แนวนโยบำยกำรใช้มำตรฐำน · 1 ฝนชว90-กส65001-25620417 แนวนโยบำยกำรใช้มำตรฐำน Thai

ฝนชว90-กส65001-25620417

17 เมษายน 2562

จดท ำโดย

ฝายนโยบายระบบการช าระเงน ฝายเทคโนโลยทางการเงน

สายนโยบายระบบการช าระเงนและเทคโนโลยทางการเงน ธนำคำรแหงประเทศไทย

โทรศพท 0 2356 7892, 0 2283 6412, 0 2283 6924 โทรสาร 0 2282 7717

email: [email protected], [email protected]

แนวนโยบำยกำรใชมำตรฐำน Thai QR Code ในธรกรรมกำรช ำระเงน

(Policy Guideline : Standardized Thai QR Code for Payment Transactions)

กส650 วนท 17 เม.ย. 2562

ฝนชว90-กส65001-25620417

สำรบญ

หวขอ หนำ

1. เหตผลในการออกแนวนโยบาย ..................................................................................................... 1

2. ขอบเขตการบงคบใช ..................................................................................................................... 2

3. แนวปฏบตทยกเลก ....................................................................................................................... 2

4. เนอหา........................................................................................................................................... 3

5. วนเรมตนบงคบใช ......................................................................................................................... 8

1

ฝนชว90-กส65001-25620417

แนวนโยบำยกำรใชมำตรฐำน Thai QR Code ในธรกรรมกำรช ำระเงน (Policy Guideline : Standardized Thai QR Code for Payment Transactions) _________________________________________________________________________

1. เหตผลในกำรออกแนวนโยบำย

ดวยเทคโนโลยมการพฒนาอยางกาวกระโดด และมการน าไปใชในอตสาหกรรมตาง ๆ อยางกวางขวางโดยเฉพาะภาคการเงนทไดมการน าเทคโนโลยมาพฒนาผลตภณฑและบรการทางการเงน เพอเพมประสทธภาพในการใหบรการและการด าเนนการของธนาคาร ซงชวยลดตนทนของผเกยวของทกฝายโดยเฉพาะดานการช าระเงนทระบบการช าระเงนทางอเลกทรอนกสชวยใหผใชบรการทงประชาชนและธรกจสามารถเขาถงบรการช าระเงนไดสะดวก มความคลองตว กระบวนการช าระเงนมความถกตองและปลอดภย ชวยยกระดบความสามารถในการแขงขน และเพมความสะดวกในการประกอบธรกจ (Ease of Doing Business) ซงปจจบนไดมการน าเทคโนโลย QR Code (Quick Response Code) หรอรหสแทงสองมตมาใชในบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสผานแอปพลเคชนบนอปกรณเคลอนท (Mobile Application) อยางแพรหลาย เนองจากสามารถตอบสนองตอการใชชวตประจ าวนของประชาชนทมการใช Smartphone เพมสงขน เพมความสะดวก ปลอดภย ลดการใชเงนสด และเพมการเขาถงบรการทางการเงนของประชาชนไดเปนอยางด

ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) เหนถงประโยชนของการน าเทคโนโลย QR Code มาใชใน การช าระเงนและการโอนเงน ซงจะชวยเพมประสทธภาพและลดตนทนใหแกระบบการช าระเงนของประเทศไทย โดยเฉพาะในสวนของการช าระเงนรายยอยเพอการคาขายของรานคาขนาดกลางและขนาดเลก ในขณะเดยวกนกลมผใหบรการเครอขายบตรระดบสากล (EMVCo)1 ไดมการก าหนดมาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนดวยบตรผาน Mobile Application โดยลกคาจะใช Mobile Application ของธนาคารหรอผใหบรการอน อาน QR Code ของรานคา ขอมลการช าระเงนจะถกสงผานระบบ มการตรวจเชคความถกตอง และตดเงนจากบญชของลกคาไปยงบญชของรานคา ซงมาตรฐาน QR Code นสามารถน าไปใชกบการช าระเงนดวยบตรผาน QR Code ทเปนมาตรฐานเดยวกนไดทวโลก นอกจากนยงเปดโอกาสใหแตละประเทศสามารถน ามาตรฐานดงกลาวในสวนของ Domestic Fields ไปประยกตใชกบบรการช าระเงนภายในประเทศทเหมาะสมกบประเทศตนเองได ซง ธปท. ไดรวมกบผใหบรการเครอขายบตรระดบสากล และผใหบรการช าระเงนในไทยในการพฒนามาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนดงกลาวมาใชในประเทศไทยใหครอบคลมชองทางช าระเงนไดหลากหลาย เชน บญชเงนฝากธนาคาร บตรเครดต บตรเดบต และเงนอเลกทรอนกส (e-Wallet) ซงสามารถรองรบการช าระเงนไดทงรายการในประเทศและระหวางประเทศ รวมทงเปนการสงเสรมการใชงานระหวางกนได (Interoperability) และหลกเลยงการใชมาตรฐานทแตกตางกนโดยไมจ าเปน ซงจะท าใหเกด Fragmentation ในระบบการช าระเงน

ธปท. ไดจดท าแนวนโยบำยกำรใชมำตรฐำน Thai QR Code ในธรกรรมกำรช ำระเงนฉบบนขน ซงประกอบดวย 3 สวน คอ หลกกำรทพงปฏบตส ำหรบผใหบรกำรธรกรรมกำรช ำระเงน มำตรฐำน Thai QR Code เพอกำรช ำระเงนและกำรโอนเงน และมำตรฐำน QR Code เพอกำรช ำระเงนคำสนคำและบรกำรตำมใบแจงหน โดยมวตถประสงคส าคญ ไดแก

1 EMVCo เปนบรษททตงขนจากความรวมมอของ Europay, Mastercard และ Visa เพอก าหนดมาตรฐานการช าระเงนดวยบตรทมความปลอดภย โดยในภายหลงมผใหบรการเครอขายบตร (Card Schemes) หลายรายไดเขารวมเปนสมาชก เชน American Express, China Union Pay, JCB และ Discover / Diners Club International

2

ฝนชว90-กส65001-25620417

(1) ก ำหนดมำตรฐำน Thai QR Code เพอกำรช ำระเงนทสอดคลองกบมำตรฐำนสำกล (EMV QRCPS)2 ลดตนทนการพฒนาระบบและเสรมสรางสภาพแวดลอมการใหบรการทางการเงนตามหลกการของ Open Infrastructure และ Interoperability ชวยใหผใหบรการตาง ๆ สามารถเชอมตอบรการกนไดโดยไมมขอจ ากด

(2) เพมชองทำงกำรช ำระเงนทสะดวกและมตนทนกำรรบช ำระเงนทำงอเลกทรอนกสต ำลง ประชาชนใชงานไดรวดเรว รานคาขนาดกลางและขนาดเลกสามารถเขาถง e-Payment ไดโดยงาย ลดภาระการบรหารจดการเงนสดและตนทนการท าธรกจ

(3) เพมควำมสะดวกและปลอดภยในกำรช ำระเงน ขอมลการช าระเงนทบรรจใน QR Code มความถกตองแมนย า ลดความเสยงการทจรต เงนเขาบญชรานคาโดยตรง ซงจะชวยใหรานคาบรหารจดการ เงนสดไดดขน การจดท าบญชและกระทบยอดเงนเขางายกวาการท าธรกรรมดวยเงนสด

(4) สำมำรถตอยอดนวตกรรมทำงกำรเงนและบรกำรช ำระเงนสมยใหมไดในอนำคต โดยการเกบขอมล e-Payment เปนพนฐานส าคญของการจดเกบขอมลทางการเงน สามารถน าไปใชประโยชนอนไดในอนาคต เชน การใชขอมลช าระเงนเปนขอมลอางองในการขอสนเชอแทนการใชสนทรพยถาวรเปนหลกประกน (Information Based Lending) และการใชขอมลช าระเงนเพอศกษาวเคราะหลกษณะพฤตกรรมและความตองการของลกคา เพอพฒนาผลตภณฑทางการเงนทเหมาะสมและตอบสนองความตองการของลกคาไดดยงขน

อยางไรกตาม เทคโนโลยและรปแบบการด าเนนธรกจมการปรบเปลยนอยางรวดเรว ผใหบรการและธรกจทมการน า Thai QR Code ไปใชควรพจารณาเทคโนโลยใหเหมาะสม ค านงถงประโยชนและความปลอดภยในการใชงานของผเกยวของทกฝาย

นอกจากน เพอใหมความชดเจน ลดความซ าซอน ไดยกเลกแนวปฏบตในการจดท า Quick Response Code (QR Code) ส าหรบการช าระเงนและการโอนเงน ลงวนท 31 มนาคม 2560 เพอใชส าหรบพมพในใบแจงหนของภาคธรกจทวไปในไทยและการรบช าระเงนตามใบแจงหนของผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกส โดยไดน ำมำรวมไวในแนวนโยบำยฉบบนในสวนของมำตรฐำน QR Code เพอกำรช ำระเงนคำสนคำและบรกำรตำมใบแจงหนดวย

2. ขอบเขตกำรบงคบใช

ผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสภายใตการก ากบดแลของ ธปท. ซงมการประยกตใชเทคโนโลย QR Code ในการใหบรการช าระเงนและโอนเงน ใหน าแนวนโยบายฉบบนไปใชในการใหบรการ โดยครอบคลมบรการรปแบบตาง ๆ เชน บรการ QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการ บรการ QR Code เพอการโอนเงนระหวางบคคล หรอบรการ QR Code เพอการช าระเงนตามใบแจงหน

3. แนวปฏบตทยกเลก

ใหยกเลกแนวปฏบตในการจดท า Quick Response Code (QR Code) ส าหรบการช าระเงนและการโอนเงน ลงวนท 31 มนาคม 2560 โดยใหใชแนวนโยบายฉบบนแทน

2 EMVCo ไดออกมาตรฐาน QR Code Specification for Payment Systems (EMV QRCPS) ซงประกอบดวย EMV QR Code Specification for Payment Systems: Merchant-Presented Mode และ EMV QR Code Specification for Payment Systems: Consumer Presented Mode, https://www.emvco.com/emv-technologies/qrcodes/

https://www.emvco.com/emv-technologies/qrcodes/

3

ฝนชว90-กส65001-25620417

4. เนอหำ

4.1 ควำมหมำย ในแนวนโยบายฉบบน

“QR Code ในธรกรรมการช าระเงน” หมายถง รหสแทงสองมตทปรากฏบนเอกสารหรอหนาจอของอปกรณอเลกทรอนกส ส าหรบการช าระเงนหรอการโอนเงนผานชองทางอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ เชน การช าระเงนคาสนคาและบรการ การโอนเงนระหวางบคคล หรอการช าระเงนตามใบแจงหนผาน Mobile Application โดยมรปแบบการใชงานใน 2 รปแบบ คอ

(1) “QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน” หมายถง รหสแทงสองมตทปรากฏบนเอกสารหรอหนาจอของอปกรณอเลกทรอนกส ส าหรบการช าระเงนเพอช าระคาสนคาและบรการและการโอนเงนระหวางบคคล โดยมรปแบบและขอก าหนดตามมาตรฐานตามทก าหนดในแนวนโยบายน เพอใชเปนแนวทางปฏบตรวมกน

(2) “QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน” หมายถง รหสแทงสองมตทปรากฏบนเอกสารหรอหนาจอของอปกรณอเลกทรอนกส ส าหรบการช าระเงนเพอช าระคาสนคาและบรการตาง ๆ ตามใบแจงหน โดยมรปแบบและขอก าหนดตามมาตรฐานตามทก าหนดในแนวนโยบายน เพอใชเปนแนวทางปฏบตรวมกน

“บคคล” หมายถง บคคลธรรมดาหรอนตบคคล

“การช าระเงนทางอเลกทรอนกส” หมายถง การโอนสทธการถอครองเงนหรอการโอนสทธการถอนเงน หรอหกเงนจากบญชเงนฝากของผใชบรการทเปดไวกบผใหบรการดวยวธการทางอเลกทรอนกสทงหมดหรอบางสวน

“ผใชบรการ” หมายถง ผใชบรการช าระเงนทใชเทคโนโลย QR Code ประกอบการช าระเงน การโอนเงน การรบช าระเงนหรอการรบโอนเงน เชน ประชาชน รานคา ธรกจ หรอภาครฐ

“เอกสารการช าระเงน” หมายถง เอกสารหรอหลกฐานทม QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน และขอมลทจ าเปนเพอใชในการช าระเงน โดยอาจน าเสนออยในรปแบบกระดาษหรอในอปกรณอเลกทรอนกส เชน โทรศพทเคลอนท

4.2 หลกกำรทพงปฏบตส ำหรบผใหบรกำรธรกรรมกำรช ำระเงน

แนวนโยบายฉบบน ประกอบดวยหลกการทพงปฏบตในการใช QR Code ในธรกรรมการช าระเงนทส าคญ 4 ขอ ซงผใหบรการช าระเงนทงดานการช าระเงนคาสนคาและบรการ การโอนเงนระหวางบคคล และการช าระเงนตามใบแจงหน จะตองน าไปถอปฏบตในการใหบรการและการจดท าขอตกลงทางธรกจทถอปฏบตรวมกน (Business Rules) เพอใหบรรลวตถประสงคของแนวนโยบาย โดยมรายละเอยด ดงน

หลกกำรท 1 กำรสงเสรมใหเกดกำรเปดกวำงและกำรใชงำนระหวำงกนได (Open Infrastructure and Interoperability)

ผลลพธทคำดหวง (Intended Outcome) : ผใหบรการช าระเงนสามารถใชมาตรฐาน Thai QR Code ในการพฒนาบรการการช าระเงน และสามารถเชอมตอบรการระหวางกนไดโดยไมมขอจ ากด ซงจะชวยลดตนทนและความซ าซอนในการลงทนพฒนาระบบและการเชอมโยงระหวางกน เกดรปแบบธรกจทหลากหลายและสามารถแขงขนกนไดอยางไมมอปสรรค นอกจากนผใชบรการทเปนรานคาและธรกจสามารถใช Thai QR Code มาตรฐานเดยวในการรบเงนจากประชาชนไดหลากหลายชองทาง เพมความสะดวกและ

4

ฝนชว90-กส65001-25620417

ทางเลอกแกทงประชาชน รานคา และธรกจ ใหสามารถใชบรการ QR Code ไดอยางกวางขวาง ตอบสนองความตองการมากขน ชวยเพมประสทธภาพและลดตนทนของผใชบรการและผใหบรการ

แนวทำงทพงปฏบต

(1) ผใหบรการตองใชมาตรฐาน Thai QR Code ในธรกรรมการช าระเงนและมการประสานงานกบผใหบรการรายอนเพอใหเกดความรวมมอในการก าหนดขอตกลงทางธรกจ แนวปฏบต แนวทางการทดสอบ และกระบวนการทใชส าหรบการใหบรการใหเปนไปในแนวทางเดยวกน รวมทงสามารถใชงานระหวางกนได (Interoperable) โดยผใหบรการตองปฏบตตามขอตกลงทางธรกจทก าหนดใชรวมกน

ทงน กรณของผใหบรการช าระเงนดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) ใหปฏบตตามมาตรฐานทผใหบรการเครอขายบตร เชน Visa และ Mastercard ก าหนดไวดวย

(2) ผใหบรการตองไมปดกนทางเลอกของรานคาในการรบช าระเงนหรอโอนเงนผานชองทางตาง ๆ โดยครอบคลมทกรปแบบของการใช QR Code เชน รปแบบรานคาเปนผแสดง QR Code ใหลกคาสแกน (Merchant-Presented Mode หรอ Customer-Scan-Business) รปแบบลกคาเปนผแสดง QR Code ใหรานคาสแกน (Customer-Presented Mode หรอ Business-Scan-Customer) และรปแบบอน ๆ รวมถงไมกดกน ผใหบรการรายอน เชน สามารถรองรบชองทางช าระเงนจาก source of funds ทหลากหลายทงบตรเครดต บตรเดบต บญชเงนฝากธนาคาร หรอ e-Wallet เปนตน เพอสงเสรมใหเกดการพฒนาบรการรปแบบใหมทตรงกบความตองการของผใชบรการ

(3) ผใหบรการตองเปดกวางใหผใหบรการรายใหมสามารถเขารวมใหบรการ QR Code ในธรกรรมการช าระเงน ไมก าหนดขอตกลงทางธรกจและการใหบรการทกดกนผใหบรการรายอน ทงทเปนสถาบนการเงนและมใชสถาบนการเงน และเปดโอกาสใหผใชบรการ ทงประชาชน รานคา และธรกจทกประเภทมทางเลอก ใชบรการจากผใหบรการรายหนงหรอหลายรายไดอยางเสร รวมถงการทผใหบรการทกรายสามารถใชเครองหมายกลางทสอถงมาตรฐาน Thai QR Code ในการช าระเงน เพอใหผใชบรการทราบวาเปนบรการช าระเงนหรอการโอนเงนทเปนมาตรฐานเดยวกน

หลกกำรท 2 กำรบรหำรจดกำรควำมเสยงของผใหบรกำร (Risk Management)

ผลลพธทคำดหวง (Intended Outcome) : ผใหบรการมกระบวนการบรหารจดการความเสยงทด ครอบคลมความเสยงจากการใหบรการช าระเงนและการโอนเงนดวยเทคโนโลย QR Code ทเหมาะสมตามระดบความเสยง และสอดคลองกบมาตรฐานการจดการความเสยงท เกยวของ เพอปองกนและลดโอกาส ทจะเกดความเสยหายและผลกระทบตอการใหบรการในวงกวาง


(1) ผใหบรการตองมกระบวนการบรหารความเสยงทดและครอบคลมความเสยงส าคญ เชน

- ความเสยงดานปฏบตการ (Operational Risk) โดยตองมมาตรการการดแลและจดการความเสยงในการใหบรการดวยมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงนอยางเพยงพอเหมาะสม รวมทงกรณผใหบรการใชบรการจากผใหบรการภายนอก (Outsourcing และ IT Outsourcing) ผใหบรการตองมการควบคมดแลใหผใหบรการภายนอกปฏบตตามกระบวนการมาตรฐานและขอก าหนดของผใหบรการอยางเครงครด โดยผใหบรการจะตองรบผดชอบตอผใชบรการเสมอนผใหบรการเปนผด าเนนการเอง

5

ฝนชว90-กส65001-25620417

- ความเสยงดานเทคโนโลยสารสนเทศ (IT Risk) โดยตองดแลความเสยงทเกยวของกบความปลอดภยของระบบ IT ทใหบรการอยางเพยงพอเหมาะสม เชน ความเสยงดานการรกษาความปลอดภย ความถกตองเชอถอได ความพรอมใชงานของระบบ เครองประมวลผล ระบบเครอขายสอสาร อปกรณและสภาพแวดลอมในการปฏบตการ (Technical Operating Infrastructure) เทคโนโลยและวธการทน ามาใช (Technology Solutions) ทเกยวของกบการใหบรการ รวมถงความเสยงดานไซเบอร (Cyber Risk) ดวย

- ความเสยงดานกฏหมาย (Legal Risk) โดยผใหบรการตองปฏบตตามกฎหมาย ประกาศหลกเกณฑ หรอแนวปฏบตทเกยวของ เชน กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายและการแพรขยายอาวธทมอานภาพท าลายลางสง ซงก าหนดใหมกระบวนการรจกลกคาและรานคา (Know Your Customer: KYC) การตรวจสอบเพอทราบขอเทจจรงเกยวกบลกคาและรานคา (Customer Due Diligence: CDD) รวมทงกรณทมการน ามาตรฐาน Thai QR Code ไปใชในการใหบรการระหวางประเทศ ตองปฏบตตามกฎขอบงคบ และกฎหมายทเกยวของกบธรกรรมระหวางประเทศอยางเครงครดดวย

- ความเสยงดานการรกษาขอมลความลบของลกคา (Data Privacy) โดยจดใหมการประเมนความเสยง การปองกนความเสยง และการด าเนนการจดการกบความเสยงทอาจเกดขนในการใหบรการช าระเงนและการโอนเงนดวยเทคโนโลย QR Code รวมถงปฏบตตามกฏหมายทเกยวของกบการคมครองขอมลสวนบคคล (Data Privacy) อยางเครงครด

(2) ผใหบรการควรพจารณากลไกบรหารความเสยงการใหบรการช าระเงนหรอการโอนเงนดวยเทคโนโลย QR Code ตามนโยบายการบรหารความเสยงของผใหบรการ รวมทงแนวทางการดแลความเสยงตาม Business Rules ทเกยวของ เพอชวยใหการใชงานของทงรานคาและประชาชนมความปลอดภย เชน การจ ากดวงเงนตอรายการหรอวงเงนของรายการรวมตอวน กลไกปองกนการท ารายการโดยไมไดรบอนญาตหรอการท ารายการซ า ทงน ใหค านงถงความจ าเปนและความสอดคลองกบมาตรฐานการดแลความเสยงของบรการอน ๆ ทเกยวของดวย เชน บรการพรอมเพย

(3) กรณทมมาตรฐานการบรหารความเสยงทดของผใหบรการเครอขายบตรระหวางประเทศ หรอผใหบรการเครอขายในประเทศ (International Card Schemes และ Local Card Schemes) ผใหบรการช าระเงนดวยบตรเครดตและบตรเดบตตองยดถอปฏบตตามมาตรฐานทเกยวของดงกลาว

(4) ผทใหบรการรบช าระเงนดวยมาตรฐาน Thai QR Code แกรานคาตองไดรบใบอนญาตเปนผใหบรการรบช าระเงนแทน ภายใตการก ากบของธนาคารแหงประเทศไทย และการด าเนนธรกจตองเปนไปตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย เรอง หลกเกณฑทวไปในการก ากบดแลการประกอบธรกจบรการการช าระเงนภายใตการก ากบ

หลกกำรท 3 กำรคมครองและกำรใหควำมรแกผใชบรกำร (Consumer Protection and Consumer Education)

ผลลพธทคำดหวง (Intended Outcome) : ผใหบรการมแนวทางคมครองและมการใหความรเกยวกบความเสยงจากการใชบรการช าระเงนและการโอนเงน เพอใหการท าธรกรรมทางการเงนดวย QR Code มความปลอดภย โดยครอบคลมเรองส าคญ เชน การสอสารใหขอมลทเปนประโยชนเพอใหใชบรการอยางปลอดภย การจดการแกไขปญหาจากการใชบรการ และการคมครองขอมลส าคญของผใชบรการ

6

ฝนชว90-กส65001-25620417


(1) ผใหบรการตองค านงถงการคมครองผใชบรการตามสทธขนพนฐาน และเรองอน ตามทไดมกฎหมายก าหนดไว

(2) ผใหบรการตองสอสารใหความรแกผใชบรการทงประชาชน รานคา และธรกจอยางสม าเสมอเกยวกบการใชบรการอยางปลอดภยและการปองกนภยคกคามจากการใชบรการ เชน วธการช าระเงนหรอ การโอนเงนดวย QR Code รปแบบตาง ๆ วธการปองกนภยคกคามจากการปลอมแปลง QR Code วธการสงเกต QR Code ในธรกรรมการช าระเงนทเปนมาตรฐาน เพอใหทราบถงความแตกตางของ QR Code ในธรกรรมการช าระเงนกบ QR Code อนไดชดเจน เชน รปแบบและเครองหมายการช าระเงนหรอการโอนเงนดวยมาตรฐาน Thai QR Code Payment

(3) ผใหบรการตองจดหาวธการใหผใชบรการสามารถตรวจสอบสถานะของการช าระเงนหรอ การโอนเงนทเปนปจจบนของตนได และจดใหมการแสดงขอมลรายการการท าธรกรรม เชน ตองแสดงสถานะและรายละเอยดของการท ารายการผานชองทางตาง ๆ ใหผใชบรการรบทราบโดยทนท (Real Time Notification) เชน การแจงเตอนบนแอปพลเคชน (Push Notification) SMS หรอวธการอน ๆ ทสามารถยนยนไดวาผใชบรการไดท ารายการเรยบรอยแลว

(4) ผใหบรการตองก าหนดแนวทางปองกนความเสยงจากการใชเทคโนโลย QR Code เชน การสรางและปลอมแปลง การน าพาหรอสงขอมล (Redirect) ไปยงเวบไซตมจฉาชพหรอแหลงขอมลอนทไมถกตอง โดยจดใหมวธการตรวจสอบการเปลยนแปลงและความถกตองของขอมลทบรรจใน QR Code แบบ Real Time เชน ตรวจสอบและแสดงชอผรบเงนหรอชอรานคาจากระบบ รวมถงมการตดตามภยคกคามตาง ๆ ทเกยวของกบบรการช าระเงนและการโอนเงน เพอเพมความปลอดภยและปดชองโหวตาง ๆ ทอาจเกดขนในอนาคต

(5) ผใหบรการตองจดใหมชองทางตดตอทสะดวกใหผใชบรการสามารถขอขอมลเพมเตมหรอแจงปญหา และมกระบวนการจดการแกไขปญหาอยางเหมาะสมและรวดเรวภายในเวลาทก าหนด เชน กรณระบบการใหบรการขดของ กรณระบบตดเงนจากบญชลกคาตนทางแตเงนยงไมไดเขาบญชปลายทาง หรอผใชบรการท ารายการเขาบญชปลายทางผด ผใชบรการสามารถตดตอธนาคารหรอผใหบรการตนทางเพอใหชวยดแลจดการใหได และผใหบรการตองดแลลกคาตามขอปฏบตทก าหนดรวมกน

(6) ผใหบรการตองจดใหมการเปดเผยขอมลทผใชบรการพงทราบ เชน สทธและเงอนไขตาง ๆ เกยวกบการใชบรการ กระบวนการใหบรการ คาธรรมเนยมทเกยวของ ทงน เมอมการเปลยนแปลงขอมล การใหบรการทส าคญ จะตองแจงรายละเอยดเงอนไขการเปลยนแปลงใหผใชบรการทราบโดยเรว

(7) ผใหบรการตองจดใหมการรกษาความลบและความปลอดภยของขอมลส าคญของผใชบรการ เชน ไมควรมขอมลส าคญซงไมพงเปดเผย (Sensitive Data) ของผใชบรการอยใน QR Code หรอถาจ าเปนควรมการเขารหสขอมลดงกลาวดวยเทคโนโลยการเขารหสทนาเชอถอและไดรบการยอมรบในความมนคงปลอดภยตามมาตรฐานสากล

(8) ผใหบรการตองพฒนาผลตภณฑและบรการโดยค านงถงประสบการณทดและความพงพอใจของผใชบรการ เพอใหเกดการใชงานอยางตอเนองและแพรหลายมากขน เชน มการออกแบบเมนและค าอธบายขนตอนตาง ๆ รวมถงมการใหขอมล ความร และขอแนะน าการใชงานในแอปพลเคชนทเขาใจไดงาย ซงจะชวยลดขอผดพลาดในการท ารายการของผใชบรการได

7

ฝนชว90-กส65001-25620417

หลกกำรท 4 กำรพฒนำนวตกรรมทำงกำรเงนดวยขอมลกำรช ำระเงนและกำรโอนเงนผำน QR Code (Future Innovation)

ผลลพธทคำดหวง (Intended Outcome) : ผใหบรการมกลยทธและแนวนโยบายในการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใชพฒนาบรการรปแบบใหมและบรการตอยอด เชน การใชขอมลการช าระเงนและการโอนเงนผาน QR Code เพอสงเสรมการพฒนานวตกรรมทางการเงนทสามารถเขาถงและตอบโจทยผใชบรการไดดยงขน โดยเฉพาะประชาชน ธรกจเรมตน และวสาหกจขนาดกลางขนาดยอม (SME) ภายใตกรอบการบรหารความเสยง การดแลคมครองผใชบรการ และกรอบกฎหมายทเกยวของ


(1) ผใหบรการควรมกลยทธและแนวนโยบายทมการน าเทคโนโลยสมยใหม เชน Big Data, Data Analytics และ Machine Learning มาวเคราะหขอมลการช าระเงนและการโอนเงนผาน QR Code เพอใชประโยชนจากขอมลอยางเตมท โดยเฉพาะเพอการพฒนาบรการส าหรบประชาชน ธรกจเรมตน และวสาหกจขนาดกลางขนาดยอม (SME) เชน การประเมนศกยภาพในการช าระคนหนดวยขอมลทางเลอก (Alternative Credit Scoring) หรอบรการสนเชอ โดยใชขอมลช าระเงนหรอการโอนเงนเปนขอมลอางอง (Information Based Lending)

(2) ผใหบรการควรจดใหมวธการเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม ในการน าไปใชวเคราะหและ น าขอมลการช าระเงนและการโอนเงนทไดจากการใชเทคโนโลย QR Code ไปใช รวมทงจดใหมการทดสอบความถกตองแมนย าของเทคโนโลยทใช การบรหารความเสยงทเกยวของ การใชและจดการขอมลทมธรรมาภบาล (Data Governance) การคมครองและรกษาความลบของขอมล (Data Protection and Data Privacy) ภายใตกรอบกฎหมาย มาตรฐาน และหลกเกณฑทเกยวของ

(3) กรณทผใหบรการมการพฒนา หรอปรบปรงบรการอน ๆ นอกเหนอจากการช าระเงน /โอนเงนผานบรการพรอมเพย เชน การพฒนามาตรฐาน Application Programming Interface (API) ส าหรบการช าระเงนและการโอนเงนดวยมาตรฐาน Thai QR Code (Industry Standard API for Thai QR Code Payment) เพอรองรบธรกรรมอน ๆ ระหวางผใหบรการเพมเตม ผใหบรการตองด าเนนการตาม Business Rules ทเกยวของ รวมทงประสานกบผทเกยวของ เพอใหผใหบรการรายอนไดรบทราบ และสามารถน าไปใชพฒนาและปรบปรงตอยอดไดตอไป

4.3 มำตรฐำน Thai QR Code เพอกำรช ำระเงนและกำรโอนเงน

มาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน (Thai QR Code Payment Standard) น เปนการพฒนาตอยอดมาจากมาตรฐานสากล QR Code Specification for Payment Systems (EMV QRCPS) ของบรษท EMVCo โดยมาตรฐานทพฒนาขนนสามารถน าไปใชงานกบผใหบรการช าระเงนผานพรอมเพย (ทงสถาบนการเงนและมใชสถาบนการเงน) ทงในรปแบบส าหรบรานคาเปนผแสดง QR Code ใหลกคาสแกน (Merchant-Presented Mode หรอ Customer-Scan-Business) และในรปแบบลกคาเปนผแสดง QR Code ใหรานคาสแกน (Customer-Presented Mode หรอ Business-Scan-Customer) รวมทงกรณการน ามาตรฐาน QR Code นไปใชในตางประเทศ การใชในโครงการ e-Donation การใหบรการช าระเงนดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) และเครอขายบตรในประเทศ (Local Card Schemes) โดยระบบทใชในการช าระเงนและโอนเงนไดพฒนาอยบนโครงสรางพนฐานการช าระเงนทใชอยในปจจบน เชน ระบบพรอมเพย การช าระเงนหรอการโอนเงนดวย Thai QR Code น จะใชควบคกบ Mobile Application

8

ฝนชว90-กส65001-25620417

ของผใหบรการเพออาน QR Code โดยในปจจบนไดก าหนดมาตรฐานในรายละเอยดทงดานเทคนคและแนวปฏบตไวในเอกสารแนบ 1 โดยกรณทผใหบรการมการน ามาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงนไปใช ตองมการทดสอบใหสามารถใชงานระหวางกนได (Interoperability) และสงผลทดสอบใหส านกงานระบบการช าระเงนของสมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาต สภาสถาบนการเงนของรฐ หรอสมาคมการคาผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสไทย แลวแตกรณ กอนใหบรการจรง และแจง ธปท. เพอทราบดวย

ทงน มาตรฐานและแนวปฏบตทเกยวของสามารถเปลยนแปลงและแกไขไดตามการพฒนารปแบบการใหบรการในอนาคต เชน รองรบบรการพเศษอนและรปแบบการช าระเงนใหมในอนาคต โดยขอใหผใหบรการประสานงานกบฝายนโยบายระบบการช าระเงน ธปท. และส านกงานระบบการช าระเงนของสมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาต สภาสถาบนการเงนของรฐ หรอสมาคมการคาผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสไทย เพอชแจงเหตผล ความจ าเปน ผลกระทบ และประโยชนในการปรบเปลยนและแกไข เพอรวมกนปรบปรงมาตรฐาน Thai QR Code ซงรวมถง Technical Specification และ Business Rules ทเกยวของ และตองไดรบความเหนชอบจาก ธปท. กอนด าเนนการ

4.4 มำตรฐำน QR Code เพอกำรช ำระเงนคำสนคำและบรกำรตำมใบแจงหน

มาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหนไดพฒนาขนเพออ านวยความสะดวกใหแกภาคธรกจในการจดท าใบแจงหนทรองรบขอมลไดมากขน ตอบสนองความตองการทางธรกจ และมขอมลทเปนมาตรฐานเดยวกนสามารถน าไปตอยอดบรการอน ๆ ไดในอนาคต

มาตรฐานนไดจดท าขนโดยอางองกบขอก าหนดการจดท า QR Code (Automatic Identification and Data Capture Techniques) ตามมาตรฐานสากล ISO/IEC 18004 และพฒนาตอจากมาตรฐาน Barcode ท ธปท. เคยก าหนดไวเพอใหการปรบเปลยนระบบของภาคธรกจและผใหบรการช าระเงนไปสมาตรฐาน QR Code สามารถท าไดอยางคลองตว มประสทธภาพ

โครงสรางขอมล QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน ประกอบดวยขอมลส าคญ เชน ขอมลการช าระเงนตามใบแจงหน (รองรบการใชขอมลรวมกบการใช Bar Code แบบเดมเพอใหผใชบรการยงคงสามารถใชมาตรฐานเดมควบคกบมาตรฐาน QR Code ใหมได) ขอมลส าหรบการช าระเงนระหวางธนาคาร (พรอมเพย หรอ Online Retail Funds Transfer) ขอมลส าหรบการจดท าใบเสรจรบเงนและใบก ากบภาษ และขอมลประกอบการช าระเงนอน ๆ ตามความตองการของธรกจ โดยมรายละเอยดทงดานเทคนคและแนวปฏบตตามเอกสารแนบ 2

5. วนเรมตนบงคบใช

แนวนโยบายฉบบนใหใชบงคบตงแตวนท 17 เมษายน 2562 เปนตนไป

ฝนชว90-กส65001-25620417

มาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน (Thai QR Code Payment Standard)

_________________________________________________________________________

1. การใชมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน

มาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน สามารถรองรบบรการช าระเงนและการโอนเงนของผใหบรการทงทเปนสถาบนการเงนและมใชสถาบนการเงน และรองรบการใหบรการช าระเงน /โอนเงนแกลกคากลมตาง ๆ เชน ประชาชน รานคา รานสะดวกซอ และรานคา Online อยางไรกด การช าระเงนคาสนคาและบรการและการโอนเงนผาน QR Code จะตองใชควบคกบอปกรณเคลอนท (Mobile Devices) เชน Smart Phone เพออาน QR Code ดงนน ผใหบรการจะตองสอสารใหรานคาหรอผใชบรการทราบดวยวาลกคาของรานคาหรอธรกจนนจะตองมอปกรณทเหมาะสมส าหรบการใชงานดวย

ทงน มาตรฐานและแนวปฏบตทเกยวของสามารถเปลยนแปลงและแกไขไดตามการพฒนารปแบบ การใหบรการในอนาคต เชน รองรบบรการพเศษอนและรปแบบการช าระเงนใหมในอนาคต โดยขอใหผใหบรการประสานงานกบฝายนโยบายระบบการช าระเงน ธปท. และส านกงานระบบการช าระเงนของสมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาต สภาสถาบนการเงนของรฐ หรอสมาคมการคาผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสไทย เพอชแจงเหตผล ความจ าเปน ผลกระทบ และประโยชนในการปรบเปลยนและแกไข เพอรวมกนปรบปรงมาตรฐาน Thai QR Code ซงรวมถง Technical Specification และ Business Rules ทเกยวของ และตองไดรบความเหนชอบจาก ธปท. กอนด าเนนการ

2. รายละเอยดของมาตรฐาน

2.1 โครงสรางขอมลมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน มทงหมด 64 Fields สามารถจดสรรการใชงานเพอรองรบธรกรรม

- การท ารายการดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) ซงรองรบการท ารายการดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศตามมาตรฐานทผใหบรการเครอขายบตรก าหนด เชน Visa และ Mastercard เปนตน - รายการช าระเงน/โอนเงนภายในประเทศ ซงรองรบการท ารายการการช าระเงน/โอนเงนผาน

พรอมเพย นวตกรรมการช าระเงน/โอนเงนภายในประเทศอน ๆ (Payment Innovation) และการท ารายการดวยบตรผานเครอขายบตรในประเทศ (Local Card Schemes) - รายการช าระเงนระหวางประเทศ ซงรองรบการช าระเงนระหวางประเทศผานพรอมเพยหรอ

ระบบการช าระเงนอนใด

โดยมรายละเอยดการแบง Tag ID ดงน

- ล าดบท 00-25 : เครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) - ล าดบท 26-28 : เครอขายบตรในประเทศ (Local Card Schemes) - ล าดบท 29-31 : การช าระเงน/ โอนเงนผานพรอมเพย และ Payment Innovation - ล าดบท 32-51 : ส ารองส าหรบ Additional Payment Networks และกรณอน ๆ (ถาม)

เอกสารแนบ

เอกสารแนบ 1

2

ฝนชว90-กส65001-25620417

- ล าดบท 52-64 : ขอมลเพมเตมอนๆ เพอใชประกอบการช าระเงน/ โอนเงน ซงใชรวมกนระหวาง International / Local Card Schemes และพรอมเพย เชน มลคา ประเภทรานคา รหสอางอง

2.2 การช าระเงน/โอนเงนดวย Thai QR Code ผานบรการพรอมเพย ถกก าหนดอยใน Tag ID ท 29, 30 และ 31 โดยมหลกการส าคญ คอ

- Tag ID 29 ใชส าหรบการโอนเงนผานบรการพรอมเพย ซงรองรบการลงทะเบยนดวยหมายเลขโทรศพทมอถอ เลขประจ าตวประชาชน เลขทะเบยนนตบคคล เลขประจ าตวผเสยภาษ หมายเลข e-Wallet และเลขทบญชเงนฝากธนาคาร

- Tag ID 30 ใชส าหรบผประกอบการทลงทะเบยนดวย Biller ID / Merchant ID ของรานคาซงใชโครงสรางพนฐานการช าระเงนของบรการพรอมเพยประเภท Bill Payment การลงทะเบยนดวย Biller ID นมพนฐานจากการใชเลขทะเบยนนตบคคลหรอเลขประจ าตวผเสยภาษของรานคา หรอเลขของผใหบรการทเปนตวแทนในการรบช าระเงน (Bill Aggregator) 1 ทออกใหรานคา ทงน ผทใหบรการรบช าระเงนดวย Thai QR Code แกรานคาตองไดรบใบอนญาตเปนผใหบรการรบช าระเงนแทน ภายใตการก ากบของธนาคารแหงประเทศไทย และการด าเนนธรกจตองเปนไปตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย เรอง หลกเกณฑทวไปในการก ากบดแลการประกอบธรกจบรการการช าระเงนภายใตการก ากบ โดยกอนเรมใหบรการผใหบรการมหนาทลงทะเบยน Biller ID / Merchant ID ใหกบรานคา และตองมกระบวนการตรวจสอบใหมนใจวารานคาทลงทะเบยนเปนผประกอบการทใช Thai QR Code เพอการรบช าระเงนคาสนคาและบรการทถกตองตามหลกเกณฑและกฎหมายทเกยวของ

- Tag ID 31 ใชส าหรบ Payment Innovation ทมบรการพเศษอนนอกเหนอจากการช าระเงน/โอนเงนผานบรการพรอมเพยตามปกต อยางไรกด ในการพฒนา QR Code Tag ID 31 ควรเตรยมขอมลส าหรบ Tag ID ท 29 หรอ 30 ควบคไปดวย เพอให Mobile Application ของผใหบรการทกรายสามารถอาน QR Code ประเภทนไดและสงรายการช าระเงน/โอนเงนขนพนฐานผานพรอมเพยตาม Tag ID ท 29 หรอ 30 ไดดวยเชนกน

- Tag ID 39 ใชส าหรบบรการช าระเงน/โอนเงนของผใหบรการทยงไมไดเชอมตอกบระบบกลาง (เชน ระบบพรอมเพย) เทานน อยางไรกตาม หากในอนาคตผใหบรการไดเชอมตอระบบระบบกลางแลว ผใหบรการจะตองยกเลกการใหบรการดวย Tag ID 39 และเปลยน QR Code ทไดใหบรการแลว ใหเปนไปตามโครงสรางขอมล Tag ID ท 29 หรอ 30 ทก าหนดไว

1 ตวแทนในการรบช าระเงน (Bill Aggregator) หมายถง ผใหบรการทลงทะเบยนดวย Biller ID เพอจดท า Thai QR Code ใหกบรานคายอยหรอบรษทอน และมกระบวนการคดกรองรานคาใหเปนไปตามมาตรฐานของการใช Thai QR Code Tag ID 30

3

ฝนชว90-กส65001-25620417

2.3 โครงสรางขอมล Thai QR Payment Standard เพอการช าระเงนและการโอนเงน

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description Payload Format Indicator

"00" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode

Point of Initiation method


Merchant identifier

"02"-"25" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode "26"-"28" อางองตามขอก าหนดของ Local Card Scheme "29" ans “99” C

Reserved for PromptPay - Credit Transfer with PromptPayID

Name ID Format Length Presence Description AID "00" ans "16" M "A000000677010111" for

merchant-presented QR "A000000677010114" for customer-presented QR

Mobile number

"01" N "13" One of them is mandatory

e.g. 0066XXXXXXXXX

National ID or Tax ID

"02" N "13"

E-Wallet ID "03" N "15" Bank account

"04" N var. up to "43"

Reserved for future use; Bank code (3 digit) + account no.

4

ฝนชว90-กส65001-25620417

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description OTA

"05"

N

"10"

C

mandatory if AID = "A000000677010114"

"30" ans “99” C Reserved for PromptPay - Bill Payment Name ID Format Length Presence Description

AID "00" ans "16" M "A000000677010112" for domestic merchant "A000000677012006" for cross-border merchant

Biller ID "01" N "15" M National ID/Tax ID + Suffix Reference 1 "02" ans var. up

to "20" M

Reference 2 "03" ans var. up to "20"

O

"31"

ans “99” O Reserved for Payment Innovation (API) - 2 use cases 1) Payment Innovation [Standard API] Name ID Format Length Presence Description AID "00" ans "16" M "A000000677012004" for

Payment Innovation [Standard API]

API ID "01" N "03" M "001" = Transaction verification API

5

ฝนชว90-กส65001-25620417

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description Note: The following sub tags will vary based on this API ID

Service Provider ID

"01" N "03" M

Transaction Reference

"03" ans "25" M

2) Payment Innovation (Acquirer specific innovation) Name ID Format Length Presence Description AID "00" ans "16" M "A000000677010113" for

Payment Innovation Acquirer ID “01” N “03” M Acquirer specific

“02” -“99”

ans var. O Reserved for acquirer use

"32"-"38" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode

"39" ส ารองส าหรบบรการช าระเงน/โอนเงนของผใหบรการทยงไมไดเชอมตอกบระบบกลาง (เชน ระบบพรอมเพย) เทานน

หามใชส าหรบผทใหบรการรบช าระเงน/โอนเงนทเชอมตอกบระบบกลางแลว "40"-"51" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode

Merchant Category Code

"52" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบการรบช าระเงน/โอนเงนผานพรอมเพยเทานน ก าหนดใหเปน optional

Transaction Currency Code

"53" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบการช าระเงนทใชสกลเงนบาทใหใสขอมล “764” ทงกรณธรกรรมภายในประเทศและธรกรรมระหวางประเทศ

6

ฝนชว90-กส65001-25620417

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description Transaction Amount

"54" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบธรกรรมระหวางประเทศใหระบมลคาเปนบาท

Tip or convenience indicator

"55" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode หามใชส าหรบผทใหบรการรบช าระเงน/โอนเงนผานพรอมเพย

Value of convenience fee fixed


Value of convenience fee percentage


Country Code "58" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบการท าธรกรรมในประเทศไทยใหใสขอมล “TH” ส าหรบธรกรรมในตางประเทศใหใสขอมลรหสของประเทศทวาง QR

Merchant Name "59" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบการรบช าระเงน/โอนเงนผานพรอมเพย หามน าชอรานคาใน Tag นไปแสดงในแอปพลเคชนบนอปกรณเคลอนท (Mobile Application) ของผช าระ/โอน โดยใหใชขอมลท Lookup จากระบบพรอมเพยแทน

Merchant City "60" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode ส าหรบการรบช าระเงน/โอนเงนผานพรอมเพยเทานน ก าหนดใหเปน optional

Postal Code "61" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode Additional Data Field Template

"62" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode โดยในกรณทระบขอมล Merchant identifier Tag เปน “30” สามารถใช Tag ยอย Terminal ID ได ส าหรบธรกรรมในตางประเทศใหระบ Tag ยอย “08” ดงน Currency Code (3 digit) + Local amount (13 digit) + Country code (2 digit) เชน 3920000003000.00JP

7

ฝนชว90-กส65001-25620417

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description CRC "63" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode Merchant Information - Language Template


RFU for EMVCo "65"-"79" อางองตามมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode VAT TQRC

"80"

ans, limited to numeric and the "." symbol

var. up to "50"

O

For Seller's VAT Name ID Format Length Presence Description

Seller Tax Branch ID

"00" ans "04" M Follow Design with ITMX's System

VAT Rate "01" ans, limited

to numeric and the

"." symbol

var. up to "05"

O The convenience percentage should be specified here. This amount is expressed as how the value appears, amount “10.00” is defined as “10.00”, or amount “9.85” is defined as “9.85”, or Note: 0 and 100 is not a valid value.

8

ฝนชว90-กส65001-25620417

ประเภทขอมล Tag ID Format Length Presence Description VAT Amount "02" ans,

limited to

numeric and the

"." symbol

var. up to "13"

M This amount is expressed as how the value appears, amount "100.00" is defined as "100.00", or amount “99.85” is defined as “99.85”

Unreserved Templated

"81"-"99" อางองตามมาตรฐาน QR Code Specification for Payment Systems : Merchant-Presented Mode

ค าอธบายประกอบตาราง

Format (รปแบบขอมล)

ans หมายถง ตวอกษร (alphabetic), ตวเลข (numeric) และอกขระพเศษ (special characters) ans, limited to numeric and the "." symbol หมายถง ตวเลข และจดทศนยมเทานน

Presence (การระบขอมล)

M หมายถง ตองระบ (mandatory) O หมายถง ขนอยกบการใชงานของผใหบรการ (Optional) C หมายถง มเงอนไขประกอบการระบขอมล (Conditional)

Length var. up to “x” หมายถง ก าหนดความยาวขอมลไดไมเกน “x” ตวอกษร

9

ฝนชว90-กส65001-25620417

3. แนวปฏบตส าหรบมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน

ผใหบรการควรพจารณาน าแนวปฏบต (Guiding Principles) ดงตอไปน ไปใชก าหนดแนวทาง ขอก าหนด และหลกเกณฑตาง ๆ (Business Rules) ในการใชมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระคาสนคาและบรการและการโอนเงนทใชรวมกน

3.1 การใชมาตรฐานเพอรองรบธรกรรมช าระเงนและการโอนเงน

(3.1.1) มาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน รองรบการท าธรกรรมช าระเงนและการโอนเงนผานบรการพรอมเพย และบรการใหมในอนาคต รวมถงบรการช าระเงนดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) และเครอขายบตรในประเทศ (Local Card Schemes) ซงผใหบรการ QR Code ตองไมปดกนทางเลอกของรานคาในการรบช าระเงนหรอโอนเงนผานชองทางตาง ๆ โดยครอบคลมทกรปแบบของการใช QR Code เชน รปแบบรานคาเปนผแสดง QR Code ใหลกคาสแกน (Merchant-Presented Mode หรอ Customer-Scan-Business) รปแบบลกคาเปนผแสดง QR Code ใหรานคาสแกน (Customer-Presented Mode หรอ Business-Scan-Customer) รปแบบการใช QR Code ในโครงการ e-Donation และรปแบบการใหบรการทมการน ามาตรฐาน Thai QR Code นไปใชในตางประเทศ โดยในทกรปแบบผใหบรการตองถอปฏบตตาม Business Rules ทเกยวของดวย

ทงน ในกรณของผใหบรการช าระเงนดวยบตรผานเครอขายบตรระหวางประเทศ (International Card Schemes) ใหปฏบตตามมาตรฐานทผใหบรการเครอขายบตร เชน Visa และ Mastercard ก าหนดไวดวย ซงใชมาตรฐาน EMVCo QR Code Specification for Payment Systems (EMV QRCPS) เดยวกน

(3.1.2) มาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงนทก าหนดนใชกบผใหบรการช าระเงนและการโอนเงนทใหบรการเปนการทวไป และสงเสรมใหผใหบรการทมวตถประสงค ในการใหบรการของตนเองหรอเฉพาะกลมใชมาตรฐานดงกลาวดวย โดยในกรณทผใหบรการมการใหบรการระหวางกน เชน การเชอมตอผานระบบพรอมเพย ตองทดสอบใหสามารถใชงานระหวางกนได (Interoperability) และสงผลทดสอบใหส านกงานระบบการช าระเงนของสมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาต สภาสถาบนการเงนของรฐ หรอสมาคมการคาผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสไทย แลวแตกรณ กอนใหบรการจรง และแจง ธปท. เพอทราบดวย รวมทงใหความรวมมอในการทดสอบการเชอมโยงระหวางกนในอนาคตในกรณตาง ๆ เชน การเพมเตมหรอขยายรปแบบการใหบรการ การปรบปรงมาตรฐานทางเทคนค การเพมผใหบรการมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงนเขามาในระบบ เพอใหการช าระเงนและการโอนเงนดวย QR Code สามารถใชงานระหวางกนไดอยางแพรหลาย และสามารถอาน QR Code ของผใหบรการอนได ซงจะชวยอ านวยความสะดวกและสรางประสบการณทดใหแกผใชบรการ

(3.1.3) การใชงานมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน สามารถประยกตใชไดทงรปแบบ Static QR Code และ Dynamic QR Code โดยส าหรบรปแบบ Static จะเปนภาพ QR Code ทเหมอนเดมทกครง สามารถพมพลงบนกระดาษหรอสตกเกอรได สวนรปแบบ Dynamic จะเปนการสราง QR Code ใหมทกครงทท ารายการช าระเงนหรอการโอนเงน

10

ฝนชว90-กส65001-25620417

3.2 การพฒนาแอปพลเคชนบนอปกรณเคลอนท (Mobile Application)

(3.2.1) ผใหบรการช าระเงนหรอการโอนเงนดวย QR Code ควรพฒนา Mobile Application ใหรองรบการช าระเงนหรอการโอนเงนผานบรการพรอมเพยทกรปแบบตามประเภทธรกจท ผใหบรการจดใหม โดยในทกรปแบบของการใหบรการ ผใหบรการตองถอปฏบตตาม Business Rules ทเกยวของดวย

(3.2.2) กรณทผใหบรการช าระเงนหรอการโอนเงนดวย QR Code มการพฒนาบรการอนนอกเหนอจากการช าระเงนหรอการโอนเงนผานบรการพรอมเพย (เชน อาจมการใช Tag ID 31) ตองประกาศใหผใหบรการรายอนและผทเกยวของทราบดวย (โดยไมตองแจงรายละเอยดความลบในเชงธรกจ) เพอรองรบกรณทผใหบรการรายอนตองการเขารวมใช Tag ID ของผใหบรการรายนน ส าหรบรายละเอยดใหเปนไปตามทตกลงรวมกนทางธรกจ

(3.2.3) ในอนาคตกรณทมการพฒนามาตรฐาน Application Programming Interface (API) ส าหรบการช าระเงนและการโอนเงนดวยมาตรฐาน QR Code (Industry Standard API for Thai QR Code Payment) เพอรองรบธรกรรมอน ๆ ระหวางผใหบรการเพมเตม เชน การตรวจสอบใบเสรจรบเงนทางอเลกทรอนกส การยกเลกรายการ (void transaction) และการคนเงน (Refund) เปนตน ผใหบรการช าระเงนหรอการโอนเงนดวย QR Code ตองด าเนนการตาม Business Rules ทเกยวของกบ Standard API ดงกลาว เพอทดสอบบรการนน และน าไปใชอยางถกตองเหมาะสม โดยแจงการใชงานกบ ธปท. และ ส านกงานระบบการช าระเงนของสมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาต สภาสถาบนการเงนของรฐ หรอสมาคมการคาผใหบรการช าระเงนทางอเลกทรอนกสไทย แลวแตกรณ นอกจากน กรณทมการพฒนา หรอปรบปรงแกไข Standard API กลาง ควรด าเนนการตาม Business Rules ทเกยวของ รวมทงประสานกบผทเกยวของ เพอใหผใหบรการรายอนไดรบทราบ และสามารถน าไปใชพฒนาและปรบปรงตอยอดไดตอไป

3.3 การก าหนดรปแบบมาตรฐานเพอจดพมพหรอจดแสดง QR Code ส าหรบรานคา

(3.3.1) ผใหบรการตองจดท ารปแบบและจดพมพหรอจดแสดง QR Code ใหแกรานคาตามแนวทางทก าหนดใน Business Rules และมาตรฐานการใช Thai QR Logo ทเกยวของ โดยตองมเครองหมายทเปนโลโกของมาตรฐาน Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงน และเครองหมายทเปนโลโกของบรการพรอมเพยและ/หรอผใหบรการเครอขายบตรขนอยกบชองทางช าระเงนทรานคานนเลอกใชบรการ นอกจากนการจดพมพและการจดแสดง QR Code ตองมขอมลทเพยงพอใหผใชบรการพจารณาเลอกชองทางการช าระเงนและการโอนเงน และตรวจสอบความถกตองของบญชผรบเงน เชน ชอบญชผรบเงน ชอรานคา เปนตน

(3.3.2) ผใหบรการตองจดพมพหรอจดแสดงขอแนะน าการใชงาน QR Code ทส าคญตามมาตรฐานทก าหนดรวมกนทดานหลงของ QR Code เพอใหรานคาไดทราบและใชงานไดอยางปลอดภย เชน การปองกนการปลอมแปลง QR Code การใหค าแนะน าแกลกคาในการช าระเงนหรอการโอนเงนดวย QR Code การตดตอเจาหนาทของธนาคารกรณเกดปญหาในการใชงาน

(3.3.3) ผใหบรการอาจมขอตกลงรวมกนในการใสโลโกของตนเองในการจดพมพ QR Code ในบรเวณทก าหนด โดยปฏบตใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทงน เพอใหผใชบรการทราบและสามารถตดตอกรณทเกดปญหาขอขดของหรอตองการสอบถามขอมลเพมเตมได

11

ฝนชว90-กส65001-25620417

3.4 การดแลความเสยง

ผใหบรการตองดแลและจดการความเสยงทอาจเกดขนกบการใชบรการของธรกจ รานคา และประชาชนอยางเพยงพอเหมาะสม ซงครอบคลมเรองส าคญ ดงน

(3.4.1) Operational Risk (ความเสยงดานปฏบตการ) - ผใหบรการตองมมาตรการการดแลและจดการความเสยงในการใหบรการ

Thai QR Code เพอการช าระเงนและการโอนเงนอยางเพยงพอเหมาะสม เชน ความเสยงของกระบวนการใหบรการ ความเสยงดานบคลากร

- กรณผใหบรการใชบรการจากผใหบรการภายนอก (Outsourcing และ IT Outsourcing) เชน การพฒนาระบบ การตดตงอปกรณทรานคา การออกบธในงานตาง ๆ ผใหบรการตองมการควบคมดแลใหผใหบรการภายนอกปฏบตตามกระบวนการมาตรฐานและขอก าหนดของผใหบรการอยางเครงครด โดยผใหบรการจะตองรบผดชอบตอผใชบรการเสมอนผใหบรการเปนผด าเนนการเอง

- ผใหบรการตองมกระบวนการในการรจกลกคาและรานคา (Know Your Customer: KYC) และการตรวจสอบเพอทราบขอเทจจรงเกยวกบลกคาและรานคา (Customer Due Diligence: CDD) ตามหลกเกณฑทเกยวของ

- กรณทผใหบรการประสงคจะใหผใหบรการรายอนหรอบคคลอนทเปนพนธมตรทางธรกจสราง Thai QR Code ของผใหบรการเพอใชในการรบช าระเงนคาสนคาและบรการจากลกคา ผใหบรการจะตองรบผดชอบเสมอนเปนผด าเนนการเอง ทงในดานการบรหารความเสยงทเกยวของ การคมครองผบรโภค รวมทงตองด าเนนการตาม Business Rules ทเกยวของ และควบคมดแลใหมการใชสญลกษณ Thai QR Code อยางถกตองดวย

- กรณทผใหบรการใหบรการเปนตวแทนในการรบช าระเงน (Bill Aggregator) หรอใหบรการกบตวแทนในการรบช าระเงน ซงมการเชอมตอระบบ เพอใหบรการกบรานคายอยหรอบรษทอนดวยนน ผใหบรการควรจดท า Business Rules ทเกยวของกบการเปนตวแทนในการรบช าระเงนขางตน ซงครอบคลมการบรหารความเสยง มาตรฐานในการปฏบตงาน และคณสมบตขนต า รวมถงการคมครองผบรโภค

- ผใหบรการตองจดใหมการแสดงรายละเอยดของรานคาทเปนผรบช าระเงนและรบโอนเงนผานบรการพรอมเพยใหผช าระเงนและโอนเงนทราบ เพอใชส าหรบตรวจสอบรายการ โดยผใหบรการตองแสดงขอมลจากระบบกลางของพรอมเพย เพอใหผใชบรการตรวจสอบความถกตองของบญชปลายทางไดอยางถกตองชดเจน

(3.4.2) ความเสยงเกยวกบระบบงานเทคโนโลยสารสนเทศ (IT Risk) - ผใหบรการมหนาทดแลความเสยงทเกยวของกบความปลอดภยของระบบ IT

ทใหบรการอยางเพยงพอเหมาะสม ไดแก ความเสยงดานการรกษาความปลอดภย ความถกตองเชอถอได ความพรอมใชงานของระบบ เครองประมวลผล ระบบเครอขายสอสาร อปกรณและสภาพแวดลอมในการปฏบตการ (Technical Operating Infrastructure) เทคโนโลยและวธการทน ามาใช (Technology Solutions) ทเกยวของกบการใหบรการ รวมถงความเสยงดานไซเบอร (Cyber Risk) ดวย

- ผใหบรการควรมการประมาณการธรกรรมลวงหนาอยางสม าเสมอและแจงผใหบรการระบบกลางและผใหบรการทเกยวของทราบลวงหนา เพอใหมการวางแผนและเตรยมขดความสามารถของระบบ (Capacity Planning) ใหรองรบการใหบรการไดอยางตอเนอง รวมถงกรณทผใหบรการมการเชอมตอ

12

ฝนชว90-กส65001-25620417

ระบบหรอบรการกบพนธมตรทางธรกจ และกรณทอาจมผลตอการท าใหปรมาณธรกรรมเพมขนจ านวนมากกวาชวงเวลาปกต ซงอาจสงผลกระทบตอการใหบรการในวงกวาง ผใหบรการกตองประมาณการธรกรรมและแจงผใหบรการระบบกลางและผใหบรการทเกยวของทราบลวงหนาดวย กอนใหบรการจรง (โดยไมตองแจงรายละเอยดความลบในเชงธรกจ)

(3.4.3) การรกษาขอมลความลบของลกคา (Data Privacy) - ผใหบรการมหนาทคมครองขอมลส าคญ ซงไมพงเปดเผยของผใชบรการ

(Sensitive Data) ไมใหปรากฏอยใน QR Code เพอปองกนความเสยงทอาจสรางความเสยหายตอผใชบรการได

3.5 การสอสารและคมครองผใชบรการ (Consumer Protection)

(3.5.1) ผใหบรการตองมการสอสารประชาสมพนธถงวธการใชงาน ขอแนะน า ชองทาง การตดตอผใหบรการ และขอมลอน ๆ ทเปนประโยชน แกผใชบรการทงประชาชนและรานคาอยางเพยงพอเหมาะสม เชน การรบเงนและการตรวจสอบรายการเงนเขาบญช การตรวจสอบการท ารายการช าระเงน และการโอนเงนดวย QR Code คาใชจายและคาธรรมเนยมจากการใชบรการ การใชงานอยางปลอดภย การเปลยนแปลงหมายเลขพรอมเพยเพอรบ QR Code รวมถงขอพงปฏบตในการใช Mobile Banking และขอมลอน ๆ ทผใชบรการพงทราบ

(3.5.2) ผใหบรการตองมกลไกการแจงขอมลใหลกคาและรานคาทราบผลหรอตรวจสอบการท ารายการช าระเงนและโอนเงน เชน การสง SMS หรอ Notification เพอใหทราบวาลกคาไดมการช าระเงนหรอโอนเงนแลว หรอการท าใบยนยนรายการ (e-Slip) เพอใหลกคาแสดงจากแอปพลเคชน โดยตองมขอมล ทเพยงพอเพอใหลกคาสามารถใชยนยนวาไดมการท ารายการแลวและใชเพอตรวจสอบในภายหลงได เชน หมายเลขบญช ยอดเงน วนเวลา หรอเลขทอางอง

(3.5.3) ผใหบรการมหนาทดแลความถกตองของขอมลทอยบน QR Code ทตนจดท าและตองใหขอมลและขอแนะน าตาง ๆ แกรานคาเกยวกบการดแลรกษาและการใช QR Code อยางปลอดภย เพอลดความเสยงจากการถกปลอมแปลง QR Code และควรมมาตรการชวยเหลอผช าระเงนหรอโอนเงนในการลดความเสยงจากขอผดพลาดของการท ารายการ หรอการอาน QR Code ปลอมอยางเพยงพอเหมาะสม เชน มขอแนะน าในการตรวจสอบขอมลของรานคาใหถกตองกอนยนยนการช าระเงนหรอการโอนเงน การจ ากดวงเงนในการท ารายการ หรอมขอความแจงเตอนอน ๆ

(3.5.4) ผใหบรการตองก าหนดแนวทางและกระบวนการในการแกไขปญหากรณมการท ารายการผดพลาดหรอระบบขดของ และมชองทางในการรบแจงปญหาและขอรองเรยนจากการใชงาน QR Code เพอใหสามารถใหบรการแกประชาชนและรานคาไดอยางตอเนองภายในเวลาอนควร เชน การน าเงนเขาบญชใหแกรานคาตามแนวปฏบตการดแลความเสยงทเหมาะสม เพอใหรานคาสามารถสงมอบสนคาหรอบรการใหลกคาไปกอนได ซงชวยใหการซอขายสนคาและบรการเปนไปอยางราบรนคลองตว รวมทงกรณทมการรองเรยนเกยวกบการทจรต เชน QR Code ปลอม ผใหบรการทเปนบญชรบเงนปลายทางจะตองเรงด าเนนการตามแนวปฏบตทเหมาะสม เชน การด าเนนการเชนเดยวกบกรณทจรตประเภทแกงค Call Center และเรงด าเนนการระงบการถอนเงนจากบญชปลายทาง

ฝนชว90-กส65001-25620417

มาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน (QR Code Standard for Bill Payment)

_________________________________________________________________________

1. การใชมาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน

มาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน ใชกบการจดท าเอกสารใบแจงหนของภาคธรกจ และการรบช าระเงนตามใบแจงหนของผใหบรการช าระเงนทงทเปนสถาบนการเงนและมใชสถาบนการเงน

2. รายละเอยดของมาตรฐาน

2.1 โครงสรางขอมล

โครงสรางขอมล QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน แบงออกเปน 5 สวนหลก ดงน

(1) ขอมลการช าระเงนตามมาตรฐาน Barcode เดม 62 หลก (2) ขอมลส าหรบการช าระเงนระหวางสถาบน (พรอมเพย/ORFT1) (3) ขอมลส าหรบการจดท าใบเสรจรบเงนและใบก ากบภาษ2

(4) ขอมลส าหรบการช าระเงนอน ๆ ตามความตองการของธรกจ (5) ขอมลส าหรบการจดการภาษหก ณ ทจายอเลกทรอนกส

โดยโครงสรางขอมลทงหมด ผใชงานสามารถเลอกใชขอมลในสวนตาง ๆ ใหเหมาะสมตามความตองการใชงานของภาคธรกจ ไมมการก าหนด Field บงคบใช (Required Field) (ตารางท 1) ตวอยางของการใช QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน เชน

1) ใชโครงสรางขอมลตามมาตรฐาน Barcode เดม 62 หลก

2) ใชโครงสรางขอมลตามมาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน เพอรองรบการใชประโยชนจากขอมลอน ๆ และการรบช าระเงนระหวางสถาบน

ตารางท 1 โครงสรางขอมล QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน ล าดบ ชอ Field ความยาว ประเภทขอมล ค าอธบาย

1 Prefix 1 หลก Alpha − ก าหนดเปนเครองหมาย Pipe (|) เพอแสดงวาเปน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน

Seller/ Receiver TAX ID

13 หลก Alphanumeric − เลขประจ าตวผเสยภาษอากร (ผขาย)

1 ORFT: Online Retail Funds Transfer หรอการโอนเงนรายยอยขามธนาคาร หมายถง การโอนเงนรายยอยทละรายการไปยงธนาคารอนแบบออนไลน ผานต ATM, Internet, Mobile หรอ เคานเตอรธนาคาร 2 ผใชงานอาจพจารณาแนวทางการใชงาน QR Code ส าหรบการจดพมพขอมลผซอ เพอการจดท าใบเสรจรบเงนและใบก ากบภาษเตมรปเพมเตมได โดยสามารถจดท า QR Code ทบรรจขอมลผซอแยกเปนอกรปหนง และจดพมพ/ แสดงควบคกบ QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน (ตวอยางโครงสรางขอมล QR Code ส าหรบการจดพมพขอมลผซอตามภาคผนวก ก.)

เอกสารแนบ 2

2

ฝนชว90-กส65001-25620417

ล าดบ ชอ Field ความยาว ประเภทขอมล ค าอธบาย

Suffix 2 หลก Alphanumeric − รหสอางองเลขทบญชของผออกเอกสารการ ช าระเงน

− กรณใชบรการ 1 บญช ใหพมพ Suffix 2 หลก “00” ตอจากเลขประจ าตวผเสยภาษอากร (ผขาย) 13 หลก

− กรณใชบรการมากกวา 1 บญช ใหพมพ Suffix 2 หลก โดยบญชแรกเปน “00” บญชตอไปเปน “01”, “02” ตามล าดบ ตอจากเลขประจ าตว ผเสยภาษอากร (ผขาย) 13 หลก

− ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน ตวก าหนดการสนสด Field

2 Reference No.1/ Customer No.

20 หลก Alphanumeric − เลขทอางอง 1 พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 20 หลก


3 Reference No.2 20 หลก Alphanumeric − เลขทอางอง 2 พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 20 หลก


4 Total Amount 10 หลก Numeric (8,2) − จ านวนเงนทผซอตองการช าระ (มลคาสนคา/ บรการ รวมภาษมลคาเพมและเงนภาษหก ณ ทจาย (ถาม))

− ใสจ านวนเงน สงสดไมเกน 10 หลก รวมตวเลขหลงจดทศนยม โดยไมตองใสจดทศนยม


5 Transaction Type 1 หลก Alpha − รหสประเภทธรกรรมในการช าระเงน ใหพมพ “2” ส าหรบธรกรรมการช าระเงน


6 Due Date 8 หลก Alphanumeric − วนครบก าหนดช าระเงน (DDMMYYYY) โดยใหระบเปนครสตศกราช (ค.ศ.)


7 Quantity 10 หลก Numeric − จ านวนหนวยของสนคา/ บรการ − ใสจ านวนหนวย สงสดไมเกน 10 หลก รวมจด

ทศนยม (ถาม) ตวอยางเชน 4.12345678 หรอ 40.1234 หรอ 400.12 หรอ 4000.1


8 Sales Amount 10 หลก Numeric (8,2) − มลคาสนคา/ บรการ (ไมรวมภาษมลคาเพม) − ใสจ านวนเงน สงสดไมเกน 10 หลก รวมตวเลข

หลงจดทศนยม โดยไมตองใสจดทศนยม − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field

3

ฝนชว90-กส65001-25620417


9 VAT Rate 4 หลก Numeric (2,2) − อตราภาษมลคาเพม − ใสอตราภาษมลคาเพม สงสดไมเกน 4 หลก

รวมตวเลขหลงจดทศนยม โดยไมตองใสจดทศนยม − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 10 VAT Amount 10 หลก Numeric (8,2) − จ านวนเงนภาษมลคาเพม



11 Seller/ Receiver VAT Branch ID

5 หลก Alphanumeric − หมายเลขสาขาของสถานประกอบการ (ผขาย) − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 12 Buyer/ Sender

TAX ID 13 หลก Alphanumeric − เลขประจ าตวผเสยภาษอากร (ผซอ)


13 Buyer/ Sender VAT Branch ID

5 หลก Alphanumeric − หมายเลขสาขาของสถานประกอบการ (ผซอ) − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 14 Buyer/ Sender

Name 140 หลก Alphanumeric − ชอและนามสกล (ผซอ)

พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 140 หลก − ใช Space เปนตวแบงขอมลระหวางชอและ

นามสกล − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 15 Reference No.3 20 หลก Alphanumeric − เลขทอางอง 3

พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 20 หลก − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 16 Proxy ID 30 หลก Alphanumeric − หมายเลขทใชรบเงน (หมายเลขลงทะเบยน

พรอมเพย/ หมายเลขบญชเงนฝากธนาคาร) พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 30 หลก

− กรณใชหมายเลขบญชเงนฝากธนาคาร ใหพมพ รหสธนาคาร 3 หลก ตามดวยหมายเลขบญชเงนฝากธนาคาร เชน 0039999999999 (003 คอรหสธนาคารทก าหนดโดย ธปท.)


17 Proxy Type 12 หลก Alphanumeric − รหสอางองประเภทหมายเลขทใชรบเงน (ภาคผนวก ข.) พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 12 หลก


4

ฝนชว90-กส65001-25620417


18 Net Amount 10 หลก Numeric (8,2) − จ านวนเงนทผขายจะไดรบหลงหกภาษ ณ ทจาย (มลคาสนคา/ บรการ รวมภาษมลคาเพม หกภาษ ณ ทจาย (ถาม))



19 Type of Income 3 หลก Alphanumeric − รหสประเภทเงนไดพงประเมน (ภาคผนวก ค.) − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 20 Withholding Tax

Rate 4 หลก Numeric (2,2) − อตราภาษหก ณ ทจาย

− ใสอตราภาษหก ณ ทจาย สงสดไมเกน 4 หลก รวมตวเลขหลงจดทศนยม โดยไมตองใสจดทศนยม


21 Withholding Tax Amount

10 หลก Numeric (8,2) − จ านวนเงนภาษหก ณ ทจาย − ใสจ านวนเงน สงสดไมเกน 10 หลก รวมตวเลข

หลงจดทศนยม โดยไมตองใสจดทศนยม − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 22 Withholding Tax

Conditions 1 หลก Alpha − รหสวธค านวณภาษหก ณ ทจาย

ใหพมพ “B” กรณผจายเงนหก ณ ทจาย ใหพมพ “A” กรณผจายเงนออกใหตลอดไป ใหพมพ “S” กรณผจายเงนออกใหครงเดยว

− ไมตองมอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปนตวก าหนดการสนสด Field

รวม 362 หลก

หมายเหต:

1) Field ขอมลในล าดบท 1 – 4 อางองโครงสรางขอมลตามมาตรฐาน Barcode เดม กรณ การท าธรกรรมการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน ผใชงานสามารถจดพมพ QR Code แทนการใชงาน Barcode เดมได โดยขอมลในล าดบท 4 ไมตองมอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน ตวก าหนดการสนสด Field

2) แตละ Field ประกอบดวยประเภทขอมลทเปนตวอกษร (Alpha) หรอตวเลข (Numeric) หรอตวเลขและตวอกษร (Alphanumeric) ซงรวมกนมความยาวขอมลไมเกน 362 หลก (ไมรวมตวคน (Carriage Return))

3) ขอมลของแตละ Field มความยาวผนแปรตามจ านวนขอมลจรง แตตองไมเกนความยาว ในแตละ Field ทก าหนด โดยใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) ซงแสดงดวย Hexadecimal “0x0D” เปนตวก าหนดการสนสดของ Field ยกเวน Field Prefix, Seller/ Receiver TAX ID และ Withholding Tax Conditions ทไมตองก าหนดการสนสดของ Field

5

ฝนชว90-กส65001-25620417

4) การพมพขอมลสวนทไมมการใชงาน ใหจดพมพขอมลดงน

- กรณเปนตวเลข (Numeric) ใหใช “0” (เลขศนย) - กรณเปนตวอกษร (Alpha) หรอตวเลขและตวอกษร (Alphanumeric) ไมตองใสขอมล

โดยใส CR (Carriage Return) เปนตวก าหนดการสนสด Field ตามค าอธบายของโครงสรางขอมล เพอไมใหต าแหนงของขอมลมการเปลยนแปลง

5) กรณผออกเอกสารการช าระเงนอนญาตใหผช าระเงนช าระคาใชจายเปนบางสวนไดใหใส “0” (เลขศนย) ในชอง Total Amount, Sales Amount, VAT Amount, Net Amount, Withholding Tax Amount จากนนในการรบช าระเงนตามใบแจงหน ผใหบรการรบช าระเงนจะบนทกจ านวนเงนทไดรบจากผช าระเงนตามความเปนจรง

6) ผใชงานสามารถใช Field Reference No.3 ไดตามความตองการใชงานของแตละธรกจ เพอประโยชนในการตรวจสอบรายการ (Reconciliation) หรอการแจงขอมลเสรมใหกบลกคา ตวอยางเชน Additional Note, Phone No., Merchant ID

7) ขอมลทพมพในใบแจงหนเปนขอมลทผออกเอกสารช าระเงนจดท าขนเบองตนเพอชวยลดภาระของผช าระเงนและผใหบรการในการกรอกขอมล อยางไรกด ผใหบรการรบช าระ เงนควรมระบบการรบช าระเงนทยดหยนในการกรอกขอมลการช าระใบแจงหนและขอมลทเกยวของทแตกตางจากใบแจงหน ตามความตองการของผออกเอกสารช าระเงนหรอผช าระเงน ณ จดรบช าระเงน ดวย

2.2 การสราง QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน

เพอใหการจดท า QR Code มความสอดคลองกบมาตรฐานสากล ISO/IEC 18004 และสามารถใชงานรวมกบอปกรณ/ ระบบ/ ซอฟตแวร ประเภท/ รนตาง ๆ ของผออกเอกสารการช าระเงน และผใหบรการรบช าระเงน การสราง QR Code ควรค านงถงเรองดงตอไปน

1) ขนาดของ QR Code ทพมพลงบนกระดาษ หรอแสดงบนหนาจอโทรศพทเคลอนทหรอแทบเลต (Tablet) หรอแสดงบนหนาจอของอปกรณสมยใหม ควรมความเหมาะสมกบปรมาณขอมลทบรรจใน QR Code อยางไรกด หากขอมลมความยาว 362 หลก ขนาดของ QR Code ควรมความกวางไมต ากวา 3.4 เซนตเมตร และความยาวไมต ากวา 3.4 เซนตเมตร รวมพนทขอบ (Quiet Zone)3 ดงแสดงในรปท 1 และหากใชงานขอมลตามมาตรฐาน Barcode เดม 62 หลก ขนาดของ QR Code ควรมความกวางไมต ากวา 1.5 เซนตเมตร และความยาวไมต ากวา 1.5 เซนตเมตร รวมพนทขอบ (Quiet Zone) ดงแสดงในรปท 2

3 Quiet Zone คอ พนทวางบรเวณขอบของ QR code ซงควรก าหนดใหทกดานมพนทวางอยางนอย ดานละ 4 เทาของ Module เพอใหการอานขอมลท าไดงายขน โดย Module คอ จ านวนสเหลยมจตรสขนาดเลกทงสขาวและสด าทปรากฏบนสญลกษณ QR Code ในแนวตงและแนวนอน

6

ฝนชว90-กส65001-25620417

รปท 1 ขนาด QR Code ทบรรจขอมล 362 ตวอกษร รปท 2 ขนาด QR Code ทบรรจขอมล 62 ตวอกษร

2) การก าหนดระดบการแกไขขอผดพลาดของขอมล (Error correction level) 4 ควรพจารณาความเสยงดานสภาพแวดลอมในการใชงานทอาจสงผลกระทบตอความเสยหายของ QR Code เชน รอยเปอน/ ยบยนของกระดาษ การสะทอนของหนาจอโทรศพทเคลอนทหรอแทบเลต (Tablet) และความสะดวกรวดเรวในการอาน QR Code โดยหากมปรมาณขอมลและขนาดของ QR Code ตามรปท 1 และรปท 2 ควรก าหนดระดบการแกไขขอผดพลาดของขอมลทระดบ M (กคนขอมลทเสยหาย 15%)

3) การแปลงตวอกษร (Encoding characters) ใชชดตวอกษร (Character sets) UTF-8

4) การก าหนดความละเอยดของไฟลภาพ (DPI)5 ของ QR Code ควรก าหนดใหเหมาะสมตอการน าไปใชงาน เชน ไมควรต ากวา 300 DPI ส าหรบงานพมพ และไมควรต ากวา 72 DPI ส าหรบการแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอร โทรศพทเคลอนทหรอแทบเลต (Tablet)

2.3 การพมพ QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหนบนเอกสารการช าระเงน

ผใหบรการตองจดพมพ QR Code เพอน าไปใชเปนสอแทนขอมลในการช าระเงนไดอยางชดเจน การพมพ QR Code ใหคมชดและสมบรณตามลกษณะการใชงานควรค านงถงเรองดงตอไปน

1) ประเภทของเครองพมพ ควรเลอกความละเอยดของเครองพมพ ความละเอยดของไฟลภาพ (DPI) ของสญลกษณ QR Code ใหเหมาะสมกบความตองการใชงานเครองพมพ เชน เครองพมพแบบฉดหมก (Inkjet Printer) เครองพมพแบบใชความรอน (Thermal Printer) หรอเครองพมพแบบเลเซอร (Laser Printer)

2) กระดาษพมพควรเลอกชนดกระดาษพมพใหเหมาะสมกบความสามารถในการอาน QR Code เชน กระดาษปอนด หรอกระดาษความรอน (Thermal Paper) อาจสงผลตอความสามารถในการอาน QR Code แตกตางกน

ทงน ควรมการทดสอบการพมพ QR Code ลงบนเอกสารการช าระเงน และการอาน QR Code กอนน ามาใชงานจรง

4 ระดบการแกไขขอผดพลาดของขอมล (Error Correction Level) คอ ความสามารถในการกคนขอมลทเสยหาย สามารถก าหนดได 4 ระดบ ดงน L=7%, M=15%, Q=25%, H=30% ซงการก าหนดในระดบทสงขนจะมผลท าใหขนาดของ QR Code เพมขน

5 DPI (Dots Per Inch) คอ หนวยจดตอนว ใชเปนหนวยบอกความละเอยดของภาพ ส าหรบเครองพมพ โดยอางองตามขอก าหนดแนบทายฉบบท 1 หมวด 2 ขอ 3 ในประกาศคณะกรรมการธรกรรมทางอเลกทรอนกส เรอง หลกเกณฑและวธการในการจดท าหรอแปลงเอกสารและขอความใหอยในรปของขอมลอเลกทรอนกส พ.ศ. 2553

3.4 cm

3.4 cm 1.5 cm

1.5 cm Module

Quiet Zone

7

ฝนชว90-กส65001-25620417

3. แนวปฏบตส าหรบมาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน

ผใหบรการช าระเงนและภาคธรกจสามารถน ามาตรฐานการใชเทคโนโลย QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหนไปปรบใชตามความเหมาะสม โดยควรพจารณาน าแนวปฏบต (Guiding Principles) ดงตอไปน ไปใชก าหนดแนวทางและหลกเกณฑตาง ๆ ในทางปฏบต

3.1 การใชมาตรฐานเพอรองรบการช าระเงนตามใบแจงหน

(3.1.1) มาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน รองรบการจดพมพ QR Code บนเอกสารการช าระเงน และการรบช าระเงนของผใหบรการช าระเงนทงทเปนสถาบนการเงนและมใชสถาบนการเงน ผานชองทางทหลากหลายทงสาขา ตวแทน และชองทางอเลกทรอนกส เชน โทรศพทเคลอนท

(3.1.2) ธปท. สนบสนนใหผใหบรการช าระเงนและภาคธรกจใชมาตรฐาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหน ส าหรบธรกรรมทมวตถประสงคในการใหบรการเปนการทวไป เฉพาะกลมหรอเฉพาะตนเอง เพอความมประสทธภาพในการจดการขอมลการช าระเงนและขอมลอน ๆ ทเกยวของ

3.2 การพมพ QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหนบนเอกสารการช าระเงน

ผใหบรการตองจดพมพ QR Code เพอน าไปใชเปนสอแทนขอมลในการช าระเงนไดอยางชดเจน โดยการพมพ QR Code ใหคมชดและสมบรณตามลกษณะการใชงานควรค านงถงประเภทของเครองพมพทมความละเอยดเพยงพอ และชนดกระดาษพมพทเหมาะสมกบการอาน QR Code รวมทงควรมการทดสอบการพมพ QR Code ลงบนเอกสารการช าระเงน และการอาน QR Code กอนน ามาใชงานจรง

3.3 การอาน QR Code เพอการช าระเงนคาสนคาและบรการตามใบแจงหนของผใหบรการรบช าระเงน

ผใหบรการรบช าระเงน ควรเลอกใชอปกรณและระบบงานในการอาน QR Code อยางเหมาะสม เพอใหการอาน QR Code มความสะดวก รวดเรว และถกตอง โดยควรค านงถงเรองดงตอไปน

(3.3.1) ความละเอยดของเครองอาน (Scanner Resolution) ควรเลอกใหเหมาะสม กบการใชงาน โดยเครองอานตองมความละเอยดสงกวาหรอเทากบความกวางของ Module6 และค านงถงระยะหางในการอาน QR Code ทสามารถอานไดสะดวกและรวดเรว

(3.3.2) เครองอาน QR Code ควรรองรบการอาน QR Code ทแสดงบนกระดาษ หรอแสดงบนหนาจอโทรศพทเคลอนทหรอแทบเลต (Tablet) หรอแสดงบนหนาจอของอปกรณอเลกทรอนกส

(3.3.3) ระบบหรอซอฟตแวรทใชตองรองรบการอาน QR Code ทมขอมลเปนอกขระภาษาไทยดวย

6 ตวอยางเชน เครองอานทมความละเอยด 10 Mil (0.25 มลลเมตร) จะสามารถอาน QR Code ทมความกวางของ Module 0.25 มลลเมตรขนไป

8

ฝนชว90-กส65001-25620417

ภาคผนวก ก. ตวอยางโครงสรางขอมล QR Code ส าหรบการจดพมพขอมลผซอ


1 Transaction Type 1 หลก Alpha − ใหพมพตวอกษร “B” เพอแสดงวา เปน QR Code ส าหรบการจดพมพขอมลผซอ


2 Buyer TAX ID 13 หลก Alphanumeric − เลขประจ าตวผเสยภาษอากร (ผซอ) − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 3 Buyer Name 140 หลก Alphanumeric − ชอและนามสกล (ผซอ)

พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 140 หลก − ใช Space เปนตวแบงขอมลระหวางชอและ

นามสกล − ใชอกขระพเศษ CR (Carriage Return) เปน

ตวก าหนดการสนสด Field 4 Buyer Address 80 หลก Alphanumeric − ทอย (ผซอ)


ตวก าหนดการสนสด Field 5 City Sub-Division

Name 30 หลก Alphanumeric − ชอต าบล (ผซอ)


ตวก าหนดการสนสด Field 6 City Name 30 หลก Alphanumeric − ชออ าเภอ (ผซอ)


ตวก าหนดการสนสด Field 7 Country Sub-

Division Name 30 หลก Alphanumeric − ชอจงหวด (ผซอ)


ตวก าหนดการสนสด Field 8 Post Code 5 หลก Alphanumeric − รหสไปรษณย (ผซอ)


9 Country Name 30 หลก Alphanumeric − ชอประเทศ (ผซอ) พมพเทาจ านวนทมจรง สงสดไมเกน 30 หลก

รวม 359 หลก

9

ฝนชว90-กส65001-25620417

ภาคผนวก ข. Proxy Type (รหสอางองประเภทหมายเลขทใชรบเงน)

รหสอางองประเภทหมายเลขทใชรบเงน ประเภทหมายเลขทใชรบเงน NATID National ID

TAXID TAX ID

MSISDN Mobile Number

EWALLETID E-Wallet

EMAIL E-Mail

BILLERID Biller ID

BANKACC Bank Account Number

10

ฝนชว90-กส65001-25620417

ภาคผนวก ค. Type of Income (รหสประเภทเงนไดพงประเมน)7

รหสประเภทเงนไดพงประเมน ประเภทเงนไดพงประเมน อตราภาษหก ณ ทจายในปจจบน

001 คาสนคา 1.00 8 002 เงนเดอน ไมตองแจงอตรามายง

กรมสรรพากร 003 คานายหนา 3.00 004 ลขสทธ 3.00 005 ดอกเบย 1.00 006 เงนปนผล 10.00 007 คาบรการตาง ๆ/ คาจางท าของ/ จางบรการ

วชาชพอสระ ของบรษทภายในประเทศหรอบรษทภายนอกประเทศทมสาขาในประเทศไทย

3.00

008 คาบรการตาง ๆ/ คาจางท าของ ของบรษทภายนอกประเทศทไมมสาขาในประเทศไทย

5.00

009 คาเชา 5.00 010 คาเชาเรอ 1.00 011 รางวลในการประกวด การแขงขน การชงโชค 5.00 012 รางวล สวนลด หรอประโยชนใด ๆ เนองจาก

การสงเสรมการขาย 3.00

013 คาแสดงใหแกนกแสดง 5.00 014 คาโฆษณา 2.00 015 คาเบยประกนวนาศภย 1.00 016 คาขนสง 1.00 017 คาซอสนคาเกษตร 0.75

7 ประเภทเงนไดพงประเมนและอตราภาษหก ณ ทจาย ใหเปนไปตามประกาศของกรมสรรพากรซงอาจมการเปลยนแปลง 8 เฉพาะกรณผจายเปนหนวยงานรฐ

Documents

แนวนโยบำยกำรใช้มำตรฐำน · 1 ฝนชว90-กส65001-25620417 แนวนโยบำยกำรใช้มำตรฐำน Thai