เอกสารประกอบการบรรยาย · ว. ิชา เศรษฐศาสตร. ืองตเบ้ น (Introduction to Economics: 01108101) บทท

วชา เศรษฐศาสตรเบองตน

(Introduction to Economics: 01108101)

บทท 9 รายไดและดลยภาพของผผลต

ภาคปลาย ปการศกษา 2553 รศ.ดร. สนตยา เอกอคร

เอกสารประกอบการบรรยาย

Faculty of Economics

Kasetsart

University

Presenter�

Presentation Notes�

ดกาหสวดากสหวฟ�

2

บทท 9 รายไดและดลยภาพของผผลต

9.1

ความนา

9.2

รายไดหรอรายรบของผผลต

9.3

ดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขน

9.4

ดลยภาพของผผลตในตลาดผกขาด

9.5

สรป

รศ.ดร.สนตยา เอกอคร ภาควชาเศรษฐศาสตร [email protected]

3

9.1 ความนา

รายไดของผผลต คอ รายจายทงหมดของผบรโภคทซอสนคาหรอบรการของผผลต ณ ระดบราคาตาง ๆ

ระดบรายไดและการขายผลผลตของผผลตเกยวของกบ

อปสงคของตลาดตอผลผลต

การเปลยนแปลงของระดบรายไดและปรมาณขายขนอย

กบความยดหยนของอปสงคตอราคาซงแตกตางกนไป

ตามลกษณะของตลาด

Kasetsart

UniversityFaculty of Economics

4

กาไรเปนเปาหมายสาคญของผผลตในระบบทนนยม

ปญหาของผผลตคอ ตองเปรยบเทยบรายไดกบตนทน

ผผลตจะทาการผลตเมอรายได สงกวา ตนทน มกาไร

และจะผลตในระดบทจะไดรบกาไรสงสด

เมอรายไดตากวาตนทน จะเกดภาวะขาดทน ไมทาการผลต

แตถาจะตองผลตทงทขาดทน จะผลตในระดบทขาดทนนอย

ทสด

9.1 ความนา Kasetsart



5

ภาวการณทผผลตไดรบกาไรสงสดหรอขาดทนนอยทสด

เรยกวา “ดลยภาพของผผลต”

“ดลยภาพของผผลต” มความแตกตางกนไปตาม

ลกษณะของตลาด ในบทนจะศกษา รายไดและดลยภาพ

ของผผลตใน 2 ตลาด คอ

ตลาดแขงขน และ

ตลาดผกขาด

9.1 ความนา Kasetsart



6

รายไดของผผลต (revenue) หมายถง รายไดทผผลต

ไดรบจากการขายผลผลตทเขาผลตขน โดยทผผลต

สามารถขายผลผลตของเขาในราคาซงผบรโภคพอใจซอ

9.2 รายไดหรอรายรบของผผลต

การกาหนดราคาผลผลต: ขนอยกบลกษณะของตลาดนน

วาเปน ตลาดแขงขน (competitive market) หรอ

ตลาดผกขาด (monopolistic market)

และขนอยกบอปสงคของผบรโภควายดหยนมากหรอนอย

Kasetsart


7

9.2.1

รายไดทงหมด รายไดเฉลย และรายไดเพม:

รายไดของผผลตแบงออกเปน 3 ชนด

1) รายไดทงหมดหรอรายไดรวม (Total Revenue: TR)

หมายถง รายไดทผผลตไดรบจากการขายผลผลตตาม

ราคาทกาหนดไว ดงสมการ

QPTR ∗=P = ราคาของผลผลต

Q = จานวนผลผลตซงขายไดในราคาหนวยละ P

9.2 รายไดหรอรายรบของผผลต Kasetsart


8

9.2.1

รายไดทงหมด รายไดเฉลย และรายไดเพม (ตอ):

2) รายไดเฉลย (Average Revenue: AR) หมายถง รายได

ทงหมดของการผลตระดบนน คดเฉลยตอผลผลต 1 หนวย ซงกคอราคาผลผลตทผบรโภคพอใจซอนนเอง

PQ

TRAR ==




9

3) รายไดเพมหรอรายไดหนวยสดทาย (Marginal Revenue: MR) หมายถง รายไดทผผลตไดรบเพมขนจาก

การผลตผลผลตออกมาขายเพมขน 1 หนวย

QTRMR

ΔΔ

=

9.2.1

รายไดทงหมด รายไดเฉลย และรายไดเพม (ตอ):




10

9.2.2 รายไดของผผลตในตลาดแขงขน (competitive market):

อปสงคสาหรบผผลตแตละรายในตลาดแขงขน:

ในตลาดแขงขนมผผลตและผบรโภคจานวนมาก จงไมมใครมอทธพลหรอสามารถกาหนดราคาผลผลตได

ราคาจงถกกาหนดโดยอปสงคและอปทานทงหมดในตลาดผลผลตชนดนน




11

9.2.2 รายไดของผผลตในตลาดแขงขน (competitive market):

อปสงคสาหรบผผลตแตละรายในตลาดแขงขน:

เสนอปสงคสาหรบผลผลตของผผลตเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน ณ ราคาทตลาดกาหนดผผลตนาผลผลตออกขายไดอยางไมจากดจานวน

โดยทการเปลยนแปลงของราคาจะขนอยกบการเปลยนแปลงของอปสงคหรออปทานทงหมด

ดงรปท 9.1



12

รปท 9.1 ก: อปสงคและอปทานทงหมด

ตดกนทาใหเกดราคาตลาด

ราคา

ผลผลต

P 1

P

0Q

S

Q 1

D1

D

E

E 1

ราคา

ผลผลต

P 1

P

0

D1

D

รปท 9.1 ข: เสนอปสงคสาหรบผลผลต

ของผผลตแตละคนมความยดหยนมาก

ทสด ณ ราคาตลาดทกาหนด



13

ตารางท 9.1 อปสงคสาหรบขาวและรายไดของผผลตในตลาดแขงขน

อปสงคสาหรบขาวสาร รายไดในการขายขาว

ราคา (P) ปรมาณซอ (Q) รายไดรวม (TR) รายไดเฉลย (AR) รายไดเพม (MR)

100

100

100

100

100

100

100

100

200

300

400

500

600

700

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

1

2

3

4

5

6

7

14



จากตารางท 9.1

สมมตวาตลาดขาวสารเปนตลาดแขงขน ราคาดลยภาพของขาวสารเทากบ ถงละ 100 บาท

ผผลตสามารถนาขาวสารออกขายทราคา ถงละ 100 บาทเสมอ ถาผผลตขายเกนถงละ 100 บาท กจะขายไมไดเลย

เมอผผลตขายราคาถงละ 100 บาทรายไดจะมลกษณะดงน

PARMR ==

15รปท 9.2 รายไดจากการขายผลผลตในตลาดแขงขน

600

–

500

–

400

–

300

–

200

–

p=100

-

0 1 2 3 4 5

D=AR=MR

TR

ราคา, รายได

ผลผลต

นาขอมลจากตารางท 9.1 ไปเขยนเปนเสนรายไดจะไดเสนดงรปท 9.2

16

9.2.3 รายไดของผผลตในตลาดผกขาด (monopoly market):

-

อปสงคสาหรบผลผลตของผผลต:

อปสงคสาหรบผลผลตของผผลตคออปสงคสาหรบผลผลตชนดนนทงหมดในตลาด



ในตลาดมผผลตเพยงรายเดยว


17

9.2.3 รายไดของผผลตในตลาดผกขาด (monopoly market):



ผผลตสามารถกาหนดราคาผลผลตไดในระดบสงพอควรทผบรโภคจะซอได

โดยถอหลกวาถาตองการขายจานวนนอยกกาหนดราคาสงถาตองการขายจานวนมากกกาหนดราคาตาหรอลดราคาลงมา

เสนอปสงคจงมลกษณะลาดชนจากดานบนซายลงมาดานลางขวา

ดงรปท 9.3

18รปท 9.3 อปสงคสาหรบผลผลตซงมความยดหยนมากในตลาดผกขาด

ราคา

ผลผลต

30

-

20

-

10

-

0 10 20 30 40 50 60 70

D

19

ตารางท 9.2 อปสงคสาหรบผลผลตในตลาดผกขาดและรายไดของผผลต

อปสงคผลผลต รายไดของผผลต

ราคา (P) ปรมาณซอ (Q) รายไดรวม (TR) รายไดเฉลย (AR) รายไดเพม (MR)

30

27

24

21

18

15

12

10

20

30

40

50

60

70

300

540

720

840

900

900

840

30

24

18

12

6

0

-6

30

27

24

21

18

15

12

20

จากตารางท 9.2 สรปไดวา :

1.

ตราบใดท MR มคามากกวา 0

TR จะสงขน เมอขาย ผลผลตเพมขน

2.

TR จะสงสด เมอ MR = 0 และ TR จะลดลงเมอ MR ม

คาเปนลบ




21

จากตารางท 9.2 สรปไดวา (ตอ):

3.

AR จะลดลงเรอยๆ เมอขายผลผลตเพมขน MR จะมคา นอยกวา AR ในทกปรมาณขายและลดลงเรอย ๆ

เชนเดยวกน ดงรปท 9.4




22

รปท 9.4 ความสมพนธระหวางรายไดรวม รายไดเฉลย และรายไดเพม และ ผลผลตในตลาดผกขาด

900

–

800

–

700

–

600

–

500

–

400

–

300

–

200

–

100

–

0 10 20 30 40 50 60 70 80

รายได, ราคา

ผลผลต

TR

ผลผลต

รายได, ราคา

0 10 20 30 40 50 60 70

30

–

20

–

10

–

AR

MR

23

การหาคา TR จากผลผลตระดบหนงในรปท 9.4: หาได 2 ทาง ดงน

1.

จากความสงของเสน TR ณ ระดบผลผลตซงขายได

2.

จากพนทสเหลยมภายใตเสน AR โดยดานยาวเทากบ ปรมาณผลผลตและดานกวางเทากบราคาตอหนวย




24

จากรปท 9.4:

เสน AR คอเสนอปสงคนนเอง เพราะทกจดบนเสน AR บอกใหทราบวาผบรโภคตองการซอเทาใด

เสน AR และ เสน MR มลกษณะลดลงเมอ ผลผลตเพมขน

MR ลดลงเรวกวา AR

MR มความชนเปน 2 เทาของเสน AR



25

9.3 ดลยภาพของผผลต

9.3 ดลยภาพของผผลต (equilibrium of the firm)ในตลาด แขงขน คอ ภาวการณทผผลตไดรบกาไรสงสดหรอ

ขาดทนนอยทสด หากมการขาดทน

กาไร: ผลตอบแทนของการประกอบการเปนสวนหนงของรายไดของผผลตซงเหลอจากคาตอบแทนปจจยการผลตอน ๆ ดงสมการ

TCTR −=π

9.3.1 เงอนไขของการไดรบกาไรสงสดจากการผลตในระยะสน

Kasetsart


26

เงอนไขกาไรสงสด:

MCMR =

หรอ ระดบผลผลตท ความชนของเสนรายไดทงหมด เทากบความชนของเสนตนทนทงหมด

QTC

QTR

ΔΔ

=ΔΔ

0=−MCMR

9.3 ดลยภาพของผผลต Kasetsart


27

ตารางท 9.3 ตนทน รายไดและกาไรในตลาดแขงขนระยะสน

ปรมาณ

ผลผลต

(Q)

ตนทน

รวม

(TC)

ตนทน

เฉลย

(AC)

ตนทน

เพม

(MC)

ราคา

(P)

รายได

รวม

(TR)

รายได

เฉลย

(AR)

รายได

เพม

(MR)

กาไร

1

2

3

4

5

6

7

190

200

210

240

300

400

560

190

100

70

60

60

66.6

80

-

10

10

30

60

100

160

100

100

100

100

100

100

100

100

200

300

400

500

600

700

-

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

-90

0

90

160

200

200

140

28รปท 9.6 ดลยภาพซงแสดงถงระดบท MC=MR

รปท 9.5 ดลยภาพของผผลตซงแสดงกาไรสงสด

รายได, ตนทน

รายได, ราคา, ตนทน

0 1 2 3 4 5 6 7 8

0 1 2 3 4 5 6 7 8 ผลผลต

ผลผลต

700

–

600

–

500

–

400

–

300

–

200

–

100

–

175

–

150

–

125

–

100

–

75

–

50

–

25

–

MC AC

MR=AR

TRTC

A

M

N

P

S

29

9.3.3

การขาดทนตาสดในตลาดแขงขนระยะสน:

ในระยะสน ผผลตอาจขาดทนได เมอผผลตมรายไดรวมนอยกวาตนทนรวม

แตมากกวาหรอเทากบตนทนผนแปรรวม หรอระดบราคาผลผลตทตากวาตนทนเฉลย(AC) แตมากกวาหรอเทากบตนทนผนแปรเฉลย(AVC)

ผผลตยงคงผลตตอไป เพราะยงทาใหแรงงานและเจาของปจจยผนแปร มรายได



30

รปท 9.7: ดลยภาพของผผลตทระดบ MC = MR ซงแสดงถงการขาดทนตาสด

ราคา, ตนทน

0Q1

ผลผลต

AC=ATC

MC

AVC

Q2

E1

E2

M1

M2

N1

N2

P2

P1

AR2 = MR2

= D2

AR1 = MR1

= D1



31

9.3.3 การขาดทนตาสดในตลาดแขงขนระยะสน: จากรปท 9.7

แสดงตนทนเฉลย ตนทนผนแปรเฉลย และตนทนเพมของผผลต หนงรายในตลาดแขงขน

ถาราคาดลยภาพในตลาดคอ P1 ผผลตยงคงผลตตอไปททาให MC=MR คอ ปรมาณผลผลต = Q1 ขาดทนทงหมดเทากบ P1

E1

M1

N1




32

9.3.3 การขาดทนตาสดในตลาดแขงขนระยะสน: จากรปท 9.7

ถาราคาดลยภาพในตลาดคอ P2 ผผลตยงคงผลตตอไปททาให MC=MR คอ ปรมาณผลผลต = Q2 ขาดทนทงหมดเทากบ P2

E2

M2

N2

ถาราคาดลยภาพในตลาดตากวา P2 ผผลตจะออกจากตลาด




33

9.3.4 อปทานของผผลตในตลาดแขงขนระยะสน: จากรปท 9.7

1.

ผผลตจะทาการผลตเมอ MR เทากบหรอสงกวา AVC ตาสด และหยดผลตเมอ MR ตากวา AVC ตาสด

2.

หากตดสนใจทาการผลต ผผลตจะผลตทระดบ MC = MR เสมอ

ดงนน อปทานของผผลตจะอยบนเสน MC ของผผลตในระดบผลผลตท AVC ตาสด เปนตนไป ดงรปท 9.8



34

รปท 9.8: อปทานของผผลตซงเปลยนแปลงไปตามระดบราคาในตลาดแขงขน

0 ผลผลต

AC

MC

AVC

P1

P2 AR2 = MR2

= D2

AR1 = MR1

= D1

AR3 = MR3

= D3

AR4 = MR4

= D4

P3

P4

A

B

C

D

Q3 Q4Q2Q1

ราคา, ตนทน, รายได



35

จากรปท 9.8: อปทานของผผลตในตลาดแขงขนในระยะสนอยบนเสน MC

ตงแต จด A เปนตนไป ถาระดบราคาลดตากวา P1 ผผลตจะหยดผลตทนท

จด A จงมชอวา จดปดโรงงาน (shut down point)




36

9.3.5

ดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนในระยะยาว:

-

ในระยะยาว ผผลตจะทาการผลตในระดบท (ดงรปท 9.9)

PMRLMC ==



37

รปท 9.9: ดลยภาพของผผลตในระยะยาว

0 ผลผลต

LACSMC

LMC

AR = MR = D

ราคา, รายได, ตนทน

P

SAC

Q



38

9.3.5

ดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนในระยะยาว:

-

ในระยะยาว ผผลตจะใชโรงงานทมตนทนเฉลยตอหนวย ตาสด ดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนในระยะยาว จะ อยท (ดงรปท 9.9)

LACPMRLMCSMC ====



39

ตลาดผกขาด หมายถง ตลาดทมผผลตสนคาชนดนนออกส

ตลาดเพยงรายเดยว สามารถตงราคาขายไดตามความ

เหมาะสม

9.4 ดลยภาพของผผลตในตลาดผกขาด

9.4.1

การกาหนดราคาผลผลตในตลาดผกขาด

การตงราคาขายตองคานงถงอานาจซอของผบรโภค

ผบรโภคมสวนในการกาหนดปรมาณการผลตสนคาของ

ผผลตอยดวย

40

9.4 ดลยภาพของผผลตในตลาดผกขาด

เงอนไขกาไรสงสด (ตลาดผกขาด):

MRMC =

9.4.2

เงอนไขในการผลตเพอใหไดรบกาไรสงสดในตลาด ผกขาด

ผผลตขายผลผลตในราคาทผบรโภคพอใจซอ ดงตวอยางขอมลสมมตในตารางท 9.4

41

ตารางท 9.4 ตนทน รายไดและกาไรในตลาดผกขาด

ปรมาณ

ผลผลต

(Q)

ตนทน

รวม

(TC)

ตนทน

เฉลย

(AC)

ตนทน

เพม

(MC)

ราคา

(P)

รายได

รวม

(TR)

รายได

เฉลย

(AR)

รายได

เพม

(MR)

กาไร

10

20

30

40

50

60

70

300

320

330

340

400

480

600

30

16

11

8.5

8

8

9

-

2

1

1

6

8

12

30

27

24

21

18

15

12

300

540

720

840

900

900

840

-

24

18

12

6

0

-6

0

220

390

500

500

420

240

30

27

24

21

18

15

12

42

9.4 ดลยภาพของผผลตในตลาดผกขาด(ตอ)

จากตารางท 9.4: ตนทน รายได และกาไรในตลาด

ผกขาด

ผผลตจะทาการผลตทปรมาณ 50 หนวย

ผผลตขายผลผลตในราคาหนวยละ 18 บาท มรายได

รวม 900 บาท

มตนทนรวม 400 บาท ดงนนผผลตไดกาไรสงสด

500 บาท

43

รปท 9.10: ดลยภาพของผผลตซงแสดงถงกาไรสงสด

รายได, ตนทน

600

400

0

200

5040302010

1000

ผลผลต60 70 80 90

TR

TC

800

B

A

C

M


44

รปท 9.11 : ดลยภาพของผผลตซงแสดงถงระดบท MR = MC

20

10

0

5

5040302010

30

ผลผลต60 70 80 90

AR = D

MC

25AC

MR

15

ราคา, รายได, ตนทน


45

9.4.3

กาไรจากการผกขาด: จากรปท 9.11

-

ราคาดลยภาพสงกวาตนทนเฉลย แสดงวาผผลตไดกาไร เกนปกต

-

ผผกขาดทกคนอาจไมไดรบกาไรเกนปกตเสมอไป บางครงถามผผลตรายใหมสามารถเขามาทาการผลต

แขงขนได กาไรเกนปกตจะลดลงจนเหลอเพยง

กาไรปกต เทานน


46

9.5 สรป

ผผลตจะทาการผลตในระดบท MC = MR

ในตลาดแขงขน: ผลตในระดบท MC = MR = AR = P

ในตลาดผกขาด: ผลตทระดบ MC = MR และขายผลผลตในราคาเทากบ AR ซงสงกวา MR เสมอ

Kasetsart


Documents

เอกสารประกอบการบรรยาย · ว. ิชา เศรษฐศาสตร. ืองตเบ้ น (Introduction to Economics: 01108101) บทท