคา

3) วทอารสนคา วทอารสนคาเปนภาพนงหรอภาพเคลอนไหวทมสนคา ตราสญลกษณและคำขวญโฆษณาของผสนบสนนรายการปรากฏอย มความยาวทแนนอนขนอยกบขอตกลงทางการตลาด ปรากฏอยในชวงไตเตลรายการ เนอรายการ และอนเตอรลด ชวงใดชวงหนงหรอหลายชวง มกมเสยงบรรยายพดชอสนคา ผสนบสนนรายการปรากฏรวมอยดวย มขอกำหนดในเรองระยะเวลาไมเกน 7 วนาทตอสนคาของผสนบสนน และเมอนบรวมเวลากบสปอตโฆษณาแลวตองไมเกนระยะเวลาตามทกฎหมายกำหนด

4) แผนปาย แผนปายในรายการเปนลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการทคนเคยมากทสดและเปนสวนหนงกบการทำภารกจของผเขาแขงขน เนองจากภารกจสวนใหญทมการใชปายเปนอปกรณประกอบมกจะมตราสญลกษณของผสนบสนนรายการปรากฏบนแผนปายเสมอ อาจมการใชแผนปายทมตราสญลกษณผสนบสนนรายการปรากฏทแทนของผเขาแขงขน บางครงเมอผเขาแขงขนใหสมภาษณความรสกทเกยวของกบการทำภารกจ เบองหลงของผเขาแขงขนจะมแผนปายผสนบสนนรายการปรากฏอย นอกจากนแผนปายผสนบสนนรายการยงประดบตกแตงอยทวไปเปนฉากหลงภายในพนทการทำภารกจดวยโดยไมจำกดวาจะเปนพนทในสตดโอหรอนอกสตดโอ ตลอดจนอาจมการเปลยนจากการใชแผนปายเปนอปกรณสำหรบการเชยรทมตราสญลกษณผสนบสนนรายการ ทงนมขอกำหนดเพมเตมสำหรบผสนบสนนรายการหลกจากทางสถานทสามารถปรากฏไดมากกวาหนงตำแหนงในภาพเดยวกน

5) พธกรพดชอสนคา การกำหนดใหพธกรพดชอและสรรพคณของสนคาผสนบสนนรายการเปนอกขอกำหนดทางการตลาดทมกจะปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล พธกรสามารถพดชอผสนบสนนรายการควบคไปกบการปรากฏของตราสญลกษณหรอแผนปายตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ บรรยายสรรพคณแฝงไปกบกตกาของรายการ หรอแมแตเอยชอผสนบสนนรายการโดยทมการจดวางผลตภณฑอย

783

ใกลๆ ทงนมขอกำหนดวาพดไดเฉพาะชอสนคา ชอบรษท ชอประเภท ชอรน และคำขวญทไมสอถงสรรพคณของสนคา การใหพธกรพดชอสนคาผสนบสนนรายการเปนลกษณะการสนบสนนรายการทมมลคาสงสด

6) การจดวางผลตภณฑ การวางผลตภณฑของผสนบสนนรายการมกอยในพนทของการทำภารกจ สวนใหญจะปรากฏในชวงเนอรายการ โดยทผสนบสนนรายการหลกจะสามารถวางผลตภณฑของตนไวตลอดชวงรายการ รายการอาจกำหนดใหเหนภาพผเขาแขงขนกำลงใชผลตภณฑของผสนบสนนรายการดวย โดยมขอกำหนดวาผผลตรายการจะตองจดวางผลตภณฑอยางเปนธรรมชาต ไมมการดดแปลงใดๆ จะตองไมมการจบภาพระยะใกลสนคาผสนบสนนรายการ ตลอดจนไมมการกนดมหรอเชญชวนใหใชสนคาแตสามารถหยบจบไดอยางเปนธรรมชาต

7) ชวงยอย ผสนบสนนรายการบางรายตองการพนทในการสรางการจดจำใหแกผชมรายการ จงปรากฏชวงยอยในรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาแตกตางไปจากการทำภารกจหลกของทางรายการ โดยชวงยอยในรายการอาจเปนไดทงการทำภารกจของผเขาแขงขนรายอน รวมถงการสนบสนนโดยผสนบสนนรายการรายอนทแตกตางกนไป

รายการแขงขนชงรางวลทซอรปแบบมาจากรายการตางประเทศทไมมการปรากฏตราสนคาของผสนบสนนรายการ แตเพอความอยรอดของทางผผลตรายการคนไทยจำเปนอยางยงทจะตองทำใหผสนบสนนรายการปรากฏขนในรายการ หากแตการปรากฏนนตองเกดขนดวยความยนยอมของทงเจาของลขสทธรายการและผผลตรายการคนไทย

ตาแหนงของผสนบสนนรายการ

ตำแหนงของผสนบสนนรายการทปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล สามารถปรากฏอยในทกสวนประกอบของรายการ ตงแต ไตเตลรายการ เนอรายการ อนเตอรลด และทายรายการ ทงนในแตละสวนประกอบจะมการปรากฏลกษณะของผสนบสนนรายการทแตกตางกนออกไป

ตารางแสดงตาแหนงและลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการ

สวนประกอบของรายการ ลกษณะการปรากฏของผสนบสนนรายการ

ไตเตลรายการ ตราสญลกษณ เสยงบรรยาย วทอารสนคา การจดวางผลตภณฑ

เนอรายการ แผนปาย พธกร ตราสญลกษณ การจดวางผลตภณฑ เสยงบรรยาย วทอารสนคา ชวงยอย

อนเตอรลด เสยงบรรยาย วทอารสนคา ตราสญลกษณ

ทายรายการ ตราสญลกษณ

784

ไตเตลรายการ

ไตเตลรายการเปนสวนประกอบแรกของรายการโทรทศนทบงบอกอตลกษณของรายการ ใหขอมลถงเรองราวของการทำภารกจ โดยเฉพาะอยางยงรายการแขงขนชงรางวลทมความตอเนองในการออกอากาศ อกทงยงตองมบทบาทสำคญในการดงความสนใจของผชมใหตดตามรายการ ถอวาเปนสวนประกอบสำคญของรายการโทรทศน ผสนบสนนรายการทปรากฏในสวนนมกเปนผสนบสนนหลกของทางรายการ โดยลกษณะทปรากฏประกอบดวยตราสญลกษณ วทอารสนคา เสยงบรรยาย และการจดวางผลตภณฑ

การปรากฏของผสนบสนนรายการสามารถเรมขนจากการเปดรายการดวยเสยงบรรยายเอยชอบรษทผผลตรายการรวมกบผสนบสนนรายการ พรอมกบการปรากฏของตราสญลกษณผสนบสนนรายการในการผลตรายการซงอาจไมมเสยงบรรยายเอยชอบรษทผผลต ผสนบสนนรายการบางรายเลอกใชวทอารสนคาแทน ตราสญลกษณหรอใชรวมกนกบตราสญลกษณ

เนอรายการ

เนอรายการเปนชวงใหญของรายการทเลาเรองการทำภารกจของผเขาแขงขน ซงอาจเปนภารกจทเกดขนแบบจบในตอนหรอมตอนตอเนองขนอยกบเนอหาของแตละรายการ ในชวงนบทบาททสำคญในการดำเนนเรองมกเปนหนาทของพธกร นอกจากนบางรายการอาจมชวงยอยของรายการเปนสวนหนงของรายการดวย เนอรายการเปนสวนประกอบของรายการทมลกษณะการปรากฏผสนบสนนรายการจำนวนมากและหลากหลายทสด ไดแก แผนปายตราสญลกษณ พธกรพดชอสนคา ตราสญลกษณ การจดวางผลตภณฑ เสยงบรรยาย วทอารสนคา และชวงยอยของผสนบสนนรายการ

แผนปายตราสญลกษณเปนลกษณะการปรากฏทสามารถพบเหนไดโดยทวไป จนกลายเปนลกษณะเฉพาะของรายการแขงขนชงรางวล การปรากฏแผนปายตราสญลกษณเกดขนทวไปตลอดรายการ ในตำแหนงทสำคญเปนทงฉากและสวนประกอบของการทำภารกจ ในขณะเดยวกนพธกรนอกจากจะดำเนนภารกจการแขงขนแลวยงมหนาทสำคญในการพดชอสนคาของผสนบสนนรายการอกดวย ในระหวางทมการทำภารกจนนตราสญลกษณผสนบสนนรายการสามารถปรากฏใหเหนเปนระยะ หรอมการจดวางผลตภณฑใหดโดดเดนสะดดตาเพราะเปนของรางวลของทางรายการรวมถงเปนผสนบสนนรายการดวย หรอใชเสยงบรรยายเอยชอผสนบสนนรายการควบคไปกบการปรากฏของวทอารสนคาหรอตราสญลกษณในขณะทกำลงชแจงถงกตกา และสามารถมชวงยอยของผสนบสนนรายการโดยเปนไดทงการทำภารกจยอยหรอเพยงแคชวงจบรางวลสมนาคณแกผโชคดของทางรายการ

อนเตอรลด

อนเตอรลดเปนชวงระหวางเนอรายการกบโฆษณา สวนประกอบรายการนทำหนาทตอกยำอตลกษณของรายการผานชอรายการกอนทจะตดเขาสโฆษณาและหลงจากตดจากโฆษณาเขาสรายการ และยงเปนการให

785

ขอมลแกผชมรายการทเพงเปลยนสถานมารบชม ลกษณะของการปรากฏผสนบสนนรายการในอนเตอรลดประกอบดวย เสยงบรรยาย วทอารสนคา และตราสญลกษณ

การปรากฏของผสนบสนนรายการสามารถเรมขนจากการตดภาพจากเนอรายการโดยมเสยงบรรยายกลาววา “สนบสนนโดย...” ตามดวยวทอารสนคาหรอตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ แลวจงเปนกราฟกแสดงชอรายการกอนทจะตดเขาสโฆษณาตอไป อกชวงหนงของอนเตอรลดทตดจากโฆษณาเขาสรายการเรมตนขนจากกราฟกแสดงชอรายการมเสยงบรรยายกลาววา “สนบสนนโดย...” แลวตามดวยวทอารสนคาหรอตราสญลกษณของผสนบสนนรายการกอนทจะตดเขาสเนอรายการ

ทายรายการ

ทายรายการเปนชวงทเนอรายการสนสดลง ทำหนาทใหขอมลรายชอทมงานผผลต ชอบรษทผผลตรายการรวมถงชอบรษทเจาของลขสทธรายการ ชองทางการตดตอสำหรบผสนบสนนรายการทสนใจลงโฆษณาในรายการ ทายรายการยงเปนชวงทสรางการมสวนรวมใหเกดขนกบรายการและเชญชวนใหผชมรายการตดตามตอนตอไป โดยมลกษณะของการปรากฏผสนบสนนรายการเพยงลกษณะเดยวคอ ตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ

การปรากฏของผสนบสนนรายการในชวงทายรายการเรมจากการเคลอนทเขามาของกราฟกตวหนงสอขอขอบคณ ตามดวยตราสญลกษณของผสนบสนนรายการรวมถงผมอปการคณแกรายการในดานตางๆ เชน เครองแตงกาย เครองแตงหนาทำผม เปนตน จากนนจงเปนรายชอทมงานและจบดวยตราสญลกษณของบรษทผผลตรายการและบรษทเจาของลขสทธในกรณทเปนรายการทนำเขามาจากตางประเทศ

786

787

Jeopardy! รายการ Jeopardy! เปนรายการแขงขนชงรางวลประเภทตอบปญหา สรางสรรครายการโดย Merv Griffin เรมตนออกอากาศมาตงแต ๓๐ มนาคม ๒๕๐๗ ทางสถานโทรทศน NBC ของสหรฐอเมรกา และยงคงออกอากาศยาวนานตอเนองมาจนถงปจจบน

เกมการแขงขนเปนการตอบปญหาตามหมวดทหลากหลาย ไมวาจะเปน ประวตศาสตร เหตการณปจจบน วทยาศาสตร ศลปะวฒนธรรม วรรณกรรมและภาษา ฯลฯ โดยจะมการกาหนดหมวดหมจากแนวคดหรอธม ผชนะการแขงขนคอผทมความรอบรในเรองราวตางๆ

ผชนะการแขงขนในแตละตอนมสทธทจะรวมเปนผเขาแขงขนในตอนตอไปและสามารถสะสมเงนรางวลมากยงขนไปเรอยๆ ได

แมจะเปนรายการแขงขนชงรางวลทออกอากาศมาอยางยาวนอน แตดวยความทเปนการแขงขนตอบปญหาทมเนอหาเฉพาะเจาะจง รายการ Jeopardy! จงไมไดมโอกาสเผยแพรออกอากาศในประเทศไทย

788

04

มองเหนอะไรใน ... รายการแขงขนชงรางวล

รายการแขงขนชงรางวลมลกษณะเปนเรองเลาเชนเดยวกนกบรายการประเภทอนทมการใชภาพเพอการเลาเรอง หากแตภาพทปรากฏในรายการ แขงขนชงรางวลมลกษณะเฉพาะทเปนการผสมผสานกนขนจากภาพลกษณะตางๆ ประกอบดวย ภาพการแขงขนทเกดขน ภาพประกอบทนามาชวยใน การเลาเรอง และกราฟก

ภาพการแขงขน

รายการแขงขนชงรางวลเปนรายการทมการบนทกวดโอไวลวงหนาแลวนำมาตดตอเพอเลาเรองภายใตเงอนไข

เวลาเปนตวกำหนดและการสรางความนาสนใจใหตดตาม

Millerson (1993) ไดเสนอถงความหลากหลายทางภาพของเหตการณตางๆ ทเกดขนในรายการแขงขนชง

รางวลวา จะตองครอบคลมถงพนทดงตอไปน

ทางเขา สำหรบการปรากฏตวของบคคลตางๆ

พนทสมภาษณ เปนบรเวณทพธกรทกทายผเขาแขงขน

พนทจดแสดง เปนบรเวณทกจกรรมการทำภารกจเกดขน มลกษณะทแตกตางกนไปในแตละ

รายการ

ปายคะแนน และ/หรอ นาฬกาจบเวลา

พนทรางวล เปนบรเวณทตงของรางวล

ในรายการประเภทตอบปญหาผเขาแขงขนนยมนงอยหลงโตะ ขณะทพธกรสามารถเดนไปโดยรอบได หรออาจ

จะนงอยหลงโตะเชนกน ลกษณะของภาพมความคลายคลงกบภาพทปรากฏในรายการพดคย

ภาพทเกดขนในขณะทดำเนนการแขงขนเปนภาพวดโอทบนทกเหตการณของรายการทงหมดเรมตนตงเปด

รายการ การเปดตวพธกร การเปดตวผเขาแขงขน การทำภารกจตางๆ ของผเขาแขงขน จนกระทงการปด

รายการ ซงทางรายการจำเปนตองมการออกแบบการใชภาพในลกษณะตางๆ เพอสอสารตามวตถประสงคท

ตองการและสามารถสรางความเปนเอกลกษณใหเกดขนแกทางรายการได

การถายภาพทเกดขนในรายการเปนลกษณะการใชกลองหลายตวผานการกำกบภาพ ซงผกำกบจะตองมการ

วางมมกลองเพอใหสามารถสอสารเหตการณทเกดขนไดอยางมความหมายตามหลกการสอความหมายดวย

ภาพ ในขณะเดยวกนอาจมการบนทกภาพบางเหตการณไวเปนการเฉพาะ เพอนำมาใชในการตดตอเพอเลา

เรองใหสมบรณยงขนในภายหลง ทงนเพราะการทำภารกจของผเขาแขงขนเกดขนจรงเพยงแคครงเดยว ไม

สามารถทจะสรางสถานการณเชนนนใหเกดขนอกครงหนงได

เพอประโยชนในการสรางสรรคภาพทใชสอความหมายในรายการแขงขนชงรางวล จำเปนอยางยงทจะตอง

เขาใจถงความหมายของภาพทปรากฏในรายการ โดยมองคประกอบทตองพจารณา ไดแก

รปแบบทางภาพ (visual style)

Owens & Millerson (2012) มองวาไมมวธการทถกตองรอยเปอรเซนตในการนำเสนอเรองราวใดๆ เปน

หนาทของผกำกบทจะตองพยายามสรางสรรคความหลากหลายของวธการทางภาพมาเพอสอสาร จนบาง

ลกษณะกลายเปนมาตรฐาน บางลกษณะกลายเปนความนยมชวขณะ แตกระนนเทคนคหรอวธการทเลอกใช

ตองเปนทยอมรบไดของผชม เพราะหากไมเปนเชนนนผชมกอาจละความสนใจไปจากสงทกำลงดอยกเปนได

990

เขายงไดเสนอแนวคดเกยวกบรปแบบทางภาพ (visual style) โดยใหพจารณาจากความเหมาะสมของลกษณะ

ภาพดงตอไปน

Informal presentations เปนรปแบบของภาพทเปนสถานการณทเปนธรรมชาตปกต เชน

ภาพการพดคยกบคนงานกรรมการในสถานทกอสราง

Formal presentations เปนรปแบบของภาพทไดรบการออกแบบและสรางสรรคขน เชน ภาพ

การนงสมภาษณของบคคลทมการจดฉากจดแสงอยางสวยงาม

Display เปนลกษณะภาพทไมสมจรง ไดรบการตกแตงเพอนำเสนอบคคลหรอวตถ พบใน

รายการแขงขนชงรางวล การแสดงดนตร รายการเดก

Simulated environments เปนลกษณะภาพทมงจำลองบรรยากาศของภาพใหเหมอนจรง

มากทสด พยายามหลกเลยงสงแปลกปลอมทจะทำใหดไมสมจรง

Actuality เปนลกษณะภาพทเปดเผยอยางชดเจน โปรงใส ทำใหผชมรายการรถงเจตนาทกำลง

ถายรายการอย เหนอปกรณและทมงาน เสมอนหนงใหผชมรวมอยในเหตการณ

รปแบบทางภาพบางอยางมลกษณะทเปนแบบแผน ซำซาก รายการโทรทศนตางๆ พยายามหลกหนการใช

ภาพทเปนแบบแผน ซำซากจำเจ ไมวาจะเปนรายการขาว รายการสมภาษณ รายการแขงขนชงรางวล รายการ

พดคย เปนตน

บทบาทของภาพ

โดยสวนใหญแลวภาพทใชในรายการโทรทศนมกเปนภาพจรงทแสดงถงบคคลหรอวตถตามสภาพความคนเคย

อยางไรกดการปรบเปลยนบคคลหรอวตถ การจดองคประกอบอยางพถพถน รวมถงมมมองลวนแตมสวนชวย

ในการสรางความหมายทสงผลกระทบแกผชม

ภาพทใชในรายการโทรทศนมความมงหมายในการใชทหลากหลายแตกตางกน ไดแก

นำเสนอขอมลโดยตรง เชน ภาพการพดคยปกต

นำเสนอบรบทของเรองราว เชน ภาพแสดงสถานท

แปลความหมายสถานการณจากแนวคดเชงนามธรรมผานการใชภาพ

แสดงสญลกษณของบคคล สถานท เหตการณ

เลยนแบบสภาพ เชน ภาพเบลอแทนสายตาของคนกำลงหมดสต

ระบแยกแยะหรอแสดงตราสญลกษณหรอตราสนคาตางๆ

เชอมตอความคดโดยการใชภาพในการเชอมเหตการณเพอแสดงแกนของเรองราว

สรางสรรคลกษณะการตดตอทางภาพ

991

ภาพประกอบ

ภาพประกอบในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนเปนภาพวดโอทบนทก ณ ขณะทผเขาแขงขนกำลงทำ

ภารกจอย แตรายการนำมาใชประกอบเพอใหการเลาเรองมความสมบรณและมความหลากหลายทางภาพมาก

ยงขน รวมถงภาพจากการทำภารกจทนำมาใชเพอวตถประสงคอน ภาพประกอบถกนำมาใชเพอวตถประสงค

ตางๆ ไดแก การเสนอตวอยาง ภาพทบทวนเหตการณ ภาพผเขาแขงขน ภาพคำถามคำตอบ การอธบายกตกา

ภาพผรวมรายการ ภาพทเกยวเนองกบภารกจ และภาพเนอหาอน

การเสนอตวอยาง

เนองจากรายการแขงขนชงรางวลมกเปนรายการทมการบนทกรายการไวลวงหนากอนทจะนำมาออกอากาศ

ภาพประกอบทนำเสนอตวอยางจงนำมาจากการทำภารกจของผเขาแขงขน มหลายลกษณะ มกจะมกราฟกตว

หนงสอบอกลกษณะตวอยางปรากฏรวมอยดวย ในรายการแขงขนชงรางวลอาจมลกษณะใดลกษณะหนงหรอ

หลายลกษณะปรากฏในรายการทนำเสนอ

ลกษณะของภาพการเสนอตวอยาง ประกอบดวย

ภาพตวอยางจากตอนทผานมา จะอยในชวงตนของรายการ หรอนำมาประกอบการเลาเรอง

ของเหตการณการทำภารกจของผเขาแขงขนทกำลงจะเกดขนในตอนน

ภาพตวอยางทจะไดชมในตอนน จะอยในชวงตนของรายการ นำมาเพอสรางแรงกระตนใหกบ

ผชมรายการ ใหตดตามรายการ ภาพทนำมาใชควรเปนเหตการณทนาสนใจและเราอารมณ

ภาพตวอยางชวงหนา เปนภาพเหตการณทกำลงจะเกดขนในชวงตอไปของรายการ นำมาใชใน

ชวงทายของเบรกกอนทจะตดเขาโฆษณา เพอดงดดใหผชมรายการไมเปลยนชองทางการรบชม ภาพทนำมาใช

ควรเปนเหตการณทนาสนใจทจะเกดขนในชวงหนา ซงมความเราอารมณเชนกน

ภาพตวอยางตอนตอไป เปนภาพตวอยางของรายการในตอนตอไปทมเหตการณสนกสนาน

ชวนตดตาม นำมาใชประกอบในทายรายการเพอดงดดใหผชมสนใจตดตามชมรายการในครงตอไป

ภาพทบทวนเหตการณ

ภาพทบทวนเหตการณเปนภาพประกอบทถายทำขณะทผเขาแขงขนไดทำภารกจไว แลวทางรายการไดนำภาพ

เหลานนกลบมาใชใหมอกครง ดวยวตถประสงคทแตกตางกนไป ไดแก

ภาพทบทวนเพอเราอารมณ นำมาใชเพอตองการเนนความสามารถของผเขาแขงขน กระตน

อารมณรวมลนในการทำภารกจใหเกดขนกบผชม

992

ภาพทบทวนเพอประกอบสถานการณ นำมาใชเมอกรรมการกำลงใหคำแนะนำแกผเขาแขงขน

หรอนำมาประกอบเหตการณสมภาษณ

ภาพทบทวนเพอสรางความสนกสนาน เปนภาพผเขาแขงขนทำทาทางตลกขบขนในขณะททำ

ภารกจ หรอเปนภาพทผเขาแขงขนรวมถงผรวมรายการกำลงถกกระทำบางอยางเพอใหเกดความสนกสนาน

ภาพทบทวนเพอใหขอมล เปนภาพทเคยปรากฏแลวกอนหนา แตไดถกนำมาใชอกครงเพอ

ตอกยำขอมลแกผชมรายการ หรอทบทวนเหตการณทเกดขนกอนหนา

ภาพทบทวนเหตการณในลกษณะตางๆ เหลานสามารถนำมาใชไดตลอดทงรายการ ขนอยกบวาผผลตรายการ

ตองการใหเกดผลอยางไรแกผชม

ภาพผเขาแขงขน

ในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนนยมจดการแขงขนขนภายในสตดโอ เมอไดมการแนะนำผเขาแขงขน

แลว อาจมการนำภาพผเขาแขงขนทไดบนทกไวกอนหนานำมาประกอบการแนะนำเพอใหผชมไดเหนอรยาบถ

ทแตกตางออกไป รจกและเกดความคนเคยกบผเขาแขงขนมากยงขน หรอนำภาพผเขาแขงขนขณะทเตรยมตว

ทำภารกจมาประกอบเพอแสดงใหเหนถงความมงมนเอาใจใสของผเขาแขงขน และเมอเสรจสนการทำภารกจ

แลวอาจมการนำภาพผเขาแขงขนมาเพอคลคลายการรบรของผชมอกครงหนง นอกจากนแลวรายการแขงขน

ชงรางวลมกมชวงสมภาษณผเขาแขงขน โดยมทงลกษณะการสมภาษณโดยพธกรและชวงสมภาษณความรสก

ผเขาแขงขน ทงกอนและหลงการทำภารกจ

ภาพคาถามคาตอบ

การใชภาพจากตางสถานทเพอนำมาเปนคำถามและคำตอบสามารถสอความหมายไดอยางชดเจน สรางความ

หลากหลายทางภาพใหเกดขนมากกวาทจะใหพธกรเปนผอานคำถามและเฉลยคำตอบ ทงยงชวยทำใหคำ

อธบายคำตอบเปนทประจกษชดแจงมากยงขน

การอธบายกตกา

การใชภาพในการอธบายกตกาสามารถสรางความกระจางใหเกดขนแกผชมรายการแขงขนชงรางวลไดเปน

อยางด โดยเปนไดทงการบนทกภาพการทำภารกจของทมงานหรอใชภาพการทำภารกจของผเขาแขงขนมา

อธบายกตกา และอาจมการใชกราฟกมาประกอบการอธบายกตกากเปนทนยมกนโดยทวไป

ภาพผรวมรายการ

การใชภาพผรวมรายการคนอนมาประกอบในรายการสามารถชวยเลาเรองความสมพนธทเกดขนในการแขงขน

ไดดวย เชน ภาพกองเชยร ภาพกรรมการ ภาพประชาชนทวไป เปนตน

993

ภาพทเกยวเนองกบภารกจ

ภาพทเกยวเนองกบภารกจเปนภาพของกจกรรมหรอเรองราวทเกยวเนองกบภารกจหลกของรายการ การ

เสนอภาพทเกยวเนองกบภารกจชวยทำใหผชมเกดความกระจางในภารกจมากยงขน รายการแขงขนชงรางวล

มการนำเสนอภาพทเกยวเนองกบภารกจประกอบในรายการเพอทำใหเกดความสมบรณในเรองราวทเลามาก

ยงขน เชน ภาพกจกรรมการซกซอมของผเขาแขงขนทมภารกจในการแสดงความสามารถทางดานตางๆ ภาพ

รายละเอยดของสถานทในการทำภารกจ เปนตน

ภาพเนอหาอน

รายการแขงขนชงรางวลสามารถนำเสนอเนอหาอนทไมเกยวของกบการทำภารกจของรายการ ปรากฏเปนชวง

ยอยของรายการ รวมถงปรากฏในรปแบบทแตกตางออกไปทไมจำกดอยเพยงแคการแขงขนทำภารกจ โดย

มากเปนชวงของผสนบสนนรายการ ภาพเนอหาอนไมมผลตอการเลาเรองของรายการแขงขนชงรางวล เปน

เพยงสวนประของรายการทเออประโยชนในทางธรกจแกผผลตรายการ

กราฟก

กราฟก เปนภาพประกอบทสรางขนเพอใชสอสารสาระทสำคญของรายการโทรทศน มกสรางขนจากโปรแกรม

คอมพวเตอรมทงรปแบบตวอกษรและภาพสญลกษณในลกษณะอนโฟกราฟก เปนไดทงแบบภาพนงและภาพ

เคลอนไหว อาจมการนำภาพถายมาตกแตงเพมเตมประกอบกนขนมาเปนกราฟกได ใชเปนสวนประกอบของ

ภาพตลอดทงรายการ ในกรณทมการใชเฉพาะภาพกราฟกมกมเสยงบรรยายประกอบ กราฟกถอเปนสวน

ประกอบทสำคญของรายการแขงขนชงรางวล มลกษณะทแตกตางกนไปตามอารมณและภาพรวม

(mood&tone) ของรายการ

Merritt (1993) ไดแจกแจงลกษณะของงานกราฟกทมการใชกนอยางแพรหลายในงานโทรทศน ตงแตอดต

จนถงปจจบน ปรากฏดวยรปแบบงาน 3 ลกษณะ ไดแก

1. ชอรายการ (programme title) ซงเปนงานทมความสำคญและตดตาไดงายทสด

2. ตราสญลกษณสถานและการสงเสรมการขาย (station ident and on-screen promotion) ซงเปนตว

ชวยกระตนความทรงจำของผชมไดเปนอยางด

3. เนอหารายการ (programme content) ครอบคลมงานกราฟกทกประเภททเปนสวนหนงของเนอหา

รายการ

กราฟกทดจะตองสามารถสอสารขอมลไดอยางกระจางชดเจน เพอใหเกดผลทางการสอสาร อยางเตม

ประสทธภาพ กราฟกควรสรางขนอยางงาย ไมตองอธบายรายละเอยดจนเกนไป เพราะการปรากฏของกราฟก

บนหนาจอโทรทศนเกดขนอยางรวดเรวและไมสามารถคางไวนาน ลกษณะตวหนงสอควรเปนตวตรงและหนา

994

กราฟกจะตองสรางอารมณและภาพรวมของรายการผานรปแบบของกราฟก รปแบบของตวอกษรและการนำ

เสนอ สามารถบอกเรองราวไดลวงหนากอนทเนอหาในรายการจะเรมตนขน นอกจากนกราฟกสามารถนำ

เสนอขอเทจจรง แนวคด หรอกระบวนการดวยภาพเพอทผชมจะไดเขาใจเนอหารายการไดชดเจนมากยงขน

กราฟกตองสามารถดงความสนใจของผชมได และทำใหผชมตดตามเรองราวหรอกระบวนการไดโดยงาย

ประเภทของกราฟก กราฟกมหลายลกษณะ ประกอบดวย

Opening titles การเปดรายการ Subtitles ตวอกษรทระบชอบคคลและสถานท Credits การสรางการรบรถงบคคลทมสวนเกยวของในรายการ End titles การนำไปสบทสรปของรายการ

รปแบบของกราฟก แบงออกเปน

กราฟกเชงสถต (statistical graphics) เชน กราฟ แผนภม

กราฟกเชงภาพ (pictorial graphics) ใชแสดงภาพ สรางฉากในละคร อธบายหลกการทาง

วทยาศาสตร เปนตน

อยางไรกตามในสวนของงานกราฟกประเภทสวนประกอบของรายการโทรทศน เมธา เสรธนาวงศ (2547) พบ

วามการนำเสนอตราสนคาของผสนบสนนรายการในสวนประกอบของรายการโทรทศนใน ไตเตลรายการ

อนเตอรลด และทายรายการ นอกจากนยงเปนพนทโฆษณา การสงเสรมการตลาดในรปแบบตางๆ เปนเพยง

พนททางธรกจทไมเออประโยชนตอผชมแตอยางใด

สำหรบรายการแขงขนชงรางวล กราฟกถกนำมาใชสอสารตามบทบาทหนาทตางๆ ประกอบดวย การใหขอมล

การเปนสวนประกอบรายการ การประชาสมพนธ การอธบาย และการสรางสสนใหแกรายการ

ตารางแสดงหนาทของกราฟกและรายละเอยดของการนาเสนอ

หนาทของกราฟก รายละเอยดของการนาเสนอ

การใหขอมล ชอบคคลในรายการ ขอมลของรายการ ขอมลเกยวกบภารกจ ผลการแขงขน

การเปนสวนประกอบรายการ

ไตเตลรายการ ชอรายการ ชอรายการคนชวง การ บงบอกตวอยาง ทายรายการ

การโฆษณาประชาสมพนธ โลโกผสนบสนนรายการ การเชญชวนใหมสวนรวมกบรายการ การประชาสมพนธรายการอน

การอธบาย คาเตอน ซบไตเตล คาโปรย ขอคด สาระความร

การสรางสสนใหรายการ ตวหนงสอ รปภาพ

995

การใชกราฟกในการใหขอมล

การใชกราฟกในการใหขอมลเปนหนาททสำคญทสด เพราะกราฟกคอภาพทสรางขนจากโปรแกรม

คอมพวเตอรทสามารถนำเขามาประกอบในรายการในชวงตางๆ ตามแตผผลตตองการ ตอกยำสาระสำคญท

พธกรตองการจะสอสารแกผชม ตลอดจนใหขอมลขณะทผเขาแขงขนกำลงทำภารกจอย กราฟกใชสำหรบให

ขอมลตางๆ ดงน ชอบคคลในรายการ ขอมลของรายการ ขอมลเกยวกบภารกจ และผลการแขงขน

ชอบคคลในรายการ ประกอบดวย ชอพธกร ชอผเขาแขงขน และชอผรวมรายการ

ชอพธกร รายการแขงขนชงรางวลใชกราฟกแสดงชอพธกร โดยแสดงชอทนทเมอมการเปดตวพธกรในชวงเปดรายการ

ชอผเขาแขงขน มการใชกราฟกแสดงชอผเขาแขงขนเปนรายบคคล โดยแสดงชอในตอนแนะนำ ผเขาแขงขน ในกรณทผเขาแขงขนมจำนวนมากกวาหนงคน กราฟกแสดงชอทกคนหรอแสดงชอ

ทม รวมถงใหขอมลอนทเกยวของกบผเขาแขงขนดวย

ชอผรวมรายการ ในสวนชอผรวมรายการนนครอบคลมถงบคคลทไมใชพธกรและผเขาแขงขน อนไดแก กรรมการ ผชวยผเขาแขงขน ผเชยวชาญ บคคลปรศนา แขกรบเชญของทางรายการ รวมถง

บคคลทมการใชชอเปนอยางอน

ขอมลของรายการทใชกราฟกในการแสดงผล ไดแก ชองทางสอสงคมของรายการ วนและเวลาออกอากาศ

และสถานทออกอากาศ

ชองทางสอสงคมของรายการ รายการแขงขนชงรางวลใชกราฟกแสดงขอมลชองทางสอสงคมของรายการ ทง เฟซบกและอนสตาแกรม โดยสญลกษณของชองทางสอสงคมมกปรากฏเมอพธกรกลาว

เชญชวนใหผชมมสวนรวมกบรายการ ในชวงเปดรายการและปดรายการ

วนและเวลาออกอากาศ ขอมลของรายการทมการแสดงโดยใชกราฟกคอ วนและเวลาออกอากาศ และขอมลสถานทออกอากาศ เพอเปนการตอกยำใหผชมรายการไดทราบ

ขอมลเกยวกบภารกจ กราฟกมสวนสำคญอยางยงในการใหขอมลทเกยวกบภารกจ โดยเปนการชวยใหผชม

สามารถตดตามการทำภารกจอยางเขาใจมากยงขน ขอมลเกยวกบภารกจทนำเสนอโดยกราฟกประกอบดวย

ชอตอนหรอโจทยการแขงขน ชอชวงหรอชอภารกจ คแขงขน สถานทแขงขน ชอเพลง กตกา คำถาม-คำตอบ

เวลาในการทำภารกจ ขอมลประกอบการทำภารกจ

ชอตอนหรอโจทยการแขงขน รายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาการแขงขนแตกตางกนไปในแตละสปดาหจะมการกำหนดโจทยการแขงขนหรอชอตอนไว สามารถแสดงดวยกราฟกในชวงตนของ

รายการ

996

ชอชวงหรอชอภารกจ รายการแขงขนชงรางวลทมภารกจหลายชวงหรอหลายภารกจสามารถใชกราฟกในการแสดงชอชวงหรอชอภารกจ

คแขงขน ในการทำภารกจทมผเขาแขงขนสองฝาย กอนทภารกจจะเรมตนขน อาจมการนำภาพ.

ผเขาแขงขนจากทงสองฝายมาประชนกนเพอแสดงใหเหนวาใครกำลงจะแขงกน เพอชวยใหผชม

ตดตามไดงายมากยงขน

สถานทแขงขน รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชกราฟกระบสถานทในการทำภารกจเพอใหขอมล

ชอเพลง รายการแขงขนชงรางวลทมการใชเพลงทมเนอรองเปนสวนหนงของรายการ รวมถงเพลงทใชในการทำภารกจ สามารถใชกราฟกแสดงชอเพลง ศลปน ผแตงคำรอง ผแตงทำนอง ผเรยบเรยง

เพอแกปญหาในดานลขสทธทอาจจะเกดขน

กตกา การแจงกตกาในรายการแขงขนชงรางวลสามารถกระทำไดโดยพธกรและการใชเสยงบรรยาย โดยมการใชกราฟกเพอประกอบการชแจงกตกา

ลกษณะของกราฟกทใชในการแจงกตกาประกอบดวย ตวอกษร เครองหมายหรอสญลกษณ ภาพ

วดโอ

1) ตวอกษรเปนลกษณะสำคญหลกในการแจงกตกา เปนกราฟกทกระจางชดเจนมากทสด การใช

ตวอกษรเพยงอยางเดยวในการแจงกตกาใชสำหรบแสดงขอความทเปนสาระสำคญของกตกาการ

ทำภารกจ

2) การใชเครองหมายหรอสญลกษณประกอบตวอกษร ครอบคลมถงการใชภาพทสรางขนดวย

โปรแกรมคอมพวเตอรในลกษณะภาพสองมต ภาพลายเสน ภาพเทคนคพเศษ มทงทเปนภาพ

เคลอนไหวและภาพนง ชวยทำใหสามารถสอสารกตกาไดชดเจนมากยงขน งายแกการตดตามและ

ดงดดความสนใจ

3) การใชภาพวดโอประกอบตวอกษร เปนการใชภาพวดโอทถายจากการทำภารกจหรอทถายขน

เปนการเฉพาะนำมาประกอบตวอกษรเพอชแจงกตกา

คำถาม-คำตอบ เปนการใหขอมลในอกประเภทหนงทปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล โดยเฉพาะอยางยงรายการทมเนอหาเกยวกบความร การใชกราฟกสรางการมสวนรวมใหผชมรายการสามารถ

รบร รวมลนและตดตามไปพรอมกนกบรายการ การแสดงคำถาม-คำตอบมลกษณะทแตกตางกนไป

ไดแก

การแสดงเฉพาะคำถาม

การแสดงคำถามและเฉลยคำตอบ

การแสดงคำถาม-คำตอบ

การแสดงคำถาม-คำตอบและเฉลยคำตอบ

997

การแสดงคำตอบ

เวลาในการทำภารกจ ในการทำภารกจทมการใชเวลาเปนเงอนไข สามารถใชกราฟกแสดงเวลาประกอบรายการ กราฟกแสดงเวลาอาจจะแสดงผลเวลาเปนตวเลขทกำลงเดนไปขางหนา เพอใหผ

ชมรวมลนการทำภารกจใหสำเรจภายใตเวลาทกำหนด หรอแสดงผลเวลาเปนตวเลขทเดนถอยหลง

เพอใหผชมทราบเวลาทเหลออยในการทำภารกจ กราฟกแสดงเวลาสามารถแสดงเปนแถบสได การ

ใหสญญาณในการทำภารกจหรอสนสดการทำภารกจ อาจใชกราฟกตวหนงสอแสดงวา “GO”

“START” “หมดเวลา” “TIME OUT” เปนตน

ขอมลประกอบการทำภารกจ ในการทำภารกจมการนำเสนอขอมลประกอบ สามารถใชกราฟกนำเสนอประกอบการทำภารกจ เพอใหผชมรบรขอมลทเพมมากขน

การตดสนใจในภารกจ ในการทำภารกจเมอผเขาแขงขนแตละคนมการตดสนใจอยางใดอยางหนง สามารถใชกราฟกแสดงผลการตดสนใจของผเขาแขงขน รวมถงการสรปขอมลการตดสนใจของผ

เขาแขงขน

ผลการแขงขน ภายหลงเมอการทำภารกจดำเนนไปแลว กราฟกไดทำหนาทในการแสดงผลดวยเชนกน โดย

แสดงผลการทำภารกจของแตละภารกจ และเมอภารกจแตละภารกจเสรจสนกจะแสดงผลการแขงขนซง

สามารถแสดงดวยคะแนนหรอผลในลกษณะอน รวมถงรางวลทผเขาแขงขนไดรบ

ผลการแขงขน หมายถง ผลจากการทำภารกจของผเขาแขงขนในเกมยอยของรายการ ผเขาแขงขนทสามารถพชตภารกจไดมากทสดหรออยางตอเนองคอผชนะการแขงขนของรายการ

ภารกจทเกดขนในรายการแขงขนชงรางวลมหลายลกษณะ เชน การตอบปญหา การใชพละกำลงใน

การทำภารกจ การแสดงความสามารถในดานตางๆ เปนตน กราฟกทใหขอมลผลการทำภารกจ

เปนการใหขอมลแกผชมวามผเขาแขงขนคนใดผานเขารอบหรอตกรอบ หรอแสดงวาผเขาแขงขน

สามารถทำภารกจไดสำเรจมากเพยงใด ผลการทำภารกจแสดงดวยกราฟกในหลายลกษณะ

ประกอบดวย

1) การใชตวหนงสอแสดงผล ปรากฏเปนสองลกษณะคอ การใชขอความแสดงผลของภารกจ เชน

“เขารอบ” “ตกรอบ” และการใชตวเลขเชงปรมาณแสดงผลของภารกจ

2) การใชภาพสญลกษณแสดงผล เชน รปดาว, รปหวใจ, รปการยกหวแมมอ ! เปนตน

3) การใชภาพใบหนาแสดงผล เปนการนำภาพใบหนาของผเขาแขงขนมาใชประกอบกบตวหนงสอ

หรอตวเลขและเครองหมายสญลกษณตางๆ เพอบงบอกวาผเขาแขงขนสามารถ ทำภารกจไดมาก

นอยเพยงใด

998

เมอผเขาแขงขนไดทำภารกจเสรจสนปรากฏผลผแพผชนะในการแขงขน การใหขอมลผลการ

แขงขนกสามารถใชกราฟกแสดงผลไดดวยเชนกน ลกษณะของกราฟกทแสดงผลการแขงขนสวน

ใหญเปนตวหนงสอบงบอกสถานะวาเปนผชนะ บงบอกชอทมทชนะหรอบงบอกผลเชงปรมาณ

ตวหนงสอทบงบอกสถานะวาเปนผชนะ เชน “CHAMPION” “WINNER” “ชนะเลศ”

“แชมป....สมย” “แชมปประจำสปดาห” เปนตน

รางวล เปนผลแหงชยชนะจากการแขงขน รายการแขงขนชงรางวลสามารถใหขอมลเกยวกบรางวลโดยใชกราฟกแสดงเงนรางวล เงนรางวลทไดรบ และของรางวลทไดรบ

กราฟกแสดงเงนรางวลเปนจำนวนเงนทรายการกำหนดไวอยางชดเจนเหมอนกนในทกครงของการ

แขงขน และบงบอกดวยกราฟกทเปนตวเลข เมอมผเขาแขงขนทำภารกจไดตามทกำหนดกจะไดรบ

เงนรางวลนนไป โดยมากเปนรายการทมเงนรางวลสงมากสำหรบผชนะการแขงขน

กราฟกแสดงเงนรางวลทผเขาแขงขนไดรบ ซงจะมมลคาแตกตางกนไปในแตละสปดาหขนอยกบ

ความสามารถของผเขาแขงขน สวนกราฟกแสดงของรางวลทผเขาแขงขนไดรบ สามารถแสดงได

โดยนำภาพของรางวลมาประกอบตวอกษร หรอแสดงดวยตวอกษรเพยงอยางเดยว

การใชกราฟกเปนสวนประกอบรายการ

การใชกราฟกเปนสวนประกอบรายการถอเปนองคประกอบทสำคญในการบงบอกอตลกษณความเปนรายการ

แมวาอาจจะมการใชสวนประกอบรายการเพยงบางลกษณะกตาม ถอเปนหนาทของการใชกราฟกลกษณะหนง

การใชกราฟกเปนสวนประกอบรายการ ไดแก ไตเตลรายการ ชอรายการ ชอรายการคนชวง (bumper) การ

บงบอกตวอยาง และทายรายการ

ไตเตลรายการ เปนสวนประกอบแรกสดของรายการโทรทศนทแสดงถงความเปนอตลกษณของรายการ

ชอรายการ เปนกราฟกสวนประกอบรายการทสำคญทสดททกรายการตองม แบบของชอรายการแขงขนชง

รางวลไดรบการสรางสรรคขนจากโปรแกรมคอมพวเตอร เปนสงทบงบอกถงความเปนรายการไดอยางชดเจน

ทสด แบบของชอรายการใชในชวงเปดรายการ นอกจากนยงมการนำแบบของชอรายการมายอขนาดแลว

แสดงใหปรากฏทางมมซายดานลางของจอภาพเปนระยะๆ และสามารถทำใหเกดการเคลอนไหวขนอยกบการ

ออกแบบของแตละรายการ

ชอรายการคนชวง (bumper) เปนกราฟกอกรปแบบหนงทนำแบบของชอรายการมาใชในการคนชวง ในลกษณะของการเชอมภาพจากชวงหนงไปอกชวงหนงดวยการเคลอนทเขามาของชอรายการแลวเคลอนทออก

ไป ภายหลงเมอชอรายการเคลอนทออกไปปรากฏเปนภาพในอกชวงหนง ถอเปนการตอกยำชอรายการในอก

ลกษณะหนง ลกษณะของกราฟกทใชเปนชอรายการคนชวงนยงเปนลกษณะเดยวกนกบทปรากฏเปนอนเต

อรลดของรายการ

999

การบงบอกตวอยาง ในรายการแขงขนชงรางวลสามารถมทงตวอยางรายการทกำลงจะไดรบชมตอไป ตวอยาง

ของรายการในตอนทแลว ตวอยางของรายการในชวงทแลว ตวอยางของรายการในชวงตอไป และตวอยางของ

รายการในครงตอไป เปนการใชภาพจากการทำภารกจมาประกอบกบกราฟกตวหนงสอทบงบอกตวอยาง เชน

“ชวงหนา” “ชวงตอไป” “ชวงทแลว” “ความเดมตอนทแลว” “ตวอยางสปดาหหนา” “Highlight” “NEXT”

“Next Break” “Next Week” “REPLAY” เปนตน

ทายรายการ ภายหลงจากทการแขงขนสนสดลง พธกรบอกลาผชมรายการเปนทเรยบรอย รายการแขงขน

ชงรางวลมกจะตดเขาสทายรายการ ซงเปนการใชกราฟกตวหนงสอระบรายชอบคคลและตำแหนงหนาทตางๆ

ในการผลตรายการ กราฟกแสดงผสนบสนนรายการ บรษทผผลตรายการและเจาของลขสทธ โดยสามารถนำ

ภาพทยงคงตอเนองจากการรำลาผชมรายการหรอภาพตวอยางรายการในตอนตอไปมาประกอบไดดวย

การใชกราฟกในการโฆษณาประชาสมพนธ

การใชกราฟกในการโฆษณาประชาสมพนธเปนลกษณะการใชงานกราฟกทถอวามความสำคญตอรายการ

แขงขนชงรางวลทางโทรทศนเปนอยางมาก ปรากฏเปนการใชกราฟกตราสญลกษณของผสนบสนนรายการ

การเชญชวนผชมใหมสวนรวมกบรายการ และเปนชองทางการประชาสมพนธรายการอน

ตราสญลกษณผสนบสนนรายการ เปนกราฟกทสำคญสำหรบรายการแขงขนชงรางวล ปรากฏในชวงเปด

รายการ ชวงกอนตดเขาโฆษณา หลงจากตดจากโฆษณาเขาสเนอรายการ และชวงปดรายการ อาจปรากฏโลโก

ผสนบสนนรายการทางดานลางซายของจอภาพขณะทรายการกำลงดำเนนอยหรอปรากฏขนในบรเวณพนททำ

ภารกจ

การเชญชวนใหมสวนรวมกบรายการ เปนการใชกราฟกประเภทตวอกษรในการเชญชวนใหผชมมสวนรวม

กบรายการ ประกอบดวย การเชญรวมรายการ การเชญรวมกจกรรมอนของทางรายการ การเชญสงขอความ

สนมายงรายการ การเชญรวมโหวตหาผชนะในรายการ

การเชญรวมรายการ โดยพธกรจะเปนผกลาวเชญชวนใหผชมรายการตดตอเขามายงรายการดวยวธใดวธหนง ในขณะเดยวกนปรากฏกราฟกประเภทตวอกษรแสดงชองทางการตดตอเขามายงรายการ

การเชญรวมกจกรรมอนของทางรายการ กจกรรมอนของทางรายการมกเปนการตอบคำถามประจำสปดาห โดยจะมกราฟกแสดงคำถาม ชองทางการตดตอเขามายงรายการ การเฉลยคำตอบของ

คำถามสปดาหทผานมา และอาจมการแสดงรายชอผทไดรบรางวลจากการรวมตอบคำถามประจำ

สปดาหดวย

การเชญสงขอความสนมายงรายการ กราฟกทเชญสงขอความสนมายงรายการปรากฏขอความเชญชวนใหมสวนรวมกบรายการ มหมายเลขโทรศพททจะใหสงขอความเขามา พรอมทงระบคาใชจาย

ในการสงขอความสนแตละครง

9100

การเชญรวมโหวต รายการแขงขนชงรางวลทเปดโอกาสใหผชมทางบานมสวนรวมในการเฟนหา ผชนะดวยการโหวตเขามายงรายการ มกราฟกหมายเลขและรปใบหนาผเขาแขงขนทตองการ

สนบสนนและขอความเชญชวนสง SMS เขามายงรายการตามหมายเลขโทรศพททกำหนดไว

การประชาสมพนธรายการอน (bug) ขณะทรายการกำลงดำเนนไปนน มการแสดงกราฟกทใหขอมลรายการอนของทางสถาน โดยปรากฏทงตวอกษรชอรายการและภาพของรายการนนๆ กราฟกในลกษณะนไมไดมสวน

เกยวของกบรายการโดยตรงแตเปนกลวธทจะทำใหผชมตดตามรายการอนๆ ของทางสถานตอไป

การใชกราฟกในการอธบาย

โดยปกตแลวกราฟกประเภทตวอกษรมขอจำกดในการปรากฏบนหนาจอโทรทศน โดยเฉพาะอยางยงขอจำกด

ในเรองระยะเวลา จงทำใหขอความทปรากฏเปนลกษณะขอความทกระชบ แตในรายการแขงขนชงรางวลม

การใชกราฟกในการอธบายเนอหา ซงทำใหตองมการเสนอหนาขอความกราฟกทมากกวาปกต ลกษณะทพบ

การใชกราฟกในการอธบาย ไดแก คำเตอน ซบไตเตล คำโปรย ขอคด สาระความร

คำเตอน กราฟกตวอกษรแสดงคำเตอนในรายการแขงขนชงรางวลปรากฏในชวงขณะทผเขาแขงขนกำลงทำ

ภารกจทมความเสยง อาจเกดอนตรายขนไดหากไมมความชำนาญ หรอมพฤตกรรมทตองใหคำแนะนำในขณะ

ทรบชม หรอเปนเรองเกยวกบความเชอซงแตกตางกนไปตามแตละบคคล จงจำเปนตองแนะนำใหใช

วจารณญาณในการชม รวมถงมการเตอนไมใหผชมลอกเลยนแบบอนเนองมาจากลขลทธ

ซบไตเตล เปนการใชกราฟกตวอกษรประกอบกบเสยงพดของบคคลในรายการ มลกษณะการใชทแตกตาง

หลากหลายไปตามความมงหมายของรายการ มกใชสำหรบการแปลคำพดภาษาตางประเทศ

คำโปรย เปนขอความทใชกราฟกประเภทตวอกษรเพอการเกรนพรอมทงเชอเชญใหผชมรวมตดตามรายการ

โดยมากจะปรากฏในชวงเปดรายการกอนทจะเปดตวผดำเนนรายการ ลกษณะของคำโปรยเปนการเสนอภาพ

รวมของรายการหรอของตอนนนๆ

ขอคด คอขอความอนเปนอทธาหรณสำหรบการกระตนเตอนสตผชมภายหลงจากทชมรายการแลว รวมถง

ความมงหวงของผเขาแขงขนในการทำภารกจ มกเปนขอคดทมาจากผเขาแขงขนหรอผรวมรายการ หรอการ

สรปบทเรยนทเกดขนจากการทำภารกจ

สาระความร เปนขอความอกประเภทหนงปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล มกเปนการใชกราฟกประเภทตวอกษร และปรากฏอยในเนอรายการ โดยเปนสวนสำคญของเนอหาการทำภารกจ เกรดความรของรายการ

รวมถงขอมลหรอภาพประกอบรายการ

9101

การใชกราฟกในการสรางสสนในรายการ

ลกษณะของกราฟกทใชสรางสสนในรายการ ไดแก ตวหนงสอ และรปภาพรวมถงเครองหมายและลายเสน

ตางๆ

ตวหนงสอ ทใชสรางสสนในรายการ เปนขอความจากทางรายการทตองการแสดงปฏกรยาบางอยางกบผพดใน

รายการ เชน คำแซว คำพดตลก คำแทนความคด คำสำคญของรายการ

รปภาพ เครองหมายและลายเสนทใชเปนกราฟกสรางสสนในรายการ แบงไดเปนสองกลมคอ

1) กราฟกประกอบทาทาง มกเปนลายเสนการตนประกอบทาทางของผดำเนนรายการ ผรวมรายการ และผ

เขาแขงขน

2) กราฟกสรางบรรยากาศรายการ มลกษณะเปนลวดลายตางๆ ทตอกยำความเปนรายการใหชดเจนมากยง

ขน เชน รปสายฟา รปคลนหวใจ เปนตน

9102

9103

TV Champion รายการ TV Champion (TVώϰЀϡηЀ) เปนรายการแขงขนทมลกษณะเปนวาไรต เรมออกอากาศเปนครงแรกทางสถาน TV Tokyo ประเทศญปน เมอวนท ๑๖ เมษายน ๒๕๓๕ โดยม Atsushi Tada เปนผกากบและผผลตรายการคนแรก เพอคนหาผทมความเปนสดยอดในดานตางๆ ทแตกตางกนไปในแตละตอน ซงเปนการแขงขนทงดานทกษะ ความรและความสามารถ รายการไดออกอากาศมาอยางตอเนองมากกวา ๗๐๐ ตอน ยาวนานถง ๑๔ ปครง จนเมอ ๒๑ กนยายน ๒๕๔๙ จงไดเปลยนเปน TV Champion 2

รปแบบหลกของรายการประกอบดวยการพดคยของพธกรและแขกรบเชญในสตดโอและชวงวดโอการแขงขน ซงในชวงวดโอการแขงขนนอาจจะมการแขงขนรอบคดเลอกเพอหาสดยอดผทาชงกอนทจะไปแขงขนกบแชมเป ยนตอไป ซงผชนะเปนแชมเป ยนจะไดรบเงนรางวลหาแสนเยน และเขาสทาเนยบแชมเป ยนของทางรายการ

เนอหาของการแขงขนมความหลากหลายมาก หลายสาขานาไปสความรความเขาใจอยางลกซงในเรองราวตางๆ ทนามาเปนเนอหาของการแขงขน เชน สดยอดไอศกรม สดยอดของวาง สดยอดผรอบรเรองรถไฟ สดยอดผรอบรอกษรคนจ สดยอดผรอบรเรองเครองเขยน เปนตน การเปนแชมเป ยนในรายการกลายเปนรางวลทไมสามารถประเมนมลคาได เพราะแสดงถงความเปนผรอบรในเรองราวเหลานนไดอยางลกซงเปนทประจกษแกสงคม

9104

05

ไดยนอะไรใน ... รายการแขงขนชงรางวล

รายการโทรทศนหลายรายการใชเสยงเปนเพยงแคสวนประกอบท ผานเขามาแลวผานไป แตใชภาพเปนสงทดงความสนใจ การนาเสนอใน รายการใดกตามทปราศจากเสยงการนาเสนอนนยอมไรความหมาย โดยเฉพาะอยางยงในรายการสนทนา รายการอภปราย รายการสมภาษณ รายการขาวประจาวน รายการดนตร รายการแขงขนชงรางวล ทวาในทางกลบกน หากปราศจากภาพแลวรายการเหลานนยงคงสามารถสอสารได

ในทานองเดยวกนการสรางสรรคเสยงทใชสอความหมายในรายการ แขงขนชงรางวล จาเปนอยางยงทจะตองเขาใจถงความหมายของเสยงท ปรากฏในรายการโดยพจารณาจากองคประกอบของเสยงในงานโทรทศน

องคประกอบของเสยง

องคประกอบของเสยงทปรากฏในงานโทรทศน ประกอบดวย เสยงพด ดนตร และเสยงประกอบ

เสยงพด (voice) เสยงพดของมนษยเปนองคประกอบทโดดเดนทสด สามารถนำไปใชในรายการไดหลากหลายวธ เชน

การทบคคลพดโดยตรงกบกลอง ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ

เสยงบรรยาย (voiceover) ทบอกเลาเรองราว เชนในสารคด หรอบรรยายอยางเปนธรรมชาต เชนในรายการกฬา

“เสยงของความคด” ของตวละครในขณะทปรากฏภาพใบหนานกแสดงทกำลงครนคดหรอนงเงยบ

บทสนทนา (dialogue) รวมถงการอภปรายอยางเปนทางการ และการพดคยอยางเปนกนเองระหวางบคคลดวย

ดนตร (music) ดนตรประกอบกลายเปนสงทจำเปนสำหรบหลายรายการ ไมวาจะเปนดนตรคลอเหตการณ ไปจนถงดนตรเปดตว หรอดนตรททำใหเหนภาพ และดนตรทวไป

เสยงประกอบ (sound effect) คณลกษณะพเศษของเสยงชวยสรางภาพใหเกดขน ระบถงสถานทหรอบรรยากาศอนเปนการเฉพาะ ดวยการผสมเสยงตางๆ จากเสยงของการกระทำ จากเสยงของสภาพแวดลอม และดวยคณลกษณะอนละเอยดออนของเสยงจากสงรอบขาง

รปแบบทางเสยง (audio style)

Owens & Millerson (2012) อธบายวาหของคนเราสามารถสรางจนตนาการในสงทไดยนมากกวาสงทเรามองเหน ตาของคนเรารบรและแยกแยะในสงทเราเหน ขณะทหของเรายอมรบในสงทไมคนเคยและไมจรงไดมากกวาสายตาของเรา อกทงยงทนตอสงทไดยนซำๆ มากกวา จงไมแปลกทเราจะพบวามการใชเสยงประกอบซำแลวซำเลา ในขณะทองคประกอบดานภาพจากสงทมองเหนอยางฉากหรอเครองแตงกายสามารถสรางความคนเคยไดอยางงายดาย

เสยงชวยอธบายหรอสนบสนนภาพ สรางผลกระทบทางความหมายทเพมมากขน ดนตรหรอเสยงประกอบชวยบงบอกสถานทหรอสถานการณ ชวยกระตนอารมณ และเสยงยงชวยสรางความหมายทสำคญใหเกดขนกบภาพทไมไดเฉพาะเจาะจงอกดวย

บทบาทของเสยง

เสยงมบทบาททหลากหลายเชนเดยวกบภาพ ไดแก

<106

นำเสนอขอมลโดยตรง เชน บทสนทนาทวไป เปดตวสถานท เชน เสยงประกอบตามทองถนน เสยงการจราจร แปลความหมายสถานการณจากแนวคดเชงนามธรรม เชน ความคด ความรสก ผานการใชเสยง แสดงสญลกษณ เสยงบางลกษณะชวยบงบอกสถานท เหตการณ อารมณเฉพาะตว เชน เสยงรถดบเพลง ระบแยกแยะ เสยงบางลกษณะชวยบงบอกบคคลหรอเหตการณเฉพาะ เชอมตอความคด ดนตรหรอเสยงประกอบสามารถใชในการเชอมเหตการณกบแนวคดของรายการ สรางสรรคลกษณะการตดตอทางเสยง การผสมผสานเสยงตางๆ ทหลากหลายดวยความมงหมายทางสนทรยะ เชน การนำเอาเสยงระเบด เสยงยงปน เสยงเครองบน เสยงหวดรอง เสยงหวอ มาสรางภาพการรบ

เสยงบรรยาย

เสยงบรรยายเปนสวนประกอบสำคญของรายการแขงขนชงรางวล เปนเสยงพดทไมปรากฏตวผพดของทางรายการ สามารถใสเขามาในชวงกระบวนการตดตอ หรออาจบนทกสดขณะทเกมการแขงขนกำลงดำเนนอยกได เสยงบรรยายมหนาทสำคญในการใหขอมลตางๆ ทจำเปนยงของทางรายการนอกเหนอไปจากสงทพธกรไดกลาวไว ชวยเสรมบทบาทของพธกรใหดำเนนไปอยางสนกสนานสอดคลองกบอารมณและภาพรวมของรายการ รวมถงการสรางอารมณรวมใหเกดขนแกผชมรายการทรบชมอยทางบาน

บคลกลกษณะของเสยงบรรยาย

รายการแขงขนชงรางวลทใชเสยงบรรยายเปนองคประกอบหนงของการสอสารมกใชเสยงบรรยายชาย เนองจากโดยเนอเสยงของเพศชายสามารถสรางอารมณตนเตน สนกสนาน เราอารมณ ไดงายกวาเสยงของเพศหญงทมลกษณะเนอเสยงเลกแหลมกวา

บคลกลกษณะของเสยงบรรยายมความแตกตางกนออกไปขนอยกบอารมณและภาพรวมของแตละรายการ อาท ตนเตนเราอารมณ สนกสนานราเรง ทนสมย เปนกนเอง เครงขรมจรงจง ยวยวน ลกทง กระเทย เปนตน

เสยงบรรยายตนเตนเราอารมณ เปนบคลกลกษณะของเสยงทชวยสรางบรรยากาศของรายการใหชวนตดตามมากยงขน เปนเสยงพดทเรงจงหวะมากกวาปกต และมระดบเสยงทสงกวาปกตเชนกน

เสยงบรรยายสนกสนานราเรง เปนบคลกลกษณะของเสยงทชวยสรางความสนกสนานใหเกดขนกบรายการ นยมใชเสยงบรรยายลกษณะนในการแซวบคคลตางๆ ในรายการ และหากพธกรมบคลกสนกสนานราเรงดวยแลวจะยงทำใหรายการเปนทสนกสนานมากยงขน

<107

เสยงบรรยายทนสมย เปนบคลกลกษณะของเสยงทนยมใชในรายการแขงขนชงรางวลประเภทตอบคำถาม โดยมลกษณะของเสยงทกองกงวาน จงหวะกระชบ ชดเจน มกใชเปนการบรรยายเพอเปดรายการ อธบายภารกจ รวมถงการชวนผชมรายการใหตดตามชวงตอไป

เสยงบรรยายเปนกนเอง เปนบคลกลกษณะของเสยงบรรยายทใชนำเสยงทฟงดสบาย จงหวะปกต นยมใชสำหรบการแนะนำรายการ แนะนำพธกร เชญชวนผชมรายการใหตดตามชวงตอไป

เสยงบรรยายเครงขรมจรงจง เปนบคลกลกษณะของเสยงทใชในการแขงขนทดเดอดหรอเนนความจรงจงในการทำภารกจ เพอกระตนอารมณของผชมรายการใหรบรถงสภาพอารมณความรสกของผเขาแขงขน

เสยงบรรยายยวยวน เปนบคลกลกษณะของเสยงบรรยายทเปนกนเองเปนทยวยวนแกผไดยน เจอดวยความสนกสนานอยในท

เสยงบรรยายลกทง เปนบคลกลกษณะของเสยงบรรยายทสะทอนถงการทำภารกจทเกดขนในภมภาคตางๆ มความเปนทองถนภาคกลางทฟงดแลวจรงใจ ปราศจากการดดเสยงเพอใหดเปนทางการ

เสยงบรรยายกระเทย เปนบคลกลกษณะของเสยงบรรยายทดดเสยงผชายใหฟงดนมนวล ออนหวาน คลายเสยงผหญง

หนาทเสยงบรรยาย

หนาทของเสยงบรรยายในรายการแขงขนชงรางวลปรากฏในหลากหลายลกษณะ ไดแก การแนะนำรายการ การใหขอมล การบรรยาย การโนมนาวใจ การสรางความรสก และการขอบคณ สามารถจำแนกไดโดยละเอยดดงตอไปน

ตารางแสดงหนาทของเสยงบรรยายในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน

หนาทของเสยงบรรยาย

รายละเอยด

การแนะนารายการ การเปดรายการ การแนะนารายการ การแนะนาบคคลในรายการ

การใหขอมล การใหขอมลรายการ การแจงสถานการณ การแจงผลการแขงขน

การบรรยาย การบรรยายเหตการณ การทบทวนเหตการณ การเชอมรายการ การบรรยายคาถาม การอธบายเฉลย การใหความร การบรรยายสถานท/สงของ

การโนมนาวใจ การชวนตดตามรายการ การชวนมสวนรวมกบรายการ การโฆษณา

ประชาสมพนธ

การสรางความรสก การสรางความสนกสนาน การใหกาลงใจ การสรางแรงกดดน

การขอบคณ การตอกยาผสนบสนนรายการ การขอบคณผเขาแขงขน

<108

การแนะนำรายการดวยเสยงบรรยาย ประกอบดวย การเปดรายการ การแนะนำรายการ การแนะนำบคคลในรายการ

การเปดรายการ การใชเสยงบรรยายในการเปดรายการเปนลกษณะทพบเหนกนโดยทวไป เรมตนดวยการกลาวชอสถานทออกอากาศรวมกบชอผสนบสนนรายการหรอชอบรษทผผลตรายการเสนอ

รายการ หลงจากนนจะเปนการแนะนำรายการ

การแนะนำรายการ การแนะนำรายการเปนการกลาวถงแนวคดของรายการใหผชมรจกรายการพอเปนสงเขปกอนทเขาสการแขงขน เสยงบรรยายแนะนำรายการมกเกดขนภายหลงจากทมการเปดรายการไปแลว โดยปกตการแนะนำรายการจะกลาวถงแนวคดของรายการวาเปนการแขงขนเกยวกบอะไร รวมถงรายละเอยดเนอหาของการแขงขนทกำลงจะเกดขน

การแนะนำบคคลในรายการ รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการแนะนำบคคลในรายการ ไมวาจะเปนพธกร ผเขาแขงขน กรรมการ รวมถงผรวมรายการ

พธกรเปนบคคลสำคญทจะทำใหเกมการแขงขนดำเนนไปอยางราบรน ในกรณทรายการแขงขนชงรางวลไมกำหนดใหพธกรแนะนำตนเองแกผชมรายการ สามารถใชเสยงบรรยายแนะนำพธกรได ลกษณะบทบรรยายในการแนะนำพธกร มสองลกษณะคอ การเอยชอแนะนำพธกร และการบอกคณลกษณะของพธกร

หนาทหลกทสำคญประการหนงของเสยงบรรยายคอ การแนะนำผเขาแขงขน โดยปกตจะอยในชวงตนรายการหลงจากทมการเปดรายการโดยพธกรเปนทเรยบรอยแลว ขอมลของผเขาแขงขนจากเสยงบรรยายมกจะระบ ชอนามสกล ชอเลน ชอทม ภมลำเนา บคลกภาพ อาย อาชพ จดมงหมาย คำพดของผเขาแขงขน ซงเปนคณลกษณะทแตกตางกนไปตามแตละรายการ ในกรณทมผเขาแขงขนเปนทมเสยงบรรยายจะแนะนำชอทม

การแนะนำกรรมการโดยใชเสยงบรรยายจะมการระบถงชอและคณสมบตของกรรมการแตละทานทมความ

เชยวชาญแตกตางกนไป แตมสวนเกยวของตอการพจารณาผลการทำภารกจของผเขาแขงขน นอกจากนแลวการแนะนำผรวมรายการดวยการใชเสยงบรรยายสามารถกระทำไดดวยเชนกน แมวารายการนนจะมพธกรกตาม

การใหขอมลดวยเสยงบรรยาย ประกอบดวย การใหขอมลรายการ การแจงสถานการณ และการแจงผลการแขงขน ขอมลทใหโดยเสยงบรรยายจะเปนสงทนอกเหนอไปจากสงทพธกรรายการพด บางครงอาจเปนการเสรมกนและกน บางครงอาจเปนการเนนยำขอมลดงกลาว

การใหขอมลรายการ ขอมลรายการทมการใชเสยงบรรยายในการสอสารกบผชมรายการ ไดแก ชอชวง ชอตอน ชอเกมหรอภารกจตางๆ เงอนไขสำคญของรายการซงสามารถสรางความนาเชอถอและเปนทางการไดมากกวาการพดของพธกร

<109

รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการแจงลำดบผเขาแขงขนชวยทำใหเกดความกระจาง

ชดเจนมากยงขนแกผชมรายการ โดยระบวาทมใดเปนผทำภารกจในลำดบแรกและทมใดเปนผทำภารกจในลำดบถดไป

การใชเสยงบรรยายในการแจงกตกาเปนการสอสารทมงไปยงผชมรายการเปนสำคญ เนองจากเปนองคประกอบของรายการทจดทำขนภายหลงจากทบนทกรายการเสรจสนเปนทเรยบรอย เสยงบรรยายททำหนาทแจงกตกาปรากฏกอนทเกมการแขงขนจะเรมขน ในกรณทมการแขงขนหลายเกมหรอหลายชวง อาจมการระบชอชวงไวอยางชดเจนหรอระบแคเพยงรอบทหนง รอบทสอง รอบโบนสหรอรอบแจกพอต

ในการแจงกตกาโดยทวไป เสยงบรรยายอาจบงบอกถงคณลกษณะอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง อาท รายละเอยดหรอเงอนไขของการแขงขนทผเขาแขงขนจะตองทำ จำนวนทตองทำใหไดในภารกจนนๆ เวลาทกำหนดให เงนรางวลหรอของรางวล ตวชวยในการแขงขน บทลงโทษสำหรบผเขาแขงขนทไมสามารถพชตภารกจได เปนตน

รายการแขงขนชงรางวลยงสามารถใชเสยงบรรยายในการแจงรางวลสำหรบการแขงขนไดดวยเชนกน โดยไมจำเปนตองเปนหนาทของพธกรเสมอไป

ในรายการแขงขนชงรางวลทไมมพธกร การใชเสยงบรรยายในการแจงคำแนะนำสำคญเพอใหผชมรายการทราบ ถอเปนองคประกอบทสำคญประการหนง และเมอผเขาแขงขนมการใชคำพดทเปนขอคดสำหรบผชม รายการสามารถใชเสยงบรรยายเพอกลาวซำคำพดดงกลาวเพอเปนการตอกยำในการใหขอคดแกผชมรายการ

การแจงสถานการณ การใชเสยงบรรยายในการแจงสถานการณการแขงขนของทางรายการปรากฏเปนสองลกษณะ ลกษณะแรกคอ การแจงเวลาหรอการแจงระยะทาง ลกษณะทสองคอ การใหสญญาณในการทำภารกจ ซงโดยปกตแลวเปนหนาทของพธกร แตในกรณทพธกรไมสามารถใหสญญาณไดการใชเสยงบรรยายในการใหสญญาณกกระทำไดเชนกน การแจงสถานการณดวยเสยงบรรยายทงสองลกษณะนมงหวงจะสอสารกบผชมรายการเปนสำคญ

การแจงผลการแขงขน เสยงบรรยายทแจงผลการแขงขนครอบคลมถงผลการทำภารกจตางๆ รวมถงผลการแขงขนทปรากฏผชนะของทางรายการ ตลอดจนรางวลทผเขาแขงขนไดรบ และรายชอผโชคดของทางรายการ

ในรายการแขงขนชงรางวลโดยมากจะมการแขงขนมากกวาหนงรอบเพอหาผเขาแขงขนทมความสามารถมาก

ทสดเพอเขาไปชงรางวลในรอบสดทายของทางรายการ การแขงขนในแตละรอบนนจะมการแจงผลการทำภารกจวา ณ ขณะนน ผเขาแขงขนคนใดหรอทมใดไดคะแนนเทาไหร คนใดหรอทมใดเปนฝายไดเปรยบหรอเสยเปรยบในเกมการแขงขนนน โดยอาจจะมการบอกผลคะแนนของผเขาแขงขนแตละคนในรปแบบการซอนตวหนงสอ

<110

การแจงผลการแขงขนในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนโดยใชเสยงบรรยายมสองลกษณะคอ การแจงผลการแขงขนในลกษณะเปนผประสบความสำเรจในการพชตเกมการแขงขน และการแจงผลการแขงขนในฐานะผชนะการแขงขน

1. การเปนผประสบความสำเรจในการพชตเกมการแขงขน เปนลกษณะการแขงขนทแขงกบตวเอง มภารกจทผเขาแขงขนตองเอาชนะใหได

2. การเปนผชนะในการแขงขน เปนลกษณะการแขงขนทมผเขาแขงขนมากกวาหนงคนหรอหนงทม ทำการแขงขนกนเพอหาผชนะ และเมอเปนผชนะแลวทางรายการเปดโอกาสใหพชตรางวลสงสดของทางรายการซงแตกตางกนออกไปตามแตละรายการ

เมอมการแจงผลการแขงขนเสรจสนเปนทเรยบรอยแลว เสยงบรรยายยงทำหนาทในการแจงรางวลทผเขาแขงขนไดรบ นอกจากนยงสามารถใชเสยงบรรยายในการแจงรายชอผโชคดทเปนผชมรายการทางบานทสงคำตอบเขามารวมกบทางรายการ ลกษณะของการแจงรายชอผโชคดเปนเพยงแคกลาวนำเพอใหผชมรายการไดตดตามอานจากรายชอทปรากฏเปนตวหนงสอขนทางหนาจอโดยไมจำเปนตองมการเอยชอแตอยางใด

การบรรยายเปนหนาทหลกโดยตรงของเสยงบรรยาย ประกอบดวย การบรรยายเหตการณ การทบทวนเหตการณ การเชอมรายการ การบรรยายคำถาม การอธบายเฉลย-ใหความร และการบรรยายสถานท/สงของ

การบรรยายเหตการณ เหตการณการแขงขนทเกดขนในรายการแขงขนชงรางวล มการใชเสยงบรรยายเพอบรรยายเหตการณเหลานนดวย ลกษณะของการบรรยายเหตการณแบงออกไดเปน การบรรยายภารกจ การบรรยายสถานการณ การบรรยายอารมณ

1) การบรรยายภารกจ เปนการบรรยายรายละเอยดการแขงขนตลอดทงภารกจ ซงอาจจะตอเนองหรอแบงเปนชวงๆ ได การใชเสยงบรรยายภารกจชวยทำใหผชมรายการตดตามเหตการณทเกดขนไดอยางตอเนอง ทงนเนองจากการแขงขนทเกดขนในรายการใชเวลามาก หากเลาเรองดวยภาพตามเวลาจรงแลวอาจจะสรางความนาเบอใหเกดขนกบรายการ ผผลตรายการจำเปนตองตดตอใหมความกระชบ สนกสนาน เราอารมณในการตดตาม เสยงบรรยายภารกจจงเปนองคประกอบสำคญทจะทำใหเขาใจการแขงขนไดอยางตอเนอง

2) การบรรยายสถานการณ เปนการบรรยายเหตการณทเกดขนในระหวางการแขงขน มลกษณะเปนคำบรรยายดวยประโยคสนๆ เพอแจกแจงรายละเอยดแตละขนตอนในภารกจ รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายสถานการณเชนนไดอยบอยครง การบรรยายเพอแจกแจงรายละเอยดนรวมถงการใหขอมลทเกยวของกบผเขาแขงขน กอใหเกดการกระตนความสนใจผชมใหตดตามรายการ สะทอนอารมณผเขาแขงขนเพอเราอารมณผชม และสรางบรรยากาศความสนกสนาน

การบรรยายสถานการณไมจำกดวาจะตองเปนไปเพอวตถประสงคใดวตถประสงคหนงเพยงอยางเดยว รายการแขงขนชงรางวลสามารถมการใชเสยงบรรยายสถานการณดวยวตถประสงคทหลากหลายแตกตางกนไป ขนอยกบวาผผลตรายการตองการรอยเรยงเหตการณใหออกมาในรปลกษณใด

<111

3) การบรรยายอารมณ เปนอกลกษณะหนงของการบรรยายเหตการณ ไมคอยนยมใชในรายการแขงขนชงรางวลเทาใดนก แตสามารถใชเพอเราอารมณผชมใหเกดความรสกรวมไปกบผเขาแขงขน ซงถาหากใชไมถกจงหวะอาจจะกอใหเกดผลในทางตรงกนขาม

การทบทวนเหตการณ ภายหลงจากตดโฆษณาเขาสเนอหารายการแลว รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายทบทวนเหตการณทเกดขนในชวงทแลวเพอชวนใหผชมตดตามรายการไดอยาง

ตอเนอง หรออาจใชเสยงบรรยายทบทวนเหตการณทเพงเกดขน โดยเฉพาะเมอเปนเหตการณทเกดขนอยางรวดเรว ทงนการทบทวนเหตการณมกใชกบเหตการณทสามารถสรางเสยงหวเราะหรอความสนกสนานใหเกดขนกบผชม นอกจากนสามารถใชเสยงบรรยายเพอทบทวนเหตการณทเกดขนในตอนทผานมาเพอชวยทบทวนเรองราวใหแกผชมไดดวยเชนกน

การเชอมรายการ การใชเสยงบรรยายในการเชอมสวนตางๆ ของรายการมลกษณะดงน

1) การเชอมผเขาแขงขน เปนการบรรยายเชอมเหตการณของผเขาแขงขนแตละคนหรอแตละทม มทงแบบทไมเกยวของกนซงเปนการแขงขนของผเขาแขงขนทใชความสามารถเฉพาะตว และแบบทเกยวของกนซงเปนการแขงขนระหวางผเขาแขงขนดวยกน

2) การเชอมการแขงขนแตละเกมหรอแตละชวง เปนการบรรยายเชอมเหตการณทเกดขนจากชวงหนงไปยงอกชวงหนง หรอเกมหนงไปยงอกเกมหนง

การบรรยายคำถาม รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายรายละเอยดของคำถามสำหรบผเขาแขงขนทจะตองทำภารกจโดยทไมจำเปนตองมการอธบายจากพธกร ซงเมอเสยงบรรยายคำถามจบลงพธกรสามารถดำเนนเกมตอไดทนท นอกจากนยงสามารถใชเสยงบรรยายคำถามเปนการเกรนนำเพอใหพธกรถามคำถามตอเนองจากการบรรยายคำถามนน

การอธบายเฉลย-ใหความร รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการอธบายเฉลย ซงมทงลกษณะทเปนการเฉลยดวยเสยงบรรยาย และลกษณะทเปนการอธบายคำเฉลยหลงจากทพธกรหรอกรรมการเฉลยคำตอบไปแลว รวมถงสามารถใชเสยงบรรยายเพอใหความรแกผชม โดยเปนความรทเกยวเนองกบภารกจของการแขงขนในแตละรายการ

การบรรยายสถานท/สงของ รายการแขงขนชงรางวลใชเสยงบรรยายในการบรรยายสถานทของการแขงขนหรอเกยวเนองกบการแขงขน ตลอดจนรายละเอยดตางๆ ไมวาจะเปนประเพณ วฒนธรรมทองถน อาหารการกนทเกยวของกบสถานทนนๆ ดวย ตลอดจนการบรรยายสงของทเกยวของกบการทำภารกจ

การบรรยายคำถาม การอธบายเฉลย-ใหความร และการบรรยายสถานทอาจมการใชภาพเลาเรองประกอบเสยงบรรยายเหลานนดวย นอกเหนอไปจากภาพเหตการณการแขงขนทเกดขนในรายการ

การโนมนาวใจดวยเสยงบรรยาย ประกอบดวย การชวนตดตามรายการ การชวนมสวนรวมกบรายการ และการโฆษณาประชาสมพนธ

<112

การชวนตดตามรายการ การใชเสยงบรรยายในรายการแขงขนชงรางวลเพอชวนตดตามรายการ เกดขนตลอดชวงระยะเวลาการแขงขน เรมตงแต

1) ภายหลงจากการเปดรายการ เมอแนะนำผเขาแขงขนแลวกสามารถชวนตดตามวาผเขาแขงขนจะสามารถทำภารกจไดสำเรจหรอไม

2) เมอมการบรรยายเหตการณหรอทวนเหตการณการแขงขนแลวกสามารถชวนตดตามวาผเขาแขงขนจะสามารถทำภารกจไดสำเรจหรอไม

3) รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการชวนใหผชมชมชวงตอไปของรายการกอนทจะตดเขาโฆษณา โดยจะมคำสำคญ อาท “ชวงหนา...” “พกกนสกคร...” “อกสกคร...” “อยาเพงลกไปไหน...” “ตดตามกนตอไป...” “เดยวไปชมกน...” อยในประโยคดวยเสมอพรอมกบการบรรยายเหตการณทกำลงจะเกดขนหรอผลของการทำภารกจ

4) ภายหลงเมอตดจากเบรกโฆษณากลบเขาสรายการแลวกสามารถชวนตดตามการแขงขนวาจะดำเนนตอไปอยางไร

5) เมอมการแจงผลการทำภารกจแลวกสามารถชวนตดตามวาผเขาแขงขนอกคนหรออกทมหนงจะสามารถทำคะแนนไดมากกวาหรอไม

การใชเสยงบรรยายในการชวนผชมใหตดตามตอนตอไปนน จะมการใชคำสำคญวา “สปดาหหนา...” สำหรบรายการทออกอากาศสปดาหละครง นอกจากนมการใชคำวา “พรงน...” “ครงหนา...” หรออาจจะเปนการระบวนเวลาออกอากาศของรายการ โดยจะมการใชองคประกอบของรายการบางอยางมาประกอบการบรรยายเพอเปนสงทชวนใหผชมตดตามตอไป เชน การบรรยายถงผเขาแขงขนของรายการในครงตอไป การบรรยายถงผรวมรายการทเปนดารานกแสดงผมชอเสยงทจะมารวมรายการในครงตอไป การบรรยายถงภารกจทเขมขนยงขนเพอชวนตดตามตอนตอไป โดยสวนใหญเปนรายการแขงขนชงรางวลทมความตอเนองในการแขงขน

สงทเสยงบรรยายชวนตดตามรายการนน ไดแก ภารกจการแขงขน ผลการแขงขน สถานการณทเกดขนระหวางการทำภารกจ โดยทเสยงบรรยายชวนตดตามในรายการแขงขนชงรางวลสามารถมไดหลากหลายลกษณะ และไมจำกดวาจะตองมลกษณะใดลกษณะหนงเทานน หรออาจเปนเพยงแคการบอกวาความสนกรออยพรอมกบชวนตดตามชมในตอนตอไปกสามารถทำไดเชนกน

การชวนมสวนรวมกบรายการ รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการเชญชวนผชมใหมสวนรวมกบรายการ ลกษณะของการสรางการมสวนรวมกบทางรายการมหลายลกษณะ เชน การชวนผชมรวมเขาเปนผแขงขนในรายการ การเชญชวนใหตอบคำถามในรายการเพอรวมลนรบรางวลจากทางรายการ การทายผลวาใครจะเปนผชนะของทางรายการโดยมสทธลนรบรางวล การโหวตเลอกผเขาแขงขนทประทบใจผานทาง SMS

<113

สำหรบชองทางการมสวนรวมกบรายการ มกใชชองทาง SMS ของทางรายการ ทงนผชมจะตองเสยคาบรการในการสง SMS ดวย โดยเฉพาะอยางยงรายการทเปดโอกาสใหมการโหวตเลอกผชนะโดยผชมทางบาน นอกจากนสามารถใชชองทางสอสงคมอนในการสรางการมสวนรวมกบรายการ

การโฆษณาประชาสมพนธ รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการโฆษณาประชาสมพนธกจกรรมอนหรอสนคาของทางรายการ

การสรางความรสกดวยเสยงบรรยาย ประกอบดวย การสรางความสนกสนาน การใหกำลงใจ และการสรางแรงกดดน

การสรางความสนกสนาน เสยงบรรยายในรายการแขงขนชงรางวลสามารถทำหนาทในการสอสารอารมณไดอกดวย การสรางความสนกสนานดวยการแซวโดยการใชเสยงบรรยายสามารถเกดขนระหวางการทำภารกจตลอดรายการ ทงทโดยปกตแลวการแซวทเกดขนในรายการมกกระทำโดยพธกร แตการใชเสยงบรรยายในการแซวนนทำหนาทเสมอนหนงเปนตวแทนของรายการในการสอสารกบผชมเพอสรางความ

สนกสนาน บคคลทถกแซวมากทสดมกจะเปนผเขาแขงขน ตลอดจน พธกร กรรมการ ผรวมรายการ ผชมในหองสง ยงไปกวานนการสรางความสนกสนานดวยเสยงบรรยายสามารถทำไดถงขนการเยาะเยยไดอกดวย

การใหกำลงใจ เสยงบรรยายทปรากฏในรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนยงสามารถทำหนาทในการใหกำลงใจอกดวย ลกษณะของการใหกำลงใจเปนการใหกำลงใจแกผเขาแขงขนโดยตรง และการชกชวนผชมรายการรวมใหกำลงใจผเขาแขงขนในการทำภารกจ นอกเหนอไปจากการใชเสยงบรรยายในการใหกำลงใจแกผเขาแขงขนแลว ยงสามารถใชเสยงบรรยายในการชนชมยนดผเขาแขงขนไดอกดวย ตลอดจนการแสดงความซาบซงเหนอกเหนใจผเขาแขงขนกเปนวธการใหกำลงใจในอกลกษณะหนง

การสรางแรงกดดน ในการแขงขนชงรางวล การใชเสยงบรรยายเพอสรางแรงกดดนแกผเขาแขงขนเปนอกลกษณะหนงของการใชเสยงบรรยาย โดยทผลแหงการกดดนไมไดเกดขนแกผเขาแขงขนโดยตรง แตเปนการสรางบรรยากาศของรายการเพอใหผชมรายการไดรสกถงแรงกดดนในการแขงขนนน และหากใชไมเหมาะสม ความรสกทเกดขนแกผชมจะแปรเปลยนไปในทางตรงกนขามทนท เพราะนอกจากจะไมชวยสรางแรงกดดนใหเกดขนแลวยงทำใหเกดความไมเชอในการแขงขนทเกดขนอกดวย

รายการแขงขนชงรางวลยงสามารถใชเสยงบรรยายในการสรางความตนเตนระหวางการทำภารกจ เพอชวยเราอารมณใหการแขงขนนนดำเนนไปดวยความตนเตนสนกสนาน ในขณะเดยวกนสรางสสนใหแกผชมรายการไดเชนกน

การขอบคณดวยเสยงบรรยาย ประกอบดวย การตอกยำสนบสนนรายการ และการขอบคณผเขาแขงขน

การตอกยำผสนบสนนรายการ เสยงบรรยายในรายการแขงขนชงรางวลมหนาทสำคญในการตอกยำผสนบสนนรายการ ลกษณะของเสยงบรรยายทตอกยำผสนบสนนรายการปรากฏผานประโยคทวา “สนบสนนโดย...” “รวมเสนอโดย...” “รวมเปดศกโดย...” “presented by...” “รวมสรางสรรคโดย...”

<114

เปนตน แลวตามดวยชอสนคาหรอบรการของผสนบสนนรายการ บางรายการอาจจะใชการบอกกลาววาเงนรางวลทผเขาแขงขนจะไดรบนนมาจากผสนบสนนรายการรายใด

ลกษณะของเสยงบรรยายทตอกยำผสนบสนนรายการในอกลกษณะหนงคอ การกลาวชอ สนคาหรอบรการของผสนบสนนรายการเลย โดยไมมการบอกวาเปนผสนบสนนหรอรวมสรางสรรค หรอมการใชประโยคคำขวญของสนคาหรอบรการนนประกอบดวย

การขอบคณผเขาแขงขน รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชเสยงบรรยายในการขอบคณผเขาแขงขนทเขารวมรายการรวมถงผเขาแขงขนทไมสามารถทำภารกจไดสำเรจเชนกน

ความสมพนธระหวางเสยงบรรยายกบพธกร

ในรายการแขงขนชงรางวลมการใชเสยงบรรยายควบคไปกบการดำเนนรายการของพธกร ดวยคณสมบตและวธการผสมผสานเขามาในรายการทแตกตางกน กลาวคอ เสยงบรรยายมคณสมบตทมงสอสารยงผชมโดยตรงสามารถสรางสรรคขอความเพมเตมไดภายหลงจากทการแขงขนสนสดลงแลว มขอจำกดในเรองความยาวของเสยงบรรยายตามชวงเวลาทตดตอ ในขณะทการดำเนนรายการของพธกรมงสอสารไปทงผเขาแขงขนและผชมรายการ มความสด ตอบสนองตอเหตการณการแขงขนทเกดขน ณ ขณะนนทนท แตอาจมขอจำกดในเรองคณลกษณะและความสามารถของพธกร

การใชเสยงบรรยายควบคไปกบการดำเนนรายการของพธกร กอใหเกดความสมพนธในลกษณะทชวยเสรมกนและกน เปนการเนนยำถงสงทรายการตองการจะสอสารกบผชมรายการ และในขณะเดยวกนยงเปนการสรางความนาตดตามใหเกดขนกบรายการอกดวย

การสงเสรมกนและกนระหวางเสยงบรรยายและการดำเนนรายการ เปนความสมพนธโดยทวไปในรายการแขงขนชงรางวล การสงเสรมกนและกนเปนการเตมเตมการสอสารทเกดขนในรายการ เพราะเปนการขยายความขอมลทเกดขนระหวางการแขงขน เกอหนนกนใหเกดความเขาใจในเกมการแขงขนมากขน มกจะใชในกรณทพธกรหรอเสยงบรรยายอยางใดอยางหนงไมสามารถสอสารขอมลตางๆ ของรายการไดอยางครบถวน เปนการชวยสรางบรรยากาศการแขงขนใหสมบรณยงขน มลกษณะตางๆ ดงน

การใหขอมลผเขาแขงขน การใหขอมลทเพมมากขนเกยวกบผเขาแขงขน การชวยเสรมกนระหวางเสยงบรรยายและพธกร ชวยทำใหผชมรจก เกดความเขาใจตอผเขาแขงขนมากยงขน สามารถกระทำไดหลายลกษณะ ยกตวอยางเชน การใชเสยงบรรยายแนะนำผเขาแขงขนและการสรางความสนกสนานดวยการใหพธกรแซวผเขาแขงขน การใชเสยงบรรยายแนะนำผเขาแขงขนและการใหพธกรถามขอมล เปนตน

การชวนตดตามรายการ เมอการทำหนาทชวนตดตามรายการของพธกรหรอเสยงบรรยายไมไดเกดขนแตเพยงลำพง หนาทอนๆ ของพธกรและเสยงบรรยายชวยใหการชวนตดตามนนมความนาสนใจมากยงขน ยกตวอยางเชน การใชเสยงบรรยายชวนตดตามการแขงขนและการใหพธกรใหสญญาณในการทำภารกจ

<115

การใชเสยงบรรยายชวนตดตามการทำภารกจและการใหพธกรบรรยายเหตการณ การใชเสยงบรรยายชวนตดตามรายการและการใหพธกรถามขอมล

การดำเนนเกม เมอเสยงบรรยายหรอพธกรอยางใดอยางหนงไมสามารถชแจงภารกจไดอยางครบถวน การใชทงเสยงบรรยายและพธกรทำหนาททตางกนแตเกยวของกบภารกจของผเขาแขงขน เปนการชวยเสรมกนในการดำเนนเกมแกผชมรายการไดเปนอยางด ยกตวอยางเชน การใชเสยงบรรยายสลบกนกบการดำเนนรายการของพธกร การใชเสยงบรรยายเหตการณและการใหสญญาณโดยพธกร

การอธบายผลการทำภารกจ เสยงบรรยายและพธกรยงไดชวยเสรมกนในการอธบายผลการทำภารกจของผเขาแขงขน ซงตางชวยกอใหเกดความเขาใจในภารกจแกผชมรายการมากยงขน ยกตวอยางเชน การใชเสยงบรรยายเหตการณและการแจงผลการทำภารกจโดยพธกร การถามขอมลโดยพธกรและการใชเสยงบรรยายสงของ การถามความเหนกรรมการโดยพธกรและการบรรยายผลการทำภารกจ

การเนนยำสงทตองการจะสอสารกบผชมรายการเปนอกลกษณะความสมพนธของเสยงบรรยายและการดำเนนรายการของพธกร โดยทเสยงบรรยายและพธกรจะทำหนาทสอสารประเดนเดยวกน ทำใหผชมรายการและผเขาแขงขนเขาใจอยางชดเจนถงสงทกำลงเกดขนในรายการ สงทตองการจะเนนยำกบผชมรายการมประเดนดงตอไปนเปนอาท

การแนะนำผเขาแขงขน การแนะนำผรวมรายการ การแจงโจทย การแจงผลการทำภารกจ การถามความเหนกรรมการ การชวนตดตาม การพดคยสรางความสนกสนาน การสรางแรงกดดน การดำเนนเกม การกระตนอารมณ การตอกยำผสนบสนนรายการ

การใชเสยงบรรยายควบคไปกบการดำเนนรายการของพธกรในการตอกยำสงทตองการจะสอสารกบผชม หากรายการใชอยางเหมาะสมถกจงหวะจะชวยใหประเดนของการสอสารนนชดเจน มประสทธภาพของการสอสารมากยงขน แตหากรายการใชอยางไมถกจงหวะจะทำใหเกดความเยนเยอในการสอสารทนท

<116

เสยงดนตร

เสยงดนตรในรายการแขงขนชงรางวลมบทบาทเชนเดยวกนกบรายการโทรทศนประเภทอน ทงการเปนดนตรประจำรายการตลอดจนการสรางบรรยากาศใหเกดขนในรายการ เสยงดนตรในรายการสามารถเกดขนไดทงจากวงดนตรทเปนสวนหนงของรายการและการใสเสยงดนตรเขามาภายหลงในชวงกระบวนการหลงการผลต เสยงดนตรมความสำคญตอรายการแขงขนชงรางวลเปนอยางมาก บทบาทหนาทของเสยงดนตร ประกอบดวย การเปด-ปดรายการ การประกอบรายการ การแนะนำบคคลในรายการ การนำเขาสการแขงขน การลนผลการแขงขน และการตอกยำผสนบสนนรายการ

การเปด-ปดรายการ

รายการแขงขนชงรางวลสามารถใชดนตรประจำรายการในการเปดและปดรายการ ลกษณะดนตรทใชมทงทเปนเอกลกษณของทางรายการและดนตรทวงทำนองทวไป โดยปกตแลวควรมทวงทำนองทรวดเรว ตนเตน เราใจ สนกสนาน ดนตรทใชเปดรายการควรมความเปนเอกลกษณจนสามารถเปนเพลงประจำรายการ ทงนไมจำกดทวงทำนองทใช แตตองเปนทจดจำไดงาย เชน ดนตรรวดเรวทนสมย ดนตรลกทงสนกสนาน ดนตรทำนองจน ดนตรแนวหรหรา เปนตน

ยงไปกวานนหากรายการแขงขนชงรางวลมการแตงเพลงประจำรายการทมเนอรองขนมาโดยเฉพาะ จะสามารถทำใหโดดเดนเปนทจดจำและระลกถงไดงายยงขน ในทำนองเดยวกนรายการแขงขนชงรางวลสามารถใชชอรายการมาเปนเนอรองของเพลงประจำรายการได รวมถงการใชเพลงทมเนอรองคนหเปนดนตรเปดรายการ

เมอการแขงขนสนสดลง รายการดำเนนมาถงชวงทาย ผดำเนนรายการไดสรปผลการแขงขนและมอบรางวลเปนทเรยบรอย เขาสขนตอนการชวนผชมใหตดตามรายการในตอนตอไปและอำลาผชม รายการยงสามารถใชดนตรในการปดรายการตอเนองไปยงชวงทายรายการ

การประกอบรายการ

หากไมนบดนตรหรอเพลงทใชเปนเพลงประจำรายการสำหรบการเปด-ปดรายการแลว ดนตรยงมหนาทเปนสวนประกอบนอกเหนอไปจากการแขงขนอกดวย ไดแก

ดนตรประกอบการแสดง รายการแขงขนชงรางวลทมการแสดงเปนสวนประกอบของรายการ ดนตรมบทบาทสำคญในการสรางบรรยากาศตลอดจนอารมณของเรองราวการแสดงนน ดนตรทใชมทวงทำนองทหลากหลายขนอยกบเรองราวของการแสดง สวนรายการทไมมการแสดงแตมการพดคยเลนกนระหวางผเขาแขงขนกมการใชดนตรประกอบทสอดคลองกน

<117

ดนตรประกอบวดโอ รายการแขงขนชงรางวลทมวดโอบอกเลาเรองราวตางๆ ทเกยวของกบรายการ ไมวาจะเปนเรองราวของผเขาแขงขน สถานทใชในการแขงขน คำถามทใชในการแขงขน รวมถงตวอยางรายการของตอนทผานมา สามารถใชดนตรเปนสวนประกอบทางเสยงในการสรางอารมณ และมความหลากหลายของทวงทำนองดนตรทงนขนอยกบเรองราวของวดโอ

ดนตรคลอระหวางการทำภารกจ รายการแขงขนชงรางวลใชดนตรคลอในระหวางการทำภารกจของผเขาแขงขน นอกเหนอไปจากการใชเสยงบรรยายหรอบทพดของผดำเนนรายการ ทวงทำนองดนตรคลอระหวางการทำภารกจมกเปนแนวสนกสนาน เราใจ บางรายการทมการลงโทษผเขาแขงขนทไมสามารถทำภารกจไดสำเรจกสามารถใชดนตรประกอบดวยเชนกน โดยเปนดนตรแนวสนกสนานหรอแนวตนเตนเราอารมณ นอกจากนยงมดนตรคลอทมทวงทำนองหลากหลายอารมณ หรอมความหลากหลายสอดคลองกบแนวคดของรายการ เชน ดนตรลกทงในรายการทเกยวของกบทองถนในชนบท ดนตรทนสมยในรายการทเกยวของกบการประกวดความสวยความงาม ดนตรแนวเทคโนประกอบการแขงขนตอบปญหา เปนตน ยงไปกวานนยงสามารถเปลยนดนตรทใชคลอระหวางการทำภารกจใหแตกตางกนไปในแตละตอน อนเนองมาจากแนวคดในการแขงขนของแตละตอนมความแตกตางกนไดอกเชนกน

การแนะนาบคคลในรายการ

ในรายการแขงขนชงรางวลมการใชดนตรในการแนะนำผเขาแขงขน กรรมการ และผรวมรายการ รายการทใหความสำคญแกผเขาแขงขนในการทำภารกจจะใชดนตรแนะนำผเขาแขงขนเปนหลก สวนรายการทใหความสำคญกบกรรมการในการตดสนภารกจจะใชดนตรในการแนะนำกรรมการหรอสามารถใชดนตรแนะนำทงผเขา

แขงขนและกรรมการ เพราะทงสองฝายตางเปนองคประกอบทสำคญของรายการ ตลอดจนการใหบทบาทความสำคญแกผรวมรายการกสามารถมดนตรแนะนำผรวมรายการไดดวยเชนกน

การนาเขาสการแขงขน

ในรายการแขงขนชงรางวลดนตรไดถกนำมาใชในการนำเขาสการแขงขนในรายการ โดยเฉพาะอยางยงการนำเขาสภารกจ ดนตรททำหนาทบงบอกวาภารกจกำลงจะเรมตนขนมกเปนทวงทำนองเรว สนกสนาน เราใจ สอดคลองกบแนวคดของรายการ เชน ดนตรแนวเทคโนกบรายการแขงขนทางวทยาศาสตร ดนตรแนวลกทงกบรายการแขงขนของชมชนในทองถน รายการทมการใชดนตรนำเขาสภารกจจะใสเสยงดนตรเขาภายหลงในขนตอนกระบวนการตดตอ ยกเวนรายการทมวงดนตรเปนสวนประกอบหนงของรายการ เมอเรมตนทำภารกจวงดนตรทประกอบอยในรายการจงไดบรรเลงเพลง

รายการแขงขนชงรางวลยงสามารถใชดนตรในการนำเขาชวงของรายการ และภายหลงจากทตดเขาโฆษณาแลวการตดเขาสรายการอกครงโดยมากจะนำทวงทำนองดนตรประจำรายการมาใชตอกยำ หรอใชในการเขาชวงใหมในรายการแขงขนชงรางวลทมการเปลยนภารกจหรอผเขาแขงขน

<118

การลนผลการแขงขน

ดนตรเปนองคประกอบทชวยสรางอารมณรวมใหเกดขนแกทงผชมในหองสงและผชมรายการ ในระหวางการทำภารกจ ไมวาจะเปนการลนวาทำภารกจสำเรจหรอไม การลนวาคำตอบทเลอกถกตองหรอไม ตลอดจนการลนวาตนจะไดอยตอไปในการแขงขนหรอไม ดนตรถกนำมาใชกระตนอารมณในชวงการลนคำตอบในหลายๆ รายการ โดยมากจะเปนดนตรแนวตนเตนระทกเราใจ ดนตรแนวอวกาศ รวมถงดนตรประจำรายการทมทวงทำนองเราอารมณ

ภายหลงจากทดนตรตนเตนระทกใจชวยสรางอารมณลนผลภารกจเสรจสนลง สามารถใชดนตรในการประกาศผลการทำภารกจนนทนท โดยมกเปนทวงทำนองทเรว ครกครน สนกสนาน และเมอถงชวงการเฉลยคำตอบ ดนตรทใชกมทวงทำนองทผอนคลายลง หรอเมอผเขาแขงขนบางคนตองออกจากรายการ สามารถใชดนตรทวงทำนองทเศรา

การตอกยาผสนบสนนรายการ

ดนตรทใชในการตอกยำผสนบสนนรายการในรายการแขงขนชงรางวลมลกษณะเปนการเปดคลอไปพรอมกบ

การประกาศชอผสนบสนนรายการ โดยทสามารถใชดนตรประจำรายการหรอดนตรทวงทำนองอนเปดคลอไปพรอมขณะทประกาศชอได

เสยงประกอบ

เสยงประกอบเปนองคประกอบหนงของรายการแขงขนชงรางวล เปนมตทางเสยงทชวยสรางสสน ความมชวตชวาใหเกดขนในการแขงขนเปนอยางมาก เสยงประกอบทเกดขนในรายการสวนใหญเปนการใสเพมเขามาในชวงกระบวนการหลงการถายทำ เพอทำใหรายการมความหลากหลายทางเสยงมากยงขน หรออาจเปดโอกาสใหวงดนตรทรวมอยในรายการเปนผทำเสยงประกอบขน ลกษณะของการใชเสยงประกอบเปนไปเพอวตถประสงคตางๆ ไดแก การใชเสยงประกอบควบคกราฟก การใชเสยงประกอบสรางสสน การใชเสยงประกอบใหสญญาณ การใชเสยงประกอบสรางบรรยากาศความสมจรง และการใชเสยงประกอบตอกยำ ผสนบสนนรายการ

การใชเสยงประกอบควบคกราฟก

การใชเสยงประกอบควบคกราฟกเปนลกษณะของการใชเสยงประกอบทสำคญในรายการแขงขนชงรางวล กราฟกเปนสวนประกอบทสำคญของรายการเปนภาพทสรางขนเพอทำหนาทในการใหขอมลรวมถงการสราง

ความตนตาตนใจทางภาพ การปรากฏขนของกราฟกในรายการจงมกจะมาพรอมกบการใชเสยงประกอบเพอทำใหภาพกราฟกนนเปนทนาสนใจมากยงขน

<119

กราฟกทมการใชเสยงประกอบมหลากหลายลกษณะ อาท ชอรายการคนชวง (bumper) การเชอมภาพ (transition) ชอตางๆ และขอมลของทางรายการ คำพดแซวในรายการ โจทยหรอคำถาม กตกา ผลคะแนน รางวล เปนตน ตวอยางลกษณะการใชเสยงประกอบควบคกราฟก อาท

เสยงประกอบกราฟกทเปนชอรายการคนชวงจะเกดขนพรอมกบการเคลอนทเขามาของชอ

รายการคนชวงเพอนำไปสชวงตอไปของรายการ เสยงประกอบทเกดขนมลกษณะสอถงการเคลอนไหวอยางรวดเรว เชน เสยงฟดด

เสยงประกอบกราฟกทเปนการเชอมภาพมกเกดขนกบการเชอมภาพตวอยางหรอภาพจากตอน

ทผานมากบภาพการแขงขนในปจจบนโดยทไมมชอรายการคนชวง เสยงประกอบทเกดขนมลกษณะสอถงการเคลอนไหวอยางรวดเรวเชนกน

เสยงประกอบกราฟกทเปนชอตางๆ เกดขนในขณะทกราฟกแสดงชอปรากฏ ไมวาจะเปน ชอ ผเขาแขงขน ชอผดำเนนรายการ ชอกรรมการ หรอชอผรวมรายการ มกมลกษณะสอถงการปรากฏขนอยาง ฉบพลน เชน เสยงซบบ เสยงปงง เชนเดยวกบเสยงประกอบกราฟกทเปนขอมลตางๆ ของทางรายการ

เสยงประกอบกราฟกทเปนคำพดแซวในรายการ เกดขนในรายการทมการใชกราฟกแสดงคำพดแซวผเขาแขงขนของผดำเนนรายการ หรอคำพดสนกสนานของผเขาแขงขน มลกษณะสอถงความสนกสนาน เชน เสยงววว เสยงแปววว

เสยงประกอบกราฟกทเปนคำถามหรอโจทยในการทำภารกจ เกดขนในรายการทเปนการแขงขนตอบปญหา ในกรณทไมใชเปนคำถามสำหรบการตอบปญหากจะเปนโจทยสำหรบการทำภารกจ ซงเสยงประกอบจะมาพรอมกบกราฟกทแสดงคำถามหรอโจทย

เสยงประกอบกราฟกทเปนกตกา ใชในรายการทมการอธบายกตกาดวยภาพกราฟก ควบคไปกบเสยงบรรยายกตกาในการทำภารกจ นอกจากนยงมการใชเสยงประกอบกราฟกทแสดงถงรางวลหรอผลคะแนนทเกดขน โดยมลกษณะเปนเสยงทแสดงถงความสดใส เชน เสยงบรงงง

การใชเสยงประกอบสรางสสน

การใชเสยงประกอบสรางสสนเปนลกษณะของเสยงประกอบในรายการ สามารถปรากฏไดตลอดทงรายการ โดยประกอบทงคำพดและทาทางของบคคลทอยในรายการ มทงลกษณะทเปนเสยงประกอบทใสขนภายหลงในกระบวนการตดตอ และเสยงประกอบททำขนสดจากวงดนตรในขณะทกำลงบนทกรายการ เสยงประกอบทใชสรางสสนใหแกรายการมลกษณะเปนเสยงประกอบทสอถงความสนกสนานซงใชจนกลายเปนลกษณะสำคญ

ทขาดไมไดของรายการแขงขนชงรางวล

<120

การใชเสยงประกอบใหสญญาณ

เสยงประกอบททำหนาทในการใหสญญาณในรายการแขงขนชงรางวลมความสำคญและมผลตอการสอสารกบ

ทงผเขาแขงขนและผชมรายการ เนองจากเปนองคประกอบของรายการทสอถงการทำภารกจของผเขาแขงขน เสยงประกอบใหสญญาณนเกดขนไดจากทงอปกรณการแขงขนและการใสเสยงประกอบขนภายหลงใน

กระบวนการตดตอ ตวอยางลกษณะการใชเสยงประกอบใหสญญาณ อาท

เสยงประกอบใหสญญาณในการเรมทำภารกจเกดขนเมอผเขาแขงขนกำลงจะเรมทำภารกจ เสยงประกอบทเกดขนบอกใหผเขาแขงขนรบรวาเรมทำภารกจได ในขณะเดยวกนบอกใหผชมรบรวาการทำภารกจกำลงจะเรมตนขน

เสยงประกอบใหสญญาณในการแยงชงสทธการทำภารกจเกดขนเมอผเขาแขงขนตองแขงกนกด

ปมเพอทจะเปนผมสทธในการตอบคำถาม เสยงประกอบทเกดขนแสดงถงผเขาแขงขนทสามารถชงสทธในการทำภารกจหรอการตอบคำถาม ลกษณะของเสยงเปนเหมอนหวดเตอน

เสยงประกอบใหสญญาณเวลาเกดขนกบภารกจทตองใชเวลาเปนเงอนไข โดยมากจะเปนการแจงเตอนวาเวลาในการทำภารกจกำลงดำเนนอยและใกลจะสนสดลง เสยงประกอบในลกษณะนมกจะเปนเสยงนาฬกากำลงเดน และเมอหมดเวลาเสยงประกอบทเกดขนจะเปนเหมอนเสยงออดหรอเสยงระเบด

เสยงประกอบใหสญญาณแสดงถงผลการทำภารกจเกดขนเมอผเขาแขงขนทำภารกจเสรจสน โดยผลการทำภารกจนนเปนทงทยอมรบไดและไมได ในรายการแขงขนชงรางวลทมเนอหาเกยวกบความร เสยงประกอบใหสญญาณทแสดงผลทยอมรบไดสอถงการตอบถกและไดคะแนน และบางรายการอาจจะใชแคเสยงประกอบทแสดงถงความสำเรจเพยงอยางเดยว ลกษณะเสยงประกอบทแสดงถงความสำเรจมกจะเปนเสยงกรงสดใส เชน เสยงปงปอง ขณะทลกษณะเสยงประกอบทแสดงถงความลมเหลวมกจะเปนเสยงออดเตอนภย เชน เสยงตด

เสยงประกอบใหสญญาณการเซนเซอรคำพด รายการแขงขนชงรางวลมการใชเสยงประกอบเพอแสดงถงการดดเสยงคำพดทไมเหมาะสม ลกษณะเสยงประกอบทใชเปนเสยงอเลคทรอนคส เชน เสยงตด

การใชเสยงประกอบสรางบรรยากาศความสมจรง

เสยงประกอบทสรางบรรยากาศในรายการยงชวยเสรมความสมจรงใหเกดขนในรายการดวย โดยเฉพาะอยางยงในรายการทมชวงการแสดง รวมถงการสรางบรรยากาศอนเปนเอกลกษณเฉพาะของทางรายการ เชน เสยงชองเปดเงนรวง เสยงเกาอหมน เสยงฟาผาและเสยงเกาอเลอน เปนตน

<121

การใชเสยงประกอบตอกยาผสนบสนนรายการ

เสยงประกอบทตอกยำผสนบสนนรายการมลกษณะเปนเสยงการเคลอนไหวอยางรวดเรว เชน เสยงฟดด ใชประกอบการเชอมภาพผสนบสนนรายการโดยทไมมการเอยชอผสนบสนนรายการแตอยางใด

<122

<123

Running Man รายการ Running Man (런닝맨) เปนรายการวาไรตทมการแขงขนในลกษณะเรยลลตเปน

องคประกอบสาคญ เพยงแตการแขงขนทเกดขนในรายการมงหาผชนะในการทาภารกจแตไมมรางวลเปนสงตอบแทน สรางสรรครายการโดย Jo Hyo-jin, Kim Joo-hyung, Im Hyung-taek เรมออกอากาศเปนครงแรกทางสถานโทรทศน SBS ประเทศเกาหลใต เมอวนท ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๓ จวบจนปจจบนออกอากาศมาแลวมากกวา ๔๐๐ ตอน ไดรบความนยมจากบรรดาแฟนคลบในการแปลซบไตเตลเปนภาษาตางๆ มากมาย

รปแบบของการแขงขนมการพฒนาและเปลยนแปลงอยางตอเนองมาโดยตลอดตงแตเรม

ออกอากาศในตอนแรกมาจนถงปจจบน โดยในชวงแรกมลกษณะของการทาภารกจหลาย

ภารกจประกอบกนกลายมาเปนการทาภารกจเดยวอยางตอเนองจนจบการแขงขน มดารานกแสดงประจาของทางรายการและบางครงมแขกรบเชญ ทกคนตางทาภารกจตามทไดรบมอบหมาย โดยจะมการแบงทมแขงขนกนเพอชยชนะ

ดวยความทเปนรายการวาไรต ตวละครในรายการจงทาหนาทเปนทงพธกรและผเขาแขงขนในเวลาเดยวกน บทบาทพธกรหลกเปนของ Yoo Jae-suk และมสมาชกประกอบดวย Ji Suk-jin, Gim Jong-guk, Ha Dong-hun, Song Ji-hyo, I Gwang-su, Jeon So-min, Yang Se-chan นอกจากนยงมดารานกแสดงนกรองอกมากมายทรวมมาเปนแขกรบเชญในรายการ

บรรณานกรม

ภาษาไทย กอเกยรต ลมปพทธ. สมภาษณ, 18 ธนวาคม 2557.

กาญจนา แกวเทพ. (2542). การวเคราะหสอ : แนวคดและเทคนค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

เอดสน เพรส โพรดกส.

แกะรอย “พไลวรรณ บญลน” แมงานคมรายการทว “แกรมม”. ผจดการรายสปดาห, (21-27 ตลาคม

2539): 34.

ขายความลบดารา สตรสำเรจเกมโชว. ผจดการรายสปดาห, (10-16 พฤศจกายน 2540): 21-23.

จนทมา เลศอไรวงศ. (2547). ปจจยทมผลตอการแสวงหาขอมลขาวสารของผชนะการแขงขนรายการ แฟนพนธแท. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาการประชาสมพนธ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ใจทพย ศรประกายเพชร. (2533). กวาจะเปน “มาตามนด”. สารนพนธปรญญาบณฑต คณะวารสารศาสตร

และสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ดำรง พฒตาล. สมภาษณ, 1 เมษายน 2558.

ดษฎ ผดงกล. (2534). กวาจะเปนเวททอง. สารนพนธปรญญาบณฑต คณะวารสารศาสตรและ

สอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ตามรอยรชฟลมทว ผบกเบกภาพยนตร 16 มม. และละครโทรทศนไทย. (2557). กรงเทพฯ.

แตงตวไปเลนเกมโชว. ผจดการรายสปดาห, (2-8 มถนายน 2540): 38.

ธระ บญพทกษ และคณะ. (2541). 40 ป สถานวทยโทรทศนกองทพบก. กรงเทพฯ: บรษท มายด พบลชชง

จำกด.

เนาวรตน เทพอาสน. (2533). ปจจยแหงความสำเรจของรายการชงรอยชงลาน. สารนพนธปรญญาบณฑต

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประภาส ชลศรานนท. สมภาษณ, 26 กมภาพนธ 2558.

ประยอม ซองทอง. ลบแลกลอนสด. (2538). ใน ตำนานโทรทศนไทยกบ...จำนง รงสกล, 259-266.

กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง.

ผะอบ โปษะกฤษณะ. (2550). “การละเลนของไทย,” สารานกรมไทยสำหรบเยาวชน โดยพระราชประสงค ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 13, 161-201.

พไลวรรณ บญลน. สมภาษณ, 27 มนาคม 2558.

มรรยาท อครจนทโชต. (2558). 60 ป รายการโทรทศนสำหรบเดก : อดมการณของผผลตทามกลางกระแส

เชยวกรากของธรกจสอ. ใน สภาพร โพธแกว (บรรณาธการ), จดหมายเหต 60 ป โทรทศนไทย : ววฒนาการกจการโทรทศนไทย (174-197). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เมธา เสรธนาวงศ. (2547). การวเคราะหรปแบบของสวนประกอบรายการโทรทศน. กรงเทพฯ:

คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

)124

เมธา เสรธนาวงศ. (2549). รจกเรยลลต...รายการทวแหงอำนาจของผชม. นเทศศาสตร, 24(2) : 1-18.

เมธา เสรธนาวงศ. (2558). รายการปกณกะบนเทง : สายธารแหงความทรงจำทกำลงเหอดหายและ

แปรเปลยน. ใน สภาพร โพธแกว (บรรณาธการ), จดหมายเหต 60 ป โทรทศนไทย : ววฒนาการ กจการโทรทศนไทย (198-243). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชระ แวววฒนนท. สมภาษณ, 25 กมภาพนธ 2558.

วรตน นาคชาต และ จารจต นวพนธ, บรรณาธการ. (2555). 60 ป ไทยโทรทศน 35 ป อสมท. กรงเทพฯ:

บรษท เมคอะวช จำกด.

ศศกร ฉนทเศรษฐ. สมภาษณ, 20 มกราคม 2558.

ศนสนย วฒนานกล. สมภาษณ, 25 มนาคม 2558.

สราวธ ลคนาลขต. สมภาษณ, 27 กมภาพนธ 2558.

สรดา จรงกจอนนต. (2543). การนำเสนอความบนเทงในรายการเกมโชว พ.ศ.2543. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะนเทศศาสตร, ภาควชาการสอสารมวลชน.

สรางค พงษสทธถาวร. (2533). ลกษณะเดนของรายการเกมโชวทดงดดคนด. สารนพนธปรญญาบณฑต

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อนงคนาฏ สรคปต. พฒนาการของรายการเกมโชว “มาตามนด”. (2536). สารนพนธปรญญาบณฑต

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อาจนต ปญจพรรค. (2529). ยกษปากเหลยม. กรงเทพฯ: บานวรรณกรรม.

อาทร จลโลบล. (2548). โฆษกเสยงเสนห : หนงสออนสรณพนเอก การณ เกงระดมยง พทธศกราช 2461 ถง 2547. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง.

ภาษาองกฤษ Bignell, J. & Orlebar, J. (2005). The Television Handbook. 3rd ed. London: Routledge.

Boddy, W. (2015). The quiz show. In Creeber, G. (Ed.), The Television Genre Book (pp.192-193). 3rd ed. London: BFI Palgrave.

Burton, G. (2000). Talking Television : An Introduction to the Study of Television. London:

Arnold.

Butler, J.G. (1994). Television : Critical Methods and Applications. Belmont, CA:

Wadsworth Publishing.

Casey, B. et al. (2008). Television Studies : The Key Concepts. 2nd ed. London: Routledge.

Creeber, G. (Ed.) (2015). The Television Genre Book. 3rd ed. London: BFI Palgrave.

Fiske, J. (2011). Television Culture. 2nd ed. Oxon: Routledge.

Fiske, J. & Hartley, J. (1987). Reading Television. London: Methuen.

Glick, I. & Levy, S.J. (2006). Living with Television. New Brunswick: Transaction Publishers.

)125

Hill, A. (2007). Restyling Factual TV : Audiences and News, Documentary and Reality Genres. London: Routledge.

Kellison, C. (2009). Producing for TV and New Media : A Real-World Approach for Producers. 2nd ed. Burlington, MA: Elsevier/Focal Press.

Kraszewski, J. (2017). Reality TV. New York, NY: Routledge.

Lacey, N. (2000). Narrative and Genre : Key Concepts in Media Studies. New York, NY:

Palgrave.

Merritt, D. (1993). Graphic Design in Television. Oxford: Focal Press.

Millerson, G. (1993). Effective TV Production. Oxford: Focal Press.

Neale, S. (2000). Genre and Hollywood. London: Routledge.

O’Donnell, V. (2013). Television Criticism. 2nd ed. Thousand Oaks, CA: SAGE.

Orlebar, J. (2011). The Television Handbook. 4th ed. London; New York: Routledge.

Owens, J. & Millerson, G. (2012). Television Production. 15th ed. Waltham: Focal Press.

Reed, R.M. & Reed, M.K. (1992), The Encyclopedia of Television, Cable, and Video, New York:

Van Nostrand Reinhold.

Stephenson, W. (1967). The Play Theory of Mass Communication. Chicago: University of Chicago

Press.

Tunstall, J. (1993). Television Producers. London: Routledge.

Turner, G. (2015). The uses and limitations of genre. In Creeber, G. (Ed.), The Television Genre Book (pp.166-167). 3rd ed. London: BFI Palgrave.

Whannel, G. (1990). Winner takes all : competition. In Goodwin. A. & Whannel, G. (Eds.),

Understanding Television (pp.103-114). London: Routledge.

สอออนไลน ณฏฐา แสงอรณ. (2550). พฒนาของรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศนในประเทศไทย. (วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะนเทศศาสตร, ภาควชาการสอสารมวลชน.

สบคนจาก http://cuir.car.chula.ac.th/bitstream/123456789/14205/1/Nittha_se.pdf

“เปดลนชกความทรงจำ “อ.ชยณรงค มณเทยรวเชยรฉาย” กบรายการไอคว 180”. (2549). [ออนไลน].

เขาถงไดจาก: http://www.mgronline.com/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9490000063064.

อรนช สดประเสรฐ. (2538). การวเคราะหรายการแขงขนชงรางวลทางโทรทศน. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะนเทศศาสตร, ภาควชาการสอสารมวลชน. สบคนจาก

http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/31591

อรสรา กำธรเจรญ. (2545). คณสมบตของผดำเนนรายการตอบปญหาวชาการทางโทรทศน. (รายงานโครงการ

เฉพาะบคคลปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน,

)126

สาขาวชาการบรหารสอสารมวลชน. สบคนจาก http://digi.library.tu.ac.th/thesis/jc/0727/01

ชอเรอง.pdf https://en.wikipedia.org/wiki/Big_Brother_(franchise)

https://en.wikipedia.org/wiki/Jeopardy!

https://en.wikipedia.org/wiki/Running_Man_(TV_series)

https://en.wikipedia.org/wiki/Survivor_(U.S._TV_series)

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Amazing_Race

https://ja.wikipedia.org/wiki/TVώϰЀϡηЀ

https://programs.sbs.co.kr/enter/runningman/

https://www.cbs.com/shows/amazing_race/

https://www.cbs.com/shows/survivor/

https://www.jeopardy.com

)127

การสรางสรรครายการแขงขนชงรางวล : แนวคดและเทคนค มเนอหาเรมตนจาก

รายการแขงขนชงรางวล...จากอดตถงปจจบน ซงเปนประวตและพฒนาการทางดานรปแบบและเนอหาของ

รายการแขงขนชงรางวล จากนนเขาส กวาจะมาเปน...รายการแขงขนชงรางวล เพอท�าความเขาใจ

โครงสรางของรายการแขงขนชงรางวลทมรปแบบ แนวปฏบต และลกษณะเฉพาะตว ตามดวย ใครเปนใคร

ใน...รายการแขงขนชงรางวล ซงแสดงใหเหนถงความส�าคญของบคคลกลมตางๆ ในรายการแขงขนชง

รางวล จากนนจงเปนบททวาดวย มองเหนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล เสนอเนอหาองคประกอบดาน

ภาพทปรากฏในรายการแขงขนชงรางวล และสดทาย ไดยนอะไรใน...รายการแขงขนชงรางวล

เสนอเนอหาองคประกอบดานเสยงทปรากฏในรายการ