Altın Fiyatları ve Beklentiler 04/02/2016 › upload › files › alt_n_fiyatlar__ve...Petrol fiyatlarının 30 dolar altına inmesi ve 2016 yılında 20 doların altına ineceği

1

2011 IV. ÇEYREK STRATEJİ RAPORU 2011 IV. ÇEYREK STRATEJİ RAPORU

Altın Fiyatları ve Beklentiler 04/02/2016

YÖNETİCİ ÖZETİ

Altın ülkemizde geniş bir yatırımcı kitlesi tarafından tercih edilen finansal bir enstrüman olarak öne

çıkmaktadır. Ülkemizde finans piyasalarının derinleşmeye başlaması ve altında dayalı yeni yatırım araçlarının

ortaya çıkması, katılım ve ticari bankalar tarafından gram altın satışları yapılabilmesi altının önemini arttırmıştır.

Çalışmamızda altın fiyatlarını etkileyen faktörler sistematik bir şekilde incelenmiştir. Çalışmamızda özellikle

2000 yılı sonrası altın piyasalarında yaşanan gelişmeler hakkında bilgilere yer verilmiştir. Altın fiyatlarını etkileyen

faktörler tanımlanmış ve her faktörden sonra 2015 yılının ilk üç çeyreğine ait gelişmeler aktarılmıştır. Ayrıca faktör

bazında 2016 yılına ait beklentiler ve muhtemel etkilerden bahsedilmiştir.

Altın çıkarma maliyetleri, 2015 yılının genelinde petrol fiyatlarının düşmesi ve doların güçlenmesinden olumlu

yönde etkilendi. Maliyetlerin yaklaşık %10’luk kısmını oluşturan petrol fiyatlarındaki düşüşler altın çıkarma

maliyetlerini azalttı. Diğer taraftan doların değerlenmesi, altın satış gelirlerinin yerel para birimleri olarak

artmasına neden oldu. Bu durum doğal olarak altın madenciliğinde ortalama maliyetlerinin yaklaşık %30’luk

kısmını oluşturan işçilik giderleri üzerinde olumlu etki yarattı.

2015 yılında altın fiyatlarının yön bulmasında doların değeri belirleyici oldu. TW Dolar endeksi ve altın fiyatları

arasındaki korelasyon katsayısı yaklaşık olarak -0,50 olarak gerçekleşti. Özellikle son çeyrekte FED’in Aralık

ayında faiz artışına gideceği beklentisi ile dolar diğer para birimleri karşısında değer kazanırken altın fiyatlarında

sert düşüşler gözlemlendi. 2015 yılı, doların değerinin altın fiyatlarının üzerindeki önemi etkisi açısından istisna

bir yıl olduğu söylenebilir. Çünkü son 30 yıllık korelasyon katsayısı -0,36 seviyesinde gerçekleşti.

2015 yılın ikinci çeyreğinde toplam altın talebi düşerken ilk ve üçüncü çeyrekte toplam talep ortalama

seviyesinde seyretti. 2015 yılının ilk iki çeyreğinde mücevher altın talebi ve altın para ve külçe talebi çeyreklik

bazda düşüş gösterdi. Borsa yatırım fonlarında ise 2015 yılının ilk çeyreği hariç altın çıkışları devam etti. Ancak

borsa yatırım fonlarından altın çıkışlarının yavaşladığı görülmektedir. Endüstriyel talep 80 ton üzerindeki

seviyesini korurken merkez bankaları net altın alıcısı olmaya devam etti.

2016 yılının ilk günlerinde Suudi Arabistan-İran arasında yaşanan gerginlik diplomatik ilişkilerin kesilmesi ile

sonuçlandı. Rusya’nın Türkiye ile yaşadığı uçak krizi ve Rusya’nın Suriye’deki varlığını artırmaya devam etmesi

hala sıcaklığını koruyor. Kuzey Kore’nin hidrojen bombasını test ettiğini duyurması gündemi tedirgin eden

gelişmelerden biri oldu. Bu gelişmeler altında altın fiyatları kısa sürede 1060 $/Ons seviyelerinden 1100 $/Ons

seviyelerine kadar yükseldi.

Petrol fiyatlarının düşmesi gelişmiş ülke enflasyon görünümlerini bozmaya devam etmektedir. Belirlenen hedef

enflasyon oranlarına kısa vadede ulaşılamayacağı değerlendirilmektedir. Diğer taraftan GOÜ ekonomilerinden

hızlı sermaye çıkışları, GOÜ enflasyonlarını yukarı yönlü baskılamaktadır. Bu durumun altın fiyatlarını yukarı

taşıyabilecek potansiyele sahip olduğunu değerlendiriyoruz.

Vehbi Murat ŞAHİN [email protected]

+90(216)547 1345

2



İÇİNDEKİLER

YÖNETİCİ ÖZETİ ....................................................................................................................................... 1

İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................................ 2

ALTIN FİYATINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER .................................................................................................. 3

ALTIN ÇIKARMA MALİYETLERİ ................................................................................................................ 3

ABD DOLARININ DEĞERİ ve ABD DOLARINA UYGULANAN FAİZ ORANI ............................................... 3

GLOBAL ENFLASYON ORANI ................................................................................................................... 5

GLOBAL POLİTİK VE EKONOMİK İSTİKRARSIZLIKLAR ............................................................................. 5

ALTIN TALEBİ KAYNAKLARI ..................................................................................................................... 7

1. Kuyumculuk Sektörü ................................................................................................................... 7

2. Yatırım Amaçlı Altın Talebi ......................................................................................................... 9

3. Endüstriyel Talep ...................................................................................................................... 10

4. Merkez Bankalarının Altın Talebi ............................................................................................. 10

ALTIN ARZI KAYNAKLARI ...................................................................................................................... 12

1. Altın Madenciliği ....................................................................................................................... 12

2. Hurda Altın Arzı ......................................................................................................................... 13

3. Merkez Bankası Altın Satışları .................................................................................................. 14

SONUÇ ................................................................................................................................................... 17

3



ALTIN FİYATINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Altın fiyatlarının talep temelli olmasının yanında, arz-talep unsurlarının dışında, fiyatları belirleyen birçok etken

vardır. Politik istikrarsızlıklar, savaşlar, ekonomik krizler ve jeopolitik riskler vb. altın fiyatları üzerinde belirleyici

olmaktadır. Altın fiyatlarını etkileyen faktörleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

1. Altın Çıkarma Maliyetleri

2. ABD Dolarının Değeri ve ABD Dolarına Uygulanan Faiz Oranı

3. Global Enflasyon Oranı

4. Global Politik ve Ekonomik İstikrarsızlıklar

5. Altın Talebi

6. Altın Arzı

ALTIN ÇIKARMA MALİYETLERİ

Dünyada yaklaşık 3 milyar ons altın rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Bu rezervlerin %33,5’lik kısmı 50 büyük

altın madeni tarafından çıkarılmaktadır. Bu 50 madenin dağılımı ve üretim maliyetleri ortalaması aşağıdaki

tabloda gösterilmiştir.

Altın Çıkarma Maliyetleri

Altın çıkaran şirketlerin ana kalem maliyet giderleri; genel yönetim giderleri, keşif çalışmaları ve maden iyileştirme

giderlerinden oluşmaktadır. Tablodan görüldüğü üzere en fazla rezerv Afrika’da bulunmasına rağmen, altın

rezervlerinin yüzeyin çok altında bulunması nedeniyle maliyetler yüksek seviyelerde seyretmektedir. Kuzey

Amerika 598 $/Ons seviyesiyle en düşük maliyete sahip bölgedir.

Altın çıkarma maliyetleri, 2015 yılının genelinde petrol fiyatlarının düşmesi ve doların güçlenmesinden olumlu

yönde etkilendi. Maliyetlerin yaklaşık %10’luk kısmını oluşturan petrol fiyatlarındaki düşüşler altın çıkarma

maliyetlerini azalttı. Diğer taraftan doların diğer para birimleri karşısında yükselmesi, altın satışlarının yerel para

birimleri olarak gelirlerin artmasına neden oldu. Bu durum doğal olarak altın madenciliğinde ortalama

maliyetlerinin yaklaşık %30’luk kısmını oluşturan işçilik giderleri üzerinde olumlu etki yarattı.

ABD DOLARININ DEĞERİ ve ABD DOLARINA UYGULANAN FAİZ ORANI

Dünya altın fiyatları ABD doları ile belirlenmektedir. Bu yüzden altın fiyatları ve dolar arasındaki ilişki altın fiyatları

için önem arz etmektedir. ABD doları ve ABD dolarına uygulanan faiz oranı ile altın fiyatları arasında negatif

korelasyon vardır. Diğer bir deyişle, dolar diğer para birimleri karşısında değer kazanırken/kaybederken altın

fiyatları düşmektedir/yükselmektedir. Faiz oranları ve diğer yatırım araçları ile kıymetli madenlerin fiyatlarındaki

değişmenin, altın talebi üzerindeki etkisi, ikame etkisine dayanmaktadır. Faiz oranlarındaki ya da diğer yatırım

4



araçları ile kıymetli madenlerin fiyatlarındaki artış veya azalış, altın talebi üzerinde ters bir etki yapacaktır.

Örneğin reel faiz oranlarının sıfır olduğu ekonomilerde, altın talebi daha fazladır. Grafikte görüldüğü üzere altın

fiyatları ile US Trade-Weighted Dollar Index ters yönde hareket etmektedirler. (US Trade-Weighted Dollar Index:

Doların diğer para birimleri karşısındaki değerini gösteren endekslerden biri)

TW Dolar Endeksi ve Altın Fiyatları

Kaynak: https://research.stlouisfed.org, WGC, World Gold Council, BMD Araştırma

2002 yılından itibaren endeks gerilemeye başladıkça altın fiyatlarının yükselişini sürdürmüştür. 2008 küresel

krizinde ABD’nin parasal genişlemeye gitmesi ve faiz oranlarını sıfır seviyesine çekmesi, endeksin zayıflamasına

ve altın fiyatlarının tarihi zirveleri görmesi ile sonuçlanmıştır. Parasal genişlemenin sona ermesi ve ABD

ekonomisinin toparlanmaya başlaması ile dolar diğer para birimleri karşısında değer kazanmaya başladı ve altın

fiyatları düşüş trendine girdi.2015 yılını değerlendirdiğimizde ise endeks ve altın fiyatları arasındaki korelasyon

katsayısı yaklaşık olarak -0,50 olarak gerçekleşti. Özellikle son çeyrekte FED’in Aralık ayında faiz artışına gideceği

beklentisi ile dolar diğer para birimleri karşısında değer kazanırken altın fiyatlarında sert düşüşler gözlemlendi.

FED’in Aralık ayında faiz artırımı sonrasında 2016 yılı için hedef faiz oranını %1,4 olarak belirlemişti. FED yetkilileri

ilk açıklamalarında 2016 yılında yapılacak sekiz FED toplantısından dördünde faiz kararı çıkabileceğini

belirtmişlerdi. Ancak 2016 yılının ilk günlerinde yaşanan ekonomik ve jeopolitik riskler bu beklentileri

karşılamayacak gibi görünmektedir

2016 yılına ekonomik gelişmeler yönünden hızlı bir giriş yaptığımızı söylemek yanlış olmaz. Çin’in borsalarında

uygulamaya koyulan devre kesici sistemi ilk haftasında iki kez borsaların kapanmasına neden oldu. Çin yetkilileri

bu uygulamayı daha bir hafta olmadan kaldırmak zorunda kaldı. Çin’in bu uygulaması küresel endişelere neden

oldu ve küresel satış dalgasını tetikledi. Çin 2015 yılında %6,9 büyüyerek yavaşlamanın 2016 yılında da devam

edeceği beklentisi tekrar küresel satış dalgasına neden oldu. Diğer taraftan petrol fiyatlarında yaşanan dramatik

çöküş ve petrol fiyatlarının 20 dolar altına kadar inebileceği beklentileri petrol ihraç eden ülkelerin geniş bütçe

açıkları vermelerine neden oldu. Suudi Arabistan’ın yaklaşık 100 milyar dolar bütçe açığı sonrası ülke içerisinde

petrol fiyatlarına zam yapması, Rusya’nın bütçesini revize edeceği açıklamaları piyasalar tarafından yakından

takip edildi. Bunların yanında AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve ABD Dışişleri Bakanı John

Kerry, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın İran’ın nükleer anlaşmanın uygulanmasına başlanması için gerekli

adımları attığını onaylaması üzerine İran’a uygulanan ekonomik ve finansal yaptırımların yürürlükten kalktığını

açıkladılar. İran yaptırımların kalkmasından önce ve kalktıktan sonra petrol ihracına başlayacağını ve kısa sürede

5



üretim kapasitesini artırabileceğini açıkladı. Zaten küresel arz fazlası olan petrolde, fiyatların aşağı yönlü hareketi

hızlanmış oldu. Petrol fiyatlarındaki düşüş ABD’nin ve Avro Bölgesi’nin hedeflediği enflasyon oranlarına kısa

vadede ulaşmanın mümkün olmayacağı yönündeki açıklamalar yetkililerden gelmeye başladı. FED yetkilileri daha

önceki dört faiz artışı söylemlerini Ocak ayında iki ya da üç faiz artışı şeklinde değiştirmeye başladılar. Yaşanan bu

gelişmeler güvenli liman özelliğiyle altın fiyatlarını kısa sürede 1060 $/Ons seviyesinden 1100 $/Ons seviyelerine

taşıdı. 2016 yılında doların majör para birimleri karşısında sert yükselişler yapmayacağını, fiyatlamaların 2015

yılında zaten yapıldığını değerlendiriyoruz. Dolar tarafında yaşanan bu gelişmelerin ve küresel piyasaların kırılgan

yapısının 2016 yılında altın fiyatlarını yukarı yöne taşıyabilecek potansiyele sahip olduğuna inanıyoruz.

GLOBAL ENFLASYON ORANI

Enflasyon durumu karşısında altın talebi, altının riskten kaçınma (hedging) aracı olma özelliğinden

kaynaklanmaktadır. Altın enflasyon dönemlerinde satın alma gücünü koruyup, kâğıt paralar gibi değer

kaybetmediğinden, enflasyon dönemlerinde altın talebi artar. Burada dikkat edilmesi gereken husus, altın

talebinin küresel olduğudur. Diğer bir deyişle ülke bazında enflasyon oranlarından daha ziyade küresel enflasyon

oranlarının dikkate alınmasıdır. Dünya ekonomisine yön veren ekonomilerin 2015 yılı enflasyon görünümlerini

değerlendirdiğimizde; ABD’de yıllık %0,5, Avro Bölgesi’nde %0,2, Japonya’da %0,3 ve Çin’de %1,5 seviyesinde

gerçekleşti. Petrol fiyatlarının 30 dolar altına inmesi ve 2016 yılında 20 doların altına ineceği beklentisi, gelişmiş

ülkelerin enflasyon görünümlerini bozmaya devam edeceği ve hedef enflasyon oranlarına ulaşamayacağı

değerlendirilmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki enflasyon oranlarının düşüklüğü ilk bakışta altın talebini olumsuz

yönde etkileyebileceği düşünülebilir. Ancak gelişmiş ülkelerin düşük enflasyonla mücadelesi ekonomiye olan

güvenin azalması endişelerin artmasına yol açarak altın talebini artırabilir. Diğer taraftan majör para birimlerinin

değerlenmesi, GOÜ ekonomilerinden hızlı sermaye çıkışları, GOÜ enflasyonlarını yukarı yönlü baskılamaktadır.

Bu durumun altın fiyatlarını yukarı taşıyabilecek potansiyele sahip olduğunu değerlendiriyoruz.

GLOBAL POLİTİK VE EKONOMİK İSTİKRARSIZLIKLAR

Grafikte 1979 yılından bu yana altın fiyatlarını etkileyen önemli hadiselerin tarihsel gelişimi sunulmuştur. Grafikte

açıkça görüleceği gibi altın fiyatları küresel ekonomik krizlerde ve askeri çatışmaların yaşandığı dönemlerde altın

fiyatlarında sert yükselişler gerçekleşmiştir.

2016 yılının ilk günlerinde Suudi Arabistan-İran arasında yaşanan gerginlik diplomatik ilişkilerin kesilmesi ile

sonuçlandı. Rusya’nın Türkiye ile yaşadığı uçak krizi ve Rusya’nın Suriye’deki varlığını artırmaya devam etmesi

hala sıcaklığını koruyor. Kuzey Kore’nin hidrojen bombasını test ettiğini duyurması gündemi tedirgin eden

gelişmelerden biri oldu. Bu gelişmeler altında altın fiyatları kısa sürede 1060 $/Ons seviyelerinden 1100 $/Ons

seviyelerine kadar yükseldi. Mevcut risklerin 2016 yılında devam etmesi, altın fiyatlarının yükselmesine yardımcı

olacağına inanıyoruz.

6



7



ALTIN TALEBİ KAYNAKLARI

İnsanlık tarihi boyunca farklı amaçlarla kullanılmış olan altın, günümüzde birçok endüstri dalı tarafından bir

hammadde ve yatırımcılar tarafından tercih edilen bir finansal araç olarak talep görmektedir. Teknolojinin

gelişmesiyle kullanım alanı her geçen gün artan altının, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan siyasi ve ekonomik

krizler nedeniyle önemi daha da artmaktadır (Atay, 2013).

Altın talebinin kaynaklarını aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

1. Kuyumculuk Sektörü

2. Yatırım Amaçlı Altın Talebi

3. Endüstriyel Kullanım

4. Merkez Bankaları

Altın talebinin yıllara göre ton ve yüzde bazında dağılımı aşağıdaki tablolarda sunulmuştur.

1. Kuyumculuk Sektörü

Dünya altın talebinin yarısından fazlasını oluşturan mücevher talebi; gelenekler, kişi başına düşen milli gelir ve

yatırım tercihleri gibi birçok faktörden etkilenmektedir. Tabloda görüldüğü üzere, 2008 yılı sonuna doğru ABD’de

başlayan ve sonra dünyaya yayılan küresel kriz altın mücevherlerine olan ilgiyi azaltmıştır. Bu dönemde

ülkelerdeki işsizlik oranları artış göstermiş ve altının güvenli yatırım aracı özelliği ön plana çıkmıştır. Kuyumculuk

sektöründeki sert düşüşlere karşın yatırım amaçlı altın külçe ve para segmentinde sert yükselişler

gözlemlenmiştir. Diğer dikkat çeken nokta ise kriz sonrasında altın talebi ton bazında yükselirken kuyumculuk

sektöründe altın talebinin düşmesidir. Dünya altın mücevher talebinin büyük bir çoğunluğunu Hindistan, Çin ve

Ortadoğu ülkeleri oluşturuyor. Mücevher talebi gelişmiş ülkelerde takı amaçlı olurken, az gelişmiş ya da

gelişmekte olan ülkelerde mücevher talebi takının yanı sıra yatırım amaçlı da olmaktadır. Avrupa, ABD, Japonya

ve Rusya’da takı amaçlı mücevher talebi yoğunken, Ortadoğu, Hindistan, Çin ve Afrika’da mücevher talebinin

yatırım amaçlı olduğu gözlenmektedir (Çıtak, 2006).

8



Her yılın ve çeyreğin kendisine göre farklı bir hikâyesi olsa da 2015 yılındaki gelişmelerin gelecek dönemlere ışık

tutabileceğini değerlendiriyoruz. Aşağıdaki tabloda yıllara göre mücevher altın talebi gösterilmiştir. 2015 yılının

ikinci çeyreğinde mücevher altın talebi bir önceki çeyreğe göre 121,7 ton geriledi. Tablodan açıkça görüldüğü

üzere, Hindistan’da 32,5 ton, Çin’de 50,1 ton mücevher altın talebi azaldı. 2015 yılının ilk çeyreğinde Hindistan’da

kötü hava şartları nedeniyle mahsullerin zarar görmesi, hükümetin pirinç ve buğday fiyatlarını aşağıya çekmesi

kırsal alanda yaşayan insanların gelirlerinin daralmasına neden oldu. Bu etkinin ikinci çeyrekte devam etmesi

mücevher altın talebinde azalmaya yol açtı. Diğer taraftan Hindistan’da Hindu geleneklerine göre 11 Haziran -1

Kasım tarihleri arasında düğün yapılamaması mücevher altın talebinin azalmasında öne çıkan diğer etmen oldu.

Çin’de ise ekonominin yavaşlaması ve borsalardaki yüksek kazançlar yatırımcıların ilgisini altından hisse senedi

piyasasına çekmesi mücevher altına olan talebin azalmasında etkili oldu. Üçüncü çeyrekte ise mücevher altın

talebinin toplamda 117 ton artış gösterdi. Artışta yine Hindistan ve Çin mücevher altın talebi önemli rol oynadı.

Hindistan’da yerel altın fiyatlarının düşmesi yatırımcılar tarafından al sinyali olarak algılandı. Haziran ortalarından

Ağustos ortalarına kadar güçlü bir alış gerçekleştiren Hindistan böylece geçen çeyreğe göre talebini 92,8 ton

artırmış oldu. Çin’de ise mücevher altın talebi Ağustos ayındaki sevgililer gününden (Çin’in geleneksel ay

takvimine göre 2015 yılında 20 Ağustos’ta kutlandı.) olumlu etkilendi. Diğer taraftan Haziran 2015 ortalarından

Temmuz 2015 başlarına kadar Shangai endeksinde kayıpların %26,9’a, Shenzen’de %35’e ulaşması, yatırımcıların

yönünü tekrar altına çevirdi. Türkiye’de mücevher altın talebi üçüncü çeyrekte hükümetin kurulamaması ve

ülkenin doğusunda meydana gelen terör olaylarının artması ile geçen yılın aynı çeyreğine göre %12,1 geriledi.

Mücevher altın talebindeki gerilemeye karşın altın ve külçe parada geçen yılın aynı dönemine göre %97’lik bir

artış yaşandı.

Ülkelere Göre Mücevher Altın Talebi

9



2. Yatırım Amaçlı Altın Talebi

Altının yatırım tercihi olarak kullanılmasında çeşitli nedenler karşımıza çıkmaktadır. Yatırım amaçlı altın talebi

özellikle finansal piyasaların yeterince derinleşmediği ve yatırım araçlarının kısıtlı olduğu gelişmekte olan

ülkelerde yatırım tercihi olmaktadır. Portföy çeşitlendirilmesinde diğer varlıklarla gösterdiği farklı korelasyon

nedeniyle risk azaltmada ve portföyün verimli yönetilmesinde sıklıkla altın kullanılmaktadır. Altın aynı zamanda

jeopolitik risklerde ve küresel krizlerde güvenli liman olma özelliğiyle yatırımcılar tarafından sıklıkla tercih edilen

bir enstrümandır. Örneğin 2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgali, 2005 yılında ABD Katrina Kasırgası sonrası petrol

fiyatlarındaki artış endişesi ve 2008 küresel krizinde yatırımcılar altına yönelmiştir. Müslüman toplumlarda faiz

ihtiva eden finansal enstrümanların haram sayılması yatırım amaçlı altına olan talebi artıran diğer bir unsurdur.

World Gold Council yatırım amaçlı altın talebini “Altın Külçe ve Para ve Borsa Yatırım Fonları” olmak üzere iki ana

başlıkta incelemektedir. Altın külçe ve para özellikle Asya ülkeleri ve Ortadoğu ülkeleri tarafından yoğunlukla

talep edilmektedir.

2008 krizi öncesinde gelişmiş ülkelerde altın külçe ve para talebi oldukça düşük seviyelerde iken, kriz sonrasında

Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkelerinin katkısı 213 tona ulaşmıştır. Altına dayalı borsa yatırım fonları, spot külçe

altındaki fiyat değişimlerinden kar sağlamayı amaç edinen yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Hisse senetleri gibi

alınıp satılabilen altına dayalı borsa fonları %100 altın karşılığı olan menkul kıymetlerdir. Saklama maliyeti ve

çalınma gibi riskler olmadan yatırım yapmak isteyen yatırımcılar tarafından talep edilmektedir. Dünya Altın Talebi

tablosunda görüldüğü üzere; yatırım amaçlı altın talebi 2005-2012 yılları arasında hızlı bir artış göstermiştir. 2008

küresel krizi nedeniyle borsalarda geniş kayıpların verildiği, döviz fiyatlarının sert düşüşler yaşadığı ve geleceğe

yönelik endişelerin artması altına olan talebi artırmıştır.

ABD ve Batılı ülkelerin ekonomik krizin yıkıcı etkilerinden kurtulmak için geniş para arzlarına gitmesi ve faiz

oranlarını sıfır seviyelerine çekmeleri altına olan talebi tetiklemiştir. Bu süre zarfında mücevher altın talebinde

gerileme yaşanırken altın fiyatlarının yükselişinden istifade etmek ve yatırımlarını muhafaza etmek isteyen

yatırımcılar altına yönelmişlerdir. Altın fiyatlarının artmasında diğer bir etmen ise 2011 yılında “Arap Baharı”

olarak adlandırılan ve Ortadoğu’da pek çok ülkeyi kısa zamanda etkisi altına alan iç karışıklar jeopolitik risklerin

artmasında etkili oldu. Küresel ekonomik kriz ve iç savaşların başlaması altın fiyatlarının 2011 yılında tarihi

zirvelere yükselmesinde ana etmenler oldu. 22 Mayıs 2013 tarihinde FED Başkanı’nın ABD ekonomisindeki

iyileşmenin sürmesi halinde parasal gevşeme kapsamındaki teşviklerin azaltılacağını açıklaması ile birlikte altın

fiyatlarında sert düşüşler yaşandı. Özellikle altına dayalı borsa yatırım fonlarından yüklü miktarda altın çıkışları

gerçekleşti. 2013 yılı sonu itibariyle borsa yatırım fonlarından 915,9 ton, 2014 yılı sonunda ise 183,1 ton altın

çıkışı oldu. Çeyreklik bazda incelendiğinde ise 2014 yılı boyunca altın çıkışları artarak devam etti.

2015 yılında yatırım amaçlı altın talebine daha yakından göz atacak olursak, ilk çeyrek haricinde borsa yatırım

fonlarından altın çıkışı devam etti. 2015 yılının ilk çeyreğinde Yunanistan’a ait endişelerin artması Avrupalı

yatırımcıların altın talebini destekledi. Bu destek altın talebinin fitilini ateşleyen bir etki yaratmadı ve etkisi tek

çeyrek ile kısıtlı oldu. Altın para ve külçe talebi ise tarihsel veriler göz önüne alındığında normal bir performans

sergiledi. Avrupalı yatırımcıların bu çeyrekte altın para ve külçe talebi %16 artış kaydetti. Türkiye’de ilk çeyrekte

altın para ve külçe talebi yıllık bazda 7 ton düşerek 2009 yılının 3’üncü çeyreğinden bu yana en kötü performansı

sergiledi. Bu dönemde Türkiye’de yatırımcılar altın yatırımına devam etmekten ziyade yüksek altın fiyatları

nedeniyle ellerinde var olan altınları satmayı tercih etti. İkinci çeyrek yatırım amaçlı altın talebi için zor bir çeyrek

oldu. Altın fiyatlarının yönünün belli olmaması ve FED’in Eylül ayında faiz artışına gitme ihtimalinin güçlenmesi

altına olan talebi önemli ölçüde olumsuz etkiledi. Hem borsa yatırım fonlarından hem de altın külçe ve para

talebinde sert düşüşler yaşandı. Çin’de altın külçe ve para talebi yıllık bazda %6 yükselirken, Hindistan’da %30

oranında düşüş gösterdi. Türkiye’de ise yatırımcılar TL’nin değer kayıpları nedeniyle yükselen altın fiyatlarının

düşmesini bekleyerek alım fırsatlarını kolladılar. Üçüncü çeyrekte yatırım amaçlı altın talebi yıllık bazda %27 artış

gösterdi. Altın külçe ve para talepteki büyümenin itici gücü olurken borsa yatırım fonlarından altın çıkışları hız

10



kazandı. Yatırım amaçlı altın talebi bölgesel olarak ciddi farklılıklar gösterdi. Doğu Asya ülkeleri altın fiyatlarındaki

düşüşlere karışık cevaplar verirken, Ortadoğu’da İran’ın talebi yıllık bazda %45 arttı. Türkiye’de bu çeyrekte

hükümetin kurulamaması ve terör saldırıları mücevher altın talebi üzerinde yıkıcı bir etki yaratırken, yatırım

amaçlı altına olan talebin %97 artmasında etkili oldu.

3. Endüstriyel Talep

Altının finansal yatırım aracı ve süs eşyası olarak kullanımının yanında, taşıdığı fiziksel özellikler nedeniyle

endüstriyel alanda da kullanılmaktadır. Gümüş ve bakırın elektrik iletkenliği altına göre daha yüksek olsa da,

altının korozyona karşı direncinin bu metallerden daha yüksek seviyelerdedir. Altının bu özelliği sanayi üretiminde

talep edilen bir hammadde olmasına neden olmaktadır. Altın; elektronik, tıbbi malzemeler, cam boyaları, dişçilik,

eklem iltihabı ilaçları, mühendislik uygulamaları, dekoratif amaçlı kullanım, havacılık ve uzay endüstrisi gibi çok

çeşitli endüstriyel sektörler tarafından talep edilmektedir. World Gold Council, altının endüstriyel kullanımını

elektronik eşya endüstrisi, diğer endüstri dalları ve dişçilik olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirmektedir.

Dünya Altın Talebi tablosuna baktığımızda altının endüstriyel kullanımı 2008 yılından itibaren düşüş trendine

girmiştir. Kriz sonrası altın fiyatlarının yükselmesi ve elektronikte ucuz üretimin yarattığı fiyat baskısıyla üretimde

altın tercihi azalmıştır. Bu süreçte altının yerini alan maden ise paladyum olmaktadır. Endüstriyel talepte yaşanan

gerileme sadece altın fiyatlarının yüksek seviyelerde olmasından kaynaklanmamaktadır. Küresel kriz sonrası

üretimde ve küresel talepte yaşanan daralmalar ile Çin’de yüksek üretim düzeylerinin gerilemeye başlaması altın

talebini düşürmüştür.

4. Merkez Bankalarının Altın Talebi

Altın, ulusal merkez bankaları tarafından rezerv olarak kullanılmaktadır. Merkez bankaları, altın standardı

döneminde kendi ulusal paralarının karşılığı olarak tuttukları altınları, altın standardından sonraki dönemde

sağlam bir rezerv aracı olarak tercih etmişlerdir. Günümüzde altın, ülkelerin ulusal merkez bankalarının yanında,

uluslararası resmi finansal kurumlar tarafından da rezerv olarak kullanılmaya devam etmektedir (Atay, 2013).

Dünya Altın Talebi tablosunda görüldüğü üzere, Merkez Bankaları 2010 yılına kadar altın satışları

gerçekleştirirken, küresel kriz döneminde alıcı pozisyona geçmişlerdir. World Gold Council’in Ocak 2016 verileri

ile yayınladığı merkez bankası rezervleri ek-1’de yer almaktadır. 8133,5 ton ile açık ara önde olan ABD’yi 3381 ton

ile Almanya takip etmektedir. Aşağıdaki grafiklerde seçili gelişmiş ülkelerdeki altın rezervlerinin 2000 yılı başından

bu yana seyri verilmiştir. Almanya haricindeki gelişmiş ülkeler altın rezervlerinde önemli değişiklikler yapmayarak

muhafaza ettikleri görülüyor. ABD’de 2005 yılının son çeyreğinden bu yana altının toplam rezervler içerisindeki

payı dolar bazında %70’in üzerinde seyretmiştir. Almanya Merkez Bankası’nın altın satışlarına devam etmesi ve

altın fiyatlarının düşmesi 2013 yılının ikinci yarısından itibaren altının toplam rezervler içindeki payını %72

seviyelerinden %67 seviyelerine düşürmüştür. İngiltere’de rezervler içerisindeki altın payı 2011 yılının ikinci

yarısından (%17) itibaren kademeli olarak düşerek %9 seviyelerine gerilerken, Japonya’da altın rezervleri toplam

rezervlerin yaklaşık olarak sadece %2’ni oluşturmaktadır.

Gelişmekte olan ülkeler ise kriz döneminde altın rezervlerini artırma yoluna gitmişlerdir. Bu durum kriz

döneminde krizin yıkıcı etkilerini minimize etmek için sadece yatırımcıların değil Merkez Bankalarının da altını

güvenli liman olarak gördüğünü öne çıkarmaktadır. Çin Merkez Bankası 2009-2015 yılına ait altın alım programını

20 Temmuz 2015 tarihinde açıkladı. Altı yıllık süre zarfı içerisinde 604 ton altını rezervlerine ekleyen Çin Merkez

Bankası, piyasa beklentisini karşılamadı ve altın fiyatları aynı gün 1136 $/Ons seviyesinden 1094 $/Ons seviyesine

kadar geriledi. Rusya, 2011-2013 döneminde artan petrol ve doğalgaz fiyatları sonrasında altın rezervlerini hızlı

bir şekilde artırdı.

Türkiye’de ise altın rezervleri 2011 yılının son çeyreğinden itibaren hızlı bir yükseliş kaydetti. TCMB 12 Eylül

2011’de yayımladığı tebliğ ile hızla artan altın depo hesaplarını zorunlu karşılık sistemine dâhil etti. Bununla

birlikte, bankacılık sistemine esneklik sağlamak için kıymetli maden depo hesapları için tutulması gereken zorunlu

11



karşılıkların tamamına kadar olan kısmı için standart altın tutma imkânı getirildi. Ayrıca, yabancı para

yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların %10’una kadar olan kısmı içinde altın cinsinden

tutulabilmesi imkânını sunulması Merkez Bankası altın rezervlerinin hızla artmasını sağladı.

Seçili Ülkelere Göre Merkez Bankası Rezervleri (Ton)

Kaynak: World Gold Council, BMD Araştırma

Uygulamanın başlamasıyla 2011 yılının üçüncü çeyreğinde 116,1 ton olan altın rezervlerimiz 2011 yılının son

çeyreğinde 195,3 ton seviyesine yükseldi. TCMB, 27 Mart 2012’de ise altın rezervlerinin güçlendirilmesi ve

12



bankacılık sisteminin maliyet ve likidite kanallarının olumlu etkilenmesi amacıyla Türk Lirası yükümlülükler için

tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların altın olarak tesis edilebilecek kısmı %10’dan %20’ye yükseltti. Kıymetli

maden hariç yabancı para yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların altın olarak tesis

edilebilecek kısmı %10’dan %0’a indirildi. Aynı yıl içerisinde Türk Lirası yükümlülükler için tesis edilmesi gereken

zorunlu karşılıklar %30 seviyesine çıkarıldı. Bu uygulama ile bankacılık sisteminden Merkez Bankası’na doğru altın

akışı başlamış ve TCMB altın rezervleri 3 yılın sonunda (4Ç2014) 529,1 tona ulaşmıştır.

2015 yılında yaşanan son gelişmeleri değerlendirecek olursak, ilk çeyrekte merkez bankası ve diğer resmi

kuruluşların altın alımları yaklaşık 120 ton gerçekleşerek momentumunu kaybetmeyerek net alışlarını on yedinci

aya taşıdı. İkinci çeyrekte Çin Merkez Bankası 2015 yılı altın rezervlerini yayımladı. En son açıklanan 2009 verisine

göre altın rezervleri %57 artarak 1.658 ton olduğunu açıkladı. 604 ton artışla, altın rezervleri Çin’in hala toplam

rezervlerinin sadece %2’sini oluşturmaktadır. Üçüncü çeyrekte Çin ve Rusya liderliğinde 175 ton altın alımı

gerçekleşti. Rusya altın rezervlerini üçüncü çeyrekte 77,2 ton yükseltti ve 2015 yılı boyunca en önemli altın alıcısı

oldu. Çin ise 50,1 ton altın alımı ile ikinci sırada yer aldı.

ALTIN ARZI KAYNAKLARI

Arzının sınırlı olması ve tarih boyunca zenginliğin sembolü olması, altını değerli yapan en önemli özelliklerinin

başında gelmektedir. Altın arzı kaynakları üç ana başlık altında değerlendirilmiştir. Merkez Bankası satışları altın

talebi kaynakları içerisinde incelendiği için bu bölümde sadece altın madenciliği ve hurda altın arzı başlıklarından

bahsedilecektir.

1. Altın Madenciliği

2. Hurda Altın Arzı

3. Merkez Bankası Satışları

1. Altın Madenciliği

Dünya altın arzının önemli bir kısmı altın madenciliğinden sağlanmaktadır. Altın arzı, altının topraktan çıkarılması

ve rezervlerin sınırlı olması nedeniyle doğal kaynaklara; çıkarıp işleyenlerin madencilik şirketleri olmaları

nedeniyle bu firmaların mali yapılarına ve politikalarına bağlı olarak değişim göstermektedir (Yüksel, 2012). Dünya

genelinde bilinen ve çıkarılmamış durumda bulunan altın rezervi miktarı 33.000 ton olarak tahmin edilmektedir.

Aşağıda yer alan tabloda ülkelerin yıllara göre altın üretim seviyeleri gösterilmiştir. En fazla altın üreten ülkenin

başında Çin gelmektedir. İlerleyen yıllarda ABD’deki üretimin azalmaya devam etmesi durumunda sıralamada

Rusya ile yer değiştirebilir. En fazla üretim yapan 10 ülke altın arzı toplamının 2011 yılından bu yana artış

gösterdiği görülmektedir. Altın fiyatlarının yükselmesi, üretim yapan şirketleri altın üretimini artırmaya sevk

etmektedir.

Altın madenciliği kapsamında üreticiler gelecek dönem altın fiyatlarındaki değişimlerden korunmak maksadıyla

hedging işlemleri ile altın arzı gerçekleştirmektedirler. Üretici şirketler altına dayalı türev işlemler ve altın kredileri

gibi enstrümanlar aracılığıyla da altın piyasasındaki dalgalanmalara karşı kendilerini muhafaza etmektedirler.

Hedging işlemi; altın üreticisi, altın ticareti yapan banka veya yatırım kuruluşu ve merkez bankası arasında

sağlanan anlaşma ile yapılır. Altın ticareti yapan finansal kuruluş, altın üreticisinden gelecek dönemde almayı

taahhüt ettiği miktar kadar altını merkez bankasından ödünç alır. Aldığı altını spot fiyattan satan finansal kuruluş

altın arzının artmasına neden olur. Vade zamanında altın üreticisinden taahhüt ettiği miktar kadar alım yapan

finansal kuruluş, merkez bankasından aldığı altını geri öder.

2015 yılını değerlendirdiğimizde, ilk çeyrekte maden altıncılığı üretimi yıllık bazda %3 oranında artış ile 731,4 ton

oldu. Bu dönemde Kuzey Amerika madenleri iki yıl art arda düşüşten sonra artış gösterdi ve büyümeye %9’luk bir

katkı sağladılar. Bu dönemde net de-hedging işlemleri -13,2 ton oldu. Altın fiyatlarının düşüş göstermesi ve

piyasadaki belirsizlikler hedge işlemlerinin azalmasın da ana etken oldu. İkinci çeyrekte altın madenciliği üretimi

13



yıllık bazda %5 artış kaydetti ve 804,9 ton oldu. Dünya genelinde altın madenleri üretimi toplam artışa küçük

oranlarda katkı yaptılar. Endonezya yüksek altın üretim artışı ile büyümede öncü oldu. Üçüncü çeyrekte geçici

veriler ile altın madenciliği altın arzı yıllık bazda %1 düşerek 827,8 tona geriledi. Ancak bu dönemde altın

madenleri daha istikrarlı üretim seviyelerine ulaştı. Endonezya ikinci çeyrekte olduğu gibi bu çeyrektede üretim

miktarını 6 ton artırarak en yüksek artış gösteren ülke oldu. İkinci çeyrekte yaklaşık 10 tonluk net de-hedging

işleminden sonra üçüncü çeyrekte 20 ton net hedging işlemi gerçekleştirildi. Birkaç şirket önemli miktarda

hedging işlemi yaptığını açıkladı.

En Fazla Altın Üretimi Yapan 10 Ülke (Ton)

2. Hurda Altın Arzı

Hurda altın arzı, ikinci önemli arz kaynağını oluşturmaktadır. Hurda altın arzıyla kastedilen, tüketicilerin önceden

satın aldıkları altını satmaları yoluyla oluşan arzdır. Genellikle fiyatların arttığı dönemlerde artış göstermektedir.

Altın fiyatlarındaki hareketlere kısa sürede tepki vermektedir ve bu özelliği ile altın fiyatlarını dengeleyici işlevi

vardır. Aynı zamanda finansal kriz, doğal afet, siyasi gerginlik ve halkın likiditeye duyduğu ihtiyacı arttıran tüm

durumlarda artış göstermektedir (Güvenç, 2006). Hurda altın arzı genellikle kuyumcular vasıtasıyla

gerçekleşmektedir. Ülkemizde altının faizsiz kazanç sağlaması ve geleneklerimizde (düğünlerde altın takılması,

yeni doğan çocuklara altın takılması, borç işlemlerinde altının kullanılması vb.) önemli bir yere sahip olmasından

dolayı, altın alış-satış işlemi oldukça yoğun olmaktadır. Buna paralel olarak hurda altın arzı da ülkemizde oldukça

yüksek seviyelerde seyretmektedir. Aşağıdaki grafikte yıllara göre hurda altın arzı gösterilmiştir. Küresel krizin

başladığı ve altın fiyatlarının hızla yükseldiği dönemlerde hurda altın arzı da sert yükselişler göstermiştir. Altın

fiyatlarının düşmeye başladığı dönemde ise yatırımcılar altın satış miktarlarını düşürmüşlerdir.

2015 yılı genelinde hurda altın arzı, altın fiyatlarının düşmesine paralel olarak gerileme gösterdi. Yılın ilk çeyreğin

de hurda altın arzı yıllık bazda %4 düşerek 352 ton oldu. Avrupa ve ABD’li yatırımcılar önceki çeyreklerde olduğu

gibi, altın varlıklarını satmamaları hurda altın arzının düşmesinde etkili oldu. Çeyreklik bazda incelediğimizde

hurda altın arzı, Türkiye’deki satış dalgası nedeniyle bir önceki çeyreğe göre ise 89 ton artış gösterdi. Türkiye’de

TL’nin değer kaybı nedeniyle gram altın fiyatlarının 100 TL seviyesine yükselmesi, altın satışlarını tetikleyerek

hurda altın arzının çeyreklik bazda yükselmesinde önemli bir rol oynadı. İlk çeyrekte yaşanan satış patlamasından

sonra, hurda altın arzı ikinci çeyrekte yıllık bazda %7, çeyreklik bazda ise %28 azalarak 252,6 ton oldu. Batılı

ülkelerde hurda altın arzı düşme trendine devam ederken, Türkiye’de hurda altın arzı ilk çeyrekte yaşanan satış

dalgasının aksine normalleşme sürecine döndü. Üçüncü çeyrekte altın fiyatlarının düşmeye devam etmesi yıllık

14



bazda altın arzının %6 düşmesine neden oldu. Çeyreklik bazda hurda altın arzı önemli bir değişiklik göstermedi ve

252,3 ton olarak gerçekleşti. Temmuz ayında altın fiyatlarında yaşanan düşüşler nedeniyle, yatırımcılar altın

satışından daha ziyade mevcut altın varlıklarını elde tutma eğilimi içerisinde oldular. Türkiye’de ise TL’nin

zayıflaması ile altın fiyatları yukarı yönlü hareket ederken altın satışları kısıtlı oldu.

Yıllara Göre Hurda Altın Satışları (Ton)

*2015 yılı verisi ilk üç çeyreğe ait toplam veridir.

Kaynak: World Gold Council, BMD Araştırma

3. Merkez Bankası Altın Satışları

Merkez Bankaları sadece rezerv için altın talebinde bulunmamakta aynı zamanda altın satışları ile altın arzına da

önemli katkı yapmaktadırlar. 1990’lı yılların sonlarına doğru merkez bankalarının altın satışlarının hızlanması altın

fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmuş ve altın fiyatlarında sert düşüşler gözlemlenmiştir. Altın

fiyatlarındaki sert düşüşleri engellemek ve altın piyasasını daha dengeli hale getirmek maksadıyla 26 Eylül 1999

yılında Avrupa’da on beş merkez bankasının kabulü ile 1. Merkez Bankası Altın Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma

beş yıl süreli ve yıllık en fazla 400 ton altın satışı ile sınırlandırılmıştır. Anlaşmaya taraf olan ülkeler dünya

genelinde toplam altın rezervinin %45’lik kısmını oluşturmaktaydı. Anlaşmaya taraf olmayan IMF, Uluslararası

Ödemeler Bankası, Japonya ve ABD gibi ülkelerde altın satışlarına kısıtlama getireceklerini açıklamışlardır.

Böylelikle toplam altın rezervinin %85’lik kısmı üzerine satış sınırlaması getirilmiştir.

Birinci Merkez Bankası Altın Anlaşması Altın Satışları Özeti (Ton)

15



Birinci Merkez Bankası Altın Anlaşması bitimine yakın ikinci beş yıllık anlaşma 8 Mart 2004 yılında imzalanmıştır.

2.MBAA kapsamında Slovenya, Güney Kıbrıs, Malta ve Yunanistan katılırken İngiltere anlaşma dışına çıkmıştır. İlk

anlaşmadaki satış limiti ise 400 tondan 500 tona çıkarılmıştır. Anlaşma tarafları ilk anlaşmada olduğu gibi ödünç

altın işlemi ve altına dayalı türev işlemlerinin artırılmaması konusunda mutabık olmuşlardır.

İkinci anlaşmada dikkat çeken ülke Fransa olmuştur. En fazla altın satışını gerçekleştiren Fransa, kriz döneminin

başlangıcında dahi altın satışları yüksek düzeyde gerçekleşmiştir. Tablodan görüleceği üzere 2008 küresel krizi ile

birlikte altın satışları sert bir düşüş yaşamıştır. Anlaşmanın son yılında toplam altın satışları Fransa güdümünde

olduğunu söylemek yanlış bir ifade olmaz.

İkinci Merkez Bankası Altın Anlaşması Altın Satışları Özeti (Ton)

İkinci Merkez Bankası Altın Anlaşması’nın bitimini müteakip üçüncü beş yıllık anlaşma imzalanmıştır. Üçüncü

anlaşmada altın satış limiti 500 tondan 400 tona düşürülmüştür. Diğer taraftan IMF altın satışı gerçekleştireceğini

beyan ederek ilgili anlaşma satış sınırlarını aşmayacağını beyan etmiştir.

Üçüncü Merkez Bankası Altın Anlaşması Altın Satışları Özeti (Ton)

16



IMF 403,3 ton altın satışı ile ülkelerin ekonomik ve mali politikaları ile diğer borçlanma dışı etkinliklerini izlemek

için yapılan harcamalarını karşılamak üzere borçlanma gelirlerine daha az bağımlı olmasını hedefleyerek yeni IMF

gelir modelinin finansmanı sağlamıştır. Bu sayede elde edilen paranın bir kısmı düşük gelirli ülkelere sağlanacak

olan imtiyazlı kredilerin finansmanını artırmaya da destek olmuştur. IMF, gerçekleştireceği altın satışlarının piyasa

düzenini bozmaması ve sekteye uğratmaması için altın satışlarını dikkatli bir biçimde yürütmüştür. Bu kapsamda

IMF, altın satışlarını aşamalı olarak gerçekleştirmiş, üçüncü Merkez Bankası Altın Anlaşması Kuralları çerçevesinde

hareket etmiş ve piyasada şeffaflık sağlamak için düzenli raporlar yayımlamıştır. Üçüncü anlaşmada ödünç altın

ve altına dayalı türev işlemlerinin artırılmayacağı maddesi yer almamıştır.

Üçüncü anlaşma dönemi boyunca IMF haricinde toplam altın satışı 26 ton olmuştur. Bu meblağın önemli bir kısmı

23,5 ton ile Almanya tarafından gerçekleşmiştir. 2008 yılı itibariyle merkez bankaları altın satışlarını

durdurmuştur. 2008 yılında ABD’de başlayan kriz ve Avrupa’da yaşanan borç krizi ile başlayan belirsizlikler,

merkez bankalarının ve diğer resmi kurumların altın satışlarını durdurmasında ana etmen olmuştur.

Belirsizliklerin yanında hızla yükselen altın fiyatları nedeniyle merkez bankaları ellerinde bulunan değerli altını

elden çıkarma isteği içerisinde olmamışlardır.

2014 yılında Dördüncü Merkez Bankası Altın Anlaşması imzalanmıştır. Diğer anlaşmaların aksine dördüncü

anlaşmada satış kısıtlaması konulmamıştır. Ancak anlaşma tarafları diğer anlaşmalarda olduğu gibi altının önemli

bir rezerv olduğunu vurgulayarak önemli ölçüde altın satışı gerçekleştirmeyeceklerini belirtmişlerdir. Altın

piyasasında dengesizlik yaratmamak için koordineli şekilde hareket etme yönünde anlaşma sağlamışlardır.

Dördüncü Merkez Bankası Altın Anlaşması Altın Satışları Özeti (Ton)

Litvanya Merkez Bankası da yapılan son anlaşmaya dâhil olmuştur. Anlaşma içerisinde yer alan ülke ve kurumlar;

Avrupa Merkez Bankası, Belçika, Almanya, Estonya, İrlanda, Yunanistan, İspanya, Fransa, İtalya, Güney Kıbrıs,

Letonya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Avusturya, Portekiz, Slovenya, Slovakya, Finlandiya, İsveç ve İsviçre oldu.

Dördüncü anlaşmanın ilk yılında altın satışları son derece kısıtlı olmuştur. Almanya Merkez Bankası haricindeki

17



diğer ülke merkez bankaları ya altın satışında bulunmamış ya da sıfıra yakın altın satışı gerçekleştirmişlerdir.

Aşağıdaki grafite 2002 yılından bu yana dünya merkez bankaları ile resmi kuruluşların altın satışları ve yıllık

ortalama altın fiyatları gösterilmiştir.

2002-2015 Yılları Arasında Merkez Bankaları ve Resmi Kuruluşların Altın Satışları

Kaynak: World Gold Council, BMD Araştırma *2015 yılına ait veriler ilk üç çeyreğe aittir. **Altın fiyatları yıllık ortalama fiyatlardır.

Grafikte açıkça görüldüğü üzere merkez bankaları altın fiyatları yükseldikçe satış miktarını azaltmışlardır. 2009

yılında küresel krizin derinleşmesi ile altın fiyatları yıllık bazda ortalama 100 dolar yükselirken, merkez bankası

altın satışları 236 tondan 30 tona geriledi. 2010 yılında ise altın fiyatları yıllık ortalama 1225 dolar seviyesine

yükselince merkez bankaları altın satışlarını durdurarak net alıcı pozisyona geçtiler. 2010 yılından bu yana özellikle

gelişmekte olan ülke merkez bankaları altın rezervlerini artırma yoluna giderken, gelişmiş ülkeler altın rezervlerini

muhafaza etme yoluna gitmişlerdir.

SONUÇ

Sonuç olarak, 2016 yılında altın fiyatlarını etkileyen faktörleri değerlendirdiğimizde; dolar ve dolara uygulanan

faiz oranlarında kısıtlı değer artışı olacağını düşünüyoruz. Piyasa beklentisi FED’in yıl içerisinde 2 ya da 3 kez faiz

artışına gideceği yönünde. Diğer taraftan Çin ekonomisindeki yavaşlamanın 2016 yılında ve ilerleyen yıllarda

devam edeceği beklentisi, AMB’nın Ocak ayı toplantısında Mart ayında parasal genişlemenin gözden geçirileceği

açıklaması ve Japonya’nın Ocak ayının sonlarından itibaren negatif faiz dönemine geçmesi, 2016 yılında küresel

ekonomi için risklerin devam ettiğine işaret etmektedir. Riskten kaçınmak isteyen yatırımcılar ekonomik

belirsizliklerin olduğu ve negatif faiz ortamında altına yönelebilirler. Küresel ekonomide devam eden risklerin

altın fiyatlarını artırabileceğini değerlendiriyoruz. Petrol fiyatlarının düşmeye devam etmesi, gelişmiş ülkelerde

enflasyon görünümü olumsuz etkilemektedir. Enflasyon oranları ile altın fiyatları arasında ters korelasyon

olmasına rağmen enflasyon hedeflerine ulaşılamaması ekonomiye olan güveni azaltmaktadır. Altın fiyatları bu

belirsizlik ortamında güvenli liman alımları ile yukarı yönde hareket edebilir. Altın fiyatları şüphesiz uluslararası

siyasi gerilimin arttığı dönemlerde artış göstermektedir. 2016 yılında Rusya’nın Suriye’deki varlığını artırmaya

devam etmesi, İran ile Suudi Arabistan arasındaki gerilimler, Kuzey Kore’nin hidrojen bombası ve uzun menzilli

füze denemeleri ve küresel terör tehlikesinin devam etmesi altın fiyatlarını artırabilecek potansiyele sahip

olduğunu düşünüyoruz.

18



Altın fiyatları ile Commodity Price Index’i karşılaştırdığımızda, endeks ile altın fiyatlarının paralel hareket ettiğini

görmekteyiz. 2013 yılından sonra Çin ekonomisindeki yavaşlama ve küresel talepteki daralmanın etkisiyle CPI

endeksinde sert düşüşler yaşanırken, altın fiyatlarında daha dengeli gerilemeler gerçekleşti. Çin büyümesinin ve

küresel arz fazlasının devam etmesi CPI’ı aşağı yönlü baskılarken, küresel ekonomiye yönelik endişelerin artması

altın fiyatlarını olumlu yönde etkilemektedir.

Altın Fiyatları ve Commodity Price Index

Kaynak: IMF, BMD Araştırma

EK-1: EN FAZLA ALTIN REZERVİNE SAHİP İLK KIRK ÜLKE

*2015 yılına ait veriler ilk üç çeyreğe ait verilerdir.

19



Bizim Menkul Değerler A.Ş

Araştırma Departmanı

Email : [email protected]

Telefon : 0216-444-1-263

0216-547-13-00

Önemli Uyarı

Burada yer alan bilgiler Bizim Menkul Değerler A.Ş. tarafından okuyucuyu bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım

bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy

yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi

çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine

dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da belli bir getiri garantisi olarak yorumlanmamalıdır.

Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere

dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun olmayan sonuçlar doğurabilir.

Burada yer alan bilgiler BMD’nin güvenilir olduğunu düşündüğü yayımlanmış bilgilerden ve veri kaynaklarından

derlenmiştir. Kullanılan bilgilerin hatasızlığı ve/veya eksiksizliği konusunda BMD hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. BMD

Araştırma raporları şirket içi ve dışı dağıtım kanalları aracılığıyla tüm BMD müşterilerine eşzamanlı olarak dağıtılmaktadır.

Ayrıca, Burada yer alan tahmin, yorum ve tavsiyeler dökümanın yayınlandığı tarih itibariyle geçerlidir. BMD Araştırma

Bölümü daha önce hazırladığı ya da daha sonra hazırlayacağı raporlarda bu raporda sunulan görüş ve tavsiyelerden farklı

ya da bu raporda sunulan görüş ve tavsiyelerle çelişen başka raporlar yayınlayabilir. Çelişen fikir ve tavsiyeler bu raporu

hazırlayan kişilerden farklı zaman dilimlerine işaret ediyor, farklı analiz yöntemlerini içeriyor ya da farklı varsayımlarda

bulunuyor olabilir. Böyle durumlarda, BMD’nin bu raporlardaki tavsiye ve görüşlerle çelişen diğer BMD Araştırma Bölümü

raporlarını okuyucunun dikkatine sunma zorunluluğu yoktur.

Bu çalışma kesinlikle tekrar çıkarılmak, çoğaltılmak, kopyalanmak ve/veya okuyucudan başkasına dağıtılmak üzere

hazırlanmamıştır ve BMD Araştırma Bölümü’nün izni olmadan kopyalanamaz ve çoğaltılıp dağıtılamaz. Okuyucuların bu

raporun içeriğini oluşturan yatırım tavsiyeleri, tahmin ve hedef fiyat değerlemeleri de dahil olmak üzere tüm yorum ve

çıkarımların, BMD Araştırma ‘nün izni olmadan başkalarıyla paylaşmamaları gerekmektedir. BMD bu araştırma raporunu

yayınlamaya, müşterilerine ve gerekli yatırım profesyonellerine dağıtmaya yetkilidir. BMD Araştırma Bölümü gerekli

olduğunu düşündüğünde düzenli olarak yatırım tavsiyelerini güncellemekte ve temel analize dayalı araştırma raporları

hazırlamaktadır. Bununla birlikte, bu çalışma herhangi bir hisse senedinin veya finansal yatırım enstrümanlarının alımı ya

da satımı için BMD ve/veya BMD tarafından direk veya dolaylı olarak kontrol edilen herhangi bir şirket tarafından

gönderilmiş bir teklif ya da öneri oluşturmamaktadır. Herhangi bir alım-satım ya da herhangi bir enstrümanın halka arzına

talepte bulunma kararı bu çalışmaya değil, arz edilen yatırım aracı ile ilgili kamuya duyurulmuş ve yayınlanmış izahname

ve sirkülere dayanmalıdır. BMD ya da herhangi bir BMD çalışanı bu raporun içeriğindeki görüş ve tavsiyelere uyulması

sebebiyle doğabilecek doğrudan ya da dolaylı herhangi bir zarar ya da kayıpla ilgili olarak sorumlu tutulamaz.

mailto:[email protected]

Documents

Altın Fiyatları ve Beklentiler 04/02/2016 › upload › files › alt_n_fiyatlar__ve...Petrol fiyatlarının 30 dolar altına inmesi ve 2016 yılında 20 doların altına ineceği