CompressorstationsEen kwestie van goed plannen en tot in de details afstemmen

Uitbreiding van de familieNieuwe bedrijven versterken de groep en vice versa

Wederzijdse chemieDSM: ‘Bedrijven van A.Hak Industrie leverden fantastisch werk’

‘Combinatie van diensten

ontzorgt de klant

maximaal’Arie SmitS A.HAk ElECtron

zomeruItgAvE voor MEDEwErkErS EN rElAtIES

nummer 2 | auguStuS 2012 | jaargang 1

A.HAkpArk mAgAzinE

ondErlAngs gEkrUist‘tussen odiliapeel en melick leggen we voor gasunie een 48” gastransportleiding van 28,6 kilometer lengte aan. de leiding is een van de laatste onderdelen van de noord-zuid route. op de foto zijn boven de nieuwe leiding twee buizen te zien die al in een ver verleden zijn aangelegd. onze jongens hebben deze bestaande leidingen onderlangs gekruist zonder enige schade te veroorzaken.’

theo VoS HoofdUitVoErdEr A.HAk lEidingboUW

voorwoord

Een warm welkomAls u deze woorden leest, heeft u het eerste reguliere nummer in handen van ons nieuwe magazine, dat niet alleen bestemd is voor medewerkers, maar ook voor relaties. Wanneer je onze mensen en onze opdrachtgevers aan het woord laat over de projecten en de manier van werken van A.Hakpark, komen daar namelijk verhalen uit die voor beide groepen interessant zijn. Daar ben ik van overtuigd. U lijkt daar vooralsnog net zo over te denken, want het Jaaroverzicht 2011, dat volgens dezelfde filosofie is gemaakt als dit blad, kreeg van zowel medewerkers als relaties een warm welkom.

A.Hakpark verwelkomt in dit nummer twee jonge aanwinsten: H.J. Mertens en Plaisier. H.J. Mertens maakt al wat langer deel uit van de bedrijvenfamilie en heeft binnen het cluster A.Hak Industrie zijn draai gevonden. Een mooi contract met onze opdrachtgever Gasunie draagt daar uiteraard aan bij. Van re-centere datum is de overname van het Noord-Hollandse bedrijf Plaisier. Annemiek Plaisier vertelt over haar beweegredenen om het bedrijf te verkopen. Dat had te maken met de klik die er meteen was, maar ook met de grotere zekerheid die een groep kan bieden.

Voor A.Hakpark vormen de twee bedrijven een mooie uitbrei-ding. Met Plaisier haalden we een sterke specialist op het gebied van gecombineerde aanleg van kabels en leidingen in huis. H.J. Mertens is gespecialiseerd in gasontvangststations, de installaties die de overgang tussen het transport- en het dis-tributienet van gas regelen. Daarmee vullen we in de gasketen een ontbrekende schakel in en kunnen we onze belofte dat we totaaloplossingen bieden nog beter waarmaken.

Dat onze bedrijven die oplossingen op heel veel terreinen al bieden, in samenwerking of zelfstandig, is eveneens te lezen in dit magazine. Daarbij beperken wij ons zeker niet tot de pijplei-dingen en kabels waarmee we vaak in eerste instantie worden geassocieerd. We halen het maximale rendement uit masten, vervangen in recordtempo onderdelen in chemische fabrieken en leveren een belangrijke bijdrage aan een supertelescoop waarmee de wetenschap miljarden jaren terugkijkt in de tijd. Lees verder en ontdek het ‘wat & hoe’ van A.Hakpark.

W.D. van GeenhuizenAlgemeen directeur

colofon

FotogrAFie

Anjelina Ganzeveld

Harry Pelgrim

Maarten van der Voorde

en anderen

teKStBiJdrAgen

Adriaan van Hooijdonk

Erik te Roller

Richard van Santen

eindredActie

Richard van Santen

concePt/ontwerP

Medamo

(Barbara Lateur

Loes Sikkes)

Productie

BEK Grafische Producties

Nr 2 | augustus 2012

JaargaNg 1

04 Voorwoord

06 Plaisier blijft zichzelf

27 Inspectie in Japan

27 HIs ontvangt cursisten

27 Bouw nadert voltooiing

30 Certificering

32 Partner aan het woord

08CompressorstationsCompressorstations spelen een belangrijke rol bij het transport van aardgas. Ze brengen en houden het gas onder druk. A.Hak Leidingbouw rondde recent twee projecten af.

23Big BangIn Drenthe speuren topwetenschappers het heelal af met een enorme telescoop. A.Hak Telecom zorgt voor montage, aansluiting en elektriciteitsvoorziening van de kostbare, gevoelige en hoogwaardige apparatuur.

28gasketen compleetH.J. Mertens is een van de jongste telgen uit de A.Hakpark-familie. Met tientallen jaren ervaring in ontwerp, bouw en onderhoud van gasont-vangststations voegt het bedrijf een belangrijk onderdeel toe aan onze diensten op het gebied van gastransport.

26strandweer?Weer of geen weer, A.Hak Infranet heeft al wat uren op het strand van Scheveningen doorgebracht. Ten behoeve van een toekomstig gaswinningplatform voor de kust werden voor-bereidingen getroffen voor de aansluiting van een hoogspanningskabel.

watINHoUD

wat brengen de bedrijven van A.Hakpark samen met hun opdrachtgevers tot stand? op de grootste pagina’s van dit magazine krijgen onze projecten de ruimte die ze verdienen.

Plaisier kan

Plaisier blijven

ALGEMEEN a.hakpark magazine06

Vanaf de officiële overdracht van de aandelen op 16 februari 2012 maakt Plaisier BV uit Middenmeer deel uit van de A.Hakpark familie. Annemiek Plaisier verwacht binnen de groep coaching te vinden op het innovatieve vlak en rugdekking wanneer het gaat om de schaalvergroting in de markt. A.Hakpark hoopt vooral dat Plaisier Plaisier blijft.

annemiek Plaisier komt uit een aanne-mersfamilie en kan zich nog levendig herinneren dat haar vaders zaken niet

altijd van een leien dakje gingen. ‘Had je mij als jong meisje gevraagd naar mijn voornemens voor de toekomst, dan had ik gezegd dat ik geen eigen bedrijf wilde en nooit met een aannemer zou trouwen’, glimlacht ze. Ze leek zich ook aan die voornemens te gaan houden. Niet de aannemerij, maar de intensive care werd haar werkterrein. Tot Piet Plaisier daar verandering in bracht. Niet alleen trouwde IC-verpleegkundige Annemiek met deze aannemer, toen Piet in 2003 overleed stond ze ook nog eens alleen aan het hoofd van zijn bedrijf.Dat zij die functie zou krijgen, was absoluut niet gepland. Het overlijden van Piet kwam onver-wacht, terwijl hij voor een boor- en lasproject in Kazachstan was. ‘over zijn opvolging was eigenlijk nog niet nagedacht’, vertelt Annemiek. ‘In eerste instantie hebben wij met elkaar het bedrijf voortge-zet. Later heb ik op een aantal manieren gepro-beerd om het bedrijf intern over te laten nemen, maar dat is niet gelukt.’

mAn vAn de SleuF

Dus greep Annemiek het roer van het bedrijf dat Piet in 1979 had opgericht. ‘Piet begon voor zich-zelf omdat hij niet onder een baas wilde werken. Hij kon niet goed tegen autoriteit. Hij was een echte vakidioot, heel creatief en altijd met nieuwe dingen bezig. Dat was zijn kracht. Van cijfers en geld had hij minder verstand, daar keek hij eigen-lijk niet naar. Ik ben op een gegeven moment de financiële kant gaan doen. In eerste instantie zon-der dat ik daarin geschoold was, gewoon door het te doen. Later ben ik pas opleidingen gaan volgen. Het voordeel daarvan is wel dat je op die manier de administratie helemaal zelf inricht en precies weet hoe alles in elkaar zit.’ Piet had daar minder kijk op. ‘Hij was een man van de sleuf die eigenlijk nooit op kantoor was. Na een uurtje was het altijd: “Mag ik alweer gaan?”’ Zijn manier van omgaan met de cijfers werkte ook

door in relatie tot klanten. om die maar niet voor het hoofd te stoten liep het bedrijf nogal eens een uurtje meerwerk mis, terwijl Piet ondertus-sen wel bleef investeren in een kabellier hier en een haspelwagen daar. In financieel opzicht heeft Annemiek nog wel eens moeten terugdenken aan de voornemens die ze als meisje had. ‘Vanaf eind jaren negentig begonnen we als bedrijf wat vlees op de botten te krijgen.’

Zeer geZond BedriJF

Toen A.Hakpark in 2011 belangstelling toonde, trof het een zeer gezond bedrijf aan. ‘Het hui-dige Plaisier BV is een bedrijf dat voornamelijk gespecialiseerd is in de gecombineerde aanleg en montage van kabels en leidingen’ zegt Anneriet Hoogland, nicht en rechterhand van Annemiek. ‘Van oorsprong begonnen met riool en water, later gas, daarna elektriciteit en vervolgens in combi. Het werkterrein is de kop van Noord-Holland, grof-weg de driehoek Den Helder, Alkmaar, Enkhuizen, aangevuld met Texel. Plaisier heeft zo’n veertig werknemers, waarvan tien binnen en dertig buiten en we huren gemiddeld nog zo’n dertig mensen in.’De vraag dringt zich op: waarom dan toch verko-pen? Annemiek heeft daar een helder antwoord op. ‘Voor de bedrijfsvoering hoeven we het niet te doen. Daarin redden we ons wel. onze marge is ze-

ker voor onze branche prima. Maar de innovatie, de ideeën van Piet, die missen we. Daarbij verandert de wereld om je heen. op het gebied van aanspra-kelijkheid, opleidingseisen, werkmethodes, eisen op het gebied van MVo en Co2-reductie. Allemaal za-ken die je binnen een groter geheel, met coaching en rugdekking, beter het hoofd kunt bieden.’

gewoon verder AlS PlAiSier

En waarom dan verkopen aan A.Hakpark? Dat voelde gewoon goed. Er was al eerder aan ons gesnuffeld maar met dit bedrijf was er meteen een klik. Misschien omdat we allebei familiebedrij-ven zijn met een aantal overeenkomsten. ook wij geloven er bijvoorbeeld in om equipment in eigen beheer en in eigen onderhoud te hebben’, zegt Annemiek. ‘Daarbij gaan we gewoon als Plaisier verder terwijl de A.Hakpark groep achter ons staat. We hadden er ook voor kunnen kiezen om het bedrijf niet te verkopen en bij aanbestedingen als onderaannemer in te schrijven. Dat is ook een manier om minder aansprakelijk te zijn. Maar Plaisier is vanaf ’91 hoofdaannemer en dan voelt dat als een stap terug. Die stap hoeven we nu niet te zetten.’Zelf gaat Annemiek de komende tijd wel langzaam afbouwen. Bij Plaisier zijn ze inmiddels bezig het team zo in te richten dat ze zichzelf kunnen redden.

TEKST Richard van Santen

foToGrAfIE Harry Pelgrim

Annemiek Plaisier:

‘Met A.Hakpark hadden

we meteen een klik.’

SPeciAliSt in kABelS en leiDinGen

07a.hakpark magazine ALGEMEEN

De compressorstations maken deel uit van de zoge-noemde Noord-Zuid route, waarmee Gasunie in de toekomst meer aardgas wil kunnen transporteren. Het

gaat om een investeringsproject van in totaal 1,8 miljard euro in ruim 500 kilometer aan extra transportleidingen plus instal-laties, dat al ver gevorderd is. In het kader hiervan heeft A.Hak Leidingbouw ook nieuwe transportleidingen aangelegd. Compressorstations zijn onmisbaar bij het transport van aardgas door middel van pijpleidingen. Tijdens het transport treedt in de transportleiding drukverlies op door wrijving. Na honderd kilo-meter is de druk bijvoorbeeld gedaald van 75 bar tot 50 bar. Een compressorstation voert de druk weer op tot 75 bar en helpt zo het gas naar het volgende compressorstation of de eindgebrui-ker te transporteren.

meerZiJdig

Bij Wijngaarden, een dorpje in de Alblasserwaard, niet ver van Dordrecht, heeft A.Hak Leidingbouw samen met Cofely en Bal-last Nedam een compleet nieuw compressorstation gebouwd, dat in oktober 2011 in bedrijf is genomen. ‘Bijzonder is dat dit compressorstation meerzijdig kan transporteren’, zegt Michiel Houdijk. ‘Het kan het gas naar het zuiden persen, waar de trans-portleiding de grens bij het Belgische Zelzate passeert. Maar het kan ook aardgas afkomstig van LNG-schepen bij de Gate Terminal op de Maasvlakte in omgekeerde richting het Neder-landse gasnet in persen.’A.Hak Leidingbouw is voor dit project met Cofely en Ballast Nedam een samenwerkingsverband (v.o.f.) aangegaan onder de naam CBH Compression. ‘op de bouwplaats stond al een klein meet- en regelstation van Gasunie. Hier is het nieuwe station met vier compressoren naast gebouwd. Aangezien het station midden in een natuurgebied staat, zijn de compressoren van

‘Plannen en afstemmen’

Het werk tot in de details afstemmen met andere aannemers en al het laswerk slim plannen. Dat waren voor projectleiders Michiel Houdijk en Alex Sluizeman van A.Hak leidingbouw de grootste uitdagingen bij respectievelijk de bouw van een nieuw compressorstation in de drassige bodem bij Wijngaarden en de uitbreiding van het bestaande compressorstation bij Ravenstein. Beide projecten zijn tot een goed einde gebracht.

TEKST erik te Roller

BouW en uitBReiDinG coMPReSSoRStAtionS

een geluidsarme omkasting voorzien. ook de ventilatoren van de koelerbank zijn geluidsarm uitgevoerd en speciaal voor dit station ontwikkeld. De verlichting is aangepast en het terrein wordt door struiken en bomen aan het zicht onttrokken. Zo is de overlast voor de omgeving tot een minimum beperkt’, aldus Houdijk.

nAtuurgeBied ontZien

Vanwege de zachte veenbodem zijn voor het compressorstation 3.500 heipalen geslagen. Daar bovenop rust een betonnen plaat die het hele station draagt. ‘Wij noemden de ondergrond in Wijngaarden “dik water”. Je kon een draadkraan niet op het maaiveld achterlaten, want die zakte tijdens een weekend wel tien tot twintig centimeter weg’, vertelt Houdijk. ‘Verder was het vanwege de drassigheid en de nabijheid van het natuurgebied niet mogelijk om het water op een normale wijze weg te pompen en de bodem af te graven. om toch goed te kunnen werken heeft Ballast Nedam een damwandkuip rondom het hele project geslagen. Daarbinnen werd het water weggepompt, waardoor we het ondergrondse leidingsysteem in een droge kuip konden aanleggen. Buiten de kuip bleef de grondwaterstand op peil, waardoor het natuurgebied en de rest van de omgeving geen schade ondervonden van de bemaling.’

extrA uitdAging

In ravenstein ging het niet om nieuwbouw, maar om aanpas-singen aan een bestaand compressorstation. Dat zorgde voor een extra uitdaging: het station moet tijdens de werkzaamheden gewoon blijven draaien. A.Hak Leidingbouw sloot aan weers-zijden drie leidingen met een doorsnede van 1200 mm aan en plaatste tevens de afsluiters. Hiervoor moest het leidingensys-teem in het compressorstation worden aangepast. ook is er een

08 oLIE & GAS a.hakpark magazine

lASwerK Slim PlAnnen

Essentieel voor het halen van de planning was het slim plannen van het vele laswerk. Dat gold zowel voor het compressorstation in Wijngaarden als in Ravenstein. ‘Je moet het werk aan de leidingen met verschillende diameters zo plannen dat je je tijd zo effectief mogelijk benut’, zegt Michiel Houdijk, projectleider in Wijn-gaarden. Alex Sluizeman, die het project in Ravenstein leidde, is het met hem eens. ‘Het werk begon in maart 2011. Op 1 oktober moest alles klaar zijn en het nieuwe leidingwerk gasvoerend zijn. Als je in maart begint, klinkt dat nog ver weg, maar voordat je het weet is het zover.’Verloren tijd inhalen met over-werk is op een compressorstation niet zo makkelijk. Het station is zwaar beveiligd tegen indringers en het in- en uitschakelen van die beveiliging mag alleen door geau-toriseerde personen gebeuren. ‘Bij normale werktijden geeft dit geen probleem, maar bij structureel overwerken wel. We konden op één dag bijvoorbeeld een grote las tot op een bepaald niveau afmaken, maar niet om drie uur ’s middags met een nieuwe grote las beginnen, omdat we dan tijdens de rest van de dag het minimaal vereiste ni-veau van aflassen niet meer zouden halen. We moesten alles dus goed plannen’, verklaart Sluizeman.

09a.hakpark magazine oLIE & GAS

nieuwe scrubber bijgeplaatst, die gascondensaten uit het gas haalt. Gascondensaten ontstaan tijdens het gastransport door drukvariaties. Ze zijn zeer schadelijk voor een compressor en moeten daarom van tevoren verwijderd worden. Net als in Wijngaarden vroeg ook de bemaling in ravenstein speciale aandacht. De Provincie Brabant bedong dat het opgepompte grondwater op een speciale manier in de bodem teruggebracht zou worden om uitdroging van de omgeving te voorkomen.

leerZAme SAmenwerKing

Zowel Houdijk als Sluizeman zeggen veel geleerd te hebben van de samenwerking met de andere bedrijven. Houdijk: ‘Eerst heeft ieder bedrijf een afzonderlijke planning gemaakt. Daarna heb-ben we die planningen naast elkaar gelegd en gekeken waar en wanneer we elkaar tegen zouden komen en in de weg zouden staan. ook hebben we ervoor gekozen om de planningen van alle disciplines te combineren in één planningsprogramma. Verder kwam Gasunie tijdens het project nog met vele construc-tiewijzigingen en aanvullingen. We zijn erin geslaagd daaraan flexibel tegemoet te komen.’ ‘In ravenstein werkten we niet in consortiumverband, maar was A.Hak Leidingbouw de hoofdaannemer en hielpen onderaan-nemers mee. Vanaf het begin af aan hebben we bij het project moeite gedaan om alle disciplines strak op elkaar af te stem-men’, zegt Sluizeman.

goed doorSPreKen

‘We hadden te maken met Visser & Smit Bouw uit Papendrecht die verantwoordelijk was voor de betonconstructie, met Cegelec uit Assen voor de aansluiting van de instrumentatie op het leidingsysteem plus de elektrotechniek en AIB-Vincotte voor het controleren van de lassen met niet-destructief onderzoek. ook waren er onderaannemers van Gasunie aan het werk. In de praktijk leverde dat veel activiteiten per vierkante meter op. Dat het compressorstation ravenstein tijdens de hele bouw gasvoerend moest blijven, maakte de zaak nog complexer. onze werkzaamheden moesten we dus zeer goed doorspreken met de locatiebeheerders. We konden dan ook niet vroeg genoeg beginnen om ons werk met dat van andere partijen tot in de details af te stemmen om conflicten en tijdverlies te voorkomen. Dat is allemaal goed verlopen’, aldus Houdijk.Hij wijst nog op een andere belangrijke succesfactor: ‘Door heldere communicatie en goede afstemming kun je bereiken, dat alle neuzen dezelfde kant op staan. Dat is essentieel wil je een project positief en op tijd afronden. Dat werkte goed bij deze projecten en dat zullen we ook bij komende projecten weer toepassen.’

druK oP Het werK

Bij de bouw van het compressorstation Wijngaar-den zijn in totaal ongeveer 4.500 lassen gemaakt voor leidingen met een diameter variërend van 25 mm tot 1.200 mm doorsnede. De leidingen en kabels kwamen uiteindelijk in meerdere lagen op verschillende niveaus boven elkaar te liggen. ‘Telkens wanneer we met een laag leidingdelen klaar waren, vulden we de grond aan en begon-nen we aan het volgende niveau’, legt projectlei-der Michiel Houdijk uit. ‘De kabels zaten in de bovenste laag.’Aan dit station hebben van april 2010 tot oktober 2011 doorgaans ongeveer vijftig mensen van A.Hak gewerkt. Op de drukste momenten waren hier tot wel 75 mensen van A.Hak aan het werk. Ook in Ravenstein was het soms druk op het werk. Op piekmomenten liepen daar wel 90 tot 95 mensen rond, waarvan 30 tot 35 van onder-aannemers.

compressor- en mengstation

compressorstation

10 oLIE & GAS a.hakpark magazine

Samen de klant ontzorgen

17Het blauwe goudA.Hak International werkt in Saoedi-Arabië samen met de Saoedi’s aan verbetering van de drinkwatervoorziening.

14Duurzame energieTjaden voorziet het Provinciehuis van Noord-Holland van een ener-gieopslagsysteem.

15Duurzaam testenMasten waarvan de technische levensduur theoretisch gezien ver-streken is, blijken soms nog jaren mee te kunnen.

20‘Fantastisch karwei’DSM is zeer te spreken over MCL en A.Hak Industrie Born. Samen vernieuwden en installeerden zij twee destillatiekolommen. Door de hulp van A.Hak Industrie Botlek lukte het ook nog in recordtempo.

Wanneer opdrachtgevers bij A.Hakpark aankloppen voor de aanleg van hoog- en middenspanningskabels treedt er direct een samenspel tussen verschillende bedrijven in werking. Door die samenwerking, waaraan A.Hak Electron, A.Hak Infranet, A.Hak Drillcon en Tjaden deelnemen, houden we de vaart erin en ontzorgen we onze klanten optimaal. Het resultaat: een belangrijke bijdrage aan de vernieuwing en uitbreiding van het elektriciteitsnet in Nederland.

hoe

INHouD

Hoe bieden onze bedrijven de meerwaarde waaraan je een project van A.Hakpark herkent? In het hart van het magazine komen we tot de kern van de zaak.

a.hakpark magazine ELEKTRICITEIT & VERLICHTING 11

De verschillende A.Hakpark-bedrijven werken momenteel gezamenlijk voor di-verse opdrachtgevers, verspreid over heel

Nederland, aan de aanleg van meerdere tracés met hoog- en middenspanningskabels. Technisch en organisatorisch uitdagende opdrachten, onder hoge tijdsdruk, waarbij het samenspel tussen de afzonderlijke bedrijven grote voordelen voor de opdrachtgevers oplevert. ‘Wij beschikken niet al-leen over de modernste machines, maar hebben tevens alle specifieke expertise in huis die nodig is om snel, efficiënt en binnen budget een kabelroute op te kunnen leveren’, benadrukt Arie Smits van A.Hak. ‘Wij kunnen het hele traject verzorgen, van de vergunningaanvraag en de engineering, tot de boringen, het graven en dichten van de sleuven, het leggen van de kabels en het verzorgen van het omgevingsmanagement. Wij hebben zelfs eigen meetwagens om het tracé te testen voor het in

gebruik wordt genomen. ook heeft de klant bij ons één aanspreekpunt. De combinatie van de verschillende diensten die wij kunnen leveren, ontzorgt de opdrachtgever maximaal.’

ExtrA sErvIcE

Een van de projecten waar de verschillende bedrijven momenteel aan werken is de aanleg van het kabeltracé Klaaswaal-Middelharnis van netbeheerder Stedin. Samen met Joulz voorzien ze het tracé over een lengte van zo’n drie kilometer van een dubbele 50kV-verbindingskabel. ook de aanpassing op de centrale maakt deel uit van het werk. ‘omdat de aanleg voor het grootste gedeelte in landbouwgebied plaatsvindt, zijn er in totaal acht horizontaal gestuurde boringen nodig, met lengten variërend tussen de tweehonderd en zeshonderd meter’, zegt Ronald van Krieken van A.Hak Drill-con. ‘om de overlast voor de betrokken perceel-

eigenaren zoveel mogelijk te beperken, hebben we eerst goede afspraken gemaakt voor we met de boringen van start gingen. Zo hebben we onder meer stalen rijplaten gelegd om te voorkomen dat de teelt van gewassen in gevaar zou komen. ook hebben we als extra service tijdelijke bruggen aangelegd, zodat de boeren hun akkers konden bereiken.’

rEcyclIngsInstAllAtIE

A.Hak Drillcon beschikt inmiddels over acht boor-rigs, machtige machines met een trekkracht van 3 tot 400 ton, zodat voor elke boring het juiste equipment beschikbaar is. De boorkop is gemaakt van een speciaal soort hardmetaal, voorzien van roterende tanden. De kop gaat onder normale omstandigheden een tot twee jaar mee, maar bij boringen in hard gesteente in het buitenland zijn er soms wel meerdere koppen per boring nodig. Een

TEKST Adriaan van Hooijdonk

foToGRAfIE Harry Pelgrim

12 ELEKTRICITEIT & VERLICHTING a.hakpark magazine

juiste machines en het benutten van de maximale pompcapaciteit zijn wij er in geslaagd om goede boringen uit te voeren. Zusterbedrijf Tjaden is ingezet om de totale waterhuishouding in kaart te brengen en uit te voeren’, aldus Van Krieken.

Door de grootschalige investeringen in de aanleg van nieuwe tracés ziet het er naar uit dat de A.Hakpark-bedrijven voorlopig nog even druk blijven met de aanleg van kabels. Zo heeft elek-triciteitstransporteur TenneT aangegeven dat het de komende jaren miljarden euro’s investeert in de aanleg van nieuwe routes. ‘Wij starten binnenkort met een van de grootste projecten van Tennet in 2012. Daarbij gaat het om de aanleg van verschil-lende 110 kV leidingen, waarvoor ruim dertig ho-rizontaal gestuurde boringen met lengtes tot ruim 900 meter nodig zijn. Per boring trekken we drie of vier mantelbuizen in’, vertelt Van Krieken.

HDD: HorIzontAl DIrEctIonAl DrIllIng

Horizontaal gestuurd boren, ook wel H.D.D. genoemd vanwege de Engelse benaming horizontal directional drilling, is een proces dat uit drie fases bestaat. Eerst wordt een pilot-boring uitgevoerd, daarna wordt het boorgat verruimd en tot slot wordt de productiepijp of de kabel door de boortunnel getrokken.Bij de pilot-boring duwt de rig de boorkop door de aarde. Met een leiding, die uitmondt in de nozzle, wordt de boorkop gevoed met bentoniet. Bentoniet houdt het boorgat open en voert de overtollige aarde af. Als de pilot-boring volledig is, wordt de boorkop vervangen door de grotere ‘ruimer’. Deze wordt door de rig teruggetrokken en verruimt daardoor het boorgat. Al naar gelang de gewenste grootte wordt dit proces herhaald tot de productiebuis – of een mantelbuis met een of meerdere kabels – erdoor getrokken kan worden.

belangrijk onderdeel van de boorkop is de ‘nozzle’. Hiermee brengt de boorploeg bentoniet aan. Deze in de natuur voorkomende kleisoort zorgt ervoor dat de boor makkelijker de grond in gaat en de boorwand wordt verstevigd. Ronald van Krieken wijst er op dat A.Hak Drillcon als een van de eerste bedrijven in Nederland in een mobiele bentonietrecyclingsinstallatie en retourleidingen heeft geïnvesteerd. ‘Meestal zijn vrachtwagens nodig om het bentoniet weer terug te brengen naar het beginpunt van de boring. Door middel van de installatie en de leidingen kun je het materiaal rondpompen, waardoor minder trans-portbewegingen nodig zijn.’ Horizontaal gestuurd boren wordt volgens hem steeds meer toegepast bij de aanleg van ondergrondse kabelverbindingen omdat de techniek het mogelijk maakt om onder bestaande infrastructuur, zoals wegen, kabels en kanalen, door te gaan. ‘omdat we bovendien over

steeds grotere afstanden kunnen boren, neemt de eventuele overlast voor de omgeving steeds meer af. Voorheen stond er om de twee-, driehonderd meter een grote installatie met werkputten, inmid-dels is die afstand soms wel anderhalf tot twee kilometer.’

BoDEmonDErzoEk

In opdracht van netbeheerder Liander zijn de verschillende bedrijven momenteel ook in de regio Arnhem-Doetinchem aan het werk. Van enginee-ring tot aanleg realiseren ze diverse kabelroutes. De harde onderlaag in die regio, met grind en stenen, was een extra uitdaging voor de boorploeg van Van Krieken. ‘Door al in het voortraject de krachten te bundelen konden we tijdig een grondig bodemonderzoek uitvoeren. Daarom wisten wij op voorhand wat we aan zouden treffen. Door de inzet van de

13a.hakpark magazine ELEKTRICITEIT & VERLICHTING

Mastap haalt meer

uit een mast

In Haarlem wordt door twee van onze bedrijven geboord. A.Hak Drillcon maakt een horizontaal gestuurde boring van 170 meter. Hoofdaannemer tjaden boort juist verticaal, tot een diepte van 180 meter. Hun gezamenlijke doel: de aanleg van een energieopslagsysteem voor het Provinciehuis van noord-Holland.

In opdracht van Imtech Building Services realiseert Tjaden het energieopslagsysteem voor het Noord-Hollandse Provinciehuis aan het Houtplein in Haarlem. Een energieopslagsys-teem maakt gebruik van grondwater met een constante temperatuur. In de zomer wordt het Provinciehuis ermee gekoeld en in de winter verwarmd. Het is een klus waar zwaar materi-eel aan te pas komt, terwijl de omgeving zich daar niet echt voor leent. De locatie is moeilijk bereikbaar en ligt bovendien in een monumentaal park. De toegang tot de bronlocatie is een doodlopende straat en voor omliggende stegen geldt een maximale aslast van 5 ton. Met haar jarenlange ervaring met boringen in binnenstedelijk gebied zijn dat uitdagingen waar Tjaden graag haar tanden in zet.

De opdracht behelst het boren van vier bronnen op 180 meter diepte, inclusief putbehui-zingen, meet- en regeltechniek en de aanleg van verbindend leidingwerk. Bij de aanleg van dat leidingwerk moest een 2-laags ondergrondse parkeergarage gekruist worden. Samen met Drillcon is een bijzondere boring uitgewerkt die onder de garage (met palen en dam-wanden) door is geboord. Het uittredepunt, wederom in een nauwe steeg, was nauwelijks bereikbaar en de buizen konden niet worden uitgelegd.

Door het leidingontwerp van de broninstallatie aan te passen kon er gebruik gemaakt worden van haspels, die bij het uittredepunt achter elkaar in de steeg konden staan. Bij het intredepunt zijn de ondergrondse vuilcontainers, lichtmasten en een riool tijdelijk verwijderd om ruimte te creëren. De installatie wordt voor de winter opgeleverd. De vuilcontainers, lichtmasten en de riolering zijn dan ook weer in ere hersteld.

Horizontaal en verticaal boren

14 DuuRZAME ENERGIE a.hakpark magazine

Mastap haalt meer

uit een mast

Op het gebied van duurzaamheid heeft Kaal Masten een reputatie hoog te houden. Ondersteund door een zogenaamde sustainability coach van de Climate Neutral Group heeft Kaal Masten het certificaat ‘CO2-neutraal’ verdiend. Het nieuwe non-destructie-ve testsysteem Mastap past helemaal bij dat predikaat.Verduurzaming kun je op veel manie-ren bereiken. Zo richt Kaal Masten zich niet alleen op het maken van duurzame producten, maar ook op duurzame productiemethoden. Met Mastap, een nieuw meetinstrument, kiest Kaal weer een andere invalshoek. Een meting met Mastap laat zien of een mast geschikt is om te blijven staan, ook wanneer de theoretische technische levensduur verstreken is.

mAxImAAl rEnDEmEnt

Net als alle andere producten heb-ben masten een economische en een technische levensduur. Beide termijnen zijn op veilige gemid-delden gebaseerd. Logisch, want een mast die in de openbare ruimte staat, moet gegarandeerd veilig zijn. Zo’n gemiddelde houdt echter wel in dat masten soms vervangen worden terwijl ze nog jaren mee zouden kun-nen. Mastap maakt het mogelijk om de standzekerheid van masten met een wetenschappelijk onderlegde me-thode te testen. Met het testresultaat kan een maximaal rendement uit een mastenarsenaal worden gehaald.Mastap is universeel toepasbaar. Kaal Masten kan er masten van hout, staal, aluminium en beton mee testen. De techniek is gebaseerd op het meten van het verschil tussen de werkelijke en de theoretische eigenfrequentie. Deze eigenfrequentie is de frequentie waarmee de mast gaat trillen wan-neer hij in beweging wordt gebracht. Een bekende toepassing van eigenfre-quentie is een stemvork. Omdat een stemvork een stabiel systeem is dat altijd met dezelfde frequentie trilt, hoor je altijd dezelfde toon. Wanneer

een mast door slijtage instabieler wordt, zal de eigenfrequentie veran-deren. Mastap constateert in welke mate dat het geval is en kan daaraan conclusies verbinden. Niet alleen over de huidige conditie van de mast en het fundament, maar ook over de resterende gebruiksduur.

mEgAlAnD

Kaal Masten is met Mastap aan het werk geweest om de veldverlich-tingsmasten op Limburgs grootste evenemententerrein Megaland te testen. Megaland in Landgraaf is bekend vanwege uiteenlopende evenementen en activiteiten, zoals concerten van The Rolling Stones en Bon Jovi, de wielerronde Enecotour en het jaarlijkse festival Pinkpop. Kortom, een terrein dat vaak door veel mensen tegelijk wordt gebruikt en waar veiligheid geborgd moet zijn. Kaal Masten werd al ingeschakeld voor visuele inspecties van de mas-ten op het terrein en heeft dit jaar ook Mastap ingezet. Mastap bood Megaland extra inzichten, bijvoor-beeld over de toestand van de masten onder maaiveldniveau.

oPvAllEnDE tEstrEsultAtEn

Kaal Masten is bij diverse tests opvallende situaties tegengekomen. Opmerkelijk waren bijvoorbeeld de testresultaten van zes identieke licht-masten die op hetzelfde moment op dezelfde locatie waren geplaatst. Vijf van de zes masten werden standzeker bevonden voor een periode van 4 jaar, maar de zesde week daarvan af. Mastap constateerde een hoge kans op fundatieschade. Alleen rond deze mast was in 2008 een geasfalteerde weg aangelegd. Bij de grondwerk-zaamheden is waarschijnlijk schade aan het fundament ontstaan. Met Mastap kon dit risico aangewezen worden. Maar misschien net zo belangrijk is dat Kaal Masten kon vaststellen dat er met de andere mas-ten niets aan de hand was.

Door te zeggen dat A.Hakpark met Kaal Masten haar eigen mastenfabriek in huis heeft, doen we ons dochterbedrijf uit Oss enigszins tekort. Kaal kan namelijk ont-werpen, berekenen, produceren, coaten, transporteren, monteren en inspecteren en is daarmee een allround dienstverlener. Met Mastap is daar een revolutionaire, duurzame testmethode bijgekomen.

15a.hakpark magazine ELEKTRICITEIT & VERLICHTING

A.Hak leidingbouw en A.Hak Internati-onal werden beide door opdrachtgevers onderscheiden voor hun veilige werkwijze. leidingbouw ontving een plaquette van de nederlandse Aardolie maatschappij (nAm) en International kreeg een certificaat van south oil company Iraq.

De joint venture Landelijke onshore Projecten (LoP) bereikte eind april een bijzondere mijlpaal: er was 1.000.000 uur gewerkt zonder verzuimin-cident. LoP is voor NAM de vaste partner voor het optimaliseren van vrijwel alle onshore olie- en gasvelden in Nederland. In de joint venture treedt Tebodin op als consultant en ingenieur, verzorgt Cofely de constructie van bovengrondse facili-teiten en neemt A.Hak Leidingbouw sinds 2002 de aanleg van ondergrondse leidingen voor haar rekening.

In maart werden de mannen van A.Hak Internatio-nal in Irak al beloond met een ‘Certificate of Com-mendation’, uitgereikt door South oil Company Iraq. In het officiële document wordt A.Hak Inter-national geprezen om de ‘uitmuntende bijdrage’ aan de veiligheidscultuur binnen het Iraq Crude oil Export Expansion Project. A.Hak International voerde een effectief Safety, Health and Environ-mental Risk Program in bij haar werkzaamheden in Irak.

Voor de derde keer SlimNet in Purmerend

stadsverwarming Purmerend (svP) is in 2010 gestart met slimnet, een innovatief ver-beterproject voor het Purmerendse warmte-net. Als onderdeel van dit project gaat A.Hak Infranet regio West dit jaar voor de derde keer op rij de kruipruimtes in om stalen lei-dingen te vervangen door kunststof.

De kunststofleidingen voor het warmtenet in Purmerend worden per woning als voorgemon-teerd geheel aangeleverd. Dit betekent dat een voorgeïsoleerde leidingsectie compleet met dienstleiding door het kruipluik onder de woning moet worden gebracht. Gezien het gemiddelde formaat van een kruipluik is dit een uitdaging. De montagewerkzaamheden worden in de kruipruimte uitgevoerd.

In het kader van Maatschappelijk Verantwoord ondernemen (MVo) is, in samenwerking met de gemeente, net als vorig jaar het aantal medewer-kers uitgebreid met werkzoekende inwoners van Purmerend. Dit jaar gaat het voorlopig om negen man. Van de ploeg ingezette werkzoekenden van vorig jaar zijn er drie nog steeds werkzaam bij A.Hak Infranet. ook bij de ploeg van dit jaar heeft men in de regio West goede hoop dat het voor een aantal niet bij een projectmatige inzet zal blijven.

De doelstelling is om dit deel van SlimNet voor oktober 2012 af te ronden en vernieuwd de winter in te gaan.

Foto

LOP-directeur George Geervliet (links) ontving op 8 mei een plaquette uit handen van Bas Schellen-berg, teamleider Land Projects bij NAM.

Onderscheidingen voor Leidingbouw en International

Foto

Het SlimNet-team compleet.

16 KoRTE BERICHTEN a.hakpark magazine

Schoon en veilig

drinkwater in Riaydh

A.Hak International is al jaren actief in Saoedi-Arabië. Ook nu is er een team aan het werk van in totaal 245 man, afkomstig uit verschillende landen. In en rondom de hoofdstad Riayhd leggen ze een waterleiding van bijna 400 km aan. ‘Daardoor hebben straks vier van de vijf miljoen inwoners toegang tot schoon en veilig drinkwater’, aldus projectleider Abdul Ali van A.Hak International.

Het voormalige woestijndorp Riaydh is de afgelopen decennia uitge-groeid tot een bruisende miljoenenstad. Door de opbrengsten van de enorme olie- en gasvoorraden is het inkomen van de lokale bevolking

flink gestegen. Dat is volgens projectleider Abdul Ali van A.Hak International dan ook goed terug te zien in het straatbeeld. ‘Hoge kantoor- en flatgebou-wen, pompeuze villa’s, luxueuze shopping malls, achtbaanswegen met veel snelle en dure bolides zie je vooral in het noordelijke deel van de stad. Tege-lijkertijd is met name het zuidelijke deel, waar ruim 40 procent van de bijna 5 miljoen inwoners woont, minder ontwikkeld. Daar verblijven veel gastarbeiders uit India, Bangladesh en andere landen.’

TEKST Adriaan van Hooijdonk

a.hakpark magazine WATER 17

rAsHID-HAk sAuDI comPAny

A.Hak International en het Saoedische bedrijf Al-Rashid hebben besloten de succesvolle samenwerking voort te zetten in een nieuwe onderneming, Rashid-Hak Saudi Company (LLC). Onze Saoedische partner zal zich voornamelijk richten op de marktbewerking, om-dat Saoediers nodig zijn om met andere Saoedische partners zaken te doen. Daarbij gaat het vooral om de aanleg van olie-, water- en gasleidingen en rioleringen op verschillende plaatsen in het land. A.Hak International brengt onder meer de ervaring en technische know-how van de verschillende dochterondernemingen in om onze aanwezigheid in Saoedi-Arabië voor langere tijd te waarborgen.

WAtEr nIEt vAnzElFsPrEkEnD

Volgens Ali heeft inmiddels 60 procent van de bevolking een aansluiting op de bestaande water-leiding. Maar de beschikbaarheid van schoon en veilig drinkwater is zeker geen vanzelfsprekend-heid, zoals in Nederland het geval is. Integendeel, water is een schaars goed dat soms maar een paar dagen per week uit de kraan komt. Dat heeft alles te maken met de manier waarop de mensen nu in hun waterbehoefte proberen te voorzien. Vrijwel iedereen heeft een waterreservoir op het dak staan dat aan de bestaande waterleiding is gekoppeld. De inwoners sluiten pompen op de lei-ding aan om zoveel mogelijk water in de reservoirs te krijgen. Daardoor daalt zeker op warme dagen de druk, waardoor het blauwe goud soms maar mondjesmaat verkrijgbaar is. Tankwagens rijden daarom af en aan door de stad om de mensen van voldoende water te voorzien. Geen overbodige luxe in een land waar de temperaturen soms wel tot boven de 50 graden Celsius kunnen oplopen. ‘Tijdens normale weersomstandigheden betaalt de lokale bevolking omgerekend 23 euro voor 30.000 liter water. Maar wanneer de temperatuur omhoog gaat, stijgt de prijs tot wel 100 euro’, aldus Ali.

WAtErvoorzIEnIng vErBEtErEn

De Saoedi’s is er dus alles aan gelegen om de watervoorziening te verbeteren. Zo werd twee jaar geleden ongeveer 110 km ten zuiden van Jed-dah de grootste ontziltingsinstallatie ter wereld opgeleverd. De installatie heeft een capaciteit van 880.00 000 m3 zoet water per dag, genoeg voor drie miljoen mensen. A.Hak International is in oktober 2010 gestart aan de oostkant van Riaydh met de aanleg van een waterleiding met een totale lengte van bijna 400 km. over een paar maan-den moet het project zijn afgerond en neemt de capaciteit toe met maar liefst 1 miljoen m3 water per dag. Een uitdagende klus waarbij ruim 5 km aan boringen vereist zijn om de grote leidingen, met een diameter van 1.80 meter, in en tussen de bestaande infrastructuur kwijt te kunnen. ‘Vanwege de grondsoorten, variërend van zand tot keiharde rotsen, hebben we twee verschillende

18 WATER a.hakpark magazine

soorten tunnelboormachines in Duitsland gekocht’, vertelt Jeroen van den Berg van de Rashid-Hak Saudi Company. ‘De ene machine is een zoge-naamde ‘road header’ met een boorschroef voor zachtere ondergrond, terwijl de andere ‘full face’ machine bij uitstek geschikt is om in de harde rot-sen te boren.’ Het boorteam van 45 man bestaat uit een mix van Nederlanders, filipino’s, Ieren en een Rus, aangestuurd door drie zeer ervaren boormeesters.

tAl vAn uItDAgIngEn

De aanleg van de waterleiding brengt tal van uitda-gingen met zich mee, stelt projectleider Abdul Ali, die al zijn technisch inzicht en creativiteit en dat van zijn mensen nodig heeft om hier op in te spelen. ‘De tekeningen waar wij over beschikken dateren uit een periode dat sommige delen van de stad nog niet ontwikkeld waren. Geen enkele instantie heeft bovendien het overzicht wat er zich allemaal aan leidingen, kabels en ander materiaal in de onder-grond bevindt. Daardoor kan het voorkomen dat we volgens de tekening een leiding moeten aanleggen die dwars door een gebouw gaat. Maar dat kan natuurlijk niet, dus moeten we regelmatig op zoek naar een alternatieve route. ook moeten we soms heel voorzichtig graven om bestaande leidingen en kabels niet te beschadigen.’ Wanneer het echter

wel bekend is wat er zich in de ondergrond bevindt, verloopt het proces een stuk sneller. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld veilig, snel en efficiënt kunnen boren onder de leidingen van oliemaatschappij Aramco’, aldus Jeroen van den Berg.

kEIHArDE rotsEn

Daar komt bij dat de waterleiding onder meer dan 50 kruispunten in de drukke binnenstad moet worden aangelegd. ook de wadi’s zorgen in de praktijk voor veel oponthoud. ‘Deze rivierbeddingen kenmerken zich door grote hoogteverschillen. Dat betekent dat we soms eerst 100 meter met de leiding naar beneden moeten om vervolgens weer 100 meter omhoog te gaan. Technisch gezien een bijzonder uitdagende klus, ook omdat het veel tijd kost om in de keiharde rotsen te boren’, aldus Ali. ‘Gemiddeld hebben we de capaciteit om 800 meter waterleiding per dag aan te leggen, maar bij een wadi zorgen ingewikkelde omstandigheden ervoor dat het soms wel 10 maanden duurt om 100 meter te graven.’

HogE tEmPErAturEn

De hoge temperaturen zorgen er bovendien voor dat de werknemers regelmatig rust moeten nemen om zich te beschermen tegen de brandende zon. ook de lokale manier van organisatie en regelge-ving is niet te vergelijken met Westerse landen, stelt Jeroen van den Berg. ‘om een werkvergun-ning te krijgen voor een boring, moeten we soms wel tien verschillende instanties af.’ Een recent vrachtwagenverbod zorgde ervoor dat

De Saoedi’s is er alles aan gelegen om de watervoor­ziening te verbeteren

Van den Berg zijn oorspronkelijke planning moest aanpassen. ‘Vrachtwagens mogen in verband met de congestie in het verkeer en de uitstoot van broeikasgassen alleen nog maar tussen 23.00 ’s avonds en 5.00 ’s ochtends rijden. Daarom werken we nu ook in deze periode door. Zo storten we bijvoorbeeld ’s nachts beton in de boorkuip, want overdag mogen er immers geen vrachtwagens rijden.’

WElzIjn mEDEWErkErs

Door de uitdagende omstandigheden waaronder het internationale gezelschap haar werkzaamhe-den moet uitvoeren, besteedt A.Hak International veel aandacht aan het welzijn van het personeel, benadrukt Ali. ‘Voor de werknemers buiten de Eu hebben we een speciaal terrein ingericht met 40 voets containers. Die zijn allemaal geïsoleerd en voorzien van airco’s, bedden en kasten. Daarnaast hebben we volop ontspanningsmogelijkheden, zoals fitness en satelliettelevisie. ook hebben we twee keukens ingericht voor de Indiase en filipijn-se medewerkers die onder een A.Hak International contract bij ons in dienst zijn.’Tot nu toe is er volgens hem in totaal 273 km waterleiding aangelegd. ‘Eigenlijk had het project in oktober van dit jaar gereed moeten zijn, maar de leverancier van de stalen waterleidingen heeft wat vertraging opgelopen. Het zal dus nog wel even duren voor de 400 km er in zijn geheel ligt. Maar wanneer het eenmaal zover is, hebben wij wel een belangrijke bijdrage geleverd aan de watervoorzie-ning in de stad.’

19a.hakpark magazine WATER

DSM blIj MET MCl EN A.HAK INDuSTRIE bORN

Goed, snel en

veilig

MCl en A.Hak Industrie born stonden voor een bijzondere uitdaging. Voor het gedeeltelijk vernieuwen en installeren van twee destillatiekolommen in een chemische fabriek kregen ze tien weken de tijd, terwijl de normale doorlooptijd minstens het dubbele is. ‘Ze hebben fantastisch werk geleverd’, zegt manufacturing director Fibre Intermediates Rob Reinartz van DSM. ‘Ondanks de grote tijdsdruk heeft er geen enkel veiligheidsincident plaatsgevonden en hebben we geen vertraging opgelopen.’

Iedereen die met de auto via Limburg naar het zuiden rijdt, heeft ze ongetwijfeld wel eens gezien: de imponerende fa-brieken met de tientallen meters hoge destillatiekolommen,

pijpen en buizen op het Chemelotterrein. Vooral ’s nachts is het een indrukwekkend schouwspel, door de honderden lampen en de soms metershoge vlammen waarmee restproduct om veilig-heidsredenen incidenteel wordt afgefakkeld. Veel van deze fabrieken op het Zuid-Limburgse Chemelotterrein waren van DSM. Dit Nederlandse chemiebedrijf heeft zich ech-ter getransformeerd naar een succesvolle, mondiaal opererende onderneming die vanuit wetenschappelijke basis actief is op het gebied van gezondheid, voeding en materialen. Verschillende voormalige DSM-fabrieken zijn inmiddels overgenomen door andere bedrijven. In hun dagelijkse bedrijfsvoering worden deze ondernemingen op verschillende manieren ondersteund door Sitech Services dat wil bijdragen aan de groei en ontwikkeling van de procesindustrie. De experts van het bedrijf verzorgen niet alleen het complete onderhoud van fabrieksinstallaties, maar bieden ook hulp bij het verkrijgen van vergunningen of het managen van een crisissituatie. DSM is zelf nog vertegenwoordigd op Chemelot, bijvoorbeeld met de anonfabriek op het terrein, die weer deel uitmaakt van een caprolactamfabriek. Anon is een belangrijke grondstof voor de productie van caprolactam, een stof die veel wordt gebruikt in high tech kunststoffen, maar ook in kleding, tapijt of zelfs visdraad. De twee destillatiekolommen van de anonfabriek dateren uit de jaren zestig en zeventig. Daarin wordt de ruwe anon, gemaakt uit fenol en waterstof, onder hoge temperaturen

gezuiverd van zwaardere en lichtere bestanddelen. Volgens Rob feij van MCL, het dochterbedrijf van A.Hakpark dat onder andere apparaten bouwt en onderhoudt voor chemische bedrijven, speelde er een probleem dat vaker in de industrie voorkomt, namelijk corrosie onder de isolatie waardoor het staal van de kolommen gedeeltelijk was aangetast. ‘Sitech Services heeft ons gevraagd om met DSM mee te denken hoe we dit probleem het beste zouden kunnen oplossen.’

onDErHouDsstoP

Een van de grootste uitdagingen bestond eruit dat de werk-zaamheden aan de kolommen moesten samenvallen met de geplande onderhoudsstop van de caprolactamfabriek. Een wel-haast met militaire precisie uitgevoerde operatie omdat iedere dag dat de fabrieken stil liggen de kosten tussen de 100.000 en een miljoen euro kunnen bedragen. ‘Normaal gesproken heb je voor een vergelijkbare klus een doorlooptijd tussen de 20 en 24 weken’, zegt Jan Limpens, projectleider bij A.Hak Industrie Born. ‘Maar daar was in verband met de onderhoudsstop geen ruimte voor. Daarom hebben we tien weken lang, zeven dagen per week, 24 uur per dag doorge-werkt om de twee kolommen gedeeltelijk te vernieuwen en op het terrein te plaatsen. Dat was overigens niet mogelijk geweest zonder de inzet van verschillende externe leveranciers die hun planning hebben aangepast om de noodzakelijke onderdelen te leveren. ook hebben we een werkvoorbereider, lassers, pijpfitters en monteurs uit onze vestiging in Europoort over laten komen om hun Limburgse collega’s te ondersteunen.’

TEKST Adriaan van Hooijdonk

20 CHEMIE a.hakpark magazine

AllEs oP AllEs gEzEt

Vervolgens is alles op alles gezet om de klus succesvol te klaren. Een grote 700 tons kraan van Mammoet kwam er aan te pas om de kolommen met een hoogte van ruim dertig meter, een diameter van 3,5 meter en een gewicht van 45 ton uit de fundering te hijsen. ‘De binnenkant was grondig gereinigd zodat er vrijwel geen gevaarlijke stoffen meer aanwezig waren. Toch hebben onze mensen uit voorzorg hun persoonlijke bescher-mingsmiddelen gedragen, zoals zuurwerende pakken, gasmas-kers, oordoppen en handschoenen. Veiligheid staat immers hoog in het vaandel bij A.Hak, net als bij DSM en de andere bedrijven op het Chemelotterrein. onze mensen beschikken dan ook over alle benodigde certificaten. Essentieel, want anders kom je de poort niet eens door’, aldus Limpens.

FAntAstIscH kArWEI

‘Na een grondige inspectie bleek dat het onderste deel van de kolommen nog bruikbaar was’, vult Rob feij aan. ‘Daarom

sAmEnWErkIng loont

DSM wilde haar destillatiekolom-men binnen de onderhoudsstop van tien weken laten vervangen. Dat kon alleen door de soepele samenwer-king tussen MCL – dat engineering, tekenwerk en productie voor haar rekening nam – en A.Hak Industrie Born – verantwoordelijk voor project-management, coördinatie, constructie en montage. A.Hak Industrie Botlek kwam er uiteindelijk ook nog aan te pas. Door de onderhoudsstop op het Chemelotterrein was er in Limburg en omgeving vrijwel geen gekwali-ficeerd personeel meer beschikbaar. A.Hak Industrie Botlek bracht uit-komst door een ploeg met uitvoerder, werkvoorbereider, fitters, lassers en materieel te leveren.

hebben we ze op de site in twee delen doorgeslepen. In onze fabriek in Born hebben we het onderste gedeelte gerepareerd en er een volledig nieuw bovenstel aan vast gelast. ook hebben we in de fabriek alle delen gestraald en van een speciale coa-ting voorzien, zodat ze weer jaren meekunnen.’

Manufacturing director fibre Intermediates Rob Reinartz van DSM is bijzonder tevreden over het werk van onze mensen. ‘A.Hak heeft een fantastisch karwei uitgevoerd door binnen tien weken twee nieuwe destillatiekolommen voor de anonfabriek gedeeltelijk te vernieuwen en op het Chemelotterrein te installe-ren. ondanks de grote tijdsdruk heeft er geen enkele veilig-heidsincident plaatsgevonden. ook hebben we geen vertraging bij de opstart van de fabriek opgelopen. Alle partijen hebben bijzonder goed samengewerkt, waardoor deze klus naar alle tevredenheid tot een goed einde is gebracht. Bovendien was A.Hak ook nadrukkelijk betrokken bij andere werkzaamheden tijdens de onderhoudsstop op het Chemelotterrein.’

21a.hakpark magazine CHEMIE

uNIEK EquIPMENT

Plaisier Bv uit middenmeer, de specialist in gecombineerde aanleg van kabels en leidingen die sinds februari deel uitmaakt van A.Hakpark, beschikt over uniek equipment voor spie-gellassen. De machines zijn zelfrijdend en kunnen ook op drassige en moeilijk te bereiken locaties gebruikt worden. voor de bediening is een gecertificeerde lasser voldoende en er is geen kraan nodig om ze te verplaatsen.

Anneriet Hoogland, managementassistent en KAM-coördinator, heeft al menige verbaasde klant, aannemer en uitvoerder aan de lijn gehad. ‘Laatst nog de afdeling calculatie van A.Hak Leidingbouw’, lacht ze. ‘ook daar wilden ze even checken of het wel klopte dat er geen post voor een kraan in onze offerte was opgenomen. Maar dat hebben onze zelfrijdende spiegellasmachines niet nodig.’Het is een mooi gezicht om de Tracstar 500 en de Tracstar 900 aan het werk te zien. De computer-gestuurde, mobiele spiegellasmachines bewegen zich voort op rupsbanden. Ze pakken de buis op en voeren deze door, terwijl ze van las naar las rij-den. Hellingen tot dertig procent vormen geen pro-bleem en met de ingebouwde generator hebben ze geen externe stroombron nodig. De machines kunnen door één gecertificeerde lasser worden bediend en zijn dus zeer kostenefficiënt.

De spiegellasmachines van Plaisier zijn in Ne-derland enig in hun soort. Piet Plaisier heeft ze jaren geleden, samen met zijn hoofduitvoerder, op een beurs in de Verenigde Staten voor het eerst gezien. Zoals ook in het artikel op pagina 6 en 7 van dit magazine is te lezen, was Piet helemaal weg van dergelijke innovaties. ook deze machine moest dus al snel naar Middenmeer gehaald worden. Eenmaal in Nederland is Alco Bergman er mee gaan werken. Alco heeft de machine door de jaren heen steeds verder aangepast tot het kostenbesparende stuk equipment dat het nu is. Daarbij is niet alleen de manier van werken geperfectioneerd, de zelfrij-dende spiegellasmachine voldoet inmiddels ook een stuk beter aan de Nederlandse normen wan-neer het gaat om het aantal decibellen dat vrijkomt wanneer hij in bedrijf is.

Spiegellassen zonder kraan

foToGRAfIE Harry Pelgrim

22 GAS, WATER & ELEKTRICITEIT a.hakpark magazine

A.HAk telecoM en loFAR

signalen uit de vroegste historie

TEKST Adriaan van Hooijdonk

foToGrAfIE Anjeline Ganzeveld

Met de grootste radiotelescoop ter wereld ontsluieren internationale wetenschappers in Drenthe de geheimen van het heelal. Zij nemen deel aan het loFAR project van AStRon, het nederlands instituut voor radioastronomie. De loFAR telescoop bestaat uit duizenden hoge- en lage-frequentie antennes, die via een pijlsnel glasvezelnetwerk aan elkaar zijn gekoppeld. De data van de telescoop gaan over het netwerk naar een supercomputer die ruim veertig biljoen berekeningen per seconde uitvoert. A.Hak telecom stuurt niet alleen verschillende partijen aan die bij het project van 100 miljoen euro betrokken zijn, maar zorgt eveneens voor de montage, aansluiting en elektriciteitsvoorziening van de kostbare, gevoelige en hoogwaardige technologische apparatuur.

23a.hakpark magazine CoMMUNICATIE

wAAr ZiJn de wetenScHAPPerS nAAr oP ZoeK?

De wetenschappers onderzoeken met de LofAr telescoop onder meer het vroegste heelal, kosmische deeltjes en magnetisme in de Melkweg en andere sterrenstelsels. Ze kijken als het ware in de historie van het heelal. De objecten staan zo ver van ons af dat de signalen die met behulp van antennes in kaart worden gebracht er bijna 14 miljard jaar (de leeftijd van het heelal) voor nodig hebben gehad om ons te bereiken. Ter vergelijking: het licht van de zon doet er acht minuten over om de afstand tot de aarde te overbruggen. Licht en andere signalen van de dichtstbijzijnde ster doen er enkele jaren over om de aarde te bereiken. Bij signalen van nog verder weg gelegen objecten en stelsels duurt het miljoenen en zelfs miljarden jaren voordat astronomen ze kunnen waarnemen. De telescoop vangt signalen op uit de ruimte, die nooit eerder zijn onderzocht. De verwachtingen zijn dus hoog gespannen, want de kans bestaat dat de wetenschappers compleet nieuwe ontdekkingen gaan doen.

eind vorig jaar heerste er grote opwinding onder de wetenschappers van het nederlands instituut voor radioastronomie AStron in drenthe. voor het eerst waren ze erin geslaagd om de zeer zwakke straling uit wolken van waterstof waar de eerste sterrenstelsels uit voortkwamen in kaart te brengen. een ontdekking die onder meer bijdraagt aan het begrip over de manier waarop ons heelal bijna 14 miljard jaar geleden is ontstaan. een mijlpaal in het astronomisch onderzoek die niet mogelijk was geweest zonder de grootste radiotelescoop ter wereld, waarvan het centrum zich in de provincie drenthe bevindt. maar wat is de loFAr telescoop? en hoe werkt hij precies? waar zijn de wetenschappers naar op zoek? wat voor waarde heeft het onderzoek nog meer? en welke bijdrage levert A.Hak telecom? vijf vragen en antwoorden over een van de meest fascinerende wetenschappelijke onderzoeken in ons land.

wAt iS de loFAr teleScooP? Hoe werKt de teleScooP?

De Low frequency Array, oftewel LofAr, is de grootste radiotele-scoop ter wereld die metingen op hoge en lage frequenties uitvoert. Het meetcomplex is opgebouwd uit ongeveer 25.000 kleine, stil-staande antennes die in clusters staan opgesteld in een gebied van 400 hectare tussen Exloo en Buinen in Drenthe en op anten-nevelden verspreid over friesland, Groningen, Drenthe en overijs-sel. Acht LofAr stations in het buitenland maken ook deel uit van het netwerk.

De LofAr ‘stations’ zijn door middel van een supersnel glasvezelnetwerk verbonden met de IBM Blue Gene supercomputer van Lo-fAr bij de rijksuniversiteit Groningen, die de data van de duizenden antennes combineert, waarna ze naar ASTroN in Dwingelo worden verzonden. Daardoor ontstaat met behulp van geavanceerde software een virtuele schotel met een diameter van ongeveer honderd kilometer. Door de koppeling met vergelijkbare anten-nestations in andere Europese landen ontstaat een diameter van wel 1500 kilometer waardoor astronomen steeds scherpere details kunnen waarnemen. Het grote verschil met een optische telescoop is dat LofAr radiostraling uit alle richtingen opvangt, waardoor in de loop van een etmaal een radiobeeld van de hele sterrenhemel kan worden opgebouwd.

24 CoMMUNICATIE a.hakpark magazine

wAt voor wAArde HeeFt Het onderZoeK nog meer?

welKe BiJdrAge levert A.HAK telecom?

‘Wij zijn eind 2008 aangetrokken voor de aanleg van verschillende anten-nestations’, vertelt uitvoerder Paul Knoester van A.Hak Telecom. ‘Daarvoor hebben we een aantal velden geëgaliseerd. Dat gebeurt met een kilverbak achter een tractor die voorzien is van een lasermeetsysteem. Tijdens het egaliseren verricht het systeem continu en zeer nauwkeurig metingen. Daardoor krijg je een perfect egale ondergrond. Essentieel omdat de antennes zo vlak mogelijk moeten staan om de signalen uit de ruimte op te kunnen vangen.’ Vervolgens hebben de medewerkers per antenneveld ongeveer 28 km coaxverbindingskabel ingegraven en tussen de antennes en de apparatuurkast gelegd. Daarin staat hoogwaardige elektronische ap-paratuur die specifiek voor LofAr is ontworpen.Daarnaast is A.Hak Telecom verantwoordelijk voor betonfunderingen en de aanleg en afwerking van elektriciteit, glasvezel inclusief een hoogwaardig aarding netwerk. ‘Vooral de aanleg en de montage van de elektriciteitsvoor-ziening steekt heel nauw en moet aan hoge eisen voldoen. Wanneer bij-voorbeeld de koeling zou uitvallen, kan er grote schade ontstaan’ benadrukt Knoester.Verder is A.Hak Telecom sinds 2012 niet alleen verantwoordelijk voor de aanleg en plaatsing van de lage frequentie antennes, maar ook voor verge-lijkbare werkzaamheden voor de hoge frequentie antennes. Een technisch uitdagende klus omdat ze met een verreiker heel nauwkeurig op hun posi-tie moeten worden gezet. ‘Daarom letten wij er extra goed op dat we alles op een juiste manier aansluiten. De wetenschappers van ASTroN stellen sowieso extreem hoge kwaliteitseisen en al onze werkzaamheden worden dan ook uitvoerig getest en gecontroleerd.’ook heeft A.Hak Telecom door middel van drainage de natte ondergrond van de velden in fochteloo, Westdorp en Kiel-windeweer verbeterd, waar-door het overtollige water afgevoerd kon worden. De gevoelige apparatuur is immers niet bestand tegen vocht. Een van de meest prettige bijkomstig-heden is dat het werk voornamelijk in prachtige natuurgebieden plaatsvindt, stelt de uitvoerder. ‘Het is niet alleen een project met volop technische vraagstukken, maar we werken als team ook midden in de natuur. Daardoor loopt de vergunningverlening soms wat vertraging op omdat er bijvoorbeeld een zeldzame vlinder of bijzondere vis is gesignaleerd. Uiteraard nemen wij de juiste maatregelen om de natuur zoveel mogelijk te beschermen en de biodiversiteit te garanderen.’

LofAr biedt niet alleen de mogelijkheid om de allereerste objecten die na de Big Bang ontstonden te bestuderen, maar geeft ook unieke inzichten in verschijnselen dichter bij aarde. Denk bijvoorbeeld aan het ontstaan van magnetische stormen op de zon, de zonnewind en de manier waarop het klimaat de aarde beïnvloedt. Door gebruik te maken van het supersnelle glasvezelnetwerk en de aangesloten sensoren maakt de LofAr telescoop ook onderzoek op andere terreinen mogelijk, waaronder geofysica, precisieland-bouw en ICT. Terwijl de antennes het heelal waarnemen, verzamelen ondergrondse sensoren gegevens over de structuur van de aardbodem. Die gegevens dragen bij aan betere modellen voor bodemdaling, watermanagement en gaswinning. Bovendien biedt het onderzoek de mogelijkheid voor de provincie Drenthe om zich te profileren als hét kenniscentrum op het gebied van sensortechnologie. De provin-cie verwacht veel van het onderzoek, juist ook vanwege de industriële toepassingen die hieruit kunnen voortvloeien.

25a.hakpark magazine CoMMUNICATIE

a.Hak West op het strand

op het moment waarop dit magazine wordt samengesteld wil de zomer nog niet echt doorzetten. A.Hak infranet regio west heeft echter in maart en april al wat stranddagen gehad. in Scheveningen werden ten behoeve van een toekomstig gaswinningplatform voor de kust voorbe-reidingen getroffen voor de aanleg van een hoogspanningskabel.

GDf Suez E&P Nederland B.V. gaat een 13,6 kilometer lange hoogspanningskabel aanleggen van Scheveningen naar een toekomstig offshore gaswinningplatform. Beginpunt voor de kabel is het zogenaamde Calvé-riool aan de Houtrust-weg in de Zuid-Hollandse badplaats. Het riool dat in 1934 is aangelegd, is inmiddels buiten ge-bruik maar kon voor dit doel worden hergebruikt. op het strand was een doorvoerpunt gepland van het Calvé-riool naar de schuivenschacht aan de Houtrustweg. Daar komt in de toekomst de aansluiting met de hoogspannings-landkabel.A.Hak Infranet regio West is ingeschakeld voor het grondwerk, het plaatsen van de damwan-den en de installatie van een mantelbuis. Deze mantelbuis is nodig om de hoogspanningskabel straks vanaf het doorvoerpunt door het riool naar het aansluitpunt onder de Houtrustweg te kunnen trekken.Tijdens het werk kwamen de mensen van A.Hak Infranet voor een verrassing te staan. De riool-buis bleek niet van beton, maar van staal te zijn. Dit vergde een ander plan van aanpak. Met hulp van een ‘minirig’, een kleine boorinstallatie van A.Hak Drillcon, en een lier van A.Hak Electron kon de mantelbuis toch getrokken worden.

ELEKTrICITEIT & VErLICHTING a.hakpark magazine26

Nieuwbouw tricht bijna klaar

deadlines zijn vreemde fenomenen. dat geldt ook voor de deadline van de bouw-werkzaamheden in tricht. ‘voor de bouw-vak’ leek eerst ver in de toekomst te liggen, maar bij het samenstellen van dit magazine waren er nog maar twee weken over om die planning te halen.

of het helemaal gelukt is, weten we bij het vol-gende nummer, waarin we een reportage aan het resultaat zullen wijden. Maar hoe het ook afloopt, vaststaat dat er in Tricht enorm veel werk is verzet.

Na de renovatie en uitbreiding van het bestaande kantoor is er een nieuw kantoor gebouwd voor HIS en zijn er maar liefst vier hallen verrezen. on-der het kantoor ligt een 125 meter lange parkeer-plaats en de bestaande werkplaats is voorzien van nieuwe kantoren en kantines. ondertussen heeft het souterrain van het hoofdkantoor ook nog een flinke opknapbeurt gekregen.

Het in gebruik nemen van de nieuwe ruimtes wordt ook nog een flinke klus. HIS zal vanuit de tijdelijke accommodatie naar het splinternieuwe kantoor verhuizen. Daarnaast maakt A.Hak Lei-dingbouw nu gebruik van hal 2, omdat de hallen 3 en 4 nog worden afgemaakt. Wanneer dat werk klaar is schuiven zij door en neemt HIS niet alleen hal 1 maar ook hal 2 in gebruik.

in het najaar geeft A.Hak industrial Services (HiS) in samenwerking met Penspen een cursus ‘onshore Pigging’, waarbij gebruik wordt gemaakt van de eigen testfaciliteiten in tricht. in het voorjaar had A.Hak Pipe-line Services in nieuw Heeten heel andere leerlingen over de vloer: vmbo’ers die op excursie waren en hun ogen uitkeken.

Cursisten die van 1 tot 5 oktober ‘The onshore Pigging Training Course’ van Penspen en HIS volgen, verwerven brede kennis van het ‘piggen’ – een inspectietechniek die in het kort wordt uitge-legd in het artikel hiernaast over een inspectiepro-ject in Japan. HIS levert niet alleen de expertise, maar zal tegen die tijd ook beschikken over test- en demonstratiefaciliteiten, waardoor cursisten niet alleen theoretisch maar ook praktisch onderwezen kunnen worden. Dit was voorheen alleen moge-lijk op cursuslocaties in Brazilië en de Verenigde Staten.

De testleidingen krijgen een lengte van 200 meter en diameters van 4, 6 en 12 inch.

Leerlingen over de vloer

succesvolle inspectie in Japan

A.Hak industrial Services (HiS) rondde onlangs met succes een speciaal inspec-tieproject af voor het Japanse JFe Steel corporation.

De leiding die geïnspecteerd werd, is een loading line, een pijpleiding die ruwe olie van een zee-platform naar land vervoert. De diameter van de leiding bedraagt 12 duim.

HIS is specialist in het inspecteren van leidin-gen, onder andere door de inzet van piglets. Een piglet is een apparaat dat zich door de leiding voortbeweegt (of wordt voortbewogen) en met elektronische meetapparatuur informatie verzamelt over de toestand van de leiding. Voor de inspec-tie in Japan moest een speciale piglet worden ontwikkeld, vanwege de zeer scherpe bochten in de leiding. De straal van de bochten bedroeg 0,9 maal de diameter van de pijp (0,9D), een krappe, haakse bocht. Deze leiding bevatte twee van zulke bochten, back-to-back, waardoor de piglet meteen nog een tweede draai moest maken.

De Japanners gingen bij het verstrekken van de opdracht niet over een nacht ijs. HIS bouwde in Tricht eerst een proefopstelling die de werkelijke situatie in Japan nabootste. Een Japanse dele-gatie reisde vervolgens af naar Nederland om getuige te zijn van de test. Toen die positief verliep, werd er nog een heleboel gecheckt en opgemeten voor er een uiteindelijk akkoord kwam.

27a.hakpark magazine KorTE BErICHTEN

Mertens maakt de gasketen compleet

H.J. Mertens maakt sinds mei 2011 deel uit van A.Hakpark en is daarmee een van de jongste telgen van de familie. Het twintig mensen tellende bedrijf heeft tientallen jaren ervaring met het ontwerp, de bouw en het onderhoud van gasontvangststations. Die ervaring wordt nu ingezet voor de uitvoering van een raamcontract dat H.J. Mertens onlangs afsloot met Gasunie.

‘Voor A.Hakpark vormt H.J. Mertens als het ware de laatste schakel in de keten. Met ons bedrijf kan de groep sinds een

jaar een compleet dienstenpakket voor gastrans-port aanbieden, van bron tot eindgebruiker’, aldus Peter van der Ploeg, Business Unit Manager van H.J. Mertens.

Gasontvangststations vormen een wezenlijk onderdeel van de gasvoorziening in Nederland. Ze staan op plaatsen waar Gasunie gas over-draagt aan regionale gastransportbedrijven als Stedin, Alliander en Enexis of aan grote industriële afnemers, zoals bijvoorbeeld raffinaderijen en chemiebedrijven. In elk station staat een meet- en regelinstallatie om de druk van het aardgas van het landelijke gastransportnet, die maximaal zo’n 80 bar bedraagt, te verlagen tot de gewenste druk van het regionale of lokale gasnet.

Voor het inrichten en in bedrijf nemen van nieuwe en voor het renoveren van bestaande gasont-vangststations heeft Gasunie door middel van een Europese aanbesteding twee partijen geselec-teerd waarmee een raamcontract is afgesloten. H.J. Mertens heeft in de aanbestedingsprocedure een mooi resultaat behaald door als een van de twee partijen het raamcontract binnen te slepen.

drie JAAr werK

‘De looptijd van het contract is in eerste instantie drie jaar’, zegt Peter van der Ploeg. ‘De totale omzet, die we met de andere contractant delen, bedraagt zo’n 1,8 miljoen euro. Na de eerste drie jaar kan Gasunie het contract nog twee keer met een jaar verlengen tot in totaal vijf jaar. Daarna moet het werk opnieuw aanbesteed worden. We doen natuurlijk ons uiterste best om goed werk af te leveren en Gasunie tevreden te stellen. om voor

TEKST erik te Roller

foToGrAfIE Maarten van der Voorde

28 oLIE & GAS a.hakpark magazine

verlenging in aanmerking te komen en om bij een volgende ronde weer van de partij te zijn.’

BelAngriJKe BiJdrAge

Met de werkzaamheden aan de gasontvangststa-tions levert H.J. Mertens al met al een belangrijke bijdrage aan het in stand houden van een goed functionerend gasdistributienetwerk in Nederland. Van der Ploeg legt uit wat de renovatiewerkzaam-heden inhouden. ‘Meestal vervangen we oude apparatuur door nieuwe en passen we het onder-grondse leidingensysteem aan. Afhankelijk van de lokale gasbehoefte moet soms ook de capaciteit van een gasontvangststation vergroot of verkleind worden of moet het station worden verplaatst.’Naast het werk aan gasontvangststations ontwerpt en bouwt H.J. Mertens complete meet-, regel- en gasstraten, zowel voor chemische en petrochemi-sche bedrijven als olie- en gasmaatschappijen. Dat

gebeurt op specificatie van de klant en in over-eenstemming met de nationale en internationale wet- en regelgeving en milieu- en veiligheidseisen. ook renoveert het bedrijf bestaande meet- en regelstations, die niet meer voldoen aan de huidige techniek of regelgeving.

gAte terminAl

Vrij snel na de toetreding tot A. Hakpark heeft H.J. Mertens een meet- en regelinstallatie voor Gate Terminal op de Maasvlakte gebouwd. Hier landen schepen met vloeibaar aardgas (LNG) aan. Dit gas wordt vervolgens tijdelijk vloeibaar opgeslagen in grote tanks, daarna verdampt en via het hoogca-lorisch gasnet van Gasunie getransporteerd naar afnemers in binnen- en buitenland. De raamovereenkomst met Gasunie is een vol-gende stap: een groot contract dat H.J. Mertens als onderdeel van A. Hakpark gaat uitvoeren.

A.HAK induStrie

H.J. Mertens, gevestigd in Hendrik-Ido-Ambacht, maakt binnen de A. Hakpark-familie deel uit van A.Hak Industrie, een cluster waartoe ook Mechanical Contracting Limburg (MCL), A.Hak Industrie Born, A.Hak Industrie Noord-Oost in Delfzijl en A.Hak Industrie Botlek bij Rotterdam behoren. Doorgaans functioneren deze bedrijven zelf-standig, maar wanneer het meer-waarde biedt, kloppen ze bij elkaar aan om kennis en faciliteiten te delen en in voorkomende gevallen op projectbasis samen te werken. Hierbij profiteren ze van hun geza-menlijke landelijke dekking.

29a.hakpark magazine oLIE & GAS

kAM en MVo, afkortingen die staan voor kwaliteit, Arbeidsomstandig-heden en Milieu en Maatschappelijk Verantwoord ondernemen. Maar eigenlijk staan ze voor een manier van werken die ons al jaren in de genen zit. Dat is niet alleen onze mening, we kunnen het ook aantonen met certificeringen die na een positief verlopen periodieke audit begin juli weer zijn verlengd. over de gehele linie genomen beschikken onze bedrijven inmiddels over een enorm aantal certificaten. een aantal van de belangrijkste lichten we hieronder toe. Welke hebben we en waarom vinden we ze zo belangrijk?

PlAiS

ier

iSo 9001oHSAS 18001

iSo 14001

vcA* ,** ,P

mvo: iSo 26000

A.HAK l

eidin

gBouw

A.HAK in

ternAtionAl

A.HAK in

FrAnet

A.HAK in

duStrie

A.HAK e

lectron

A.HAK in

duStriAl

ServiceS

mcl

A.HAK d

rillc

on

A.HAK t

elecom

electel

conline-r

HenAniA

HJ mertenS

KAAl m

ASten

tJAden

co2-PreStAtielAdder

A.HAK e

ngineerin

g

KaM & MVO-certificeringen30 ALGEMEEN a.hakpark magazine

Waarom? onze opdrachtgevers verlangen en verwachten dat wij altijd dezelfde hoge kwaliteit leveren wij graag zorgvuldig willen werken: in één keer goed

wij net als onze opdrachtgevers en andere belanghebbenden de zorg voor ons milieu vanzelfsprekend vinden wij onze leefomgeving niet onnodig willen belasten wij schadelijke effecten op het milieu willen beheersen en waar mogelijk willen voorkomen

wij het belangrijk vinden dat iedereen gezond en veilig naar het werk komt, maar ook gezond en veilig weer naar huis gaat wij aan onze stakeholders willen laten zien dat we daarvoor een doeltreffend Arbobeleid voeren

de wetgever en onze opdracht-gevers eisen dat veiligheid net zoveel aandacht krijgt als bijvoorbeeld kwaliteit veilig werken in de aannemerij nog niet altijd gemeengoed is, terwijl wij er elke dag naar streven om het binnen onze bedrijven ‘business as usual’ te laten zijn

wij een commercieel bedrijf zijn, maar niet ten koste van alles. Wij staan midden in de maatschappij en dragen ons steentje bij aan de ontwikkeling van onze samenleving en (leef)omgeving

wij met een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen willen bijdragen aan een schonere leefomgeving aantoonbare vermindering van uitstoot ons een voorsprong geeft bij aanbestedingen en prekwalificaties wij met een lagere uitstoot ook geld besparen

omdatiSo 9001

Kwaliteit-management

iSo 14001

Milieumanagement

ohSaS 18001

Arbomanagement

vca*,**,p

VGM Checklist Aannemers

mvo iSo 26000

preStatieLadder

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

co2-preStatieLadder

Uitstoot van koolstofdioxide en andere broeikasgassen

31a.hakpark magazine AlgEMEEN

‘Veel creativiteit en leervermogen’zegt de opdrachtgever

Wetenschappers onderzoeken in Drenthe signalen die afkomstig zijn uit de vroegste geschiedenis van het heelal in het kader van het LOFAR-project. A.Hak Telecom levert voor opdrachtgever ASTRON een bijdrage aan het tot stand komen van de enorme telescoop die daarvoor nodig is. Telecom stuurt niet alleen verschillende partijen aan die bij het project van 100 miljoen euro betrokken zijn, maar zorgt eveneens voor de montage, aansluiting en elektriciteitsvoorziening van de kostbare, gevoelige en hoogwaardige technologische apparatuur.

‘De veelzijdigheid en brede competentie van A.Hak Telecom heeft veel toegevoegde waarde in dit unieke project’, aldus LOFAR-project-manager Nico Ebbendorf van ASTRON. ‘Wij werken met uiterst gevoelige elektronische apparatuur die de A.Hak medewerkers met een hoge nauwkeurigheid in grote aantallen moe-ten installeren. Door het bijzondere ontwerp is het zeker geen standaardwerk en het vergt dan ook veel creativiteit en leervermogen om het werk in een relatief korte periode tot een goed einde te brengen. Bovendien heeft het bedrijf niet alleen ervaring met het ingraven en installeren van kabels, maar ook alle expertise op het gebied van glasvezeltechnologie in huis. Zorgvuldigheid en nauwkeurigheid zijn heel belangrijk voor het project en de medewerkers pakken dit snel en goed op. Maar het leukste vind ik nog dat ze trots zijn op hun werk en op de bijdrage die ze aan het LOFAR-project leveren.’

Nico Ebbendorfprojectmanager LoFar

aStron

Het volledige artikel begint op pagina 23 van dit magazine.

kLaaSwaaL, juni 2012

Horizontaal gestuurd boren voor TenneT.