ABDURRAHIM ASHIKU BASHKIM RAMA REXHEP …rrugaearberit.com/arkiva/2009/dhjetor2009.pdfletrare, kulturore e botuese. Në të, aderuan intelektualë të mirënjohur e me integritet,

cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 12 (44). DHJETOR 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

Mes dibranëve në “Tiranën tjetër”

ESE

Një hatme përEnver Hoxhën

Nga: AGRON TUFA - FAQE 7

HOMAZH

“Ai fryntesi frymëbesimi”

INTERVISTË

Sëmundja mëmë forcoi...

Nga: ABDURRAHIM ASHIKU - FAQE 12

OPINION

Demografia eshqiptarëve...

Nga: BASHKIM RAMA - FAQE 4

BOTIME

“Diamanti ijetës sime”

Nga: REXHEP DODA - FAQE 8

REPORTAZH

Market KENLaprakë, Tiranë

Tel: +355 4 22 50 480Cel. 068 20 36 394

Nga: SHAQIR SKARRA

Edhe herë të tjera isha futur nëKamëz, kisha qenë dhe në

Bathore, Laknas, Frutikulturë,Çekrezë e Valias. Atëherë sapo kish-in filluar të ngriheshin barakat medërrasë e mbulesë plasmasi, rrugë të

ngushta e të pashtruara, telat e dri-tave të varur sipër barakave e lopëtqë kullosnin qetë qetë anës rrugës.Tirana tjeter, kështu i thoshin atëhërëtë gjithë periferisë, Kamzës,Bathores, Paskuqanit e Babrusë. NjëTiranë krejt ndryshe me realitetin emetropolit, një Tiranë periferike ku

politikanët dukeshin nëpër këto udhëme baltë në dimër e pluhur në verëvetëm në kohë fushate elektorale.Media kishte shkuar edhe me tej, ekishte etiketuar Bathoren atëherë siqyteti i mjerimit shqiptar. E ndoshtakishte të drejtë duke parë gjendjense si ishte katandisur Bathorja dhe e

gjithë zona e Kamzës Njerëzit në atovite me pak plaçka vinin natën editën me diell, ngrinin një barakë kut’u tekej, një plasmas sipër saj e nesërnë mengjez quheshin banorë të rinjnë një qytezë që po merrte udhënëpërmjet kaosit e rrëmujës.

FAQE 4,5

Zhvillohet Asambleja e Përgjithshme e Shoqatës “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”.

Të konsolidojmë e çojmë më përparaveprimtarinë e Shoqatës “LID”

FAQE 2-3

Redaksia uron gjithëbashkëpunëtorët dhe lexuesit

e saj Gëzuar Vitin e Ri

Nga: XHAFER MARTINI

Kurrë nuk më kishte shkuar ndër-mend që unë, mësuesi i tij, të shk-ruaja këtë shkrim kujtese përnxënësin tim, Maliq Bitrin. Por jaqë jeta e tillë qenka. E kam mësuarnë shkollën shtatëvjeçare të FushëAlies, kur unë isha njëzet vjeç dhejepja gjuhën dhe leximin letrar. Embaj mend si tani që Maliqi rrintenë bankën e fundit, në rreshtin ngaana e dritareve, që ishin lyer me bojëtë bardhë dhe, në mungesë të sajë,me gëlqere, që nxënësit të mos shiko-nin përjashta në kohën e mësimit.Ishte një verbëri e bardhë, por, si-doqoftë, verbëri. Për këtë arsye nëdritare kishte të gërvishtura, me for-ma dhe madhësi të ndryshme, ngaku nxënësit, në orën e mësimit,shikonin pejsazhin që hapej paratyre: fusha e gjerë, lumi që ndrintesi shirit margaritari, pylli me plepadhe shelgje, dhe më tej, kodrat ebleruara. Kur ishte moti i ngrohtë, uthosha nxënësve t'i hapnin dritaret,se kisha besim që do t‘ua gozhdojavëmendjen jo me bojën e bardhë,por me magjinë e letërsisë. Por më-suesi është për të hapur dritaret eshpirtit që, në kushtet e pamjes sëkufizuar të kohës, të fusë në shpir-trat e virgjër sa më shumë dritë dhepërparim. Unë këtë e kam bërë, si-domos me nxënësit më të mirë, qënë shkollën e Fushë Alies ishin tëshumtë.

Një nga këta ishte edhe Maliq Bitri,që më shikonte në sy nga fillimi më-simit derisa binte zilja. Kishte sy tëkaltër, ishte biond, me flokë të valë-zuar që më kujtonte Eseninin. Në pam-je të jashtme dukej tip i qetë, i patra-zuar nga asgjë, madje si indiferent, pornga brenda ai gurgullonte, si një lumëi madh me rrjedha ujore të nënd-heshme, që vetëm herë - herë u dukettrazimi në sipërfaqe.

(Lexoni ne faqen 14)

Bisedë me Nin Gjergj Rajtën

Uji i Dibrëssë Madhemë i miri nëMaqedonidhe i tretinë Evropë

AKTUALITET

Nga: REXHEP TORTE - FAQE 6

Bustet e SaidNajdenit dheJosif BageritpërurohenDitën eFlamurit

KULTURE

FAQE 11

Aktivitete dheprezantimvlerash

KULTURE

FAQE 13

2 - Dhjetor 200944nr.

DREJTOR:Rakip Suli

KËSHILLI BOTUES:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Xhafer MARTINIAbdurahim ASHIKUBashkim RAMAAgron TUFARexhep DODAVesel HOXHAMevlud BUCIetj.

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: [email protected]

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

veprimtariPosta eGazetë e pavarur.Nr. 12 (44). 1- 31 Dhjetor 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve MoisMurra, Isa Halilaj, Virion GRAÇI,Bujar Plloshtani, Mahmud Hysa,Rexhep Ndreu, Xhelal Roçi,Abdurahim Ashiku, Beqir Sina,Fatmir Minguli, Odise Plaku, KujtimBoriçi, Dukagjin Hata, etj, seshkrimet e tyre, për arsye vendi nukjanë botuar në këtë numër.Ato do të botohen në numrat e ardhs-hëm të gazetës “Rruga e Arbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Raporti i kryesisë së Shoqatës LID,mbajtur më 16.12.09 nga kryetarii saj Prof. Dr. Nuri Abdiu

Shoqata u krijua tre vjet e gjysmëmë parë, me nismën e një grupi in-telektualësh dibranë, me qëllimine mirë, për të organizuar, nxitur ezhvilluar në mënyrë të programuarvlerat historike, kulturore, et-nologjike e krijuese të intelektualëvedibranë e të komunitetit të di-branëve në tërësi.

Kjo nismë u konkretizua me ven-dimin nr. 1339, datë 29.03.2005,të Gjykatës së Shkallës së parë tëTiranës për ligjërimin e krijimit tëshoqatës.

Mbledhja e miratoi statusin e saj,programin e punës dhe që zgjodhikryesinë, hapi rrugën për zhvillimine aktiviteteve në fusha të ndryshme.

Krijimi i shoqatës u mirëprit ngakomuniteti dibran në tërësi dhe nëveçanti nga intelektualë të shquarnë veprimtari të ndryshme shkencoreletrare, kulturore e botuese. Në të,aderuan intelektualë të mirënjohure me integritet, si dhe mjaft biznes-menë të suksesshëm dibranë. Ataofruan gatishmërinë dhe vullnetine tyre për të mbështetur financiar-isht aktivitete të shoqatës meqëllimin e vetëm fisnik për të nxi-tur, kultivuar e promovuar vlerathistorike, atdhetare, kulturore e ar-tistike të popullit të Dibrës si dhepër të rritur solidaritetin mes di-branëve, për të ndihmuar njëri-tjetrin e për të nxitur ndjenjën e kre-narisë, për të lartësuar zakonet, tra-ditat, virtytet e trashëgiminë më tëmirë që ka krijuar e demonstruarDibra në breza.

Kryesia e shoqatës, duke punuarme përgjegjësi e drejtim kolegjial,ka programuar e realizuar një seriaktivitetesh në rang kombëtar elokal, të cilat janë vlerësuar mjaftmirë nga komuniteti dhe kanëdhënë rezultate konkrete në realiz-imin e qëllimeve të përcaktuara.

Kështu, u realizua me sukses se-sioni shkencor mbarëkombëtar për“Rrugën e Arbërit”. Në këtë sesionu mbajtën referate e kumtesa menivel të mirë shkencor nga profe-sorë e doktorë shkencash, si dhe uafishuan e u promovuan skema, pro-jekte e botime dinjitizoe shkencore,me mjete audiovizie të kohës e mekulturë shumë të mirë paraqitjeje.

Profesor Doktor Bashkim Lleshi,anëtar i kryesisë, kontribuoi posaçër-isht në organizimin dhe zhvilliminme sukses të këtij sesioni, në të ci-lin kumtuan edhe specialistë të kual-ifikuar në fushën e ndërtimeve ngashqiptarët e Maqedonisë, të cilëtbënë një pasqyrë të qartë për vazh-dimin e punimeve të rrugës së Ar-brit në Maqedoni e më tej.

- Një aktivitet tjetër me vlerë, ish-te edhe sesioni shkencor “Dibra nësytë e të huajve”. Në këtë sesionmorën pjesë me kumtesa e ligjëratashumë personalitete të shquara nëfushën e historisë, etnologjisë, letër-sisë, folklorit, muzikologjisë etj., tëcilët, duke qëmtuar në burime e ve-

Të konsolidojmë e çojmë më

Zhvillohet Asambleja e Përgjithshme e Shoqatës“Lidhja e Intelektualëve Dibranë”.

pra të autorëve të huaj, që kishinkaluar nëpër Dibër dhe që kishinshkruar për të, evidencuan dhe glo-rifikuan atdhetarizmin, traditat eDibrës, fisnikërinë e burrërinë e kra-hinës, doket e zakonet e vendit. Tëgjitha këto, të para e të vlerësuaranga të huajt dhe të demonstruarahijshëm nga dibranët gjatë gjithëhistorisë së tyre. E gjithë përgatitjae aktivitetit si dhe shpenzimet e tjerapër realizimin e tij, u sigurua mebujari nga biznesmenët Rakip Sulie Musa Riçku dhe u drejtua ngakryesia e shoqatës, ku vlen të për-mendet puna e shkrimtarit AgronTufa.

Nuk mund të mos përmendim mekëtë rast edhe Konferencën Shken-core Përkujtimore, organizuar merastin e 5-vjetorit të ndarjes nga jetatë Akad të shquar dhe mikut tëmadh të Dibrës Prof. Bedri Dedja.Kjo konferencë, duhet shënuar si ve-primtari, jo vetëm e UFO Universi-ty, por dhe e Shoqatës LID, për vetëfaktin, sepse Universiteti UFO kambuluar vetëm anën ekonomike dheka vënë në dispozicion sallën e Kon-ferencave, ndërsaa gjithë veprimtariaorganizuese, shkencore, lajmëruese,pjesëmarrëse dhe reklamuese ështëvepër e kryesisë së Shoqatës LID, ecila u përfaqësua denjësisht edhe nëkëtë veprimtari, ndonëse me njëpjesëmarrje të kufizuar për arsye ob-jektive.

Edhe gazeta “Rruga e Arbërit” ibëri jehonë kësaj veprimtarie mad-je në momentin dhe në drejtimin eduhur, e në mënyrë shumë të godi-tur.

Në kuadrin e veprimtarive edhekontributi i dhënë në organizimin eveprimtarisë së organizuar, me ras-tin e dekorimit nga ish-Presidenti iRepublikës Alfred Moisiu, të in-telektualit të shquar dibran dhe gjen-eralit të LANÇ-it Dali Ndreu. Nëkëtë veprimtari u shqua sekretari ishoqatës, z. Hajri Mandri. Gjithash-tu, duhet shënuar dhe kontributimaterial, i dhënë nga biznesmeni ishquar, z. Musa Riçku, si dhe pjesë-marrja e organizuar, në veprimtarinëkushtuar figurës së këngëtarit dhehistorianit të shquar dibranë, mjesh-trit të madh Haziz Ndreu, me ras-tin e 80-vjetorit të lindjes së tij.

Shoqata, nëpërmjet kryesisë kabashkëpunuar me institucione sh-tetërore dhe me shoqata të ndryshmesi me lidhjen e shkrimtarëve, Insti-tutin e historisë, Universitetin eUFO, organizatat e veteranëve, sho-qatat “Bashkësia Dibrane”, “VatraDibrane”, “Çamëria” etj.

Kështu, pranuam bashkëpunimindhe bashkërenduam aktivitetet përtë kremtuar 100-vjetorin e Kongres-it të Dibrës. U mblodhëm shumëherë këtu në Tiranë, u mblodhëmnë Durrës e në Dibër të Madhe,sepse u përfaqësuam dhe në këshil-lin organizativ të Dibrës së Madhepër kremtimin e këtij jubileu, ndë-rhymë te Kryeministri, këshilltari itij, në Institutin e Historisë të Aka-demisë së Shkencave, e ku nuk ndë-rhyjmë, për të ndikuar që të përf-shihej dhe qeveria e institucionet esaj në organizimin e dhe kremtimine 100-vjetorit të Kongresit të Dibrësdhe, mbasi kaluan 6 muaj, duke

pritur e duke pyetur, na u tha seKongresi i Dibrës ishte vepër e xhon-turqve...!

Kryesia e LID ka bashkëpunuargjithashtu në fushën kërkimore –shkencore e promovuese dhe me in-stitucione e shoqata të tjera dinji-toze, si me Institutin Alb-Shkenca,që është një strukturë akademikedhe shkencore që bashkon sh-kencëtarë dhe studiues shqiptarënga e gjithë bota, dhe me Institutine Studimeve Albanologjike “AleksBuda”. Në simpoziumin e organi-zuar nga institute Alb-shkenca, metemë “Identiteti dhe Integrimi Sh-qiptar në Epokën e Globalizmit”,më 2 shtator 2008, Prof. Dr. NuriAbdiu mbajti temën “Pamje etnop-sikologjike mbi etapat e fillimit dhetë zhvillimit të identitetit etnik”.

Kurse në simpoziumin, “KristaLuarasi” – misionar i dijes dhe viz-ionar i krijimit të shtetit shqiptar”,organizuar nga Instituti i studimeveAlbanologjike “Aleks Buda”, më 27nëntor 2008, i njëjti autor, d.m.th.Nuri Abdiu, mbajti temën “Rrethbotimeve të Kristo Luarasit nga fushae psikologjisë”.

- Shoqata ka zhvilluar e drejtuaraktivitete të ndryshme, për nxitjene krijuese të vjetër e të rinj dhe përbotimin dhe promovimin e vepravetë tyre. Kështu, janë sponsorizuar epromovuar me sukses libra të tillësi “Zjarret e ditëverës”, të poetitHajri Mandri, “Dibra në sytë e tëhuajve”, të shkrimtarit Agron Tufaetj. Në bashkëpunim me QendrënNdërkombëtare të Kulturës, u pro-movua libri “Në rrjedhë të jetës” iDr. Të shkencave Hasan Leka etj.

Sa i përket bashkëpunimit meshoqatën “Çamëria”, shpjegojmë seajo, me iniciativën e vet, bëri pro-movimin e monografisë“Psikologjia” e Hasan Tahsinit tëNuri Abdiut, si dhe botimin e njëshkrimi shumë serioz, vlerësues ngaanëtarja e shoqatës “Çamëria”,bashkëvendosja e Hasan Tahsinit,znj. Yllka Iliazi (Bejko) me titull“Hasan Tahsini Sokrati shqiptar”,botuar në gazetën “Tema” të datës23 janar 2008 dhe në gazetën “Na-cional” të datës 25 janar 2008. Në

Krijimi i shoqatës u mirëprit nga komuniteti dibran. Në të,aderuan intelektualë të mirënjohur e me integritet, si dhemjaft biznesmenë të suksesshëm dibranë. Ata ofruan gatish-mërinë dhe vullnetin e tyre për të mbështetur financiarishtaktivitete të shoqatës me qëllimin e vetëm fisnik për tënxitur, kultivuar e promovuar vlerat historike, atdhetare,kulturore e artistike të popullit të Dibrës si dhe për të rritursolidaritetin mes dibranëve, për të ndihmuar njëri-tjetrin epër të nxitur ndjenjën e krenarisë, për të lartësuar zakonet,traditat, virtytet e trashëgiminë më të mirë që ka krijuar edemonstruar Dibra në breza.


veprimtaripërpara veprimtarinë e Shoqatës “LID”

këtë promovim morën pjesë dheanëtarë të shoqatës LID dhe të krye-sisë së saj.

Me dinjitet u prezantua piktoriHuzri Hoxha në një nga ekspozitate tij vetjake, që u ndoq me interesnga artistë e piktorë me emër tëkryeqytetit, si dhe nga dashamirëse banorë dibranë të Tiranës.

Kryesia e shoqatës, ka shtrirë ve-primtarinë dhe bashkëpunimin e sajedhe jashtë Tiranës, me degë të ndry-shme si në Lezhë, Peshkopi, Dibërtë Madhe, Durrës etj.

- Shoqata që në fillimin e saj,organizoi nxjerrjen e gazetës “Rru-ga e Arbërit”. Kjo gazetë ka luajturnjë rol shumë të rëndësishëm si tri-bunë e promovimit të vlerave më tëmira intelektuale që mbart Dibra,si zënëdhënse e denjë e shoqatës.Në të, janë botuar artikuj nga më tëndryshmit për historinë e Dibrës, përzakonet e traditat e saj, për arsimine kulturën e komunitetit e trevavetë saj. Aty kanë shkruar specialistënga të gjitha fushat si bujqësia,gjeologjia, arsimi, mjekësia, folk-lori, gazetaria etj. Janë botuar tre-gime letrare, anekdota, fabula e sh-krime kritike. Janë promovuar libratë rinj të krijuesve dibranë etj.

Në qendër të punës së gazetës kaqenë gjithnjë lobingu për Rrugën eArbërit, ndjekja në vazhdimësi eproblemeve që ka patur ajo e nxitjapër t’u përfunduar sa më shpejt. Ti-razhi i saj ka pasur gjithnjë rritjedhe shtrirje, madje edhe jashtëkufijve shtetërorë. Meritë të veçantëpër këtë kanë drejtori i saj, z. RakipSuli dhe këshilli botues: z. MusaRriçku, z. Shaqir Skarra dhe z. Bu-jar Karoshi, të cilët kanë punuar mepërkushtim për ta mbajtur në niveletë mira këta organ. Gazeta edhe psenga muaji maj 2006 e këndej kakaluar organ i pavarur (privat), nuke ka zbehur aspak predisponimin esaj si nxitëse e promovuese e vler-ave më të mira të Dibrës e të in-telektualëve dibranë.

Disa nga arritjet e spikatura qëka pasqyruar, kanë qenë edhe çmi-met e fituara nga “Aurora Group”me president z. Rakip Suli dhe“Almo-Konstruksion” me president

z. Shaban Bitri, që u vlerësuan me“Trofeun e Artë Ndërkombëtar tëCilësisë”.

Në këtë gazetë kanë dhënë ndih-mesë të veçantë anëtarët e kryesisëBashkim Lleshi, Hajri Mandrri,Agron Tufa, Hasan Leka etj., jovetëm me përkujdesjen e vazh-dueshme, por edhe me shkrimet qëkanë botuar.

Gazeta ka afruar edhe penda tënjohura të Dibrës si Sh. Sinani, A.Ashiku, M. Murra, M. Buci, H.Uka, Selman Mziu, Sh. Bitri, R.Torte, Q. Cibaku, Sh. Manjani, H.Shehu, N. Plaku, A. Bunguri, Xh.Martini, Ali Hoxha etj.

Shoqata e krijua e u sponsorizuafillimisht nga biznesmenët bujarëRakip Suli e Musa Rriçku, të cilët ekanë vazhduar pa ndërprerje kontrib-utin e tyre. Me ta janë bashkuaredhe biznesmenë e intelektualë tëtjerë si Sadri Abazi, Shaban Bitri,Huzri Hoxha, Faik Bruçi, PrengëDoçi, Fatmir Kurti, Demir Rusi,Zaim Korsi, Sali Shira, Latif Miha,Bujar Karoshi, Liman Hoxha,Shpëtim Cami, Naim Buci, AfrimÇenga, Bujar Methasani, MuhametBitri etj. Këta personalitete tëshquara në fushën ekonomisë e kul-turës i falenderojmë thellësisht nëemër të të gjithë anëtarëve të sho-qatës LID dhe ju urojmë mbarësi nëfushën e tyre të biznesit, duke shpre-suar dhe mirëpritur ndihmën e tyreedhe në të ardhmen.

Duhen theksuar me këtë rastsponsorizimet e biznesmenëve tëshquar dhe të devotshëm dibranë,njëherazi dhe anëtarë të shoqatësLID, si: sponsorizimi i Përmendoresmadhështore të Skënderbeut nga z.Zaim Korsi që është vendosur paraPallatit të Kulturës në qytetin e Pesh-kopisë.

Sponsorizimi i zotërinjve RakipSuli dhe Musa Riçku të veprimtarisë“Oda Dibrane”. Zotërinjtë ShabanBitri e Fatmir Kurti sponsorizuan stu-dimin e z. Hajri Mandri. Z. MusaRiçku sponsorizoi botimin e veprëssë shkrimtarit Xhafer Martini “Ka-nuni i Dibrës”, romanin e shkrim-tarit Lutfi Hanku “Marsi i vrarë” etj.Të gjithë këta i falenderojmë nxe-htësisht dhe ju ftoj t’i përshëndesimme duartrokitje!

Funksionimi i shoqatës në tërësika qenë i mirë. Kryesia ështëmbledhur rregullisht, ka bërë anali-za të vazhdueshme dhe ka ndjekuraktivitete të ndryshme, të organi-zuara e spontane, duke nxitur çdoiniciativë e vetëveprim të anëtarëve.Do të theksoj se në dy mbledhje tëveçanta të Kryesisë kemi shqyrtuare diskutuar rreth kërkesës së veter-anëve dibranë për financimin e bot-imit të “Historisë së Dibrës”, të Ak-ademikut Kristo Frashëri. Por, meqëkostoja e botimit së bashku me hon-orarin arrinin në rreth 15 milionëlekë të vjetra, ne nuk patëm mundë-si të merrnim përsipër një botim të

tillë.Disa nga anëtarët e kryesisë,

meqë kanë qenë edhe shumë tëngarkuar me detyra të tjera, nuk ekanë ndjekur rregullisht dinamikëne punës së Shoqatës dhe të Krye-sisë. Disa të tjerë janë larguar vetë,duke mos marrë pjesë në asnjëmbledhje të Kryesisë dhe në asnjëveprimtari të shoqatës. Për këtë ar-sye, ne si kryesi kemi menduar qëdisa prej tyre të mos i rekoman-dojmë për në kryesinë e re, dukebërë kështu edhe njëfarë rifreskiminë të. Kjo shoqatë, veç dëshirës,kërkon edhe më shumë përkushtim,kërkon zbatimin e statutit, pagimine kufizacionit dhe të detyrave të tjeranga çdo anëtar. Kërkon që, kryesia,të jetë me shtrirje më të gjerë nëtërë trevën e Dibrës, të jetë më ak-tive në shtimin e rradhëve të sho-qatës me intelektualë të mirëfilltë.

Kryesia ka zbatuar kërkesat e stat-utit, për të mos qenë partiake, si dhee disponuar, për të mos u angazhuarnë debate pa bukë për xhelozia eprobleme të kota, pa vlerë.

Për të ardhmen mendojmë që tëkemi një program pune më të gjerëe të ngarkuar, mbasi shoqata taniështë më me përvojë.

Vëmendja mund të përqendro-het në këto drejtime e aktivitete krye-sore.

- Organizimi i aktiviteteve mePedagogjiken dhe Filialin e Univer-sitetit të Durrësit në Peshkopi për

KRYESIA E RE E SHOQATËS LID

1. Nuri Abdiu - Kryetar2. Edlira Haxhiymeri, nënkryetar3. Musa Riçku, nënkryetar4. Rakip Suli, nënkryetar5. Hasan Leka, Sekretar6. Hasan Çipuri, anëtar7. Hajri Shehu, anëtar8. Hajri Mandri, anëtar9. Monika Fida, anëtar10. Bashkim Lleshi, anëtar11. Demir Osmani, anëtar12. Shpëtim Cami, anëtar13. Shaban Bitri, anëtar

Astrit Hoxha zgjidhet Anëtar Nderii Shoqatës LID

Bëhunipjesë e

gazetës!E-mail: [email protected].

Tel. (04) 22 33 283 / 068 31 19 232www.dibra.org

merrkopjentënde

studime, sesione shkencore e bot-ime të reja.

- Organizimi i një sesioni shken-cor për minierën e Bulqizës, gjend-jen dhe perspektivat e saj, meqëllim që të lobojmë në qeveri përta nxjerrë nga gjendja mjerane qëekziston në të.

- Organizimi i një sesioni shken-cor për investimet që mund të bëhenpër frutikulturën dhe perspektivën eindustrisë përpunuese të frutave nëDibër.

- Një sesion shkencor mund tëbëhet për vlerat folklorike të trevëssë Dibrës dhe detyrat aktuale përrritjen e tyre.

- Mund të organizohet një vep-rimtari shkencore me rastin e 7 mar-sit etj.

Këto e të tjera që mendojmë tëmiratohen, janë të mundshme të re-alizohen, të shtrira në 3-4 vjet kohë,mbasi forcat intelektuale për t’i tra-jtuar nuk na mungojnë.

Vëmendje më e madhe i duhetkushtuar zgjerimit të anëtarësisë sëshoqatës dhe fuqizimit të aktiviz-imit të anëtarëve, në mënyrë tëveçantë rritjes së fuqisë ekonomike,rritjes së numrit të sponsorëve tërinj.

Është e domosdoshme që shoqa-ta të ketë një zyrë të sajën me pajis-jet e nevojshme, ku të kenë mundë-si anëtarët e kryesisë e të tjerë tëmblidhen dhe të kontaktohet medrejtues, biznesmenë e administra-torë të shoqatës për të koordinuarveprimet e saj.

Përvoja e fituar le të na shërbejëpër të ecur më mirë përpara. Vëre-jtjet, diskutimet e sugjerimet tuaja,do ta pasurojnë e plotësojnë këtëraport. Ato sinqerisht i mirëpresim.

Shoqata, veç dëshirës,kërkon edhe më shumëpërkushtim, kërkonzbatimin e statutit,pagimin e kufizacionitdhe të detyrave të tjeranga çdo anëtar. Kërkonqë, kryesia, të jetë meshtrirje më të gjerë nëtërë trevën e Dibrës, tëjetë më aktive nështimin e rradhëve tëshoqatës me intelektu-alë të mirëfilltë.Kryesia ka zbatuarkërkesat e statutit, përtë mos qenë partiake,si dhe e disponuar, përtë mos u angazhuar nëdebate pa bukë përxhelozia e probleme tëkota, pa vlerë.


opinion

Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: “[email protected]”. Tel. 00355 4 22 33 283.OPINIONET DHE KOMENTET E BOTUARA NUK SHPREHIN DOMOSDOSHMËRISHT QËNDRIMIN E REDAKSISË

Lidhja dhe ndërvartësia që ekziston ndërmjet aspektit demografik dhe atijgjeopolitik dhe rëndësia e madhe të këtij faktori në kohën e sotme.

Nga: BASHKIM RAMA * Ambasador

Analistët dhe diplomatët më tëshquar të kohës, po hedhin dritë,

gjithnjë e më shpesh, në lidhjen dhendërvartësinë që ekziston ndërmjet as-pektit demografik dhe atij gjeopolitik,dhe rëndësinë e madhe të këtij faktorinë kohën e sotme.

Për vetë specifikën, vendin që zë,shtrirjen si dhe statusin aktual të popu-llsisë shqiptare në Ballkanin Perëndi-mor, lidhja e ndërvartësia e mësipërme është jo vetëm evidente, por mjaft erëndësishme për zhvillimet në rajon, stabilitetin e paqen e tij.

Për të kuptuar efektin e këtij faktori,mendoj se duhet, minimalisht, të kemiparasysh dy momente: faktin se,prezenca e popullsisë shqiptare përbënnjë masë të gjallë lëvizëse jetësore, nëfavor të së ardhmes së rajonit dhe se,ky i fundit, pavarësisht nga mosha e tije vjetër, është përfshirë nga një frymë ere bashkëpunimi pozitiv, në kundërtime “traditën” negative të mëparshme.

Thelbi i kësaj fryme, sipas meje, qën-dron tek prosperiteti i rajonit tonë, nëkuptimin që, të 55 milionë ballkanasittë vendosur në 300 mijë kilometër ka-trorë të subrajonit të Ballkanit Perëndi-mor, të gëzojnë të gjitha të drejtat dheliritë e tyre, të sigurojnë të njëjtin pros-peritet politik, ekonomik e kulturor, si të gjithë europianët e tjerë, (jo si deritani, kur GDP mesatare e një ballkana-si është 12 herë më e vogël se GDPmesatare, e një qytetari të BE-së.)

Zgjidhja e statusit të Kosovës, sjellnjë situatë, cilësisht, të re, në faktoriz-imin e çështjes shqiptare në Ballkan.Pavarësia e Kosovës jo vetëm hap per-spektiva të reja për zhvillimet demokra-tike e paqen në Kosovë, në veçanti, poredhe jep garanci dhe siguri për stabili-tetin e të gjithë rajonit, në përgjithësi.

Në këtë kuptim, çështja e sh-qiptarëve përfiton një “standard” të ridhe mendoj se duhet parë e analizuarnë një këndvështrim tjetër e në një “op-tikë” të re.

Duke shënuar aktin e fundit përm-byllës të procesit të rënies dhe frag-mentarizimit të ish Jugosllavisë, fundii luftës, në “vijën e ndarjes,” midis ser-bëve dhe shqiptarëve, që u shtri derinë spastrim etnik, në dëm të këtyre tëfundit, shënoi një etapë të re historike,e cila çoi në mënyrë të pashmangshmedrejt pavarësisë së Kosovës, dukehapur të vetmen mundësi logjike: bash-këjetesën e barabartë të shqiptarëvedhe serbëve, në një Kosovë multietni-ke, demokratike e europiane.

Kështu, i jepet fund situatës para-doksale të shumicës shqiptare, të sh-typur dhe të shfrytëzuar nga pakicaserbe në Kosovë, duke e shndërruarmazhorancën shqiptare të

Demografia e shqiptarëve – një vlerë e shtuar, përtë jetuar së bashku, në një Ballkan më të mirëpërgjegjshme për të respektuar, mak-simalisht, të drejtat dhe liritë e pakicësserbe, në një bashkëjetesë demokra-tike.

1. SITUATA DEMOGRAFIKE DHEDINAMIKA E SHQIPTARËVESOT.Shqiptarët jetojnë të ndarë në disa

shtete të Ballkanit Perëndimor. Ata janënjë popullsi që e ka tejkaluar shifrënprej 7.5 milionë banorësh, duke u ren-ditur ndër tre popujt më të mëdhenj tëkëtij rajoni.

Rritja e popullsisë shqiptare vazh-don të jetë ndër më të lartat në Europëne sotme, me tendencë për të ruajturkuotat aktuale të rritjes.

Mosha mesatare e popullsisë sh-qiptare është më e reja në Kontinent.Rreth 60% e popullsisë është nënmoshën 26.5 vjeç. Ky fakt reflektohet,ndjeshëm në dinamikën e lëvizjes dhetë emigracionit të kësaj popullsie.

Vetëm nga shteti shqiptar kanë em-igruar, aktualisht, mbi një milion njerëz,duke e renditur Shqipërinë në vendine parë në botë për numrin e emi-grantëve si popullsi. Pothuajse i gjithëky kontigjent është sistemuar për të jet-uar dhe për të punuar në vendet e zh-villuara industriale të botës.

Nisur nga fakti se një ndër tre sh-qiptarë të aftë për punë jeton dhe punonnë Perëndim, ekonomia e Shqipërisë,që nga viti 1997 e këtej, ka përfituar njeefekt pozitiv ekonomik prej rreth 1.3miliardë $ në vit. Krahasuar me termate buxhetit të vendit, ky tregues, thuajseka dyfishuar të hyrat në vend.

Si rezultat i këtij impakti ekonomik,vetëm në tetë vitet e fundit, në bregde-tin e Shqipërisë janë “derdhur” rreth 5miliardë $ investime, me të ardhurat esiguruara, kryesisht, nga emigracioni.

Krahas vlerave natyrore të bregdetitdhe të atyre historiko-kulturore të ven-dit, tregues të tillë e kanë renditur Sh-qipërinë, sipas Agjensisë Europiane tëTurizmit, ndër tre vendet me perspek-tivën më të lartë turistike bregdetare nëKontinent.

Statistika demografiko-ekonomike emësipërme është akoma më atraktivepo t’i referohemi popullsisë shqiptarenë Kosovë, në Maqedoni, në Mal të Zie në Luginën e Preshevës.

Nga këto territore, të banuara his-torikisht nga shqiptarë etnikë autok-tonë, emigracioni, për arsye politikehistorike, të shtypjes dhe represionitsistematik, ka qenë shumë më i lartë.Madje, gati gjysma e shqiptarëve të kë-tyre trevave jetojnë e punojnë në emi-gracion, kryesisht në Europën Perëndi-more, në ShBA dhe në Turqi.

Kuptohet, ky emigracion dinamik etepër aktiv ka luajtur një rol të madhnë jetën ekonomike, kulturore e poli-tike të shqiptarëve në Ballkan, dukendikuar në fuqizimin ekonomik, nëemancipimin politiko-kulturor të tyredhe, sigurisht, në ndërkombëtarizimine çështjes shqiptare në botë.

Duke analizuar me kujdes këto pro-cese demografike dinamike, mund të

konkludohet se, aktualisht, në botë,janë aktivë rreth 15 milionë shqiptarë.Shumica e tyre, pra, mbi 60 përqind,janë nën moshën 26.5 vjeç, me njëjetëgjatësi mbi 72 vjeç dhe me një për-qindje aktive nataliteti, në rritje.

Përballë kësaj situate, faktorët de-mografikë të shqiptarëve janë dhembeten, objektivisht, tepër ndikues, nëplanin gjeopolitik për të ardhmen etyre dhe të popujve të tjerë në rajon.

Natyrisht, këta faktorë mund dheduhet të adresohen me pozitivizëm, sinë dobi të shqiptarëve, ashtu dhe nëdobi të rajonit, të konsiderohen mekujdes, të pranohen me realizëm dhet’i hapet rrugë akomodimit e integrim-it të tyre, mbi bazën e ideve dhe vler-ave europiane.

2. NDIKIMET DEMOGRAFIKESHQIPTARE NË GJEOPOLITIKËNBALLKANIKE.Nisur, jo vetëm nga teoritë e kohës

për këtë problem, por më shumë ngadinamikat në terrenin ballkanik, men-doj se ndikimi i kriterit demografik tëshqiptarëve, në gjeopolitikën ballkani-ke është evident për disa arsye:

· Shtrirja e shqiptarëve në 6 shtetekryesore të Ballkanit; (Shqipëri, Kosovë,Maqedoni, Greqi, Mal të Zi, Serbi-Lug-ina e Preshevës.)

· Rritja e lartë e popullsisë sh-qiptare, krahasimisht me rënien e num-rit të popullsive të tjera ballkanike, nërajon: (numri i barabartë i popullsisëshqiptare me grekët, bullgarët, serbëtaktualisht, plus dinamika në rritje eshqiptarëve.)

· Mobiliteti i popullsisë shqiptare,brenda dhe jashtë rajonit; (frekuencae lëvizjes së shqiptarëve si një ngapopujt mobil, lëvizjet për ne Ballkan,Europë, ShBA.)

· Fuqizimi i shpejtë ekonomik i sh-qiptarëve; (rritja e GDP, stabiliteti mak-roekonomik, të hyrat nga emigracionietj.)

· Stabiliteti politik në Shqipëri,Maqedoni, Kosovë, Mal të Zi; (MSA,fazat e avancuara të integrimit në Natodhe BE.)

· Përmirësimi i statusit të sh-qiptarëve, në emigracion; (shndërrimii emigrantëve shqiptarë, në qytetarë tëvendeve ku jetojnë e punojnë: në Itali-80%, në Greqi-60 %, Gjermani, ShBAetj.)

3. ÇFARË E FAVORIZONNDIKIMIN DEMOGRAFIKSHQIPTAR NË GJEOPOLITIKËNBALLKANIKE DHE NË PROSPERI-TETIN E RAJONIT?Paqja është ndër faktorët parësorë

për ndikimin e kriterit demografik nëgjeopolitikë. Ballkanin dhe përvojat etij konfliktuale, me stereotipet e anate-muara përçarëse, (tre lufta në një shek-ull) pasojat e lëna fatale, me tendencareminishente pasive, mund t’i qetësojëvetëm një paqe e qëndrueshme.

Stabiliteti ndikon, po ashtu, në pro-ceset demografiko-gjeopolitike. Aq mëtepër, kur dihet, se rajoni ka vuajtur

shumë kohë nga destabiliteti. Në ishJugosllavi, thuajse çdo dekadë,ndeshim kriza destabilizuese, në trevatshqiptare (1958, 1968, 1974, 1981,1989-99.)

Zgjidhja e statuseve të shqiptarëve,në shkallë e në nivele të ndryshme, nëvartësi nga shteti dhe nga pozita etni-ke, ka ndikuar pozitivisht për ndër-vartësinë demografiko- gjeopolitike nëBallkan. Një situatë e tillë do të jetë gjith-një e më shumë me ndikim pozitiv nërajon.

Demokracia, padyshim, ka krijuarklimën më të përshtatshme që sh-qiptarët të profilizojnë identitetin e tyrekombëtar në frymën e vlerave tëdemokracisë europiane. Asgjë mëshumë se demokracia nuk i ka ndih-muar shqiptarët në faktorizimin e tyrenë rajon. Në aspektin demografiko-gjeopolitik, shqiptarët duke qenë,përgjithësisht, popullsi mobile, përfitu-an më shumë se kushdo në rajon, ngakatër lëvizjet europiane: lëvizja enjerëzve, ideve, mallrave e kapitaleve.

Europianizmi, si filozofi e hapjes,kooperimit, integrimit në Kontinent, siantipod i nacional-shovinizmit, kseno-fobise e fanatizmit, i ka konvenuarshumë dimensionimit të faktorit sh-qiptar, i cili, pa pasur doktrina nacio-naliste, shpesh është viktimizuar e ësh-të sforcuar nga nacionalizmat e fqinjvetë vet. Europianizmi është “klima” mëkomode për natyrën paqedashëse esolidare të shqiptarëve.

Euroatllantizmi, si “momentum”-i,më i fuqishëm gjeopolitik bashkëkohor,është “shtrati”, ku është shtrirë, de-mografikisht, populli shqiptar. Mund tëthuhet se trekëndëshi Ballkan-ShBA-Europë, është aksi, ku identiteti politikshqiptar është formësuar, më së shum-ti, duke e bërë rajonin me më shumëndikim dhe për të prodhuar sabilitet epaqe në Ballkan.

Globalizmi, si “trendi” i mileniumittë ri, i përshtatet natyrës së popullit sh-qiptar, me shumë se çdo populli tjetër,në Ballkan, pasi për nga identiteti i tyre,shqiptarët janë popull multikonfesion-al, pranojnë fenë, civilizimet dhe diver-sitetin kulturor, si dukuri të brendshmedhe ndërkombëtare, njëherësh. Kjo ibën shqiptarët të jenë tolerantë, jo fa-natikë, aspak fundamentalistë, në raportme asnjëlloj konfesioni fetarokulturor.Shqiptarët dhe globalizmi përkojnë nësistemin filozofik e shpirtëror, më mirëse çdo popull tjetër në rajon, kundikimet e nacionalizmave, fanatiz-mave fetare, të ksenofobive visone janëprezente në forma të hapura apo tëkamufluara.

4. ÇFARË E DISFAVORIZON?Tranzicioni i zgjatur dhe problem-

atik krijon shqetësime për aspektetdemografike e gjeopolitike të sh-qiptarëve. Shkalla e ulët e demokracisëpluraliste, defektet në drejtim të zbatimittë të drejtave dhe lirive të njeriut dhe tëpakicave, mosfunksionimi i shtetit lig-jor, defektet në ekonominë e tregut tëlirë dhe të hapur, etj., shkojnë kundër

interesave të shqiptarëve dhe të vler-ave të tyre në rajon. Përfundimi i tranzi-cionit do të jetë, në fakt, një erë e re, përtë ardhmen dhe rolin e tyre, ku intere-sat kombëtare të shqiptarëve janë,kryekëput, me interesat e popujve tëtjerë, në dobi të demokratizimit të Ball-kanit Perëndimor dhe të integrimit tëtij, në strukturat euroatllantike.

Vonesat e zvarritjet lidhur me mar-rëveshjen e Ohrit janë nga problemetmë serioze që e komplikojnë dhe esforcojnë faktorin demografiko-gjeo-politik shqiptar, për rrjedhojë, për vetënatyrën delikate të tij, ky problem kri-jon tensione dhe pasoja, në nivelelokale e rajonale, ndërsa implementi-mi me sukses i marrëveshjes do të sillte vlera stabilizuese jo vetëm për faktorinshqiptar, por edhe për të gjithë rajonin.

Fragmentarizimi politik i skajshëmi shqiptarëve është një pengesë tepërserioze, që dëmton jo vetëm imazhin etyre, por bjerr shumë energji, e cilamund të shkonte jo vetëm në dobi tërolit dhe të veprës së tyre, por edhe tëprosperitetit të përgjithshëm të rajonit.

Mungesa e infrastrukturesmbarëshqiptare pengon seriozisht fak-torin shqiptar, si në funksinalizimin erolit specifik të tij dhe në dobi tëmbarëvajtjes së rajonit. Të dy korridoret,8 dhe 10, kalojnë përmes territoreveme popullsi shqiptare. Është e kup-tueshme se, çdo investim, në këtëdrejtim, nuk është investim etnik, askombëtar, por rajonal e mbarëeuropi-an.

Mungesa e kapaciteteve njerëzoree shtetformuese është një arsye tjetërqë pengon seriozisht zhvilliminekonomik e kulturor të rajonit dhe tëproceseve demokratizuese të tij. Kërko-het një bashkëpunim e koordinim më imirë i punëve, si në drejtim tëpërzgjedhjes, të ngritjes së nivelit ad-ministrativ e kulturor të elementeve tëfaktorit shqiptar, në administratën pub-like, në proporcion me përfaqësiminpolitik, ashtu dhe të faktorëve rajonalëpër të mbështetur ngritjen e adminis-tratave publike, sipas standardeve eparimeve europiane të pushtetit.

Pozita gjeografike, dinamika et-nografike dhe gjeopolitika e shndër-rojnë faktorin shqiptar në një nyje qen-drore drejt Europës, së bashku dhe sipjesë dinjitoze e gadishullit ballkanik.Kjo do të thotë se stabiliteti, demokrati-zimi, zhvillimi ekonomik dhe integrimii shqiptarëve janë vlera të rëndësishmetë shtuara për paqen, stabilitetin dheintegrimin e të gjithë Ballkanit Perëndi-mor, në NATO dhe në BE, aspiratë ekahershme e popujve paqedashës dheperspektive e sigurt, për të ardhmen etyre.

5. SFIDAT E DIPLOMACISË.Kuptohet se stabiliteti, prosperiteti,

demokratizimi, integrimi, përfshirë dheakomodimin e faktorit demografik sh-qiptar në Ballkan, rritja dhe dimension-imi i tij, përbëjnë sfida për politikën ejashtme dhe diplomacinë rajonale, eu-ropiane e ndërkombëtare.


reportazhPavarësia e Kosovës përfaqëson jo

vetëm një akt historik, të papërsërit-shëm, kombëtar dhe ndërkombëtar,por edhe një realitet konkret e sfidant.Sfida e saj nuk është shpallja e pavarë-sisë, por bërja e Kosovës një shtetdemokratik, multietnik dhe europian,që do të thotë, krijimi i kushteve, i rre-thanave dhe garancive për përfshirjene serbëve të Kosovës, në institucionet eKosovës, për të jetuar e punuar, vullne-tarisht, së bashku me shumicën sh-qiptare, të mbështetur nga faktorët inte-grues ndërkombëtare, duke gëzuar tëgjitha të drejtat dhe liritë e tyre, në njëbashkëjetesë të lirë e demokratike, nëtë gjithë territorin e Kosovës, duke upërfshirë në dinamikën e vrullshme tëzhvillimeve politike ekonomike e kul-turore të shtetit më të ri të kohës. Ështëdetyrë e politikës, por edhe e diploma-cisë rajonale e ndërkombëtare, që “tëkurdisin orët” për të mbështetur pro-ceset demokratike në Kosovë dhe përtë mos lejuar pakicat serbe të mbetennjë “geto” në territorin e Kosovës, pengi politikave dritëshkurta, të cilat, gjener-ojnë, herë pas here, tensione të pa-nevojshme në rajon.

Së dyti, sfida tjetër e madhe ështëbashkëpunimi dhe integrimi i gjithan-shëm ekonomik, kulturor, shkencor,financiar, në fushat prioritare energji-tike, arsimore, të lëvizjes së lirë, të treguttë lirë e të hapur të përbashkët etj., mi-dis shteteve ballkanike, si shtetesovrane e të barabarta e në dobi të tëgjithë ballkanasve, në frymën e pari-meve ndërkombëtare e europiane dhetë prosperitetit ballkanik, drejt të njëjtitobjektiv- të integrimit të të gjithë rajonit,në strukturat euro-atlantike.

Përfshirja e shtetit të ri të Kosovës,në kalendarin dhe në axhendat e tëgjitha veprimtarive dhe iniciativave tëbashkëpunimit ballkanik është një ngamomentet më të rëndësishme për tëjetuar së bashku në Ballkanin tonë tëvjetër, me një imazh e me një frymë tëre europiane.

Së treti, nisur nga fakti se Kosova kaqenë dhe është një projekt i madhndërkombëtar, sfida më e vështirë qën-dron përballë diplomacisë ndërko-mbëtare, e cila, me mjetet dhe me aftës-inë e saj, në bashkëpunim e përkujdesje me diplomacinë e re koso-vare, do të vazhdojë të insistojë, nganjëra anë, të sendërtojë procesetdemokratike dhe integrimet euroatllan-tike të Kosovës, nga ana tjetër, me sig-uri, do të bëjë të gjitha përpjekjet për tëtërhequr Serbinë drejt integrimeve eu-ropiane dhe atllantike, gjë që do tërelaksonte, maksimalisht, proceset nëKosovë dhe do të përgatiste, besoj, nënjë periudhë afatmesme, normalizimine marrëdhënieve, midis Prishtinës dheBeogradit.

Do të ishte, sigurisht, një lajm i mirë,që do ta bënte Ballkanin, më të mirë…

* Autori është Drejtor Ekzekutiv i Aka-demisë Diplomatike Shqiptare, Profesori Marrëdhënieve Ndërkombëtare, Gjeo-politikës dhe i Diplomacisë, i Teorisëdhe i Praktikës Diplomatike, në disa uni-versitete të Rajonit, ish Ambasador i Shqipërisë në R. e Bullgarisë, në Gjer-mani dhe në Kosovë.Shkrimi i mëposhtëm është botuar parapak ditësh në një përmbledhje, rreth 400faqe, të Institutit të Kërkimeve Filozofikepranë Akademisë së Shkencave tëBullgarisë,në gjuhën angleze, të titulluar"THE BALKANS AS REALITY" me motiv-imin "Living Faithfully,living together",si kontribut i një përfaqësuesi nga çdovend ballkanik.

Rrugëtim mes dibranëve të mi

Tirana tjetër

Nga: SHAQIR SKARRA

Edhe herë të tjera isha futur nëKamëz, kisha qenë dhe në

Bathore, Laknas, Frutikulturë,Çekrezë e Valias. Atëherë sapokishin filluar të ngriheshin barakatme dërrasë e mbulesë plasmasi,rrugë të ngushta e të pashtruara,telat e dritave të varur sipër bar-akave e lopët që kullosnin qetëqetë anës rrugës. Tirana tjeter,kështu i thoshin atëhërë të gjithëperiferisë, Kamzës, Bathores,Paskuqanit e Babrusë. Një Tiranëkrejt ndryshe me realitetin e met-ropolit, një Tiranë periferike kupolitikanët dukeshin nëpër këtoudhë me baltë në dimër e pluhurnë verë vetëm në kohë fushate ele-ktorale. Media kishte shkuar edheme tej, e kishte etiketuar Bathorenatëherë si qyteti i mjerimit sh-qiptar. E ndoshta kishte të drejtëduke parë gjendjen se si ishtekatandisur Bathorja dhe e gjithëzona e Kamzës Njerëzit në ato viteme pak plaçka vinin natën e ditënme diell, ngrinin një barakë ku t’utekej, një plasmas sipër saj e nesërnë mengjez quheshin banorë tërinj në një qytezë që po merrteudhë nëpërmjet kaosit e rrëmujës.Askush nuk e besonte se një ditëdo të ndryshonte kaq shpejtBathorja e cila u “pushtua” natëne ditën nga barakat pse jo dhe ngashtëpitë në mënyrë të parregullt epa asnjë plan urbanistik. Sot udhë-toj përsëri drejt Kamzës por jo sivite më parë. Ndryshimi ndjehetsapo fillon e zbret poshtë InstitutitBujqësor. Një zonë mjaft e popu-lluar ku shtëpitë anës rrugës e nëthellsi ngrihen të bukura vila dy ,tre e më shumë kate. Megjithatëkontrasti përsëri është. Ndodhentek tuk ato barakat e viteve më parëpor jo si një muze për të kujtuartë kaluarën por ende në to ban-ojnë njerëz. Lindin, rriten e vdes-in njerëz pikërisht këtu në këtobaraka të pakta që ende quhen sh-tepi banimi. E ndaj se janë pakkontrasti është i dukshëm. Ndry-shimi me të kaluarën është edhemë i madh. Ndaj dhe këtëmëngjez udhëtojmë nëpër Tiranëntjetër por me një realitet krejt ndry-she me të viteve më parë. Rrugëtimdrejt dibranëve kudo që janë ngu-lur në zonën e Kamzës

DIKUR QYTET I MJERIMIT,SOT I NDRYSHIMIT

Ato janë shumë, aq shumë sanjë shifër të saktë mund ta mar-rësh vetën në zyrat e gjendjes civilepranë Bashkisë Kamëz. Erdhën tëgjithë pas viteve nëntëdhjet e iubashkuan karvanit të madh me atopak plaçka që kishin për një jetesëmë të mirë. Janë integruar bukursot në zonën e Kamzës por në kul-turë, sjellje, doke e zakone, nëmarrëdhënje me njëri tjetrin, janëdhe mbeten dibranë. Jo vetëm kaqpor kudo në zonën e Kamzës këtobanorë të rinj janë të lidhur mjaftngushtë me vendlindjen. Janërrugët ato që edhe një vizitori tëhuaj që shkel në këto rrugica be-son se këtu banojnë dibranë. Vetëemërtesat që ka bërë Bashkia dukeu vënë emra nga fshatra të Dibrësduket se në Kamëz ka zbritur e

gjithë Dibra. Më bukur nuk ka se sitë ndodh ndryshe. E këtë mëngjez tëftohtë paksa nga shiu që vazhdontetë binte nisem drejt Kamzës bashkëme Agron Makishtin i cili sa e saherë më kishte vënë në dispozicionmakinën e tij në të tilla raste. Agro-ni është nga Sohodolli, ka një mar-ket në Laprakë por është shumë ilidhur me Dibrën dhe ka një infor-macion të pasur për të gjitha ngul-mimet e dibranëve në Tiranë e rreth-inat e saj. Në vitin 1999 shtëpinë etij në Kinostudio e ktheu në strehëtë kosovarëve ku mbajti pa qera 36veta, një rast vërtet që tregon njëhumanizëm të pashoq. Qyteti i Ka-mzës ishte zgjuar kur arritëm eqepenat e lokaleve ishin ngritur tëgjitha. -Ju nuk doni ta besoni porKamza ka ndryshuar, nisi bisedënAgroni sapo parkuam makinën. Jashikojeni me kujdes, nuk është ajo eviteve ma para dhe ky ndryshim nd-jehet kudo si në qytet ashtu edhezonat përreth që mbulon kjo bashki.Agroni kishte plotësisht të drejtë.Këtë ndryshim e ndjente edhe një syi pavëmëndshem mirë që shkel pasnjë shkëputje disa mujore. Mjaftontë shikosh godinën e Bashkisë, njëgodinë e vjetër por nga ristrukturimii bërë ka marrë pamjen e një ndërte-se të veçantë. -Kryetari i bashkisëështëe dibran, thotë Agroni, XhelalMziu quhet. Edhe ai para tij dibranishte, Agim Cani. Të dy i kanë dhënëimpulse zhvillimi Kamzës. Edhe nëadministratë ka mjaft djem e vajzanga Dibra si në financë, në urbanis-tikë, në arsim e sektorë të ndryshëm

që ka Bashkia. Sot në Kamëz ka ko-mpleks shërbimesh sa qytetarët nukkanë nevojë të bredhin drejt Tiranës.Këtu gjenden shërbime bankare eshëndetsore, klinika dentare e farma-ci, shkolla të mesme e profesionale,kopshte e çerdhe, mjedise çlodhësepër të moshuarit por dhe për të rin-jtë si fushë sporti e kënde lojrash.Kryesore është se këtu ka ndryshuardhe mënyra e jetesës, është rritur dhemirëqenja. Këto janë fakte por endeka shumë për të bërë, për të arriturstandarde europiane. -Një kafe do tapimë tek lokali i Azem Baçit, nukështë larg që këtu. E lamë Kamzënnë qetësinë e mëngjezit për t’u kthy-er përsëri, për të vazhduar udhëtimintonë në të gjithë zonën që shtrihetkjo bashki. Pak metra ecëm në rrugënnacionale e në anën e djathtë tërrugës pamë një ndërtesë vërtet mjafttë bukur. E kishim parë sa e sa herëkëtë fasadë kur udhëtonim me mak-inë, por atëherë nga që ishim largsaj nuk na kishte bërë shumë përsh-typje. Tani që u afruam, u futëmbrenda në mjediset e saj pamë vërtetdiçka relaksi. Azemi na doli para ena uroi mirëserdhjen. Mjafton tëvështroje ambientet nga jashtë dhedo të kuptoje qartë se këtu ështëpunuar me shije. -Këtë ndërtesë qëshikoni nuk e kam bërë as me kredibankare, e as me lek borxh, nis e tre-gon Azemi. Kam punuar shumë vitenë Greqi si emigrant bashkë medjemtë e mi. Bënim mur guri eveshje me gur. E lashë fshatin tim tëbukur Bahuten e erdha pastaj këtuku dhe investova ato të ardhura që

kisha nxjerrë me mund e djersë përvite të tëra familjarisht në Greqi.Tani ja prapë të gjithë punojmë këtu,por ama jemi në pronën tonë dhe jotë grekut. Në të gjithë zonën e Ka-mzës ka mjaft dibranë që kanë in-vestuar, që kanë ngritur bizneset etyre, që dhe kanë punësuar të tjerë.Ne jemi njerëz punëtor dhe nuk or-vatemi zyrave të bashkisë qoftë edhepër një ndihmë ekonomike. U lar-guam nga Azem Baçi për të ndjekurnë rrugëtimin tonë dibranët kudo kundodheshin në zonën e Kamzës.

LURA QENKA NË LAKNAS?

Kthehemi përsëri në Kamëz pornuk qëndrojmë. Tashmë udhëtojmëdrejt Laknasit. Nuk po merremi meetimologjinë e fjalës por sigurisht pau futur në detaje kemi të bëjmë menjë fjalë tamam shqipe. E gjitha kjozonë ka qenë deri vonë drurë frutorë.Jo vetëm kaq por shquhej Laknasiedhe si vend prodhimi për perime tëndryshme si lakra, domate e presh.Para disa vitesh në Laknas udhëtojenë një rrugë të pashtruar e gjithë gro-pa, në verë me pluhur e në dimërme baltë. Kryesore ishte se këtë rrugëduhej ta bëje në këmbë. Ndoshtalëvizja ishte më e vogël por ato ban-orë që banonin në Laknas e punoninnë Kamëz apo Tiranë duhet të udhë-tonin në këmbë drejt punës e anasjelltas për të ardhur në shtëpi. Sotnjë realitet tjetër. Rruga është e sh-truar e gjitha e trafiku i makinave nukështë i pakët. Agroni i parakalon disafurgona që transportonin pasagjerëdhe makina fillon të rrëshqas në as-faltin e sapo lagur nga një shi i imëtqë kishte rënë pak orë më parë. Dis-tanca e shkurtër në kilometër e shpe-jtësia e madhe e makinës arritëmshpejt ku në qendër na priste FatosÇupi të cilin e kishim njoftuar parase të niseshim. Fatosi ka ardhur herëtnga Lura e ka ngritur tashmë shtëpinëe tij të bukur në Laknas. Qysh nëvitet e para kur ka zbritur nga Luraështë emëruar arsimtar në shkollëne këtij fshati ndaj i njeh mirë ban-orët e hershëm të Laknasit e ato që ekanë populluar më shumë vitet efundit. -Janë pak, fare pak vendasit,nis bisedën Fatosi. Këtu ka komu-nitete të ndryshme nga Kukësi eTropoja, Korça e Gramshi, Dibra eMati, Kruja e Berati.

(Vijon në faqen 6)


aktualitet

Rreziku i epidemisë së Gripit të Derrit imponoi nevojën që në Dibërtë themelohet shtabi për mbrojtjen nga ky grip i rrezikshëm.

Shtabi i emergjencës përbëhet nga Dr.Argëtim Fida, kryetar i Komu-nës , përkatësisht kryetar i Shtabit dhe anëtarët Dr. Ylber Kokale, drejtori Shtëpisë së Shëndetit, Dr.Baki Alili, drejtor i Spitalit të Përgjithshëm,Dr.Mentor Mela, drejtor i Entit për Mbrojtje Shëndetësore, Dr.NehatHysa, infektolog dhe Evzi Skara, sekretar.

Në takimin që pati Shtabi kundër Gripit të Derrit (A1H1N1), u dhanëshpjegime të hollësishme lidhur me përhapjen e këtij gripi, karakteris-tikat ndërmjet gripit sezonal dhe gripit A1H1N1, mënyrën e përhapjes,masat që janë ndërmarrë për mbrojtjen nga ky grip në të gjitha shkollat eKomunës së Dibrës. Në këtë takim u dhanë informata orientuese përqytetarët që të drejtohen fillimisht te mjeku amë.

Të pranishmit njoftuan edhe për repartet e përgatitura për të sëmurëteventualë dhe për numrin e arritur të vaksinave dhe të tabletave Tamiflu.

Në këtë takim u tha se Shtabi është në kontakt të vazhdueshëm meMinistrinë e Shëndetësisë së Maqedonisë dhe se tashmë ka filluar vaksinimii personave më të rrezikuar.

Rexhep TORTE

Në takimin me gazetarë Mazllum Lleshi, drejtor i Ndërmarrjes Komunale Publike “Standard” në Dibër, deklaroi se, “ në mbledhjen e

fundit të Këshillit Drejtues të drejtorëve të ndërmarrjeve publike, në pran-inë e Ministrit të Transporteve dhe Lidhjeve të Maqedonisë, u shpallënanalizat e fundit për gjendjen kimike dhe biologjike të ujësjellësit tëDibrës të kryera në Maribor, ku del se uji i Dibrës për nga cilësia është ipari në Maqedoni dhe i treti në Evropë. Me këtë ne dibranët duhet tëkrenohemi pë ujin që na ka dhuruar Zoti, prandaj është mëkat që ky ujëtë keqpërdoret.

Duke folur për momentet më të rëndësishme të vitit 2009, ai shtoi se,“ne si ndërmarrje publike arritëm të sigurojmë ujë të pijshëm cilësor.Këtë e arritëm nëpërmjet organizimit të kujdestarisë 24 orëshe, të gat-shëm për rregullimin e tërë defekteve që paraqiteshin në rrjetin eujësjellësit.

Apeloj te qytetarët se ne obligimet tona i përmbushëm, tani u mbe-tet qytetarëve që t’i kryejnë obligimet e tyre ndaj ndërmarrjes tonë,duke e bërë pagesën për ujin e shfrytëzuar dhe për bërllokun e hedhur.I lus qytetarët që deri më 25 dhjetor t’i shlyejnë borxhet që i kanë ndajndërmarrjes sonë dhe të mos detyrohemi që këtë ta kërkojmë përmesligjit.

Nga një janari 2010 do të bëhet instalimi i ujëmatësve digjital dhenuk do të lejohet pagesa afrove e ujit sipas dëshirës së qytetarëve.

Borxhet e qytetarëve dhe personave fizik dhe juridik në Komunën eDibrës arrijnë 596 mijë euro. Kjo për ne është e papërballueshme dhepengon për përmirësimin e rrjetit dyzet- vjeçar të ujësjellësit dhe përpajisjen e magazinave me pjesë rezervë dhe përtëritjen makinave dhemekanizimit të nevojshëm për përmirësimin e cilësisë së shërbimevendaj qytetarëve. Ata që do ta paguajnë borxhin deri më 25 dhjetor do tëkenë si shpërblim një shportë plastike 120 litërshe për hedhjen e bërl-lokut.”, tha në fund drejtori Mazllum Lleshi.

Rexhep TORTE

(Vijon nga faqja 5)

Shumica janë dibranë e një pjesëe tyre kanë ardhur dhe para vitevenëntëdhjet. Dikush punonte në ishNB e dikush në minierë të cilët fil-luan të tërheqin njëri tjetrin. Sot di-branët në Laknas janë nëmazhorancë, në mazhorancë janë nëtë gjithë bashkinë e K amzës porende nuk ka ndonjë shifër të saktë.Fakt është se të gjithë punojnë emënyrën e jetesës e kanë ndryshuar,kushtet e ekonomike i kanë standarddhe familjet dibrane janë të paktaqë fëmijët e tyre i lënë të pa ar-simuar. Ja poshtë nesh shtrihet fru-tikultura. Vërtet para disa vitesh këtuka qenë frutikulturë me drurë frutorëtë ndryshëm si hurma, pjeshkë e har-dhi. Sot e gjitha kjo fushë ështëmbushur me shtëpi të bukura të ng-ritura me mund e djersë falë emigra-cionit. Megjithatë në Laknas mëshumë ka nga Lura, bile kemi njëlagje që të gjithë e quajnë lagja “Lura”Aty ka pak banorë nga zona të tjera ,pothuaj të gjithë janë të ardhur ngaLura, një nga lagjet më të mira në tëgjithë Kamzën. Janë të vetmit që nuki shikon në zyrat e bashkisë qoftë përnjë asistencë apo për një vend pune.Falë zonës industriale që kanë pranëkëtu të gjithë janë të punësuar e nukduan të i a dinë ma për pushtetinlokal. -Po Lura qenka në Laknas? ithashë Fatosit. -Po, po shumica këtujanë grumbulluar e ka nga të gjithafiset. Fare pranë nesh një lokal ivogël por që brenda ishte plot menjerëz. -Ja e shikon, thotë Fatosi, paspune mblidhen bashkë e pse jo iafusin edhe ndonjë gotë raki. E kanëqejf pak lokalin lurasit por më shumëkanë qejf punën ku nuk mund tëgjendet qoftë i ri por dhe i moshuarqë të mos merret me punë. Eh pastajpas punës lurasit dinë ta shijojnëjetën por dhe dinë se si e shpenzojnëparanë. Asnjëherë lurasit nukmbeten rob i saj. U mblodhën mjafttë rinj pranë nesh ku pse jo edhe meshpoti filluan të shajnë pak pushte-tin lokal të Kamzës pasi rruga e tyreqë kalonte mes përmes fshatit endeishte e pa asfaltuar. -Kryetari i bash-kisë ai i pari prishi muret e avllivetona për të hapur e zgjeruar rrugënfoli Shkëlqim Haldeda. Ky i dyti bëriprojektin e rrugës e tani presim tëvijë i treti se ndoshta do të na sh-trojë këto pak metra rrugë që na kambetur. Përshëndetemi me lurasitduke u premtuar se do të kthehemipërsëri kur të ketë mbaruar shtrimi irrugës së tyre me asfalt. -Aha me saduket do të vononi , foli Daut Çerp-ja se kështu si e kanë nisur kjo rrugëdo të vonojë por bëni mirë të vini samë shpesh, të shkruani sa më shpeshpër ne se ndoshta atëherë zgjohet dheBashkia se këtu jetojnë njerëz.

PO BATHORJA KU ËSHTË?

Para pak vitesh erdhi një emigrantnga Kanadaja. Kishte kohë që ishtelarguar e me ca harta të vjetra kërkon-te pronat e gjyshit në Bathore. Kish-te ndaluar pikërisht aty ku të gjithëtashmë e njohin si “Kthesa eBathores” e me sytë e “shqyer” ngahabia pyeti njeriun e parë që takoinë rrugë:-Po Bathorja ku është? Jakëtu fillon Bathorja dhe shkon e sh-trihet deri në kufi me Zallherrin, ithanë emigrantit. -Jo nuk ka mundë-

si, këtu ka qenë djerrë, vend pandërtesa, sot po më gënjejnë sytë apopara meje shikoj një qytet krejt të ri.-Është e vërtetë se këtu dikur ka qenëdjerrë e sot ja qyteti i ri po zgjerohetdita ditës. Agronit ia kishin treguarkëtë ndodhi kur kishte shkelur përherë të parë në Bathore për të vizitu-ar një mik që ishte futur në shtëpinëe re. Tani jo vetëm mua por ua tre-gonte të gjithëve. Makina e kaloikthesën e Bathores e u fut me shpe-jtësi në rrugën e shtruar bukur e metrotuar me beton anash. Në të dyjakrahët e rrugës kishte shtëpi të buku-ra e biznese të ndryshme si rrobaqep-si, mobileri, lokale e permanente,internet e kurse kompjuteri, lokaledasmash e markete të ndryshme.Nuk është më ajo Bathorja e vitevete para , ndryshimi këtu ndodh ditaditës ndaj dhe emigranti nga Kan-adaja kur nuk u besoi syve kishte tëdrejtë. Tek “Gjashta” ndaluam dheu futëm në lokalin më të afërt. Njëburrë rreth të gjashtëdhjetave sapo ekishte hapur lokalin. Quhej AlushFejza e ishte nga Venishti. -Djali imka punuar vite me radhë si emigrantnë Itali e tani ka ardhur këtu pranështëpisë, hapi dhe këtë picerinë dhenuk është keq. Jo që ka shumë punëpor mjafton në darkë është në shtë-pi. Profesionin e mësoi në Itali e jatani edhe këtu punon pak, vijnë jovetëm nxënës e mësues ngaqë shkol-la është afër por më së shumti vijnëedhe familjarë. Si djali im ka shumënë Bathore, thotë Alushi. Të gjithëjanë vetëpunësuar apo punësuar nëprivat se sa për shtetin ne aha nukna shikon njeri. Pas pak piceria umbush plot me nxënës të shkollës tëcilët sapo kishin mbaruar mësimin.Në qendër të Bathores rrimë njëcopë herë me një grup mësuesish.Shaka, të qeshura, na çlodhin paksakemi filluar ta ndjejmë lodhjen ngagjithë ajo rrugë që kishim bërë qënga Tirana, në Kamëz, Valias, Lak-nas e ja tani në Bathore. Njëri ngamësuesit Kujtim Gjoka nis e tregonhistorinë e viteve të fundit. -Këtu nëBathore komuniteti dibranë ka tëveçantat e tij që dallohet nga komu-nitetet e tjera. -Se vetëm në Bathore,futet në bisedë një mësues tjetër.Kudo dibranët në këto vite tranzicio-ni janë shquar, kanë mbajturekuilibër dhe janë treguar njerëz mekulturë. Këtë e thonë edhe të tjerët.Nxënësit po dilnin nga lokali i Alush-it me pica ndër duar e ne u përshën-detëm me mësuesit të cilët sapo kish-in përfunduar mësimin. Na duhej talinim paksa asfaltin e të ecnim nënjë rrugë të pa shtruar. -Makina imenuk e ka problem për këtë rrugë, thotë

Tirana tjetërAgroni, pastaj është e shkurtër. Këtudikur kanë qenë stallat e bagëtive.Kështu quhet prapë por ama ështëthjesht një toponim që duhet zh-dukur. Ja i shikon shtëpitë që kanëndërtuar dibranët. Të gjitha të buku-ra, me ambiente jashtë të zbukuruarame pemë e lule. Këtu ka shumë di-branë, nga Çidhna, Reçi, Sllova,Shumbati, Kastrioti, Selishta. Nga tëgjitha zonat ka e sejcili jeton më mirëse tjetri. Në lokale pak njerëzgjendeshin në Bathore, në markete po,ishin mbushur të gjithë plot. Një va-jzë e re doli me qese të mbushuranga marketi i Emriut. -Gerta Mandri,nga Shumbati u prezantua. Vazhdoistudimet për ekonomi por tashmëkemi marrë pushimet. Bathorja ështënë vigjilje të festave. Këtu festohenedhe krishtlindjet, edhe viti i ri. Kanga të gjitha trevat në Bathore, nga tëgjitha besimet. Ka edhe xhami por kaedhe kishë, ka edhe shkolla edhe qen-dra të mëdha interneti, ka dhe rrugëtë shtruara, dhe mjedise çlodhëse.Bathorja ka ndryshuar shumë. As nekur u ngulëm në fillim nuk na mbush-ej mendja se do të ndodhë ky ndry-shim kaq shpejt. Një qytet krejt i rinë një vend që deri dje ishte djerrë emoçal. Fjalët e Gertës nuk doninkoment. Dukej me sy ndryshimi qëkishte ndodhur në Bathore.

NË VEND TË NJË REPORTAZHITJETËR.

Mbrëmja ra e lëvizjet e njerëzvefilluan të pakësohen. Lokalet pothuajjanë boshatisur e nga marketetnjerëzit dalin me trasta të mbushurame ushqime. Të gjithë janë në vigjil-je të festave të fund vitit. Në qetësinëe natës e lamë pas Bathoren dhe unisëm drejt Tiranës. -E përfunduamrrugëtimin tonë mes dibranëve, ithem Agronit i cili kishte hapurkasetafonin e makinës dhe po dëg-jonte me vëmëndje një këngë popu-llore të kënduar nga Arif Vladi. -Jo,jo ke shumë rrugë për të bërënëqoftëse kërkon të takohesh me di-branët që jetojnë në Tiranë. Dibraështë e madhe, popullsia ka lëvizurjo vetëm në Kamëz por edhe në vendetë tjera. Dibranë ka në Paskuqan, nëBabru, Kinostudio, Kombinat, Shkozë,Sauk. Jemi shumë apo jo, foli Agro-ni, jemi komuniteti më i madh. Jemivendi i katërt në shkallë vendi për ngasipërfaqja. Po nga popullsia? Sikur tëishin të dy Dibrat bashkë ne për-bënim…. -Nejse herë tjetër, herëtjetër duhet të shkruash për dibranëtkudo ku janë, pse jo dhe në diasporë.Kështu duke biseduar me Agronin ufutëm në Tiranë por ideja për njëreportazh tjetër më pëlqente…

Uji i Dibrës së Madhe më i miri nëMaqedoni dhe i treti në Evropë

Dibër-Mazllum Lleshi,drejtor i Ndërrmarjes

Komunale Publike “Standard”

Vigjilentë ndaj përhapjessë gripit A1H1N1


ese

Nga: Agron TUFA

Një paradite shtatori të këtij vitinjoha në Peshkopi Dritanin, një

koleg të mikut tim më të ngushtë tëfëmijërisë. Për të më kishte folur dhemë parë miku im, sipas rasteve dherrethanave, që lidheshin me jetën in-telektuale të qytetit të vogël. Dhe jatani e kisha përballë, në tavolinë.Ishte natyrë kurreshtare, por aspakllafazane dhe, gjykuar nga biseda eqetë në lulishten e hotel-turizmit,Dritani u përkiste atyre bashkëbise-duesve të rrallë që zotërojnë artin evëmendshëm të dëgjimit. Sepse rën-dom bashkëbiseduesi i ditëve tonakam përshtypjen se bëhet i padu-rueshëm, pikërisht ngaqë nuk di tëdëgjojë. Dhe kur nuk di të dëgjojë,nuk di as të përgjigjet.

Dritani ka mbaruar studimet përfizikë në një universitet të Stambol-lit dhe jep në gjimnazin e qytetitlëndën e fizikës. Është lexues i rrallëi letërsisë artistike, i filozofisë dheteologjisë, sikundërse dhe një be-simtar i devotshëm. Kisha edhe unëkurreshtje të bisedoja me të. Sa përta zënë fill kuvendimin e pyeta përnjë prej çudirave paradoksale që patadëgjuar ato ditë në fshat. Ishte fjalapër një katundarin tonë, një fermer imesëm, burrë te të pesëdhjetat, i ciliçdo vit paguante t’i këndohej hatmeEnver Hoxhës. Kjo ishte bërë traditë,si duket, sepse sekreti kishte dalë dhepesëdhjetëvjeçarin, të cilin po e qua-jmë Shaban, njerëzit e mi të fisit ekonsideronin, me të drejtë, hipokrit,duke mos i zënë besë e duke krijuarnjëfarë distance. Ja për këtë e pyetaDritanin:

- Si ka mundësi të bëjnë vaki gjëratë tilla?

- Ja që ka... dhe jo vetëm një rast,

Një hatme për Enver Hoxhën- tha duke ngritur supet.

- Dakord, po si mund ta marrëpërsipër njeriu i fesë t’iu bëjë njëshërbim i tillë këtyre njerëzve? Këtës’e kuptoj!

- Ka, zotni, ka. Për fat të keq...Imami i katundeve tuaja, për shem-bull.

Meqë nuk e dija kush ishte imamnë fshatrat tona, nuk e ngacmova mëtej bisedën.

Kuvendimi rrodhi në tjetër temë.Po e pyesja për letërsinë otomane,për prozën e dhe poezinë e sotmeturke, për autorë të veçantë që i nji-hja shumë pak dhe për të tjerë, qëvetëm i kisha dëgjuar. Dritanipërgjigjej me aq sa kishte mundur tënjihte dhe zbulova se njihte jo pak.Kishte dhe shije të hollë e të për-punuar artistike. Kur ora po i afrohejdymbëdhjetës, ai na kërkoi leje. Ish-te ditë e premte dhe i duhej të sh-konte të falte të xhumanë. Edhe ne ungritëm me mendimin për tapërcjellë deri tek xhamia. Me këtërast të vazhdonim dhe bisedën përg-jatë bulevardit. Kur arritëm tekxhamia qemë duke u ndarë me Dri-tanin, por miku im i fëmijërisë tha,se nuk ishte keq ta shoqëronim Dri-tanin edhe në falje, mandej të dilnimsë bashku.

- Me gjithë qejf, - thashë, - porduhet ta dini që unë nuk i di ritet.

- Bëj si ne, - tha Dritani.- Por do të ishte një imitim dhe

ju e dini: artifica është ca si e siklet-shme, - thashë.

- Mirë, si të duash, - tha Dritani.– Por rituali parakupton përuljen dhelutjen para Zotit, jo para njeriut.

- Sigurisht, ashtu e kuptoj, por unënuk i di frazat e lutjes dhe duke mosua ditur kuptimin fjalëve e gjesteve,nuk i mbush ato me kuptimin qëduhet, apo jo?

- Mund t’i mbushësh me kup-timin që do t’u japësh ti. Struktura elutjes në gjuhën shqipe nuk ndrys-hon në thelb. Për t’iu lutur Zotit përtriumfin e së Mirës, fjalët gjendenvetë: të pastra, të çiltra, të drejtëpër-drejta. Të siguroj! – tha Dritani.

Bëra me të vërtetë ashtu. Morëmabdesin dhe iu nënshtrova lutjes, si-

pas ritualit, duke pëshpëritur me vetenë gjuhën shqipe atë, që besimtarëte tjerë e thonin në arabisht.

Mund të them se pa farë zori ven-dosa harmoni me veten.

Pasi mbaroi falja, ishte parash-ikuar një ligjëratë, që do ta mbantenjë djalë i ri. Bashkë me miqtë e miu ulëm në gjysmerrethin e be-simtarëve të tjerë.

Por habia ime qe e fortë kur nëatë gjysmërreth pashë të ulur këm-bëkryq një fytyrë që ia qëllova jo pazor se kush ishte. E pyeta Dritanindhe ai më tha se nuk gabohesha: ishtenjë nga ish-sekretarët e Partisë sëkooperativës, i cili ishte bërë i fam-shëm në rrëfimin e më të mëdhen-jve, qysh kur isha fëmijë, pikërishtpër zellin dhe kurajën e tij të keqe.Ishte Remziu i gazepshëm, i cili qefiksuar në kujtesën e fshatarëve sinjeriu që i priu me kazëm e buldoz-er rrëzimit të minaresë së fshatit tonënë vitin 1967. Këtë s’e luante topi!Veçse tani ai kishte pësuar disa ndry-shime: në vend të kapeles me stre-hë, tani mbante në kokë një kësulëtradicionale dibrane, ndërsa ndërgishta rrëkëllente kokrrat e tespiheve.Ishte plakur, thinjur e ngjallur dhe

ngjante si një gjysh i dhembshur ebabaxhan.

- Si ka mundësi?! – i bëzajta Dri-tanit në vesh. – Ai është Rrema i zi,ish-sekretari i Partisë, vetë RremëHoxha, që i ka vënë kazmën xhamisësë fshatit tonë!

- E saktë, - m’u përgjigj Dritani. –Përveç kësaj, është dhe imami i ka-tundeve tuaja, bash njai që i merrlekët vit për vit Shabanit tuaj, për t’ikënduar hatme Enver Hoxhës...

- Ç’thua more? Po si e pranoni nëxhami këtë vampir?

- Se mos vetëm ai? Pa shih pakmë poshtë... Ke një ish-sekretar tjetërpartie, Nazri Shehun... veçse ai kaqenë jo i kooperativës, por i Ndër-marrjes Komunale, këtu, në Peshko-pi. Edhe ai ka vënë kësulë të bardhë.Pak më poshtë është dhe një i tretë,një ish-aparatçik në ish-Komitetin ePartisë. Ka sa të duash, mos u lodh...

-Po si i duroni xhanëm! Ju qof-shi!

- Ç’të bëjmë, sipas teje? T’i nxjer-rim jashtë?

- Ju e dini... por këta janëmunafikët. Mos kujtoni se do të kenëbrirë...

- Shansin për të ndryshuar nukmund t’ua presë kush, mor Agron.

Ndërkaq djali i ri po rrëfente njëepisod a paravoli nga jeta e profetitMuhamed a.s, për njëfarë vrasësi tëxhaxhait të profetit. Por më vonë aiqenkësh kthyer në fenë muslimane.Kur ai i ra ndër këmbë profetit dhe itha se është penduar dhe është kthy-er në fenë islame, Profeti Muhameda.s iu përgjigj: “që ke kthyer në fenëe All’llahut ke bërë mirë, por ruejuprej meje sa më larg; mos më dilparasysh, mos u fal në një xhami memua, mos kremto festa e sharte tëfesë islame në atë vend ku jam unë;rri sa më larg syve të mi!”

- A nuk është blasfemi t’i kenipërherë parasysh këta njerëz, duke editur mirë kush kanë qenë? Aq mëtepër që tashmë i dini se me çfarëpunësh merren? Ti vetë e pranove, -i thashë i çmeritur Dritanit.

- Po, vetë të thashë dhe e di mese merren. E di se u plotësojnëdëshirat nostalgjikëve si puna e atij

Shabanit tënd, duke i kënduar hat-me Enver Hoxhës; e di se në zgjedhjejanë të parët që votojnë përtrashëgimtarët e komunizmit, u sh-trojnë madje dhe dreka, angazhojnëfamiljen, farefisin me mace e meminj, por më kupto: ky është tem-pull dhe tempull lutjeje e besimi!Nuk mund t’u lexojmë biografinëkush kanë qenë, si kanë qenë e çfarëkanë bërë. Nuk mund t’u ngrehimgjyqin, siç kanë bërë dikur ata vetëme ne! Nuk është në tagrin tonë t’igjykojmë, se ka kush gjykon...

- Është e neveritshme t’i shohësh,more mik! – kundërshtova, teksadilnim. – A e dëgjove ligjëruesin?Vetë Profeti i thotë vrasësit të xhax-hait: “rri sa më lar syve të mi!”

- Dëgjo, të ta sqaroj pak më thjesh-të, - më tha si me të lutur Dritani. –Jo se nuk kuptoj unë, jo se nuk ndjejtë njëjtin zemërim e çmeritje për ta,njësoj si ti dhe jo se besoj, që ata dotë jenë bërë më të mirë. Përkundrazi!Janë bërë më të neveritshëm nga saishin (Allahu na mëshiroftë!); por fejajonë është paqe, paqe... kupton? Dhenë këto prova të përballjes me ta nëtempull, një besimtari me zemër tëpastër nuk duhet t’ia mundë inatidurimin! Përndryshe edhe ne do tëbëheshim si ata. Ky është ndryshi-mi. Dhe ti, që e ke lexuar Inxhilin(Biblën), e ke më të lehtë ta kuptoshmësimin e hazreti Isasë (Jezu Krish-tit): kundërshtari mundet memadhështinë e mëshirës!

- Edhe në rastet ku para hundëssuaj këndojnë hatme për Enver Hox-hën?

- Nuk kanë ku të shkojnë më tu-tje. I dëshpëruari përpëlitet, derisaprek murin e qorrsokakut. Me tej s’kaku shkon. Me tej, miku im, ështëmuri, shkëmb i gjallë, i lagësht, iftohtë, i pakalueshëm...

Fytyra e Dritanit qe përndezur.Nga mundimi? Nga sikleti? Ngapështjellimi që jepte ajo bisedë aponga përpjekja për të përcjellë filozo-finë e tij të besimit, që ngrihej mbipërvojën tonë të përditshme, mbibëmat tona plot inate tokësore, nëmënyrë që asnjëherë inati të mos nae mundë durimin.

Në organizim të Ministrisë përKulturë të Maqedonisë në

Hamamin e qytetit në Dibër, më 15dhjetor u hap ekspozita me fotografime moton “trashëgimia kulturoredhe natyrore e Dibrës dhe e Rekës.Ky aktivitet u organizua në kuadër tëprogramit rajonal për trashëgiminëkulturore dhe natyrore në EvropënJuglindore, si pjesë e projektit përzhvillimin rajonal të Dibrës dhe tëRekës. Në këtë aktivitet merrninpjesë Argëtim Fida, kryetar i Komu-nës së Dibrës, Mukrem Mehemti,kryetar i Komunës Mavrovë-Ros-tushë, Pasko Kuzman, drejtor i EntitRepublikan për mbrojtjen e monu-menteve kulturore, Behixhudin She-hapi, drejtor i Entit për restaurimine monumenteve kulturore dhe Ruzh-

Dibër e Madhe - Ekspozitë për trashigiminë kulturore dhe natyrore e Dibrës dhe e Rekës

Do të restaurohen shumë objekte kulturoredi Lata, myftiu i Dibrës.

Argëtim Fida duke e hapur këtëekspozitë, deklaroi se, “ ky projektka të bëjë me zhvillimin kulturor dheekonomik të Dibrës dhe të Rekës, nëkuadër të të cilit është edhe kjo ek-spozitë me fotografi që pasqyrojnëvlerat kulturore dhe bukuritë natyroretë këtij rajoni.”

Behixhudin Shehapi me këtë rast,u shpreh se, “ Dibra sëbashku meKrushevën, Ohrin dhe Kratovën ësh-të ndër qytetet më autentike, qytetku gërshetohen vlerat e kulturave tëndryshme, qytet që meriton kujdesdhe investime. Qendra nacionale përkonservimin e trashëgimisë kulturoresëbashku me Drejtorinë përmbrojtjen e trashëgimisë kulturore nedo të investojmë në këtë zonë

nëpërmjet buxhetit të Maqedonisë nëvitin 2010, në Hamamin e Vjetër,në rikonstruksionin e Teqesë sëvjetër, do të riparohen varret rrethXhamisë së Hynqarit.”

Qëllimi i këtij projekti i bash-kërenduar nga Këshilli i Evropës zba-tohet në nëntë vende të rajonit dheka për qëllim formësimin estrategjive afatmesme dhe afatgjatatë zhvillimit me synim të forcimitekonomik dhe të përmirësimit të cilë-sisë së jetesës së popullatës në këtozona.

Rajoni i Dibrës-Rekës ka parakush-te të shkëlqyera dhe trashëgimi tëpasur kulturore për zhvillimin e tur-izmit. Xhamitë, kishat dhe manas-tiret dhe objektet e shkëlqyera ar-kitektonike, zejet tradicionale dhe

doket në këtë ambient të shkëlqyernatyror janë karakteristika për ring-

jalljen e këtij rajoni.Rexhep TORTE

Fytyra e Dritanit qepërndezur. Nga mun-dimi? Nga sikleti? Ngapështjellimi që jepteajo bisedë apo ngapërpjekja për tëpërcjellë filozofinë etij të besimit, qëngrihej mbi përvojëntonë të përditshme,mbi bëmat tona plotinate tokësore, nëmënyrë që asnjëherëinati të mos na emundë durimin.

“...rëndom bashkëbiseduesi i ditëve tona kam përshtypjense bëhet i padurueshëm, pikërisht ngaqë nuk di të dëgjojë.

Dhe kur nuk di të dëgjojë, nuk di as të përgjigjet.”


cyan magenta yellow black

botime

Në Peshkopi, pas afro 60 viteshNga: REXHEP DODA

Zbres me vështirësi nga makina dhe filloj tëngjis shkallët e pallatit. Nga udhëtimi i gjatëndihem tejet i lodhur, por i gëzuar dhe plotemocione. Kthehem nga Peshkopia, të cilën e“takova” pas afro gjashtëdhjetë vitesh. Veçsevetëm, pa Mandën, e cila kohët e fundit nukështë ndjerë mirë.

Derën e apartamentit ma hap Manda dhesakaq e lëshoj veten në krahët e saj. Më vjensikur jemi ndarë që prej dy muajsh e jo prejvetëm dy ditësh. Prej shumë e shumë viteshnuk jemi ndarë për asnjë moment nga njëri-tjetri. Ajo më shtrëngon fort, ndërsa unë drid-hem i tëri nga malli dhe emocionet. Në dorëkam çantën e udhëtimit dhe një buqetë melule. Futemi në kuzhinë dhe ulemi. Buqetënme lule ia vë në prehër Mandës.

- Ah, më paske sjellë një tufë lule të mrekul-lueshme! – u ngazëllye ajo.

- Nuk t’i kam sjellë unë, Manda. Janë lulePeshkopie – i thashë dhe ndërkohë hapa çantënprej nga nxora medaljonin “Qytetar Nderi”,akorduar nga Këshilli Bashkiak i Peshkopisëdhe një qeleshe tipike dibrane, borë të bardhë,që e vura në kokë. – Këto lule dhe këto qe-leshe...

Dhe fillova t’i tregoj hollësisht gjithçka qëpërjetova në qytetin ku kaluam disa vite tërinisë...

* * *

Është shtatë qershori i vitit dymijë e shtatë.Me nipin Etjon në timonin e makinës po udhë-tojmë drejt Peshkopisë. Ftesa nga bashkia ekëtij qyteti që më dha e i dhashë shumë, përtë më dorëzuar titullin “Qytetar Nderi”, mëngazëlloi së tepërmi. Gjatë gjithë karrierëstime, ushtarake e civile, kam marrë shumëmedalje, dekorata e tituj, por vlerësimi që mëbënë qytetarët e Peshkopisë më duket më ilarti që më është bërë në jetë.

Udhëtimi ishte i gjatë e i lodhshëm. Aq sati, Manda, s’mund ta përballoje. Arritëm pas-dite dhe u akomoduam në një hotel të qetë etë pastër, si vetë dibranët. U çlodhëm paksadhe dolëm bulevardit kryesor të qytetit. Ty tëkujtohet shumë mirë ai bulevard i mrekul-lueshëm ku kemi bërë sa e sa xhiro, me bliretanës trotuareve, që gjatë qershorit lëshoninaromën gjer brenda apartamentit tonë. I tillëishte ende, por... mungonte diçka thelbësore.Anës trotuareve, aty ku dikur dora mjeshtëroree lulishtarit Agush mbillte dhjetëra e dhjetëralule shumëngjyrëshe, tani pronarët e lokalevetë shumtë, ngjitur me njëri-tjetrin kishin “mb-jellur” dhjetëra tavolina për klientët që rrufis-nin pareshtur kafe e raki. Kalova pranë lulish-tes që ishte dikur krenaria e qytetit, por edheajo tashmë ishte pushtuar thuajse e tëra ngalokalet... Por le t’i lëmë këtë dhe të flasim përgjërat e bukura që qytetarët e Peshkopisë, tërinj e të vjetër, i kanë ruajtur.

Në çdo hap që hidhja, takoja miq të her-shëm të cilët më takonin gjithë dashuri e res-pekt, më pyesnin për ty e për fëmijët dhe kuj-tonim plot nostalgji aspekte të jetës së atyreviteve.

Të nesërmen, në ora 10 paradite, para se tëorganizohej ceremonia e dhënies së titujve tënderit për z. Ulvi Shehu, z. Munir Shehu (pasvdekjes) e për mua, na priti kryetari i bash-kisë, z. Ilir Krosi, djalë i ri e i pashëm, i brish-të në dukje, por tepër energjik. Na përshënde-ti gjithë përzemërsi dhe na uroi mirëseardhjen.Biseduam rreth një orë për tema nga më tëndryshmet: familjare, shoqërore, por sidomospër probleme të qytetit të Peshkopisë.

Në ora 11 morëm udhën drejt Pallatit të ri

DY FJALËKur humbet njeriun më të afërt e më të sh-trenjtë të jetës, siç është bashkëshortja, nd-jen një boshllëk të thellë shpirtëror dhe jetae mëtejshme të duket krejt e pakuptimtë. Kehumbur njeriun e jetës, atë që për disa deka-da e pate bashkëshorte, shoqe, këshilltare,atë me të cilën ndaje çdo gjë të kësaj jete.

U bënë muaj që unë kam humbur Dia-mandën time të shtrenjtë dhe ende nuk paj-tohem dot me fatkeqësinë që më goditi. Nukmësohem dot me këtë të vërtetë të hidhur etë pashmangshme. Dita kalohet disi. Herëme Ketin, Edin apo nipërit e herë me shokë emiq e humbas mendjen. Por nata është evështirë. Në netët e pagjumë, vegimi i fy-tyrës së Mandës më shfaqet ngado: në faqene murit, në sipërfaqen e tavanit, me një fjalëkudo nga hedh vështrimin. Më vjen në mendpërkujdesja e saj e veçantë dhe fjalët e ëmb-la. Manda i jepte kuptim jetës sonë. E bënteatë më të gëzueshme, më të gjallë. Prania esaj më ngjallte optimizëm në ditë të mira etë vështira të shumë e shumë viteve që kalu-am bashkë. Ndaj shpesh shprehem se “Dia-manda qe diamanti i jetës sime!”.

Kanë kaluar muaj që nuk kam shkelur pragun e apartamentit ku kaluam kaq e kaq vite tëbukura. Tani jetoj pranë Ketit, vajzës sonë të mrekullueshme. Ndjej tërë dashurinë dhepërkujdesjen e saj dhe të Edit, dhëndrit tonë të rrallë. Megjithatë, momentet e vështira nuki shmang dot. Përpiqem, por e kam të pamundur. Kam kaluar çaste shumë të vështirë nëjetë, por kisha pranë Mandën që m’i lehtësonte ato, jo vetëm me fjalën e saj të ëmbël, poredhe me karakterin e fortë që kishte. Kurse tani gjithçka është krejt ndryshe. Jam ligështuar.Ka raste, ndoshta edhe për shkak të moshës, që e lëshoi veten dhe lotë të nxehtë më rrëshqa-sin mollëzave të faqeve. E pranoj, dobësi, por kjo ndodh krejt jashtë vullnetit dhe besoj sedo të më falni.

Kaluam një jetë të tërë bashkë, me më shumë gëzime se sa hidhërime. Më vijnë në mendngjarje e ndodhi të shumë viteve më parë e deri tek më të vonët. E ndjej se s’mund t’i mbajmë brenda meje. E shoh të domosdoshme që këto mendime e ngjarje t’i hedh në letër.Kështu mund të zbraz hidhërimin. Por më shumë e ndjej si një detyrim ndaj fëmijëve,nipërve e mbesave, miqve e shokëve, që nëpërmjet këtyre kujtimeve, të ruajnë e ta mbajnëtë gjallë e të paharrueshëm kujtimin e Mandës sonë të shtrenjtë.

Dhe së fundi, nuk mund të rri pa përmendur se këto shënime u botuan në sajë të përkujdesjessë pakursyer të Ketit, Ed Kapedanit e Pirro Dodës, për të cilët, siç thonë ata vetë “është gjëjamë e vogël që mund të bënim për të mbajtur të gjallë e pashlyer kujtimin e mamit e vjehrrëssë papërsëritshme!”

Autori

të Kulturës “Haki Stërmilli”, ngritur pikërishtnë atë vend ku unë dikur mora iniciativën endërtimit të një parku, në pistën e të cilit edhene kemi vallëzuar disa herë nën tingujt eorkestrës. Ishte një park shumë intim, me atëdjalin me një peshk në duar që hidhte ujin nëformë shatërvani dhe me ato kabinat ku çiftetdëfrenin e bisedonin gjithë intimitet, të kuj-tohet Manda? E kuptoj që më rrëmbejnë kuj-timet e atyre viteve, por ç’të bëj, s’më ndahennga kujtesa.

Salla e koncerteve bashkë me llozhën ishtembushur cep më cep aq sa shumë qytetarëkishin mbetur në këmbë. Në skenë, në një ekranishin projektuar portretet e tre personave qëdo të nderoheshin me këtë rast. Dy vajza pre-zantonin materialin letrar të përgatitur mjesh-tërisht nga z. Lavdrim Shehu, me regjisurëngjithë finesë të mikut tonë, Inajet. Ndërsapërmes projeksionit, në ekran paraqiteshinpamje të hershme të Peshkopisë, objekteve tëndërtuar ndër vite e kështu me radhë. Tekstiletrar alternohej me këngët e mrekullueshmedibrane dhe me përshëndetje të qytetarëve qëngjiteshin në skenë nga salla. Në një çast, nëskenë u ngjit Hiqmet Elezi. Të kujtohet, Man-da? Është aktori i dikurshëm, aq simpatik iEstradës së Peshkopisë, që me humorin e tijngrinte peshë sallën e shfaqjeve. Në dorëmbante diçka të mbështjellë.

“E mbani mend mësuesen Diamanda Doda?– iu drejtua me këtë pyetje sallës dhe të gjithë

të pranishmit u përgjigjën me një duartrokitjetë gjatë e të furishme. Duartrokisnin për ty,Manda. E ndërkohë që vazhdonin duartrokit-jet, Hiqmeti hoqi ambalazhin e asaj që mbantenë dorë dhe zbuloi një buqetë me lule dhenjë qeleshe borë të bardhë. Këtë buqetë melule ia dhuroj Diamandës, që në ato vite tëvështira, emancipoi vajzat e qytetit tonë, -vazhdoi Hiqmeti e sakaq e vuri qeleshen mbikokën time. Kurse këtë qeleshe ia dhuroj dib-ranit të mirë e të paharruar Rexhep Doda, pro-

jektuesit të pjesës së re të qytetit tonë!”.Vura re se sytë e Mandës u lëngëzuan, por

nuk e la veten që lotët t’i rridhnin faqeve, veçseshtrëngoi fort tufën e luleve që i vinte ngaPeshkopia e largët, nga një qytetar i saj qëedhe sot, pas gjashtëdhjetë vitesh ende e kuj-tonte.

“Pas spektaklit, vazhdova të flas, na ftuandrejt lokalit ku ishte shtruar dreka. Veç au-toriteteve vendore, ishin të pranishëm edhedhjetëra qytetarë të ftuar, rreth shtatëdhjetëpersona. Ishte një drekë e pasur, me gatimetradicionale dibrane, ku nuk munguan jufkate mrekullueshme e në fund sheqerparja, ëm-bëlsira e papërsëritshme që dinë ta bëjnëvetëm duart e amvisave dibrane.

Mes bisedave, përshëndetjeve e batutave tëhumorit, drekës iu afrua fundi. I bëra shenjëkamerierit që të afrohej e të bënte llogarinëpër mua e të tjerët që më shoqëronin, por mëtha se gjithçka ishte e paguar. Mendova se ishtenjë sponsorizim i Bashkisë, por shumë shpejtu surprizova. Shpenzimet e gjithë kësaj drekeishin përballuar nga dera e madhe dhe e njo-hur e shehelerëve të Teqesë së Peshkopisë,djalë i të cilës ishte Ulvi Shehu. Ishte një gjestfisnik i kësaj familjeje të nderuar dhe falën-derova gjithë mirënjohje Ulviun dhe bash-këshorten e tij, Natashën.

Dolëm nga lokali. Jashtë derës ishte krijuarnjë rresht i gjatë qytetarësh, të cilët na përcol-lën përzemërsisht, sipas traditës dibrane, “deritek dera e oborrit të shtëpisë”. Ndërkohë qëunë po zija vend në sediljen e makinës, qëEtjoni e kishte ndezur, dëgjova dikë që mëthirri:

“O Rexhep Doda! Herën tjetër të na vishbashkë me Diamandën!”.

* * *

Mbarova së treguari dhe Manda foli gjithëkeqardhje:

- Eh, s’duhej t’i kisha humbur këto çaste!Duhej të kisha ardhur dhe unë!

- E kishe të pamundur, Manda. Në këtëgjendje nuk e përballoje dot atë rrugë të gjatëe të vështirë. Do të përmirësohesh dhe do tëshkojmë bashkë në Peshkopi...

- Eh, Rexhepo! – rënkoi Manda ime e sh-trenjtë, duke shprehur kështu se po flisja përnjë gjë të parealizueshme.

Përqafuam fort njëri-tjetrin dhe ndjeva njëaromë të mrekullueshme, që s’e përcaktoja dotnë vinte nga buqeta e luleve që shtrëngontefort, apo nga trupi i Mandës. Në ato çaste m’uduk vetja se ishim ende në atë kuzhinën e vogële të mobiluar thjeshtë atje në Peshkopi, nëatë qytet ku kaluam vite vërtetë të vështirë,por ndoshta edhe më të bukurit e jetës tonë.

Rexhep Doda, 1 vit pas humbjes se njeriut të tij tëdashur, sjell kujtimet në vite me plot dashuri

merr kopjen tënde



alegori

Si i ke gjemtë?E pyetën një plak njëherë:-Si I ke gjemtë?-Boll të mirë janë.-E si të mbajnë?.-Mirë boll, nuk kam pse qahem.Ajo që është

me pare nuk ma kursejnë, atë që është pa parenuk ma japin.

Nja asht pak e dhjetëjanë shumë

E kishin pyetur një plak të mençur ngaMaqellara, që Zoti I kishte falë, siç thoshin,shumë djem dhe të gjithë ishin për hajr e jopër zullum:

-A asht mirë me pasë dhjetë djem? Plaku,sikur ta kishte përgjigjen në majë të gjuhës iqe përgjigjur:

-Mirë asht me pasë shumë e ma shumë por…Këtu u mendua pak dhe lëshoi qetë-qetë

fjalën e mençur:-Një asht pak e dhjetë janë shumë.

Kemi ardhur nga majmuniNjë ditë djali u kthye nga shkolla dhe filloi

t’i tregonte babait të tij, siç e kishte zakon,ç’kishin mësuar në shkollë atë ditë. Babai poe dëgjonte me vëmëndje:

-Babë, sot mësuesi na spjegoj se ne kemiardhur nga majmuni, pra të parët tanë kanëqenë majmunë.Babai duke vështruar djalindrejt në sy, paksa dhe i inatosur i tha:

-Ti një e mësuesi yt dy, ndoshta paskeniardhur nga majmuni.Ndërsa unë e të tjerët jo.

Ma i vogli jam unëE pyetën një plak njëherë:- Sa gjem ke?-Kam tre gjem, u përgjigj plaku.-A i ke të rritun apo akoma i ke të vegjël?-Jo në fakt ma i vogli jam unë, pasi asnjani

nga gjemtë nuk më pyet ma.

Baba po vjen, por mrapanuk po len.

Njeri e kishte babën sëmurë dhe nuk largo-hej shpesh nga shtëpia.Një ditë u vonua mëshumë se ditët e tjera dhe kur u kthye baba epyeti:

-Ku ishe or bir, se u vonove sot?-Isha kah vorret or babë! –u përgjigj djali.-Çfarë bane atje?-U thashë vorreve se po vjen ene baba jem!-Po tjetër gja a u the?-Jo or babë, jo e çfarë t’u thosha ma shumë.-Hajt pra bir shko edhe njëherë e u thuaj

vorreve se baba po vjen por mrapa nuk po len.

Dhambët e babësE pyeti njëherë djali babën e tij:-Or babë e si je me dhambët?-Dhambët i kam si djalë i ri, foli baba.-Shyqyr bre babë se nuk qenka nevoja me

t’i vu të ri.-Ashtu asht or bir kur djalin me thinja e ke

akoma fëmijë.

Komshia ishte vetë Në kruan e fshatit, një grua po u thoshte

shoqeve.-E kalova gjithë natën pa gjumë.Më troki-

ste një në derë e burrin nuk e kisha në shtëpi.-Po pse nuk thirre komshiun që ke afër?

Tregime alegorike dibraneNga: SHAQIR SKARRA -Po komshia ishte vetë që mos qoftë.

Jepi kalit ujë e mosfishkëlle në bunarë të hujNjë udhëtar hipur mbi kalë, u ndal tek një

bunar në qosh të fshatit me i dhanë ujë kalit.Aty ishte një nuse e re që po lante teshat ecila i hapi vend udhëtarit jabanxhi me i dhanëujë kalit.Ky duke parë nusen e re fillojë të fish-këllej. Nusja duroi sa duroi dhe kur e pa seudhëtari nuk po pushonte më së fundi morinjë kovë me ujë të nxëhtë e ja hodhi udhëtaritfytyrës duke i thënë:

- Jepi kalit ujë e mos fishkëlle në bunar tëhuj.

Nuk desha me i pre fjalën Vendosi njani me e nda gruen.Nuk mundi

me e durue ma e ma së fundi shkojnë nësallën e gjyqit.Gruaja foli e para duke iu drej-tue gjyqtarit:

-Zoti gjyqtar, burri im ka më shumë se gjas-htë muaj që nuk me flet qoftë edhe një fjalë.Bolle kam durue deri tani, ja e shikon që edhekëtu që duhet te flas nuk po flet fare.

-A është e vërtetë kjo që po thotë gruajajuaj, e pyeti gjyqtari.

-Po Zoti gjyqtar, e vërtetë është por unë nukkam dashur me i ndërprerë fjalën në mes, përatë kam heshtur kaq kohë.

Kur qesh mendja.E pyetën mendjen njëherë: -Kur qesh t’i me vehten tande?-Unë qeshi, -foli mendja-kur i madhi nuk

ia di të voglit, kur i forti nuk ia di të dobtitdhe kur plaku nuk ia di të riut.

A ma mirë para tabutitapo pas

Në një fshat kishte vdek një njeri.Kur xhe-mati niset për në varreza me xhenazen, njanipyeti hoxhën:

-A ma sevap është me shkue para tabutitapo pas?

-Mirë është me mos qanë në tabut, masan-aj nuk ka randësi a para ecën apo mrapa-folihoxha.

A asht mirë me e dëgjuegruan.

U nis njani me shkue tek hoxha. Kur u futbrenda në shtëpinë e hoxhës e pyeti:

-Hoxhë a asht mirë me e dëgjue gruen?-Jo besa nuk asht mirë , gratë nuk dinë çfarë

thonë!-foli hoxha.-Edhe unë ashtu them, nuk asht mirë me e

pyet gruan, por gruaja ime kur pa se po nise-sha për tek ti, më tha:

-More burrë, si me shkue tek hoxha me duar

thatë.Merr pak mjaltë e gjalpë se kemi boll!?.Kur hoxha i dëgjoi këto fjalë, i çoi vetullatnalt, e tha:

-Besa, mirë është me e dëgjua gruan! Edheajo nganjëherë e gjen fjalën.

Falli i të varfnitIshte njani shumë i varfën.Asnjëherë nuk

siguronte as bukën e gojës.U nis një ditë tëfuste një fall tek një fallxhore me emër në fs-hat.

-Desha të di se si do ta kem fallin unë, ithotë fallxhores pasi piu filxhanin e kafesë.

-Ky falli tregon se edhe nja dy vjet kështudo ta kesh.

-Po më vonë?-pyeti fshatari.-Më vonë mësoshesh e nuk të ban ma për-

shtypje!-tha fallxhorja.

Të ishte e jemja e kishahequr

Njërit I kishte dhembur dhëmballa gjatëgjithë natës.Kur u ngrit në mëngjez po i anko-hej një shoku:

-Vdiqa nga dhëmballa, gjithë natën pagjumë.

-Të kishte qenë e imja e kisha hequr, iapriti tjetri.

-Edhe unë po të ishte e jotja e kisha shkulurme gjithë rrënjë, por çfarë t’i bëj se është eimja.

Po krajet unë ku e kam?

Ishin ulur dy shokë dhe kishin filluar pijennë një lokal deri natën vonë.Kur dolën ngalokali gjumi i zuri të dy pranë njëri tjetrit anësrrugës.Njëri filloi të kruante kokën e shokutduke e ditur se ishte koka e tij.

-Mjaft ma.çfarë po ban?-Po kruej krajet tem. Çke t’i!-Çkraje ore, ajo asht koka jeme!-Po atëherë unë ku e paskam krajet?

Dy vëllezër pijanecaDy vëllezër rrinin me orë të zgjatura në

lokal. Bëheshin xurxull dhe ashtu të dy bash-kë ktheheshin në shtëpi.Një natë njani vëllanuk ishte kthyer e shkoi tjetri drejt e tek lokaliqë ta kërkojë.

-A ishte vëllai im këtu? pyeti kamarierin.-Po ishte e sapo doli.-A piu gja?-Piu një gjysmë litri raki, foli kamarieri.-Ma jep mua një kile bre e marroftë Zoti.Ai

po na shkatërron shtëpinë.

Mos ma prish vorrin

Një plak i mençur kishte kohë që lëngontenë shtrat.Vinin çdo ditë njerëz të ndryshëmme e pa. Një ditë kur mbeti vetëm me djaline thirri pranë dhe i tha:

-Dëgjo mor bir, se tani nuk je ma i ri.Kurtë vdes unë mos le njeri pa respektuar, se tëgjithë që vijnë, mos kujto se ju dhimbsem.Shumica vijnë me të pa ty se kë kam lënëprapa.

-Or babë!-i thotë djali, do Zoti e jeton gjatë,por unë do të bëj një morte të madhe, që nukka ba vaki ndonjëherë në katundin tonë.Do tëbëj edhe një varr të mrekullueshëm, të gjithinnë mermer.

-Or bir!-foli baba, unë vorrin e kam bavetë sa kam qanë gjallë.Të lutem t’i vetëmmos ma prish.Kaq do baba prej teje.

në treg që nga 20 dhjetori(04) 22 33 283 Çmimi:

300 lekë


shënimeShënime në çadër për njerëzit që messakrificash vuajtjesh punonin për kërkimetgjeologjike në masivet e Korabit

Kur kërkonim minerale rrëzë Malit të Korabit

Specialist gjeolog gjatë punimeve fushore

Nga: Vesel HOXHA*

(Vijon nga numuri i kaluar)Pasi zgjodha vendin, ku do të ngri-

hej çadra, shkarkuam paisjet nga kaf-shët dhe filluam menjëhere ngapuna. Tashmë, kishim fituar ekspe-riencë në ngritjen e tyre, dhe kjo nukpërbënte më ndonjë shqetësim përne. Duke i drejtuar vetë, punëtoretqë kishin ardhur për transportin epaisjeve dhe, ato që do të punoninnë hapjen e punimeve sipërfaqësore,filluam me ngritjen e çadrës. Në tëtilla raste njeriu nuk mund të rrijëduar lidhur. Aq më tepër “i zoti ishtëpisë”. Vetëm kur e ndjekë vetënjë punë të duket se nuk do të“pikoi”. Nuk i thonë kot, si të kruandora jote, nuk të kruan dora e tjetrit.Konstruksioni metalik i saj përbëhejnga një kompleks tubash duroalumi-ni me diametër rrotull tre centime-trave që montoheshin njeri me tjetrindhe lidheshin me mushamanë eçadrës. Litarët anësor të çadrës du-heshin tërhequr fortë duke u fiksuarnë tokë nëpërmjetë një kompleksikunjash metalike mjaftë të fortë. Përta tendosur mirë çadrën që të mos eshkulte era, bëhej dhe një shtërngimi dytë me disa hunj druri, të cilëtveç të tjerave, i jepnin asaj edhe nal-tësinë e duhur. Mbylljet e dhomavebrenda në çadër realizoheshin me njëkompleks zinxhiresh të fortë e të mëd-henj. Po ashtu dhe mbylljet e saj ngajashtë. Vendosëm dy krevatet porta-tive në dy dhomat e brendëshme.Ndarja e dhomave realizohej me njëpaisje shtesë (veshje e brendëshmeprej pëlhure të butë pambuku ngasipër dhe anash, me ngjyrë portokal-li) e cila vendosej brenda mbulesëskryesore të çadrës. Pjesa e poshtëmee paisjes shtesë, ku vendoseshin kre-vatët portativë, ishte prej mushama-je të fortë e të trashë me ngjyrë tëzezë, kundër lagështirës. Disa akse-sorë të domosdoshëm në anët eveshjes së brendëshme të pëlhurësportokalli, bënin lidhjen e saj mestrukturën e përgjithshme të duroalu-minit. Në krahë kishte disa xhepa,funksional e praktik, ku mund të ven-doseshin libra, harta etj. paisje punefushore të nevojëshme per gjeolo-gun. Kishte dhe nje xhep te posaçëmper te vendosur nje paisje të vogëlpër ndiçim, që furnizohej me bat-eri. Ne natën e errët ajo bënte njëdritë të mjaftueshme, ku me dritëne saj mund te lexoje, pasi atë mundta afroje ku të doje. Mbi krevatet por-tativ vendosëm dysheqet me ajer.Keshtu me rradhe paisjet e tjera perfjetje. Anash çadrës ndërtuam një ka-nal të thellë që të disiplinonte ujratqë të mos hynin në çadër. Me pakfjalë, brenda disa orësh baza u ngritdhe në të u sistemuan të gjitha pais-jet e fjetjes, të punes dhe ato tëguzhines. Gatimi do të realizohej nëmjedisin para dy dhomave portoka-li, ku kishte hapsirën e nevojëshme

për ti vendosur ato. Në tëndën e jas-htme të çadrës vendosëm një tav-oline metalike portative, me syrtarëme çelës që shërbenin dhe si kasa-fortë fushore si dhe, disa karrige por-tative, që të gjitha të markës kineze.Njëqind metra larg nesh, ballë përballë, ishte baxhoja e Rrafshes. Pokaq larg kishim dhe burimin osekroin e baxhos. Në atë kohë ajo ish-te shtetërore dhe përpunonte gjithëqumështin e Kooperativës së Kalasësë Dodës. Baza pranë baxhos dhedepoja afër postës kufitare na krijo-nin shumë perparësi organizative dhelehtësime financiare për ekipin.Ndërkohë që ne po merreshim mengritjen e bazës, zjarmëtari SafatHoxha, së bashku me disa punetorëtë tjerë, rregulluan në depon fushorematerialet eksplozive afër postëskufitare verore të Rrafshit të Korabit.Me kohë Safati kishte bërë beton-imin e derës së bunkerit dhe shtriminme kalldrëm të saj që arkat të mosishin në kontakt të drejtperdrejt metokën. Lagështira është me rrezik përlëndët plasëse, qoftë për dinamitin,amonitin, vitezitin etj. ashtu dhe përfitilin e kapsollet. As depon dhe asçadrën nuk do ti ruanim me roje. Tëgjithë në këtë zonë ishin kurajozë përrezultatet e punimeve, ndaj dhe nanduhmonin shumë. Në kohën e sot-me as që shkohet ndër mend të krye-sh punime të tilla në mes të maleve,me atë qetësi dhe në ato kushte le-htësuese e mjedis dashamirës. Kurdielli ishte drejtuar në horizont, afërmalit të Xharxhishtës dhe po perën-donte, ne pothuajse i kishim mbarë-suar punët kryesore të stabilizimit tëbazës fushore. Isha ulur afër çadrësmbi një gur gelqerori, dhe po hajadiçka që sapo kishte gatuar ishguzhinieri i ekipit tone gjeologjik,njeriu i urtë, fjalë pak e punë shumë,zotni Xhevat Shehu. Me afrohet atyprane, zotni Misim Daku, një tjetërpunëtorë veteran i gjeologjisë i cilimë thotë një fjalë të urtë popullore,duke e lidhur me faktin e kohës sëmirë që na mbajti: Moti ndihmonatë që punon. Drejte e ke zotniMisim, Zoti ndihmon atë që punon.Misimi për momentin nuk e kuptoipërgjigjen time, pasi fjalën mot unëja zëvëndësova me fjalën Zot. Për tambyllur bisedën shtova: Nuk kanëthënë kot Misim se, Trandafili kaaromën, Njeriu ka fjalen e urtë. Mi-simin e doja, jo vetëm se ishte the-sar në shprehjet dhe fjalët e urta pop-ullore që thoshte e përdorte, por ajomë e rëndësishmja ishte se, gjentemomentin e duhur për ti thënë. Nëkëtë aspekt atë e ndihmonte shumëdhe kultura fetare që kishte. Atë natënë çadër do të qëndroja vetëm meXhevat Shehun. Kishte marrë me ve-hte edhe një çantë me vegla ma-rangozi. Ai nuk paguhej për punën emarangozit. Këtë e bënte se e kishtenë gjak të ndihmonte punën kur ajoishte në të mirë të të gjithve. Donteme çdo kusht të më ndihmonte qëendrrat të mos mbeteshin ëndrra, qëperspektiva të bëhej realitet. Ashtuu lidhëm dhe u miqësuam bashkë,si me shumë e shumë të tjerë,nëpërmjet punës, larg familjeve, nëmale e në galeritë e errta të nëntokës,ne kullat e sondave dhe në pusetminerare te kërkimit. Ku nuk punu-am me Xhevatin e me sa e sa të tjerë.

Xhevatit i jepej shumë për rregullimetë ndryshme që kishte nevojë njështëpi e re. Çdo bazë pune që kamngritur në malet e Korabit, me dhepa çadra, ka patur në finale vulënmiratuese të tij. Punëtorët e tjerë siato që transportuan bazën dhe atoqë do të hapnin punimet e kerkimitgjatë verës, u larguan për në shtëpitëe tyre. Të nesërmen do të vinin tëfillonin punën. Takimin e lamë tekPojata e Ali Jakupit, një stan nezonën e Rebive, vend në pjesënperëndimore të Rrafshit të Korabit.Aty do të caktoja punimet e para tëkërkimit. Fillimisht do të caktoja disakanale me thellësi deri dy metro.Pastaj hap pas hapi, do të mendojaedhe për ndonjë pus të cekët, për tëkontrolluar më në thellësi vazhdimine damarëvë të mineralizuar polimet-alor. Ndërsa dielli po perëndonte,duke mbuluar me hije edhe majën eKorabit, nata dalëngadalë po mbu-lonte gjithçka dhe temperatura fillojtë ulej me shpejtësi. Kështu e kanëvendet e nalta, natën e kanë edhe nëverë të ftohtë, ku ai të shpon si megjilpërë. Ndërsa Xhevati po rrekej medisa punë rrotull çadrës, unë futemdrejtë e në “dhomën time”. Nukkishte ardhur koha e gjumit. Deshatë shtrihem mbi krevatin e saporreg-ulluar, për të pushuar pak dhe, përtë lexuar diçka. Për të ardhur koha egjumit, duheshin edhe shumë orë,ndonëse isha shumë i lodhur. Nëmale gjeologët punojnë pa orar. Këtëe kam shqiptuar shpesh, por të rrallëjanë ato që e kanë “dëgjuar mirë mevesh”. Kështu është natyra e punëssë tyre fushore. Me vehte kisha mar-rë edhe disa libra në gjuhën ruse qëlidheshin me mineralet e asaj zone.I vendosa në një nga xhepat anësorëtë çadrës. I pata marrë në bibliotekëne Peshkopisë. Shkak për ti siguruarato libra u bë Drejtori i asaj kohe,Zotni Ylvi Shehu, një njeri i apasion-uar pas asaj pune, si rrallë kush, pasasaj pune që i kishte kushtuar jetën.Tek ai kam parë të materializuar dhe,të shkrirë në një, përkushtimi dhedashuria për punën. Ai e kryente atëdetyrë fisnike pa lodhje, pa orar dheme një vizion të qartë. Ai kuptontese rruga për të hyrë në “akademi”

(ashtu i pëlqente ta thërriste me hu-mor bibliotekën), rruga drejt dijes,kalonte edhe nga biblioteka, kalon-te nga librat. Ndaj nuk lodhej duke isensibilizuar njerëzit, në veçanti in-telektualët, për ti lidhur me bib-liotekën, me librat, me të rejat sh-kencore, pasi ato e armatosin njeri-un për “luftën” me jetën. Jo më kotkanë thënë se dituria, si stolia më ebukur e njeriut, ka rrënjë të hidhura,por pemë të embla. Të më falë lex-uesi se këtu do të zgjatëm pak dukerisjellë në kujtesë një dialog, që kampatur rastin ta zhvilloi me këtë per-sonalitet të respektuar e të apasion-uar të kësaj fushe, shume vite mëparë.

* * *Një pasdite dimri, në fillim vitet

e para të punës ne zonën e Peshko-pisë, shkova në biblioteken e qytetit,për të lexuar diçka dhe për tu intere-suar në se kishin ardhur disa libraprofesionalë që kisha porositur nëgjuhën ruse disa ditë më parë.Miqtë e mijë në Tiranë më kishinvënë në dijeni për ardhjen e tyre. Fatie solli që salla e leximit të ishte plotëe përplotë. Qëndrova disa minuta nëhollin e bibliotekes së vjetër dhemendova të kthehesha në shtëpi. Dovijë ditë tjetër thashë me vehte. Bënteedhe pak ftohtë dhe kështu e patamë të lehtë vendimin e kthimit përnë shtëpi.

Duke dalë nga biblioteka, tako-hem me drejtorin, Zotni Ylviu She-hun. Përshëndetemi me dashamirë-si, pasi tashmë ishim bërë të njohurme njëri tjetrin, falë dhe disalidhjeve të vjetra miqësore të famil-jeve tona, dhe i shpjegohem, pse pokthehem për në shtëpi. Ai, me qetës-inë dhe seriozitetin që e karakteri-zonte, më thotë: Ka vend në “aka-demi”, ka, dhe më ftoj të shkoja pastij. Kur përdori fjalën akademi thashëme vehte po bën shaka. Ç’lidhjekisha unë me akademinë? Vajtëmdrejtë e në zyrën e tij. Një zyrë ethjeshtë por e pastër dhe me shumëlibra. Libra kishte gjithë andej. Mëfton të ulem diku dhe më thotë:Dëgjo, Vesel, të të tregoj diçka. Po ithem - mund të vazhdoni dhe po judëgjoi me vëmendje, por me fjalën

akademi, më ke ç’orientuar fare.Qeshi pak nën buzë dhe vazhdoi:

Shumë kohë më parë, ne kryeqy-tetin e Persisë, ka qenë themeluarnjë shoqëri dijetarësh, që ne e njo-him me emrin, akademia e heshtur(Unë të jem i sinqert me lexuesinnuk kisha dëgjuar asnjë fjalë për këtëakademi).

Në jetën e tyre ka patur shumëngjarje interesante, por unë po tëtregoi njerën prej tyre:

-Një njeri i ditur, kërkoi të antarë-sohej në këtë akademi dhe një ditëu paraqit tek portieri, duke i thënëqë të vinte në dijeni kryetarin, i cili,në vend që ti përgjigjej me fjalë, idërgoi një gotë të mbushur me ujëqë donte të thoshte se nuk kishtevend në akademi.

Dijetari, pasi mori vesh kuptimin,mori gotën në dorë dhe vendosi nëtë, një petal trëndafili - duke i thënëtë ja çonte kryetarit.

Kryetari kur e pa, u mahnit memençurinë e këtij njeriu, që dontetë thoshte, se një dijetar me vlerë,mund të hynte në akademi, pavarë-sisht nga numri i kufizuar.

Ai ua tregoi të pranishmëve gotënme ujë me petalin e trandafilit qëlundronte.

Ata e pritëm me gëzim, duke epranuar menjëherë dijetarin e ri nëakademinë e tyre të nderuar.

Të them të drejtën më pëlqeushumë ajo që më tregoi por, kraha-simi me mua nuk shkonte, të paktënkështu mendova në atë kohë. Ngaqë nuk durova, vazhdova si me ngutti tregoi diçka të huazuar: “Nastra-din Hoxhes -vijova unë - i kishinthënë se kemi marrë vesh se të kanëbërë Mbret. Nastradini u pergjigjet:Megjithse e di se nuk është e vertetë,më vjenë mirë kur ma thoni”. Qeshimë të madhe dhe duke më hedhurdorën mbi supe, po me humor, mëtha: Mund të hyni në “akademi”,pavarësisht nga numri i kufizuar ivendeve,.... pasi zyrën time do takesh lirë vazhdimisht....! Kështu embylli atë bisedë interesante memua drejtori i bibliotekës Peshkopi,zotni Ylvi Shehu.

(Vijon numrin e ardhshëm)


Nga: REXHEP TORTE

Në Dibrën e Nëntë Maleve, nëDibrën e pushkës, të trimërisë,

urtësisë, dijes dhe mençurisë me ak-tivitete të shumta u shënua Dita ePavarësisë dhe flamurit.

Në kuadër të shënimit të kësajdite të lavdishme historike, të sh-tunën në Sheshin e Rilindësve nëDibër të Madhe, u përuruan busti iSaid Najdenit dhe busti i Josif Bager-it. Në këtë solemnitet madhështornë sheshin e mbushur përplot morënpjesë Ali Ahmeti, kryetar i BDI-së,gjenerali Gëzim Ostreni, AbdylaqimAdemi, z/v kryeministër, Bujar Os-mani, ministër i Shëndetësisë, MusaXhaferi, ministër i Pushtetit Vendor,Arben Çejku ambasador i Shqipërisënë Shkup, Azgan Haklaj, kryetar iUninot Artistik të Kombit Shqiptar,Seid Xhaferi, prefekti i Qarkut tëPeshkopisë, Ilir Krosi kryetar i Bash-kisë së Peshkopisë, z.Agron Reka,rektori i USHT-së, deputetë, kryetarëkomunash nga Maqedonia, kryetarëtë partive, Shpëtim Pollozhani, kry-etar i Shoqatës së Ish të Burgosurvedhe të Dëmtuarve Politik, RuzhdiLata, myftiu i Dibrës, nipërit dhembesat e Said Najdenit dhe JosifBagerit dhe qytetarët dibranë.

Bashkim Mashkulli kryetar i De-gës së ish të Burgosurve dhe të Dëm-tuarve Politik Shqiptar, tha se “ishtedëshira e shoqatës sonë që pas ven-dosjes së Skënderbeut në qytetin tonëtë merr nismën edhe për ngritjen ebusteve të Rilindësve Dibranë SaidNajdeni dhe Josif Bageri që u reali-zua me kontributin e qytetarëve tëDibrës. Falënderoj pushtetin vendordhe kryetarin e Komunës përaprovimin e kërkesës tonë. Vendos-ja e tyre në këtë shesh dëshmon sedibranët përkundrejt rrebeshëve nëkëto 100 vjet dhe sistemit jugoslla-vo-maqedonas, ruajtën në kujtesëne tyre bijtë e vet “.

Argëtim Fida, kryetar i Komunëssë Dibrës duke i përshëndetur tëpranishmit, u shpreh, “Të nderuarmysafirë dhe ju bashkëqytetarë tërespektuar. Urime Dita e Pavarësisëdhe Festa e Flamurit. Këtë mani-festim sivjet do ta mbajmë me mo-ton “Përjetësisht nuk na ndan më asguri”.

Jemi mbledhur sot këtu që bash-kërisht t’i vendosim aty ku e kanë

Bustet e Said Najdenit dhe JosifBagerit përurohen Ditën e Flamuritedhe vendin në Sheshin e Rilindësvedi pishtarët e shkollave të para sh-qipe në Dibër, iluministët Said Na-jdeni dhe Josif Bageri. Këtë eveni-ment me praninë e tyre e madhëronedhe z. Ali Ahmeti, ish Komandan-ti i përgjithshëm i UCK-së, aktual-isht kryetar i BDI-së, pa të cilin nukmund të imagjinohej të vendoseshinas Shtatorja e Skënderbeut as edhekëto buste.

Përshëndes z. Arben Çejku, Am-basadorin e Republikës së Shqipërisënë Shkup, z.Abdylaqim Ademi, z/vKryeministër në Qeverinë eR.Maqedonisë së bashku me minis-trat që e shoqërojnë, z.Azgan Hak-laj, kryetarin e Unionit Artistik tëKombit Shqiptarë, z.Xhafer Seiti,prefektin e Qarkut të Peshkopisë,z.Ilir Krosi kryetarin e Bashkisë sëPeshkopisë, kryetarët e komunave,deputetët, z.Agron Reka, rektorin eUSHT-së, z.Ruzhdi Lata, myftiun eDibrës, z.Shpëtim Pollozhani, krye-tarin e shoqatës së të ish Burgosurvedhe të Dëmtuarve Politik, kryetarëte partive dhe posaçërisht anëtarët efamiljeve të Said Najdenit dhe JosifBagerit si edhe bashkëfshatarët ngafshati Nistrovë i Rekës së Dibrës.

Këto dy buste vendosen përkrahpërmendores së ABC-së me thëniete të madhit Naim Frashëri sepse qëtë dy janë nxënës dhe vazhdues tëasaj që e promovonte Naimi dheqenë nën ndikimin e drejtpërdrejtë

të tij. Falënderoj angazhimet e Sho-qatës së të ish Burgosurve dhe tëDëmtuarve Politik dhe qytetarët qëndihmuan financiarisht për realiz-imin e këtij aktiviteti. Said Najdeniu lind ë Dibër më 1864 ku edhe kreumësimet e para. Shkollimin e lartë evazhdoi në Stamboll ku kreu Me-dresenë “Hajdar” të Fatihut në vitin1888. Gjatë qëndrimit në Stambollishte në kontakte të ngushta me për-faqësues të Lëvizjes Kombëtare dheposaçërisht me Naim Frashërinë.Para se të kthehet në vendlindje aisolli me vete një numër abetareshqë i shërbyen për hapjen e shkollëssë parë në Dibër nga vetë ai në vitin1988. Kjo shkollë punoi vetëm njëvit, pasi që atë e mbyllën autoritetetosmane. Edhe pse një për një kohëtë shkurtër ajo pati jehonë të madhedhe ndikoi në zgjimin e ndërgjegjeskombëtare. Në vitin 1893 Said Na-jdeni e hapi sërish shkollën në kryetë së cilës e vendosi HoxhëMuglicën. Edhe kjo shkollë pas vep-rimtarisë 1 vjeçare sërish u mbyll ngaautoritetet osmane.

Në vitin 1895 Said Najdeni sh-kon përsëri në Stamboll për tu takuarme Lëvizjen Shqiptare por atje ar-restohet dhe dërgohet në burgun eEdrenesë ku takohet me patriot tëtjerë të shquar si Haxhi Zeka, Ham-di Ohri, Ibrahim Mitrovica etj. Paslirimit nga burgu ai viziton katër vila-jetet dhe gjatë qëndrimit në Shkup

sërish burgoset. Në vitin 1900 ehapën për të tretën herë shkollënshqipe në Dibër. Pastaj vazhdon meaktivitetin e tij patriotik në Lidhjene Pejës. Veprat kryesore të njohurajanë “Abetare” e gjuhës shqipe “Nde-tefrole” gegenisht dhe “Fe-Rrëfenjësjae muslimanëve”, të dyja të shkruarame alpfabet dhe shkronja latine.

Parulla e Said Najdenit ishte “Qëshqiptarët të shpëtojnë nga rrezikuka vetëm një rrugë: me u zgjue kom-bi, me mësue gjuhën e tij, me i dalzot vetes”.

Josif Bageri u lind në vitin 1870në fshatin Nistrovë të Rekës sëEpërme të Dibrës dhe është një ndërfigurat më të shquara të Rilindjessonë Kombëtare. Është poet, proza-tor, gazetar dhe publicist. Atdhetar iflakët, i cili tërë jetën dhe veprën iakushtoi çështjes kombëtare sh-qiptare.

Në vtin 1887 inkuadrohet nëLëvizjen Kombëtare Shqiptare nëSofje ku veproi bashkë me shumëatdhetarë të cilët i ndiqte pushtetiosman. Më 1 janar të vitit 1893 atathemeluan Shoqërinë Shqiptare“Dëshira” ku Josifi ishte ndër aktiv-istët më të shquar. Në vitin 1899shkoi në Stamboll ku u takua meNaim Frashërinë, i cili asokohe ish-te shumë i sëmurë, por te Josifi lambresat më të thella, për çka Josifiia kushtoi edhe poezinë “Vajtim mbivarrin e të ndjerit vjerështor Naim

Frashëri”, ku ai vdekjen e Naimin etrajton si tragjedi e kombit shqiptar.Gjatë periudhës së vitet 1905-1907ndihmoi shumë në përhapjen e ar-simit shqip ndër masat popullore.Ishte luftëtar i denjë për gjuhën dheshkollën shqipe. Ai në vitin 1908hapi shkollën e parë shqipe në Rekënë fshatin e tij të lindjes Nistrovë.Në maj të vitit 1910 filloi ta botojëgazetën me titull “Shqypeja e Shqyp-nisë” e cila luajti një rol të madh nëpërhapjen e arsimit dhe trajtimit tëçështjes së Shqipërisë. Pas shpalljessë Pavarësisë së Shqipërisë, Bagerivendoset në Durrës ku Qeveria eemëron redaktor të revistës “Ushti-ma e Krujës”. Vdes në vitin 1915 nëShqipëri. Josif Bageri la pas shumëshkrime të botuara e të pa botuaranë poezi, prozë, platforma politike,artikuj, komente dhe klithje politike.Gjatë veprimtarisë së tij pati bash-këpunim të ngushtë me figura tëshquara dibrane si Said Najdeni, Jas-har Erebara, Atanas Albanski, NikollaIvanajn, si edhe me Luigj Guraku-qin.

Personaliteti dhe vepra e tij poli-tike e bëjnë të jetë i pavdekshëm sëbashku me Said Najdenin dhe përkëtë qëllim ata do të jenë edhe kre-naria e këtij sheshi i cili që nga sotdo të quhet “Sheshi i Rilindësve nëDibër”.

Arben Çejku ambasador i Sh-qipërisë në Shkup në fjalën e tij për-shëndetëse, u shpreh se “Është njënder i veçantë sot për mua që adresojsot urimin e përbashkët për festën eFlamurit nga ky piedestal i Rilindjessonë Kombëtare, që sot e tutje do tëquhet shesh i Rilindësve të Dibrës.Kjo është një ditë e madhe për tëgjithë ne, një ditë respektimi dhegëzimi. Ne do të punojmë për tëpërjetuar një pjesë të historisë sonëkombëtare atje. Falënderojmë edhekontributin e BDI-së që është në ko-alicion qeverisës, e cila po i vë nëjetë të gjitha premtimet dhe historinëtonë kombëtare”.

Bustin e Josif Bagerit e zbuluanAli Ahmti dhe Bashkim Mashkulli,ndërsa bustin e Said Najdenit e zbu-luan Argëtim Fida dhe Arben Çejku.

Ky manifestim u shoqërua me njëprogram artistik të rapsodëve dhevalltarëve dibranë.

Treva e Dibrës, si mbarë kombi ynë ka nxjerrëprijsa popullor të luftës për atdhe, njerëz të

thjeshtë por me bëma të mëdha, bij të patundurkundër pushtuesve të huaj.E një ndër këta luftëtarëështë edhe Haziz Muda.Ky bir i Dibrës martire ulind në fshatin Pilafe rreth vitit 1869 në një familjeme tradita atdhetare.Qysh në fëmijëri u edukuame kulturën e odave e mbi të gjitha me zjarrin eatdhetarizmit e të dashurisë për vendin enjerëzit.Për herë të parë e filloi betejën kundër ush-trisë së Turgut Pashës në vitin 1910 në Qafë Prush.Ushtria turke në këtë kohë, pasi pushtoi Kosovëndhe pastaj Dibrën internoi e burgosi mbi 430 bur-ra në Manastir ndër ta edhe prijësi popullor HazizMuda. Me t’u liruar nga internimi Hazizi u radhitme krerët e kryengritjes të cilët tashmë kishin kri-juar çeta duke bërë kështu rezistencën kundërturqëve.Hazizi ishte i pari që organizoi qëndresëne afroi luftëtarë nga fshati i lindjes Pilafe dhe trevatpërreth dhe bashkë me dibranët trima u nis drejtShkodrës ku qëndroi plot shtatë muaj.Bashkë metë ishin edhe Islam Muda,Abdulla Çenga,MalëKaba, të cilët luftuan me vetmohim në mbrojtje tëShkodrës, kurse Kadri Çenga dha jetën po në

Kur vikati Haziz Muda, besa besë bini burra…KUJTESË: ME RASTIN E PËRVJETORIT TË LINDJES

Shkodër.Ende pa u mbyllur mirë plagët e Shko-drës në shtator të vitit 1913 dibranët i provon fati ihidhur në një tjetër luftë, kundër hordhiveserbe..Në këto beteja ky luftëtar i rreptë, ky organi-zator i flaktë e prijës popullor u shqua përheroizmin që tregoi..Në luftën e vitit 1920 HazizMuda ishte ndër krerët kryesor kundër ushtrisëserbe si dhe në takimin që pati gjenerali serb menjë pjesë të krerëve të kryengritjes. Takimi me gjen-eralin serb dështoi e kryengritja ishte pregaditurnë mënyrë perfekte..Në mëngjez sapo zbardhi,pushkët e para ushtuan në Fushë Çidhën, në kod-rat e Shumbatit, pastaj në Ostush.Pas një gjysmëore Haziz Muda jep urdhërër të sulmohej artileriaarmike në Kabe.Mbas një ore lufte të përgjakshmeusharët serb u dorzuan, ndërsa komandanti i tyreiku me 4-5 veta.Herë pas here në betejat kundërpushtuesve trimi Haziz Muda fitoi aftësi të rrallaorganizative, besim tek malsorët, tek shokët eluftrave, tek komandanti legjendar Elez Isufi.Gjatëbetejave u duk qartë shembulli prej qëndrestari eprijësi të talentuar.Në betejën e vitit 1921 kundër

serbëve Haziz Muda ishte njëri ndër tre prijësitpopullorqë udhëhiqte betejat nën komandën e ElezIsufit. Megjithëse serbët ishin më shumë në numëre me armatim të madh më 10 nëntor 1921 u detyru-an të tërhiqen duke lënë mjaft të vrarë eplagosur.Nga luftëtarët dibranë ranë heroikishtAbdulla Cara nga Reçi,Osman Methasani nga So-hodolli dhe disa të plagosur.Populli e përjetoi nëkëngë betejën e dibranëve:

“…Luftën Dibra prapë e nisi,N’Kodër të Leshe pushka krisi,Elez Isufi ka çue fjalë, me i dalë hasmit ballë për ballë,Dibrës faqen me ia zbardhë.Kur vikati Haziz Muda,besa-besë-bini burra ,skuqen malet anë për anë,lufton Dibra për vatanë…”Haziz Muda mori pjesë me armë në dorë në të

gjitha betejat kundër pushtuesve të huaj që ngaShkodra e në Kolesjan.Ai ishte dhe mbeti njëndër besnikët më të vendosur të gjeneralit me

shajak Elez Isufi të cilin e ndoqi pas edhe në marstë vitit 1922 në Tiranëqë .Për Qeverinë e atëher-shme Haziz Muda ishte një kundërshtar i flaktë icili nuk u pajtua asnjëherë sa ishte gjallë.VetëQeveria e pa Haziz Mudën me syrin e kundërsh-tarit e nuk ia çmoi meritat si luftëtarë e prijës pop-ullor por pregadiste natën plane se si mund tëeleminonte njerëz të tillë.E radha i erdhi edhe trimittë Dibrës, njeriut që nuk e hoqi kurrë pushëknnga supi Haziz Mudës. Në mars të vitit 1923 sëbashku me Vesel Kaloçin dhe Bajram Çengën uvra në një pritë në Vajkal të Bulqizës.Vrasja ishtethjesht larje hesapesh si kundërshtar i qeverisë.Nëvitin 1984 Haziz Muda u shpall dëshmor iatdheut.Lufta për atdhe, qëndresa për liri, roli i tijsi luftëtar e prijës popullor do të rrojnë nëpër ko-hëra e breza.Do të mbetet si testament e lapidar ipërjetshëm ajo që muza popullore e gdhendi përtë mos u harruar kurrë:

“…Kur vikati Haziz Muda, besa besë bini bur-ra!...”

MEVLUD BUCI

kulturë


intervistëBisedë me Nin Gjergj Rajtën,njeriun që sfidon sëmundjet.

“Më dhimben vetëm sytë,Do të shohin dhambët e amshimit,Tue u mbyllë përpara.”

E kam fiksuar në kujtesë mbi njështrat në spitalin e Peshkopisë nëjanar të vitit 1972. I sëmuri që viz-itoja ma tregoi me gisht mekeqardhje: “Ka një sëmundje të keqe,më tha nën zë, nuk e ka të gjatë”...

E kam takuar më vonë tek Liqenete Lurës në një kamp të rinjsh e tërejash të shkollës së mesme bujqë-sore “Nazmi Rushiti” ku isha më-sues...

E kishte mundur sëmundjen...Për disa kohë e humba...Kur erdhi në Peshkopi, mësues në

Melan, më tha se kishte qenë më-sues në Shëngjin.

Deti i kishte bërë mirë...U bëmë miq, miqësi që do të

udhëtonte jo vetëm mbrëmjeve nënkurorën e blinjve, në atë shëtitoreunikale ku edhe sot bëhet xhirombrëmjeve, por edhe në vendlind-jen e tij në Krej-Lurë, në kullën eGjergj Rajtës, atë karakoll ku ka bujtëBajram Curri.

Para dy vjetësh i kishte lënë djalitnë Tiranë “Pengu i fjalës”, një përm-bledhje në poezi e në prozë mepërkushtim të veçantë e me porositë ma sillte sa më shpejt në Athinë...

E takova këtë shtator në Tiranë.Pimë një kafe e biseduam gjatë. Ithashë se dëshiroja tu ngjiteshimbashkë maleve të Lurës, të flemë njënatë në kullën e Gjergjit...

Më tha se astma ia kishte ngrirëhapin. E ndjeja në frymëmarrjen etij.

Jam i sigurt se një ditë do tëngjitet përsëri në ato male. NinGjergj Rajta është i atij brumi që isfidon sëmundjet...

Një bisedë me Nin Rajtën tëçlodh, të merr në krah e të çmall,një lloj çmallje që të hyn në shpirtsi të marrësh në krah një shok, njëmik, një fëmijë që qesh...

* * *

Ta fillojmë me dashurinë tëndeme letërsinë, mësues i së cilës keniqenë për shumë vite, por edhe si njënjeri që shkruan: Cili është mendi-mi juaj për të shkruarit si akt kr-ijimtarie.

Para se të flas, dua të nënvizoj seajo çfarë unë kam botuar është epapërfillshme, kështu përvoja imekrijuese është e tillë që, përgjigjja epyetjes suaj, nuk do të jetë fort eqëlluar. Megjithatë vite të tëra meslibrave dhe jetës intelektuale nëpërgjithësi, më japin pak të drejtë,të them diçka, pa pretenduar për njëmendim origjinal, pasi ndikimet etë tjerëve, përcaktimet e tyre, shpeshtë mbetura anonime, janë të pash-mangshme.

Le të vijmë tek pyetja. Akti i tëshkruarit është i magjishëm, disihyjnor, kështu e kanë përcaktuarprej kohësh, por është edhe një punëe stërmundimshme .Shkrimtarit i duhet të jetojë kohënnë tre dimensione; duke sjell të sh-kuarën, përjetuar të tashmen dheprojektuar të ardhmen. Ai është i

Sëmundja më lodhi por edhe mëforcoi duke zhvlerësuar vdekjen

vetëdijshëm për këtë akt flijimipjesë-pjesë. Ndonëse shkrimtari idimensioneve të mëdha, po aq saedhe njeriu, nuk e kërkojnë lavdinë,vepra e tyre do tu sigurojë ekzistencëedhe kur ata nuk do të jenë. A nukpaskan pra ata shumëçka prej mar-tirësh ?

Folkner thoshte se ka dy lloj sh-krimtarësh: Të parët shkruajnë dukeu nisur nga tema, për ti kontribuarpërsosmërisë së njeriut, të dytët nis-en nga mendimi për t‘u pasuruar. Tëdytët mbushin fletët ashtu me nx-itim. Për këta lloj shkrimtarësh,Folkner porosiste lexuesin, sapo t‘ipikasë librat e tyre, ti flakë me nev-eri.

Çfarë është fëmijëria për ju?Gjithçka. Ajo është një pjesë e

jetës sonë, që, sado e zhytur nëzgafellat e ndërgjegjes, na dhemb.Dashuria për të është krejt e veçantë,e vështirë për tu shprehur. Ajo ësh-të gjithçka, për atë që do të nis tëshkruajë. Është fillesa jonë, ku ësh-të ngjizur ndërtimi ynë shpirtëror,është gatuar karakteri ynë. Në fëm-ijëri nis udha e jetës që do të përsh-kojmë, e gjatë dhe tejet e lodhshme,me të përpjetat dhe të tatëpjetat esaj, megjithatë njeriu do t’i kthehetme mendje herë pas here, si për tëmarrë forca të reja për qëndresë. Atyfitojnë hapësirë cilësitë dhe virtytettona, përcaktohen lidhjet e mrekul-lueshme me njerëzit. Në këtë moshëtë brishtë hedh rrënjë vetja jonë elidhur pazgjidhshmërisht me pragun,dashuria për të gjer në adhurim. Atyzë fill kujdesi për t’i qëndruar be-snik atij pragu, duke zbatuar mepërpikëri një kod etik tradicional,përpunuar në shekuj, që të tronditme virtytet e mrekullueshme që bart.Fëmijëria mbetet e bukur gjithmonë,ndoshta ngaqë me kalimin e vitevebëhemi nostalgjikë, e nostalgjia kavetinë e çuditshme; vështirësitë ifshin nga kujtesa dhe rezervon vetëmgjërat e bukura, të cilat na mbajnëgjallë sa jeta.

Ku lindi Nin Rajta?Unë kam vendlindje Krejë-Lurën

. Aty kalova fëmijërinë, në ato bjesh-kë të cilat sikur më shoqëruan nga-do që shkova. Mbaj mend netët emagjishme në ato male, kur 5-6vjeçar reshtnim delet dhe shpeshherëhumbitnim me fantazinë tonë fëmi-nore, duke numëruar yjet, si për tumarrë me diçka, ndërsa vargu i gjatëi deleve dukej se s’do të mbarontekurrë.

Ndonjë detaj i veçantë?Bashkë me djalin e xhaxhait Bar-

dhin, vërsnikë në moshë, kishim njëafrimitet të jashtëzakonshëm me gjy-shin Zef, tatën, siç e thërrisnim. Këtëafrimitet do ta ndjeja më mirë nëmoshën 24 vjeçare, kur si rezultat injë patologjie gjaku, pësova njëgjendje stresante. Asnjëri ngapjesëtarët e familjes nuk e kishte tëlehtë të më ndihmonte të dilja ngaajo gjendje, përkundrazi, ndonjëherëme ndërhyrjet e tyre, vetëm sa e ten-siononin më keq gjendjen time.Kisha afro 2-3 ditë e net pa gjumë.Natën e tretë, tek vështroja gjyshin,portreti i tij i paqmë dhe e tërë qe-nia, më përcillte një qetësi aq shumë

të dëshiruar prej meje. U ndjeva iqetë. Atë natë fjeta. Gjyshi për muaishte një provë që duhet ta kaloja,dhe ashtu para tij, më duhej t’i dësh-moja vetes se isha i denjë t’i qën-droja përballë, pa brejtje ndërgjegje-je. I jam mirënjohës edhe sot kur esjell në mëndje këtë detaj. Për fatintonë të mirë, ai jetoi gjatë, kaloishekullin.

Sa ka ndikuar Krej-Lura, por edhegjithë ata vendet të bukura që kanëpër “mbiemër” fjalën Lurë: Fushë-Lura, Borie-Lura, Gurë-Lura, Lan-Lura... në formimin tuaj të përgjiths-hëm intelektual dhe letrar?

Unë lidhjet me Lurën i kam tëshenjta, malli për vendlindjen tëpërvëlon. Vitet e fundit nuk kamshkuar shpesh, por … atje shkoj memëndje natën, atyre bjeshkëve që ikam shëtitur kur isha i vogël. Ëndrrati kam me atë vend të bukur, atyrelëndinave dhe pyjeve që kur ushto-nin të ngjallnin frikë, por dhe të in-jektonin një lloj stoicizmi, si për tasfiduar ndjenjën e parë. Peizazhi ësh-të i papërsëritshëm, ai të bën ta du-ash me gjithë shpirt këtë vend, ndajshpesh rropatem në ëndërr; herë nëFrash, herë në Fushë të Vjerthit eFusha të Lugjeve, herë në Blaç, e herëtek liqenet.

Lura,me relievin e saj të përthyer,një krahinë me etnos dhe folk disi tëveçantë, të cilit historia i ka detyru-ar epikën, si shprehje autentike tësaj, ka lënë gjurmë në përcaktimin etipareve të atyre njerëzve. Nga Lura,ashtu si në përgjithësi nga malësitë,dolën individë të profesioneve tëndryshme në nivelin e kohës, dhe kurndonjë, i pajisur me inteligjencënatyrale, do ta pasojë atë in-teligjencë me dije e kulturë të fituarsistematikisht, atëherë ngjet mrekul-lia… Këtej do shpjeguar fakti seandej erdhi Dr. Prof. Shaban Sinani,vepra e të cilit prej vitesh ështëshumë dimensionale për problemete kulturës, etnokulturës dhe alban-ologjisë. Nuk e teprojmë po të themise, kapacitete të tilla u vijnë joshpesh kombeve të mëdha.

Do t’ia atribuoja Lurës dhe rre-thanave historiko-shoqërore të saj,mbijetesën në këtë zonë të këtyremalësorëve, mprehjes së vullnetit dhekëmbënguljes së tyre, për ta nënsh-truar natyrën dhe për t’i rrëmbyer asajgjithçka u duhej.

Avantazhet që të jep Lura dhe jetaqë gëlon brenda atyre kullave tëbardha, është shumë interesante, pake vështirë, por gjithsesi u jep dorë

njerëzve që do të merren me artin etë shkruarit. Nga njëra anë peiza-zhet mahnitëse të saj, nga ana tjetërjeta e vështirë, do ta kompletoninkrijuesin. Borgesi thotë: “Unë që jammalësor, e di se sa vlen miqësia eshpirtit me gurin.” Është e njohurthënia se krijuesit i duhet të bëjëjetën e “dreqit”. Ky është fati i tij.

Kam një fotografi tuajën fotografiqë e kam fiksuar, në mos gabohem,në gusht të vitit 1972, tek Liqeni iZi në një pozicion meditimi, mevështrimin mbi pasqyrën ujore kudukej sikur ishin mbjellë në të kuro-ra e bukur e pyllit dhe kreshta mal-ore ku po të ngjitesh mbi të do tëndjesh sa të bukur janë, në njërinkrah malet, pyjet dhe liqenet e Lurësdhe në krahun tjetër malet, pyjetdhe burimet e Mirditës dhe të Mat-it...

Më ngjalle kujtime, më ngrite lartdhe më ule buzë atij liqeni që përnga bukuria dhe thellësia është iveçantë. Jam me Viktorin, njëshokun tim nga Tirana. Kemi qenëbashkë në një kamp me të rinj dhetë reja dibranë. Çadrat i kishim ven-dosur tek Liqeni i Luleve. Falemind-erit për atëherë dhe për sot...

Peshkopia është qyteti ku kenijetuar më shumë. Në çfarë raportindiheni me këtë qytet kulture dhevlerash?

E konsideroj fat që jetova në atëqytet, u arsimova në atë qytet mevlera dhe mendësi të rralla. Ai qytettë ndihmon të mbetesh ai që je, largdyzimit të njeriut. Ai të përfshin nëvorbullën e vet, të përpunon për t’ushkrirë organikisht me jetën e tij plotritëm. Në këtë qytet gjendej shkol-la, biblioteka, kinemaja si dhe teatrii estradës, që mbushnin jetët tona.Ishte një kohë kur njerëzit rendninpas dijes dhe kulturës. Jeta artistikeziente në atë qytet të vogël, kjo doe-mos sillte atmosferë për krijuesit.

Ju jeni përballuar me njësëmundje potencialisht të pa-shërueshme dhe keni mbijetuar. Sika ndikuar kjo tek ju?

Po, e vërtetë. Në moshën më tëbukur, në rininë e parë u përballame një sëmundje të rëndë gjaku. Ajomë kushtoi shtrenjtë: më ndali hov-in në të gjitha drejtimet, po, çuditër-isht diçka e pashpjegueshme më pa-jiste me një durim të madh. Kështuu bëra palë me mjekët, të cilët pobënin të pamundurën në këtë“ndeshje” me sëmundjen. Ishte viti1968… Në fillim më mjekoi Dr. Prof.Pandeli Çina. Reparti i hema-tologjisë do të ngrihej vite më vonë.Dr. Aleko Veshi, Dr. Ruka dhe Dr.Keti aplikuan të rejat shkencore menjë përkushtim dhe humanizëm tëjashtëzakontë për ne pacientët .Kujdesi i tyre më emocionon kur esjell në kujtesë. Mjekët dëshmuannjë humanizëm dhe këmbëngulje qëmjerisht, zor se gjendet sot.

Sëmundja shpeshherë më lodhi.Nga ana tjetër më forcoi duke zhv-lerësuar vdekjen në njëfarë mënyre.Ajo shpeshherë më bëhej si diçka elargët, e largët dhe që s’kishte asnjëlidhje me mua. Do të përsërisja dhenjë herë tjetër intervistën e Borgesitdhënë A.D: “Jam i përgatitur të vdeskurdo qoftë... Çfarë çilimi, ç’lehtësipër t’i dhënë fund gjithçkaje, e sido-mos Borgesit”. Më poshtë aivazhdon:”Ajo që njeriu kërkon tëmësojë është se, në ç’mënyrë do tëvdesë?!”

Rreth vdekjes mendonim shpesh,pse jo, ndjeja edhe dhembje. Gjith-monë i frikesha momentit të fundit.Martin Camaj thotë:” Më dhimbenvetëm sytë: /Do të shohin dhambëte amshimit/ Tue u mbyllë përpara”.

Por këto ishin gjendje intensivetë shkurtra. Pastaj vinin çaste tëtjera, dhe pastaj harresa, kjo mrekulliqë ngjet në trurin e njeriut. Për sh-

merr kopjen tënde


kulturë

Artin Spahiu, drejtor i Qendrëspër Kulturë në Dibër të Madhe i

emëruar në fillimvitin që po lëmëpas, për kënaqësinë e tërë dibranëvesolli një frymë të re në menaxhimindhe organizimin e shumë aktivitetevedhe prezantimin e një spektri të gjerëvlerash kulturore dhe artistike nëqendrën për kulturë që po eudhëheq.

SUKSESE PËRKUNDËR VËSHTIRË-SIVE FINANCIARE

I pyetur për punën njëvjeçare tëkësaj qendre kulturore, drejtori Ar-tin Spahiu, na tha se, “detyrën timenë këtë Qendër për Kulturore e fill-ova në një gjendje të vështirë finan-ciare dhe me borxhe të trashëguaranga paraardhësi im. Punën time dhetë stafit tim e vështirësonte edhe faktise paraardhësi im nuk i kishte bërëaplikimet e duhura dhe të nevojshmeme projekte nëpër institucionet për-katëse.

Përkundër kësaj situate të palak-mueshme Qendra jonë për Kulturëgjatë vitit 2009 arriti të realizojëshumë aktivitete kulturore. Vlen tëpërmendim koncertin me këngëqytetare të SHKA “ Teuta” nga Teto-va, koncertin të maestros të njohurBoris Trajanov, koncertin ekëngëtarëve të rinj dibranë, koncer-tin e këngëtarëve dibranë në Elbasan,koncertin për Ditën e Flamurit, nëbashkëpunim me Komunën e Dibrëstë Madhe dhe Shoqatën e ish të Bur-gosurve dhe të Dëmtuarve PolitikShqiptarë, koncertet fetare me Ilahijepër ditëlindjen e Pejgamberit s.a.s,koncertet për Fitër Bajramin dheKurban Bajramin, koncertin e An-samblit nga Mitrovica e Kosovës.Ndihmuam në realizimin e dyshfaqjeve me fëmije- “Shi ne Plazh”dhe “Lulja dhe Shega” dhe mundë-suam shfaqen e komedisë profesio-nale të trupës nga Tirana “Burri imka 0 km”.

Gjer në fund të këtij viti kalen-darik, do të shfaqet drama për fëm-ijë “Lulja dhe Shega” dhe një kon-cert rinor me këngëtarë dibranë.

Në bashkëpunim me Komunëne Dibrës të Madhe organizuam Fes-tivalin “ Teatri Shqiptar në Maqedo-ni”-Dibra 2009, ku morën pjesëgrupe teatrore nga Maqedonia, Sh-qipëria dhe Kosova. U mbajt Por-tiku Poetik “Dr.Lutfi Turkeshi”, kumorën pjesë poet dhe shkrimtarë tëshquar nga trojet shqiptare. Në këtëkuadër organizuam panairin e librittë shtëpive botuese shqiptare dheekspozitën e librit me autorë di-branë. Organizuam tre ekspozita mefotografi dhe piktura të autorëve di-branë.

PASURIM I BIBLIOTEKËS DHE IAMBIENTEVE KRIJUESE

I pyetur për gjendjen e bibliotekësdhe të ambienteve tjera krijuese,Artin Spahiu, shtoi se, “ bibliotekëne qytetit e kemi pasuruar me 200tituj të rinj, të autorëve më të mirëbotëror, duke mos përjashtuar edheliteraturën fetare islame.

Dibër e Madhe -Artin Spahiu, drejtor i Qendrës për Kulturë

Shumë aktivitete dhe prezantim vlerash

Kemi krijuar hapësirë të përshtat-shme internet, leximore multifunk-sionale me dhjetë kompjuterë, qëshfrytëzohet për takime të ndryshme,duke përfshirë shoqatat joqeveritaredhe mbledhjet e Këshillit të Komu-nës së Dibrës të Madhe.

Në këtë kuadër kemi krijuar “Kën-din e vendlindjes” dhe “Këndin eautorëve dibranë”. Me këtë rast du-het të theksoj vënien në funksionimpas disa dekadash të ambienteve tëping pongut që shfrytëzohen nga Klu-bi i ping pongut, ambientet e shahutdhe së shpejti do ta aktivizojmë edheshkollën e shahut. Dyert e Qendrëspër Kulturë janë gjithnjë të hapurapas afarë kompensimi për SHKA-të,OJQ-të dhe nismave dobiprurëse tëqytetarëve, duke përfshirë edhe or-ganizimin e debateve të ndryshmerinore.

BODRUMI DO TË BËHETQENDËR AKTIVITETESH

Synimi ynë mbetet rikonstruksio-ni i ambienteve të bodrumit dhe rik-thimi i tij në qendër për shumë ak-tivitete rinore, të cilin nuk arritëmta realizojmë për shkaqe financiare,por tani kemi aplikuar me projektedhe presim përgjigje pozitive.

Përpjekjet tona në të ardhmen dotë jenë të përqendruara në krijimin eambienteve, ku të rinjtë dibranë nëmënyrë të kulturuar dhe të dobish-me do ta kalojnë kohën e lirënëpërmjet aktiviteteve të shumta

kulturore, kompjuterike dhe të aktiv-iteteve tjera.

Falënderoj tërë mbështetësit,posaçërisht pushtetin vendor dhe kry-etarin Argëtim Fida për ndihmën epa rezervë për të gjitha aktivitetet dhesidomos për ndriçimin e hapësiravetë jashtme të Qendrës për Kulturë.

KEMI APLIKUAR ME SHUMËPROJEKTE

Lidhur me parashikimet e aktiv-iteteve për vitin e ardhshëm, drej-tori Artin Spahiu, na tha se, “ përvitin e ardhshëm në Parlamentin eMaqedonisë kemi aplikuar me 12projekte ku janë përfshirë datat erëndësishme historike kombëtareshqiptare. Kemi aplikuar gjithashtume projekte për shfaqje dramash,projekte për veprimtarinë e bib-liotekës, projekte për artin figurativdhe ekspozitat e artit figurativ, pro-jekte në lëmin e folklorit, projektemuzikore-skenike, projekte për bash-këpunim ndërkufitar me Shqipërinë,projektin për veprimtari botuese, dheme projekte për blerjen e pajisjevetë nevojshme. Gjatë vizitës së për-faqësuesve të Ministrisë së arsimit ura dakord që vitin e ardhshëm merastin e hapjes së degëve të disper-suara të USHT-së në Dibër të Mad-he që sipas nevojës tu lihet në dis-pozicion ambientet e Qendrës sonëpër Kulturë” , na tha në fund drej-tori Artin Spahiu.

Rexhep TORTE

AKSION EKOLOGJIK

Në bregun e liqenit u mbollënfidanë dhe u pastrua bregu

Në fundjavën që shkoi në organizim të Qendrës për zhvillim të qën-drueshëm në bashkësi dhe të Shoqatës ekologjike “Deshat” u realizuaaksioni në bregun e Liqenit të Dibrës, ku morën pjesë shoqatat joqever-itare, gjimnazistët dhe përfaqësues të pushtetit vendor, u mbollën 600fidanë arrash dhe u mblodhën 500 thasë me hedhurina plastike.

Nizamedin Papraniku, kryetar i Këshilli të Komunës këtë aksion evlerësoi lartë, në kuptim të ngritjes të vetëdijes së qytetarëve për ta mbrojturambientin përreth liqenit në të mirë të tërë qytetit dhe të imazhit të tij.

Ndërkaq Shuip Marku, përfaqësues i Qendrës për zhvillim të qën-drueshëm në bashkësi, deklaroi se pastrimi i bregut të liqenit dhe mb-jellja 600 fidanëve arrash, do të ndikojë dukshëm në këtë zone përzhvillimin e turizmit dhe të zhvillimit ekonomik të qytetit, sepse kjozonë ka karakteristika të favorshme klimaterike me një florë dhe faunëshumë të zhvilluar.

R.T.

kak të saj, përfshiheshim në vorbullëne jetës që rridhte normalisht. Miqtëtanë më të mirë ishin studentët e vitittë fundit të mjekësisë. Ata miqëso-heshin shpejt me ne, herë duke mar-rë anamnezën, e herë duke vrojtuarnë grup me pedagogët. Prej tyremësonim të rejat më të fundit përsëmundjet. Jo rrallë na flisnin përpedagogët e tyre; dy ndër ta, Dr. S.Dautin (që mjerisht nuk rron më) dheDr. Prof. S. Berishën, i kishin idhuj.Dhe vërtet, të dy qenë mite të mjekë-sisë, ndonëse ishin vetëm në dekadëne parë të profesionit.

Njeriu, në të ri, ka shpresë tëmadhe. Ajo e mban fort, madjendonjëherë mobilizon organizminkundër sëmundjes. Sëmundja mëbëri të ndjeshëm, edhe sot kur shohnjerëz të zbehtë, ndiej dhembje bren-da vetes.

Cilët janë shkrimtarët tuaj tëpreferuar, dhe sa kanë ndikuar atanë krijimtarinë tuaj?

Shkrimtarë të preferuar kamshumë. Ata përbëjnë atë letërsi qëka mbushur jetët tona duke ndikuarfort tek ne. Dhe kjo është njëmrekulli, sa vetiu pyet: Ç’do bënimpa letërsinë? Letërsia është emagjishme, ajo të sjell pranë ndo-dhi, karaktere, gjendje të cilat tëndriçojnë mendjen dhe të dhurojnëemocione të fuqishme, duke të lartë-suar shpirtërisht dhe lehtësuar njëko-hësisht për të ecur në udhën e jetës.

Për hir te së vërtetës do thënë se,letërsia jonë e traditës dhe ajo emëpastajmja, e kryen misionin e tyresi rrallë letërsi e një vendi tjetër,nëkushte të përafërta historike,por ajombetet një letërsi jo kualitative. Kon-statimi i Akademikut tonë Dr. Prof.R. Qosja, emblemë e kulturës sonë,për zhvillime”atipike” dhe “tëpërshpejtuara”të kësaj letërsie,përshkaqe historike që dihen, është mëse i vërtetë. Ndoshta këto qenë arsy-et kryesore që,boshllëku i letërsisësonë u plotësua me letërsi te huajmjaft cilësore. Rreth vitet ’60-’70,për rrjedhojë u njohëm me letërsi tëautorëve të mëdhenj si; Hygo,Balzak, Mopasan, Turgeniev, Çehov,Uitman, Dikens dhe autorëve tëtjerë, në sajë të përkthyesve të sh-këlqyer që u morën me ato kryeve-pra botërore, dhe mrekullisë së gju-hës shqipe për ta përballuar atë letër-si.

Prej vitesh lexoj poezinë e Agol-lit, Arapit, Spahiut si dhe të XhekMarinajt kohët e fundit, poezia e tëcilit të mahnit, një poet i përkryerme shumë jehonë për dimensionete tij kreative. Një vend të veçantëkanë tek unë Podrimja, Shkreli, Vin-ca e të tjerë.

Me poezinë e M. Camajt kam njëlidhje të ngushtë. Më vjen keq që ekam njohur shumë vonë. Poezia etij të mrekullon. Po ta shprehja nëmënyrë të figurshme, do të thoja se,në je duke hequr, ajo të jep motivpër të jetuar. Me këtë poet, më kangjarë e çuditshmja; edhe kur nukkam mundur të zbërthej hermetizmine poezisë së tij, e kam ndjerë atë, ekam përjetuar çdo çast gjendjen qëpërcjell, sipas mënyrës sime. Ajopoezi të zgjeron frymëmarrjen, të bënmë tepër njeri, në gjithë kuptimin efjalës.

Letërsia në përgjithësi, dhe letër-sia e mjeshtërve të mëdhenj nëveçanti, ka një pushtet të jashtëza-kontë tek ata që nisin të shkruajnë.Por shpeshherë ajo u ngre një “kurth”atyre që sapo nisin këtë udhë, pasi

në kontakt me këtë letërsi, individi,me naivitet, bëhet entuziast për këtëakt krijimtarie, duke”paraparë sukses-in”. Sapo nis të shkruaj pëson zh-gënjim dhe e braktis këtë punë,ngaqë nuk i përballon dot vështirësitëe saj. Kjo ngjet se shkrimtarët e mëd-henj, duke qenë gjeni, janë të thjesh-të, por gjithmonë të paarritshëm.

Çfarë mendimi keni për letërsinëe dibranëve, për letërsinë e traditësdhe atë që shkruhet sot?

Letërsia në trevën e Dibrës, e thënëcopë, nuk njohu ndonjë arritje. Nuku krijua dot ajo lidhje me traditën,që përfaqësohej aq denjësisht meHaki Stërmillin. Në 1985 DritëroAgolli do të thoshte:”Kjo trevë menjë folklor kaq të begatë është e pa-mundur të mos ketë poetë”. Dhevërtetë sot kanë dalë krijues me pre-tendime si; Agron Tufa, Ramiz Gji-ni, të cilët i bëjnë nder letërsisë sonë,me individualitetin e tyre të spika-tur. Ndoshta dhe të tjerë do të vijnëshumë shpejt.

Ç’është politika për ju?Fjala politikë për nga ndërtimi,

mbase do të thotë shumëftyrësi. DoZoti kuptimi i saj është tjetër. Gjith-sesi politika, si veprimtari ka lënëshije të hidhur tek njerëzit, ngaqë ataqë e ushtrojnë, shpeshherë nuk kanëpasur integritetin dhe moralin e du-hur. Për rrjedhojë edhe motivet prejtë cilave janë udhëhequr, kanë qenëbanale. Kjo ka qenë fatale për ne.

Cili është vizioni juaj ideal përbotën?

Një botë pa varfëri dhe pa dhem-bje, nga ato që s’i mban as guri.

Çfarë pëlqeni më shumë tekdikush?

Sinqeritetin që buron natyrshëm.Aftësinë për të ndihmuar të tjerët,duke zbatuar parimin biblik, “Jep,pa u rënë trumbetave.”

Çfarë urreni më shumë tek njënjeri?

Mashtrimin dhe mendjemadhës-inë.

Si mund ta përkufizoni këtë tran-zicion të gjatë?

Të vështirë. Ndoshta ka të drejtëpoeti F.Arapi kur thotë:”Liria - vret”.S’duhet abuzuar me të.

Cila do të ishte deviza juaj po tëishit politikan?

Absolutisht, me duar të pastra!Dhe së fundi, raporti juaj me dhu-

ratat? Cila ka qenë dhurata më ebukur që keni marrë?

Të them të drejtën s’kam raporttë mirë; as bëj dhurata, as marr. Këtëvit nga fillimi i pranverës kalova njëgjendje të vështirë (gjithmonë meprobleme shëndetësore). Kur u për-menda nga koma, pyeta “Në ç’muajjemi?”. Më thanë “Është mars!”.Dielli ashtu i dobët depërtonte nëdhomën e spitalit, por nxehte pak.“Fort po shndrit njaj diell e pak ponxeh”- solla ndër mend një varg ngaeposi ynë.

Ishte mëngjes. Dera e dhomës uhap dhe hyri goca e tezes. Në duarmbante një tufë me lule. Ishte poaq e bukur sa dhe ajo. E vendosi tekomodina dhe vuri buzën në gaz le-htë, si për të vënë në provë kujtesëntime të lodhur prej afro 1 muaji. Ishte7 Marsi...

Në pak çaste m’u kujtua si njëvegim jeta ime e lidhur me mësues-inë, këtë profesion, që më shumë setë tillë, e patëm ideal. E falëndero-va Verën, dhe ktheva kokën mënjanë,si për të fshehur sytë, sepse sytë fla-sin shumë...

Abdurahim Ashiku

Artin Spahiu, për kënaqësinë e tërë dibranëve solli një frymë të re në menaxhimindhe organizimin e shumë aktiviteteve dhe prezantimin e një spektri të gjerë

vlerash kulturore dhe artistike në qendrën për kulturë që po e udhëheq.


homazhNDERIM PËR MALIQ BITRIN: Tani ai prehet në tokën e vendlindjes së dashur, nëkodrinën e vogël dhe të bleruar, pranë varrit të nënës dhe të babait, duke e bërë atëvarrezë më të pasur dhe më të vizitueshme.

Nga: XHAFER MARTINI

Kurrë nuk më kishte shkuar ndërmend që unë,mësuesi i tij, të shkruaja këtë shkrim kujtesepër nxënësin tim, Maliq Bitrin. Por ja që jetae tillë qenka. E kam mësuar në shkollën sh-tatëvjeçare të Fushë Alies, kur unë isha njëzetvjeç dhe jepja gjuhën dhe leximin letrar. Embaj mend si tani që Maliqi rrinte në bankëne fundit, në rreshtin nga ana e dritareve, qëishin lyer me bojë të bardhë dhe, në mungesëtë sajë, me gëlqere, që nxënësit të mos shiko-nin përjashta në kohën e mësimit. Ishte njëverbëri e bardhë, por, sidoqoftë, verbëri. Përkëtë arsye në dritare kishte të gërvishtura, meforma dhe madhësi të ndryshme, nga kunxënësit, në orën e mësimit, shikonin pe-jsazhin që hapej para tyre: fusha e gjerë, lumiqë ndrinte si shirit margaritari, pylli me plepadhe shelgje, dhe më tej, kodrat e bleruara. Kurishte moti i ngrohtë, u thosha nxënësve t'ihapnin dritaret, se kisha besim që do t‘ua gozh-doja vëmendjen jo me bojën e bardhë, porme magjinë e letërsisë. Por mësuesi është përtë hapur dritaret e shpirtit që, në kushtet epamjes së kufizuar të kohës, të fusë në shpir-trat e virgjër sa më shumë dritë dhe përparim.Unë këtë e kam bërë, sidomos me nxënësitmë të mirë, që në shkollën e Fushë Alies ishintë shumtë.

Një nga këta ishte edhe Maliq Bitri, që mëshikonte në sy nga fillimi mësimit derisa bintezilja. Kishte sy të kaltër, ishte biond, me flokë tëvalëzuar që më kujtonte Eseninin. Në pamje tëjashtme dukej tip i qetë, i patrazuar nga asgjë,madje si indiferent, por nga brenda ai gurgullonte,si një lumë i madh me rrjedha ujore të nënd-heshme, që vetëm herë - herë u duket trazimi nësipërfaqe. Maliqi ishte nxënës shumë i mirë nëtë gjitha lëndët, por letërsinë e donte më shumëse të tjerat. Aty e kishte zemrën. Aty e kishtemendjen. Mua leximi letrar më dukej i varfër sitekst. Nuk kishte ç‘t‘u thoshe nxënësve, nukmund t'i emocionoje, sepse shumë krijime ish-in futur për tematikën e tyre të përshtatshme,ose për shkak të militantizmit të autorëve. Pran-daj e ndieja si nevojë shpirtërore, në radhë tëparë për vete, por edhe për nxënësit, leximinpara klasës të krijimeve më të bukura të letërsisëshqipe dhe botërore. Pothuaj në çdo orë mësimishkoja me një krijim të ri, qoftë edhe me njëvjershë të vetme. Një herë u kam lexuar disapoezi të Eseninit. U pëlqyen shumë. Maliqidukej që ishte i emocionuar.

Bëmë hartimin e parë. Mbaj mend që ishtenjë temë e lirë për atë kohë, se kishte të bënteme përshkrimin e një dite vjeshte. Ne kishimbërë një ekskursion në natyrën shumë të bukurtë vendlindjes dhe unë i kisha porositurnxënësit që jo thjesht të shikonin, por ta vëre-nin natyrën, të kuptonin bukuritë e sajë, senatyra, u kisha shpjeguar, është shtëpia ku nejetojmë, ku rritemi, burrërohemi dhe vdesim.Ne vishemi sipas stinëve, u kisha thënënxënësve (megjithëse veshja jonë në atë kohëishte shumë e varfër). Por veshja jonë më emadhe, rroba jonë më e kushtueshme, ështënatyra me gjithçka që na shikojnë sytë dhe qënuk na e shikojnë sytë, e shtyja më tej mendi-min. Disa nxënës nuk më kuptonin, disa mëkuptonin. Por unë kam qenë mësues i nxënësvetë mirë dhe shumë të mirë. Pra, isha i bindurqë fjalët e mia nuk shkonin krejt kot. Prisjame një farë emocioni rezultatet e hartimevetë nxënësve. Natyrisht, jo të gjithëve. Hartimii parë që lexova, ishte i Maliq Bitrit. Unë endjeja jo vetëm detyrë korrigjimin e hartimevesi duhet, por e kisha edhe kënaqësi. Prandajsë pari e lexoja hartimin pa vënë majën e lap-sit në të. Kjo ishte për të rrokur të tërën, për taperceptuar atë si një krijim unik në llojin evetë. Hartimi i Maliqit më befasoi me mënyrën

e kapjes dhe të trajtimit të temës. Ju them pateprime se në atë hartim pashë një ese përfilozofinë e natyrës, ku ndërrimi i stinëve nukshikohej thjesht si kapërcimi nga një tremujornë një tjetër, por edhe kalimi nga një gjendjeshpirtërore në një tjetër. Kjo më bëri përsh-typje të veçantë. Nuk kisha menduar kurrë qënjë nxënës i asaj moshe dhe i atij mjedisi kul-turor të bënte një krijim me ndjesi aq të hollashpirtërore. Për Maliqin vjeshta ecte me hapatë ngadaltë dhe me penelin e saj ngjyrostedrurët, duke ua bërë gjethet e verdha, disa prejtë cilave erërat i shkëpusnin nga degët dhe ivërdallisnin nëpër tokë; lumin e turbullonte dheia shtonte turbulencat e brendshme, erërat iashpërsonte, njerëzit i kridhte në ëndërrime,shpresat i mbulonte si me një hi të vakët, zogjtëi bënte të cicëronin dhe të kalonin degë mëdegë. Ishte një hartim ese, metaforë e shpirtittë ri; një hartim që krijonte gjendje shpirtëroretë veçantë. Kishte një trishtim të ëmbël, që tëshkaktonte një marramendje të lehtë si vera emirë, kishte një mall dhe nostalgji të papërcak-tuar. Ndonjë gabim drejtshkrimor apo ndonjëfjali e palidhur mirë, ishin gjëra për redaktorëtpedantë. Unë nuk e ula lapsin e kuq në fle-toren e hartimit të Maliqit për të korrigjuar,por vetëm për të shkruar dy fjalë: Shumë bukur!Nuk i vura notë, pasi arti i vërtetë nuk vlerëso-het me notë. U përpoqa t‘ua shpjegojanxënësve dhe Maliqit pse kisha vepruar në atëmënyrë. Nxënësit më kuptuan. Kurse drejtorii shkollës kërkoi të vihej nota në regjistër dheunë e vura, megjithëse isha i bindur që aihartim nuk duhej vlerësuar si gjithë të tjerët.

Mbas disa muajsh bëmë një orë letrare. Ukisha dhënë nxënësve të lexonin një libër dhetë diskutonim mbi të. Mua nuk më kujtohettitulli i librit, por mbaj mend mirë që ka qenënga letërsia e huaj. Maliqi e kishte lexuar dhefoli me një gjuhë që nuk mund ta mendojepër moshën e tij dhe për nivelin kulturor tëzonës në përgjithësi.

* * *Jeta na ndau. Maliq Bitri ndoqi shkollën e

mesme, pastaj të lartën dhe u bë edhe ai më-sues, pra u bëmë koleg. Maliqi për pak vite kaqenë edhe drejtor shkolle, por në zona të thel-la, ku nuk shkonte asnjë njeri me dëshirë. Por,sidoqoftë, kudo ku punoi, u dallua për aftësiprofesionale, u shqua si një mësues pasionantpër gjuhën dhe letërsinë dhe si një drejtuesvizionar. Ndërkohë, Maliqi bëri edhe ushtrinë.Gjatë asaj kohe ai ka botuar shumë vjersha,poema, përshkrime dhe reportazhe në shtypinqendror. Unë dhe disa shokë bënim përgatitjepër një almanak, (që nuk u botua). Ishim nëfazën e mbledhjes së materialeve nga autorëtë ndryshëm. Në zyrën time (atëherë isha kor-respodent i ATSH-së) Maliqi solli gjithçka qëkishte botuar. Fillova të lexoj krijimtarinë e

tij e cila më dha kënaqësi të madhe. Në atëkohë ai ishte, pa dyshim, krijuesi më i spika-tur dibran. Cilësia e vjershave të tij ishte epadyshimtë. Maliqi përdorte vargun e rregullt,të metrave të ndryshëm, me strofat katërshe,me rimë të alternuar. Të kujtonte Esenininedhe në krijimtari, por nuk e imitonte atë. IshteEsenini shqiptar, i ngjashëm me poetë të tjerëlirikë të asaj kohe, si: Jorgo Bllaci, Dhori Qir-iazi, Musa Vyshka, Koçi Petriti etj. Por Mali-qi, e them me bindje, kishte krijuar profilin evet, individualitetin e vet. Ai nuk rrinte nënhijen e të tjerëve. Më mirë lëshonte një hijetë vogël, por të vetën. Vjershat e tij ishin me-lodioze, përshkoheshin nga një ndjenjë e sin-qertë, kishin plot figura brilante, sidomosmetafora dhe krahasime të spikatura, paralel-izma figurativë etj. Maliqi, si çdo poet ivërtetë, nuk i fuste figurat në poezi me dhunë,në mënyrë të sforcuar, nuk shkruante, pra, përtë krijuar figura, por ato hynin në vjershë nëmënyrë të vetvetishme. Tema kryesore ishteajo e fëmijërisë, peizazhi ishte i vendlindjes.Nga vjersha në vjershë kishte edhe larmi, poredhe një farë uniteti, se katalizatori ishte zemrae Maliqit, aq shumë e ndjeshme dhe delikatenë ndjenja. Tashmë mua nuk më interesontepuna e almanakut “Dibra”, që, edhe po të ishtebotuar, nga Maliqi mund të viheshin nja pesë-gjashtë vjersha. Unë i thashë Maliqit që du-hej të botonte një libër. Nuk deshi. E kamvarë mendjen atëherë dhe më vonë se përseMaliqi nuk kishte dëshirë të botonte një libër,duke menduar se në atë kohë kjo ishte njëngjarje e madhe. Mund të kishte disa arsye,por ndërmjet tyre, pa dyshim, ishte edhe kjo:ai kishte kërkesa të mëdha ndaj vetes. Atij idukej se krijimtaria e tij nuk kishte arritur atënivel që dëshironte.

Maliqi ka punuar për një kohë të shkurtëredhe në gazetën “Ushtima e Maleve”. Po talexosh sot “Ushtimën e Maleve”, firmën eMaliq Bitrit do ta ndeshësh në shumë shkrimetë gjinive të ndryshme gazetareske që kanë lënëmbresa tek lexuesit e asaj kohe, por lënë mbre-sa edhe sot. Shkrimet publicistike të tij janëaq të shumta sa mund të botohet një vëllimmë vete. Po tÌ kesh këto dy libra në duar,mund ta rrokësh në mënyrë tërësore talentin espikatur të Maliq Bitrit në të dyja këto dy fusha.

* * *Në fillim të viteve nëntëdhjetë, kur edhe

në vendin tonë fryni era e ndryshimeve poli-tike, Maliq Bitri ishte mjaft i ri, mund ta qua-je ende djalosh. Ai njohu një gjallëri dhepërtëritje si rrallëkush. U fut si ngadalë dhe sime ngurim në proceset demokratike, por pastajeci me vrull dhe pasion duke u bërë një ngadrejtuesit më aktiv të Degës së PartisëDemokratikë në rrethin e Dibrës. Kryetari i parëi kësaj Dege, i ndjeri Safet Zhulali, njeri iekuilibruar dhe me intuitë, shikonte tek Mal-iqi djaloshin energjik dhe pasionant, të kultu-ruar e tolerant, të aftë për marrëveshje dhekompromise, pa urrejtje dhe shpirt hakmar-rës. Maliqi nuk ishte njëri i zbrazët shpirtër-isht. Ai kishte një personalitet kompleks, nuke shikonte jetën si njëdimensionale, dhe nuki shikonte njerëzit si të prerë me një sharrë, aqmë tepër që ata kishin kaluar nëpër kalvarin emadh të diktaturës ku kishin marrë patjetërplagë morale. E them pa teprime se Maliqiishte shembulli i pushtetarit të ri, me një moraltë ri në udhëheqje, me një shqetësim dhe bren-gosje të re për hallet e popullit. Ai ishte poli-tikan i ri, përderisa u përfshi në vorbujt e saj,por tek ai nuk vihej re vetëm ana politike. “Botajonë shpirtërore…është varfëruar shumë, - sh-kruan Qosja, - saqë i ka mbetur vetëm njëanë, ana politike, si ana më e vrazhdë dhe mëe panjerëzishme e jetës njerëzore.”

Maliqi ishte i zjarrtë në diskutime me cil-indo, por këto ishin më shumë të karakteritteorik, për ndriçimin e rrugës nga duhet ecur,në mbështetje të atyre vlerave demokratike qëduhet të ishin të pranueshëm për të gjithë,pavarësisht nga bindjet e secilit. Por në prak-tikë, në zbatimin e vijës së PD, ai ishte ikujdesshëm dhe i matur duke manifestuar njëpjekuri që rrallë kuadro e kishin në atë kohë.Ai askund nuk shikonte armiq, por kundërsh-tarë politikë, njerëz që, nga një bisedë me zjarrdhe pasion, siç i bënte Maliqi, mund të krijo-nin mendimin se po ndaheshin prapë nga“hendeku klasor”, por, sa mbaronte diskuti-mi, ai u fuste krahun dhe pinin kafe bashkë.Maliq Bitri e shikonte politikën edhe si forcëtransformuese për ndërrim pushteti, por edhesi art, që kishte të bënte me ndryshimin epsikologjisë së njerëzve, sidomos në ato vitete para të pluralizmit politik ku mendja eshumëkujt ishte e çoroditur. Maliqi nuk e zh-vishte politikën nga morali. Në fushën e mar-rëdhënieve me njerëzit ai kishte parasyshthënien e Platoni që “personaliteti i njeriutështë i ngjashëm me një karrocier që drejtondy kuaj kokëfortë; çdonjëri nga të cilët dëshi-ron të ndjekë drejtimin e vetë”. Ishte kënaqë-si të bisedoje me Maliqin. Ku ndodhej ai, ish-te siguria, bindja se kishe të drejtë, hapësirapër të vepruar për realizimin e së drejtës,mundësia për të arritur atje, ku pak kohë mëparë të dukej e pamundur. Kjo, natyrisht, kishtetë bënte me kulturën, me diturinë, dhe meleximet e shumta që ai bënte për të ecur nërrugën e hapur, por më shumë kishte të bënteme cilësitë e tij shpirtërore, me besimin e tijtë patundur në të ardhmen demokratike të ven-dit. Shumë demokratë të orëve të para, siç thu-het jo vetëm për themeluesit e PD në Tiranë,por edhe të degëve të saj në rrethe, me kal-imin e viteve, pësuan zhgënjim. Por zhgënji-mi ishte i natyrave të ndryshme. Një pjesë utreguan të paaftë për detyrat që iu ngarkuandhe, si rezultat i kësaj, u zëvendësuan me tëtjerë më të aftë. Një pjesë, kur erdhën në push-tet, nuk e shikuan atë si imperativë të kohës,si sakrificë, por si diçka që u kishte takuar dheu ishte dhënë me vonesë. Edhe këta pësuanzhgënjim kur mbetën pa pushtet. Një pjesë,duke mos kuptuar rotacizmin, mënyrën se sipushteti në demokraci kalonte nga një anë nëanën tjetër me anë të votës, pësuan zhgën-jimin e mosmbajtjes të pushtetit përgjith-monë. Ndryshe nga këta, zhgënjimi i MaliqBitrit erdhi nga mënyra se si klasa politikeshqiptare e përjetoi qenien në pushtet, duke etrajtuar atë me mendjelehtësi jo si një barrë erëndë që i ishte ngarkuar nga koha për të nxjerrënë dritë një popull që kishte vuajtur shumë nëtë kaluarën e hidhur. Në lidhje me këtë klasëpolitike Kadare ka shkruar: “Koha e kapardisjes

“Maliqi ua thau krahët”të gjithë atyre që e kanënjohur, nëse shprehemme mënyrën metaforiketë popullit. Vdekja e tijështë një humbje edhepër të gjithë. Sa herë ai mevitalitetin dhe optimizminkarakteristik të nxirrte nganjë gjendje e padëshiruarshpirtërore. “Ai frynte sifrymë besimi.”

“Ai frynte si frymë besimi”


homazhsë madhe i erdhi shqiptarëve, ose më mirëklasës politike të tyre, atëherë kur ajo pritejmë pak: pas rënies së regjimit komunist. Ishtenjë trishtim i madh të vëreje sesi një pjesë ekëtyre politikanëve harruan krejtësisht se çfarëu besoi historia: nxjerrjen nga mjerimi e ngatronditja psikike e një populli që kishte vuaj-tur aq shumë e që kishte nevojë më në fundpër jetë, për shëndoshje trupore e shpirtërore,me fjalë të tjera për normalitet.”

Maliq Bitri pati një të kuptuar praktik tëecurisë dhe të proceseve demokratike. Ai e rritiautoritetin e pushtetit të ri të PD, sepse ai epërdori drejt pushtetin. Ai e kishte ëndërruarshumë lirinë dhe i gëzohej pa masë asaj, pornuk u deh nga “parfumi i lirisë”, siç ndodhime shumë të tjerë, që treguan se nuk ishin tëdenjë për pushtet, sepse nuk kishin forca fiz-ike, morale e kulturore për tÌ rezistuar de-formimeve që ai të sjell kur nuk mund ta për-ballosh. Ai ka qenë kryetari i parë i komunëssë Fushë Alies në sistemin demokratik, në vitetmë të vështira, ku sundonte kaosi e errësiradhe kur fitorja e demokracisë ishte arritur vetëmnë planin teorik. Ai u shqua si organizator izoti, tregoi mirëkuptim dhe tolerancë me tëgjitha grupet e interesit; ai kuptoi qysh në filli-met e proceseve demokratike se shteti përbëhetnga institucionet dhe se shëndoshja e tyre kr-ijon stabilitet. Maliq Bitri, për mendimin timkishte kuptuar se pse kishte ardhur në krye tëpunëve, çfarë duhej të bënte dhe si duhej tësillej me këta bashkëfshatarë që kishin vuajturnën diktaturë. Ai mbahet mend si kryetar ko-mune që mund tÌ qaje çdo hall dhe që ishtei gatshëm të zgjidhte çdo problem që ai kish-te në dorë për ta zgjidhur.

Më vonë Maliq Bitri u emërua drejtor i zyrëssë punës për disa vjet. Reformat që po zba-toheshin dhe që kishin të bënin me kaliminnga ekonomia e centralizuar në ekonominë etregut, bënë që shumë njerëz të mbeteshin papunë. Ishte një ushtri e tërë që priste pas dy-erve të zyrave të shtetit, por mundësitë ishintë kufizuara. Maliqi mbahet mend si një drej-tor që u dha rrugëzgjidhje shumë problemeve,duke punësuar sa më shumë njerëz, në radhëtë parë ata që kishin më shumë nevojë dhe qëu përgjigjeshin kërkesave të tregut të punës.Ai mbahet mend si drejtor korrekt, i pakor-ruptueshëm, që jo vetëm nuk mori një lekënga asnjë, por, edhe kur shkonte në kafe mevarësit ose çdo person tjetër, ishte ai qëpaguante nga rroga, i vetmi burim financiarpër të. Maliq Bitri të privonte nga kënaqësiapër t'i dhënë një kafe.

* * *Kohët e fundit Maliq Bitri ka punuar si drej-

tor shkolle në qytetin e Peshkopisë. Është kar-akterizuar nga marrëdhëniet e mira që krijoinë trupën pedagogjike, duke i trajtuar ata si tëbarabartë në kuptimin e barazisë para ligjit,por edhe duke i dalluar dhe individualizuarnë bazë të arritjeve në punë. Ai nuk kishte nëdorë pagat e arsimtarëve, por kishte në dorëvlerësimin e tyre. Dhe këtë gjë ai e ka bërë menjë korrektësi dhe pastërti shembullore.

Sëmundja e egër dhe e pashërueshme e vuriposhtë Maliqin brenda një kohe relativisht tëshkurtër. Ai qysh na shfaqjen e saj ishte ivetëdijshëm se çfarë e priste. Të mençurit ekuptojnë edhe vdekjen dhe e përballojnë mëmirë atë, megjithëse ajo atyre u prish më shumëpunë. Herën e fundit që jam takuar me të, nësenuk gaboj, para katër muajsh, e pashë të dobë-suar. Tashmë ai nuk e kishte më gjallërinë edikurshme, atë aftësinë dhe dëshirën për të hyrënë debate dhe diskutime, nuk ekzistonte mëtek ai pasioni dhe këmbëngulja e zakonshmeme të cilën mbronte mendimet, nuk ekzistontemë ajo pavarësi shpirtërore që ka qenë thelbi ikarakterit të tij si njeri. Shpirti i polemikës ish-te dobësuar. Megjithatë, ne biseduam dhe për

temën e dashur, letërsinë, që na kujtonte të dyve“dashurinë e parë”. Diskutuam edhe për poli-tikë, për gjithçka. Biseda jonë atë ditë zgjatishumë sikur ta kishim parandjerë që midis neshdo të ishte e fundit. Maliqi kishte aftësinë qëtë rrokte natyrën komplekse të çdo dukurie, si-domos natyrën njerëzore. Baleta ka shkruar se“Ndërkohë, do të mbeten përballë të gëzuaritdhe të hidhëruarit, të humburit dhe të fituarit,mashtruesit dhe të mashtruarit, të përçarët dhetë bashkuarit, të përkëdhelurit dhe të qortuarit,tradhtarët dhe të tradhtuarit, “realistët” dhe ide-alistët, autonomistët dhe seperatistët, federal-istët dhe irredentistët, nacionalistët dhe euro-pianistët, tradicionalistët dhe avanguardistët,pacifistët dhe luftëtarët.” Ja, këtë natyrë kon-tradiktore të njeriut dhe të shoqërisë njerëzore,sidomos të shoqërisë shqiptare, kishte parasy-sh Maliqi në çdo debat dhe diskutim, prandajishte sa lëshimtar aq edhe rigorozist, sa moder-ator, aq edhe radikal, sa liberator, aq edhe kon-servator, sa nacionalist aq edhe europianist.Pikërisht për këtë arsye, për këtë qëndrim qëMaliqi mbante ndaj dukurive të ndryshme, kish-te njerëz që thonin që ai “rrëshqet si peshku”,duke mos kuptuar që elasticiteti i tij ishte shfaqjedhe rezultat i të kundërtave në jetë. Nuk i ndry-shojnë mendimet vetëm ata që nuk kanë men-dime, ka thënë një filozof. Populli thotë: “Burriluan, muri nuk luan”. Ose : “Burri nuk ështëRrapi i Terzishtit (ngulur në një vend). Ndry-shimi i mendimeve është karakteristikë përnjerëzit e mëdhenj. Diplomati Luan Rama, nëmonografinë e tij për Fransua Miteranin, ndërm-jet të tjerash, shkruan: “Gjithë personaliteti itij është ndërtuar mbi ambiguitetin, dykuptimës-inë… Ky ambiguitet e lejonte atë që në mëngjestë besonte diçka si të vërtetë dhe në mbrëmjetë bindej për të kundërtën e saj. Cilësia e parë,pa dyshim, nuk e kundërshton të dytën, veçseshpreh një evolucion të mendimit dhe të refle-ktimit të thellë tek ky personazh.”

Maliqi sëmundjen e kishte të pashërueshmedhe të mundimshme. Ata që i kanë qëndruarafër më kanë thënë që e ka përballuar si burrë.Dalai Lama ka thënë se “Vdekja është një çastkritik për të cilin është shumë e domosdoshmetë përgatitesh…E dimë që është pjesë përbërësee jetës, meqë jeta ka domosdoshmërisht njëfillim dhe një fund. Është e kot që të përpiqeshtë shpëtosh.” Maliq Bitri, i vetëdijshëm përfundin e shpejtë, i bëri ballë sëmundjes meburrëri dhe trimëri që nuk dihet nëse ne mundta tregojmë kur të na vijë radha.

Unë nuk kam shkuar për ta parë. Nuk dojata shikoja të shformuar. Doja të ruaja vizion-in Eseninian për të. Dhe ashtu e kam nëkujtesë.

* * *Në fund të një shkrimi si ky, është zakon të

thuhet se “vdekja e tij e parakohshme ështënjë humbje për familjen, të afërmit, shoqërinëetj. etj.” Por për Maliqin këto fjalë shkojnëshumë. Të thëna për Maliqin ato sikur dalinnga faqet e gazetës apo të librit, bëhen protag-onistë për të konfirmuar të vërtetën e tyre.“Maliqi ua thau krahët” të gjithë atyre që ekanë njohur, nëse shprehem me mënyrënmetaforike të popullit. Vdekja e tij është njëhumbje edhe për mua. Sa herë ai me vitalite-tin dhe optimizmin karakteristik më nxirrte nganjë gjendje e padëshiruar shpirtërore. Ai fryntesi frymë besimi.

Tani ai prehet në tokën e vendlindjes sëdashur, në kodrinën e vogël dhe të bleruar,pranë varrit të nënës dhe të babait, duke e bërëatë varrezë më të pasur dhe më të vizitueshme.U varros ditën e Tetë Dhjetorit, kur në Tiranë,nga e gjithë Shqipëria ishin mbledhurdemokratët dhe festonin. Maliqi nuk ishtemidis tyre, por ai punoi dhe luftoi që një copëudhë t'ia shtronte Dekomkracisë për të ecurpa pengesa.

Mijëra njerëz nga Dibra, Tirana, Burreli,Durrësi e rrethinat, të mbledhur në Hamallaj(Durrës) i dhanë lamtumirën e fundit poetit,gazetarit, mësuesit, njeriut të dashur, ShabanHoxha.

Shaban Hoxha u nda nga jeta nga një aksi-dent rrugor më 21 dhjetor 2009 në orët e vonanë Hamallaj, ku mbeti e plagosur rëndë dhegruaja e tij.

Shaban Hoxha lindi më 1957 në Mërskanë,Zalldardhë në një familje në tradita patriotike,kulturore, fetare.

Pas mbarimit të shkollës së mesme pas njëkualifikimi 2-vjeçar u emërua n/oficer dheshërbeu në disa reparte në Burrel. Më vonëpër gati 2-3 vjet punoi si mësues në Zalldardhëdhe në Kull, Durrës.

Një jetë të tërë punoi Shaban Hoxha mender e dinjitet. Me përkushtim dhe ndersh-mërinë e tij si njeri, si kuadër dhe edukatorshtoi respektin dhe dashurinë e të gjithëve.

Kontributi i tij ka qenë i ndjeshëm jo vetëmnë arsim, ku edukoi breza të tërë që sot janëkuadro e dallohen në sektorë të ndryshëm tëjetës shoqërore politike dhe ekonomike, porShaban Hoxha kontribuoi shumë edhe në kr-ijimtari artistike. Ai ka qenë një nga bash-këpunëtorët e gazetës “Ushtima e Maleve”,“Luftëtari”, “Dibra” ku në shkrimet e tijproklamoi vlerat kulturore të Dibrës.

Në vitin 1999 botoi librin e parë “Vendi itradhtuar”, i cili u prit mirë, pastaj “Drini”dhe “Ora”.

Por Shaban Hoxha do mbetet në kujtesën emiqve, shokëve, krijuesve si një aktivist sho-qëror, por edhe si botues e Drejtor i Gazetës“Krenaria” një gazetë informative e kulturoree letrare. Për herë i palodhur, i përkushtuarpër vendlindjen, për Dibrën për të botuar për

Redaksia u shpreh ngushëllimet e saj familjarëvetë Maliq Bitrit, i cili ishte një nga miqtë më të mirë

dhe më dashamirës të gazetës.Redaksia “Rruga e Arbërit”

Lamtumirë, Shaban Hoxha!

këtë trevë, por edhe për Manzën, Sukthin, përIshmin e për piktorin me famë botërore Ibra-him Kodra.

Me vdekjen e parakohshme, në moshën 52-vjeçare të Shaban Hoxhës, familja humbi prin-din e devotshëm, vëllezërit-vëllanë, miqtëhumbën mikun, shokët-shokun e tyre të mirë,nxënësit humbën mësuesin e tyre të dashur.

Familja ndihet e trishtuar për ndenjëntragjike nga jeta e Shaban Hoxhës, por edhene shokët e tij, kemi një shok më pak e njëdhimbje më shumë.

Qoftë i përjetshëm kujtimi yt miku ynë,Shaban Hoxha.

VELO CFARKU, GARIP TROCI,HYSEN UKA, ILMI DERVISHI,

SHAQIR SKARRA, DALI TËRSHALLA

Një telefonatë e pazakontë nga vendlindja masolli lajmin e kobshëm. -”Jam Shaqir Skarra,-

më tha, kryeredaktor i gazetës “Rruga e Arbrit”.Kolegu ynë, Maliq Bitri u shua përjetësisht. Presimartikullin tuaj të hapim gazetën”. Shpirti më dhëmbisi ta kish goditur një rrufe. Nuk më besohej. Ishtemjaft i ri dhe i talentuar. Veçse 52 vjeç. Ndonësetë dy nga fshati Blliqe, më shumë na kish lidhurletërsia. Mblidheshim në shtëpinë e tij dykatëshedhe redaktonim artikujt dhe poezitë tona përgazetat. Unë, sapo kisha hyrë në rrugën letrare,ndërsa ai mrekullonte lexuesit me vjershat dhereportazhet brilante që publikonte gjithmonë nëfaqe të parë. Ishte veçse një 18-vjeçar, kur emri itij ndodhej në çdo zyrë, në çdo shkollë, e në çdoprag, përmes gazetave dhe revistave kombëtare“Zëri i Rinisë”, “Drita”, “Bashkimi”,”Luftëtari”,“Ushtima e Maleve”, “Dibra”, “Rruga e Arbrit”,“Dibra”, “10 Korriku”, “Shqiptarja e Re”, etj. Ishtekoha që merrte pjesë në të gjitha tubimet letrare epublicistike dhe kishte fituar disa çmime letrarekombëtare e lokale. Ne të rinjtë e djeshëm letrarë,dhe mesoburra të sotëm gazetarë e mbanim përidhull. Biblioteka e tij ishte më e pasura. Nuk lintelibër të ri, gazetë dhe revistë pa blerë. Megjithëkëtë talent të madh regjimi komunist nuk ia nxorinë pah vlerat e vërteta letrare dhe publicistike.Nuk i dhanë lejen e botimit të librit me lirika tërralla që kishte dërguar në Shtëpinë Botuese“Naim Frashëri”, vetëm për shkak të biografisë.Madje e emëruan mësues në fshatrat më të thellatë Dibrës, për 20 vite me radhë. Sa në fshatinÇidhën, e sa në Mustafe, ku herë të duhej të ka-lonte ujin e ftohtë të Setës, e herë ujin e rrëmbyertë Drinit të Zi.. Këtu punonin si mësues me“biografi” të keqe edhe Bashkim Gazidede, SafetXhulali, Luan Lazimi, Mirush Mati, Rexhep Hox-ha, Spartak Topollaj, e të tjerë, që në demokracizunë poste të larta shtetërore. Njohja me ta dhetalenti i tij u bënë shkak që në vitet e demokracisëtë merrte vlerat që i takonin. Fillimisht punon sikryetar i Këshillit Pluralist në Fushë-Alije. Më pasDrejtor i Zyrës së Punës e Përkrahjes Sociale nëPrefekturën e Dibrës, deri më 1998, kur social-istët e larguan nga kjo detyrë. Edhe pas kësaj kohe,nuk munguan artikujt e tij politikë dhe analitikë

Lamtumirë kolegu ynë i talentuarnë gazetat “Rilindja Demokratike”, “Albania”, dhenë gazeta të tjera. Janë mbi 300 artikuj, repor-tazhe dhe vjersha të publikuar nga ai në media-ne shkruar shqiptare. Kam qenë shumë i lumturpara kësaj telefonate. U bëra baba për të parënherë. Qindra urime nga gjithë bota kamë marrë.Ndërsa prisja urimin tënd, profesor Maliqi më vjenmandata e vdekjes suaj. Ndërsa tani t’i përjetonqetësinë tënde shpirtërore, mua më kujtohen bise-dat dhe telefonatat që shkëmbenim gati çdo javë.-”Je Esenini i Dibrës”, -më komplimentoje për lir-ikat e mia, ndërkohë që talenti dhe tragjizmi ese-nian flinte brenda teje. Ashtu si Esenini dhe ti ikenga kjo botë në kulmin e shkëlqimit letrar dhepublicistik. Ike në moshën më të bukur, kur famil-ja, arsimi, shoqëria, politika dhe media shqiptarekishin shumë nevojë për ju. Më pate premtuarredaktimin e librit tim të pestë dhe publikimin elibrit tënd të ri, por nuk e mbajte fjalë. Ike pa nathënë as lamturë, gjë që po ta bëjë unë një gjë tëtillë: Lamtumirë kolegu im më i mirë! Lamtumirëprofesor dhe vëlla. Lamtumirë! Të gjithë do tandjejmë mungesën tënde. Por, fli i qetë se nxënësitdo ta kujtojnë përherë me dashuri mësuesin etyre të talentuar, familja njeriun e tyre të dashur,media zërin më të spikatur të saj, kolegët-shokune tyre më të mirë, që sëmundja ua rrëmbeu nëmoshën me të bukur. Ne kolegët e tu, poetë dhegazetarë do ta mbajmë ndezur kredon tuaj kri-juese në të gjitha tubimet letrare. Do ta publikojmëveprën tuaj brilante, sepse ke lënë qindra artikuj,vjersha dhe reportazhe dhe mjaftë tekste këngësh,të kënduar nga këngëtarët më të mirë të Dibrës nëfestivalet kombëtare dhe lokale. Kjo e bën emrintënd të pavdekshëm, sado që prezenca juaj fizikeme këshilla dhe kritikë do na mungojë. Kam shk-ruar mbi njëmijë artikuj të ndryshëm në Mediankryesore shqiptare, por por kurrë nuk kam mend-uar të bëj nekrologjinë tënde në një moshë kaq tëre. Ja që mu desh ta bëja me shumë dhimbje. Letë shërbejnë këto radhë si gjëja më e vogël për ju,që largësia nuk më la t’ju hidhja as dhe një grushtdhe në momentin tënd të fundit. Por do ta bëjkëto ditë sapo të rikthehem në vendlindje.

MENTOR HOXHA“Republika”, datë 19.12.2009



reklamë

Gazetën, falë ndihmës së z. Gazmend Kërkuti, mund ta lexoni edhe në internet në adresën: www www www www www.dibr.dibr.dibr.dibr.dibra.ora.ora.ora.ora.orggggg

Në Kinostudio nuk kenevojë të sorollateshshumë për të gjeturzyrat e kompanisë“Andi Konstruksion”kompani kjo e njohurtashme në fushën endërtimit. Mjafton tëpyesësh të parin që dotakohesh sapo tëzbresësh nga autobuzidhe do të tregojnëpër z Latif Miha,administratorin e kësajkompanie ndërtimi.E njohin të gjithë,jo vetëm nga lokalinë qendër “BarKinostudio” por më sëshumti nga pallatet eshumta që ka ndërtuarnë këtë zonë. Është evetmja kompanindërtimi që më sëshumti po zbukurondita ditës Kinostudionme pallate të bukurae komode. E ndajnuk është nevoja tëhumbasesh kohe dukekërkuar sot për shtëpibanimi, të lirë, funksio-nale dhe tepër komode.

- Nëqoftëse keni kërkuarderi tani në të gjithëTiranën dhe endenuk keni vendosur

- Nëqoftëse ju duhet njëvend i përshtatshëmpër banim dhe nëafërsi të rrugës

- Nëqoftëse hyrjet kërko-ni t’i merrni sipasdëshirës tuaj dhe nëkate të përshtatshme

- Nëqoftëse ju nevojitenlokale të madhësive tëndryshme

- Parkinge për makinattuaja

- Mjedise çlodhëse përtë gjithë dhe argëtimipër fëmijët.

Mjaft jeni lodhur dukekërkuar nëpër Tiranë.

Vraponi tek kompania endërtimit “Andi Kon-struksion” dhe nuk dotë zhgënjeheni. Janë tëvetmit në tregun eTiranës që kanëkonkuruar dhe vazh-dojnë të konkurojnëme cilësi dhe korrektë-si me klientët. Askushnuk është zhgënjyernga “Andi Konstruk-sion”. Aty do tëmbeteni të kënaqur.Do të zgjidhni njëherëe përgjithmonë prob-lemin e strehimit tuajdhe fëmijëve.

Pallati ku po ndërtohetndodhet në “Rruga e Di-brës”, ngjitur me Rajonine policisë Nr. 4

Adresa e kompanisëndodhet:

Rruga “AleksandërMoisiu” Pallati 27/5

Tiranë.

Telefon:(04)23795270682026775

-Ap. 1+1 sipërfaqe 63metra katror, 66 metrakatror, 71 metra katror.

-Ap. 2+1 sipërfaqe 89metra katror, 99 metrakatror, 102 metra ka-tror,1 11 metra katror.

- Ap. 3+1 sipërfaqe ba-nimi 128 metra katror,134 metra katror, 139metra katror

- Çmimi për aparta-mente banimi 800euro

- Çmimi për lokale 1500euro

- Garazhet nga 10.000euro.

Documents

ABDURRAHIM ASHIKU BASHKIM RAMA REXHEP …rrugaearberit.com/arkiva/2009/dhjetor2009.pdfletrare, kulturore e botuese. Në të, aderuan intelektualë të mirënjohur e me integritet,