การพฒนาระบบจดการองคความเดนตรพนบานมงคละในพนท ภาคเหนอตอนลาง เพอการสงเสรมและเผยแพรรลปอฒนรรรมไทย โดยไซออนโทใลยและวกพเดยเซงความหมาย

ปราโมทย ส ทธ จ กร และวไรวรรณ แสนชะนะ

ประจำปท 15 ฉบบท 1 ทลากม 2556-มนาคม 2557

Chiangmai

f\n ว า ร ส า ร ฯ ว จ ย ร า ช ภ ฏ เ ซ ย ง ,\v\นRAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL

การพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละในพนท ภาคเหนอตอนลาง เพอการสงเสรมและเนยแพรศลปอฒนรรรมไทย โดยใชออนโทโลยและอกพเดยเซงความหมายDEVELOPMENT KNOWLEDGE MANAGEMENT SYSTEM FOR MANGKLA FOLK MUSIC IN LOWER NORTHERN AREA FOR PROMOTE AND DISTRIBUTE OF THAI CULTURE USING ONTOLOGY AND SEMANTIC WIKIPEDIA

ปราโมทย สทธจกร และวไรวรรณ แสนชะนะ*

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอหารปแบบฐานความรออนโทโลยเรองดนตรพนบานมงคละในพนทภาคเหนอตอนลาง

จากปราชญและผเชยวชาญ โดยใชเทคนคการรวบรวมขอมลแบบสรางเครอขายสโนวบอล และนำมาพฒนาระบบจดการ

องคความรดนตรพนบานมงคละโดยใชออนโทโลยและวกพเสยเซงความหมาย เพอใหประซาซนและนกเรยนในรายวชา

หลกสตรทองถนไดเขาถงองคความรผานเครอขายอนเทอรเนต จากนนจะทำการประเมนความพงพอใจผIชทมตอระบบจดการ

องคความรดนตรพนบานมงคละ ซงผลจากการดำเนนงานวจยและพฒนาในครงน สามารถสรปสาระความรทคนพบ ไดแก

1) การหารปแบบฐานความรออนโทโลยเรองดนตรพนบานมงคละในพนทภาคเหนอตอนลาง จากปราชญผเชยวชาญและ'บ <*a ‘บ ‘บ พ

ครผคมวงดนตร ทมประสบการณไมตากวา 10 ป จำนวน 5 คน โดยใชเทคนคการรวบรวมองคความรแบบสรางเครอขาย

ส'โนว'บอล และทำการยนยนความจำเปนของรายการองคความรกบปราชญผเชยวชาญ ครผคมวงดนตร และนกเรยนทเรยน

ในหลกสตรทองถนในพนทภาคเหนอตอนลาง ททำการเลอกแบบเจาะจงจำนวนทงสน 52 คน แลวนำขอมลมาแปลผลโดยใช

คารอยละ ซงพบวา สาระความรทควรนำเสนอในฐานความรจำแนกได 5 ดาน ไดแก ดานประวตความเปนมา ดานเอกลกษณ

เฉพาะตนในการละเลน ดานพธกรรมการไหวคร ดานคตความเชอ และดานรปแบบการสรางเครอขายระหวางวงดนตร และ

รายละเอยดเนอหาของแตละประเดนความรทง 5 ดานในภาพรวม กลมตวอยางมความคดเหนวามความจำเปนทจะนำเสนอ

ผานระบบจดการฐานความรอยในระดบมากและมากทสด จากนนผวจยนำผลสรปความตองการและความจำเปนของรายการ

องคความรการละเลนดนตรพนบานมงคละของผ1ข มาสรางฐานความรออนโทโลยดวยโปรแกรม Hozo เพอสรางความสมพนธ

ของโหนดขอมล ไดจำนวนทงสน 51 โหนด จำแนกไดเปน 5 ระดบชนขอมล และตรวจทานความถกตองของโครงสราง

ฐานความรออนโทโลยตามกฎ RDFs จากผเชยวชาญกลมทใขรวบรวมองคความรขางตน พบวา โครงสรางฐานความรออนโทโลย

ทสรางฃนมความถกตองรอยละ 99 2) การพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละโดยใชออนโทโลยและวกพเสยข ‘น

เซงความหมาย โดยใชภาษา PHP5 และไลบาร RAP API for PHP เปนสวนชวยตดตอเวบวกพเสยกบฐานความรออนโทโลย

ดนตรพนบานมงคละตามหลกการเซงวตถ พบวาฟงกชนการทำงานของระบบจดการองคความรทสอดคลองกบความตองการ

ของผIชทไดพฒนาขนประกอบดวย 4 สวน ไดแก สวนนำเชาโครงสรางออนโทโลย สวนจดการโครงสรางโหนดบนออนโทโลย

ใหเปนภาษาไทย สวนแมแบบกรอกและแสดงองคความรบนวกพเสยเซงความหมาย และสวนกำหนดคำสงอนไลนควร

* คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยพษณโลก

เพอรองรบการใหบรการสบคนขอมลเซงความหมาย และ 3) การประเมนความพงพอใจของผใขทมตอระบบจดการองคความร‘น ‘น ฃ

ดนตรพนบานมงคละ แลวนำขอมลทรวบรวมไดมาแปลผลดวยคารอยละ พบวาผใขททำการเสอกแบบเจาะจงในสถานะ

ผจดการขอมลและผใขทวไปจำนวนทงสน 100 คน มความคดเหนวาประสทธภาพการทำงานของระบบในภาพรวมทง 5 ดาน

อยในระดบด

คำสำคญ: ระบบจดการองคความร, ดนตรพนบานมงคละ, ออนโทโลย, วกพเดยเซงความหมาย, ภาคเหนอตอนลางQJ •บ 7 7 7 7

ABSTRACT

This research aimed to find an ontological model of the knowledge base regarding Mangkla folk

music featured in the Lower Northern Region from savants and experts. The data were collected based

on Snowball Sampling Technique and developed into a Mangkla fo lk music knowledge management

system using Ontology and Semantic Wikipedia to enable the public and local curriculum students to

gain access to the body o f knowledge via the Internet network. Satisfaction o f the users towards

the Mangkla folk music knowledge management system was then evaluated. The findings could be concluded

as follows: 1) The ontological model of the knowledge base regarding Mangkla folk music in the Lower

Northern Region was created based on the information from 5 experts and band leaders with 10 years of

experience or more using Snowball Sampling Technique. The necessity of the Mangkla folk music knowledge

inventory was checked and confirmed by the experts and band leaders together with 52 local curriculum

students, from purposive sampling, in the Lower Northern Region. The data were then processed into

percentage. It was found that there were 5 categories of knowledge that should be presented: history,

performers’ idiosyncratic uniqueness, Wai-Kru ceremony, myths and beliefs, and band networking models.

เท general, the sample group was of the opinion that the contents of the 5 knowledge categories should

be presented through the knowledge management system at the high and highest levels. Next, the researcher

designed the ontological knowledge base from the data regarding the users’ needs and the necessity of

the knowledge inventory of Mangkla folk music performance. The design employed Hozo program to

create relationship among the 51 data nodes categorized into 5 data levels. The validity of the ontological

knowledge-base structure was verified by the same group of experts and evaluated at 99 percent;

2) The developm ent o f the Mangkla fo lk music knowledge management system using Ontology

and Semantic Wikipedia in PHP5 language and RAP: API for PHP library to help connect the Wikipedia web

to the Mangkla folk music knowledge base according to the object-oriented principles revealed that the

operation functions of the knowledge management system corresponding to the users’ needs comprised

4 parts: ontological structure input, Thai-language ontological node structure management, model of

knowledge input and display on Semantic Wikipedia, and inline-query command supporting semantic

search; and 3) The users’ satisfaction towards the Mangkla folk music knowledge management system

was surveyed and the data were processed into percentage. It was found that the 100 users purposively

selected from the data managers and general users were of the opinion that the efficiency of the system

in the 5 categories was at the high level.

Keywords: Knowledge Management System, Mangkla Folk Music, Ontology, Semantic Wikipedia,

Lower-Northern Region

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม ^ ^ , C J ‘ 1RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL ป J

62 ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม RAJABHAT CHIANG MAI RESEARCH JOURNAL

บทนา

ดนตรพนบานมงคละนบเปนภมปญญาทองถนทม ความสำคญและมบทบาทอยางมากกบวถชวตของคนในชมชน

ทองถนในเขตพนทสจงหวดภาคเหนอตอนลาง ไดแก จงหวดพษณโลก สโขทย อตรดตถ และเพชรบรณ (สมชาย เดอนเพญ,ธ ช ช S'7ม.ป.ป.) โดยเฉพาะอยางยงจงหวดพษณโลก ดงทปรากฏจากการบนทกจดหมายระยะทางไปพษณโลกของสมเดจเจาฟา

กรมพระยานรครานวดตวงศ ซงเสดจมาประพาสเมองพษณโลก เพอตรวจงานการปนหนพระพทธชนราชจำลอง เมอ พ.ศ.2444

ความวา “ เวลาทมหนงกลบมาถงเรอ พอกนขาวแลว พระยาเทพามาบอกวา มงคละมาแลว ไดยนเสยงไกลๆ เปนกลองตเปนเพลง”

และหลกฐานในศลาจารกหลกท 1 กไดกลาวถงดนตรพนบานมงคละไวอกวา “ เมอกรานกฐน มพนมเบย มพนมหมาก

มพนมดอกไม มหมอนนงหมอนโนน มบรพารกฐน โดยทานแลป แลญบลาน ไปสดญตกฐนถงอรญญกพน เมอจกเขามาเวยงวง

เทาหวลานด0บงค0กลองดวยเส ยงพาดเสยงพ น เลอนขบ ใครจกม กเล นเล น ใครจกมกหวหว ใครจ กม กเล อนเล อน”

จากหลกฐานทปรากฏทงสองแหลงนซใหเหนวาดนตรพนบานมงคละมความสำคญและมบทบาทตอวถชวตของคนในอดต

มายาวนาน โดยมผนำการละเลนดนตรพนบานมงคละไปใชเลนในงานมหรสพหรอเพอสรางสสนในขบวนแหพธมงคลตางๆ

อยางแพรหลาย เนองจากดนตรพนบานมงคละมรปแบบทวงทำนองเฉพาะตว คอ มจงหวะจะโคนทครกครน ประกอบไปดวย

ชมเสยงลลาทรกเราสรางบรรยากาศใหเกดความคกคกสนกสนานแฝงไปดวยความเปนระเบยบแบบแผนของเครองดนตรตางๆ

ทเลนประสานกนอยางลงตว (โรงเรยนวดจอมทอง, 2553) แตเมอสภาพวถชวตของคนในสงคมเปลยนแปลงไปจากสงคม

ซนบทสสงคมเมอง รวมถงกระแสวฒนธรรมตะวนตกเชามามอทธพลเหนอความคดและคานยมของคนในสงคม สงผลให

การละเลนดนตรพนบานมงคละเกอบจะยตบทบาทและสญหายไปจากความทรงจำของคนในทองถนรวมถงคนไทยทงประเทศ

อยางสนเชง ในปจจบนสำนกศลปะและวฒนธรรมมหาวทยาลยราซภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก ซงเปนหนวยงานภาครฐ

ทมบทบาทในดานการจดกจกรรมสบสาน สงเสรม และเผยแพรองคความรภมปญญาทางดานศลปะและวฒนธรรมของพนท

9 จงหวดภาคเหนอตอนลาง ไดทำการรวบรวมและเผยแพรองคความรดนตรพนบานมงคละไว1นพพธภณฑดนตรพนบาน และ

มการจดทำสออเลกทรอนกสเพอใหผสนใจไดเชาถงในรปแบบไฟลอเลกทรอนกส และเวบทไมสามารถโตตอบกบผใชได

(Static Web) ซงสอทงหลายเหลานมชอจำกดในการสบคนองคความรทไมสามารถสรางความสมพนธลงลกไปในรายการ

องคความรตางๆ ทเกยวชองกนได รวมทงขอมลทไดจากการสบคนสวนใหญอาจจะไดสงทอยนอกเหนอขอบเขตความสนใจ

ทแทจรงของผใขงาน

ออนโทโลย (Ontology) เปนการนยามหรอกำหนดรปแบบโครงสรางของสงทเราสนใจใหมความหมายตามขอบเขต

ขององคความร และสามารถนำมาประยกตใขในมาตรฐานของการออกแบบจำลองโครงสรางในรปแบบลำดบขน (Tree)

ในลกษณะของ Extensible Markup Language หรอ ภาษา XML เพอสงเขาสเครองคอมพวเตอรประมวลผลเพอตความหมายได

ซง Ontology เปนแนวทางหนงทชวยในการจดการฐานความรและนำมาใชจดระเบยบการเขาถงระเบยนขอมลในระบบ■3 J aa ‘น ‘บ

จดการฐานขอมลทางดานตางๆ ไมวาจะเปนระบบงานดานชววทยา การพาณชยอเลกทรอนกส รวมไปถงระบบงานตางๆ

ทพฒนาขนบนเวบเชงความหมาย (Semantic Web) เพอชวยในการจดเกบ ดนคน แลกเปลยนความร และการนำกลบมา

ใขใหม (Seartout et at., 1996) จากความสามารถของเทคโนโลยการจดการความรดวยหลกการออนโทโลยจะชวย’ ‘นจดระเบยบองคความรเร องดนตรพ นบานมงคละทม การจดเกบทงในลกษณะของการจดบนทกลงในเอกสารหรอตำรา

(Explicit Knowledge) รวมถงความรทฝงอยในตวผรหรอผเชยวชาญ (Tacit Knowledge) ทมอยอยางกระจดกระจายแยกกนI ‘น ' บ ‘น ‘น ‘น ร ' o <บ

อยตามทองถนตางๆ ของจงหวดในเขตพนทภาคเหนอตอนลางใหมความเปนระบบและเปนหมวดหม พรอมทจะนำโครงสราง

ออนโทโลยทสงออกมาในลกษณะไฟล RDF นน มาสรางการเชอมตอเชากบแมแบบของระบบจดการความรทสรางขนดวย

โปรแกรมวกพเดยเชงความหมายทเปนเอกซเทนซนเสรมของโปรแกรมวกพเดย ทวๆ ไปทใชเปนเครองมอในการสราง

พจนานกรมเสรทรจกกนอยางแพรหลายในปจจบน ใหมความสามารถเพมมากขนทงในสวนการกำหนดความสมพนธของ

ขอมล การจดกลมของบทความ การกำหนดชนดขอมลและพรอพเพอรตใหกบบทความ อกทงยงสามารถสรางคำสงอนไลนศวร

เพอรองรบการสบคนขอมลเชงความหมายไดอกดวย ความสามารถตางๆ ของเทคโนโลยทกลาวมาน จะชวยทำใหระบบ

จ ดการองคความรเร องดนตรพ นบ านมงคละท จะพ ฒนาขนสามารถทำการเช อมโยงคำสำคญในเน อหาสาระความร

เพอสอความหมายไปยงขอความในสาระความรทลงลกในรายละเอยดอนทมความเกยวของสมพนธกนตามกฎทไดสรางไว

สงผลใหการเขาถงและคนคนองคความรภมปญญาบนเวบเซงความหมายมประสทธภาพ รวมทงไดผลลพธจากการคนหาขอมล

ความรทตรงกบความตองการของผ1ขมากยงขน

จากปญหาและความจำเปนในขางตนทำใหผวจยมความสนใจทจะพฒนาระบบจดการองคความรภมปญญาทองถน

ดนตรพนบานมงคละ เพอใหเปนศนยกลางความรทางภมปญญาสำหรบใหประซาซนไดเขามาศกษาคนควาหาขอมลไป

ใชเพมพนทกษะความรและประสบการณเกยวกบการประกอบอาชพวงดนตรพนบานมงคละ อกทงนกเรยนในสงกดสำนก

เขตพนทการศกษาตางๆ สามารถนำองคความรทไดจากระบบไปใชเปนสอประกอบการเรยนรในรายวชาหลกสตรทองถน

สงผลใหผเรยนสามารถประยกตความร ประสบการณไปสรางและพฒนาตนเอง ชมชนทองถน และประเทศชาต รวมทง

เปนการอนรกษองคความรภมปญญาทองถนดนตรพนบานนใหคงอยสบตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. เพอหารปแบบฐานความรออนโทโลยเรองดนตรพนบานมงคละในพนทภาคเหนอตอนลาง

2. เพอพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละโดยใชออนโทโลยและวกพเดยเซงความหมาย

3. เพอประเมนความพงพอใจผใชทมตอระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละ

วธดำเนนการวจย

1. รปแบบและลกษณะงานวจย

การวจยนเปนการวจยและพฒนา โดยจะใชวธการวจยเซงคณภาพเพอหารปแบบฐานความรออนโทโลยเรองดนตร

พนบานมงคละ และศกษาความตองการผ1ชเกยวกบรปแบบสาระความรทนำเสนอผานระบบจดการองคความร รวมทงศกษา

ความพงพอใจผIชทมตอประสทธภาพการทำงานของระบบในดานตางๆ จากนนจะนำสาระความรทไดจากขนตอนการวจยมา

ใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละทมประสทธภาพและสอดคลองกบความตองการ

ของผใชโดยใชออนโทโลยและซอฟตแวรวกพเสยเซงความหมาย

2. กลมตวอยางทใชในการวจย

1. กลมตวอยางทใชหารปแบบและตรวจทานฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละ ซงทำการเสอกแบบเจาะจง

ไดแก ปราชญซาวบาน และครผควบคมวงดนตรพนบานมงคละทมประสบการณไมตากวา 10 ป จำนวน 5 คน ทอยในชมชน

และโรงเรยนในเขตพนทจงหวดพษณโลกและสโขทย

2. กลมต วอยางทใช ศ กษาความตองการเกยวกบรปแบบสาระความรท นำเสนอผานระบบจดการองคความร

ซงทำการเสอกแบบเจาะจง ไดแก ปราชญซาวบาน ครผควบคมวงดนตรพนบานมงคละในพนทจงหวดพษณโลก และสโขทย

รวมทงนกเรยนของโรงเรยนวดจอมทอง จงหวดพษณโลก ทมการจดสอนรายวชาทองถน จำนวนทงสน 52 คน

3. กลมตวอยางทใชศกษาความพงพอใจทมตอระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละ ซงทำการเสอกแบบ

เจาะจง โดยไดจำแนกผใชงานออกเปนกลมตางๆ ไดแก 1) กลมผใชทวไป ซงเปนนกเรยนทเรยนในรายวชาทองถนดนตร‘น ร I ร ‘น

พนบานของโรงเรยนวดจอมทอง จงหวดพษณโลก และโรงเรยนกงไกรลาศวทยา จงหวดสโขทย จำนวน 95 คน และ

2) กลมผจดการขอมล ซงเปนปราชญซาวบานและครผสอนในรายวชาทองถนในพนทจงหวดพษณโลกและสโฃทย จำนวน 5 คน ร ‘บ ‘บ พ ‘บ ‘บ ร ร

รวมจำนวนผประเมนระบบทงสน 100 คน

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม ^ ^ ,RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL 0 3

3. เครองมอทใซในการดำเนนการวจย จำแนกออกได 2 ประเภท ไดแก

3.1 เครองมอทใชรวบรวมขอมล

1. แบบสมภาษณเพอรวบรวมองคความรเรองดนตรพนบานมงคละ ซงผวจยไดทำการสำรวจประเดนความร

ทไดนำเสนอในเอกสารงานวจยทเกยวของ รวมทงบนแหลงใหความรตางๆ มาใชเปนแนวทางในการสรางเครองมอรวบรวม

องคความร

2. แบบสอบถามยนยนความจำเปนของรายการองคความรทเกยวชองกบการละเลนดนตรพนบานมงคละ

ซงผ ว จ ยไดนำขอมลประเดนความรท รวบรวมไดจากแบบสมภาษณในชางตน มาจำแนกเซ งเนอหาเปนขอถามตางๆ

ในแบบสอบถามน

3. แบบประเมนความถกตองในโครงสรางเนอหาความรบนฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละ ผวจย

ไดนำฐานความรออนโทโลยทสรางขนดวยโปรแกรม Hozo มา'ทำการสงเคราะหโค'รงสราง,ของ'โหนด แอทรบวต และความสมพนธ

ระหวางโหนดบนออนโทโลยในรปแบบโครงสราง RDFs แลว,นำมาสรปผลการสงเคราะหในเซง'ขอความเพอสรางเปนเครองมอ

ประเมนความถกตอง

4. แบบประเมนความพงพอใจของผใขทม ตอโครงสรางและรปแบบระบบจดการองคความรออนโทโลย

เรองดนตรมงคละ ผวจยไดนำฟงกขนการทำงานของระบบในสวนตางๆ ทพฒนาขน มาใชเปนแนวทางในการสรางเครองมอ

ประเมนความพงพอใจผใช

3.2 เครองมอในการออกแบบและพฒนาระบบ

1. Rational Rose 2003 ใชสรางแผนภาพเซงวตถ

2. Appserv 2.5.9 ใชควบคมการใหบรการระบบผานเครอขายอนเทอรเนต

3. ภาษา PHP5 ใชพฒนาโมดลเชอมตอฐานความรออนโทโลยกบวกพเสยเซงความหมาย

4. RAP API for PHP เวอรชน 096 ใชในการอานโครงสรางออนโทโลยทอยในรปแบบไฟล RDF จดเกบ

ลงในระบบฐานขอมลเซงสมพนธ

5. Mediawiki-1.14.0 เปนโปรแกรมสำเรจรปทชวยสรางระบบจดการองคความรในรปแบบวกพเสย

6. SemanticMediaWiki 1.5.4.7Z เปนเอกเทนซนเสรมเพอปรบแตงวกพ เสยใหสามารถสบคนขอมล

แบบเซงความหมายได

4. ขนตอนการเกบรวบรวมขอมลการวจย

1. ศกษาและรวบรวมขอมลเก ยวกบรปแบบการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยจดการองคความรเก ยวกบ

การละเลนดนตรพนบานมงคละในเอกสารงานวจยทเกยวของและทนำเสนอบนเวบแอปพลเคชนทหนวยงานตางๆ ไดพฒนาขน

2. ศกษาและรวบรวมองคความรภม ปญญาดนตรพนบานมงคละจากผเชยวชาญทเปนปราชญซาวบาน และ

ครผควบคมวงดนตร จำนวน 5 ทานโดยใชแบบสมภาษณ และใชวธเสอกกลมตวอยางเพอรวบรวมขอมลตอไปในลกษณะ

การสรางเครอขายแบบลกโซ (Snowball Sampling)

3. ศกษาและรวบรวมความตองการรปแบบสาระความรทนำเสนอผานระบบจดการองคความรจากปราชญซาวบาน

ครผควบคมวงดนตรพนบานมงคละในพนทจงหวดพษณโลกและสโขทย รวมทงนกเรยนของโรงเรยนวดจอมทอง จงหวด

พษณโลก ทมการจดสอนรายวชาทองถน จำนวนทงสน 52 คน โดยใชแบบสมภาษณแจกในทประชมกลมทผวจยไดจดขน

4. สรางฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละโดยใชโปรแกรม Hozo

5. ศกษาและรวบรวมผลการประเมนความถกตองของฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละจากผเชยวชาญ

ทเปนปราชญซาวบาน และครผควบคมวงดนตร จำนวน 5 ทาน ซงเปนกลมตวอยางเสยวกบทใชหารปแบบฐานความร

ออนโทโลยในชางตนโดยใชแบบประเมนความถกตองของโครงสรางฐานความรออนโทโลย

r> .| ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL

5. ขนตอนการออกแบบและพฒนาระบบ

1. ปรบแกโครงสรางฐานความรออนโทโลยดวยโปรแกรม Hozo ตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ

2. ออกแบบระบบจดการองคความรดนตรมงคละโดยใชหลกการเซงวตถ โดยนำเสนอดวยแผนภาพ UML

3 ขนตอน ไดแก Use Case Diagram, Class Diagram และ Sequence Diagram

3. พฒนาระบบจดการองคความรดนตรมงคละดวยวกพเสยเซงความหมาย เพอเชอมตอกบฐานความรออนโทโลย

โดยใชภาษา PHP 5 และ Rap API for PHP

4. ศกษาและรวบรวมความพงพอใจผใชทมตอโครงสรางและรปแบบของระบบจดการองคความรดนตรมงคละ

ทไดพฒนาขน

สถตทใซในการวจย

งานวจยนไดใชสถต ไดแก คาความถและคารอยละในการแปลผลขอมลเพอสรปสาระสำคญเพอตอบวตถประสงค

ของการวจยใน 3 สวนไดแก

1. การหารปแบบฐานความรออนโทโลยทมความสอดคลองกบความตองการของผใข

2. การหารอยละความถกตองของโครงสรางเนอหาความรบนฐานความรออนโทโลย เพอใชเปนแนวทางในการพฒนา

ระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละ

3. การหาระดบความพงพอใจผใชทมตอประสทธภาพการทำงานของระบบในดานตางๆ เพอนำมาใชปรบปรงแกไข

ระบบใหมประสทธภาพ รวมทงสอดคลองกบความตองการผใชมากยงขน

ผลการวจยและการอภปรายผล

ผลการวจย

1. ผลการหารปแบบฐานความรออนโทโลยเรองดนตรพนบานมงคละในพนทภาคเหนอตอนลาง สามารถจำแนก

รายละเอยดผลการดำเนนงานวจยในขนตอนยอยๆ ไดดงน

1.1 ผลการศกษารปแบบการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยนำเสนอความรดนตรพนบานมงคละในเอกสาร

งานวจยทเกยวชองและแหลงความรอเลกทรอนกสตางๆ พบวา

1) จดดอยของวธการเผยแพรองคความรในรปแบบเดม ไดแก 1) ขอมลองคความรดนตรพนบานมงคละร ‘น ‘น ‘บ ‘น

ทมการทำวจยและรวบรวมขอมลไวแลว สวนใหญใชวธการเผยแพรใหผใขความรไดเขาถงในรปแบบไฟลอเลกทรอนกส

ลกษณะเทกซไฟล เชน PDF, Word หรอ PPT เทานน ซงทำใหยากตอการสบคนองคความรเพอการนำไปใช และ

2) ในงานวจยบางงานมการนำเทคโนโลยเวบเขามาชวยนำเสนอองคความรดนตรพนบานมงคละใหผใซไดเขาถงผานเครอขาย‘บ ‘ปอนเทอรเนตแลว แตเวบแอปพลเคขนทมการพฒนาขนมา เปนเพยง Web 1.0 ทสามารถรองรบการจดการขอมลสารสนเทศ

ในระดบฐานขอมลผาน DBMS เทานน ซงทำใหเกดขอจำกดในการสบดนทไมสามารถจดหมวดหม ลำดบ และความสำคญ

ใหกบสารสนเทศได สงผลผใขไดรบขอมลความรทอยนอกกรอบความสนใจ

2) ประเดนความรเกยวกบดนตรพนบานมงคละทมการรวบรวมและนำเสนอ จากการศกษาเอกสารงานวจย‘น

ทเก ยวของและแหลงความรอ เล กทรอนกสต างๆ พบวา องคความรเก ยวกบดนตรพ นบ านมงคละทม การรวบรวมและ

ไดนำเสนอไวแลว สามารถจำแนกได 9 ประเดนความร ไดแก 1) ประวตความเปนมาหรอภมหลง 2) เครองดนตรบรรเลง• บ - ' ‘บ

3) เพลง,ทใช'บรรเลง 4) โอกาสทใชบรรเลง 5) เครองแตงกาย 6) ทำรำ 7) การไหวคร 8) รปแบบการสบทอดภมปญญา และ‘บ ‘บ <บ พ พ

9) คต ความเชอ หรอขอหามตางๆ ทผเลนยดถอปฏบต

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม ^ ^ , C ! £RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL €)-$J

1.2 ผลการศกษารปแบบและสรางฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละ พบวา

1) การศกษาและรวบรวมองคความรภมปญญาดนตรพนบานมงคละจากผเชยวชาญทเปนปราชญซาวบาน■ บ <บ พ พ •บ พ .

และครผควบคมวงดนตรพนบานมงคละทมประสบการณไมตากวา 10 ป จำนวน 5 คน ทอยในชมชนและโรงเรยนในเขตพนท

จงหวดพษณโลกและสโขทย โดยใชแบบสมภาษณและใชวธเลอกกลมตวอยางเพอรวบรวมขอมลตอไปในลกษณะการสราง

เครอขายแบบลกโซ (Snowball Sampling) พบวา องคความรดนตรพนบานมงคละทผเชยวชาญเสนอแนะใหนำเสนอ

บนฐานความรออนโทโลย จำแนกเป นประเด นต างๆ ได 5 ประเด น ไดแก 1) ด านประวต ความเป นมาหรอภมหล ง๙a <u I ‘บ

2) เอกลกษณเฉพาะตนในการละเลนดนตรพ นบานมงคละ ทไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษหรอคดคนขนมาใหม

3) รปแบบหรอวธการดำเนนพธกรรมการไหวครของวงมงคละในวาระตางๆ 4) คต ความเชอ หรอขอหามตางๆ ทผ-ละเลน

ดนตรพนบานมงคละยดถอปฏบตสบตอกนมา และ 5) รปแบบสรางเครอขายระหวางวงดนตรพนบานมงคละ

2) การศกษาและรวบรวมความตองการรปแบบสาระความรท นำเสนอผานระบบจดการองคความร'จาก' ‘น ‘น ‘ข

ปราชญซาวบาน ครผควบคมวงดนตรพนบานมงคละในพนทจงหวดพษณโลกและสโขทย รวมทงนกเรยนของโรงเรยน

วดจอมทอง จงหวดพษณโลก ทม การจดสอนรายวชาทองถน จำนวนทงสน 52 คน พบวา กลมตวอยางสวนใหญ

มความคดเหนวารายการองคความรทง 5 ประเดน ทรวบรวมไดจากผเชยวชาญในขนแรก ทกขอถามมความจำเปนทควร

นำเสนออยในระดบมากและมากทส ด ยกเวนขอถามเกยวกบองคความรการประสมวงดนตรพนบานมงคละกบวงดนตร

ประเภทอนๆ ทผตอบแบบสอบถามเหนวามความจำเปนอยในระดบนอยทสด

3) ผวจยนำผลสรปความตองการและความจำเปนของรายการองคความรทเกยวของกบการละเลนดนตร บ ร บพนบานมงคละของผใข มาใชเปนแนวทางในการออกแบบและพฒนาฐานความรออนโทโลยดวยโปรแกรม Hozo เพอสราง

ความสมพนธของโหนดชอมล ไดจำนวนทงสน 51 โหนด จำแนกไดเปน 5 ระดบขนขอมล (Level) ตงแต 0-4 ดงภาพ 1‘น ‘น

r> r> ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม 3 I K RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL

<=ร &/ จ ' ■ ร ' ' =i d % 1> tu J i c i ๘* Iภาพท 1 ฐานความรออนเทเลยดนตรพนปานมงคละของพนทภาคเหนอตอนลาง

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ เ ซ ย ง ใ พ ม ^ ^ ' p yRAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL ป *

จากใเนผวจยไดทำการสรางฐานขอมลเซงสมพนธเพอเกบรวบรวมสาระความรทรวบรวมไดจากตำราและ

ผเชยวซาญ ดวยโปรแกรมจดการธานขอมล MySQL เพอใหตารางขอมล (Table) ตางๆ ในธานขอมลมความสอดคลองกบบ ๘ร ‘น ' ‘บ I «*3 บโครงสรางของโหนดบนออนโทโลย เพอรองรบการตอเชอมกบฐานความรไดอยางมประสทธภาพ ดงหลกการในภาพ 2

eal _ ร/ ร/ £ะ» CM CV u ร ' ' ร ' 2 Y Y s ^ภาพท 2 การสรางฐานขอมลเซงสมพนธทมความสอดคลองกบไครงสรางของไหนดบนออนไทไลย

4) การศกษาและรวบรวมผลการประเมนความถกตองของธานความรออนโทโลยดนตรพ นบานมงคละ‘บ บ

จากผเชยวชาญทเปนปราชญซาวบาน และครผควบคมวงดนตร จำนวน 5 ทาน ซงเปนกลมตวอยางเดยวกบทใชศกษาและ

รวบรวมองคความรในขางตน พบวา ผเชยวซาญมความเหนวาโครงสรางโหนดในภาพรวมมความถกตองคดเปนรอยละ 99.0

และเหนวาโครงสรางโหนดไมถกตองคดเปนรอยละ 1.0 และหากพจารณาจำแนกตามรายซนความร พบวา ซนความรท 2, 3

และ 4 ผเชยวซาญมความเหนวาโครงสรางถกตองและไมตองมการปรบแกไขใดๆ คดเปนรอยละ 100 สวนซนความรท 1

ผเชยวซาญใหความเหนวาโครงสรางโหนดมความถกตองรอยละ 96.0 และไมถกตองรอยละ 4.0 แตเสนอแนะใหปรบแกซอ

ภาษาไทยของโหนด “ กระบวนการรำ” ไปเปน “ กระบวนทารำ” จากนนผวจยไดทำการปรบแกโครงสรางของโหนด

ตามผลสรปการประเมนฐานความรจากผเซยวซาญ

2. ผลการพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพ นบ านมงคละโดยใชออนโทโลยและวก พ เด ยเซ งความหมาย

โดยใชแนวคดเซงวตถ

< = * ^ 1 1 _ I , _ _ _ ร-' ๙ y 2/ ayภาพท 3 Use Case Diagram สวนประมวลผลของระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคล

ผวจยไดนำผลการวเคราะหและออกแบบระบบตามหลกการ UML ทได มาใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบจดการ

องคความรโดยใชซอฟตแวรสำเรจรปมเดยวกเซงความหมาย พรอมทงใชภาษา PHP และไลบาร RAP API for PHP เปนสวนชวย

ตดตอเวบวกพเดยกบฐานความรออนโทโลยดนตรพนบานมงคละดงภาพ 4-7

Upload RDF

File:I II Browse... I

Base:

ภาพท 4 หนาจอนำเชาโครงสรางออนโทโลยในรปแบบไฟล OWL

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ เ ช ย ง ใ พ ม ^ ^ 'RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL 9 2 /

รายการ ช อออปเจด(องกฤษ) ชอออปเจด{ไทย) แก'ไข

1 # Musical เครองดนตร Click

©identity ลกษณะเฉพาะ Click

@duties หนาทการบรรเลง Click

@local_call ชอเรยกภาษากน Click

©musicalmade กรรมวธการสรางเครองดนตร Click

@selectmaterial การเลอกว'สดสรางเครองดนตร Click

f i j บ OS 'ร- u ร ' ร ' ร ' 0 (6) V ๘ , VI

ภาพท 5 หนาจอจดการเครงสรางเหนดบนออนเทเลยเหเบนภาษาเทย

ปายบอกทางหนาหสก (รนย'ร3มชมชน เห6เการณ'ชจชนน ป?บป?งราร)ต รมหนา วธ ใช

เทเองมอเ1พนหนาทลงก'นา ป?แปรงทเกยวโยง ร'ปโหลด หนาพเศท

A Ying หนาชดRยของรน ฟงทารวนฟ'ว รายการเฝาด เรองทเขยน รอกเอาต'

ทนา ร นทนา อาน แกไข ดประTh [ ไป I [ สบดน

กลองมงคละ

{{รปภาพ (D rum m ung)ca la_p ic :tu re) I Drummunglcala .p n g I }}

{ {กรองฆงดละ (Drum m ungkala)I รกษ-ณะเฉพาะ ( i d e n t i t y ) = เปนเดรอง๑นฅรชนฅทนงทมเสยงโกรก ๆเทนาทการบรรเกง ( d u t i e s ) = ใชตขดจงทวะกบกลองยนและกลองหลอน และเปนเดรองลนตรทเทมสสนใหกบวงมงตละ I ชอเรยกภาษาลน ( l o c a l _ c a l l ) = กลองโกรก}) แมแบบกรอกขอมลกลองมงคละ==กรองม งดละ (D ru m m u n g lca la) ==ลกษณ ะเฉพาะ [ [ i d e n t i t y : ะ { { {ล กษณะเฉพาะ ( i d e n t i t y ) } } } ] ]

หนาทการบรรเลง [ [ d u t i e s : ะ{ { {หนาทการบรรเลง ( d u t i e s ) } } } ] ]

ช อเร ยกภาษาล น [ [ l o c a l _ c a l l : ะ { { {ซอเร ยกภาษาถ น ( l o c a l _ c a l l ) } } } ] ] แมแบบกรอกขอมลกลองมงคละ{{กรรมวธภารสรางเดรองดนดร ( m u s ic a lm a d e )I กรรฆวธการสรางเดรองดนฅร ( M u s ic a lm a d e ) = หนากลองห มด วยหน งข งด วยเช อกไนลอนขนาดเล นผ าศ นย กลางประมาณรนว ยาวประมาณ 1 1 -1 2 น ว เวสด.ทใชรราง ( m a t e r i a l m u s i c a l ) = ไม ข'นน,เช อกไนลอนI ข นดอนการสราง ( m a d e s te p ) - -)}

{ {ล กษณะเฉพาะ ( I d e n t i t y b u i l d i n g )เผสรรสราง ( I n v e n t o r ) = โรงเรยนวดจอมทอง)} แมแบบกรอกขอมลกลองมงคลร

o j 0 1 ร' 11 ร*' ^ ^ภาพท 6 การนาแมแบบกรอกและแสดงองคความรเครองดนตรมาสรางบนวกพเดยเชงความหมาย

70 ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ เ . ช ย ง ใ เ ฒ RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL

c j _ QJ € o € V <saj <a»ภาพท 7 ผลลพธการนาเสนอองคความรเครองดนตรบนวกพเดยเชงความหมาย

ผวจยไดศกษาความตองการของผใซจำนวนทงสน 52 คน เกยวกบคำสำคญ (Keywords) ทตองการสบคนผาน'บ ‘บ พ ' y

ระบบจดการองคความรทจะพฒนาขนใน 5 ลำดบแรก ซงรวบรวมไดจากแบบสอบถามเพอหารปแบบ ซงไดผลดงน

- ลำดบท 1 คำวา “ การสรางกลองมงคละ” คดเปนรอยละ 34.6

คดเปนรอยละ 25.0ลำดบท 2 คำวา “โรงเรยนวดจอมทอง”o QJ o I I o , ,

ลาดบท 3 คาวา ทาราo QJ . o I , , 5* a ' , ,

ลาดบท 4 คาวา เนตเพลงo QJ o I , , <=y I , ,

ลาดบท 5 คาวา เครองแตงกาย

คดเปนรอยละ 17.3

คดเปนรอยละ 13.5

คดเปนรอยละ 9.6

จากนนไดนำคำสำคญ (Keywords) “ การสรางกลองมงคละ” ทไดรบความนยมสงสด มาสรางคำสงอนไลนควร

(Inline Query) บนระบบ เพอใหสามารถรองรบการใหบรการสบคนองคความร ซงไดผลลพธดงภาพ 8

{{#ask:

[[loca l_caแะกลองโกรก]]

|?materialmusical=?สดทใชสราง

|?Musicalmade=nรรมวธการสราง

|? lnventor=ผ-สรรคสรางความเปนเอกลกษณ

|fo rm at=tab le

ภาพท 8 การสรางคำสง Inline Query ใหกบ Keyword “ การสรางกลองมงคละ

3. ผลการประเมนความพงพอใจผใชทมตอระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละ

เมอทำการพฒนาระบบจดการองคความรดนตรพนบานมงคละเสรจสน ผวจยไดทำการตดตงและประเมนความพงพอใจ

ผใซงานในสถานะผจดการขอมลและผใซทวไปจำนวนทงสน 100 คน ทมตอประสทธภาพของโครงสรางและรปแบบระบบ

จดการองคความรดนตรพ นบ านมงคละ พบวา ระบบในภาพรวมมประส ทธ ภาพอยในระด บด ค ดเป นรอยละ 60.4

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมประสทธภาพอยในระดบด สามารถเรยงลำดบจากมากไปหานอย ไดดงน

1) ดานการออกแบบระบบทงายตอการใชงาน (Usability Test) คดเปนรอยละ 68.9 2) ดานประสทธภาพของระบบ

ทสามารถทำไดตามทความตองการ (Performance Test) คดเปนรอยละ 61.3 3) ดานการรกษาความปลอดภยของขอมล‘น

(Security Test) คดเปนรอยละ 59.1 4) ดานความถกตองและประสทธภาพของระบบทสามารถทำงานไดตามฟงกขนงาน

(Function Test) ค ดเป นรอยละ 59.0 และ 5) ด านความถกตองและประสทธ ภาพของระบบทสามารถทำงานได'บตามความตองการของผใขระบบ (Function Requirement Test) คดเปนรอยละ 53.6

การอภปรายผล

1. การวจยในขนการรวบรวมองคความรดนตรพนบานมงคละจากผเชยวชาญหรอปราชญซาวบาน โดยใชเทคนค

การสรางเครอขายแบบลกโซ (Snowball Sampling) เกดผลสำเรจดวยด ดงจะเหนไดจากการสรางตนแบบฐานความรออนโทโลย

จากการรวบรวมขอมลดวยเทคนคสโนวบอลในขนตน และนำมาใหผเชยวชาญจำนวน 5 คน ทำการประเมนความถกตอง

ในโครงสรางฐานความรอกครง แลวพบวามความถกตองมากถงรอยละ 99 ของโครงสรางทงหมด รวมทงเทคนคสโนวบอล

เป นวธ การท ม ความเหมาะสมทส ดท จะใข ในการรวบรวมองคความรและประสบการณ จากรนส ร นจากบคคลสบ คคล

(ครลกษณ สวรรณวงศ, 2538)ร '2. การวจยในขนการพฒนาระบบจดการองคความร ทำใหพบวา ภาษา PHP5 และไลบราล Rap API for PHP

สามารถใชเปนเครองมอในการสรางการเชอมตอออนโทโลยเชากบวกพเดยเซงความหมายทใชภาษา PHP 5 และใชหลกการ

เซงวตถในการพฒนาเซนเดยวกนไดอยางเสถยรและมประสทธภาพ และในขนการพฒนาระบบยงคนพบจดดอยของวกพเดย

เซงความหมาย ทควรพฒนาตอยอดเพมเตมในสวนโมดลแมแบบใหสามารถตดตอเพอถายโอนขอมลไปยงระบบฐานขอมล

ของวกพเดยเพอใหเกดการสรางขอมลความรแบบอตโนมตไปพรอมๆ กบการสราง (Generate) สวนการนำเสนอขอมล‘บ <0 I ‘บ

แบบวกพเดยใหผใขเขาถงผานอนเทอรเนตไดเลยทนท ทงนจะชวยลดขนตอนและระยะเวลาการจดเตรยมขอมลองคความร

เพอการนำเสนอจากเดมลงอกมาก

3. ผลสรปจากการประเมนความพงพอใจผIขทมตอระบบจดการองคความร พบวา ผIขมความพงพอใจในดานความงาย

ในการใชงานระบบ (Usability Test) มาเปนอนดบ 1 ทงนอาจเนองมาจากซอฟตแวรสำเรจรปวกพเดยเซงความหมายทผวจย

เลอกใชเปนเครองมอหลกในการพฒนาสวนนำเสนอองคความรนน มความยดหยนในการทำงานและมการออกแบบเมนตางๆ

เรยบงาย ผIชสามารถหยบจบเพอใชงานไดงาย พรอมทงมคมอออนไลนเพอแนะนำการใชงานระบบทกขนตอนโดยละเอยด

(ควกร สรวฒนานนท, 2551) รวมถงการออกแบบสวนโมดลสรางแมแบบทผวจยไดพฒนาเพมเตมขนในงานวจยน ไดเนน7 ‘น ‘น

การออกแบบทเรยบงาย มการแจงเตอนหรอใหคำอธบายเมอผ1ชกระทำผดพลาดทกขนตอนเชนเดยวกน สวนดานความถกตอง

และประสทธภาพของระบบทสามารถทำงานไดตามความตองการของผใชระบบ (Function Requirement Test) ซงผIชม

ความพงพอใจในอนดบสดทาย อาจเนองมาจากการจดการขอมลในสวนของการเพมและแกไของคความรบนวกพเดย

เซงความหมาย จะตองใขวธการเพมหรอแกไขโดยการเขยนคำสงในลกษณะแมแบบซงมความซบซอน หากผI'ซไม'ไดศกษาคมอ

การจดการแมแบบทเตรยมไวให กจะสงผลใหเกดความผดพลาด และเกดความพงพอใจนอยตามมา

ว า ร ส า ร ว จ ย ร า ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม ^ ^ , - f . IRAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL J

ขอเสนอแนะ

ผวจยใหขอเสนอแนะเพอการตอยอดงานวจยนใหมประสทธภาพมากยงขนใน 2 ประเดนไดแก

1. ควรพฒนาระบบใหสามารถสรางการเชอมตอกบฐานความรออนโทโลยไดโดยตรง และมสวนถายโอนโครงสราง

โหนดออนโทโลยไปยงระบบฐานขอมลของวก พ เส ยเพ อให เก ดการสรางข อม ลความรแบบอตโนมต บนหนาว ก พ เส ย

เซงความหมายไดในทนท ทงนจะทำใหลดขนตอนการจดเตรยมขอมลแมแบบลงไป

2. ควรพฒนาใหระบบสามารถรองรบการสบคนองคความรโดยใชคำสำคญ (Keywords) ทหลากหลาย รวมทง

สามารถคนหาคำทพมพเฉพาะคำหรอตวอกษรขนตนหรอเปนสวนหนงใน Keywords ใดๆ กไดตามความตองการของผ1ชงาน

เอกสารอางอง

โรงเรยนวดจอมทอง. 2553. หลกสตรทองถนดนตรมงคละ (ฉบบราง). กรงเทพๆ: สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

พษณโลก เขต 1 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ.

ครลกษณ สวรรณวงศ. 2538. ทฤษฎและเทคนคการสมตวอยาง. กรงเทพๆ: โอเสยนสโตร.

ควกร สรวฒนานนท. 2551. การสรางตนแบบออนโทโลยนกในประเทศไทยดวยวก พ เด ย. วทยานพนธวทยาคาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

ศ นย ความรเฉพาะด านวศวกรรมความรและว ศวกรรมภาษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ม.ป.ป. ระบบสน บสน น

การบำรงรกษาออนโทโสย อางถง Seartout [Seartout et oL, 1996]. (ออนไลน). แหลงทมา: http://naist.cpe.

ku.ac.th/iknow/report/report2007/six.pdf. (2 มกราคม 2554).

สมชาย เดอนเพญ. ม.ป.ป. อจฉรยลกษณเมองบางขลง. (ออนไลน). แหลงทมา: http://www.bangkhung.go.th/book%

20teenee%202/72-103.pdf. (2 มกราคม 2554).

7 2 ว า ร ส า ร ว จ ย ร า 'ช ภ ฏ 1 ช ย ง ใ พ ม * — RAJABHAT CHIANGMAI RESEARCH JOURNAL