6 5

Ahna lilkomH o l q A b e j n i l - H b i e b

Newspaper post sant’agata, rabat, Malta, tel: 2145 4503 / stella Maris, Ûebbu©, Gozo, tel: 2155 1159

Fr. Stephen imur il-Filippini

otttubru 2010 / G˙add 451 | editur: Fr Norbert Bonavia Mssp

Nhar il-Óadd 3 ta’ Ottubru, Fr. Louis Mallia, il-Provinçjal tas-Soçjetà tag˙na, ta s-salib tal-missjoni lil Fr. Stephen Mifsud mssp qabel ma’ telaq g˙all-missjoni fil-Filippini.

Din il-funzjoni saret fl-Oratorju tag˙na f’Birkirkara, fejn g˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin Fr. Stephen kien id-direttur. G˙al din il-quddiesa kienu preΩenti membri tas-Soçjetà, familjari tieg˙u, lajci tal-MSSP, ˙afna Ωg˙aΩag˙ u tfal li jattendu f’dan iç-Çentru, kif ukoll in-nies li jiffrekwentaw il-kappella tal-Oratorju.

Kemm dam direttur ta’ dan iç-Çenrtu, Fr. Stephen tefa’ ˙afna ener©ija fuq l-importanza tal-formazzjoni nisranija tat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙. Dan g˙amlu bis-sapport kontinwu lill-gruppi taΩ-Ωg˙aΩag˙ u b’attivitajiet varji fosthom dawk litur©içi u dak kollu li jg˙in biex tifforma Ω-Ωg˙aΩag˙ tal-lum. Óaseb g˙al g˙ajnuniet ©odda, b˙alma huma l-crafts room u media room, armata b’dak kollu li wie˙ed jistenna biex il-laqg˙at isiru a˙jar. Huwa kompla jibni fuq ta’ qablu u mexxa ’l quddiem attivitajiet b˙alma huma ˙ar©iet g˙at-tfal u Ωg˙aΩag˙, sapport lill- atturi li ja˙dmu d-drammi, u mitt ˙a©a o˙ra.

Fr. Stephen huwa l-ewwel reli©juΩ li ˙are© mill-parroçça ta’ BirΩebbu©a u issa ilu jqaddes g˙al dawn l-a˙˙ar 7 snin.

B˙al ˙afna tfal minn BirΩebbu©a, meta kien g˙adu Ωg˙ir, kien imur l-iskola primarja tal-lokal. G˙al dik li hija edukazzjoni sekondarja, huwa attenda l-Kulle©© tag˙na, is-St. Paul’s Missionary College fir-Rabat. Wara li spiçça is-sixth form, da˙al l-Università ta’ Malta, fejn igradwa fil-filosofija. Wara dan, huwa g˙amel in-novizzjat u kompla bit-teolo©ija. Kompla

l-formazzjoni tieg˙u g˙al sena fl-Awstralja u sena u nofs fil-Filippini. Lura Malta, g˙amel il-Professjoni Perpetwa, l-ordni tad-djakonat u mbag˙ad ©ie ordnat saçerdot fl-20 ta’ Ìunju 2003.

L-ewwel sitt snin tal-ministeru tieg˙u kien b˙ala Direttur Spititwali fil-Kulle©© tag˙na u vocational promoter. Tul dan iΩ-Ωmien huwa kien membru tad-dar tal-formazzjoni f’Santa Venera.

Fil-Filippini Fr. Stephen, mhux se jsib ambjent g˙al kollox ©did, g˙ax meta kien hemm qabel, huwa kien di©a’ tg˙allem il-lingwa tal-post. Fost ministeri o˙ra li ser ikollu, huwa ser ikun responsabbli mill-promozzjoni tal-vokazjonijiet u l-formazzjoni tal-kandidati ©odda, kemm fil-Filippini u l-postijiet qrib, b˙alma huma l-Awstralja u l-Pakistan.

Minn qalbna inwieg˙duh it-talb tag˙na u niΩgurawh li nibqg˙u ng˙inuh mill-a˙jar li nistg˙u b’kull g˙ajnuna possibli.

Fr. Norbert Bonavia mssp

Esperjenzi ta’ volontarjat miΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ÇAMYouths

B˙al snin o˙ra ÇAMYouths (MSSP) organizza possibiltajiet ta’ volontarjat fis-sajf li g˙adda. Din is-sena kellna ftit esperjenzi diversi x’noffrulhom g˙ax g˙all-ewwel darba b˙ala ÇAMYouths morna ukoll Tunezija (La Goulette).

Bla dubju ta’ xejn l-g˙arfien tieg˙i dwar is-Soçjeta Missjunarja ta` San Pawl hija marbuta mal-qari tal-˙ajja tal-fundatur Mons. Depiro.

Kien bniedem li ma kellu bΩonn xejn u ma kien jonqsu xejn iΩda abbanduna dak li kellu u l-kumdita ta` ˙ajja bla xkiel u bla inkwiet biex iddedika ru˙u g˙al ˙addie˙or u ˙adem sabiex waqqaf Soçjeta` li serqet l-imma©inazzjoni ta` ˙afna zg˙aΩag˙ matul iΩ-zmien sabiex iwasslu il-messag©© ta` Kristu litteralment mal-erba` irkejjen tad-dinja.

L-ewwel kuntatt tieg˙i mas-Socçeta kien pemezz tal-Knisja ta` Sant’ Agata; mill-Belt fejn konna noqog˙du dak iΩ-Ωmien ziti kienet te˙odni meta kont tifel zg˙ir fl-ewwel Sibt tax-xahar bil-karozza tal-linja miΩbug˙a blu skur tar-Rabat u nimxu sal-knisja; meta kbirt il-katakombi u l-MuΩew li hemm ˙dejh bdew jaffaxxinawni u sirt napprezzahom iktar meta ltqajt ma` Fr Victor Camilleri, u da˙˙alni nara il-partijiet li g˙adhom mhux miftu˙a ghall- pubbliku.

Fix-xog˙ol tieg˙i b˙ala Ministru ltqajt ma’ diversi kommunitaijiet tal-MSSP. Niftakar meta mort il-Peru’; ˙emm barra s-sacerdoti Maltin g˙andhom ukoll il-Peruvjani. Imma l-aktar li laqatni kif d˙alt fid-dar tal formazzjoni, kien hemm ritratt kbir ta` San Pawl u ie˙or ta` Monsinjur De Piro; u˙ud mil-istudenti kienu qed jippreparaw sabiex imorru f`artijiet o˙ra b˙all-Filippini g˙al xog˙ol missjunarju; u toqg˙od ta˙seb ftit : Peruvjani membri ta` kongregazzjoni Maltija ja˙dmu g˙al Knisja Universali fil-kontinenti kollha . Xi grazzja kbira kienet li l-Mulej silifna lil Monsinjur De Piro li permezz tieg˙u Ωg˙aΩag˙ Maltin u issa Ωg˙aΩag˙ ta` kull nazzjonalita ikunu bnedmin g˙al ohrajn.

Kif kont hemm Fr. ©org Scerri rrakontali kif meta ©ie hu l-Peru, 40 sena ilu, ma kellhomx ilma fil-villa©© fejn kien ig˙ix; l-ilma kien i©ibu mix-xmara u jsaffih billi jg˙addih minn pala tal-bajtar tax-xewk!!

L-MSSP kif nafha jiena

Min ma jafx li l-MSSP huma marbuta ˙afna mal-emigrazzjoni. Kemm Fathers akkumpanjaw lil Maltin tul il-vja©© tag˙hom u kienu huma li baqg˙u hemm jg˙inuhom spiritwalment u materjalment. Iltqajt mal-membri tal-MSSP f`Sydney l-Awstralja fid-dar tag˙hom fic-centru tal-Belt. F`Melbourne il-bini tal-Community Council ta’ Victoria sar possibbli g˙ax inbena fuq art mislufa mill-MSSP; u f`Toronto fil-Knisja ta` San Pawl f`Dundas Rd l-MSSP tmexxi il-kura spiritwali ta` kommunita` o˙ra Maltija importanti.

Lanqas ma rridu ninsew ix-xog˙ol tal-MSSP f`Malta fil-qasam tal-edukazzjoni u t-tag˙lim tas-snajja fid-Dar ta` San Guzepp fejn ©ew mg˙ejjuna mijjiet u eluf ta` Ωg˙aΩag˙. Il-Kullegg ta` Sant Agata eduka u ˙are© diversi Ωg˙aΩag˙ li llum jokkupaw pozizzjonijiet importanti fis-socjeta` u ghadhom rikonoxxenti sal-lum g˙all-edukazzjoni u trobbija tag˙hom

Is-Soçjeta Missjunarja ta` San Pawl hija forza g˙all-©id f`pajjizna; u l-Maltin dana jafuh; g˙aliex is-Soçjeta dejjem tat; qatt ma ˙adet; ghax is-Soçjeta dejjem fittxet li tkun fidila g˙all-principji tal-fundatur tag˙ha. Is-Soçjeta ma tmutx g˙ax l-g˙eruq tag˙ha anki frott bniedem b˙alna, huma m˙awla u m˙arsa minn Id Divina.

Hon. Dr.Tonio Borg

Ix-xahar ta’Ottubru jfakkarna fil-missjunarji!Trid tg˙ix ©urnata ma’ missjunarju?

Dan tista’ tag˙mlu billi, tag˙Ωel ©urnata g˙aΩiΩa g˙alik, darba biss fis-sena, tibbukjaha minn qabel, u toffri 23 Ewro, biex dakinnhar tipprovdi l-g˙ixien ta’ missjunarju u tg˙inu jla˙˙aq max-xog˙ol pastorali u soçjali tieg˙u.

Il-Missjunarju joffri g˙alik:• Quddiesa skont l-intenzjoni tieg˙ek• It-talb u l-apostolat ta’ dik il-©urnata.

U int flimkien mal-offerta tieg˙ek toffri g˙alih ukoll: il-quddiesa, it-tqarbina, ir-ruΩarju, ix-xog˙ol kollu ta’ matul il-©urnata.

Minn abbati g˙al direttur

Vera t-toroq tal-Mulej ma jafhom ˙add!Fr. Martin Cilia mssp, zmien ilu kien jg˙in il-

quddies u jattendi katekiΩmu fl-Oratorju tag˙na San Domenico Savio, f’Birkirkara u issa ©ie ma˙tur biex ikun id direttur il-©did ta’ dan il-Post.

Fr. Martin, ma’ tantx g˙andu bzonn ta’ introduzzjoni kemm mall-KarkariΩi u xejn inqas mag˙kom familjari, ˙bieb u benefatturi. Kemm il-darba smajtu xi ta˙dita, jew eΩerçizzi tieg˙u fuq ir-radijiet, u forsi wkoll qrajtu xi ktieb tieg˙u. L-a˙˙ar ktieb li ˙are© jismu “Found among sinners”, ktieb li jid˙ol fil-fond fl-ispiritwalita’ tal-Fundatur tas-Socjeta’ Missjunarja ta’ San Pawl Mons. Guzeppi De Piro.

Minn qalbna nawgurawlu u inwieg˙duh it-talb tag˙na g˙al dan il-ministeru ©did tieghu.

Ódax-il Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a ˙adu f’idejhom din l-attività fejn fiha ©abru madwar 100 tifel u tifla u g˙al ˙mistax-il ©urnata g˙amlulhom skola sajf fejn fiha g˙allmuhom l-IngliΩ, ˙admu mag˙hom ftit ‘crafts’ u lag˙bu wkoll. Ix-xog˙ol sar kollu mas-sorijiet ta’ Madre TereΩa (Missionaries of Charity) ©o parroçça Ωg˙ira li tospita l-aktar insara li jitkellmu bl-ingliΩ.

G˙at-tmien darba saret il-‘colonia’ ta’ Napli fejn madwar 30 Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a qattg˙u madwar erba’ ©img˙at fi skola sajf ma’ tfal li s-sorijiet ta’ Madre TereΩa g˙aΩlu minn familji bi bΩonnijiet speçjali.

G˙al Ωg˙aΩag˙ li din is-sena xtaqu jag˙tu sehemhom f’Malta, saret attività ©ewwa d-Dar ta’ San ©uΩepp mat-tfal residenti fejn fiha g˙al erba’ ©img˙at kienu parti mill-˙idma tad-dar fejn g˙amlu xi attivitajiet mat-tfal.

Fr Louis Mallia Provincjal Fr Stephen Mifsud

Fr Martin Cilia

4 2 Soçjetà Missjunarja tà San Pawl -Sant’Agata, Rabat, Malta, Tel: 2145 4503 / Stella Maris, Ûebbu©, Gozo, Tel: 2155 1159

F’1968, jien u tnejn o˙ra, fosthom l-istess Dun Anton Camilleri, ©ejna mag˙Ωula g˙al din il-missjoni. Jiena vja©©ajt wa˙di bil-ba˙ar, peress li kellna nie˙du mag˙na Ωew© kaxxi kbar.

Tlaqt fit-22 ta’ Mejju 1968. Minn hawn mort Napli biex naqbad il-vapur jismu Verdi. Wara jumejn salpajna g˙al Canary Islands. Imbg˙ad bdejt naqsam l-Ocejan l-Atlantiku. Domna tmint ijiem ma’ naraw l-art sakemm wasalna l- Kanal Panama. Minn hemm g˙all-Ocean Paçifiku. Sakemm f’ Ìunju tal-1968 wasalt Callao (Perù); wara tlett ijiem wasalt Arequipa. Minn hemm kelli nivja©©a g˙al Chuquibamba, vja©© ie˙or difficli ta’ xi 5 sieg˙at marsus bejn erba’ passi©©ieri o˙ra, toroq ˙Ωiena u perikoluΩi.

Niftakar li kien fl-a˙˙ar ta’ Ìunju meta wasalt Chuquibamba. A˙na konna destinati g˙al Aplo, g˙ax hemm kienet il-parroçça li konna ser nie˙du f’idejna. Imma ma stajniex immorru, g˙ax inqala’ l-inkwiet minn xi saçerdoti Peruvjani Ωg˙aΩag˙ li riedu jibqg˙u Aplao minn flokna. B’hekk kellna ç-çans nitkissru aktar fil-lingwa u fil-pastorali tal-post.

Il-Fundatur tag˙na ried il-membri tas-Soçjetà tieg˙u mhux biss ja˙dmu mal-emigranti, imma wkoll imorru f’artijiet tal-missjoni. G˙alhekk is-superjuri meta raw li wasal iΩ-Ωmien biex nibdew ninfirxu f’dawn l-artijiet aççettaw l-istedina ta’ Mons. Gauci tnejn u erbg˙in sena ilu.

G˙al grazzja t’Alla b˙al issa fil-missjoni tal-Perù a˙na 14 -il missjunarju. Disa’ saçerdoti Maltin u ˙amsa peruvjani. B´kollox nie˙du ˙sieb madwar 150 elf ru˙ li huma imqassmin fis-sitt parroççi li g˙andna. Nistg˙u ng˙idu x-xog˙ol huwa kwaΩi l-istess fil-parroççi kollha; g˙andna x-xog˙ol pastorali u l-promozzjoni umana.

G˙al dak li hu xog˙ol pastorali, nag˙fsu ˙afna fuq evan©elizzazzjoni. Dan isir l-aktar permezz tas-sagramenti, katekiΩmu tal-familja, preparazzjoni tat-tfal g˙all-ewwel tqarbina u l-griΩma tal-Isqof, t˙ejjija g˙aΩ-Ωwie©, Legjun ta’ Marija, gruppi ta´Ωg˙aΩag˙, korjiet u abbatini.

G˙al dik li hija promoΩΩjoni umana, dejjem kellna f’mo˙˙na mhux biss il-kliem ta’ Gesu’, “Ag˙tuhom intom x´jieklu’, imma ukoll l-eΩempju tal-fundatur tag˙na Guzeppi De Piro li dejjem g˙en lill-fqir u lill-batut. G˙alhekk fil-parroççi tag˙na g˙andhom programmi s˙a˙ ta’ g˙ajnuna lill-foqra. Hekk per eΩempju: id-day care centres g˙at-tfal li l-genituri tag˙hom imorru jfittxu x-xog˙ol kuljum, fejn ji©i mog˙ti dak kollu possibli. G˙andna kcejjen fejn il-familji foqra jkunu jistg˙u ji©u jieklu kuljum. Hemm fejn l-ikel ji©i mqassam ukoll fl-iskejjel u fid-djar fejn hemm l-anzjani u l-morda. Ta´ min isemmi l-klinika f’La Tomilla li nfet˙et sentejn ilu bl-g˙ajnuna ta´ Fr. Anthony Zammit fejn qed ji©u kkurati ˙afna tfal foqra. Fr. Alex Busuttil mssp g˙andu ukoll klinika o˙ra u matul is-sena li g˙addiet ikkurat il-fuq minn 28 elf ru˙.

Il-wasla tal-ewwel tliet missjunarji fil-Perù

Sakemm g˙adda dan l-inkwiet g˙addew xahrejn. Niftakar li kien il-Óamis 8 ta’ Awwissu meta jiena u Mons. R. Gauci inΩilna flimkien minn Chuquibamba g˙al Aplao 50 kilometru bog˙od. Morna b’karrozza qadima kemm jista’ jkun, sa taqa’ u ma taqax bçejjeç, g˙aliex kienet antika. Il-vja©© ˙a kwaΩi sag˙tejn. It-triq kienet perikuluΩa ˙afna g˙aliex ma kinitx asfaltata, u b’˙afna dawrien u kantunieri iebsin speçjalment meta jkun iç-çpar.

Kif wasalna waqafna fi pjazzetta ta’ Aplao. Minnufi˙ ©ew xi tfal jg˙inuna nniΩΩlu l-affarijiet li ©ibna mag˙na. Wie˙ed ©uvni jismu Olando Moran ©ie wkoll jag˙ti daqqa t’id. Bdejna nitkelmu jien u hu, fuq l-arti li kien i˙obb. Jien pin©ejtlu xi ˙a©a li g˙o©bitu u minn dakinhar bqajna ˙bieb sakemm miet. S˙abi t-tnejn l-o˙ra waslu l-g˙ada l-Ìimgha 9 ta’ Awissu u b’hekk bdejna din il-Missjoni ©dida fl-Amerka t’isfel. Il-Parroçça kien jisimha San Pietru.

Warajna baqg˙u ©ejjin diversi saçerdoti tas-Soçjetà u llum g˙andna wkoll 5 qassisin Peruvjani u ftit ie˙or ser iqaddsu erba’ o˙ra. Wara 42 sena na˙dem f’din l-art imbierka, Alla ©abni lura Malta qawwi u s˙ie˙.

Fr. Vincent Magro mssp

Is-Soçjetà tag˙na bdiet ta˙dem fil-Peru’ fuq stedina li kien g˙amel Mons. Isqof Redent Gauci O.C., Isqof tal-Prelatura ta’ Chuquibamba, lis-Superjur ©enerali tag˙na, ta’ dak iΩ-Ωmien Dun Mikiel Callus. Tnejn mill-kunsillieri tas-Superjur, Dun Wistin Grech u Dun Anton Camilleri marru l-Perù, ˙alli jaraw il-parroçça li l-Isqof kien qed joffrilna. Huma ©ew lura kuntenti, jirrakuntaw fuq in-nies li huma tal-post, li huma reli©juΩi u d˙ulin ˙afna, u li l-klima tixba˙ lil dik ta’ Malta.

Il-Missjoni tag˙na fil-Perù

Realta interressanti li kull ma tmur qieg˙da dejjem tikber, hija l-˙idma tag˙na fl-edukazzjoni. Minbarra x-xog˙ol kbir ta’ evan©elizzazzjoni li jsir mill-misjunarji fil-kulle©©i tal-gvern, is-Soçjeta’ hija mΩejna b´Ωew© kulle©©i kbar li qieghdin f’Ωew© parroççi. Wie˙ed qieg˙ed ©ewwa l-parrocca ta´ Aplao u kien bdieh Fr. Frank Cortis mssp madwar 20 sena ilu u li llum qieg˙ed ta˙t id-direzzjoni ta´ Fr. Nicholas Schembri mssp. Il- Kulle©© ie˙or kien bdieh Fr. Vincent Magro mssp u li llum qieg˙ed ta˙t it-tmexxija ta´ Fr. Alex Busuttil mssp.

Kamp iehor fejn qed na˙dmu bis-s˙ie˙ huwa mat-tfal abbandunati. G˙alhekk fta˙na dar fejn tilqa´ tfal iltiema jew bi problemi fid-dar. F´din id-dar hemm fuq 50 tifel u tifla li qed jie˙u ˙sieb b’dedikazzjoni kbira Fr. Frank Cortis mssp flimkien ma´ tim ta’ nies ittrenjati propju g˙alhekk.

Kull familja tie˙u ˙sieb iΩ-Ωg˙ar tag˙ha. Xejn anqas a˙na. G˙alhekk ©ewwa l-belt kapitali tal-Peru’, Lima g˙andna dar li fiha ji©u ppreparati fl-ewwel snin tag˙hom il-kandidati li jkunu jixtiequ jsiru missjunarji.

B˙al issa hemm Ωew© Ωg˙aΩag˙ li dalwaqt jibdew in-novizzjat. Ta´ min isemmi wkoll li ma´ dawn g˙andna erba´ studenti Peruvjani li qeg˙din jistudjaw t-teologija f’international house of formation, tas-Soçjeta’ tag˙na ©ewwa l-Filipppini.

Meta wie˙ed i˙ares lura lejn dawn it-Tnejn u erbghin sena, g˙andna g˙ax inkunu grati lejn Alla. Verament sar u g˙adu jsir ©id kbir f’din il-missjoni. Iva l-Mulej berikna fil-veru sens tal-kelma. BiΩΩejjed ner©a nsemmi li g˙andna 5 saçerdoti Peruvjani li qieghdin ja˙dmu hawnhekk maghna. Huma eluf kbar ta´ familji li raw b´g˙ajnejhom u messew b´idejhom il-˙idma kontinwa tas-Soçjeta’ tag˙na f´dan l-pajjiΩ. Soçjeta’ qrib il-fqir u l-batut kif dejjem xtaq il-fundatur tag˙na. Dan huwa rikonoxxut mill-awtoritajiet kemm ekkleΩjastiçi kif ukoll çivili. BiΩΩejjed nsemmi li dan l-a˙˙ar wie˙ed mill-missjunarji tag˙na, Fr. George Scerri mssp gie ma˙tur b˙ala Vigarju ©enerali tal-isqof Mario Busquet ©ewwa l-prelatura ta´ Chuqúibamba. Kif ukoll g˙al dawn l-a˙˙ar snin Fr. Victor Livori kien qed jokkopa l-posizzjoni ta´direttur tal-opri Pontifici Missjunarji ©ewwa l-belt ta´ Arequipa.

Dan il-©id kollu li qed ise˙˙, huwa dejjem sostnut minnkom il-familjari, ˙bieb, benefatturi, kif ukoll iç-Çentru Animazzjoni Missjunarja li dejjem ta˙sbu fina permezz tal-containers u d-donazzjonijiet li tibag˙tulna. Komplu itolbu g˙alina ˙alli, g˙assnin li ©ejjin, inkomplu l-mixja ta´ fidi ma´ dan il-poplu li tant huwa bil-g˙atx g˙all- kelma t´Alla u nsa˙˙u dejjem iΩjed l-promozzjoni umana, mal- familji li verament g˙andhom bΩonn. A˙na nwieg˙dukom li nkomplu nitolbu g˙alikom kuljum. F´isem dawn in-nies, nitlob lil Mulej u lil Ommna Maria mtellg˙a fis-Sema biex ikomplu jix˙tu l-barkiet tag˙hom fuqkom u l-familjari tag˙kom.

Fr. Giovanni Cefai msspSuperjur Regionali

Fr V. Magro, L-Isqof R. Gauci O.C. u Fr Anton Camilleri

Fr Magro u Camilleri ma’ xi parruççani

Fr Frank Cortis

Fr Marcell Portelli

Fr Emanwel Parnis

Fr Victor Zammit

Fr Salomon

Fr Giovan Cefai