2

ค าแนะน าในการใชเอกสารประกอบการเรยนสงคมศกษา เลมท 1 เรอง เศรษฐศาสตรทควรร

ส าหรบนกเรยน

วธเรยนโดยใชเอกสารประกอบการเรยนสงคมศกษา เลมท 1 เรองเศรษฐศาสตรทควรรปฏบตดงน 1. ศกษาสาระส าคญ ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร ระยะเวลาในการ ปฏบตกจกรรม และการประเมนผลการเรยน 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 3. นกเรยนปฏบตกจกรรมทก าหนดตอไปน 3.1 ศกษาใบความรท 1 เรองความรเบองตนของเศรษฐศาสตร 3.2 ท าแผนผงมโนทศน ของ ใบความรท 1 ลงในใบงานท 1 3.3 ตอบค าถาม เรองความรเบองตนของเศรษฐศาสตร ในใบค าถามตอไป 3.4 ศกษาใบความรท 2 เรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร 3.5 ท าแผนผงมโนทศน ของใบความรท 2 ลงในใบงานท 2 3.6 ตอบค าถาม ในใบค าถามเรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร 3.7 ทบทวน ความรทศกษาจน เขาใจ แลวท าแบบทดสอบหลงเรยน 3.8 ตรวจดค าตอบโดยดค าเฉลยภาคผนวกพรอมแจงคะแนนใหคณครทราบดวย 4. นกเรยนศกษาเอกสารประกอบการเรยนสงคมศกษา เรอง เศรษฐศาสตรทควรร ดวยตนเอง ปรกษากบกลมเพอนหรอขอค าแนะน าจากครผสอนได 5. เอกสารประกอบการเรยนสงคมศกษา เลมท 1 ใชเวลาศกษาจ านวน 2 ชวโมง (คาบ) ผเรยนควรปฏบตกจกรรมใหทนตามเวลาทก าหนดใหในแตละกจกรรม 6. ขณะศกษาเอกสารประกอบการเรยน พยายามตงใจปฏบตกจกรรม และดแลสภาพ เอกสารประกอบการเรยนใหสมบรณ เพอประโยชนส าหรบเพอนนกเรยนตอไป

3

สารบญ

หวขอเรอง หนา ค าน า ก ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน เรอง เศรษฐศาสตรทควรร ข สารบญ ค แบบทดสอบกอนเรยน 3 กจกรรมท 1 เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร 7 กจกรรมท 2 เรอง ทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร 18 เกณฑการประเมน 29 แบบทดสอบหลงเรยน 32 กระดาษค าตอบ 36 หนงสออางอง 37 ภาคผนวก 38 ใบเฉลยค าถามเรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร 39 ใบเฉลยค าถามเรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร 40 ใบเฉลยแบบทดสอบกอน และหลงเรยน 41

4

เลมท 1

เศรษฐศาสตรทควรร

5

เศรษฐศาสตรเปนวธการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอสนองตอบความตองการของมนษยทมอยอยางไมจ ากดใหเกดประสทธภาพสงสด โดยวธการทประหยดและเกดประโยชนสงสด การศกษาเศรษฐศาสตรมงใหผเรยนรจกแกไขปญหาเศรษฐกจอยางมระเบยบ ใชเหตผล เพอการกนดอยดของประชาชน โดยท เศรษฐศาสตรจลภาคเปนการศกษาเศรษฐกจหนวยยอยในระดบบคคล สวนเศรษฐศาสตรมหภาค เปนการศกษาเศรษฐกจสวนรวมทงระบบระดบประเทศ มความรความเขาใจเกยวกบความรเบองตนของเศรษฐศาสตร หนวยเศรษฐกจและวงจรเศรษฐกจได 1. บอกความหมายของเศรษฐศาสตรได 2. อธบายความส าคญและประโยชนของเศรษฐศาสตรได 3. อธบายความแตกตางของเศรษฐศาสตรจลภาคและเศรษฐศาสตรมหภาคได 4. อธบายความทมาของเศรษฐศาสตรได 5. อธบายปญหาพนฐานทส าคญทางเศรษฐกจได 6. อธบายถงหนวยเศรษฐกจและวงจรทางเศรษฐกจได 1. ความหมายและทมาของเศรษฐศาสตร 2. สาเหตและเปาหมายทตองเรยนรเศรษฐศาสตร 3. ความส าคญและประโยชนของเศรษฐศาสตร 4. ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจและหนวยเศรษฐกจ

เลมท 1 เศรษฐศาสตรทควรร

สาระส าคญ

ผลการเรยนรทคาดหวง

จดประสงคการเรยนร

สาระการเรยนร

6

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง เศรษฐศาสตรทควรร

เวลาปฏบต 15 นาท ค าชแจง : ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท ( X ) ทบขอทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว เพอทดสอบความรกอนเรยน

************ 1. ความหมายของวชาเศรษฐศาสตรในปจจบน หมายถง การศกษาเกยวกบเรองใด

ก. ความมงคงและการอยดกนดของมนษย ข. ทรพยากรธรรมชาต ซงเปนของหายาก ค. ความตองการทจะบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ ของมนษย ง. การจดสรรทรพยากรใหเพยงพอกบความตองการของมนษย 2. เพราะเหตใด จงมความจ าเปนตองศกษาวชาเศรษฐศาสตรในปจจบน

ก. เพอใหพนฐานในการประกอบอาชพ ข. ทรพยากรของมนษยมอยอยางจ ากด ค. ปญหาคนวางงานและมรายไดต า ง. เพอใหเขาใจปญหาของสงคมประเทศชาต 3. จดมงหมายสงสดของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร ทเกดประโยชนตอรฐบาล คอขอใด

ก. การแกไขปญหาการขาดดลการคากบตางประเทศ ข. จดสรรทรพยากรและกระจายรายได ใหถงมอคนสวนใหญอยางเปนธรรม

ค. การควบคมคณภาพและปรมาณของสนคาใหเพยงพอกบความตองการของมนษย ง. การจดสรรงบประมาณแผนดนใหหนวยราชการตาง ๆ อยางทวถงและเปนธรรม

4. ขอใดแสดงใหเหนวา นกเรยนเปนผมความเขาใจ ในวชาเศรษฐศาสตรและน าไปใชใหเกด

ประโยชนตอชวตประจ าวนของตนเองได ก. การบรโภคสนคาทมคณภาพและราคาประหยด

ข. ตดตามขาวเศรษฐกจจากสอสารมวลชนแขนงตาง ๆ

ค. รจกวธหารายไดพเศษ การใชจายและการออมทรพย ง. เกบออมเงนคาขนมไปฝากธนาคารออมสนทกเดอน

7

5. การศกษาวชาเศรษฐศาสตรในระดบอดมศกษา ผเรยนจะตองมความรพนฐานในวชาใดมากทสด

ก. บญชและการบรหารธรกจ ข. ภาษาองกฤษและภมศาสตรเศรษฐกจ ค. สถตและประชากรศาสตร ง. คณตศาสตรและการใชกราฟ

6. ขอใดแสดงใหเหนวานกเรยนเปนผเรยนวชาเศรษฐศาสตรไดอยางถกวธ ก. วพากษวจารณจากสมมตฐานตาง ๆ

ข. ทดลองเพอคนหาขอเทจจรง ค. อานทบทวนหลกการและตวเลขสถตใหเขาใจ

ง. คดวเคราะหโดยใชเหตและผล 7. การศกษาต าราเศรษฐศาสตรเรอง “ การลงทนของบรษทขามชาตในประเทศไทย” หมายถง การศกษาเกยวกบเรองใด

ก. เศรษฐศาสตรจลภาค

ข. เศรษฐศาสตรมหภาค

ค. เศรษฐศาสตรเชงวเคราะห

ง. เศรษฐศาสตรภาคทฤษฎ 8. การศกษาเศรษฐศาสตรจลภาค คอการศกษาวชาเศรษฐศาสตรลกษณะใด

ก. การศกษากจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเอกชน

ข. การศกษาระดบราคา ปรมาณเงนตรา และการจางงานของประเทศ

ค. การศกษาปญหาการบรหารงานของกจการรฐวสาหกจตาง ๆ

ง. การศกษากจกรรมทางเศรษฐกจในระดบสวนรวมหรอระดบประเทศในระยะเวลาหนง 9. ขอใดจดเปนเศรษฐศาสตรจลภาค ทพบเหนในปจจบน

ก. การไฟฟาฝายผลตฯ กเงนธนาคารโลกมาสรางเขอน

ข. การรถไฟแหงประเทศไทยปรบปรงคณภาพเจาพนกงาน

ค. สหกรณการเกษตรบานหนองนกไขแบงเงนปนผลใหแกสมาชก

ง. คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหชาตจดท ารายไดประชาชนทกป

8

10. ค าวา “ ของหายาก” ในทางเศรษฐศาสตรของหมบานแหงหนงในทองทอ าเภอคลองใหญ จงหวดตราด คอขอใด

ก. ยาแกไขหวด ,รม

ข. ไอน า , ความชนของอากาศ ค. น าฝน, น าคลอง

ง. หาดทราย สายลม และแสงแดด 11.จดประสงคหลกของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร เพอใหผศกษาเขาใจเรองใด

ก. การเงนการธนาคาร

ข. การจดสรรทรพยากร

ค. การพฒนาเศรษฐกจ

ง. การกระจายรายได 12. ความขาดแคลนทปรากฏอยในระบบเศรษฐกจ มสาเหตพนฐานมาจากขอใด

ก. การใชทรพยากรของระบบเศรษฐกจเปนไปอยางไมเตมท ข. มนษยมความตองการไมจ ากด และแสวงหาความพอใจสงสด

ค. การแสวงหาทรพยากรใหม ๆ ไมทนกบการหมดไปของทรพยากร ง. ความตองการของมนษยและจ านวนทรพยากรไมสมดลกน

13. ประโยชนทส าคญทสดของการเขาใจหลกเศรษฐศาสตร คอเรองใด

ก. สามารถใชเงนทมอยใหเกดประโยชนสงสด ข. เปนหลกในการตดสนใจผลตสนคาและบรการ ค. สามารถใชสงทมอยจ ากดใหเกดประโยชนสงสด ง. เปนหลกในการก าหนดราคาสนคาเพอแสวงหาก าไร

14. การศกษาเศรษฐศาสตรเกดจากอะไร ก. การจดสรรทรพยากรทมอยอยางมากมายใหเกดประโยชนสงสด

ข. การแบงปนทรพยากรระหวางประเทศทมอยมากมายกบประเทศทมอยอยางจ ากด

ค. การจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเพยงพอกบความจ าเปนขนพนฐานในการ ด ารงชวตของมนษย ง. ความพยายามในการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอสนองความตองการของ มนษยทมอยอยางไมจ ากด

9

15. วชาเศรษฐศาสตรไมมความจ าเปนในสงคมในลกษณะใด

ก. ในสงคมทมทรพยากรเหลอเฟอ ทกสงทกอยางไมมราคา ข. ในสงคมทมการปกครองโดยผน าเผดจการ เพราะเขาไมฟงนกเศรษฐศาสตร ค. ในสงคมทเปนระบบสงคมนยม เพราะทกอยางถกก าหนดมาจากรฐบาลสวนกลาง ง. ในสงคมทมความตองการอยางไมมขดจ ากด เพราะเราจะไมสามารถจดสรรทรพยากร ไดอยางทวถง

10

กจกรรมท 1

เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร

ชวโมงท 1 ****************************************** เวลาทศกษา 60 นาท จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายของเศรษฐศาสตรได 2. อธบายความส าคญและประโยชนของเศรษฐศาสตรได 3. อธบายความแตกตางของเศรษฐศาสตรจลภาคและเศรษฐศาสตรมหภาคได

เมอทดสอบกอนเรยนจบแลว ใหนกเรยนศกษาใบความรท 1

เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร แลวท าแผนผงมโนทศนของ ใบความรท1 ลงในใบงานท 1

และตอบค าถามในใบค าถามตอไป

11

เวลาทศกษา 20 นาท ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความร เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร ใหละเอยด จบใจความส าคญใหได แลวท ากจกรรมตามใบงานทก าหนด

***********************

ความหมายของเศรษฐศาสตร 1 ตามพจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ.2530 ใหความหมายไวดงน “ เศรษฐ ” หมายถง ดเลศ ดทสด ยอดเยยม ประเสรฐ “ ศาสตร ” หมายถง ระบบวชาความร ต ารา ค าสง ค าชแจง เศรษฐศาสตร หมายถง วชาวาดวยการผลต การจ าหนายจายแจกและการบรโภค

ใชสอยสงตางๆ เศรษฐศาสตร คออะไร (What is Economics ?) ดงไดกลาวแลววาปจจบนขอบเขตและเนอหาของเศรษฐศาสตรไดขยายและครอบคลมเรองตางๆ อยางกวางขวางจงเปนการยากทจะเขยนค านยาม (definition) ซงสามารถระบขอบเขตและเนอหาของเศรษฐศาสตรใหไดครบถวนดวยขอความเพยง 3-4 บรรทด ถงกระนนกตาม นกวชาการเศรษฐศาสตรกไดเพยรพยายามเสนอค านยามไวหลายส านวน ซงอาจแบงค านยามเหลานนออกเปน 2 แนว แนวหนงคอค านยามทเนนถงสวสดการทางเศรษฐกจของมนษย (materialistic definition of economics) อกแนวหนงคอค านยามทเนนถงความจ ากดของทรพยากรทมอย (scarcity definition of economics) 1

พจน นวลปลอด และ อเนก เธยรถาวร. เศรษฐศาสตรครอบครว.กรงเทพฯ : วฒนาพานช.2534 หนา 2-3

ใบความรท 1 เรองความรเบองตนของเศรษฐศาสตร

12

อยางไรกตาม ในปจจบนน นกเศรษฐศาสตรสวนใหญใหความส าคญตอค านยามแนวทสองเพราะครอบคลมสาระของเศรษฐศาสตรไดทวถงมากกวา ลอรดลโอเนล รอบบนส (Lord Lionel Robbins) เปนหนงในบรรดานกเศรษฐศาสตรรนบกเบกทใหค านยามเศรษศาสตรในแนวทสองนในหนงสอชอ An Essay in the Nature and Significance of Economics Science ซงระบวา “ เศรษฐศาสตร คอศาสตรทศกษาถงพฤตกรรมของมนษยในดานความสมพนธระหวางผลกบมรรคอนมอยจ ากด ซงอาจน าไปใชเพอการตางๆ ไดหลายทาง” “Economics is the science which studies human behaviour as a relationship between ends and scarce means which have alternative uses.” นอกจากน ต าราหลกเศรษฐศาสตรสวนมาก โดยเฉพาะอยางยงต าราทเขยนโดยนกเศรษฐศาสตรนโอคลาสสกตางยดค านยามเศรษฐศาสตรในแนวน ยกตวอยาง พอล เอ. แซมมวลสน นยมมากเลมหนง ในหนงสอชอ Economics ไดใหค านยามเศรษฐศาสตรไววา “เศรษฐศาสตร คอการศกษาเกยวกบการทประชาชนและสงคมเลอกใชประโยชนจากทรพยากรอนมอยจ ากด ซงอาจใชเพอการตางๆ ไดหลายทาง ในการผลตสนคาตางๆ และจายแจกสนคาเหลานนเพอการบรโภค ไมวาในปจจบนหรออนาคต ในหมบคคลและกลมบคคลตางๆ ในสงคม” “Economics is the study of how people and society choose to employ scarce resources that could have alternative uses in order to produce various commodities and distribute them for consumption, now or in the future, among various persons and groups in society.” โดยอาศยค านยามทง 2 ส านวนขางตน เราอาจสรางค านยามแบบสนทสดดงน เศรษฐศาสตร คอศาสตรทศกษาเกยวกบการเลอกหนทางในการใชทรพยากรการผลตอนมอยจ ากด เพอการผลตสนคาและบรการใหไดประโยชนสงสด สามารถสนองความตองการอนไมจ ากดของบคคลและกลมบคคลในสงคม

13

J. Harvey ไดใหความหมายไววา เศรษฐศาสตรเปนการศกษาถงวาจะจดทรพยากรทมอย

จ ากด เพอสนองความตองการอยางไร ศ. ปจจย บนนาค ใหความหมายไววา เศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาถงการน าเอาทรพยากร

ทมอยอยางจ ากด มาซอขาย แลกเปลยนหรอน ามาประกอบกน ผลตเปนสนคาดวยความประหยด เพอจ าแนกแจกจายไปบ าบดความตองการของมนษยในสงคม ศ.อทศ นาคสวสด ใหความหมายวา เศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาถงวธการทระบบเศรษฐกจท าการผลตสงของและบรการ เพอบ าบดความตองการของมนษย และจ าแนกแจกจายสงของและบรการเหลานไปยงบคคลทตองการ

เศรษฐศาสตรสมพนธเกยวของกบวชาตางๆดงน

1. เกยวของกบวชาคณตศาสตร ในดานการค านวณหาตนทนการผลตสนคา และบรการ การควบคมคาใชจายไมใหเกนรายได และใชคณตศาสตรในการค านวณวเคราะหทางเศรษฐศาสตร

2. เกยวของกบวชารฐศาสตร โดยทรฐศาสตรเปนวชาทวาดวยการปกครอง นกปกครองจะตองรวธการทจะท าใหคนในปกครองมความเปนอยทด ซงเปนปจจยพนฐานในการด ารงชวต

3. เกยวของกบวชาการตลาด การตลาดเปนการเสนอขายสนคาและบรการเพอบ าบด

ความตองการของมนษย สวนเศรษฐศาสตรจะตองรวามนษยตองการอะไรถาจะเปรยบเทยบเศรษฐศาสตรกคอตวนายแพทย การตลาดคอพยาบาล ผบรโภคคอคนไข

4. เกยวของกบวชานตศาสตร นตศาสตรเปนวชาทเกยวกบกฎหมายตางๆ เชน กฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายอาญา การตรากฎหมายภาษอากร การออกกฎหมายหามมใหเยาวชนทมอายต ากวา 15 ป เขาไปเทยวในสถานเรงรมย

14

6. เกยวของกบวชาภมศาสตร นกเศรษฐศาสตรจะตองมความรในสภาพของทองถน

วามทรพยากรอะไรทจะน ามาใชใหเกดประโยชนได

7. เกยวของกบวชาบรหารธรกจ เกยวกบการด าเนนธรกจใหมประสทธภาพใหธรกจ มการขยายตว และมก าไรสงสด การน าหลกการของเศรษฐศาสตรมาใชในการบรหารธรกจ ท าใหนกบรหารมเทคนค และเครองมอทจะน าไปใชทางดานการบรหารโดยตรง

8. เกยวของกบวชาการศกษา นกเรยนนกศกษาไดศกษาวชาเศรษฐศาสตร เพอจะไดม ความรเกยวกบพนฐานในการด ารงชวตทงในปจจบนและในอนาคต สามารถน าความร ไปแกปญหาทางเศรษฐกจ ท าใหทองถนและประเทศมฐานะทางเศรษฐกจทมนคง

9. เกยวของกบวชาสงคมศกษา การศกษาถงสภาพความเปนอยและการอยรวมกนใน

สงคม จ าเปนตองศกษาถงฐานะทางเศรษฐกจของสมาชกในสงคมวามสภาพเปนอยางไร แตละสงคมมสภาพเศรษฐกจทตางกน ความรสกนกคดยอมแตกตางกนดวย

5. เกยวของกบวชาจตวทยา เปนการศกษาพฤตกรรมของมนษย และพฤตกรรมของ มนษยทแสดงออกมายอมมสาเหต และหาสาเหตของพฤตกรรมนนวาเกดจากอะไร

15

เศรษฐศาสตร

จตวทยา

นตศาสตร

การศกษา

บรหารธรกจ

ภมศาสตร

การตลาด

ผงภมแสดงความสมพนธของเศรษฐศาสตรกบวชาตางๆ

รฐศาสตร

คณตศาสตร

สงคมศกษา

16

วชาเศรษฐศาสตรสามารถแยกเปนแขนงวชาใหญๆได 2 แขนง คอ

1. เศรษฐศาสตรจลภาค ( Micro - economics ) เปนการศกษาเศรษฐศาสตรในระดบบคคล หรอ เศรษฐกจหนวยยอย ซงจะศกษาเกยวกบเศรษฐกจหนวยยอย ซงเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจทงระบบ เชน ศกษาพฤตกรรมการบรโภคสนคา การก าหนดราคาของปจจยการผลต ตนทน ปรมาณการผลตของแตละอตสาหกรรม ในตลาดสนคาแบบตางๆ

2. เศรษฐศาสตรมหภาค ( Macro - economics ) เปนการศกษาเศรษฐศาสตรในระดบ สวนรวม หรอ ระดบประเทศชาต โดยศกษาเกยวกบเศรษฐกจสวนรวมทงระบบ ไดแก การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการพฒนาประเทศ การใชจายของรฐบาล ระดบราคาสนคาและบรการ ความสมพนธระหวางรายได การบรโภค การออม การลงทน และระดบการจางงานโดยทวไป

การศกษาเศรษฐศาสตร มงฝกใหผเรยนรจกแกไขปญหาเศรษฐกจอยางมระเบยบ แบบแผน โดยใชเหตผล ไมใชวธการทองจ าตวเลข หรอหลกการแตตองท าความเขาใจ อยางมเหตผล ใชความรทางคณตศาสตร เพออธบายทฤษฎทางเศรษฐศาสตร ใหเขาใจงายยงขน

เปาหมายของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร วชาเศรษฐศาสตรมงแกปญหาเศรษฐกจ เพอใหบรรลความส าเรจ 4 ประการ ( 4 w ) 1. Wants - สนองความตองการของมนษยใหทวถง 2. Work - พฒนาประสทธภาพการท างาน ( การผลต ) ใหมประสทธภาพ 3. Weaith - ความมงคงในทรพยสนของประเทศชาต 4. Welfare - ความอยดกนดของประชาชน

17

ความส าคญของวชาเศรษฐศาสตร 1. ความส าคญทมตอผบรหารประเทศ คอ น าความรไปใชบรหารประเทศ สรางความเปน

ธรรมในสงคม และยกระดบฐานะทางเศรษฐกจและสงคมใหแกประชาชน 2. ความส าคญทมตอนกธรกจ คอ น าความรไปใชในการด าเนนธรกจ เพอใหไดผลก าไรตอบแทนสงสดภายใตขอบเขตกฎหมายและศลธรรม 3. ความส าคญตอประชาชน คอ ใชประโยชนในชวตประจ าวน เชน ควบคมการใชจาย และแกปญหาสนคาขนราคา ดงนน วชาเศรษฐศาสตรจงเปนเครองมอจดสรรทรพยากรทมอยงอยางจ ากด ใหสามารถสนองความตองการของมนษยใหไดอยางทวถง

ประโยชนของวชาเศรษฐศาสตร 1.ประโยชนตอสงคมประเทศชาต

วชาเศรษฐศาสตร เปนเครองมอปองกนและแกไขปญหาเศรษฐกจของประเทศ เชน ปญหาการวางงาน ปญหาความยากจน ปญหาการขาดดลการคา 2. ประโยชนตอผศกษา 2.1 ชวยใหเขาใจปญหาเศรษฐกจในชวตประจ าวน และสามารถแกไขไดถกตอง เชน ความยากจน สนคามราคาแพง ฯลฯ 2.2 เปนพนฐานในการประกอบอาชพ เชน นายธนาคาร นกธรกจ นกหนงสอพมพ 2.3 เขาใจด าเนนการบรหารของรฐบาล และใหความรวมมอในฐานะทเปนพลเมองด เชน เสยภาษอากร สนบสนนนโยบายการสงออกและน าเขาสนคาบางประเภท ฯลฯ 2.4 ชวยใหเปนผมความรกวางขวาง มเหตผล รจกเสยสละ และไมเปนคนใจแคบ 2.5 ชวยใหการศกษาวชาแขนงอนๆประสบความส าเรจยงขน เชน การศกษาวชา นตศาสตร รฐศาสตร ประวตศาสตร บรหารธรกจ

18

ใบงานท 1 เวลาทปฏบต 15 นาท

ค าสง : เมอนกเรยนอานใบความรท 1 เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร จบแลว ใหนกเรยนท าแผนผงความคด เพอสรปความรทตนเองเขาใจ ลงในใบงานน โดยวาดภาพ ใหสมพนธกบเรองทศกษา พรอมระบายส ใหสวยงามดวย

แผนผงความคดแสดงความรเบองตนของเศรษฐศาสตร

19

ใบค าถาม เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร

เวลาทปฏบต 15 นาท ค าชแจง : จงอธบาย และตอบค าถามตอไปนใหถกตอง ( คะแนนเตม 12 คะแนน ขอละ 2 คะแนน)

1. เศรษฐศาสตรมความหมายอยางไรบาง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 2. วชาเศรษฐศาสตรสามารถแบงไดเปน กแขนงวชา ประกอบดวยอะไรบาง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3. จงบอกขอแตกตางของเศรษฐศาสตรจลภาค และเศรษฐศาสตรมหภาค เปนอยางไร ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 4. การศกษาวชาเศรษฐศาสตรมประโยชนอยางไรบาง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 5. เศรษฐศาสตรมความส าคญตอสงใดบาง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 6. เศรษฐศาสตรมงแกไขปญหาทางดานเศรษฐกจ เพอใหบรรลความส าเรจดานใดเปนส าคญ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................

20

ดเฉลยค าตอบทายเลมแลวประเมนตนเอง วาคะแนนกอนเรยน-หลงเรยนผลตางกน เปนอยางไร

ถาสงสยใหถามคร ถาเขาใจแลว…….

ศกษาใบความรท 2 ตอไปเลย ครบ......

21

กจกรรมท 2 เรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร

****************************************** เวลาทศกษา 60 นาท

จดประสงคการเรยนร

4. อธบายทมาของเศรษฐศาสตรได 5. อธบายปญหาพนฐานทส าคญทางเศรษฐกจได 6. อธบายถง หนวยเศรษฐกจ และวงจรเศรษฐกจได

หากมขอสงสยใหปรกษาคณครผสอน ท าความเขาใจ กอนศกษาตอไป…นะครบ

ถาเขาใจแลว นกเรยนศกษาใบความรท 2 ตอไปไดเลย..ครบ…...

ชวโมงท 2

22

ใบความรท 2

เรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร

เวลาทศกษา 20 นาท

ค าสง : นกเรยนศกษาใบความร เรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร เพอจะไดทราบเกยวกบขอบขายทมาของทรพยากร เมอศกษาจบแลวใหท าใบค าถาม ตอไป

1.ทางเลอกและการเลอก ( choice and choosing) ค าวา “ทางเลอก” เกดขนเพราะทรพยากรตางๆ สามารถน าไปใชประโยชนไดหลายทางตวอยางเชน ทดนแปลงหนงยานชานเมองมขนาด 2 ไร เจาของอาจใชทดนแปลงนนท าประโยชนไดหลายอยางทจะเปนไปได อาท สรางอาคารพาณชย สรางทอาศย สรางโรงงาน ฯลฯ นอกจากนความไมสมดลระหวางความตองการทมไมจ ากดกบทรพยากรการผลตทมอยจ ากด ท าใหไมสามารถตอบสนองความตองการทงหมดได เราจงตองม “การเลอก” (choosing) ใชทรพยากรอนมอยจ ากดในทางทจะกอใหเกดประโยชนหรอใหความพอใจมากทสด ดงตวอยางขางตนน เจาของทดนคงอยากจะมสงกอสรางหลายอยางในทดนแปลงเดยว แตทดนมขนาดจ ากด จงตองมการเลอกสรางเพยงอยางเดยวทใหประโยชนแกเจาของมากทสด ประโยชนนอาจจะอยในรปผลตอบแทนหรอความพอใจหรอทงสองอยาง การเลอกนบเปนพฤตกรรมเชงเศรษฐกจขนพนฐานทตองเผชญตงแตระดบบคคล กลมบคคลไปจนถงระดบประเทศชาต ในระดบบคคลหรอกลมบคคลรายไดทมจ ากดท าใหไมสามารถใชจายไดตามใจชอบ เมอมสนคาและบรการทอยากไดพรอมกนหลายอยาง บคคลจงตองตดสนใจเลอกซอเฉพาะสนคาทจะใหความพอใจสงสด ในระดบประเทศชาตจ าเปนตองตดสนใจเลอกใชทรพยากรทมจ ากดในทางทจะท าใหประชาชนสวนใหญไดรบความพอใจสงสดเชนกน ดงนน “ทางเลอก” และ “การเลอก” จงเปน “เงา” ของเศรษฐศาสตร สงใดทมประเดนเกยวกบการเลอกใชทรพยากร เศรษฐศาสตรยอมมสวนเกยวของกบสงนน ในทางตรงขามทรพยากรใดทถกก าหนดใหใชไดเพยงทางเดยว เศรษฐศาสตรกไมมสวนเกยวของ คอไมตองใชเศรษฐศาสตรในการเลอก

23

2. ทรพยากรการผลต (productive resources) ค าวา “ทรพยากรการผลต” หมายถงทรพยากรทใชผลตสนคาและบรการ เรยกอกชอหนงวา ปจจยการผลต (factors of production or input) แบงเปน 4 ประเภท คอ ทดน (land) แรงงาน (labour) ทน (capital) และผประกอบการ (entrepreneur) 2.1 ทดน (land) ไดแกทดนรวมทงทรพยากรธรรมชาตอนๆ เชน ปาไม แรธาต สตวปา สตวน า ความอดมสมบรณของดน ปรมาณน าฝน และทวทศนธรรมชาตตางๆ เปนตน สงเหลานมอยตามธรรมชาต มนษยสรางขนไมได แตสามารถปรบปรงคณภาพของทรพยากรธรรมชาตไดบางอยางเชน ปรบปรงทดนใหอดมสมบรณขน ผลตอบแทนจากการใชทดนเรยกวา คาเชา (rent) 2.2 แรงงาน (labour) เปนทรพยากรมนษย (human resource) โดยทวไปพจารณาเฉพาะประชากรทอยในวยท างาน นอกจากปรมาณแลวยงพจารณาในดานคณภาพดวย ซงไดแก ระดบการศกษาและความรในการประกอบอาชพ สตปญญาและความคดอาน สขภาพอนามย ศลธรรมและจรยธรรม สงเหลานรวมกนเปนแรงกายและแรงใจทมนษยทมเทใหแกการผลตสนคาและบรการ ในทางเศรษฐศาสตรมการแบงแรงงานเปน 3 ประเภท ไดแก แรงงานฝมอ (skilled labour) เชน นกวทยาศาสตร นกวชาการ วศวกร และแพทย เปนตน แรงงานกงมฝมอ (semi skilled labour) เชน ชางไม ชางเทคนค พนกงานเสมยน ชางคมเครองจกรในโรงงาน เปนตน และแรงงานไรฝมอ (unskilled labour) เชน กรรมกรแบกหาม นกการภารโรง คนยาม เปนตน ผลตอบแทนของแรงงานเรยกวา คาจางและเงนเดอน (wage and salary) อนง แรงงานสตวไมนยมนบเปนปจจยการผลตประเภทแรงงาน แตอาจอนโลมเปนปจจยการผลตประเภททน 2.3 ทน (capital) คอสงทมนษยสรางขนเพอใชรวมกบปจจยการผลตอนๆ ในการผลตสนคาและบรการ ทนหรอสนคาทน (capital goods) แบงเปน 2 ประเภท ไดแก สงกอสราง (construction) และอปกรณการผลต (equipment) การลงทน (investment) หมายถงการจดหาสนคาทน โดยมวตถประสงคเพอใหการผลตสนคาและบรการในอนาคตเพมขน เงนทน (money capital) นกเศรษฐศาสตรถอวาเปนเพยงสอกลางในการจดหาสนคาทน สนคาทนหรอสนทรพยประเภททนยอมสะทอนถงก าลงการผลตทมอยในหนวยผลตหรอในระบบเศรษฐกจทเปนจรงไดดกวาจ านวนเงนทน ดงนนสนคาทนจงมความส าคญในเชงเศรษฐกจมากกวาเงนทน แตเนองจากไมสามารถค านวณยอดรวมสนคาทน เพราะสนคาทนแตละอยางมหนวยนบไมเหมอนกน อกทงการวดผลตอบแทนจากปจจยทนโดยตรงมความยงยาก ดงนนจงเลยงไปใชจ านวน

24

เงนลงทนแทน และใชผลตอบแทนของเงนทนอนไดแกดอกเบย (interest) เปนผลตอบแทนของปจจยทนดวย

2.4 ผประกอบการ (entrepreneur) คอผท าหนาทรวบรวมปจจยการผลต 3 ประเภททกลาวขางตนเพอท าการผลตสนคาและบรการ คาตอบแทนของผประกอบการเรยกวา ก าไร (profit)

ในบรรดาปจจยการผลตทง 4 ประเภท ทกลาวมา อาจกลาวไดวาผประกอบการเปนปจจยการผลตทส าคญเหนอปจจยการผลตอนๆ ดงจะเหนไดจากกรณประเทศญปนในชวงครงศตวรรษทผานมาญปนมผประกอบการทดทงในเชงปรมาณและคณภาพ ท าใหญปนมความเจรญทางเศรษฐกจอยางมากทงๆ ทขาดแคลนปจจยดานทดนและทรพยากรธรรมชาต ในขณะทประเทศดอยพฒนาหลายประเทศขาดแคลนผประกอบการทมคณภาพ ทงๆ ทอดมสมบรณดวยทรพยากรทดน ปาไม และแรธาต 3. การมอยจ ากด (scarcity) ค าวา “มอยจ ากด” หมายถงทรพยากรทกอยางในโลกลวนมอยอยางจ ากด ไมวาจะเปนทดน ทรพยากรธรรมชาต เครองจกรตางๆ และก าลงแรงงาน เมอน าทรพยากรเหลานไปใชในการผลตสนคาและบรการ จงไดสนคาและบรการในปรมาณทจ ากด หากมองในระดบประเทศ ไมมประเทศใดทสามารถไดทรพยากรมาโดยไมจ ากด แมแตประเทศทจดวาไดครอบครองทรพยากรชนดใดชนดหนงมากกวาประเทศอนใด กยงตองประสบกบภาวะ “การมอยจ ากด” อยางหลกเลยงไมได ยกตวอยาง รสเซยซงเปนประเทศหนงในโลกทมปรมาณส ารองน ามนมากทสด กยงประสบกบภาวการณมน ามนอยจ ากด ประชาชนทวไปในประเทศนยงคงมความเปนอยในระดบปานกลาง เนองจากไมมน ามนมากมายพอทจะน าไปแลกสนคาอยางไมจ ากด หรอกรณประเทศญปน แมผประกอบการมความสามารถสงในการดงดดทรพยากรของประเทศอนไดมากมายแตการมอยจ ากดกปรากฏออกมา กลาวคอเมอถกญปนดดไป ประเทศเจาของทรพยากรกมทรพยากรเหลออยนอยลง หากพจารณาในระดบบคคล การทบคคลหนงหรอกลมหนงครอบครองและบรโภคทรพยากรมากมาย กจะมทรพยากรเหลอนอยลงส าหรบคนกลมอนภายในสงคมเดยวกน ความจ ากดนเปนปรากฏการณทเกดขนทวโลกในทกระดบสงคมและเกดขนอยตลอดเวลาและในอนาคตการมจ ากดอาจจะยงปรากฏชดเจนมากขนเมอทรพยากรสวนหนงถกใชหมดไป สวนทเหลออยมนอยลง การแยงชงทรพยากรขามชาตจะอยในรปเปดเผยและแอบแฝง อยางไรกตามปรากฏการณนจะไมเกดขนรนแรงหากมการคนพบวทยาการใหมๆ เพอใชในการเพมพนหรอสรางทรพยากรใหมทดแทนทรพยากรเดมทหมดไป อยางเชนการใชแสงแดดผลตพลงงานไฟฟาแทนน ามน

25

4. สนคาและบรการ (goods and services) ค าวา “ สนคาและบรการ” ในทางเศรษฐศาสตรคอสงทไดจากการท างานรวมกนของปจจยการผลตตางๆ เปนสงทมอรรถประโยชน (utility) มากกวาศนย สามารถสนองความตองการของผบรโภคได ไมวาความตองการนนจะขดตอสขภาพอนามยหรอศลธรรมอนดงามหรอไมกตาม อาท นาฬกาขอมอ ต าราเรยน นตยสาร ยาแอสไพรน บรการตรวจรกษาโรค บหร ฯลฯ ในการศกษาเศรษฐศาสตร ไดแบงสนคาออกเปน 2 ประเภท ไดแก เศรษฐทรพย (economic goods) และสนคาไรราคา(free goods) เศรษฐศาสตรศกษาเฉพาะสนคาทเปนเศรษฐทรพยเทานน 4.1 เศรษฐทรพย (economic goods) คอสนคาทมตนทน ดงนนจงมราคามากกวาศนยโดยปกตผบรโภคจะเปนผจายคาสนคาโดยตรง แตในบางกรณผบรโภคกบผจายคาสนคาอาจเปนคนละคน ซงไดแก เศรษฐทรพยทไดจากการบรจาค จากการใหโดยเสนหา หรอจากการทรฐบาลจดหามาให ซงเรยกอกชอหนงวา “ สนคาใหเปลา” (ซงไมใชสนคาไรราคา) เราอาจแบงเศรษฐทรพยออกเปน 2 ประเภท ไดแก สนคาเอกชน (private goods) และสนคาสาธารณะ (public goods) สนคาเอกชนเปนสนคาทแยกการบรโภคออกจากกนได (rival consumption) ตวอยางเชน เสอทนาย ก สวมใสเปนคนละตวกบเสอทนาย ข สวมอย หรอบานทนาย ก อาศยอยเปนคนละหลงกบทนาย ข อาศยอย นอกจากน เปนสนคาทเจาของสามารถกดกนผบรโภครายอนได (exclusion principle) ยกตวอยาง นาย ก เปนผจายเงนซอรถยนตมาคนหนงนาย ก สามารถกดกนมใหผอนใชประโยชนจากรถยนตคนนนได สวนสนคาสาธารณะเปนสนคาทบรโภครวมกน (joint consumption) ยกตวอยาง ถนนทนาย ก ก าลงขบรถอย กเปนถนนสายเดยวกบทมบคคลอนใชสญจรไปมาอยเชนกน นอกจากน เปนสนคาทไมสามารถกดกนบคคลหรอกลมบคคลใดใหพนจากการบรโภคได (non-exclusion principle) ทงนอาจเปนเพราะมผบรโภคจ านวนมหาศาลจนท าใหการกดกนเปนไปไดยาก เชน ถนน คลองชลประทาน การจดการศกษาของรฐ เปนตน หรออาจเปนเพราะการบรโภคทเพมขนของบคคลกลมหนงไมเปนเหตใหบคคลกลมอนตองบรโภคลดลงหรอขาดโอกาสในการบรโภค เชน การปองกนประเทศและการกระจายเสยงทางวทย เปนตน 4.2 สนคาไรราคา (free goods) หมายถงสนคาและบรการทเกดขนเองตามธรรมชาต ไมมตนทนการผลต จงไมมราคาทตองจาย ตวอยางของสนคาไรราคา ไดแก แสงแดด สายลม น าฝน อากาศในบรรยากาศ น าทะเล และน าในแมน าล าคลอง เปนตน หากวเคราะหโดยใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร อนไดแกอปสงค (demand) และอปทาน(supply) เสน D คอเสนอปสงคในการเสนอซอแสงแดด สวนเสน S คอเสนอปทานในการขายแสงแดด รปท 1.1 (ก) ณ ชวงเวลาทพจารณา เนองจาก ณ ระดบราคาเทากบศนย ปรมาณอปทานของ

26

แสงแดด(0Q2)มมากกวาปรมาณอปสงค (0Q1)เปนจ านวนQ1Q2 ส าหรบรปท 1.1 (ข) แสดงใหเหนวา ณ ระดบราคาเทากบศนย ปรมาณอปสงคเทากบปรมาณอปทานพอด ทงในกรณ (ก) และ(ข) อปสงคและอปทานไมไดตดกน ณ ระดบมากกวาศนย ดงนน จงไมมราคาตลาดทตองจายหากอปทานและอปสงคตดกน ณ ระดบราคามากกวาศนย กจะกลายเปนเศรษฐทรพย 5. ความตองการไมจ ากด (unlimited wants) ค าวา “ความตองการไมจ ากด” ในทางพทธศาสนามค าเรยกมนษยวา “ปถชน” ซงหมายถง มนษยทยงหนาดวยกเลส ซงไดแก โลภะ โทสะ โมหะ บคคลทม “โลภะ” กคอคนท “มความตองการไมจ ากด” หรอไมรจกพอ เมอไดมาอยางหนงกอยากไดอยางอน หรอหากไดสงหนงมาเพยงพอแลวกจะตงความปรารถนาอยากไดสงใหมตอไป เปนเชนนเรอยๆ ไมมทสนสด ฉะนนหากไปถามคนยากจนวาในชวตปรารถนาอะไร ค าตอบมกจะเปนวาขอใหมอาหารรบประทานพออม 3 มอ หรอมปจจย 4 ครบถวน หากถามค าถามเดยวกนกบผมรายไดปานกลาง ค าตอบมกเปนวานอกจากมปจจย 4ครบถวนแลวยงตองมคณภาพทดขน เชน อาหารตองอรอยถกปาก เสอผาตองมตามสมยนยม ในบานขอมเครองปรบอากาศ ตเยน โทรทศนส และเคเบลทว เปนตน และหากถามมหาเศรษฐวาปรารถนาอะไรในชวต ค าตอบกคงจะเปนวาอยากอยในต าแหนงคนทรวยทสดในระดบประเทศหรอระดบโลกหรออยากมชอเสยงเกยรตยศนอกเหนอจากวตถสมบตทมอยมหาศาลโดยสรปส าหรบมนษยปถชนแลวจะไมมค าตอบวาพอแลว หยดแลว ไมตองการแลว ไมปรารถนาอะไรทงสนแลว

ราคา

0 Q1 Q2 ปรมาณผลผลต

(ก)

D S D ราคา

0 ปรมาณผลผลต

(ข)

D S

27

ทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร เศรษฐศาสตรมทมาจากเหตผล 5 ประการ คอ 1. ทรพยากรการผลตมจ ากด หมายถง ทรพยากรทน ามาผลตสนคาและบรการ เพอจ าหนายจายแจกใหกบผบรโภคมจ ากด ทรพยากรการผลตเรยกวา ปจจยการผลต แบงเปน 4 ประเภท คอ ทดน แรงงาน ทน และผประกอบการ 2. ความตองการของมนษยมไมจ ากด หมายถง ความตองการของมนษยทจะกนและ ใชทรพยากรเพอตอบสนองความตองการของตนมไมจ ากด เมอไดมาอยางหนงกอยากได อกอยางหนง เปนเชนนตอไปเรอย ๆ ไมมทสนสด 3. การขาดแคลนหรอการมอยอยางจ ากด หมายถง ทรพยากรทกอยางในโลกลวนมอย อยางจ ากด ไมวาจะเปนทดน ทรพยากรธรรมชาต เครองจกร ตาง ๆ และก าลงแรงงาน เมอน าทรพยากรเหลานไปใชในการผลตสนคาและบรการจงไดสนคาและบรการในปรมาณจ ากด 4. สนคาและบรการ หมายถง สงทไดจากการท างานรวมกนของปจจยการผลตตาง ๆ เปนสงทมอรรถประโยชน มากกวาศนย สามารถสนองความตองการของผบรโภคได ไมวา ความตองการนนจะขดตอสขภาพ อนามย หรอศลธรรมอนดงามหรอไมกตาม 5. การเลอก หมายถง การททรพยากรน าไปใชประโยชนไดหลายทางประกอบกบความ ไมสมดลระหวางความตองการทไมจ ากดกบทรพยากรการผลตทมอยจ ากด ท าใหความตองการบางสวนไมสามารถจะระบได เราจงเลอกใชทรพยากรอนมจ ากดไปในทางทจะกอใหเกด ประโยชนสงสด หรอใหความพอใจมากทสดทงระดบบคคลและประเทศชาต สนคาทางเศรษฐศาสตร แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. เศรษฐทรพย คอ สนคาทมตนทน ดงนนจงมราคามากกวาศนย เปนทรพยสน ทมอยเปนจ านวนจ ากด ผใดตองการจะบรโภคทรพยประเภทนจะตองน าทรพยชนดอนหรอเงนไป แลกเปลยนซอหาจงจะไดมา ทงนยงรวมถงเศรษฐทรพยทไดจากการบรจาค หรอจากการใหโดย เสนหา หรอจากการทรฐบาลจดหามาให หรอทเรยนวา สนคาใหเปลา ( ซงไมใชสนคาไรราคา ) เศรษฐทรพย ยงแบงไดอก 2 ชนด คอ 1.1. สนคาเอกชน คอ สนคาทแยกการบรโภคออกจากกนได เชน เสอทนาย ก สวมใสเปนคนละตวกบเสอทนาย ข สวมอย และเปนสนคาทเจาของสามารถกดกนผบรโภค รายอนได ( ไมใหคนอนมาใชของเรา )

28

1.2. สนคาสาธารณะ คอ สนคาทบรโภครวมกน และเปนสนคาทไมสามารถกดกนบคคลหรอกลมบคคลใดใหพนจากการบรโภคได หรอเปนการบรโภคทเพมขนของบคคลกลม หนงไมเปนเหตใหบคคลกลมอนตองบรโภคลดลงหรอขาดโอกาสในการบรโภค เชน ถนน โรงพยาบาล น าประปา การจดการศกษาของรฐ ฯลฯ 2. ทรพยเสรหรอสนคาไรคา หมายถง สนคาและบรการทไมมตนทน จงไมมราคา ทตองจาย เชน แสงแดด สายลม น าฝน อากาศในบรรยากาศ น าทะเล และน าในแมน าล าคลอง ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ การด าเนนชวตทางเศรษฐกจของมนษยทกสงคม จะประสบกบปญหาพนฐานทส าคญ 3 ประการคอ 1. ปญหาวาจะผลตอะไร หมายถง สนคาและบรการชนดใดทควรจะผลตขนมา และควรมปรมาณเทาใดจงจะเพยงพอสนองความตองการบรโภค 2. ปญหาวาจะผลตอยางไร หมายถงวธการผลตควรจะเปนอยางไร ใชปจจยการผลต เชน แรงงาน ทดน และวตถดบอยางไรจงจะประหยดตนทน โดยมงเพอใหไดผลผลตมากทสด และเสยตนทนนอยทสด 3. ปญหาวาจะผลตเพอใคร หมายถง สนคาและบรการทผลตขนมา จะสนองความตองการของใคร และการกระจายสนคาและบรการไปสบคคลตาง ๆ จะท าไดอยางไร หนวยเศรษฐกจ หมายถง ผประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ ซงตามปกตจะมจ านวนมากมายในสงคมเศรษฐกจ แบงได 2 ประเภท คอ 1. หนวยเศรษฐกจตามหนาททางเศรษฐกจ ไดแก 1.1 หนวยครวเรอน ซงประกอบดวยสมาชกทงมวลในสงคมท าหนาทเปนผบรโภคและเจาของปจจยการผลต 1.2 หนวยผลตหรอหนวยธรกจ ท าหนาทผลตสนคาและบรการโดยการจดหา ปจจยการผลตมาจากหนวยครวเรอน และท าหนาทจ าหนายผลผลตแกหนวยครวเรอน เพอการบรโภคดวย 2. หนวยเศรษฐกจตามกจกรรมทางเศรษฐกจ แบงเปน 5 ประเภท ไดแก 2.1 แบบเอกชนคนเดยวเปนเจาของ คอ หนวยธรกจทมคนเพยงคนเดยวเปนผประกอบการและรบผดชอบทกอยาง เชน รานคาของช าทวไปหนวยธรกจแบบนมมากทสด 2.2 หางหนสวน คอ หนวยธรกจทมบคคลตงแต สองคนขนไปแตไมเกน

29

7 คนรวมมอกนด าเนนธรกจ โดยมการก าหนดทนในหมผถอหนสวนและรบผดชอบตอก าไร หรอขาดทนตามหนทลงทน ซงแบงออกเปน 2 ชนดคอ 2.2.1. หางหนสวนสามญ คอ หางหนสวนทผเปนหนสวนทกคนตองรบผดชอบในหนสนรวมกน โดยไมจ ากดจ านวน 2.2.2. หางหนสวนจ ากด คอ หางหนสวนทมผถอหนแบงเปน 2 พวก คอ พวกหนงรบผดชอบจ ากดเพยงไมเกนจ านวนเงนทตนถอหน ( ชดใชจ ากดตามหนทถอ ) อกพวกหนงรบผดชอบรวมกนในหนสนอยางไมจ ากดจ านวน 2.3. บรษทจ ากด คอ หนวยธรกจทมผถอหนตงแต 7 คนขนไปกอตงขนโดยการแบงทนเปนหน ( หรอเรยกทนโดยออกเปนหน ) เรยกวา หนทน และอาจจะขยายกจการได ( หาทนเพม ) โดยการออก หนก ขายใหแกบคคลทวไป เชน หนของธนาคารกรงเทพฯ และธนาคารอน ๆ ดงนนผทซอหนจงเปนเจาหนบรษท และไดรบดอกเบยและเงนปนผลเปนผล ตอบแทนตามเงอนไขทระบในหน บรษทจ ากด ม 2 ประเภท คอ บรษทเอกชน และบรษทมหาชน 2.4. สหกรณ คอ หนวยธรกจทจดตงขนโดยกลมบคคลเพอประกอบธรกจตามวตถประสงคทตงไว เพอชวยเหลอสมาชกโดยไมหวงผลก าไรเปนส าคญ เชน สหกรณการเกษตร สหกรณประมง สหกรณนคม(จดสรรทดนท ากน) สหกรณรานคา สหกรณบรการ และสหกรณออมทรพย 2.5. รฐวสาหกจ คอหนวยธรกจทรฐบาลเปนเจาของ หรอมหนสวนดวยเกนกวารอยละ 50

วงจรเศรษฐกจ หมายถง วงจรแหงความสมพนธกนระหวางหนวยครวเรอนกบหนวยผลต ซงเกดจากการทหนวยผลตตองจดหาปจจยการผลตมาจากหนวยครวเรอนและจ าหนายจายแจกสนคาและบรการทผลตไดไปใหแกหนวยครวเรอนดวย แบงออกเปน 3 แบบใหญ ๆ คอ 1. วงจรเศรษฐกจแบบการแลกเปลยนสนคาโดยตรง 2. วงจรเศรษฐกจแบบใชเงนเปนสอกลางการแลกเปลยน 3. วงจรเศรษฐกจแบบมคนกลาง เมอนกเรยนอานใบความรจบแลว ใหท าความเขาใจ ทบทวนอกครงหนง แลวท ากจกรรมในใบงานตอไป

30

ใบงานท 2

เวลาทปฏบต 15 นาท ค าสง : เมอนกเรยนอานใบความรท 2 เรองทมาของเศรษฐศาสตร กบการจดสรรทรพยากร จบแลวใหนกเรยนท าแผนผงความคด เพอสรปความรทตนเองเขาใจ ลงในใบงานน โดยวาดภาพ ใหสมพนธกบเรองทศกษา พรอมระบายสใหสวยงามดวย แผนผงความคดเรองทมาของเศรษฐศาสตรกบการจดการทรพยากร

31

ใบค าถาม เรอง ทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกค าตอบทมความสมพนธกบค าถาม แลวเลอกหวขอมาใสหนาขอค าถาม ทเหนวาสมพนธกนทสด

ค าถาม ค าตอบ

........1 สนคาและบรการ ........2 ปจจยการผลต ........3 ความตองการของมนษยมไมจ ากด .........4 เศรษฐทรพย ........5 สนคาสาธารณะ ........6 ทรพยเสร (สนคาไรคา) ........7 หนวยเศรษฐกจ ........8 หนวยธรกจทมคนเพยงคนเดยวเปน ผประกอบการและรบผดชอบทกอยาง ........9 หนวยธรกจทมบคคลตงแต 2 คน ขนไปแตไมเกน 7 คน รวมมอกน ด าเนนธรกจโดยมการก าหนดทนใน หมผถอหนสวนและรบผดชอบตอ ก าไรหรอขาดทนตามหนทลงทน .........10 วงจรเศรษฐกจ

ก. ทดน แรงงาน ทน ผประกอบการ ข. อรรถประโยชน ค. การจดสรรทรพยากร ง. ทรพยสนทมอยจ ากดผตองการบรโภค

จะตองน าทรพยชนดอน หรอเงนแลกเปลยนซอมาจงได

จ. สนคาทบรโภครวมกน ฉ. ผประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ ช. แสงแดด น าทะเล น าฝน ซ. เอกชนคนเดยวเปนเจาของ ฌ. หางหนสวน ญ. บรษทจ ากด ฎ. วงจรแหงความสมพนธกนระหวาง

หนวยครวเรอนกบหนวยผลต

32

แบงเกณฑการประเมนออกเปน 4 ระดบ 1 คะแนน = ค าตอบตรงเนอหาครงหนง หรอ 50% แตมผดบาง 2 คะแนน = ค าตอบตรงเนอหาครงหนง หรอ 50% 3 คะแนน = ค าตอบตรงเนอหาครบถวน แตมผดเลกนอย 4 คะแนน = ค าตอบตรงเนอหาครบถวน ถาคะแนนในขอค าถามมากกวาหรอนอยกวากใหปรบเกณฑใหได 4 ระดบ

เกณฑการประเมนผลใบค าถามอตนย

หมายเหต

33

เกณฑการประเมนผล (Mind Map) ผงมโนทศน

คะแนน ประเดน

ระดบคณภาพ

1 2 3 การท าผงมโนทศน

1. ตรงประเดนสาระส าคญของเรอง และรายละเอยดประกอบ

2. มความหมายในตวของภาพทวาด 3. มความสวยงามเปนระเบยบ เรยบรอย

4. ผลงานเสรจทนตามเวลาท ก าหนด

เกณฑทวดและประเมน ในขอท 1 เกณฑทจด ระดบคณภาพ 1. หมายถง ไมตรงประเดนสาระส าคญของเรองและรายละเอยดประกอบเทาทควร 2. หมายถง ตรงประเดนสาระส าคญของเรองแตไมรายละเอยดประกอบ 3. หมายถง ตรงประเดนสาระส าคญของเรองมรายละเอยดประกอบดสมบรณ ในขอท 2 เกณฑทจด ระดบคณภาพ 1. หมายถง ไมมความหมายเปนการก าหนดหวขอธรรมดารปไมนาสนใจ 2. หมายถง มการวาดภาพสอความหมายถงเรองทศกษาแตไมมจดเดนในงาน 3. หมายถง ภาพผงมโนทศน (Mind Map) ทวาดมเรองราวภาพสอความหมาย เขาใจชดเจน ในขอท 3 เกณฑทจด ระดบคณภาพ 1. หมายถง มความสวยงามแตลงสไดนอยไมครบทกองคประกอบ 2. หมายถง มความสวยงามลงสไดครบทกองคประกอบ ดพอใช 3. หมายถง มความสวยงามลงสไดมสสนนาสนใจท างานเรยบรอย สมบรณดมาก ในขอท 4 เกณฑทจด ระดบคณภาพ 1. หมายถง การท างานสงไมทนในชวโมงเรยน 2. หมายถง การท างานสงส าเรจกอนหมดเวลา 5 นาท 3. หมายถง การท างานสงส าเรจภายในระยะเวลา 4-5 นาท เทานน

34

ถาเขาใจแลว ท าแบบทดสอบหลงเรยนไดเลย...ครบ....……

ทบทวนความรอกครง นะครบ………

กอนท าแบบทดสอบหลงเรยน

35

แบบทดสอบหลงเรยน เรองเศรษฐศาสตรทควรร

ค าชแจง : ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท ( x ) ทบขอทเหนวาถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว ดวยตนเอง หลงจากศกษาเนอหาจบแลว เพอทดสอบความรหลงเรยน

********** 1.เพราะเหตใด จงมความจ าเปนตองศกษาวชาเศรษฐศาสตรในปจจบน

ก. เพอใหพนฐานในการประกอบอาชพ ข. ทรพยากรของมนษยมอยอยางจ ากด

ค. ปญหาคนวางงานและมรายไดต า ง. เพอใหเขาใจปญหาของสงคมประเทศชาต

2. ความหมายของวชาเศรษฐศาสตรในปจจบน หมายถงการศกษาเกยวกบเรองใด

ก. ความมงคงและการอยดกนดของมนษย ข. ทรพยากรธรรมชาต ซงเปนของหายาก

ค. ความตองการทจะบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ ของมนษย ง. การจดสรรทรพยากรใหเพยงพอกบความตองการของมนษย 3. ขอใดแสดงใหเหนวา นกเรยนเปนผมความเขาใจ ในวชาเศรษฐศาสตรและน าไปใชใหเกด

ประโยชนตอชวตประจ าวนของตนเองได ก. การบรโภคสนคาทมคณภาพและราคาประหยด

ข. ตดตามขาวเศรษฐกจจากสอสารมวลชนแขนงตาง ๆ

ค. รจกวธหารายไดพเศษ การใชจายและการออมทรพย

ง. เกบออมเงนคาขนมไปฝากธนาคารออมสนทกเดอน

4. จดมงหมายสงสดของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร ทเกดประโยชนตอรฐบาล คอขอใด

ก. การแกไขปญหาการขาดดลการคากบตางประเทศ

ข จดสรรทรพยากรและกระจายรายได ใหถงมอคนสวนใหญอยางเปนธรรม

ค. การควบคมคณภาพและปรมาณของสนคาใหเพยงพอกบความตองการของมนษย ง. การจดสรรงบประมาณแผนดนใหหนวยราชการตาง ๆ อยางทวถงและเปนธรรม

36

5. การศกษาวชาเศรษฐศาสตรในระดบอดมศกษา ผเรยนจะตองมความรพนฐานในวชาใดมากทสด

ก. บญชและการบรหารธรกจ ข. ภาษาองกฤษและภมศาสตรเศรษฐกจ

ค. สถตและประชากรศาสตร ง. คณตศาสตรและการใชกราฟ

6. ขอใด แสดงใหเหนวานกเรยนเปนผเรยนวชาเศรษฐศาสตรไดอยางถกวธ ก. วพากษวจารณจากสมมตฐานตาง ๆ

ข. ทดลองเพอคนหาขอเทจจรง ค. อานทบทวนหลกการและตวเลขสถตใหเขาใจ

ง. คดวเคราะหโดยใชเหตและผล 7.จดประสงคหลกของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร เพอใหผศกษาเขาใจเรองใด

ก. การเงนการธนาคาร ข. การจดสรรทรพยากร

ค. การพฒนาเศรษฐกจ ง. การกระจายรายได

8. ความขาดแคลนทปรากฏอยในระบบเศรษฐกจ มสาเหตพนฐานมาจากขอใด

ก. การใชทรพยากรของระบบเศรษฐกจเปนไปอยางไมเตมท ข. มนษยมความตองการไมจ ากด และแสวงหาความพอใจสงสด

ค. การแสวงหาทรพยากรใหม ๆ ไมทนกบการหมดไปของทรพยากร ง. ความตองการของมนษยและจ านวนทรพยากรไมสมดลกน

9. ประโยชนทส าคญทสดของการเขาใจหลกเศรษฐศาสตร คอเรองใด

ก. สามารถใชเงนทมอยใหเกดประโยชนสงสด ข. เปนหลกในการตดสนใจผลตสนคาและบรการ ค. สามารถใชสงทมอยจ ากดใหเกดประโยชนสงสด ง.เปนหลกในการก าหนดราคาสนคาเพอแสวงหาก าไร

37

10. การศกษาเศรษฐศาสตรเกดจากอะไร ก. การจดสรรทรพยากรทมอยอยางมากมายใหเกดประโยชนสงสด

ข. การแบงปนทรพยากรระหวางประเทศทมอยมากมายกบประเทศทมอยอยางจ ากด

ค. การจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเพยงพอกบความจ าเปนขนพนฐานในการ ด ารงชวตของมนษย ง. ความพยายามในการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดเพอสนองความตองการของ มนษยทมอยอยางไมจ ากด

11. วชาเศรษฐศาสตรไมมความจ าเปนในสงคมในลกษณะใด

ก. ในสงคมทมทรพยากรเหลอเฟอ ทกสงทกอยางไมมราคา ข. ในสงคมทมการปกครองโดยผน าเผดจการ เพราะเขาไมฟงนกเศรษฐศาสตร ค. ในสงคมทเปนระบบสงคมนยม เพราะทกอยางถกก าหนดมาจากรฐบาลสวนกลาง ง. ในสงคมทมความตองการอยางไมมขดจ ากด เพราะเราจะไมสามารถจดสรรทรพยากร ไดอยางทวถง 12. การศกษาต าราเศรษฐศาสตรเรอง “ การลงทน ของบรษทขามชาตในประเทศไทย” หมายถง การศกษาเกยวกบเรองใด ก. เศรษฐศาสตรจลภาค

ข. เศรษฐศาสตรมหภาค

ค. เศรษฐศาสตรเชงวเคราะห ง. เศรษฐศาสตรภาคทฤษฎ

13. การศกษาเศรษฐศาสตรจลภาค คอการศกษาวชาเศรษฐศาสตรลกษณะใด

ก. การศกษากจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเอกชน

ข. การศกษาระดบราคา ปรมาณเงนตรา และการจางงานของประเทศ

ค. การศกษาปญหาการบรหารงานของกจการรฐวสาหกจตาง ๆ

ง. การศกษากจกรรมทางเศรษฐกจในระดบสวนรวมหรอระดบประเทศในระยะเวลาหนง 14 . ขอใด จดเปนเศรษฐศาสตรจลภาค ทพบเหนในปจจบน

ก. การไฟฟาฝายผลตฯ กเงนธนาคารโลกมาสรางเขอน

ข. การรถไฟแหงประเทศไทยปรบปรงคณภาพเจาพนกงาน

ค. สหกรณการเกษตรบานหนองนกไขแบงเงนปนผลใหแกสมาชก

ง. คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหชาตจดท ารายไดประชาชนทกป

38

15. ค าวา “ ของหายาก” ในทางเศรษฐศาสตรของหมบานแหงหนงในทองทอ าเภอคลองใหญ จงหวดตราด คอขอใด

ก. ยาแกไขหวด , รม ข. ไอน า , ความชนของอากาศ

ค. น าฝน, น าคลอง ง. หาดทราย สายลม และแสงแดด

39

ขอ กระดาษค าตอบกอนเรยน ขอ กระดาษค าตอบหลงเรยน 1 ก ข ค ง 1 ก ข ค ง 2 ก ข ค ง 2 ก ข ค ง 3 ก ข ค ง 3 ก ข ค ง 4 ก ข ค ง 4 ก ข ค ง 5 ก ข ค ง 5 ก ข ค ง 6 ก ข ค ง 6 ก ข ค ง 7 ก ข ค ง 7 ก ข ค ง 8 ก ข ค ง 8 ก ข ค ง 9 ก ข ค ง 9 ก ข ค ง 10 ก ข ค ง 10 ก ข ค ง 11 ก ข ค ง 11 ก ข ค ง 12 ก ข ค ง 12 ก ข ค ง 13 ก ข ค ง 13 ก ข ค ง 14 ก ข ค ง 14 ก ข ค ง 15 ก ข ค ง 15 ก ข ค ง

แบบบนทกคะแนน

ผลการประเมน กอนเรยน หลงเรยน คะแนนเตม 15 15 คะแนนทได

กระดาษค าตอบ เลมท 1 เศรษฐศาสตรทควรร

40

หนงสออางอง

พจน นวลปลอด และ อเนก เธยรถาวร. เศรษฐศาสตรครอบครว.กรงเทพฯ : วฒนาพานช.2534 หนา 2-3 วนรกษ มงมณนาคน. หลกเศรษฐศาสตรมหภาค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร,2552. วทยา ปานะบตร. คมอครสงคมศกษา ม.5 . กรงเทพฯ : พฒนศกษา,2543, หนา 250-251 อทศ จงนพนธสกล คมอเตรยมสอบสงคมศกษา ม. 5 กรงเทพฯ : เจาพระยาระบบการพมพ, 2537 หนา 377 และ 383-385.

41

ภาคผนวก

42

ใบเฉลย เรอง ความรเบองตนของเศรษฐศาสตร

1. เศรษฐศาตร หมายถง การศกษาถงวธการจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอสนองความตองการของมนษยทมไมจ ากด โดยการประหยด และเกดประโยชนสงสด

2. เศรษฐศาสตรแบงได 2 สาขา คอ เศรษฐศาสตรจลภาค กบเศรษฐศาสตรมหภาค

3. ขอแตกตางของเศรษฐศาสตรจลภาคกบเศรษฐศาสตรมหภาคมดงน เศรษฐศาสตรจลภาคศกษาเรองราวของหนวยเศรษฐกจเลก ๆ ของบคคลและหนวยธรกจ เชน เอกชน บรษท ฯลฯ ศกษาเรองพฤตกรรมของการบรโภคของกลมบคคลหรอพฤตกรรมของหนวยธรกจ และสวนใหญสนใจศกษาเรองระดบราคา ผลก าไร ขาดทน เปนตน

เศรษฐศาสตรมหภาคศกษาเรองรามของหนวยเศรษฐกจใหญของประเทศโดยรวม เชน การคลง การธนาคาร การวางงาน ฯลฯ ศกษาพฤตกรรมทางเศรษฐกจของสงคมสวนรวม

หรอระดบประเทศทงระบบและความสมพนธของระบบตาง ๆ และสวนใหญสนใจศกษา เรองความสมพนธของระบบเศรษฐกจ เชน การผลต การบรโภค การลงทน เปนตน 4. ประโยชนของการเรยนเศรษฐศาสตร คอ 1. ประโยชนตอสงคมประเทศชาต เพอปองกนและแกไขปญหาเศรษฐกจของประเทศ 2. ประโยชนตอผศกษา คอ ชวยใหเขาใจในปญหาเศรษฐกจในชวตประจ าวน เปนพนฐาน

ในการประกอบอาชพ เขาใจการด าเนนงานของรฐบาล ใหความรวมมอในการสนบสนนนโยบาย การสงออกและน าเขาสนคาบางประเภท การเสยภาษอากร เปนผมความรกวางขวาง มเหตผล เสยสละ และศกษาวชาแขนงอนไดประสบผลส าเรจยงขน เชน บรหารธรกจ รฐศาสตร ประวตศาสตร นตศาสตร 5. เศรษฐศาสตรมความส าคญตอ 1. ตอผบรหารประเทศ ทจะน าความรไปใชในการบรหารประเทศ

2. ตอนกธรกจ ทจะน าความรไปใชในการด าเนนธรกจ เพอใหไดผลก าไรตอบแทนสงสด

3. ตอประชาชน ทใชชวตประจ าวน ในการควบคมการใชจายและแกปญหาสนคาขนราคา 6. เศรษฐศาสตรมงแกไขปญหาทางดานเศรษฐกจ เพอใหบรรลความส าเรจดานใด เปนส าคญ

ปญหาเศรษฐกจของประเทศ และปญหาเศรษฐกจในชวตประจ าวนของประชาชน

43

เฉลยใบค าถาม

เรองทมาของเศรษฐศาสตร : การจดสรรทรพยากร

ค าถาม ค าตอบ

....ข....1 สนคาและบรการ ....ก....2 ปจจยการผลต ....ค....3 ความตองการของมนษยมไมจ ากด ....ง.....4 เศรษฐทรพย ....จ....5 สนคาสาธารณะ ....ช....6 ทรพยเสร (สนคาไรคา) ....ฉ....7 หนวยเศรษฐกจ ....ซ....8 หนวยธรกจทมคนเพยงคนเดยวเปน ผประกอบการและรบผดชอบทกอยาง .....ฌ...9 หนวยธรกจทมบคคลตงแต 2 คน ขนไปแตไมเกน 7 คน รวมมอกน ด าเนนธรกจโดยมการก าหนดทนใน หมผถอหนสวนและรบผดชอบตอ ก าไรหรอขาดทนตามหนทลงทน .....ฎ....10 วงจรเศรษฐกจ

ก. ทดน แรงงาน ทน ผประกอบการ ข. อรรถประโยชน ค. การจดสรรทรพยากร ง. ทรพยสนทมอยจ ากดผตองการบรโภค

จะตองน าทรพยชนดอน หรอเงนแลกเปลยนซอมาจงได

จ. สนคาทบรโภครวมกน ฉ. ผประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ ช. แสงแดด น าทะเล น าฝน ซ. เอกชนคนเดยวเปนเจาของ ฌ. หางหนสวน ญ. บรษทจ ากด ฎ. วงจรแหงความสมพนธกนระหวาง

หนวยครวเรอนกบหนวยผลต

44

ใบเฉลย แบบทดสอบกอนเรยน

1. ง 2. ข 3. ข 4. ค 5. ง

6. ง 7. ข 8. ก 9. ค 10. ก 11. ข 12. ง 13. ค 14. ง 15. ก

ใบเฉลย แบบทดสอบหลงเรยน

1. ข 2. ง 3. ค 4. ข 5. ง 6. ง 7. ข 8. ง 9. ค 10. ง 11. ก 12. ข 13. ก 14. ค 15. ก

เกงมาก...ครบ ตอบถกทกขอ เลย ศกษาชดการเรยนเศรษฐศาสตร เลมท 2 ตอไปได……