ใบความรท 2 โรงเรยนสารวทยา วชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ส 42101 ชน ม. 5

หนวยการเรยนรท 1 แผนทและเครองมอทางภมศาสตรเรอง องคประกอบ และการแปลความหมายในแผนท

โดยลกษณะทวไปของแผนทมาตรฐานทกชนดทจดทำาขนมานน แมจะมลกษณะรายละเอยดทปรากฏในสวนทเปนแผนท (Map Face) และขอบระวางแผนทแตกตางกนไปตามชนด และวตถประสงคของแผนท แตในทำาแผนททกชนดนน จะมหลกอยอยางหนง คอ การใหรายละเอยดแสดงขอมลสำาหรบการใชแผนทอธบายบรเวณทเปนแผนท ไวบรเวณ ระวางของแผนแผนทเสมอ คอ 1. ทศทาง 2. มาตราสวน 3. สญลกษณ 4. ชอแผนท 5. พกดภมศาสตร 6. เสนโครงแผนท ซง ถาผใชมความเขาใจรายละเอยดประจำาขอบระวางของแผนทมาตรฐานแลว กจะสามารถเขาใจในแผนทชนดอนๆไดดวย     

ในทนคร จะขอยกตวอยางรายละเอยดประจำาขอบระวางทควรร ของแผนทภมประเทศลำาดบชด L 7017 มาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหาร ทนยมในงาน Remote Sensing และ GIS ใชเปนแผนทฐาน (Base Map) สำาหรบการอางอง ดงตอไปน

องคประกอบของแผนท

รายละเอยดในแผนททเราพบเหนและใชกนอยโดยทวไปนน มองคประกอบสำาคญ ดงน1. องคประกอบภายในขอบระวาง เปนรายละเอยดตางๆทอยภายใน

กรอบของเสนขอบระวางแผนท ซงเปนสวนทเรยกวา แผนท “ ” (Map Face) ประกอบดวยองคประกอบตางๆ ดงน

ก) สญลกษณ (Symbol) แผนททกแผน หรอทกระวางจะตองมสญลกษณ เพอแสดงรายละเอยดตางๆทปรากฏอยบนผวโลก ซง

1

สญลกษณตางๆ ทใชในแผนทตองมคำาอธบายเครองหมายบงบอกไว (ปรากฏในองคประกอบภายนอกของขอบระวางแผนท) สญลกษณทใชแทนลกษณะทปรากฏในภมประเทศจรงในแผนทนน จำาแนกได 3 ประเภท ใหญๆ ดงน

1) ประเภทลกษณะทางกายภาพ (Physical Features) ใชแสดงรายละเอยดของสงทเกดขนตามธรรมชาต เชน ใชแทนแหลงนำา ไดแก แมนำา ลำาคลอง หวย หนอง บง กด สระทลมตาง ใชแทนความสงตำาของภมประเทศ ใชแทนพชพรรณธรรมชาตตางๆ

2) ประเภทลกษณะทางวฒนธรรม (Cultural Features) ใชแสดงสงตางๆทเกดจากกจกรรมของมนษย เชน การตงถนฐาน ไดแก บาน หมบาน เมอง ตลาด ฯลฯ ใชแทนการคมนาคมขนสง ไดแก ถนน ทางรถไฟ สะพาน ทาอากาศยาน ทางเทา ใชแทนลกษณะการใชทดน ไดแก สวน ไร นา เหมองแร นาเกลอ ฯลฯ

สญลกษณ (Symbol) คอ เครองหมายทใชแทนสงตางๆ ตามทตองการแสดงไวในแผนทเพอประหยดเนอทและเพอทำาใหดทำาความเขาใจแผนทไดงายขน สญลกษณอาจแสดงเปนภาพวาดเหมอนจรงหรอเปนเครองหมายตางๆ เชน จด เสน รปวงกลม รปสามเหลยม หรอจะแสดงเปนสกได เชน ในแผนทแสดงภมประเทศ มก-แสดงเปนสทมความหมายตามหลกสากล ซงเปนทเขาใจกนทวไป เชน สเขยวหมายถงทราบ สนำาตาลหมายถงทสงหรอภเขา เปนตน สทใชแทนภมประเทศจะมสออนบางแกบาง แตกตางกนไปตามสภาพ ภม ประเทศของพนทแตละแหง

เครองหมายแผนท (Legend) คอ  เครองหมายทใชแสดงความหมายของสงตางๆบนผวพภพทเกดขนตามธรรมชาตหรอทมนษยสรางขน  เครองหมายทใชแสดง นจะพยายามใหมลกษณะเหมอนของจรงในลกษณะทมองมาจากขางบน  ทขอบ ระวางแผนทจะแสดงเครองหมายแผนทไว เพอใหผใชแผนททราบวาแทนสงใดในภมประเทศจรง  นอกจากจะใชเครองหมายแผนทแทนแลว  ยงใชสประกอบเครองหมายเพอความ

2

สะดวกและงายตอผใชอกดวย  สทใชแตกตางกนออก  ไปตามชนดของรายละเอยดในภมประเทศแผนทมาตรฐานของประเทศไทย  ม  4  ส  คอ

1)สดำา  แทนรายละเอยดทสำาคญทางวฒนธรรม  หรอสงทมนษยสรางขน เชน หมบาน ทางรถไฟ

2)สนำาเงน แทนรายละเอยดทเปนนำา เชน แมนำา  ทะเลสาบ หนอง บง3)สนำาตาล แทนรายละเอยดทมความสงตำาของผวพภพ   เชน  เสน

ชนความสง  ดนถม 4)สเขยว แทนบรเวณทเปนปาหรอพชพนธไมตางๆ 5)สแดง แทนถนนสายหลก บางแหงแสดงไวใหทราบวาเปนพนทหวง

หาม  หรอมอนตราย

ตวอยางสญลกษณทนยมใชในแผนท

ขอสงเกต การกำาหนดสญลกษณของแผนทมขอควรจำา คอ 1. ตองเปนสญลกษณทงายในการเขยน และจำา2. สญลกษณตองมความชดเจน3. ขนาดตองมความเหมาะสม

1.องคประกอบภายนอกขอบระวาง เปนพนทของแผนระวางแผนทสวนทอยนอกเสนขอบระวางแผนททงสดาน ใชแสดงรายละเอยดและอธบายสงตางๆ เกยวกบแผนทและขอมลการผลตแผนท องค

3

ประกอบภายนอกขอบระวางแผนท ทสำาคญของแผนท ชด L 7017 มรายการดงน

 1.  ชอชดแผนทและมาตราสวน (Series Name and Map Scale) คอ THAILAND ประเทศไทย 1:5,000 จะปรากฏอยมมซายดานบนของแผนท

- รปท 22.  ชอแผนระวาง  (Sheet Name)  แผนทแตละฉบบจะมชอ

ระวาง  ซงไดมาจากรายละเอยดทเดนหรอทสำาคญทางภมศาสตร  หรอสงทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน ชอของ จงหวด อำาเภอ    หมบานทสำาคญ  ชอระวางจะปรากฏอย  2  แหง  คอ  กงกลางระวางตอนบน  และทางดานซายของขอบระวางตอนลาง

รปท 3

3.  หมายเลขแผนระวาง  (Sheet Number)  แผนททแตละระวางจะมหมายเลขซงกำาหนดขนตามระบบทวางไว  เพอความสะดวกในการ  อางองหรอคนหา  ตามปกตจะมสารบญแผนท  (Map Index)  เพอการคนหาหมายเลข   แผนระวางนจะแสดงไวทขอบระวางมมขวาตอนบน  และมมซายตอนลาง

รปท 4

4.  หมายเลขประจำาชด  (Series Number) เปนเลขหมายอางองทแสดงถงการจดทำาแผนทวาเปนทชดใด จะปรากฏอยมมบนขวาและลางซายของแผนท ซงประกอบดวยตวอกษรและ ตวเลข  L 7017   ม

4

พมพครงท 1- RTSD EDITION รปท 6

ความหมายดงน

           L   แทน  Regional Area หรอ  Sub-Regional Area  จะใชตวอกษรภาษาองกฤษ L เปนภมภาคทครอบคลมประเทศไทย ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย จน ไตหวน เกาหล และญปน             7 แทนมาตราสวน  (ระหวาง  1:70,00 ถง 1:35,000)            0 แทนบรเวณทแบง L เปนภมภาคยอย (Sub-Regional Area)  คอบรเวณ ประเทศไทย ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย และจน            

17 แทนเลขลำาดบทการทำาชดแผนททมมาตราสวนเดยวกน และ อยในพนทภมภาค L เดยวกน ประเทศไทย ตรงกบลำาดบชดท  17

รปท 55. การจดพมพ (Edition number) จะพบอยตรงขอบบนทางซายและขอบลางทางซาย บอกใหทราบถงอายของแผนท ทเกยวของกบแผนทฉบบเดยวกน เชน ปทพมพ จำานวนครงทพมพ เขยนไวตามรปท 6 มหมายความ วา แผนทฉบบนพมพเปนครงท 1 โดยสำานกงาน Royal Thai Survey Department (R T S D = ผท.ทหาร) 6.  มาตราสวนแผนท  (Map Scale)  แสดงไวทกงกลางระวางตอนลาง   และมมซายตอนบน  มาตราสวนแสดงไวเพอใหทราบอตราสวนระหวางระยะในแผนทกบระยะในภมประเทศทตรงกน จะมหนวยวดทตาง ๆกน เชน ไมล เมตร หลา ไมลทะเล

5

รปท 7

7. หมายเหตความนาเชอถอ (Credit Note) แสดงไว ณ ตอนกลางดานลางของแผนท บอกขอความแสดงวธประกอบแผนท หลกฐานตางๆ ทนำามาใชในการทำาแผนท รวมทงวนทำาและหนวยงานททำา ตลอดจนหลกฐานอนๆ เขยนไววา (ดรปท 9)      แผนทนจดทำาโดย................................................................................  กรมแผนททหาร        สำารวจชอโดย........................................................................................  กรมแผนททหาร         กำาหนดจดควบคมโดย........................................................................... กรมแผนททหาร

8.  สารบาญระวางตดตอ  (Adjoining Sheets) เปนกรอบตารางสเหลยมพรอมทงหมายเลขกำากบ เพอแสดงใหทราบถงหมายเลขแผนระวางทตดตอกบแผนทระวางนน  เพอความสะดวกในการคนหาระวางแผนทใกลเคยง เปนแผนภาพทแสดงใหทราบวา โดยรอบแผนทระวางทใชอยมระวางใดบางเพอสะดวกในการคนหาระวางถดไป ระวางทใชอยจะแสดงดวยกรอบเขมอยตรงกลาง ดงตวอยางเชน (ดรปท 8)

ADJOINING SHEETS สารบาญระวางตดตอ5138 IV

5138 I 5238 IV

513 5138 523

6

8 III II 8 III

5137 IV

5137 I

5237 IV

Sheet 5138 II Fells within NO. 47 – 8.1501.1:250,000 ระวาง 5138 II อยในบรเวณ NO. 47 – 8.1501.1:250,000

 9. สารบญแสดงแนวแบงเขตการปกครอง (Boundaries) เปนแผนผงแสดงการปกครองของประเทศ จงหวด อำาเภอ กงอำาเภอ(ดรปท 8)

10.  คำาแนะนำาเกยวกบระดบความสง  (Elevation Guide) ปรากฏทขอบลางดานขวาใกลกบสารบญระวางตดตอ     เปนแผนผงแสดงระดบความสงของพนทตางๆในแผนทระวางนนโดยประมาณ โดยใชความแตกตางความเขมของส เพอใหเหนไดงายวาบรเวณใดมความสงทสด สง ปานกลาง และตำา จากระดบนำาทะเลมากหรอนอย (ดรปท 8)

รปท 8        11.  ขอความเกยวกบเสนโครงแผนท หรอ รายละเอยดเกยวกบโปรเจคชน (Projection Note)  เสนโครงแผนท  (Projection)   บอกใหทราบวาแผนท L 7017 มาตราสวน 1:50,000  เสนโครงแผนทชนด ทราน สเวอรสเมอรเคเตอว

7

(Transverse Mercator)    จะแสดงอยทไวทตรงกลางดานลางของแผนท (ดรปท 9) “เสนโครงแผนท...................................ทรานเวอรส เมอรเคเตอร”       12.  ขอความทเกยวกบเสนกรด (Grid Note) กรด  (Grid)  เปนระบบอางองในทางราบ มลกษณะเปนตารางสเหลยมจตรสมมฉาก บอกใหทราบวาเสนกรด ซงเปนเสนตรงสดำาทลากขนานกนบนแผนทพรอมทงมตวเลขกำากบนน   มระยะหางกน 1,000  เมตร ระบบทใชเปนระบบกรดทเรยกวา UTM Gird (Universal Transverse Mercator Grid) แผนทวะวางนอยในโชนทเทาไหร  (เชน โซนท 47. 48) จะแสดงอยทขอบระวางใต สเฟยรอยด ในแผนทลำาดบชด L 7017 เขยนไววา (ดรปท 9)

สเฟยรอยด..................................................เอเวอรเรสท

กรด............................................................1000 เมตร UTM; โซน 47        13. หลกฐานทางแนวยน/ทางดง  (Vertical Datum Note) บอกใหทราบวา ความสงของภมประเทศในแผนทแผนนอางอง ระดบนำาทะเลปานกลางทเกาะหลก จงหวดประจวบครขนธ ในแผนท L 7017 ใชคำาวา หลกฐานแนวยน“ ” (ดรปท 9)        14. บนทกหลกฐานทางราบ (Horizontal Datum Note) เปนระบบหลกฐานทใชอางองในการกำาหนดคา จดบงคบทางราบทแสดงไวในแผนท โครงขายของจดควบคมตำาแหนงทางราบของแผนท เชน หลกฐานทางราบ“ : ถอตามหลกฐานของประเทศอนเดย (ในแผนทลำาดบชด L 7017) ใชคำาวา หลกฐานทางแนวยน“ ” (ดรปท 9)

8

รปท 9

15. แผนผงเดคลเนชน หรอ มมบายเบน  (Declinations Diagram)ปรากฏทขอบระวางตอนลาง แสดงความสมพนธระหวางทศเหนอ  3  ทศ คอ

- ทศเหนอจรง (True North)   ใชสญลกษณ  คอ ดาวเหนอ คอแนวทศเหนอภมศาสตร แนวทศทางหรอเสนตรงทชไปยงขวโลกเหนอของโลก- ทศเหนอกรด  (Grid North)   ใชสญลกษณ  คอ กรด หรอ GN ไดแก แนวทศเหนอตามเสนกรดทางดงของระบบเสนกรดในแผนท หรอเรยกวา ทศเหนอแผนท

- ทศเหนอแมเหลก ( Magnetic North)  ใชสญลกษณ คอครงลกศร แนวทปลายเขมของเขมทศชไปในทศทางทเปนขวเหนอของแมเหลกโลกตลอดเวลา

ขนาดของมมบายเบนของแนวทศเหนอจรง แนวทศเหนอแมเหลก และแนวทศเหนอกรด ขนาดของมมบายเบนของทศเหนอเหลานจะแสดงคา องศา ลปดา และในหนวยมลส และบอกใหทราบดวยวาไดคำานวณขนเมอใดและมการเปลยนแปลงประจำาปเทากบเทาใด

16. บนทกสำาหรบผใชแผนท อยมมขวาดานลางสดของแผนท บอกความตองการความรวมมอในการแกไขขอผดพลาดตางๆ ของ

9

รปท 10

แผนท เขยนวา ขอใหผใชไดกรณาแจงขอแกไขและความเหน ในอนทจะ“ทำาใหประโยชนของแผนทระวางนเพมพนขน ไปยงกรมแผนททหาร กรงเทพ 2.”

17. ขอความทเกยวกบกำาหนดความสง (Elevation Note or Contour Interval Note) ชวงตางเสนชนความสง 20 เมตร (Contour Interval 20 Meters) บอกใหทราบวาชวงตางระหวางเสนชนความ สงในแผนทระวางนเทากบ 20 เมตร   กบมเสนชนแทรกชนละ 10   เมตร แสดงอยทขอบระวางตอนลาง

รปท 11 18.  ศพทานกรม (Glossary)  แสดงอยขอบขวาตอนลาง บอกใหทราบวาแผนทน ไดจดทำาขน 2  ภาษา  คอ  ภาษาไทยและภาษาองกฤษ  คำาบางคำาจำาเปนตองใหทบศพท  ดงนน เพอใหผใชไดทราบความหมายของคำาทบศพทนน  จงไดใหความหมายไวดวย รปท 12

19.  คำาแนะนำาในการใชคากรด (Grid Reference Box) แสดงอยทกงกลางดานลางของระวางบรรจขอความไวเปนกรอบสเหลยม เปนคำาแนะนำาในการหา พกดกรด ของจดตางๆ ในแผนท ดงรป

10

รปท 1320.  คำาอธบายสญลกษณ (Legend) เปนรายละเอยดทอธบาย

ความหมายของสญลกษณ (Symbol) ทใชแสดงในแผนท เชน ประเภท

ของเสนถนน ซงจะปรากฏทมมลางดานซายของแผนทรปท 14

มาตราสวนแผนท หมายถง อตราสวนระหวางระยะบนแผนทกบระยะหางในภมประเทศจรง  หรอ คอความสมพนธระหวางระยะทางราบบนแผนทกบระยะทางราบในภมประเทศจรง ซงเปนขอมลทบอกใหผใชแผนททราบวา แผนทนนๆ ยอสวนมาจากของจรงในอตราสวนเทาใด

11

มาตราสวนแผนท (Scale

เชน ระยะหางจรงในภมประเทศ 1 กโลเมตร เมอเขยนลงแผนทอาจจะเขยนยอสวนลงจาก 1 กโลเมตร เปน 1 เซนตเมตร หรอ 1 นว เปนตน

มาตราสวนแผนท (Map Scale) เปนเครองมอสำาคญสำาหรบผใชแผนท เพอการอานและแปลความหมายจากแผนท เพราะชวยใหทราบขอมลเกยวกบพนทและระยะทางทแทจรงบนพนผวภมประเทศจรงได

สตรมาตราสวนแผนท = ระยะทางบนแผนท (Map Distance) ระยะทางในภมประเทศจรง (Ground Distance)

หรอ Scale = MD GDการบอกมาตราสวนแผนท

มาตราสวนของแผนทอาจบอกเปนชนดตางๆ ได 3 ชนด คอ

1. มาตราสวนสวนเศษสวน  เปนการบอกมาตราสวนทสำาคญมากทสดและนยมใชกนอยางกวางขวาง คอ การบอกมาตราสวนแบบเศษสวน เขยนในลกษณะ 1:50,000 หรอ           หรอ 1/50,000 หมายความวา 1 เซนตเมตร ในแผนทเทากบระยะจรงบนพนผวภมประเทศ 50,000 เซนตเมตร หรอ 500 เมตร หรอระยะทาง 1 นว ในแผนทเทากบระยะจรงในภมประเทศ 50,000 นว เปนตน

2. มาตราสวนคำาพด มาตราสวนแผนทอาจบอกเปนคำาพดธรรมดากได เชน มาตรสวน 1 นว ตอ 10 ไมล หมายความวา ระยะทางแผนท 1 นว เทากบระยะทางในภมประเทศ 10 ไมล 1 เซนตเมตร ตอ 10 กโลเมตร หมายถง 1 เซนตเมตรในแผนทเทากบ 10 กโลเมตรในภมประเทศจรง เปนตน การบอกมาตราสวนแบบน แมวาจะสะดวกเวลาอาน แตกไมสะดวกในเวลาปรบใชกบการคำานวณ และไมสะดวก สำาหรบประเทศตางๆ ทมหนวยวดระยะทางไมเทากน

3. มาตราสวนรปภาพหรอมาตราสวนเสนบรรทด มาตราสวนแบบนแสดงเปนเสนตรง เสนทแสดงนนแบงสวนๆ สวนละเทาๆกน

12

แตละสวนจะมตวเลขกำากบไว เพอบอกใหทราบวาระยะแตละสวนในแผนทนนแทนระยะทางในภมประเทศเทาไร หนวยทใชบอกระยะในมาตราสวนแบบเสนบรรทดอาจใช ในหนวย หลา เมตร ไมล และไมลทะเล หรอ อาจบอกทง 4 หนวยในแผนทฉบบเดยวกนกได

การแสดงมาตราสวนเสนบรรทด แสดงดวยรปภาพเสนตรงทมสวนแบงยอย ซงเมอนำาระยะทางบนแผนทมากางทมาตราสวนน กจะทราบระยะทางของแผนภมประเทศจรง โดยในแตละสวนจะมตวเลขกำากบบอกระยะจรงบนภมประเทศไว เสนตรงทเขยนนแบงออกเปน 2 ตอนตอนทอยขวามอของขดเสนหลก เรยกวา ขดสวนแบงเตม และ“ ”ตอนทอยทางซายของขดหลก เรยกวา “ ขดสวนแบงยอย”การวดระยะทางในแผนท

การหาระยะทางในภมประเทศจากระยะในแผนท เราอาจใชวธวดระยะซงอาจวดเปนแนวตรงหรอวดระยะเปนแนวคดโคงไปตามลกษณะของแมนำา ลำาคลอง หรอถนนได เมอวดระยะระหวางจดตางๆ ทตองการในแผนทแลวกนำาระยะทวดไดไปเทยบกบมาตราสวนกจะไดระยะทางในภมประเทศ วธการวดมหลายอยางคอ

1. วธใชแผนกระดาษยาว ใหนกเรยนใชกระดาษยาวๆ ทมขอบเปนแนวเสนตรงทาบลงบนแผนท ระหวางจด 2 จด ทตองการวดระยะแลวทำาเครองหมายทตรงกนไวบนแผนกระดาษ ชวงระยะทอยระหวางขด 2 ขด ในแผนกระดาษ กคอระยะทางในแผนทระหวางจด 2 จด ทพจารณา

รปท 15

13

2. การหาระยะทางในภมประเทศใหนำากระดาษดงกลาวไปวางทาบลงบนมาตราสวนบรรทดของแผนทฉบบนน โดยใหขดเครองหมายบนแผนกระดาษทอยทางขวาทาบกบขดสวนแบงของ ขดสวน“แบงเตม ขดใดขดหนง และใหขดเครองหมายบนแผนกระดาษ”ทอยทางซายตกอยทาง ขดสวนแบงยอย“ ”

รปท 16การอานคา ใหอานคาจำานวนเตมทอยตรงทอยตรงกบขดเครองหมายไวทางขวา แลวนำาไปรวมกบคาทอานไดจากขดทตกอยในขดสวนแบงยอยทอยทางซายของ Index mark คาทอานได คอระยะทางในภมประเทศนนเอง 3. การใชบรรทดชาง การใชไมบรรทดชาง คอการนำาไมบรรทด

ชางวดระยะในแผนทแทนการใชแผนกระดาษยาว เมอไดระยะแลวกนำาไปเทยบกบมาตราสวนบรรทด หรอเทยบกบมาตราสวนเศษสวน เพอหาระยะทางในภมประเทศได

4. ใชเครองมอวดระยะในแผนท ใชเครองมอวดระยะในแผนท เครองมอทใชวดระยะในแผนทเรยกวา ลอวดระยะ เปนเครองมอทสรางขนเพอใหสามารถวดระยะในแผนทไดโดยรวดเรว ผใชเครองมอนสามารถแปลงระยะทวดไดหรอทอานไดในแผนทใหเปนระยะทางในภมประเทศไดโดยเทยบกบมาตราสวนของแผนทนนๆ

รปภาพแสดงชนดของเครองมอทางภมศาสตรทใชในการวดแผนท

14

การหาระยะบนแผนท

กอนอนตองทำาความเขาใจกอนวา ระยะบนแผนทคอ ระยะราบ(Horizontal Distance) เพราะ แผนทคอ การฉาย(Project) รายละเอยดภมประเทศจรงลงบนพนระนาบหรอพนราบ ฉะนนแผนทจะมมาตราสวนเดยวกนหมดทงระวาง การหาระยะทางบนแผนทจงสามารถกระทำาได สองวธคอ1)การหาระยะโดยอาศยมาตราสวนของแผนท เชน เราวดระยะบนแผนท

มาตราสวน 1:50,000 ได 3 เซนตเมตร เพราะฉะนนระยะราบในภมประเทศจรงคอ 3 X 50,000 = 150,000 ซ.ม. หรอ 1,500 เมตร หรอ 1.5 ก.ม.

2)การหาระยะโดยอาศยมาตราสวนแบบบรรทด 2.1 ใหกระทำาโดยนำาขอบบรรทดหรอขอบกระดาษเรยบๆ วางทาบ

ใหผานจดสองจดทตองการหาระยะทางบนแผนทแลวทำาเครองหมายไวทขอบกระดาษแสดงตำาแหนงของจดทงสอง

2.1 นำาขอบกระดาษไปวางทาบทมาตราสวนเสนบรรทด อนมหนวยวดระยะตามตองการแลวอานระยะบนมาตราสวนเสนบรรทด ระยะทไดจะเปนระยะราบในภมประเทศจรง

การคำานวณหามาตรสวนของแผนท 1. หาดวยการเปรยบเทยบระยะทางทงในภมประเทศและในแผนท

15

ตวอยาง วดระยะทางในภมประเทศได 2.8 กโลเมตร วดระยะในแผนทณจดทตรงกนได 5.6 เซนตเมตร อยากทราบวาแผนทฉบบนนมาตราสวนเทาไร?

สตรในการคำานวณ = ระยะทางบนแผนท (Map Distance) ระยะทางในภมประเทศจรง (Ground Distance)

Scale =

วธทำา ระยะในแผนท (MD) ได = 5.6 ซ.ม.ระยะในภมประเทศ (GD) = 2.8 ก.ม.สตร Scale =

== =

ตอบ แผนทฉบบนน มมาตราสวน = 1: 50,0002. หาไดดวยการเปรยบเทยบแผนทททราบมาตราสวนแลว

โจทย จงหาระยะจรงในภมประเทศจากบานหนองขอนถงวดบานดอนกอ ตามแนวระยะทางตรงในแผนท

วธทำา ระยะบนแผนทระหวางหมบานกบวด (MD) ได =

5.4 ซ.ม.แผนทมมาตราสวน = 1: 50,000ในแผนท 1 ซ.ม.แทนระยะจรง = 50,000 ซ.ม.

หรอ 500 เมตรในแผนท 5.4 ซ.ม. แทนระยะจรง = 5.4 50,000 =

270,000 ซ.ม.

16

แปลงมาตราสวน (100,000 ซ.ม. เทากบ 1 กม.) =

ระยะทางจรงระหวางหมบานกบวด = 2.7 กโลเมตร

แหลงอางอง

1. ทว ทองสวาง (2533) การอานแผนทและภาพถายทางอากาศ ภาควชาภมศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง.

2. สมเกยรต อยสานนท ,พ.อ (2536) "การใชแผนทภมประเทศและรปถายทางอากาศ" การสำารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม: สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลย และสงแวดลอม.

3. สรรคใจ กลนดาว (2534) การอานแผนทและและตความรปถายทางอากาศ ไทยวฒนพานช : กรงเทพฯ

Erdas, Inc. (1995) ERDAS FIELD GUIDE Atlanta.USA.

George Philil Limited. (1994) INTERNATIONAL WORLD ATLAS Chaina.

Website http://www.utexas.edu/depts/grg/gcraft/notes/mapproj/mapproj.html

17