1

ชดการชดการเรยนการเรยนการสอนสอน เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด ารเรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร

เรอง น าและการอนรกษเรอง น าและการอนรกษ

ชนมธยมศกษาปทชนมธยมศกษาปท 22

การก าเนดน าและแหลงน า

นางนพวรรณ เตมเนอทอง ครช านาญการ

กลมสาระวทยาศาสตร โรงเรยนเทศบาล ๓ ( วดบานออย )

สงกดส านกการศกษาเทศบาลเมองสระบร

ชดท 1

2

ค าน า

ชดการเรยนการสอน เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและ การอนรกษ ชดท 1 การก าเนดน าและแหลงน า จดท าขนเพอใชเปนเครองมอส าหรบปรบปรงและพฒนาผลสมฤทธทาง การเรยนของนกเรยน เสรมการเรยนรในโครงการพระราชด ารและหลกการทรงงานขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ส าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ประกอบดวย คมอคร ค าชแจงส าหรบนกเรยน บตรเนอหา บตรกจกรรม เฉลยบตรกจกรรม แบบทดสอบกอน- หลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอน – หลงเรยน

ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดการเรยนการสอน ชดน จะเปนประโยชนตอการจดการ เรยนการสอน สามารถชวย พฒนาผเรยนใหบรรลตามเปาหมายและวตถประสงคของหลกสตรไดเปนอยางด นพวรรณ เตมเนอทอง

3

สารบญ หนา

ค าน า สารบญ ค าชแจงส าหรบคร 2 แผนการจดการเรยนการสอน 3 แบบทดสอบกอนเรยน 7 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 10 ศนยท 1 12 - 17 บตรค าสง 12 บตรเนอหา 13 บตรกจกรรม 17 ศนยท 2 18 - 22 บตรค าสง 18 บตรเนอหา 20 บตรกจกรรม 22 ศนยท 3 23 - 33 บตรค าสง 23 บตรเนอหา 24 บตรกจกรรม 33 ศนยท 4 34 - 39 บตรค าสง 34 บตรเนอหา 35 บตรกจกรรม 39 ศนยส ารอง 40 - 41 บตรค าสง 40 บตรกจกรรม 41

4

หนา แบบทดสอบหลงเรยน 42 บรรณานกรม 44 ภาคผนวก เฉลยแบบทดสอบกอน 47 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 48 เฉลยบตรกจกรรมท 1 49 เฉลยบตรกจกรรมท 2 50 เฉลยบตรกจกรรมท 3 51 เฉลยบตรกจกรรมท 4 52 เฉลยบตรกจกรรมศนยส ารอง 53

5

ชดการเรยนการสอนกลมสาระวทยาศาสตร เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ

สาระการเรยนรท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ชนประมธยมศกษาปท 2

ชดท 1 เรอง การเกดน าและแหลงน า

สวนประกอบของชดการสอน

1. บทเรยน จดเปนศนยการเรยน 4 ศนย และศนยส ารองอก 1 ศนย แตละศนยมสวนประกอบ ดงน ศนยท 1 ประกอบดวย บตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรเฉลย ศนยท 2 ประกอบดวย บตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรเฉลย ศนยท 3 ประกอบดวย บตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรเฉลย ศนยท 4 ประกอบดวย บตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรเฉลย ศนยท ส ารอง ประกอบดวย บตรค าสง และเกม

2. ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน พรอมกระดาษค าตอบ 3. คมอนกเรยนแบบฝกปฏบต 4. คมอคร 1 เลม 5. ซองชดการสอน 1 ซอง ( ประกอบดวยซองเลก 5 ซอง ) 6. รหสตวเลขขางบนดานขวา ของชดการสอน ระบขอมลดงน

ชดการสอนท 1 แผนท 1 ศนยการเรยน 1

1.1.1

6

ค าชแจงส าหรบคร

ขนตอนการใชชดการสอน เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ ชดท 1 การเกดน าและการแหลงน า ตองปฏบตดงตอไปน 1. ครจดชนเรยนและจดวางสอการสอน ตามขอเสนอแนะ

2. ครศกษาเนอหาทตองสอนใหละเอยด และศกษาชดการสอนใหรอบคอบ 3. กอนทจะจดกจกรรมการเรยน ครตองใหนกเรยนท าแบบทดสอบ กอนเรยน แลวครน าเขาสบทเรยน เพอเปนการเตรยมนกเรยนเขาสชดการสอน 4. ถาเปนการเรยนแบบศนยการเรยนครงแรก ครตองอธบายถงบทบาทนกเรยน วธเรยนรจากชดการสอนแบบศนยการเรยนใหเขาใจกอน 5. นกเรยนแบงกลมออกเปน 4 กลม แตละกลมใหเลอกประธานและเลขานการ เพอเตรยมเขาศนยการเรยน 6. ครด าเนนการจดการเรยนการสอน

ศนยท1 ศนยท 2

ศนยท 3 ศนยท 4

ศนยส ารอง

7

แผนการจดการเรยนร กลมสาระ วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 สาระท ๖ กระบวนการเปลยนแปลงของโลก หนวยการเรยนรท 6 น าและการอนรกษ

แผนการเรยนรท 1 การเกดน า และแหลงน า เวลา 1 ชวโมง มาตรฐาน ว ๖. ๑ เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของ กระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน ตวชวด

ว.6.1 ม.2/7 ส ารวจและอธบายลกษณะแหลงน าธรรมชาต การใชประโยชนและการอนรกษแหลงน าในทองถน

ว.6.1 ม.2/8 ทดลองเลยนแบบ และอธบาย การเกดแหลงน าบนดน แหลงน าใตดน สาระส าคญ แหลงน าบนโลก มทงน าจด น าเคม โดย แหลงน าจดมอยท งบนดน ใตดน และในบรรยากาศ สาระการเรยนร

1. คณสมบตของน าและวฏจกรน า 2. แหลงน าธรรมชาตบนพนโลก 3. แหลงน าทมนษยสรางขน 4. เพมเตมสาระทองถน เขอนปาสกชลสทธแหลงน าส าคญในชมชน

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. มความรความเขาใจคณสมบตและองคประกอบทางเคมของน า 2. สรปและอธบายการเกดวฏจกรของอทกวทยาได 3. อธบายประเภทแหลงน าธรรมชาตทส าคญบนพนโลกและแหลงน าทมนษยสรางขน

4. มความรความเขาใจเกยวกบเขอนปาสกชลสทธแหลงน าส าคญในชมชน ผลงาน / ชนงาน / การปฏบต ผลงานหรอชนงาน - ผลงานจากใบกจกรรม เรอง การเกดน าบนโลก

8

กระบวนการขนตอนการปฏบตงาน - การท างานกลมศกษา การเกดน าบนโลก โดยเรยนแบบศนยการเรยน - อภปรายประเดนค าถาม ในกลมยอย - การตอบค าถาม ในใบกจกรรม คณลกษณะพงประสงค - ความรบผดชอบ

- ความมระเบยบ หลกการทรงงานของในหลวง - การมสวนรวม - รรก สามคค

กระบวนการเรยนร ชดท 1 การเกดน าและแหลงน า วธการเรยนการสอนแบบศนยการเรยน ขนเตรยมการสอน (ส าหรบคร )

1. เตรยมอปกรณทตองใช ชดการสอน กระดาษค าตอบ 2. เตรยมสถานท โดยการจดโตะเปนกลมใหเพยงพอกบกจกรรมทจะท า

ขนการสอน น าเขาสบทเรยน 1. ชแจงใหนกเรยนทราบถงกระบวนการเรยนแบบศนยการเรยน วธการยายศนย และ

ความรบผดชอบของสมาชกภายในกลม 2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 3. นกเรยนดภาพหยดน า แลวรวมกนแสดงความคดเหนจากภาพ ( ทกษะการคดวเคราะห )

- หลงจากมองภาพนกเรยนคดถงสงใดเปนอนดบแรก เพราะเหตใด สงทนกถงสมพนธกบภาพในดานใด

- หยดน าในภาพเกดขนมาไดอยางไร 4. นกเรยนแบงออกเปนกลม กลมละเทากน จ านวน 4 กลม โดยค านงถงความสามารถในการ

อาน พด เขยน เพอนกเรยนจะไดชวยเหลอกนขณะท ากจกรรม และตลอดกจกรรมครกระตนและเนนใหนกเรยนเขาใจถงการมสวนรวม และการรรกสามคค เพอใหงานส าเรจอนเปนหลกการทรงงานขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

9

ขนท ากจกรรม นกเรยนทง 4 กลมเขาปฏบตกจกรรมตามศนยการเรยนร ศนยละ 10 นาท ดงน

1. นกเรยนอานบตรค าสงแลวปฏบตตามค าสง 2. อานบตรเนอหาแลวรวมกนอภปราย 3. ศกษาบตรภาพประกอบ 4. อานบตรค าถาม และตอบค าถามลงในแบบบนทกกจกรรมของนกเรยน 5. ตรวจค าตอบจากบตรเฉลย 6. เกบอปกรณใหเขาท แลวเตรยมเปลยนศนย

โดยท ศนยท 1 เรอง คณสมบตของน าและวฏจกรของน า ใหนกเรยนกลมท 1 เขาท ากจกรรม ศนยท 2 เรอง แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต ใหนกเรยนกลมท 2 เขาท ากจกรรม

ศนยท 3 เรอง แหลงน าทมนษยสรางขน ใหนกเรยนกลมท 3 เขาท ากจกรรม ศนยท 4 เรอง เขอนปาสกชลสทธ ใหนกเรยนกลมท 4 เขาท ากจกรรม ศนยส ารอง เกมจบคเขอน ในกรณทกลมใดปฏบตกจกรรมในศนยการเรยนเสรจกอนก าหนดเวลา นกเรยนอาจปฏบตกจกรรมในศนยส ารองเพอรอเวลา สรปกจกรรม สมาชกภายในกลมตรวจขอมลในใบกจกรรม วาขอมลครบถวนหรอไม และแลกเปลยนขอมลซงกนและกน ขนสรปบทเรยนและประเมนผล

1. นกเรยนและครรวมกนสรปเรอง การเกดน าและแหลงน าบนโลก ตามความรแตศนย 2. นกเรยนรวมกนตอบค าถาม จากการเรยนเรอง การเกดน าบนโลกและแหลงน า สามารถ

เชอมโยงความรไปยงโครงการพระราชด ารเรองใดในทองถนของเรา มหลกการและมประโยชนอยางไร

3. นกเรยนรวมกนสรปวาวนนไดใชหลกการทรงงานขอใดขององคพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว และมประโยชนอยางไร

4. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน สอการเรยนร / แหลงเรยนร

1. รปภาพน า

10

2. ชดการเรยนร เรอง การเกดน าบนโลก 2.1 บตรค าสง 2.2 บตรเนอหา 2.3 บตรค าถาม 2.4 บตรเฉลย 2.5 บตรกจกรรม 2.6 แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน 2.7 แบบเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน 2.8 กระดาษค าตอบ วดผลประเมนผล ความรความเขาใจ 1 ) ผลสมฤทธจากการท าแบบทดสอบ 2 ) ความถกตองของใบกจกรรม ทกษะกระบวนการ 1) ประเมนกระบวนการท างานกลม โดยใชแบบประเมนกระบวนการกลม คณลกษณะพงประสงค 1) แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค เกณฑการประเมน ระดบเกณฑการประเมนคะแนนจากแบบทดสอบ ไดคะแนน 1 0 ระดบ 4 หมายถง ดมาก ไดคะแนน 7 – 9 ระดบ 3 หมายถง ด ไดคะแนน 5 - 6 ระดบ 2 หมายถง พอใช ไดคะแนน 0 – 4 ระดบ 1 หมายถง ปรบปรง เกณฑการผานอยางนอยระดบ 2 ตามเกณฑประเมน ระดบเกณฑการประเมนทกษะกระบวนการกลมและพฤตกรรม

ไดคะแนน 1 0 ระดบ 4 หมายถง ดมาก ไดคะแนน 7 – 9 ระดบ 3 หมายถง ด ไดคะแนน 5 - 6 ระดบ 2 หมายถง พอใช ไดคะแนน 0 – 4 ระดบ 1 หมายถง ปรบปรง

11

แบบทดสอบกอนเรยน

เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ ชดท 1 การเกดน าและแหลงน า

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ลงในชองทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. น าประกอบดวยธาตชนดใดอยางละกอะตอม ก. ไฮโดรเจน 2 อะตอม ออกซเจน 1 อะตอม ข. คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ออกซเจน 1 อะตอม ค. ไฮโดรเจน 2 อะตอม คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ง. คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ไฮโดรเจน 2 อะตอม

2. แรงยดเหนยวทส าคญของโมเลกลของน า เชอมตอกนดวยพนธะชนดใด ก.พนธะโควาเลนซ ข. พนธะไฮโดรเจน ค.พนธะคารบอน ง.พนธะออกซเจน

3. สารชนดใดเปนสารไฮโดรโฟบก ก. น าตาล ข. เกลอ ค. น ามน ง. ออกซเจน

4. ตวเลอกใดคอ น าทา ก. หมะ ข. ลกเหบ ค. ล าธาร ง. น าคาง

5. แหลงน าใด เปนแหลงน าธรรมชาต ก. อางเกบน า ข. ล าหวย ค. ฝาย ง. เขอน

6. ตวเลอกใดเปนเขอนคอนกรตโคงทมความจมากทสดในเอเชยอาคเนย ก. เขอนยนฮ ข. เขอนศรนครนทร ค. เขอนปาสกชลสทธ ง. เขอนแกงกระจาน

12

7. เขอนปาสกชลสทธมลกษณะเดนอยางไร

ก. เขอนคอนกรตทยาวทสดในประเทศไทย ข. เขอนหนทยาวทสดในประเทศไทย ค. เขอนดนทยาวทสดในประเทศไทย ง. เขอนทผลตไฟฟาไดมากทสด

8. เขอนใดเปนเขอนหนถมแกนดนเหนยวทใหญทสดในประเทศไทย ก. เขอนศรนครนทร ข. เขอนภมพล ค. เขอนสรกต ง. เขอนปาสกชลสทธ

9. สงกอใดทสรางเพอขวางหรอกนทางน า ล าธารขนาดเลก เพอชะลอการไหลของน าให ชาลง ก. เขอน ข. อางเกบน า ค. ฝาย ง. ล าหวย

10. ตวเลอกใดไมใชวตถประสงคของการสรางเขอนปาสกชลสทธ ก. แหลงน าเพอการเกษตรชลประทาน ข. ผลตกระแสไฟฟา ค. แหลงน าของชมชนในเขตลพบร สระบร ง. บรรเทาอทกภย

มาทดสอบความรกอนเรยน

กนหนอยนะจะ

13

คมอนกเรยน

ประกอบดวย

ค าชแจงส าหรบนกเรยน บตรค าสง บตรใบความร บตรกจกรรม แบบบนทกผลการเรยนร บตรเฉลยกจกรรม

14

หนาท 1. หวหนากลม ด าเนนกจกรรมตามทก าหนด – เปนผน าใหสมาชกทกคนรวม

ท ากจกรรมเนนการมสวนรวม รรกสามคค - รบบตรเฉลยจากครมาตรวจค าตอบแลวสงคนใหแกคร

2. เลขากลม บนทกขอตกลงของกลมในการท าแบบฝกหดหรอลงมตใดๆ 3. สมาชก รวมกนท ากจกรรม หรอแสดงความคดเหน

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

1. นกเรยนแตละกลม ด าเนนการเลอกหวหนากลมและเลขากลม สวนนกเรยนทเหลอเปนสมาชกของกลม เมอไดหวหนากลมแลวใหหวหนากลมด าเนนกจกรรมตอ

2. หวหนากลมรบซองกจกรรมประจ าศนย ตรวจสอบสงทอยในซองกจกรรมวาครบหรอไม ซงภายในชดการสอนแตละศนย ประกอบดวยเอกสารดงน 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.3 บตรค าสง 2.4 บตรเนอหา 2.5 บตรกจกรรม 2.6 แบบทดสอบยอยหลงการเรยนร

3. หวหนากลมอานหนาทตางๆใหเพอนสมาชกฟง

4. สมาชกภายในกลมรวมกนศกษาบตรเนอหา แลกเปลยนความคดและท ากจกรรมรวมกน 5. หวหนาควบคมกจกรรมตามระยะเวลาทก าหนดในบตรกจกรรม 6. หวหนารบบตรเฉลยจากครมาใหสมาชกตรวจค าตอบ หากมขอผดใหยอนกลบไปศกษา

จากบตรเนอหาใหม 7. หวหนาน าบตรเฉลยสงคนคร 8. เกบบตรเนอหาและสอเขาซองใหเรยบรอย รอปฏบตกจกรรมอนตอไป

15

หลกการทรงงาน ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

การมสวนรวม

พระราชด ารสขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว “...ส าคญทสดจะตองหดท าใจใหกวางขวางหนกแนน รจกรบฟงความคดเหน

แมกระทงความวพากษวจารณจากผอนอยางฉลาด เพราะการรจกรบฟงอยางฉลาดนนแทจรงคอ การระดมสตปญญาและประสบการณอนหลากหลาย มาอ านวยการปฏบตบรหารงานใหประสบความส าเรจทสมบรณนนเอง...”

ร รก สามคค ร : การทเราจะลงมอท าสงใดนน จะตองรเสยกอน รถงปจจยทงหมด รถงปญหา และรถงวธการแกปญหา รก : คอความรก เมอเรารครบถวนกระบวนความแลว จะตองมความรกการพจารณาทจะเขาไปลงมอปฏบตแกไขปญหานนๆ สามคค : การทจะลงมอปฏบตนน ควรค านงเสมอวา เราจะท างานคนเดยวไมได ตองท างานรวมมอรวมใจเปนองคกรเปนหมคณะ จงจะมพลงเขาไปแกปญหาใหลลวงไปไดดวยด

( ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2551 : http://www.nesdb.go.th/Md/book/learn_workking.pdf )

16

บตรค าสง

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

1. ใหประธานกลมรบชดการสอนประจ าศนย 2. ใหสมาชกทกคนรวมกนศกษาบตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม 3. ใหสมาชกทกคนแลกเปลยนความร และปฏบตกจกรรม 4. ใหสมาชกทกคนรวมกนประเมนผลการปฏบตกจกรรมโดยการ

ตรวจค าตอบจากบตรเฉลย และใหคะแนนขอทถกตองขอละ 1 คะแนน 5. ใชเวลาในการศกษาและปฏบตกจกรรม 10นาท

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนชวยกนเกบ

สอการสอนเขาทใหเรยบรอย กอนทจะยายไปท างานศนยตอไป

1.1.1

17

บตรเนอหา

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

น ามสตรเคม คอ H2O ประกอบดวยธาตไฮโดรเจน (H) 2 อะตอม

และธาตออกซเจน (O) 1 อะตอม ทอณหภมหอง เปนของเหลวใส ไมมส, ไมมรส, และ ไมมกลน น าเปนสารประกอบบรสทธชนดเดยวเทานนทพบในธรรมชาตทง 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และกาซ

น าทอณหภมหองปกตจะมสถานะเปนของเหลว แตน ากยงมในรปของสถานะ ของแขงทเรยกวาน าแขง และสถานะแกสทเรยกวาไอน า น าในมหาสมทรมอยมากถง 97% ของพนผวน าทงหมดบนโลก ธารน าแขงและน าแขงขวโลกอก 2.4% และทเหลอคอน าทอยบนพนดนเชน แมน า ทะเลสาบ บอน า อก 0.6% น าเคลอนทอยางตอเนองผาน วฏจกรของการกลายเปนไอหรอการคายน า การตกลงมาเปนฝน การไหลของน าโดยปกตจะไหลไปสทะเล ลมเปนตวพาไอน าผานเหนอพนดนในอตราทเทา ๆ กนเชนเดยวกบการไหลออกสทะเล น าบางสวนถกกกขงไวในรปแบบของน าแขงขวโลก ธารน าแขง อยตามหน ดน หรอในทะเลสาบ ทมาขอมล http://th.wikipedia.org/wiki/น า

http://reg7.pwa.co.th/waterre.html

1.1.2

18

บตรเนอหา

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

คณสมบตหลกทางเคมและฟสกสของน า ไดแก

น าเปนของเหลวโปรงใส ดงนนพชน าจงสามารถอยในน าไดเพราะมแสงสวางสองมนอยางทวถง น ามสถานะเปนของเหลวในสภาวะปกต

น าเปนโมเลกลมขว เพราะวา ออกซเจนมขวลบ ในขณะทไฮโดรเจนมขวบวก เชอมตอกนดวยพนธะโควาเลนท แรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของน า เรยกวา พนธะไฮโดรเจน

ทระดบน าทะเลจดเดอดของน า 100 องศาเซลเซยส จดเยอกแขงมคา 0 องศาเซลเซยส น าจะไหลจากทสงลงสทต า น าเปนตวท าละลายทด เรยกไดวาเปน ตวท าละลายสากล สามารถละลายสสารไดหลายชนด

สสารทละลายกบน าไดด เชน เกลอ น าตาล กรด ดาง และแกสบางชนด โดยเฉพาะออกซเจน คารบอนไดออกไซด เรยกวา ไฮโดรฟลก หรอสสารทชอบน า ขณะทสสารทละลายน าไดนอยหรอไมไดเลย เชน ไขมน และน ามน เรยกวา ไฮโดรโฟบก หรอสสารทไมชอบน า

สามารถแยกน าออกเปนไฮโดรเจน และออกซเจน ไดโดยวธอเลกโตรไลสส

ทมาขอมล http://th.wikipedia.org/wiki/น า

1.1.3

19

บตรเนอหา

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

วฏจกรของน า (water cycle) หรอชอในทางวทยาศาสตรวา วฏจกรของอทกวทยา (hydrologic cycle) หมายถงการเปลยนแปลงสถานะของน าระหวาง ของเหลว ของแขง และ กาซ ในวฏจกรของน าน น าจะมการเปลยนแปลงสถานะไปกลบ จากสถานะหนงไปยงอกสถานะหนงอยางตอเนองไมมสนสด ภายในอาณาจกรของน า เชน การเปลยนแปลงระหวาง ชนบรรยากาศ น าพนผวดน ผวน า น าใตดน และ พช กระบวนการเปลยนแปลงน สามารถแยกไดเปน 4 ประเภทคอ การระเหยเปนไอ หยาดน าฟา การซม และ การเกดน าทา

การระเหยเปนไอ (evaporation) เปนการเปลยนแปลงสถานะของน าบนพนผวไปสบรรยากาศ ทงการระเหยเปนไอโดยตรง และจากการคายน าของพช

หยาดน าฟา (precipitation) เปนการตกลงมาของน าในบรรยากาศสพนผวโลก โดยละอองน าในบรรยากาศจะรวมตวกนเปนกอนเมฆ และในทสดกลนตวเปนฝนตกลงสผวโลก รวมถง หมะ และ ลกเหบ

การซม (infiltration) จากน าบนพนผวลงสดนเปนน าใตดน อตราการซมจะขนอยกบประเภทของดน หน และ ปจจยประกอบอนๆ น าใตดนนนจะเคลอนตวชา และอาจไหลกลบขนบนผวดน หรอ อาจถกกกอยภายใตชนหนเปนเวลาหลายพนป โดยปกตแลวน าใตดนจะกลบเปนน าทผวดนบนพนททอยระดบต ากวา ยกเวนในกรณของบอน าบาดาล

น าทา (runoff) หรอ น าไหลผานเปนการไหลของน าบนผวดนไปสมหาสมทร น าไหลลงสแมน าและไหลไปสมหาสมทร ซงอาจจะถกกกชวคราวตาม บง หรอ ทะเลสาบ กอนไหลลงสมหาสมทร น าบางสวนกลบกลายเปนไอกอนจะไหลกลบลงสมหาสมทร

แหลงขอมล วกพเดย สารานกรมเสร 2554: http://th.wikipedia.org/wiki/วฏจกรน า

1.1.4

20

บตรเนอหา

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

ทมา วกพเดย สารานกรมเสร 2554: http://th.wikipedia.org/wiki/วฏจกรน า

1.1.5

21

บตรกจกรรม

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

ค าชแจง สมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมล แลกเปลยนความคดเหน และตอบค าถาม ในใบบนทกกจกรรม

1. น ามสตรทางเคม คอ ............................ ประกอบดวยธาต............................ และธาต.........................................

2. ธาตทเปนองคประกอบของน า ยดเกาะกนดวยพนธะใด............................... 3. สารทสามารถละลายน าไดดเรยกวา..............................................................

เชน................................................................................................................ 4. สารไฮโดรโฟบก หมายถง............................................................................ 5. น ามคาจดเดอด .................................. และจดเยอกแขง................................

เมอวดทระดบน าทะเล 6. ปจจยทท าใหเกดวฏจกรของน าคอ ............................................................... 7. สรปการเกดวฏจกรของน า .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ....................................

1.2.6

22

บตรค าสง

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

1. ใหประธานกลมรบชดการสอนประจ าศนย 2. ใหสมาชกทกคนรวมกนศกษาบตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม 3. ใหสมาชกทกคนแลกเปลยนความร และปฏบตกจกรรม 4. ใหสมาชกทกคนรวมกนประเมนผลการปฏบตกจกรรมโดยการ

ตรวจค าตอบจากบตรเฉลย และใหคะแนนขอทถกตองขอละ 1 คะแนน 5. ใชเวลาในการศกษาและปฏบตกรรม 10 นาท

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนชวยกนเกบ

สอการสอนเขาทให เรยบรอย กอนทจะยายไปท างานศนยตอไป

1.2.1

23

บตรเนอหา

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

แหลงน าธรรมชาต ของเปลอกโลกและทผวของโลกแบงออกเปน 3 ประเภท คอ แหลงน าในบรรยากาศ (Atmospheric Water) ไดแก สถานะไอน า เชน เมฆ หมอก สถานะของเหลว ไดแก ฝน และน าคาง และสถานะของแขง ไดแก หมะ และลกเหบ แหลงน าผวดน (Surface Water) ไดแก น าในบรรยากาศทกลนตวเปนหยดน าและตกลงส ผวโลก ไหลลงมาขงตามแองทต า เชน หนอง บง แมน า ทะเล ทะเลสาบ เปนตน แหลงน าใตดน (Ground Water) เปนน าทไหลซมผานชนดน และหน ลงไปสะสมตวอยตามชองวางระหวางอนภาคดนและหน น าชนดนมประโยชนมาก และเปนตวการส าคญในการควบคมการแพรกระจายพรรณพช ตลอดจนเปนตวท าละลาย และตกตะกอนเปนสารประกอบหลายอยางใตพนดน

ทะเลมหาสมทร คอ เปลอกโลกสวนทมลกษณะคลายกบแองและมน าปกคลมอย มเนอทประมาณรอยละ 71 ของเปลอกโลกทงหมด มหาสมทรอยระหวางทวปและอยลอมรอบทวปดวย สวนทอยขอบ ๆ ของมหาสมทรเรยกวา ทะเล บางสวนเรยกวา อาว ผวหนาของทะเลมหาสมทรเรยกวา ระดบน าทะเล น าทะเล เปนของเหลวทไดจากทะเลหรอมหาสมทร ความเคมของน าทะเล เกดจากน าทะเลมแรธาตละลายปนอยดวยมากมาย เชน คลอรน โซเดยม แมกนเซยม ออกซเจน ก ามะถน แคลเซยม โปแตสเซยม ทมา http://www.marine.tmd.go.th/thai/oceanhtml/oceandoc.html

1.2.2

24

บตรเนอหา

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

น าทา คอ น า จดทอยในแมน า ล าธาร ทเกดจากน าฝนทตกลงมาในพนทรบน า บางสวนจะสญเสยไป สวนทเหลอกจะไหลไปยงทลมลงสแมน าล าธารกลายเปนน าทา มขอบเขตก าหนดไวชดเจน ขอบเขตโดยธรรมชาตของลมน า ไดแก แนวสนปนน าของเทอกเขา ซงลาดเทลงสล าน า แมน าล าธารทมน าไหลตลอดปทส าคญ ไดแก

แมน าเจาพระยา เปนแมน าสายหลกสายหนงของประเทศไทย เกดจากการรวมตว

ของแมน าสายหลก 4 สาย จากภาคเหนอ คอแมน าปง แมน าวง แมน ายม และแมน านาน โดยทแมน าปงและวง ไหลมารวมกนเปนแมน าปง ททายเขอนภมพล บรเวณบานวงหมน อ าเภอสายเงา จงหวดตาก และแมน ายมและนาน ไหลรวมตวกนเปนแมน านาน ทบานทบกรด อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค จากนนแมน าปงและแมน านาน ไหลมารวมตวกนเปนแมน าเจาพระยา ทต าบลปากน าโพ อ าเภอเมอง จงหวดนครสวรรค จากนนไหลลงไปทางทศใต ผานจงหวดอทยธาน ชยนาท สงหบร อางทอง พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร และกรงเทพมหานคร กอนออกสอาวไทยท ปากน า ซงอยระหวางเขตต าบล ทายบาน ต าบลบางปใหม อ าเภอเมองสมทรปราการ และ ต าบลแหลมฟาผา อ าเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ โดยแมน าเจาพระยา มความยาวประมาณ 372 กโลเมตร และแยกเปนแมน าทาจนทจงหวดชยนาท

1.2.3

25

บตรเนอหา

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

หยาดน าฟา หยาดน าฟา (Precipitation) เปนชอเรยกรวมของ หยดน า และน าแขง ทเกดจาการควบแนนของไอน าแลวตกลงมาสพน เชน ฝน ลกเหบ หมะ เปนตน หยาดน าฟาแตกตางจากจากหยดน าหรอละอองน าในกอนเมฆ (Cloud droplets) ตรงทหยาดน าตองมขนาดใหญและมน าหนกมาก และตกสพนโลกไดโดยไมระเหยเปนไอน าเสยกอน ชนดของหยาดน าฟาในประเทศไทย ฝน (Rain) เปนหยดน ามขนาดประมาณ 0.5 – 5 มลลเมตร ฝนสวนใหญตกลงมาจากเมฆนมโบสเตรตส และเมฆควมโลนมบส ฝนละออง (Drizzle) เปนหยดน าขนาดเลกกวา 0.5 มลลเมตร พบเหนบอย บนยอดเขาสง ตกตอเนองเปนเวลานานหลายชวโมง ละอองหมอก (Mist) เปนหยดน าขนาด 0.005 – 0.05 มลลเมตร ท าใหเรารสกชนเมอเดนผาน มกพบบนยอดเขาสง ลกเหบ (Hail) เปนกอนน าแขงขนาดใหญกวา 5 เซนตเมตร เกดขนจากกระแส อากาศพดไอน าไหลขน (updraft) และไหลลง (downdraft) ภายในเมฆควมโลนมบส ท าใหผลกน าแขงปะทะกบน าเยนยงยวด กลายเปนกอนน าแขง หอหมกนเปนชนๆ จนมขนาดใหญ และตกลงมา

ทมา http://www.rmutphysics.com/charud/specialnews/6/clound/cloud_precip.htm

1.2.4

26

บตรกจกรรม

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

ค าชแจง สมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมล และตอบค าถามในใบงาน

1. แหลงน าในธรรมชาตในโลกแบงไดเปน............. ประเภท คอ .................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

2.ทะเล มหาสมทร ใชเรยกตางกนอยางไร .................................................................. .......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3.เพราะเหตใดน าทะเลจงเคม ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

4.น าทา หมายถงอะไร ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ลกเหบเกดขนไดอยางไร ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

1.2.5

27

บตรค าสง

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

1. ใหประธานกลมรบชดการสอนประจ าศนย 2. ใหสมาชกทกคนรวมกนศกษาบตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม 3. ใหสมาชกทกคนแลกเปลยนความร และปฏบตกจกรรม 4. ใหสมาชกทกคนรวมกนประเมนผลการปฏบตกจกรรมโดยการ

ตรวจค าตอบจากบตรเฉลย 5. ใหรวมกนศกษาขอมลและปฏบตกจกรรม 10 นาท

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนชวยกนเกบ

สอการสอนเขาทใหเรยบรอย กอนทจะยายไปท างานศนยตอไป

1.3.1

28

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

เปนแหลงน าทมนษยสรางขนเพอใชประโยชนตามวตถประสงคตาง ๆ ทง

ทางดานอปโภคบรโภคในชวตประจ าวน จ าแนกไดดงน น าบอ เปนแหลงน าทมนษยสรางขนดวยการขดบอลงไปในดนทเปนบรเวณ

แหลงน าใตดน น าบอมความลกแตกตางกนตามทอยของบรเวณแหลงน าโดยบอน ามความลกอย 2 แบบ คอ

1.1 บอน าใตดน คอ บอทขดเจาะลงลงไปในบรเวณแหลงน าใตดน เปนบอกวางประมาณ 1 - 2 เมตร ลกประมาณ 3 -4 เมตร ขนอยกบสภาพภมประเทศ

1.2 บอน าบาดาล คอ บอทขดเจอะลงไปใตชนหนจนถงระดบน าบาดาล ถาน าอยลกจะใชวธฝงทอลงไปแทนการขดบอโดยใชเครองสบน าขนมา ขนาดกวางประมาณ 15 เซนตเมตร ลกไมเกน 7 เมตร

ทมา ฉตรชย จรทผา. หนงสอเสรมความร วทยาศาสตร ม.1 ว.101.กรงเทพฯ: พสกสเซนเตอร. 2545

แหลงภาพ ThaiPR.net 2552 : http://www.ryt9.com/s/prg/756650

1.3.2

29

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

อางเกบน า เปนแหลงน าผวดนประเภทหนงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาพระราชทานพระราชด ารใหหนวยงานตาง ๆ รบไปด าเนนงานและเปนผลดแกราษฎรในทองถนทเคยขาดแคลนน าอปโภคบรโภค และน าเพอใชในการเกษตร

อางเกบน า คอ บรเวณทต าทน าไหลจากรองน าหรอล าน าตามธรรมชาตมารวมตวกน โดยสรางเขอนปดกนระหวางหบเขาหรอเนนเขาสง จนเกดเปนแหลงเกบน าทมขนาดตาง ๆ เรยกวา เขอนเกบกกน า สวนใหญมขนาดไมสงมาก มกกอสรางโดยใชดนบดอดใหแนนเปนตวเขอน จงเรยกวาเขอนดน ซงจะเกบน าฝนทตกในฤดฝนไหลมารวมกน เกบกกน าไวใชในฤดแลง โดยสงน าออกไปตามทอสงน า ใชส าหรบท านา ปลกผก พชไร เลยงสตว ใชเปนแหลงเพาะพนธสตวน าเพอบรโภค และชวยบรรเทาน าทวมในฤดฝน ทงน งานสรางอางเกบน าจะมระบบระบายน าลนและระบบสงน าออกสพนทตาง ๆ ดวย

( ทมา http://web.ku.ac.th/king72/2539/water_s.htm )

อางเกบน าเขารวก ในอทยานแหงชาตน าตกสามหลน จ. สระบร แหลงภาพ http://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=207752

1.3.3

30

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

อางเกบน าซบปลากงสรางเมอป พ.ศ. 2539 เปนโครงการชลประทานขนาดเลก ส าหรบอปโภคและบรโภคของราษฎรในทองทอ าเภอวหารแดง จงหวดสระบร เปนทตงของหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท สห.1 (ซบปลากง) บรเวณโดยรอบอางเกบน ามทวทศนสวยงาม เหมาะส าหรบผทชนชอบธรรมชาตเขามาใชบรการกางเตนทพกแรม

ทมา http://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=207752

1.3.4

31

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

เขอน สามารถจ าแนกตามการใชงานไดดงน เขอนเกบกกน า คอ เขอนทสรางขนเพอเกบกกน าในชวงเวลาน ามากเกนความ

ตองการไวใชในชวงเวลาทขาดแคลนน า หรอ สรางปดกนล าน าธรรมชาตระหวางหบเขาหรอเนนสง เพอเกบน าทไหลมามากไวทางดานเหนอเขอน น าทเกบไวนสามารถน าออกมาทางอาคารทตวเขอนไดตลอดเวลาทตองการ โดยจะระบายไปตามล าน าใหกบเขอนทดน าทสรางอยดานลาง หรออาจสงเขาคลองสงน า ซงแบงเปน 2 ประเภท ตามวตถประสงคของการใชงาน 1. เกบกกน าบางสวนไวชวคราว ขณะทมน ามาก และคอย ๆ ระบายในภายหลง 2.กกน าไวใหนานทสดแลวปลอยน าซมเขาไปในฝงหรอไหลซมเขาไปในดน เพอเพมระดบน าใตดน

เขอนระบายน า เปนอาคารทดน าแบบหนง ซงสรางขวางล าน า ส าหรบทดน าท

ไหลมาใหมระดบสง จนสามารถสงเขาคลองสงน าไดตามปรมาณทตองการในฤดกาลเพาะปลก เชนเดยวกบฝาย แตเขอนระบายน าจะระบายน าผานเขอนไปไดตามปรมาณทก าหนด โดยไมยอมใหน าไหลลนขามสนฝายเพอการประปา และเพอใชในงานอตสาหกรรม

( ทมา http://kmcenter.rid.go.th/kmc16/wichakarn/data/mean2.htm)

1.3.5

32

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

ชนดของเขอนตามวสดทใชในการกอสราง

1. เขอนคอนกรต เปนเขอนเกบกกน าซง กอสรางดวยวสดคอนกรต เขอนภมพลเปนเขอนคอนกรตโคงและเปนเขอนเอนกประสงค แหงแรกของประเทศไทย เดมชอเขอนยนฮ มความจมากทสดในเอเชยอาคเนย ทมา http://www.bosnos.com/question/topic-514.html เขอนภมพล จ.ตาก

2. เขอนดน คอเขอนทกอสราง

ดวยการถมดนบดอดแนน มวสดหลกเปนดน เขอนดนเปนแนวทางการพฒนาแหลงน าผวดนตามแนวพระราชด าร ตวเขอนนยมกอสรางดวยการถมดนและบดอดจนแนนสามารถสงน าไปตาม ทอสงน าได เพอใชในการเกษตรและการอปโภคบรโภค แหลงภาพ เขอนปาสกชลสทธ http:/travel.upyim.com

เขอนปาสกชลสทธ”ซงเปนเขอนดนชนดแกนดนเหนยวภายใน มความยาวทสดในประเทศไทย

1.3.6

33

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

3.) เขอนหน คอเขอนชนดวสดถม (Embankment Dam) ประเภทหนง อาจเรยกวา

เขอนหนถม หรอเขอนหนทง ปรกตจะตองมแกนเปนวสดทบน า คอดนเหนยว เขอนหนถมแกนดนเหนยวทใหญทสดในประเทศไทย คอ เขอนศรนครนทร

กนแมน าแควใหญ เปนเขอนเอนกประสงคทอ านวยประโยชนทงในดานการชลประทาน การลดอทกภยในลมแมน าแมกลอง รวมทงการผลตกระแสไฟฟา การประมง

ทมา http://irre.ku.ac.th/miis%28wdevelop%29/sn.htm

1.3.7

34

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

ฝายตนน าล าธาร (Check Dam) คอสงกอสรางขวางหรอกนทางน า ซงปกตมกจะ กนล าหวยล าธารขนาดเลกในบรเวณทเปนตนน า หรอพนททมความลาดชนสงท าใหสามารถกกตะกอนอยได และหากชวงทน าไหลแรงกสามารถชะลอการไหลของน าใหชาลง และกกเกบตะกอนไมใหไหลลงไปทบถมแหลงน าตอนลาง ซงเปนวธการอนรกษดนและน าไดมากวธการหนง พระบามสมเดจพระเจาอยหวไดทรงอธบายรปแบบลกษณะฝายตนน าล าธารวา “...ใหพจารณาด าเนนการสรางฝายราคาประหยด โดยใชวสดราคาถกและหางายในทองถน เชนแบบหนทงคลมดวยตาขายปดกนรองน ากบล าธารขนาดเลกเปนระยะๆ เพอใชกกเกบน าและตะกอนดนไวบางสวน โดยน าทกกเกบไวจะซมเขาไปในดนท าใหความชมชนแผขยายออกไปทงสองขางตอไป จะสามารถปลกพนธไมปองกนไฟ พนธไมโตเรวและพนธไมทงใบเพอฟนฟพนทตนน าล าธารใหมสภาพ เขยวชอมขนเปนล าดบ...” ( ฝายตนน า 2554 : http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam07.html )

แหลงภาพ http:/www.oknation.net/blog/happyknowlage/2011/09/09/entry-1

1.3.8

35

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

รปแบบของฝายตนน าล าธาร หรอ Check Dam ตามแนวพระราชด าร ม 3 รปแบบ คอ

1. ฝายตนน าล าธารแบบทองถนเบองตน (แบบผสมผสาน) หรอทเรยกกนทวไปวา “ฝายแมว” เปนการกอสรางดวยวสดธรรมชาตทมอย

2. ฝายตนน าล าธารแบบเรยงดวยหนคอนขางถาวร (แบบกงถาวร)

กอสรางดวยหนเรยงเปนพนงกนน า สรางบรเวณตอนกลางและตอนลางของ ล าหวยหรอรองน าจะสามารถดกตะกอนและเกบกกน าในชวงฤดแลงไดบางสวน

ทมา http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam06. html

1.3.9

36

บตรเนอหา

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

3. ฝายตนน าล าธารแบบคอนกรตเสรมเหลก (แบบถาวร) เปนการกอสรางแบบถาวรสวนมากจะด าเนนการในบรเวณตอนปลายของล าหวยหรอรองหวยจะสามารถดกตะกอนและเกบกกน าในฤดแลงไดด

ทมา http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam06.html

1.3.10

37

บตรกจกรรม

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

ค าชแจง ใหสมาชกภายในกลมรวมกนสรปความรเกยวกบแหลงน าทมนษยสรางขน ในรปแบบแผนภมมโนทศน ( Mind Mapping ) พรอมทงตกแตงและระบายสใหสวยงาม

1.3.11

แหลงน ำ

ทมนษยสรำงขน

38

บตรค าสง

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

1. ใหประธานกลมรบชดการสอนประจ าศนย 2. ใหสมาชกทกคนรวมกนศกษาบตรค าสง บตรเนอหา บตรกจกรรม 3. ใหสมาชกทกคนแลกเปลยนความร และปฏบตกจกรรม 4. ใหสมาชกทกคนรวมกนประเมนผลการปฏบตกจกรรมโดยการ

ตรวจค าตอบจากบตรเฉลย และใหคะแนนขอทถกตองขอละ 1 คะแนน 5. ใชเวลาในการศกษาและปฏบตกจกรรมรวมกน 10 นาท

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนชวยกนเกบ

สอการสอนเขาทให เรยบรอย กอนทจะยายไปท างานศนยตอไป

1.4.1

39

บตรเนอหา

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

สบเนองจากปญหาการเกดน าทวมในบรเวณลมแมน าปาสกในฤดน าหลาก และ

ขาดแคลนน าในชวงฤดรอน อนเกดขนเปนประจ าทกป พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงพระราชทานพระราชด ารใหกรมชลประทานศกษาความเหมาะสมถงการสรางเขอนเพอแกปญหา เขอนปาสกชลสทธใชเวลาด าเนนการกอสรางกวา 5 ป ตงแตวนท 2 ธนวาคม พ.ศ. 2537 ถงวนท 30 กนยายน พ.ศ. 2542

ในวนท 7 ตลาคม พ.ศ. 2541 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานนาม เขอนแหงนวา "เขอนปาสกชลสทธ" อนหมายถง "เขอนแมน าปาสกทเกบกกน าไดอยางมประสทธภาพ " ( วกพเดย สารานกรมเสร 2554 : http://th.wikipedia.org/wiki/เขอนปาสกชลสทธ)

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจพระราชด าเนนพรอมดวยสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ และสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร ทรงท าพธเปดเขอนปาสกชลสทธในวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2542

แหลงภาพ http:/www.ohmpps.go.th/searchresult_en.php?quick_type=photo&book

1.4.2

40

บตรเนอหา

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

เขอนปาสกชลสทธ โครงการพฒนาลมน าปาสกอนเนองมาจากพระราชด าร เขอนปาสกชลสทธ ตงอย ณ บานหนองบว อ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบร เปน

เขอนดนทยาวทสดในประเทศไทย ซงแมน าปาสกมขนาดใหญเปนอนดบท 13 ในจ านวน 25 ลมน าของประเทศไทย ไหลผานจงหวดเพชรบรณ ลพบร สระบร และมาบรรจบกบแมน าเจาพระยาทจงหวดพระนครศรอยธยา มปรมาณน าทาเฉลยประมาณ 2,400 ลานลกบาศกเมตรตอป ประโยชนของเขอนปาสกชลสทธ - เปนแหลงน าเพอ อปโภค ของชมชนในเขตจงหวด ลพบร - สระบร - เปนแหลงน าเพอการเกษตรในพนทชลประทานทเกดใหมในเขตจงหวดลพบร-สระบร - ชวยปองกนอทกภยในเขตพนทรมแมน าปาสก ในเขตจงหวดลพบร-สระบร และ ชวยบรรเทาอทกภยในพนทตอนลางของแมน าเจาพระยา รวมถงกรงเทพฯ และเขตปรมณฑล - เปนแหลงเพาะพนธปลา และเปนแหลงประมงน าจดขนาดใหญ - เปนแหลงน าเสรม เพอแกปญหาขาดแคลนน าอปโภคบรโภคในเขตกรงเทพฯ - เปนแหลงทองเทยว

แหลงภาพ http:/www.ontotour.com

1.4.3

41

บตรเนอหา

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

เขอนปาสกชลสทธ เขตจงหวด ลพบร - สระบร

แหลงภาพ http:/www.oknation.net/blog/happyknowlage/2011/09/09

1.4.4

42

บตรเนอหา

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

แหลงน าทส าคญในชมชน แมน าปาสก เปนแมน าทเกดจากเทอกเขาเพชรบรณ ตนน าเกดจากซกดานใตของ

ทวเขาในต าบลอปม อ าเภอดานซายจงหวดเลย จากนนไหลจากเหนอลงสใต ผานจงหวด

เพชรบรณ ลพบร สระบร ไหลเขาเขตจงหวดลพบรทางตอนเหนอของอ าเภอชยบาดาล

แลวไหลมาตามแนวเหนอใต ผานอ าเภอทาหลวง และอ าเภอพฒนานคม ออกไปยง

สระบร ความยาวชวงทผานจงหวดลพบรประมาณ 120 กโลเมตร เปนแมน าทมรองน า

ลก มตลงสงชนมากในฤดแลง ทราบลมแมน ามบรเวณแคบ และคดเคยวไปมาตลอด

สาย และเชอมตอกบแมน าเจาพระยาทใตเกาะเมองพระนครศรอยธยา ณ บรเวณหนา

วดพนญเชง แมน าปาสกมความยาวประมาณ 513 กโลเมตร ในอดตแมน าปาสกเปน

เสนทางคมนาคมส าคญตดตอระหวางภาคกลางกบดนแดนตอน บนแถบชยบาดาล

เพชรบรณ หลมสก เลย และชมชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะอยางยง

การเดนทางตดตอระหวางผคนในภาคกลาง

กบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ครงดงพญาเยน

อนตรายดวยสตวปาและไขปาชกชมนน ผคน

จงหลกเลยงเดนทางผานดงพญาเยน

แตเลอกใชแมน าปาสกเปนเสนทางเดนทาง

ไปจนถงชยบาดาล หรอบวชม จากนนจงขน

บกเดนทางตอไปยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เพราะเปนเสนทางทปลอดภยกวา

ทมา http://www.thaigoodview.com/node/16623

1.4.5

43

บตรกจกรรม

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

ค าชแจง ใหสมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมลและตอบค าถามในใบงาน

1.พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด ารใหกรมชลประทานศกษาความเหมาะสมถงการสรางเขอนเขอนปาสกชลสทธเพอแกปญหา ในเรองใด .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ประโยชนของเขอนปาสกชลสทธ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ถาหากไมมพระราชด ารในการสรางเขอนปาสกชลสทธ จะมผลกระทบอยางไร .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. แมน าปาสกไหลผานสระบร และไหลไปรวมกบแมน าเจาพระยาทบรเวณใด ...........................................................................................................................................

5. ชอเขอนปาสกชลสทธ มความหมายอยางไร ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

1.4.6

44

บตรค าสง

ศนยส ารอง

1. ใหสมาชกทกคนรวมกนศกษาบตรกจกรรม 2. ใหสมาชกทกคนแลกเปลยนเรยนร และปฏบตกจกรรม 3. ใหสมาชกทกคนรวมกนประเมนผลการปฏบตกจกรรม

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนชวยกนเกบ

สอการสอนเขาทให เรยบรอย กอนทจะยายไปท างานศนยตอไป

1.5.1

45

บตรกจกรรม

ศนยส ารอง

ใหสมาชกภายในกลมชวยกนจบชอเขอน ใหสมพนธกบทตงของเขอนใหถกตอง เขอนภมพล จ. สระบร เขอนปาสกชลสทธ จ. ตาก เขอนศรนครนทร จ. กาญจนบร เขอนแกงกระจาน จ. อตรดตถ เขอนสรกต จ. เพชรบร

1.5.2

46

แบบทดสอบหลงเรยน

เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ ชดท 1 เรอง การเกดน าและแหลงน า

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ลงในชองทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. ตวเลอกใดคอ น าทา ก. หมะ ข. ลกเหบ ค. ล าธาร ง. น าคาง

2. แรงยดเหนยวทส าคญของโมเลกลของน า เชอมตอกนดวยพนธะชนดใด ก.พนธะโควาเลนซ ข. พนธะไฮโดรเจน ค.พนธะคารบอน ง.พนธะออกซเจน

3. น าประกอบดวยธาตชนดใดอยางละกอะตอม ก. ไฮโดรเจน 2 อะตอม ออกซเจน 1 อะตอม ข. คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ออกซเจน 1 อะตอม ค. ไฮโดรเจน 2 อะตอม คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ง. คารบอนไดออกไซด 2 อะตอม ไฮโดรเจน 2 อะตอม

4. ตวเลอกใดเปนเขอนคอนกรตโคงทมความจมากทสดในเอเชยอาคเนย ก. เขอนยนฮ ข. เขอนศรนครนทร ค. เขอปาสกชลสทธ ง. เขอนแกงกระจาน

5. สารชนดใดเปนสารไฮโดรโฟบก ก. น าตาล ข. เกลอ ค. น ามน ง. ออกซเจน

6. แหลงน าใด เปนแหลงน าธรรมชาต ก. อางเกบน า ข. ล าหวย ค. ฝาย ง. เขอน

47

7. ตวเลอกใดไมใชวตถประสงคของการสรางเขอนปาสกชลสทธ ก. แหลงน าเพอการเกษตรชลประทาน ข. ผลตกระแสไฟฟา ค. แหลงน าของชมชนในเขตลพบร สระบร ง. บรรเทาอทกภย

8. เขอนใดเปนเขอนหนถมแกนดนเหนยวทใหญทสดในประเทศไทย ก. เขอนศรนครนทร ข. เขอนภมพล ค. เขอนสรกตต ง. เขอนปาสกชลสทธ

9. เขอนปาสกชลสทธมลกษณะเดนอยางไร ก. เขอนคอนกรตทยาวทสดในประเทศไทย ข. เขอนหนทยาวทสดในประเทศไทย ค. เขอนดนทยาวทสดในประเทศไทย ง. เขอนทผลตไฟฟาไดมากทสด

10. สงกอใดทสรางเพอขวางหรอกนทางน า ล าธารขนาดเลก เพอชะลอการไหลของน าให ชาลง ก. เขอน ข. อางเกบน า ค. ฝาย ง. ล าหวย

ตงใจท าเพอทดสอบความรทเรยนมา

กนหนอยนะจะ

48

บรรณานกรม

http://th.wikipedia.org/wiki/น า http://reg7.pwa.co.th/waterre.html http://th.wikipedia.org/wiki/วฏจกรน า http://www.marine.tmd.go.th/thai/oceanhtml/oceandoc.html http://www.rmutphysics.com/charud/specialnews/6/clound/cloud_precip.htm http://www.ryt9.com/s/prg/756650 http://web.ku.ac.th/king72/2539/water_s.htm http://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=207752 http://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=207752 http://kmcenter.rid.go.th/kmc16/wichakarn/data/mean2.htm http://www.bosnos.com/question/topic-514.html http:/travel.upyim.com http://irre.ku.ac.th/miis%28wdevelop%29/sn.htm http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam07.html http:/www.oknation.net/blog/happyknowlage/2011/09/09/entry-1 http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam06. html http://www.phrae.go.th/checkdam/checkdam06.html http://www.rdpb.go.th/RDPB/front/Projects/RDPBProjectType.aspx?p=39 http://th.wikipedia.org/wiki/เขอนปาสกชลสทธ http:/www.ohmpps.go.th/searchresult_en.php?quick_type=photo&book=BB2550902; http:/www.ontotour.com http:/www.oknation.net/blog/happyknowlage/2011/09/09 http://www.thaigoodview.com/node/16623 ฉตรชย จรทผา. หนงสอเสรมความร วทยาศาสตร ม.1 ว.101.กรงเทพฯ: พสกสเซนเตอร. 2545

49

ภาคผนวก

50

กระดาษค าตอบ

แบบ ทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน ชดการสอน เรอ............................................................................................

โรงเรยน............................................................................................................................. ชอ..................................................................................................เลขท........................... ชน................................................................วชา............................................................... ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย x ลงในชองทถกตองเพยงขอเดยว

คะแนนทได

คะแนนเตม 10

ขอ ก ข ค ง 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

51

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ

ชดท 1 เรอง การเกดน าและแหลงน า

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

52

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรยนรวทยาศาสตรไปกบโครงการพระราชด าร เรอง น าและการอนรกษ

ชดท 1 เรอง การเกดน าและแหลงน า

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

53

เฉลยบตรกจกรรม

ศนยท 1 คณสมบตของน าและวฏจกรน า

ค าชแจง สมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมล แลกเปลยนความคดเหน และตอบค าถาม ในใบบนทกกจกรรม

1. น ามสตรทางเคม คอ H2O ประกอบดวยธาต ไฮโดรเจน และธาต ออกซเจน

2. ธาตทเปนองคประกอบของน า ยดเกาะกนดวยพนธะใด โควาเลนซ 3. สารทสามารถละลายน าไดดเรยกวา ไฮโดรโฟลก

เชน เกลอ น าตาล กาซออกซเจน 4. สารไฮโดรโฟบก หมายถง สารทละลายในน าไดนอย หรอไมละลสยเลย 5. น ามคาจดเดอด 100 องศาเซลเซยส และจดเยอกแขง 0 องศาเซลเซยส

เมอวดทระดบน าทะเล 6. ปจจยทท าใหเกดวฏจกรของน าคอ ความรอน การระเหย การควบแนน 7. สรปการเกดวฏจกรของน า

น าสถานะของเหลว ไดรบความรอน ระเหยกลายเปนไอ กระทบความเยนเกดการควบแนน กลนตวเปนหยดน า ตกลงสพนดน และเมอไดรบความรอนอกจะระเหยกลายเปนไออกครง เปนเชนนสม าเสมอ

54

เฉลยบตรกจกรรม

ศนยท 2 แหลงน าบนโลกตามธรรมชาต

ค าชแจง สมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมล และตอบค าถามในใบงาน

1. แหลงน าในธรรมชาตในโลกแบงไดเปน 3 ประเภท คอ แหลงน าในบรรยากาศ แหลงน าผวดน แหลงน าใตดน

2.ทะเล มหาสมทร ใชเรยกตางกน มหาสมทร ใชเรยกพนน าทอยระหวาทวปและอยลอมรอบทวป ทะเล ใชเรยกบรเวณทอยขอบของมหาสมทร

3.เพราะเหตใดน าทะเลจงเคม เกดจากแรธาตมากมายละลายอยในน าทะเล เชน คลอรน โซเดยม แมกนเซยม 4.น าทา หมายถงอะไร

หมายถงน าจดทอยในแมน าล าธาร 5.ลกเหบเกดขนไดอยางไร เกดจากกระแสอากาศพดไอน าใหไหลขนและลงอยในเมฆควมโลนมบส ท าใหผลกน าแขงปะทะกบน าเยนยงยวด กลายเปนกอนน าแขงหอหมกนเปนชนๆ จนมขนาดใหญ และตกลงมา

55

เฉลยบตรกจกรรม

ศนยท 3 แหลงน าทมนษยสรางขน

ค าชแจง ใหสมาชกภายในกลมรวมกนสรปความรเกยวกบแหลงน าทมนษยสรางขน ในรปแบบแผนภมมโนทศน ( Mind Mapping ) พรอมทงตกแตงและระบายสใหสวยงาม

แหลงน ำ

ทมนษยสรำงขน

อางเกบน า

ฝาย

เขอน

บอน า

ค าอธบาย

ค าอธบาย

ค าอธบาย

ค าอธบาย

56

บตรกจกรรม

ศนยท 4 โครงการเขอนปาสกชลสทธ

ค าชแจง ใหสมาชกภายในกลมรวมกนศกษาขอมลและตอบค าถามในใบงาน

1.พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด ารใหกรมชลประทานศกษาความเหมาะสมถงการสรางเขอนเขอนปาสกชลสทธเพอแกปญหา ในเรองใด การบรรเทาอทกภยบรเวณรมแมน าปาสก และแกปญหาการขาดแคลนน าใน

ชวงฤดรอน 2. ประโยชนของเขอนปาสกชลสทธ

แหลงน าเพอ อปโภค เพอการเกษตร ชวยปองกนอทกภยในเขตพนทรมแมน า ปาสก บรรเทาอทกภยในพนทตอนลางของแมน าเจาพระยา รวมถงกรงเทพฯ และเขตปรมณฑล เปนแหลงเพาะพนธปลา และเปนแหลงประมงน าจดขนาดใหญ เปนแหลงน าเสรม เพอแกปญหาขาดแคลนน า เปนแหลงทองเทยว

3. ถาหากไมมพระราชด ารในการสรางเขอนปาสกชลสทธ จะมผลกระทบอยางไร ปญหาน าทวมบรเวณรมแมน าปาสก น าทวมบรเวณพนทตอนลางของแมน าเจาพระยา รวมถงกรงเทพฯ เขตปรมณฑล ขาดแคลนน าในฤดรอน

4. แมน าปาสกไหลผานสระบร และไหลไปรวมกบแมน าเจาพระยาทบรเวณใด ใตเกาะเมองพระนครศรอยธยา ณ บรเวณหนาวดพนญเชง

5. ชอเขอนปาสกชลสทธ มความหมายอยางไร เขอนแมน าปาสกทเกบกกน าไดอยางมประสทธภาพ

57

บตรกจกรรม

ศนยส ารอง

ใหสมาชกภายในกลมชวยกนจบชอเขอน ใหสมพนธกบทตงของเขอนใหถกตอง เขอนภมพล จ. สระบร เขอนปาสกชลสทธ จ. ตาก เขอนศรนครนทร จ. กาญจนบร เขอนแกงกระจาน จ. อตรดตถ เขอนสรกตต จ. เพชรบร

58

ประวตผจดท า ชอ - นามสกล นางนพวรรณ เตมเนอทอง วน เดอน ปเกด 3 กมภาพนธ 2519 ประวตการศกษา พ.ศ. 2530 ป.6 โรงเรยนอนบาลลพบร อ.เมอง จ.ลพบร พ.ศ. 2533 ม.3 โรงเรยนอนบาลลพบร อ.เมอง จ.ลพบร พ.ศ. 2536 ม.6 โรงเรยนสารวทยา เขตบางเขน กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2540 คบ. ( วทยาศาสตรทวไป ) เกยรตนยมอนดบท 2 สถาบนราชภฏพระนคร พ.ศ. 2545 ศศม. (พนฐานการศกษา ) มหาวทยาลยรามค าแหง ประวตการท างาน 2541 – 2545 คร โรงเรยนพระหฤทยนนทบร ต าบลบานใหม อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 2545 – 2551 คร คศ 1. โรงเรยนประชาภบาล เขตบางเขน กรงเทพมหานคร 2551 – ปจจบน คร คศ. 2 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดบานออย) สงกดเทศบาลเมองสระบร