การประเมนผลการปฏบตงานเพอเลอนเงนเดอนขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย1

บญตา แจมแจง2

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาถงหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการสงกด กองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน ซงการประเมนผลการปฏบตงานนบวาเปนเครองมอส าคญ หรอ องคประกอบหนงในกระบวนการบรหารทรพยากรมนษยสมยใหมทองคประกอบตาง ๆ มความเชอมโยงเปนอนหนง อนเดยวกน โดยมสวนส าคญ ทจะชวยใหการบรหารทรพยากรบคคลเปนไปอยางมประสทธภาพ การประเมนผล การปฏบตงานเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาหรอหวหนางานทราบจดเดนจดดอย ระดบขดความสามารถและ ศกยภาพของขาราชการผปฏบตงานแตละคน องคการจะไดฝกอบรมปรบปรงแกไขจดดอยและพฒนาจดเดนไดอยางถกตองและเหมาะสม เพอใหขาราชการมขดความสามารถทจะปฏบตงานไดกวางขวางมากขนอนจะน าไปสกระบวนการพจารณาแตงตงผทเหมาะสม ใหด ารงต าแหนงทสงขน รวมทงการพฒนาความกาวหนาในสาขาวชาชพ และเพอให ขาราชการสามารถปฏบตงานใหเกดประโยชนตอองคการอยางมประสทธภาพมากทสดเทาทจะเปนได และยงชวยใหทราบวาองคการควรจะใหคาตอบแทนมากนอยเพยงใด เมอเทยบกบผลงานของขาราชการในแตละชวงทท าการประเมน หากขาราชการไมสามารถปฏบตงานใหบรรลตามขอตกลง หรอเปาหมายทก าหนด ผบงคบบญชากจะมขอมลประกอบ การตดสนใจทจะใหขาราชการมโอกาสปรบปรงแกไขตนเอง และผศกษายงไดท าการศกษาถงปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงาน ความคดเหน และขอเสนอแนะตาง ๆ รวมทงแนวทางการแกไขปญหา อปสรรค ของการประเมน ผลการปฏบตงาน จากการรวบรวมขอมลเอกสาร (Documentary data) และการสมภาษณ (Interview) ขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน จ านวน 5 ราย

ผลการศกษาพบวา ปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงานของกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถนม 6 ดาน คอ 1) ปญหาดานหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน 2) ปญหาดาน

ผประเมน3) ปญหาดานผรบการประเมน 4) ปญหาดานเครองมอการประเมนผลการปฏบตงาน 5) ปญหาดานผลการ

ประเมนผลการปฏบตงาน 6) ปญหาดานการน าผลการประเมนไปใชประโยชน ทงนการประเมนผลการปฏบตงานเปน

กระบวนการส าคญในการบรหารงานบคคล เพราะสามารถน ามาเปนเครองมอในการบรหารขององคการในดานตางๆ ทงดานการบรหารงานบคคลและการบรหารองคการโดยทวไป การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอส าคญและมประโยชนทงตอสวนราชการ ผบงคบบญชาและผปฏบตงาน เนนการมสวนรวมระหวางผบงคบบญชาและผปฏบตงาน เพอผลกดนใหผลการปฏบตราชการของผปฏบตงานทกระดบสอดคลองกบทศทางและเปาหมายขององคการ การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชา หรอหวหนาหนวยงานทราบจดเดน และจดดอย ระดบขดความสามารถและศกยภาพของบคลกรผปฏบตงานแตละคนเพอทองคกรจะไดฝกอบรมปรบปรงแกไขจดดอยและพฒนาจดเดนไดอยางถกตองเหมาะสม

1 บทความนเรยบเรยงจากการศกษาอสระเรอง การประเมนผลการปฏบตงานเพอเลอนเงนเดอนขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย 2 นกศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง

2

ค าส าคญ : การประเมนผลการปฏบตงาน, กองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน

บทน า

ทรพยากรมนษยมความส าคญมากในองคการเพราะสามารถใชความรบรหารจดการทรพยากรอน ๆ ใหบรรลผลตามเปาหมายและนโยบายขององคการได ซงในปจจบนเปนยค Thailand 4.0 มการเปลยนแปลงอยางรวดเรว เทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารมความทนสมยมากขน องคการจงจ าเปนตองสงเสรมใหบคลากรไดเรยนรอยางตอเนอง เพอพฒนาขดความสามารถของบคลากรใหเปนผมศกยภาพสงขน เพอเปนก าลงส าคญใหกบองคการไปสความส าเรจและท าใหองคกรคงอยไดอยางมนคงภายใตภาวะสงคมทมการเปลยนแปลงการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการจงเปนกระบวนการส าคญกระบวนการหนงในการบรหารทรพยากรมนษยเพอใหบคลากรไดเพมพนความรความสามารถ ทกษะ ทศนคต และมการปรบเปลยนพฤตกรรมการท างานใหสอดคลองกบสภาพการท างานในปจจบนและอนาคต การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการนน มสวนส าคญตอประสทธภาพ และเปนตวก าหนดทงความส าเรจและความลมเหลวขององคการไมทางตรงกทางออม การจดการใหบคลากรในองคการมความมงมน และคณลกษณะทพงประสงค โดยจดใหมการพฒนา การฝกอบรม การศกษา และการเรยนร องคการจงตองมแนวทางในการพฒนาความร ทกษะ ทศนคต ทเกยวของกบเรองทตองการใหบคลากรไดมความรและน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ การบรหารทรพยากรมนษยไดกลายเปนเรองทส าคญยงในยคปจจบน เนองจากองคการหรอธรกจตาง ๆ ตองเผชญกบภาวการณแขงขนททวความรนแรงมากขนทงภายในและภายนอกประเทศ การบรหารทรพยากรมนษยทด าเนนการอยางเหมาะสมและเปนระบบเทานน ทมสวนส าคญในการผกใจและธ ารงรกษาบคลากรทมคณภาพใหอยปฏบตงานกบองคการนานทสดเทาทจะเปนไปไดโดยมใหเสยไปแกคแขงขนทางธรกจ การประเมนผลการปฏบตงานนบเปนเครองมอ หรอองคประกอบหนงในกระบวนการบรหารทรพยากรมนษยสมยใหมทองคประกอบตางๆ มความเชอมโยงและเปนอนหนงอนเดยวกน โดยมสวนส าคญทจะชวยใหการบรหารทรพยากรบคคลเปนไปอยางมประสทธภาพ ขอมลทไดจากการประเมนสามารถจะน าไปใชประโยชนนบตงแตกระบวนการ สรรหา คดเลอกพนกงาน ซงเมอองคการรบพนกงานใหมเขามาปฏบตงานกจะมการทดลองงานเปนระยะเวลาหนง การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในชวงทดลองงานจะชวยใหองคการสามารถตรวจสอบขดความสามารถ ของพนกงานใหม และมความมนใจมากขนทจะบรรจพนกงานทมคณภาพเปนพนกงานประจ าตอไป ส าหรบการฝกอบรมและพฒนาพนกงาน การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาทราบจดเดน และจดดอย ระดบขดความสามารถ และศกยภาพของบคลากรผปฏบตงานแตละคน เพอองคกรจะไดฝกอบรม ปรบปรงขอบกพรองแกไขจดดอยและพฒนาจดเดนไดอยางถกตองเหมาะสม เพอใหบคลากรมขดความสามารถมความเชยวชาญทจะปฏบตงาน ในหนาทไดกวางขวางมากขน ซงจะน าไปสการพจารณาแตงตงใหด ารงต าแหนงทสงขนตามความเหมาะสม รวมทง ไดพฒนาความกาวหนาในสายงานวชาชพ เพอใหสามารถปฏบตหนาทใหเกดประโยชนตอองคกรอยางมประสทธภาพประสทธผลมากทสดเทาทจะเปนได นอกจากนการประเมนผลการปฏบตงานยงชวยใหทราบวาองคการควรจะใหผลตอบแทน มากนอยเพยงใดเมอเทยบกบผลงานของบคลากรในแตละชวงทท าการประเมน หากบคลากรไมสามารถปฏบตงาน ใหบรรลตามมาตรฐานหรอเปาหมายทก าหนด กจะมขอมลประกอบการตดสนใจทจะใหบคลากรมโอกาสปรบปรงแกไขตนเอง หรอควรใหพนสภาพจากการเปนบคลากรขององคการในทสด

การประเมนผลการปฏบตงานมความส าคญทงตอพนกงาน ผบงคบบญชา และองคการ เนองจากผลส าเรจขององคการมาจากผลการปฏบตงานของพนกงานแตละคน ดงนนการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานจะท าใหรวาพนกงานแตละคนปฏบตงานทไดรบมอบหมายจากองคการอยในระดบใด มจดเดนหรอจดดอยอะไรบาง เพอองคการ

3

จะไดหาทางปรบปรงหรอจดสรรพนกงานใหเหมาะสมกบความสามารถซงจะท าใหการด าเนนงานขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพ การประเมนผลการปฏบตงานจงมความส าคญและมประโยชนตอการบรหารงานดงทกลาวมา หนวยงานตางๆ จงก าหนดใหมการประเมนผลการปฏบตงานขนภายในหนวยงานของตนอยางไรกตาม แมวาการประเมน ผลการปฏบตงานจะไมใชเรองทแปลกใหมส าหรบประเทศไทย เพราะมการน ามาใชในหนวยงานตางๆ เปนระยะเวลานาน พอสมควรแลวกตามแตวธการจ าน ามาใชใหเหมาะสมและเกดประสทธผลอยางจรงจงแกหนวยงานตางๆ มใชเรองงาย เนองจากขนาดประเภทและลกษณะของหนวยงานมความแตกตางกน ฉะนน การวางระบบการประเมนผลการปฏบตงาน จงมความส าคญจ าเปนตองด าเนนการอยางรอบคอบ เพอปองกนมใหเกดปญหาตางๆ ตดตามมาในภายหลงจากทน าระบบ การประเมนผลการปฏบตงานมาใช เชน การตอตานจากผบงคบบญชาทท าหนาทประเมนการไมยอมรบของพนกงาน ผรบการประเมน การไมสามารถสรปผลการประเมนไดหลงจากทท าการประเมนแลว ทงนส านกงาน ก.พ. (2552ก, หนา 4-5) ไดพฒนาระบบการบรหารผลการปฏบตราชการ (Performance Management : PM) เพอเปนกลไกในการบรหารทรพยากรบคคลอยางเปนระบบและขบเคลอนภารกจบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย โดยการเชอมโยงเปาหมายการปฏบตราชการในระดบองคกร หนวยงานและบคคลเขาดวยกน ซงกระบวนการบรหารผลการปฏบตราชการประกอบดวย 5 ขนตอนหลก ไดแก (1) การวางแผนและการก าหนดเปาหมายผลการปฏบตราชการ (2) การตดตาม (3) การพฒนา (4) การประเมนผลการปฏบตราชการ (5) การใหรางวล กองการเจาหนาท (2545) ซงเปนหนวยงานหนงภายใตกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย มบทบาทหนาทส าคญในการรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการบรหารงานบคคลของกรม เชน การสรรหาและคดเลอกการบรรจแตงตง การพฒนาบคลากร การบรหารผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตราชการ การเลอนเงนเดอน สวสดการและผลประโยชนเกอกล ซงมความส าคญตอการบรหารราชการของกรมสงเสรมการปกครองทองถน จงจ าเปนอยางยงทตองมประสทธภาพในการบรหารงานบคคล และตอบสนองภารกจดานการบรหารทรพยากรบคคลของกรมสงเสรมการปกครองทองถน พทกษระบบคณธรรมสความเปนเลศและเปนองคกรแหงความสขและเปนองคกร ทมสมรรถนะสงการบรหารงานทรพยากรบคคลของกองการเจาหนาท นอกจากการเลอกสรรบคลากรทมความรความสามารถเขามาปฏบตงานแลว การมอบหมายงานใหแกบคลากร ถอเปนบทบาทหนาททส าคญในเบองตน ของผบงคบบญชาทควรค านงถง ทงน การมอบหมายงานเปนสวนหนงทจะชวยพฒนาตนเองของบคลากรผทไดรบการมอบหมายงานยอมเกดความภาคภมใจในผลงานทตนเองรบผดชอบ มขวญและก าลงใจในการท างาน และเมอใดงานในหนาททอยภายใตความรบผดชอบบรรลผลส าเรจ ยอมแสดงถงการบรรลเปาหมายและวตถประสงคอยางแทจรงมากกวาการด าเนนการเพยงล าพงของผบงคบบญชา ซงผบงคบบญชาทมการมอบหมายงานแลว ยงไดด าเนนการตดตามประเมน ผลการปฏบตงานทมอบหมายไปแลวนนยอมแสดงถงความสามารถในการบรหารงานทมประสทธภาพ และยงเปน สงส าคญทเทยบเทากบการมอบหมายงานอกดวย ทงน การประเมนผลการปฏบตงาน เปนกระบวนการส าคญในการบรหารงานบคคล เพราะสามารถน ามาเปนเครองมอในการบรหารขององคการในดานตางๆ ทงดานการบรหารงานบคคลและการบรหารองคการโดยทวไป การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอส าคญและมประโยชนทงตอสวนราชการ ผบงคบบญชาและผปฏบตงาน เนนการมสวนรวมระหวางผบงคบบญชาและผปฏบตงาน เพอผลกดนใหผลการปฏบตราชการของผปฏบตงานทกระดบสอดคลองกบทศทางและเปาหมายขององคการ การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชา หรอหวหนาหนวยงานทราบจดเดน และจดดอย ระดบขดความสามารถและศกยภาพของบคลกรผปฏบตงานแตละคนเพอ ทองคกรจะไดฝกอบรมปรบปรงแกไขจดดอยและพฒนาจดเดนไดอยางถกตองเหมาะสม (อลงกรณ มสทธา และสมต สชฌกร (2554, หนา 1) แตทผานมาการประเมนผลการปฏบตงานในระบบราชการคอนขางมปญหาในเรองความ

4

ไมชดเจนของระบบการประเมนผลการปฏบตงาน เชน การก าหนดตวชวดการมอบหมายหมาย เกณฑการใหคะแนน คาเปาหมายในงานและมปญหาความไมเปนธรรมไมโปรงใส เนองมาจากไมไดใชมาตรฐานเดยวกนในการประเมนผล การปฏบตงาน และผบงคบบญชาอาจจะประเมนแบบอคตทงทางบวกและทางลบ เปนการท าลายขวญและก าลงใจ และอาจท าใหระบบราชการขาดประสทธภาพไดเปนผลมาจากการประเมนดานเดยวโดยผบงคบบญชา และการประเมนผลยงไมเชอมโยงถงภาพรวมขององคการทงหมด ดงนน การประเมนผลการปฏบตงานจงเปนเครองมอทมความส าคญ เปนอยางยงในการทจะท าใหกระบวนการบรหารผลการปฏบตราชการมประสทธภาพ เพอผลกดนใหผลการปฏบตราชการ ของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาทบรรลเปาหมายทชดเจน มประสทธภาพและ มการพฒนางานทเหมาะสม การตดตาม ผลการปฏบตราชการอยางตอเนอง การประเมนผลการปฏบตราชการทสอดคลองกบเปาหมายทก าหนด และมการน าผลการประเมนไปใชประกอบการพจารณาตอบแทนความดความชอบแกผปฏบตงานซงอยในภารกจความรบผดชอบ ของกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถนประสบผลส าเรจตามวสยทศน (Vision) และแนวทางยทธศาสตรทไดก าหนดไวตอไป

วธด าเนนการวจย

การศกษาเรอง การประเมนผลปฏบตงานเพอเลอนเงนเดอนขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรม การปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย เปนการศกษาขอมลเชงคณภาพ (Qualitative research) ประกอบดวย (1) การวจยเอกสาร (Documentary research) เปนการรวบรวมขอมลจากเอกสารทางวชาการ วารสาร สงพมพ สออเลกทรอนกส รายงานการวจย วทยานพนธ รายงานการประชม คมอการปฏบตงาน ระเบยบ ประกาศ ค าสง เอกสารทางราชการ ทเกยวของกบหลกการและแนวทางการประเมนผลการปฏบตงาน (2) การสมภาษณ (interview) จากผใหขอมลส าคญ (Key informants) จ านวน 5 คน ไดแก 1) ผอ านวยการกลมงานบรหารผลการปฏบตงาน และสวสดการ (นกทรพยากรบคคลช านาญการพเศษ) 2) ผอ านวยการกลมงานสรรหา บรรจแตงตง และขอมลบคคล (นกทรพยากรบคคลช านาญการพเศษ) 3) หวหนางานประเมนผลการปฏบตราชการและงานเงนเดอน (นกทรพยากรบคคลช านาญการ) 4) นกทรพยากรบคคลช านาญการหรอปฏบตการ จ านวน 2 คน

ผลการวจยและการอภปรายผล

ผลการวจย

วตถประสงคขอท 1. เพอศกษาถงหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน ผลการวจย พบวา หลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน มดงน

(1) หลกเกณฑและวธการการประเมนผลการปฏบตงาน หนวยงานมการก าหนดหลกเกณฑใหสอดคลอง ตามหลกเกณฑทส านกงาน ก.พ. ก าหนด โดยมการจดท าประกาศหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตราชการของขาราชการในสงกด เพอใหขาราชการรบทราบและใชเปนแนวทางในการประเมนผลการปฏบตงานใหเปนมาตรฐานเดยวกนเพอความเปนธรรม โปรงใส และตรวจสอบได

(2) ขนตอนการประเมนผลการปฏบตงาน มการก าหนดแนวทางและขนตอนในการประเมนผลตามประกาศหลกเกณฑวธการประเมนผลการปฏบตงานทก าหนดไว โดยจะมการจดท าประกาศแนวทางการประเมนผลการปฏบตราชการของขาราชการ ส าหรบในแตละรอบการประเมนใหขาราชการในสงกดรบทราบและถอปฏบตโดยทวกน

5

(3) ดานผบงคบบญชา/ผประเมน ไดศกษาท าความเขาใจเกยวกบหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานฯ เพอใชเปนแนวทางในการประเมนฯ ซงในชวงเรมรอบการประเมนผลในแตละรอบการประเมนจะตองมการท าขอตกลงรวมกนระหวางผบงคบบญชา (ผประเมน) กบผใตบงคบบญชา (ผรบการประเมน) เพอก าหนดวตถประสงคเปาหมาย ในการท างาน ตวชวดผลงาน เกณฑการใหคะแนน ระยะเวลาในการท างาน รวมถงการมอบหมายงาน เพอผบงคบบญชา/ ผประเมนจะไดตดตามวดและประเมนผลการปฏบตงานทงดานผลสมฤทธของงานและสมรรถนะตอไป

(4) ดานผใตบงคบบญชา/ผรบการประเมน ตองศกษาท าความเขาใจเกยวกบหลกเกณฑและวธการประเมนผล การปฏบตงานฯ เพอใชเปนแนวทางในการประเมนและยอมรบถอปฏบตตาม เมอท าขอตกลงรวมกนกบผบงคบบญชา/ ผประเมนแลว ในการประเมนผลการปฏบตงาน ผใตบงคบบญชา/ผรบการประเมน ตองรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย มการวางแผนปฏบตงาน มการพฒนาหรอปรบปรงแกไขงาน เพอใหสามารถท างานไดบรรลวตถประสงค ทวางไวรวมกน

(5) ดานเครองมอการประเมนผลการปฏบตงาน หนวยงานมการก าหนดเครองมอในการประเมนโดยใชแบบฟอรม การประเมนผลการปฏบตงาน (แบบ ปผ.) ทงในดานผลสมฤทธของงานและสมรรถนะ ตองสอดคลองกบเปาหมาย การประเมน มาตรฐาน ตวชวด ของแตละต าแหนง โดยแบบประเมนผลการปฏบตงานจะเปนระบบการประเมนดวยเอกสารหรอมการน าเทคโนโลยเขามาใชในระบบการประเมนผลการปฏบตงานโดยใชระบบการประเมนแบบอเลกทรอนกส (e-PM) เพอใหมความสะดวก รวดเรว และประหยดทรพยากร

(6) ดานผลการประเมนการปฏบตงาน หนวยงานมการแจงผลการประเมนการปฏบตงานในระดบดเดน และดมากใหผรบการประเมนทราบ เปนการสอสารและใหขอมลปอนกลบแกผรบการประเมนเพอเปนการยกยองชมเชย สรางขวญและก าลงในการท างาน และผรบการประเมนจะไดทราบถงจดเดน จดดอย ในการท างาน เพอทจะไดพฒนา ปรบปรงแกไข ใหการท างานมประสทธภาพมากยงขน

(7) ดานการน าผลการประเมนไปใช เปนสงทส าคญอกประการของการประเมนผลการปฏบตงาน คอ การน าผล การประเมนไปใชในการบรหารงานบคคลดานตางๆ โดยสามารถน าผลการประเมนมาพจารณาเลอนเงนเดอน คาตอบแทน การยาย การเลอนระดบต าแหนง ใหความดความชอบการฝกอบรมและการพฒนาบคลากร และผลการประเมนยงแสดงใหเหนถงสมรรถนะของขาราชการในการปฏบตงาน

วตถประสงคขอท 2. เพอศกษาถงปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกด กองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน ผลการวจย พบวา ปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน

(1) ปญหาดานหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน มการก าหนดหลกเกณฑการประเมนผล การปฏบตงานยงไมชดเจน ในดานของการก าหนดดชนชวดใหมความเปนธรรม อาจเปนเพราะความแตกตางหลากหลายทางดานประเภท หรอระดบต าแหนง สายงาน การก าหนดวธการและขนตอนในการประเมนและการวดผลทมความโปรงใส เปนธรรม อาจมความยงยากซบซอน ทงนการก าหนดวตถประสงคในการประเมนอาจไมชดเจนเพยงพอ อาจเกดความไมเปนธรรมตอผรบการประเมน

(2) ปญหาดานผประเมน ผบงคบบญชาผประเมนมการใชดลพนจในการประเมนผลการปฏบตงาน โดยไมน าผลประเมนจากการท างานจรงมาพจารณา แตใชความชอบสวนตวในการประเมน

(3) ปญหาดานผรบการประเมน ขาดความรความเขาใจทถกตองเกยวกบหลกเกณฑและวธการประเมนผล การปฏบตงาน มทศนคตทไมดไมยอมรบตอระบบการประเมนผล ขาดศรทธาและความเชอมนในระบบการประเมน

6

(4) ปญหาดานเครองมอการประเมนผลการปฏบตงาน มการก าหนดแบบฟอรมในการประเมนมขนตอน ทยงยาก ซบซอน โดยแบบประเมนผลฯ ไมสามารถทจะวดผลการประเมนไดอยางแทจรง

(5) ปญหาดานผลการประเมน มการแจงผลการประเมนฯ ใหผรบการประเมนทราบลาชา ไมเปดชองทาง ทหลากหลายในการรบฟงความคดเหนหรอการขออทธรณผลคะแนนในการประเมน

(6) ปญหาดานการน าผลการประเมนไปใช มการน าผลการประเมนทไดไปใชพจารณาเลอนเงนเดอนเพยงดานเดยว ไมน าไปใชในหารบรหารงานบคคลดานอน เนองจากผบรหารอาจไมใหความส าคญและไมเชอมนในผลประเมน

วตถประสงคขอท 3. เพอศกษาแนวทางการแกไขปญหา และอปสรรค ในการประเมนผลกาปฏบตงาน ของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน จากการศกษาพบวาแนวทางการแกไขปญหาและอปสรรค มดงน (1) ควรมการก าหนดหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานใหมมาตรฐาน และตวชวดมความชดเจน เปนรปธรรม สามารถประเมนผลไดจรง (2) ควรมการชแจงหลกเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานใหผใตบงคบบญชาผประเมนทราบและท าความ เขาใจในการประเมน เพอลดการใชดลพนจในการประเมน (3) ควรมการประชาสมพนธหลากหลายชองทาง หรอประชมซกซอมความเขาใจใหผรบการประเมนไดศกษาถงหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน (4) ควรก าหนดแบบฟอรมในการประเมนผลการปฏบตงานใหสอดคลองกบการประเมนมขนตอนทงาย ไมซบซอน มมาตรฐาน ไมเพมภาระใหแกผรบประเมน หรอมการน าเทคโนโลยเขามาใช (5) ควรมการน าผลการประเมนไปใชเปนเครองมอในการบรหารงานบคคลในดานตางๆ เชน การเลอนเงนเดอน การยาย การเลอนต าแหนง การใหความดความชอบ และฝกอบรมและพฒนา เปนตน

การอภปรายผล จากผลการวจยพบประเดนทนาสนใจเพอน ามาอภปรายผลไดดงน การประเมนผลการปฏบตงานตองมการก าหนดสมรรถนะในการปฏบตงานของขาราชการพลเรอน โดยพจารณา จากความมานะตงใจทจะปฏบตงานในหนาทใหด หรอใหดเกนกวาเกณฑทมอยโดยเกณฑนอาจเปนผลการปฏบตงาน ทผานมาของตนเอง หรอเกณฑการวดผลสมฤทธทหนวยงานก าหนดขน และยงรวมถงการสรรคสรางผลงาน การพฒนาผลงานหรอวธการปฏบตงานตามเปาหมายทยงยาก และทาทายแบบทไมเคยมใครสามารถท าไดมากอน ความมงมนตงใจ มความพยายามในการใหบรการประชาชนของขาราชการ หรอหนวยงานอนๆ ทเกยวของ ความสนใจทอยากจะเรยนร สะสมความร ความสามารถของตนในการปฏบตงานในหนาทราชการดวยการศกษา และพฒนาความรของตนเองอยางตอเนอง และสามารถประยกตใชความรในเชงวชาการใหเขากบวธการปฏบตงานใหเกดผลส าเรจ และความมงมนตงใจ ทจะท างานรวมกบผอนการเปนสวนหนงของทมในหนวยงานหรอสวนราชการ โดยผปฏบตมฐานะเปนสมาชก ซงไมจ าเปน ตองมฐานะหวหนาหรอผน าทม. รวมทงมความสามารถในการสรางและรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในทม สอดคลองกบแนวคดของส านกงาน ก.พ. (2552ค, หนา 6-36) ไดกลาวสรปวาการก าหนดสมรรถนะทส าคญส าหรบการปฏบตงานของขาราชการพลเรอน โดยก าหนดประเภทของสมรรถนะออกเปน 3 ประเภท ไดแก สมรรถนะหลก สมรรถนะบรหาร และสมรรถนะเฉพาะตามลกษณะงานทปฏบต (สมรรถนะประจ าสายงาน) 1. สมรรถนะหลก คอ คณลกษณะเชงพฤตกรรมทเปนผลมาจากความร ความสามารถ ทกษะและคณลกษณะอน ๆ ทท าใหบคคลสรางผลงานไดโดดเดนในองคการ สมรรถนะหลก ม 5 ดาน ไดแก (1) การมงผลสมฤทธ. (Achievement Motivation - ACH) (2) บรการทด. (Service Mind - SERV) (3) การสงสมความเชยวชาญในงาน

7

อาชพ. (Expertise- EXP) (4) การยดมนในความถกตองชอบธรรมและจรยธรรม. (Integrity – ING) (5) การท างานเปนทม. (Teamwork - TW) 2. สมรรถนะทางการบรหาร ประกอบดวย (1) สภาวะผน า. (Leadership) (2) วสยทศน. (Visioning) (3) การวางกลยทธภาครฐ. (Strategic Orientation) (4) ศกยภาพเพอน าการปรบเปลยน (Change Leadership) (5) การควบคมตนเอง. (Self Control) (6) การสอนงานและการมอบหมายงาน. (Coaching and Empowering Others) 3. สมรรถนะเฉพาะตามลกษณะงานทปฏบต (สมรรถนะประจ าสายงาน) ไดแก (1) การคดวเคราะห. (Analytical Thinking) (2) การมองภาพองครวม. (Conceptual Thinking) (3) การใสใจและพฒนาผอน. (Caring Others) (4) การสงการตามอ านาจหนาท. (Holding People Accountable) (5) การสบเสาะหาขอมล. (Information Seeking) (6) ความเขาใจขอแตกตางทางวฒนธรรม. (Cultural Sensitivity) (7) ความเขาใจผอน. (Interpersonal Understanding) (8) ความเขาใจองคกรและระบบราชการ (Organization Awareness) (9) การด าเนนการเชงรก. (Proactiveness) โดยมหลกเกณฑและวธการการประเมนผลการปฏบตงาน หนวยงานตองมการก าหนดหลกเกณฑการประเมน ผลการปฏบตงานสอดคลองตามหลกเกณฑทส านกงาน ก.พ. ก าหนด โดยกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถนมการจดท าประกาศหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตราชการของขาราชการในสงกด เพอใหขาราชการ รบทราบและใชเปนแนวทางในการประเมนผลการปฏบตงานใหเปนมาตรฐานเดยวกนเพอความเปนธรรม โปรงใส และตรวจสอบได ซงสอดคลองกบแนวคดของ วณา พงววฒนนกล (2561, หนา 6) ไดกลาวสรปวา “การประเมนผลการปฏบตงาน คอ ระบบการประเมนผลตวบคคลอนเนองมาจากผลการปฏบตงาน โดยอาศยหลกเกณฑและวธการตางๆ อยางปราศจากอคตหรอ โดยการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานกบมาตรฐานการท างานของบคคลดวย ประโยชนของการประเมนผลการปฏบตงานนน อาจน าไปใชเพอพจารณาความดความชอบในการเลอนขนเงนเดอน การเลอนต าแหนง การยาย การสบเปลยนหมนเวยนเจาหนาทในองคการ จ าท าใหรวาการท างานนนไดบรรลวตถประสงคขององคการ ” ซงในประกาศฯ ประกอบดวย ระยะเวลาการประกาศใชหลกเกณฑ วธการประเมน การก าหนดผประเมนและผรบการประเมน รอบการประเมนและระยะเวลาการปฏบตราชการองคประกอบการประเมนและสดสวนคาน าหนก ในการประเมนการก าหนดระดบผลการประเมนตามกลมต าแหนงงาน ทงน เพอใหการประเมนผลการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลตอการปฏบตราชการในภาพรวมมากยงขน ระบบบรหารผลการปฏบตงาน เปนเครองมอ ในการบรหารผลการปฏบตงานใหมประสทธภาพ และเกดประสทธผลสอดคลองกบเปาหมายขององคกร และเปนกระบวนการในการสรางสภาพแวดลอม และวธการในการท างานทสนบสนนใหผปฏบตงานสามารถปฏบตงานอยางมประสทธภาพสงสด โดยมเปาหมายส าคญอยทการสรางผลผลต และผลการปฏบตงานทสงขน และการสรางความชดเจนในผลการปฏบตงาน โดยใหมความสอดคลองกบเปาหมายการปฏบตงานในระดบองคกร โดยการเชอมโยงเปาหมายผลการปฏบตราชการในระดบองคกร หนวยงานและระดบบคคลเขาดวยกนซงตงอยบนฐานกระบวนการความตอเนอง ซงสอดคลองกบแนวคดของ เฉลม ศรผดง (2558, หนา 78) ไดสรปวา การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการทเปนระบบในการวดคณคาของบคคลในการปฏบตงาน หรอ การวดผลการปฏบตงานในหนาทของบคคลในระยะเวลา ทก าหนดวาเหมาะสมกบมาตรฐานทก าหนดหรอไม และยงใชประกอบในการพจารณาศกยภาพของบคคลเพอเลอนต าแหนงสงขนอกดวย โดยมกระบวนการบรหารผลการปฏบตงาน ประกอบดวย 5 ขนตอนหลก ไดแก การวางแผนและการก าหนดเปาหมายผลการปฏบตงาน, การตดตาม, การพฒนา, การประเมนผล, การใหรางวล 1) ดานการวางแผน หนวยงานมการก าหนดตวชวดและคาเปาหมายระดบกรมและถายทอดลงสระดบหนวยงาน (กอง) อยางชดเจน หนวยงานมการสอสารนโยบาย หลกเกณฑและแนวทางเกยวกบการบรหารผลการปฏบตงานใหบคลากรทกระดบถอปฏบตเหมอนกน และหนวยงานมการก าหนดตวชวดและคาเปาหมายทสอดคลอง กบกรม และถายทอดลงสระดบบคคลอยางชดเจน เพราะระบบบรหารผลการปฏบตงานเปนระบบทมงเนนผลสมฤทธของงาน มงเนนการเชอมโยงการบรหารผลงานทงระบบ มงเนนใหเกดกระบวนการเรยนร พฒนาตนเองและองคก าร อยางตอเนอง ซงสอดคลองกบแนวคดของส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2552ก, หนา 7) อธบายวา

8

การบรหารผลการปฏบตราชการ คอ กระบวนการด าเนนการอยางเปนระบบเพอผลกดนใหผลการปฏบตราชการ ของสวนราชการบรรลเปาหมายโดยการเชอมโยงเปาหมายผลการปฏบตงานในระดบองคกรหนวยงานและบคคล เขาดวยกนโดยผานกระบวนการก าหนดเปาหมายทชดเจนการพฒนาผปฏบตงานอยางเหมาะสมการตดตามผล การปฏบตราชการอยางตอเนองการประเมนผลการปฏบตราชการ ทสอดคลองกบเปาหมายทก าหนด 2) ดานการตดตาม ระบบบรหารผลการปฏบตงานจะตองมการสงเกตและบนทกการท างาน ตดตามความ กาวหนาของผลการด าเนนงานตามตวชวดทไดก าหนดรวมกนไว ตงแตตนรอบการประเมน ท าใหมการสอสาร 2 ทาง คอ การใหขอมลปอนกลบทงเชงบวกและเชงลบเพอพฒนาและปรบปรงผลงานใหมประสทธภาพและบรรลตามเปาหมาย ซงสอดคลองกบแนวคดของ สมพงศ เกษมสน (อางถงใน ส าราญ มแจง และ สมหวง พธยานวฒน, 2556, หนา 4) ไดใหอธบายวา “การประเมนผลการปฏบตงาน คอ วธการทใชประเมนคาวา ผปฏบตงานแตละคนมความสามารถปฏบตงานไดเพยงใดโดยพจารณาจากปรมาณ และคณภาพของงานทผบงคบบญชาไดบนทกไวหรอจากการสงเกต และวนจฉยตามระยะเวลาทก าหนด เพอเปนเครองประกอบการพจารณาในผลประโยชนตอบแทนความดความชอบแกผปฏบตงานนนๆ” และสอดคลองกบแนวคดของ ส าราญ มแจง และ สมหวง พธยานวฒน (2556, หนา 5) ไดอธบายวา “การประเมนผลการปฏบตงาน คอ เปนการประเมนคาบคคลในดานผลการปฏบตงานของพนกงานในองคการภายใตการสงเกต จดบนทกและการประเมนผลอยางเปนระบบและมมาตรฐานเดยวกนมเกณฑทปฏบตไดอยางมประสทธภาพ และใหความเปนธรรมโดยทวกนของผเปนหวหนางานเพอเปนเครองประกอบการพจารณาใหผลประโยชน ตอบแทนแกผปฏบตงานนนๆ” 3) ดานการพฒนาหนวยงานมระบบตดตาม ตรวจสอบ และปรบปรงการบรหารผลการปฏบ ตงานของบคลากรภายในหนวยงาน เพอใหบรรลเปาหมายในการปฏบตงาน หวหนางานมการสงเกตและบนทกการท างานอยางถกตอง ระหวางรอบการประเมน ผบงคบบญชามการตดตาม และใหขอเสนอแนะเพอพฒนาผลการปฏบตงานอยางตอเนอง เพราะระบบบรหารผลการปฏบตงานชวยท าใหมการวางแผนการอบรมเพอพฒนาขดความสามารถของบคลากรใหด าเนนการตามเปาหมายขององคกร ซงสอดคลองกบแนวคดของ ธงชย สนตวงษ (อางถงใน อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร, 2554, หนา 11) การประเมนผลการปฏบตงาน เปนเครองมอพฒนาทรพยากรมนษยทส าคญเชนเดยวกบการศกษาและการฝกอบรมโดยมความส าคญในแงมมของการปรบเงนเดอน การเลอนขนต าแหนงมากกวาทจะใชเปนเครองมอในการพฒนาพนกงานอยางจรงจง ดงนนจงพบวามการน าแบบประเมนผลการปฏบตงานมาใชเมอใกลมการปรบเงนเดอน เพราะการประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทใชประเมนความร 4) ดานการประเมนผล บคลากรไดรบการแจงผลการประเมนผลการปฏบตงานจากผบงคบบญชาทกรอบ การประเมน บคลากรเขาใจและรบทราบตวชวดและคาเปาหมาย เพอวางแผนการปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย บคลากรไดรบการประเมนผลการปฏบตงานทเปนธรรม ซงสอดคลองกบแนวคดของ ชศกด เทยงตรง (อางถงใน อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร, 2554, หนา 12) ไดอธบายการประเมนผลการปฏบตงานวาการประเมนคาของบคคลของผปฏบต ในแงของผลการปฏบตงาน และคณลกษณะตางๆ ทมคณคาตอการปฏบตงาน ภายในระยะเวลาทก าหนดไวอยางแนนอน ภายใตการสงเกตจดบนทก และไดอยางมประสทธภาพ และใหความเปนธรรมโดยทวกน และสอดคลองกบแนวคดของ Kozo Ochiai (อางถงใน วนชย มชาต, 2558ข, หนา 20) ไดใหความหมายวา การประเมนผลการปฏบตงาน เปนกระบวนการทผบรหารประเมนและรายงานเกยวกบผปฏบตงานในเรองผลงาน ความตงใจ ความสามารถ ศกยภาพในการพฒนาในอนาคต รวมถงคณภาพของพนกงาน 5) ดานการใหรางวลผลการประเมนการปฏบตงานบงบอกถงความมงมน ความตงใจในการปฏบตงานของบคลากรไดเปนอยางด ผลการประเมนการปฏบตงานมผลตอขวญและก าลงใจในการปฏบตงานของบคลากร หนวยงาน มการน าผลการประเมนการปฏบตงานไปใชในการปรบปรงประสทธภาพการท างานของบคลากร ใหสอดคลองกบเปาหมายของกรม ซงสอดคลองกบแนวคดของ ธงชย สนตวงษ (อางถงใน อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร, 2554, หนา 11) การประเมนผลการปฏบตงาน เปนเครองมอพฒนาทรพยากรมนษยทส าคญ เชนเดยวกบการศกษาและ การฝกอบรม โดยมความส าคญในแงมมของการปรบเงนเดอน การเลอนขนต าแหนงมากกวาทจะใชเปนเครองมอในการพฒนาพนกงานอยางจรงจง ดงนนจงพบวามการน าแบบประเมนผลการปฏบตงานมาใชเมอใกลมการปรบเงนเดอน

9

เพราะการประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทใชประเมนความรความสามารถในการท างานของพนกงาน ในหนวยงานทกประเภท และเปนเครองชวดความสมพนธระหวางความรความสามารถของพนกงานและความคาดหวงของหนวยงาน สวนดานผลการประเมนการปฏบตงาน หนวยงานมการแจงผลการประเมนการปฏบตงานในระดบดเดนและดมากใหผรบการประเมนทราบ เปนการสอสารและใหขอมลปอนกลบแกผรบการประเมนเพอเปนการยกยองชมเชย สรางขวญและก าลงในการท างาน ซงสอดคลองกบแนวคดของ สมพงษ เกษมสน (2516, หนา 320-321) ไดกลาวถงองคประกอบทจะสรางสงจงใจในการท างาน คอ สงจงใจทไมใชตวเงน (non – financial incentive) เปนสงจงใจทสวนใหญ มกจะสนองตอบตอความตองการดานจตใจ เชน การยกยองชมเชย การยอมรบวาเปนสวนหนงของหมคณะ โอกาสความกาวหนาและความมนคงในงาน และดานการน าผลการประเมนไปใช เปนสงทส าคญอกประการของการประเมน ผลการปฏบตงาน คอ การน าผลการประเมนไปใชในการบรหารงานบคคลดานตางๆ โดยสามารถน าผลการประเมน มาพจารณาเลอนเงนเดอน คาตอบแทนการยาย การเลอนระดบต าแหนง ใหความดความชอบการฝกอบรมและการพฒนา บคลากร และผลการประเมนยงแสดงใหเหนถงสมรรถนะของขาราชการในการปฏบตงาน ซงสอดคลองกบแนวคด ของ วนชย มชาต (2558ข, หนา 31) การน าผลการปฏบตงานไปใชตามวตถประสงคเปนการท าตามเปาหมายการประเมน ผลการปฏบตงานทตงไวแตแรก เชน การน าไปใชในการขนเงนเดอน เลอนต าแหนง ใหความดความชอบ โอนยาย ฝกอบรมและพฒนา เปนตน การน าผลการประเมนไปใช ในสวนนจะท าใหการประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอ ในการบรหารงานขององคการอยางเตมทและเปนระบบยอยระบบหนงในการบรหารงานบคคลทมความส าคญตอองคการ และยงสอดคลองกบงานวจยของ ทตยวรรณ เกอกล (2544) ไดศกษา การประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการ พลเรอน : ศกษาเฉพาะกรณกรมการขนสงทางบก. ผลการศกษาพบวา ขาราชการมความเขาใจเกยวกบระบบการประเมน ผลการปฏบตงาน ในดานการน าผลการประเมนไปใชไดมความเขาใจวาประโยชนทส าคญทสดของการประเมนผล การปฏบตงาน คอ การน าผลการประเมนไปใชในการพจารณาเลอนขนเงนเดอน และยงสามารถน าไปใชปรบปรงพฒนาหนวยงานใหมประสทธภาพไดอกดวย เพราะผลการประเมนสามารถแสดงใหเหนถงสมรรถนะของขาราชการ ในหนวยงานวาควรพฒนาหรอปรบปรงจดใด เมอผปฏบตงานไดรบการประเมนผลการปฏบตงานอยางเทยงตรง และ เปนธรรมจะท าใหเกดสงจงใจในการปฏบตงานจงมความส าคญตอการประเมนผลการปฏบตงาน ท าใหการปฏบตงาน มประสทธภาพ และในการประเมนผลการปฏบตงานหากงานมคณภาพและบรรลเปาหมายไดตามทวางไวกจะสอดคลองกบเปาหมายขององคการ ผบรหารงาน จะใหความสนใจทจะปรบปรงประสทธภาพในการปฏบตงาน เพอท าใหบคลากรมผลการประเมนผลการปฏบตงานทสงขนหรอท าไดตามเปาหมายทผบรหารก าหนดไวโดยการจดหาสงจงใจตางๆ เชน คาตอบแทน สภาพการปฏบตงาน สวสดการ และสทธประโยชนตางๆ เงนเดอน/คาจาง/รายไดอนๆ ฯลฯ เพอใหผปฏบตงาน เกดความพงพอใจในการปฏบตงาน ทงน เพอเปนแรงกระตนใหเกดการปฏบตงานอยางมประสทธภาพสงสด ซงสอดคลอง กบแนวคดของ สมพงษ เกษมสน (2516, หนา 320 - 321) ไดสรปไววาองคประกอบทจะสรางสงจงใจในการท างานประกอบดวย 1. สงจงใจทเปนเงน (financial incentive) เปนสงจงใจทมอทธพลตอผปฏบตงานโดยตรงซงสามารถ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1.1 สงจงใจทางตรง (direct incentive) เปนสงจงใจทมผลโดยตรงตอผลผลต หรอผลงานของผปฏบตงาน เชน การจายคาจางทสงขน เมอผลการปฏบตงานสงกวามาตรฐานทก าหนดไว 1.2 สงจงใจทางออม (indirect incentive) เปนสงจงใจทมผลในทางสนบสนน หรอสงเสรมใหผปฏบตงาน ท างานไดดขน เชน การจายบ าเหนจบ านาญ คารกษาพยาบาล ฯลฯ 2. สงจงใจทไมใชตวเงน (non – financial incentive) เปนสงจงใจทสวนใหญ มกจะสนองตอบตอความตองการ ดานจตใจ เชน การยกยองชมเชย การยอมรบวาเปนสวนหนงของหมคณะ โอกาสความกาวหนาและความมนคงในงาน

ปญหาและอปสรรค ในประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรม การปกครองทองถน 1. ปญหาดานหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน หลกเกณฑการประเมนยงไมชดเจน ในดานของการก าหนดดชนชวดใหมความเปนธรรม อาจเปนเพราะความแตกตางหลากหลายทางดานประเภท หรอระดบ

10

ต าแหนง สายงาน การก าหนดวธการและขนตอนในการประเมนและการวดผลทมความโปรงใส เปนธรรม อาจมความยงยากซบซอน ทงน การก าหนดวตถประสงคในการประเมนอาจไมชดเจนเพยงพอ อาจเกดความไมเปนธรรมตอผรบ การประเมนสอดคลองกบงานวจยของ ทพาพรรณ อมสน (2554) ไดศกษา ประเมนผลระบบการประเมนผลการปฏบตราชการ ตาม พ.ร.บ. ระเบยบขาราชการพลเรอนสามญ พ.ศ. 2551 ทมตอขาราชการกรมธนารกษ (สวนกลาง) ผลการศกษาพบวา หลกเกณฑหรอปจจยใชในการประเมนผลการปฏบตงาน วธการประเมนผลการปฏบตราชการ ตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนสามญ พ.ศ. 2551 ยงไมเปนทยอมรบของขาราชการ การประเมน มกระบวนการทยงยาก ซบซอน ท าใหขาราชการมภาระในการปฏบตงานเพมมากขน แบบฟอรมทใชในการประเมน มความยงยาก ซบซอน สนเปลองทรพยากร และสนเปลองเวลา หลกเกณฑและปจจยทใชในการประเมนบางหวขอ ยงไมมความชดเจนท าใหการตความแตกตางกนไป จงไมสามารถน าผลการประเมนของผบงคบบญชาแตละคน มาเปรยบเทยบกนได การประเมนเกดความไมเปนธรรมท าใหขาดขวญก าลงใจและแรงจงใจในการปฏบตงาน และ ยงสอดคลองกบงานวจยของ อวยชย พศดรกษา (2553) ไดศกษา การประเมนผลการปฏบตราชการแนวใหม . ผลการศกษาพบวา ขอบกพรองและปญหาเกยวกบกระบวนการและวธการประเมน จะเกดจากการก าหนดวตถประสงคในการประเมนไวหลายประการเกนไป จะท าใหผลการประเมนขาดความแมนย า และไดขอมลทไมสมบรณหรอไมชดเจนเพยงพอ จะเกดไมเปนธรรมตอผรบการประเมน หลกเกณฑหรอปจจยทใชในการประเมนบางขอ ยากทจะก าหนดออกมา ในรปตวเลขไดสวนใหญจะอออกมาในรปของการบรรยาย จงท าใหไมอาจจะแสดงใหเหนความแตกตางไดอยางชดเจนการมมาตรฐานการปฏบตงานไมชดเจน ท าใหเกดการประเมนทไมเปนธรรม การใหค านยามปจจยหรอหลกเกณฑทใช ในการประเมนไมชดเจน ท าใหผประเมนตความแตกตางกนไป ไมไดผลตามจดมงหมายทก าหนดไว และยงสอดคลอง กบแนวคดของ อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร (2554, หนา 4) ไดกลาวสรปวา หวขอการประเมนหรอเกณฑ การประเมนทใชในการพจารณาไมเหมาะสมกบระดบต าแหนง หรอลกษณะงานเพราะบคลากรผด ารงต าแหนงตางๆ ทจะไดรบการประเมนผลการปฏบตงานมความรบผดชอบหลายระดบแตกตางกนไป ทงแตละบคลากรกมลกษณะงาน ไมเหมอนกน การใชแบบการประเมนผลการปฏบตงานทไมมหวขอการประเมนใหเขากบระดบต าแหนงและลกษณะงานจงไมเปนทยอมรบ แมจะมค าอธบายวามหวขอประเมนทใชรวมกนได 2. ปญหาดานผประเมน คอ มการใชดลพนจในการประเมนผลการปฏบตงาน โดยไมน าผลประเมนจาก การท างานจรงมาพจารณา แตใชความชอบสวนตวในการประเมน สอดคลองกบงานวจยของ อวยชย พศดรกษา (2553) ไดศกษา การประเมนผลการปฏบตราชการแนวใหม. ผลการศกษาพบวา ปญหาทเกยวกบผประเมนเกดจากการทผประเมน ใชวจารณญาณหรอความรสกนกคดของตวผประเมนเปนส าคญ อาจเกดจากอปทานหรอความประทบใจพเศษเหตการณทใกลตว คอ การทผประเมนจะใหความส าคญกบเหตการณหรอผลการปฏบตงานทเพงจะเกดขนเมอไมนานหรอเทาทจ าได มากกวาเหตการณทเกดขนในระยะแรก ๆ ของชวงเวลาการประเมน การใชหลกทางสายกลางเสมอ คอ การทผประเมน บางคนมแนวโนมทจะประเมนบคคลตางๆ ใหคะแนนการประเมนอยในระดบ ปานกลาง โดยไมกลาทจะประเมน ใหคะแนนสงเกนไปหรอต า ไปความหยอนหรอเขมงวดในการประเมน ความสมพนธระหวางบคคล กเปนอกสาเหตหนง ทเกดจากการทผประเมนใชความสมพนธสวนตวกบผรบการประเมนเขามามสวนในการตดสนใจซงอาจกอใหเกดความล าเอยงและความไมเปนธรรมได อทธพลขององคกรรวมทงการใชมาตรฐานทแตกตางกน ซงผลของความแตกตางจะเปนผลตางในดานมาตรฐานมากกวาในดานของการปฏบตงาน และสอดคลองกบแนวคดของ เฉลม ศรผดง (2558, หนา 79) ไดกลาวสรปวา ปญหาในการประเมนผล คอ ผประเมนมอคตน าความประทบใจดานอนมาประเมนผลการปฏบตงาน มการประเมนบคคลเปนกลางๆ เพอหลกเลยงความขดแยง และยงสอดคลองกบแนวคดของ ส าราญ มแจง และสมหวง พธยานวฒน (2556, หนา 19) ไดกลาวสรปวา ปญหาในการประเมนผลประการแรกวา ปญหาความเทยงตรงของผล

11

การประเมนเนองจากอคตสวนตวของผประเมนโดยผบงคบบญชามอคตทจะประเมนคนมากกวาประเมนงาน ซงจะท าใหผลประเมนบดเบอนและคลาดเคลอนจากความเปนจรง ประการทสอง ผประเมนไมเอา ใจใสในการประเมนผล การปฏบตงานอยางจรงจง ท าใหผลการประเมนผดพลาด ผประเมนไมมขอมลเพยงพอทจะท าการประเมนได อาจจะท าใหความประทบใจในบางเรองเกยวกบตวผประเมน หรอการน าความประทบใจในบางเรองไปมผลตอการประเมนในเรองอนๆ ประการทสาม ความเครงครดหรอหยอนยานของผประเมน หวหนามกจะประเมนลกนอง โดยใหคะแนนสงไวกอนเพราะกลวจะสะทอนถงตวเอง บางคนกประเมนโดยกดคะแนนหมดทกคน เพราะตวเองมมาตรสง ประการทส ปญหาการประเมนตามแนวโนมสายกลาง ในกรณผประเมนไมแนใจหรอไมรจกผถกประเมนพอ กมกจะใหคะแนนกลางๆ เทากน ทกคนซงไมตรงตามความจรง ประการสดทายการประเมนผลการปฏบตงานทไมเปนการยอมรบและไดรบการตอตาน จากพนกงานหรอผถกประเมน อาจเปนเพราะการประเมนผลการปฏบตงานสวนใหญเปนการประเมนทางเดยว และ ผประเมนสวนใหญเปนหวหนางานหรอผบงคบบญชาเปนหลกแตฝายเดยว ซงอาจกอให เกดความคลาดเคลอนได ผถกประเมนจงรสกวาก าลงถกจบผดและไมไดรบความเปนธรรม จงเกดความรสกตอตานการประเมนผลการปฏบตงาน รสกเสยขวญและก าลงใจในการปฏบตงาน และสอดคลองกบแนวคดของ อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร (2554, หนา 5) ไดกลาวสรปวา ปญหาทเกยวดวยผประเมน ประเมนโดยถอความสมพนธสวนตวกบผรบการประเมน เพราะจะท าให ผประเมนมความรสกโนมเอยงไปในทางเออประโยชนใหแกผรบการประเมนท าใหเสยความเทยงตรงและเปนธรรม ในการประเมน

3. ปญหาดานผรบการประเมน คอ ขาดความรความเขาใจทถกตองเกยวกบหลกเกณฑและวธการประเมนผล การปฏบตงาน มทศนคตทไมด ขาดศรทธาและความเชอมนในระบบการประเมน สอดคลองกบงานวจยของ อวยชย พสดรกษา (2553) ไดศกษา การประเมนผลการปฏบตราชการแนวใหม. ผลการศกษาพบวา การประเมนผลการปฏบตงาน มขอบกพรองและปญหาเกยวกบผรบการประเมน สวนใหญเกดจากขาดความรความเขาใจทถกตองเกยวกบหลกการ และวธการประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงาน จงท าใหขาดศรทธาและความเชอมนในระบบการประเมน ซงจะน า ไปสการตอตานไมใหความรวมมอ เนองจากมความรสกวาตนไมไดรบความเปนธรรมจากผบงคบบญชาควรใหผรบ การประเมน และสอดคลองกบแนวคดของ อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร (2554, หนา 6) ไดกลาวถงปญหาเกยวกบผรบการประเมนในประการแรกวา ผรบการประเมนขาดความรและความเขาใจในแนวคด หลกการ และวธการประเมนผลการปฏบตงาน เพราะไมไดรบการฝกอบรม หรอใหค าชแจง จงอาจปฏเสธระบบการประเมนทกวธ โดยสรปคอ หาความเปนธรรมไดยากและเชอมนวาหากท าตนใหเปนทพอใจผประเมนกจะไดรบผลการประเมนทดเอง ประการทสอง ผรบการประเมนทเกดความฝงใจวาผประเมนมอคตล าเอยง เพราะเคยมความขดของหมองใจตอกนมากอน จงสญเสยความไววางใจและไมเชอมนในผลการประเมน

แนวทางการแกไขปญหาและอปสรรค ในการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการในสงกดกองการเจาหนาท กรมสงเสรมการปกครองทองถน

1. ควรมการก าหนดหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงานใหมมาตรฐานและตวชวดทชดเจน เปนรปธรรมสามารถประเมนผลไดจรง โดยผบรหารและขาราชการรวมกนก าหนดวตถประสงค วธการประเมน การมอบ หมายงาน และการตดตามความกาวหนาของงานใหชดเจน และมขนตอนในการประเมนผลทสน กระชบ ไมยงยากซบซอน และการก าหนดตวชวดควรค านงถงผปฏบตงานในแตละต าแหนงลกษณะการปฏบตงาน สามารถวดผลการท างานไดจรง และมคณะกรรมการกลนกรองผลการประเมนฯ เพอใหค าปรกษาและความคดเหนเกยวกบความเปนธรรมในการประเมนผล มความโปรงใส ตรวจสอบได

12

2. ควรมการชแจงหลกเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานใหผใตบงคบบญชาผประเมนทราบและ ท าความเขาใจในการประเมน เพอลดการใชดลพนจในการประเมนผลการปฏบตงาน

3. ควรมการประชาสมพนธหลากหลายชองทาง หรอประชมซกซอมความเขาใจใหผใตบงคบบญชาผรบ การประเมนไดศกษาหลกเกณฑและวธการประเมนฯ มความรความเขาใจทถกตองเกยวกบวธการและขนตอน ในประเมนผล ซงจะท าใหมทศนคตทด เกดการยอมรบ มศรทธาและเชอมนในระบบการประเมน มแรงจงใจในการปฏบตงาน ท าใหการท างานไดบรรลเปาหมาย 4. ควรก าหนดแบบฟอรมในการประเมนผลการปฏบตงานใหสอดคลองกบการประเมนมขนตอนทงาย ไมซบซอน มมาตรฐาน ไมเพมภาระใหแกผรบประเมน หรอมการน าเทคโนโลยเขามาใชในการประเมน เชน ระบบ การประเมนแบบอเลกทรอนกส (e-PM) โปรแกรมสารสนเทศทรพยากรบคคลระดบกรม (DPIS) เพอใหมความสะดวก รวดเรว และประหยดทรพยากรในการจดเกบขอมลการประเมน 5. ควรแจงผลการประเมนการปฏบตงานใหผรบการประเมนทราบโดยไมลาชา และควรเปดชองทาง ทหลากหลายในการรบฟงความคดเหนหรอการขออทธรณผลคะแนนในการประเมน 6. ควรมการน าผลการประเมนไปใชเปนเครองมอในการบรหารงานบคคลในดานตางๆ ไดหลากหลายดาน เชน การเลอนคาตอบแทน การยาย การเลอนต าแหนงใหความดความชอบและการวางแผนฝกอบรมและพฒนาขาราชการเปนรายบคคล (IDP) เพอปรบปรงแกไข พฒนาบคลากรใหมศกยภาพเพมมากขน

ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. สรางความเขาใจทถกตอง วาการประเมนผลการปฏบตงานเปนการปรบปรงพฒนางานและทรพยากรมนษย

เปนการมงแสวงหาสารสนเทศเพอการบรหารบคคลขององคกร อยางมประสทธภาพสงสด และเพอวางแผนพฒนาทรพยากรบคคลขององคการ คาของทรพยากรบคคลขององคกรมใชอยทคนของใคร แตอยท ผลของงานและการปฏบตตามมาตรฐานของงานตามต าแหนงทแตละคนรบผดชอบ

2. การประเมนผลการปฏบตงาน จะตองก าหนดสงทตองประเมนใหชดเจนและเปนทยอมรบของผบงคบบญชา และผใตบงคบบญชา สงทตองประเมนคอ ผลงานและกระบวนการท างานทก าหนดไวตามมาตรฐานของงานทสอดคลองกบต าแหนงงาน

3. ดานการวางแผน ผบงคบบญชาผประเมน กบผใตบงคบบญชาผรบการประเมน มการก าหนดตวชวดและ คาเปาหมายผลงานรวมกนตงแตตนรอบการประเมน ควรจะมการก าหนดแนวทางการบรหารผลการปฏบตงานใหชดเจน และมการถายทอด สอสารใหบคลากรทกคนรบทราบตงแตตนปงบประมาณ หรอตนรอบการประเมน

4. ดานการตดตาม ควรมการพฒนาระบบการตดตามผลการปฏบตงาน และน าผลการปฏบตงานทไดมาแลกเปลยน เรยนรภายในกลมงาน และพฒนาผลงานใหมประสทธภาพมากยงขน

5. ดานการพฒนา ควรน าผลทไดจากการประเมนโดยเฉพาะในสวนของการประเมนสมรรถนะ มาวางแผน พฒนารายบคคล ใหเปนรปธรรมชดเจน ปฏบตไดจรง และสอดคลองตามแนวทางการพฒนาบคลากรกรมสงเสรม การปกครองทองถน

6. ดานการประเมนผล ควรประเมนผลการปฏบตงานตามคาเปาหมายทไดก าหนดรวมกนไว และประเมน ตามผลงานดวยความเปนธรรม โปรงใส และตรวจสอบได

13

7. ดานการใหรางวล ควรน าผลการประเมนโดยเฉพาะในสวนของการประเมนสมรรถนะมาก าหนดแนวทาง ในการพฒนาบคลากรอยางจรงจง วเคราะหหาชองวางระหวางสมรรถนะ และท าแผนพฒนาบคลากรอยางตอเนอง และมการตดตามผลการด าเนนงานอยเสมอ เพอใหบคลากรไดรบการพฒนา กอใหเกดผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ

ผลการวจยครงนสรปไดวา ปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงานทพบสามารถจ าแนกไดเปน 6 ดาน คอ ดานหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน ดานผประเมน ดานผรบการประเมน ดานเครองมอ

การประเมนผลการปฏบตงาน ดานการแจงผลการประเมน และดานการน าผลประเมนไปใช ดงนน แนวทางในการแกไข

ปญหาและอปสรรคในการประเมนผลการปฏบตงาน ควรมการก าหนดหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตงาน

ใหชดเจน มมาตรฐาน และเปนรปธรรม สามารถประเมนผลไดจรง และมการเปดโอกาสใหบคลากรเขามามสวนรวม

ในการก าหนดตวชวดทใชในการประเมนจะสงผลใหเกดความเชอมนและเกดการยอมรบในระบบการประเมนมากขน และควรมการจดท าคมอการประเมนผลการปฏบตงาน เพอชวยใหสามารถด าเนนการตามกระบวนการขนตอนการประเมนผลไดอยางถกตอง และสงทส าคญกคอ น าผลการประเมนมาใชประโยชนในการบรหารงานบคคลในดานตางๆ เชน เลอนเงนเดอน การโอน การยาย การแตงตงใหด ารงต าแหนงทสงขน การใหรางวล การฝกอบรมและการพฒนา

ขาราชการ ความกาวหนาในสายอาชพ (Career Path) และควรมการส ารวจความคดเหนของขาราชการในสงกด

เพอน าขอคดเหน ขอตชม ขอเสนอแนะจากขาราชการมาปรบปรงการประเมนผลการปฏบตงานท างานใหมประสทธภาพเกดประสทธผลตอองคการเพมมากขนตอไป

เอกสารอางอง

เฉลม ศรผดง (2558). เอกสารประกอบการบรรยายกระบวนวชาการจดการทรพยากรมนษยรวมสมย. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามค าแหง, โครงการรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. ทตยวรรณ เกอกล (2544). การประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการพลเรอน : ศกษากรณกรมการขนสงทางบก. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (รฐศาสตร), มหาวทยาลยรามค าแหง ทพาพรรณ อมสน (2554). ประเมนผลระบบการประเมนผลการปฏบตราชการตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการ พลเรอนสามญ พ.ศ. 2551 ทมตอขาราชการกรมธนารกษ (สวนกลาง). ภาคนพนธรฐศาสตรมหาบณฑต คณะรฐศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วณา พงววฒนนกล (2561). เอกสารประกอบการบรรยายกระบวนวชาการจดการทรพยากรมนษยรวมสมย. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามค าแหง, โครงการรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. วนชย มชาต (2558ข). เอกสารประกอบการบรรยายกระบวนวชาการจดการทรพยากรมนษยรวมสมย. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามค าแหง, โครงการรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. สภางค จนทวานช (2561). วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส าราญ มแจง และ สมหวง พธยานวฒน (2556). การประเมนผลการปฏบตงานแนวใหม : ทฤษฎและปฏบต. กรงเทพมหานคร : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกงาน ก.พ. (2552ก). คมอการบรหารทรพยากรบคคลในราชการพลเรอน. การประเมนผลการปฏบตราชการ และการเลอนเงนเดอน กรงเทพมหานคร : สวสดการส านกงาน ก.พ.

14

อลงกรณ มสทธา และ สมต สชฌกร (2554). การประเมนผลการปฏบตงาน (ฉบบปรบปรง). กรงเทพมหานคร : ส านกพมพสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย - ญปน) อวยชย พศดรกษา (2553). การประเมนผลการปฏบตราชการแนวใหม. การศกษาคนควาอสระ รฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต, คณะรฐประศาสตรศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน.