‹‹بيك اللهم لبيك ل»

راهـنمـاي زائـريـن حـجتمـتع

تهران 17712 كاروان : به مديريت

سيد محمد احمديهـ .ش 1394

هـ .ق 1436

بسمه تعالي

:زائـر عزيز و گرامي

با سالم ، اينك كه با عشقي بي قرار و شوقي وافر و كوله باري از آمال و آرزوها و قلبي پرتپش با لبيك

گفتن به نداي ابراهيم )عليه السالم ( و محمد )صلي الله عليه وآله وسلم ( آهنگ اين سفرروحاني را داريد تا جان را صفايي ديگر بخشيد و معناي عرفان

و عشق را لمس كنيد و ره توشه معنوي و تربيتي براي همه عمر و براي حيات جاودانه خويش برگيريد وسوغات سفر بياوريد و زادگاه اسالم وآثـار رسـول

الله )صلي ا لله عليه وآله وسلم( را بنگريد و با اهل بيت مظلوم پيامبر راز دل بگوئيد و تجديد ميثاق كنيد، الزم است كه شما عزيز گرامي با آگاهي كامل آهنگ سفر كنيد و دانستني هاي الزم را از آغاز تا پايان در زمينه احكام و مناسك و اسرار حج و اخالق و آداب و

«فقه اين سفر »وظايف و مقررات مربوطه بدانيد و را فرا گيريد تا چشم و گوش بسته نباشيد و اعمال

انجام دهيد و ازت و قبول صحخود را با شرايط دست آوردهاي معنوي و فردي و جمعي اين سفر

انسان ساز بيشتر و بهتر بهره بگيريد. در راستاي اين نگرش مواردي خدمت شما زائر

محترم متذكر مي گردد.

والسالم

فصـل حضـور اراده و حركت به سوي هركاري ناشي از انگيزه هاي باطني فرد

، دعوت به سوي خداست و مهماني حـج به آن عمل مي باشد. است كه در آن تطهير و پاكي و نجات از عذاب و بيداري و توبه و

قدم در سير الي الله را به دنبال دارد ، ديدار از مدينه و زيارت قبر مطهر نبي مكرم اسالم )صلي الله عليه وآله وسلم ( و ائمه

بقيع )عليهم السالم ( ،پي بردن به مظلوميت فا طمه زهرا)عليها السالم ( و حضرت علي )عليه السالم ( و ساير ائمه

معصومين )عليهم السالم ( آرزويي است كه در دل هر مسلماني موج مي زند. رؤياي شيرين اين زيارت مي تواند عمري انسان را در

شور و نشاط نگه دارد .مدينه يادآور خاطرات تلخ و شيرين صدر اسالم است و جاي جاي اين شهر مي تواند انسان را درفضاي روح

افزاي آثار بجاي مانده از پيامبر و علي و فاطمه و فرزندان گرامي شان قرار دهد وحالوتي لذت بخش را ارزاني دارد كه در طول عمر

آدمي بي سابقه مي باشد.

اين مقدمه اي است براي چگونه توشه گرفتن از سفر حج و حضور در ميقات و احرام براي عمره تمتع و فرياد لبيك را برآوردن

تا جائيكه انسان خود را در اوج شكوه معنويت برروي سنگفرش مسجدالحرام ببيند و چشمانش ناباورانه و رؤيا گونه به خانه كعبه

دوخته شود آنگاه به سجده بيافتد و گريه و ناله سر دهد و عقده هاي يك عمر را كه در دل نهفته ، خالي نمايد. عذر تقصير به

پيشگاه كريمي ببرد كه صداي ناله او را مي شنود و اين بار احساس نزديكي بيشتري مي نمايد. ديگر خود رافريب نمي دهد وهر لحظه

نزديكتر مي شود.

اكنون پاي در فضايي نهاده است كه حقيقت آن با فضاي بيرون از مسجد الحرام اختالف ماهوي دارد فضايي كه سرشار از رحمت

والطاف خداوندي است . زائر خانه خدا از حجراالسود شروع مي كند و از مقام ابراهيم و حجر اسماعيل و مستجار و ركن يماني

مي گذرد و به كوه صفا مي رسد و قصد مروه مي كند، تشنگي و اضطراب اسماعيل و هاجر را حس كرده و سرانجام تقصير مي كند

و از احرام خارج مي شود. در كنار چاه زمزم قرار گرفته و از آب گوارا و شفا بخش آن نوشيده و سيراب مي گردد به اميد اينكه روزي نيز از آب كوثر از

دست مواليش علي )عليه السالم ( سيراب شود.

اينها همه مقدمه مي شود تا در جهت قله معنويت و انسانيت گام نهد و همه چيز را در زير پاي خودكوچك و كوچكتر ببيند.

وبه فاصله زود گذر ، حج تمتع را آغاز نمايد به عرفات ، مشعر و مني رفته و رمي جمره و قرباني كرده و سرتراشيدن را

انجام داده و در نهايت پس از بيتوته ، از مني كوچ نمايد و سپس شيرين ترين لحظات معنوي را در فضايي پر از اميد به

رحمت خداوندي در بيت الحرام درك نمايد. گوارا باد بر حج پويان طريقت الهي اين هجرت و كوچيدن و سيراب شدن از چشمه هاي فياض الهي كه اينها همه تولدي

دوباره براي انسان است و در نهايت حيات طيبه را براي بندگان خدا به ارمغان مي آورد.

اي همسفر گرامي اكنون كه صداي جرس و زنگ قافله بلند شده و كاروان قصد حركت به سوي خانه خدا را دارد، توجه شما

را به نكات ذيل جلب مي نمايم :

:جلسات آموزشيالف ( با توجه به حسا سيت سفر و احتمال اينكه در طول عمر تنها

يك بارتوفيق تشرف نصيب شما زائرين محترم گردد،لذا نبايست اين موهبت الهي را كوچك بشماريم . از همين امروز

سعي كنيم خود راآنگونه آماده كنيم كه بتوانيم اين فريضه الهي رابه نحو شايسته انجام دهيم. اين امر ميسر نمي گردد

مگربا باالبردن دانش علمي و عملي شما زائرين محترم والزمه آن مطالعه كتابهاي موجود دررابطه با حج ودر صورت نداشتن

اعمال حج كهCDسواد ، استفاده از فيلم و لوح فشرده)) توسط بعثه مقام معظم رهبري منتشر وتكثير گرديده است،

مي باشد. همچنين جهت آشنائي ويادگيري بيشتر شما عزيزان بااحكام

واعمال مناسك حج،تاريخ اسالم ومسائل اجرائي و بهداشتي، جلسات آموزشي وتوجيهي توسط مديريت كاروان برگزار مي

گردد. در اين جلسات از بياناتو بموقع خود لذا با حضور مستمر

روحانيون كاروان در خصوص احكام ومناسك حج استفادهنموده وبا اعمال حج به صورت عملي آشنا شويد.

مدير و پزشك كاروان نيزدر خصوص مسائل اجرائي وبهداشتي واطالعات مورد نياز در طول سفر صحبت نموده وپاسخگوي

سئواالت شما بزرگواران خواهند بود.

در ضمن زمان ومكان برگزاري جلسات آموزشي بشرح جدول زيرمي:باشد

زمان جلســات آموزشـيتوضيحاتساعتتاريخروزرديف

12 الي 9430/9/ 22/03جمعه1

نرا

زائع

وقبم

ر ضو

حتر به

ه رچ

هب

وج م

رمحت

م

تسا

جلن

شدم

جاان

د. بو

د اه

خوی

شوز

آم 12 الي 9430/9/ 29/03جمعه212 الي 9430/9/ 05/04جمعه312 الي 9430/9/ 12/04جمعه4 12 الي 9430/9/ 02/05جمعه512 الي 9430/9/ 09/05جمعه612 الي 9430/9/ 16/05جمعه7 12 الي 9430/9/ 23/05جمعه8 12 الي 9430/9/ 30/05جمعه 9

12 الي 9430/9/ 06/06جمعه 10 12 الي 9430/9/ 13/06جمعه 11

: مكان جلسات آموزشي کوچه شهید – باالتر از طالقانی – خیابان سپهبد قرنی

دهقانی )خسرو(- مسجد الرحمن شايان ذكر است جلسات آموزشي تا زمان شروع منا سك حج در مدينه

منوره ومكه مكرمه نيز ادامه خواهد داشت. : آداب سفر ب (

مستحب است انسان قبل از شروع به سفر وصيت-1 كند،خصوصا نسبت به حقوق واجبه واداء ديون.در روايات

)عليهم السالم (نيز در باره وصيت كردن به ويژهاهل بيت براي كسي كه قصد سفر خانه خدا را دارد، تأكيدزيادي شده

است. حد توان از دوستان ، آشنايان ، همسايگان و فاميل در -2

خداحافظي كرده و از آنان حالليت بخواهيدو آنان را از خودراضي نمائيد.

مسائل مالي خود را با ديگران و خدا روشن كنيد و چنانچه تا-3 بحال حساب سال مالي نداشته ايددر اين خصوص اقدام

نماييد و با مال حالل و پاك اين سفر را انجام دهيد. در صورت امكان كتب ادعيه و آداب حرمين ، مناسك مرجع -4

خود، دعاهاي سعي و طواف ،همراه بازائران خانه خدا و آثاراسالمي مكه و مدينه را تهيه ومطالعه نماييد.

:توصيه هاي ضروري قبل از سفرج(

به تــاريخ حــركت و ســاعت پــرواز تــوجه فرمــوده و حــداقل -ــ 1 پنج ساعت قبل از پروازجهت انجــام تشــريفات گمــركي واخــذ گذرنامه و بليط در فرودگاه امام خمینی )ره( )ترمينال حجاج(

حضور بهم رسانيد.- ارتقاء سطح روحي و آمادگي جسماني.2 - دانش افزائي اطالعات مرتبط با سفر با مطالعه منابع ارائه3

شده. - افزايش آگاهي از اســرار و معــارف حج ابــراهيمي از طريــق4

كتب معتبر.ــه5 ــه،كعبـ ــه ومدينـ ــهرهاي مكـ ــالم،شـ ــاريخ اسـ ــنايي باتـ - آشـ

ومسجدالحرام ومسجدالنبي واماكن مقدسه. - مرورسيره نبــوي،احــاديث مشــهوراهل بيت)ع(وسيروســلوك6

پيشوايان دين درسفرحجــاي7 ــه ه ــزاري برنام ــاركت دربرگ ــطح مش ــق وس - اعالم عالي

فرهنگي و .... به مديركاروان. - انتخاب همسفر مناسب از بين همراهان و اعالم اســامي بــه8

مدير كاروان در جلسات آموزشي.

- به مقــررات گمــرك داخل و خــارج توجــه نمــوده و از همــراه 9ــد: ــ ــاز ، مانن ــ ــير مج ــ ــياي غ ــ ــاز و اش ــ ــير مج ــ آوردن ارز غ زعفران ،پسته، انگشــتر،تســبيح و امثال آنهــا جهت فــروش در

عربستان بطور جدي خودداري نماييد. - ارز مورد نيــاز برابــر مصــوبات ، جهت تهيــه توســط زائــرين10

متعاقبااعالم خواهد شــد ، لــذا زائــرين محــترمي كه تمــايل به ــر ــد شخصــا براب ــد مي توانن ــتن ارز اضــافي دارن ــراه داش هم

مقررات جاري كشور نسبت به تهيه آن اقدام نمايند. - ازهمراه آوردن پول ايــراني وجــواهرات جهت تبــديل آن به 11

ارز درعربستان خودداري فرمائيد. - از همراه آوردن هرگونه مــدارك ديگــر از قــبيل شناســنامه 12

و... خودداري فرمائيد. - قيچي ، ناخن گــير و ديگــر اشــياء برنــده را در ســاك بــزرگ 13

قرار دهيد.- خواهران از همراه داشتن طالي زياد خودداري فرمايند.14 - از قرار دادن وجوه نقد و اشياء قيمــتي در ســاك بــزرگ و15

قفل نمودن آن خودداري نمائيد. - از همراه آوردن عكس مسئولين محــترم نظــام خــودداري 16

فرمائيد.ــدازهمراه17 ــه هردليلي موادمخدراســتفاده مي كنن - كســانيكه ب

داشتن آن درسفر جدا خودداري نمايند.

تاريخ دريافت ساك شما عزيزان متعاقباحضورتان اعالم - 18 خواهد شد لذا درخواست مي گرددترتيبي اتخاذ فرمائيد كه در

تاريخ اعالم شده نسبت به تحويل آن اقدام نمائيد. ضمنا.از قفل نمودن ساكها خودداري فرماييديادآوري مي گردد كه

- بـــا تـــوجه به اينكـــه شـــروع پروازهـــاي زائـــرين از تـــاريخ 19 ميباشد، احتماال پــرواز گــروه دهــه اول شــهریور01/06/94

ماه خواهد بود. اعت و زمـان دقيـق پـرواز گروه متعاقبــا به اطالع شــماـ- س20

عزيــزان خواهــد رســيد، در هــر صــورت شــما زائــرين عزيــزــروه از ــرواز گ ــعيت پ ــراي اطالع از وض ــد ب ــلمي تواني اوای

ماه با ما درتماس باشيد. شهریور روز خواهــد32- طول سفر بــا احتســاب روز حــركت حــدود 21

بود . - مدت اقامت گــروه در مــدينه برابــر معمــول همه ســاله يــك22

هفته مي باشد. - تلفن تمــاس شــما زائــرين بــا گــروه جهت هرگــونه ســئوال 23

ـــــــــــــــــــــــــــــــارت اســــــــــــــــــــــــــــــــت از: عـب09122095477 همراه: 88899701دفتر:

ــ 24 ــ ــاروان- ــ ــاه( ک ــ ــایت )وبگ ــ ــريق س ــ ــديركاروان ازطــ ــ مwww.haj17712.ir رایانامـه )ایمیـل( یا Smahmadi39@yahoo.com

.نيزآماده پاسخگويي به سواالت زائرين محترم مي باشد - تلفن هاي محل استقرار گــروه در مــدينه و مكه در صــورت مشــخص 25

شدن قبل از حركت به اطالع زائرين محترم خواهد رسيد . - با توجه به اینکه امور فرهنگی کاروان بــا ارســال پیامــک شــما را از26

آخرین اطالعات کاروان مطلع خواهد نمــود ، پس لطفــا تلفن همــراهخــود را بــرای گــرفتن پیامکهــای گــروهی)تبلیغــاتی( آمــاده فرماییــد.

1 " ایرانســل : ارســال کد–" 8999 به 2 ") همراه اول : ارسال کد"( 5005به

توصيه هاي بهداشتي وپزشكي:د( باتوجه به اينكه مشرف شدن به سفر پر بركت حج تمتع-1

واستفاده كامل از فضاي معنوي آن نيازمند داشتن بدن سالم و پرتحرك مي باشد، لذا خواهشمند است قبل و در طول سفر با پزشك كاروان)هتل( كه درتمام مراحل سفر همراه شما خواهد

بود ،صميمانه همكاري نموده وبه توصيه هاي پزشكي وبهداشتي.وي به دقت عمل نمائيد

- معاينات وآزمايشات پزشكي طبق دستورالعمل هيئت2پـزشكي حـج به منظور حفـظ

سالمتي شما وجلوگيري از خطرات احتمالي در طولسفر ،صورت ميگيرد وانجام آنها ضروري ميباشد.

تزريق واكسن مننژيت براي تمام زائرين حداقل يك ماه قبل-3 ازتشرف الزامي است.

، بيماريسابقهحتما پزشك كاروان)هتل( را از هرگونه -4 مصرف دارو ، عمل جراحي ويا بستري در بيمارستان

درگذشته وحال خود آگاه سازيد. زائريني كه احيانا به صورت دائم داروي خاصي مصرف مي-5

كنند ،الزم است با نظرپزشك داروي مورد نياز خود براي را تهيه و همراه داشته باشند.يك ماه

زائرين محترم از نوشيدن آب خيلي سرد در تمام طول سفر-6 بويژه در روزهاي گرم وآفتابي به منظور جلوگيري از

سرما خوردگي وگلو دردهاي ويروسي خاصعربستان ،خودداري نمايند.

با توجه به فصل گرما حتما لباس مناسب فصل همراه خود-7داشته باشيد.

زائريني كه به دليل حساسيت از صابون و يا شامپو خاصي-8استفاده مي كنند، از آن به مقدار كافي همراه بياورند.

از صرف غذا خارج از محل اقامت جدا خودداري نمائيد،-9 شايان ذكر است عالوه بر نظارت واحد بهداشت هيئت

پزشكي حج ، پزشك كاروان نيز به صورت مستمر مسائلبهداشتي آشپزخانه گروه را نظارت وكنترل مي نمايد.

:چندتوصيه اخالقي و معنويهـ( سفري كه در پيش داريد بي شك به يادماندني وزيباترين-1

سفر زندگي شماست. سعي كنيد تا قدر اين سفرالهي را بدانيد. دانستن اينكه به كجا مي رويد وميهمان سفره كدام

سلطان هستيد بسيار اهميت دارد،لذا قبل از سفر حتما درجلسات آموزشي توجيهي شركت نموده وعالوه بر

فراگيري احكام ومناسك حج، به تذكرات روحاني ومديرگروه توجه فرمائيد.

در مدينه منوره و مكه مكرمه نيز جلسات آموزشي مناسك-2 جلسات حتماحج ، احكام وموعظه تشكيل مي گردد. در اين

و ضمن فراگيري مسائل و اسرار حج ،حضور بهم رسانيد قرائت نمازتان را نزد روحاني گروه خوانده و اشكاالت آنرا برطرف نمائيد. همچنين خواهران محترم نيز مسائل ويژه

خود را از روحاني گروه سئوال نموده تا به اعمالشانخللي وارد نشود.

آشنائي با زبان عربي ويا انگليسي تا حد مكالمه روزمره-3 زيرا تنها راه برقراري ارتباط،بسيار مفيد فايده خواهد بود

و گفتگو با مسلمانان و شيعيان ديگر كشورها كه عالقه زيادي به گفتگو با شما دارند ،آشنائي به زبان آنان مي

باشد.

اولين لحظات ورود به حرم مطهر پيامبر گرامي اسالم،-4قبرستان بقيع، مسجدالحرام و…. رابه خاطر بسپاريد.

دراين سفر قدرت شيطان بسيار محسوس است سعي كنيد-5در اعمال و رفتار و نگاه خود مرتكب گناه نشويد.

" با حجاج ساير كشورها به گرمي برخورد كنيد، با گفتن -6 سالم و احترام كنيد و انس بگيريد، همچنين " سالم عليكم

دربرخورد با سعودي ها و كسبه و مأمورين ادب و احترام رانگهداريد.

ــا-7 ــراف آنهـ ــريفين و اطـ ــرمين شـ ــيدن در حـ ــيگار كشـ از سـخودداري كنيد. اجد

ــد-8 ــاعت اهل تســنن ، در هركجــاي شــهر كه بودي ــاز جم در نم شركت نماييد و مواقع نماز وســاعات نــزديك به نمــاز از رفتن به بازار خودداري كرده و در بازگشــت از بــازار بــا اثــاثيه اي كه

همراه داريد راهي حرمين شريفين و مساجد شهر نشويد. در مسجد الحرام و مسجد النبي )ص ( و مســاجد مكه و مــدينه -9

از ميــان صــفوف نمــازگزاران و جلوكســانيكه نمــاز مي خواننــد تردد نكنيد كه آنان اين كار را مبطل نمــاز و اهــانت مي داننــد و

گاه موجب برخورد نامطلوب مي شود. خواهران سعي بفرمايند در همه حــال اعم از رفتن به حــرم -10

يا خريــد، بصـورت گــروهي از محل اقـامت خــود خــارج شــوند و حجاب كامل را نيز هميشــه رعــايت نمــوده و از رفت و آمــد بــا مانتو و روسري و چادرهاي نازك و گفتگوهاي غــير ضــروري بــا

كسبه خودداري نمائيد. اقامه نماز در قبرستان مكروه است ، لذا از اقامه نماز كنــار-11

قبرستان بقيع خودداري نموده و تاآنجا كه مي توانيد نمازهــاي ــوابي خود را در مسجد النبي و مسجد الحرام اقامه نمایید كه ث

عظيم دارد و از مهر استفاده ننماييد. با توجه به اينكه در داخل مسجدالحرام و مســجد النــبي )ص (-12

مسافران نيز مي توانند نماز خود را تمام اقامه نماینــد، هنگــام نمــاز جمـــاعت از خوانــدن نمــاز شكســته )دو ركعــتي ( شــديدا خودداري نماييد و در صــورتي كه در بــيرون مســجد يــا مســاجد ديگر مانند: مسجد قبا و... نماز جمــاعت بــر پــا شــد، نيت قضــا نماييد و بعداز نماز يــا قبل ازآن نمــاز قصــر)شكســته ( خــود را

بصورت انفرادي اقامه نمایید. خواندن قنوت مستحب است، لذا هنگــاميكه در نمــاز جمــاعت -13

آنان شركت مي فرمائيد از انجام آن صرف نظر نماييد. درمنظم كردن صفوف جماعت كوشا با شيد و از هرگونه -14

صحبت كردن هنگام اذان خودداري نماييد.

معموال در مسجـدالحـرام ومسجـدالنبي صبح هاي جمعه در -15 سـجـده دارسوره ی نماز، آيه

مي خوانند، دراين صورت الزم است از آنان تبعيت نموده وبه سجده برويد بعد نماز را ادامه

دهيد و سپس نماز صبح خود را اعاده نماييد،همچنين آنها بعد ازنمازهاي واجب معموال نماز

ميت مي خوانند ،كه مي توانيد با آنان نماز ميت خوانده و يا نمازمستحبي خود را بجا آوريد .

ــا بوســيدن در و ديوارهــاي حــرمين -16 از دخيل بســتن به ضــريح و ي شريفين و كنــدن نخ و بريــدن ريســمان كعبه و برداشــتن ســنگ از صــفا و مــروه كه حــرام اســت و گــرفتن خــاك از قبــور ائمه بقيع

خودداري نماييد. ا )عليهم السالم ( جد چنانچه زائرين گرامي نذوراتي براي حرمين و قبور ائمه )ع (-17

دارند و نظر به اينكه مصرف مشخصي ندارد، آنرا به دفتر نمايندگي ولي فقيه مستقر در مكه و مدينه يا به مسئولين

گروه جهت تحويل به دفتر نمايندگي ولي فقيه تحويل دهيد تابه مصرف مناسب برسد.

در مسجدالحرام و مسجد النبي )ص ( و هر مكان ديگري كه قرآن -18 مي خوانيد چه هنگام قرائت وچه در خاتمه از قرار دادن قرآن بر

زمين خودداري فرمائيد، كه ديگران آنرا توهين به قرآن مي دانند وكارشايسته اي نيست بلكه با احترام قرآن را در دست داشته باشيد و يا برزانوي خود نهاده و بخوانيد وهنگام نماز،

آنرا در جايگاههاي مخصوص قرار دهيد. همچنين ازخارج نمودن قرآن از مسجد الحرام و مسجد النبي )ص ( به محل اقامت خود

اجتناب فرمائيد. چنانچه در ايام اقامت خود در مكه معظمه پس از انجام اعمال-19

حج قصد انجام عمره مفرده رانموديد،قبل ازاقدام به عمل ، مسائل آنرا از روحاني گروه سئوال فرمائيد تا دچار مشكل

نشويد. زمان را مغتنم شمرده و سعي كنيد بيشتر اوقات خود را در-20

حرمين شريفين به قرائت قرآن و نمازسپري نماييد. هنگام ايراد خطبه هاي نماز جمعه از خواندن قرآن ، نماز و-21

صحبت كردن خودداري فرماييد. همواره در مسجد الحرام و مسجد النبي آهسته صحبت كرده و-22

يكديگر را با صداي بلند صدانكنيد و در اماكن متبركه با صداي بلند نخنديد.

نظر به اينكه تمامي مكانهاي مسجد الحرام و مسجد النبي به -23 دوربين فيلم برداري مدار بسته مجهزبوده و كنترل مي شوند و

هنگام اذان و نماز جماعت به صورت مستقيم از تلويزيون عربستان پخش مي گردد مواظب اعمال خود باشيد. همچنين

بانوان مواظب حجاب خود نيز باشند.

زمان زيارت حرم پيامبرگرامي اسالم)ص ( و حضور در روضه-24 نبوي براي بانوان محترم حدودا يكساعت پس از نمازصبح،

نمازظهر و نماز عشاء مي باشد.قرآن ، دعا و زیارت را به سمت قبله قرائت فرمایید.-25 توجه نماييد، اعمال مستحبي باعث نشود تا از اعمال واجب -26

باز بمانيد.شب زنده داري كه موجب قضا شدن نماز صبحشود، فضيلتي ندارد.

براي بهره گيري هر چه بيشتر از اين سفر الهي و معنوي -27 سعي كنيد شبها زودتر استراحت نموده ، قبل از اذان صبح بيدار و بسوي مسجد الحرام و يا مسجد النبي حركت كرده

و به موقع در نمازجماعت صبح حاضر شويد. - هنگام طواف از حرف زدن با ديگران و به اطراف نگاه 27

كردن خودداري كنيد و با آرامش كامل اين عبادت بزرگ راانجام دهيد.

:اعمال حج و ( حج تمتع و عمره تمتع اعمال حج به صورت كلي از دو بخش

.تشكيل شده است :عمره تمتع و نيتهاي آن :بخش اول

:احرام -1واجب ›› احرام مي بندم در عمره تمتع از االسالم حجة

الله الي ‹‹ قربه ( :هفت شوط) طواف -2

واجب ›› طواف مي كنم در عمره تمتع از االسالم حجةالله الي ‹‹ قربه

: پشت مقام ابراهيم نماز طواف دو ركعت -3 ›› نماز طواف مي خوانم در عمره تمتع از االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹ واجب : بين صفا و مروه )هفت بار( سعي -4

حجة›› سعي ميكنم بين صفاومروه در عمره تمتع از الله الي قربه واجب ‹‹االسالم

:در مروه تقصير -5واجب ›› تقصير مي كنم در عمره تمتع از االسالم حجة

الله الي ‹‹ قربه

در صورتي كه افرادي نايب بوده و يا حج مستحبي يا: تذكر مافي الذمه انجام مي دهند بجاي كلمه واجب نيت خود را ذكر

نمايند.

:حج تمتع و نيتهاي آن : بخش دوم :از شهر مكه احرام-1

واجب ›› احرام مي بندم در حج تمتع از االسالم حجةالله الي ‹‹ قربه

: در عرفات وقوف-2 ›› وقوف مي كنم در صحراي عرفات از ظهر شرعي الي

قربه غروب شرعي در حج تمتع از واجب االسالم حجةالله ‹‹ الي

: وقوف در مشعر الحرام -3 ›› وقوف مي كنم در مشعر الحرام از اذان صبح تا طلوع

الي آفتاب در حج تمتع از قربه واجب االسالم حجة ‹‹ الله

:)سنگ زدن به شيطان بزرگ ( رمي جمره عقبه -4 ›› رمي جمره عقبه مي كنم در حج تمتع از االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹ واجب : قرباني نمودن-5

واجب ›› قرباني مي كنم در حج تمتع از االسالم حجةالله الي ‹‹ قربه

: براي زنان در مني تقصيربراي مردان و سرتراشيدن -6 در حج تمتع از)سر مي تراشم ( حلق مي كنم ››نيت آقايان : االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹واجب تقصير ميكنم در حج تمتع از ›› نيت بانوان : االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹ واجب ( :در شب يازدهم و دوازدهم )بيتوته در مني -7

›› وقوف مي كنم در صحراي مني از غروب شرعي تا نيمه قربه شب شرعي در حج تمتع از واجب االسالم حجة

الله ‹‹ الي (:سنگ زدن به سه شيطان در روز يازدهم و دوازدهم ) رمي جمرات-8

›› رمي جمره مي كنم )اولي ، وسطي ، عقبي ()به ترتيب قربه انجام مي گيرد( در حج تمتع از واجب االسالم حجة

الله ‹‹ الي (.ظهر روز دوازدهم )كوچ كردن ازمني-9

: طواف زيارت خانه خدا-10واجب ›› طواف مي كنم در حج تمتع از االسالم حجة

الله الي ‹‹ قربه

:پشت مقام ابراهيم نماز طواف دو ركعت -11 ›› نماز طواف ميخوانم در حج تمتع از االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹ واجب : بين صفا و مروه سعي -12

سعي مي كنم بين صفا و مروه در حج تمتع از ›› االسالم حجةالله الي قربه ‹‹ واجب

:طواف نساء -13 ›› طواف نساء مي كنم در حج تمتع از االسالم حجة

الله الي قربه ‹‹ واجب :پشت مقام ابراهيم نماز طواف نساء دو ركعت -14

›› نماز طواف نساء مي خوانم در حج تمتع االسالم حجةالله الي قربه ‹‹ واجب

هر يك از اعمالي كه ذكر شد زمان و شرايط مخصوص به خود را دارد كه غفلت و بي توجهي به آن گاهي موجب ابطال حج و از بين رفتن اعمال

. مي شود چون ذكر جزئيات اعمال در اين جزوه كوتاه امكان پذير نيست توصيه مي كنم همواره با روحاني كاروان همراه بوده و مسايل حج را از او

بخواهيد نه از ديگران تا بعدا موجب پشيماني و حسرت رابه بار نياورد . براي آشنايي بيشتر شما عزيزان ذكر لبيك را ياد آوري نموده اشاره اي

به محرمات احرام مي نماييم

، لبيك اللهم لبيك ، لبيك الشريك لك لبيك ان الحمد و النعمة لك و

لك لبيك الملك ،ال شريك محرمات احرام :

محرمات احرام به آن دسته از مواردي گفته مي شود كه حاجي در حال احرام بايد از آنها پرهيز نمايد و در صورت ارتكاب هر كدام از اين

بر انسان واجب شود مثل ذبح گوسفند، گاو و ياكفاره ايموارد چه بسا شتر و...

حيوان صحرايي كه وحشي باشد. شكار-1 و هرگونه لذت شهواني . نزديكي-2براي خود و يا ديگري . عقد كردن زن -3

)عطر و مانند آن ( . استشمام بوي خوش-4 )براي مردان ( . پوشيدن لباس دوخته-5 سرمه كشيدن.-6. نگاه كردن در آيينه -7

)براي مردان ( پوشيدن هر چه تمام روي پا را مي گيرد. -8)مثل دروغ ، نا سزا گويي و تفاخر و...( فسوق.-9 )قسم خوردن ( جدال نمودن.-10 كه در بــدن ســاكن مي شــوند مثل شــپش و كك و . )كشتن جانوراني-11

كنه و امثال آن (براي زينت ( . )انگشتر بدست كردن-12)براي زن به جهت زينت ( پوشيدن زيور.-13روغن ماليدن به بدن. -14 )از بدن خود و يا ديگري ( ازاله مو.-15 )براي مردان ( پوشانيدن سر.-16 )براي زنان ( پوشاندن صورت با نقاب و رو بند و برقع. -17 )براي مردان (سايه قرار دادن باالي سر خود. -18 . بيرون آوردن خون از بدن-19 . ناخن گرفتن-20 . كشيدن دندان-21 كندن درخت يا گياهي كه در حرم روييده باشد.-22 . سالح در برداشتن-23

:توصيه هاي ضروري در طول سفرز( در فرودگاه هاي مدينه و جده با مأمورين سعودي برخورد-1

مناسب داشته باشيد و تا انجام تشريفات گمركي نظم ونوبت و آرامش را حفظ فرمائيد.

در طول سفر به تذكرات راهنمايان گروه توجه فرموده ،-2 مراقب حال سالخوردگان و بيماران بوده و به ذكر خدا و

مرور ذهني اعمال مشغول شويد. در فرودگاه جده ، محلي براي استراحت چند ساعته شما-3

آماده مي باشد ضمن پرهيز ازترددهاي بي مورد با رعايت شرايط، نماز اول وقت رابه جماعت بخوانيد و مراقب اشياء

و پول خودباشيد. در تمامي مراحل سفر از درگيري و بحث با مأمورين -4

سعودي تحت هر عنوان پرهيز كنيد. كارت شناسايي خود را در تمامي طول سفر همراه داشته -5

باشيد.

پيش از ورود شما به مكه و مدينه اتاقهاي محل استقرار،-6 شماره بندي شده ، كه زائرين محترم باتوجه به شماره اتاق

خود در آنها اسكان داده خواهند شد. لذا خواهشمند است چنانچه به اتاق درنظر گرفته شده براي شما اعتراض داشتيد

در بدو ورود به محل پيش بيني شده رفته ، استراحت فرمائيدو از تردد در راهروهاي ساختمان پرهيز نمائيد.

بديهي است در اولين فرصت نسبت به رفع مشكالت و معايب اقدام خواهد شد.

جهت رعايت حقوق همسفران خود در طول سفر لطفا-7 راس ساعت اعالم شده جهت عزيمت درمحل اجتماع حضور

به هم رسانيد. چنانچه قصد رفتن به مكانهائي را داشتيد كه در برنامه-8

گروه نبود، قبل از رفتن مسئولين كاروان را مطلع نمائيد. هنگام رفتن به حرم پول اضافي با خود همراه نبريد كه -9

خطرمفقود شدن يا سرقت آن زياد است . به ياد داشته باشيدكه تحت هيچ شرايطي امكان دادن ارز مجددحتي

بصورت قرض هم وجود ندارد. از واگذاري سيم كارت و تلفن همراه به افراد ناشناس-10

خودداري فرماييد.از پذيرش امانت از سوي افراد ناشناس خودداري فرماييد.-11شماره تلفن همراه خود به هم اتاقيها اعالم نماييد.-12 از امضاي رضايت نامه در حوادث احتمالي و... بدون حضور-13

مدير كاروان خودداري فرماييد. اطاق والبيتخليه وهنگام اتوبوس دقت نماييدوسايل خودرادر-14

هتل جا نگذاريد. توجه به مسائل عبادي، معنوي، آراستگي ظاهري، آداب و-15

معاشرت و شئونات حج در طول سفر. مشاركت در اجراي برنامه هاي فرهنگي بنا به مناسبتهاي-16

مذهبي و ملي. در عكس برداري از اماكن مسائل امنيتي وحفاظتي را-17

رعايت نمائيد، زيرا كه برابرمقررات دولت عربستان سعودي چنين اقداماتي ممنوع است ودوربين شما توسط پليس

ضبط مي گردد. در محل سكونت مراقب اشياء و لوازم خود بوده و از دمپايي -18

و كفش ديگران بدون اجازه استفاده نفرمائيد. در محل اقامت مزاحم خواب و استراحت دوستان نشويد و-19

به آرامي صحبت كنيد و در استفاده از كولر رعايت حال بيماران را بفرمائيد.

هنگام استفاده از حمام و دستشويي و ساير موارد در-20 مصرف آب صرفه جويي كنيد كه با مشكل كم آبي روبرو

نگرديده و حق ديگران نيز ضايع نشود.

رعايت نظافت اتاق و راهروها و سرويسهاي بهداشتي را-21 نموده و مسائل بهداشت عمومي را هميشه در نظر داشته

باشيد. ادر ساعات اعالم شده از طرف گروه جهت صرف غذا حتم-22

محل اقامت حضور داشته باشيدتا از غذاي گرم استفاده دربفرمائيد.

هنگامي كه با خود مهمان به محل استراحت مي آوريد،-23 كاركنان گروه را براي فراهم كردن وسايل پذيرايي الطف

مطلع سازيد. هنگامي كه يكي از افراد هم اطاقي شما بيمار شد، لطفا-24

مراتب را سريعا به مسئولين گروه و پزشك كاروان اطالع دهيد.

با توجه به مجزا بودن محل استقرار خانم ها و آقايان ، لطفا-25از رفتن به قسمت خواهران خودداري فرمائيد.

چنانچه در پيدا كردن آدرس منزل دچار مشكل شديد به -26 مستقر در مكه ومدينه و يا به يكي"امداد گمشدگان "واحد

از هتلهاي داراي پرچم جمهوري اسالمي ايران و يا به برادران ايراني واحد امداد كه با لباسهاي مخصوص )آبي

رنگ ( جهت راهنمايي زائرين در حرم و اطراف آن مستقرشده اند مراجعه فرمائيد.

مكه معظمه »و« 009664 مدينه منوره » كد تلفن -27مي باشد .« 009662

اختالف افق ايران و عربستان در بهار و تابستان یک ساعت-28و نیم و در پائیز و زمستان نيم ساعت مي باشد.

در خاتمه يادآوري مي گردد كليه اعضاء گروه آماده پاسخگويي به مسائل و مشكالت شما عزيزان مي باشند از خداوند منان

توفيق عمل براي همه آرزومنديم .

ملتمس دعا و با آرزوي حج مقبول و سعي مشكور براي شماعزيزان

تهران 17712خدمتگزار شما در گروه سيد محمد احمدي

وسايل انفرادي مورد نيازرديمالحظاتتعدادنوع لوازم مورد نيازف

كــارت شناســائي ودفترچــه1بهداشت

توسط كاروان تهيهميگردد

کارت واکسینا سیون2ــك جفتيك جفت دمـپـائـي3 ــان ي آقاي

اضافيدو دست لباس احرام4

لبـــاس راحـــتي و مناســـب5دو دستفصل

كت وشــــــــــــــلواردو دست لباس متحدالشكل6مخصوص آقايان

عينك آفتابي7 ســـوزن ونخ ،گـــيره لبـــاس ،8

به اندازه الزمسنجاق قلفي

قاشــق،چنگــال،كــارد ميــوه9خوري

هر كدام يكعدد

در صورت تمایل

ده متر طناب10 هر كدام يكمسواك وخمير دندان11

عدد هر كدام يك حوله دستشوئي وحوله حمام12

عدد لــــــوازم اســــــتحمام )صــــــابون،13

شامپووصابون بدون بو( هر كدام يك

عدد جهت اســــــــتفاده

زمان احرام

ماشين خودتراش،تيـغ، نـاخن14گير، قيچي

هر كدام يكعدد

هر كدام يكساك بزرگ وكوچك15عدد

توسط كاروان تهيهميگردد

دوربين عكاســـــــــــــــــي و16فيلمبرداري

هر كدام يكعدد

در صـــــورتنياز

دو عددپتوي سبك وكم حجم 17به مقدار كمخاكشير و نبات18

داروهاي مسكن ، سرماخوردگي ،19 طبق نظر پزشكبه مقدار كمضداسهال

كاروان طبق نظر پزشكبه مقدار نیاز داروهاي مصرفي فعلي20

كاروان هر كدام يكخودكار، دفتر، ماژيك 21

درصورت نيازعدد

كتاب مناسك وديگركتب مورد22استفاده

هر كدام يكعدد

1394 هـزینـه سـفـر حـج تـمتـع سـال

000/435/1بیمه000/195بلیط هواپیما6

هزینه هایریالی

203/577/8

اجرایهالل احمر000/800عملیات

129/283هزینه های926/275جـمـع26/

تکمیلی عوامل

100/409/4ریال سعودی = 621 ریال

ورودیه و خیمه های منی و عرفات)هر زائر(

هزینه هایارزی

ریال 350ریال 000/485/2سعودی

حمل و نقل بین شهری و بار

)جده،جحفه،مکه،مدینه(

ریال 180ریال 000/278/1سعودی

حمل و نقل ایام تشریق)منی و عرفات(

ریال 1100ریال 000/810/7سعودی

تغذیه و تدارکات

ریال 156ریال 600/107/1سعودی

سرانه ارزی کارگزار

000/070/12 ریال

ریال 1700سعودی

هزینه مسکن مدینه ) درجه(2ب

000/830/51 ریال

ریال 7300سعودی

هزینه مسکن مکه )درجه(2ب

ریال 131ریال 100/930سعودی

حمل و نقل درون شهری

هزینه های ارزی : ریال870/920/81

هزینه های ریالی : ریال130/133/27

جمع کل)قبل از تخفیف( : ریال000/054/109

تخفیف )پرداختی دولت( : ریال000/000/10

---------------------- جمع کل : ریال 000/054/99

ریال بابت هزینه های 000/850 جلسات آموزشی،دفتر و خدمات

.دفتری پرداخت نموده اید

. ریال محاسبه گردیده است 7100 ریال و هر ریال سعودی 26630 هزینه های ارزی بر مبناء هر دالر

اريدميخواهم

ما هذا آنچيست؟

دليل راهنما مرحبا خوش

آمديد مش نيست

اش چهچيزي

اش تبغي)ماذاتريد(=

چه ميخواهيد شويه)اشويه( كمي-

مقداري علي يمين

بطرف راست علي يسار

بطرف چپ علي طول

مستقيم كيف چطور-

چگونه زغالن خسته-

عصباني اخري بارة مروديگر

وراء پشتفتح باز كرد

نظر نگاه كردبقي ماندن خرج بيرون

رفتركب سوارشد

ذهب رفتاخذ گرفت

وصل رسيدخذ بگير اعطني-هات

بدهيدجيب بدهيد انزل پياده

شويداجب جواب بده

ارجو خواهشمي كنم

خل بگذارلوف)دور( بپيچ-

دور بزن روح

برو قف

نگهدار

قليلكم

غاليگران

ارخصارزانتر

رخيصارزان

صحيح سالم-درست

صغيركوچك

كبيربزرگ

قريبنزديك

بعيددور

معبــا

مـعا بـاهـم

يـده دستاو

االنحـاال

فـي در-داخل

مـعروفمشهور ثـمسپس

المحاله ناچارا منع

جلوگيري سوي سوي با

هم هيهات

هرگز امس

ديروز غدا)بكري(

فردا بعد بكري پس

فردا مـتي

كـي اين

كـجا فطور

صبحانه

بيت خانه شارعخيابان

حي شهرك-محله زقاقكوچه مصعد

آسانسور مكيفكولر فندق

هتل شقهآپارتمان

اتاق غرفة كوبري

پلجسر پل

مطارفرودگاه

عنوان آدرسرطه شپليس

شرطه المرورپليس راهنمايي مجروحزخمي

مستشفيبيمارستان

مريض بيمار مستوصفدرمانگاه

دكتور دكتر صيدليه

داروخانه موقف ايستگاه

اتوبوسنفق تونلسوق بازاربريد پست

هاتفتلفن

طريق راه عماره

ساختمان مستودع

دستشويي دورات مياه

توالت عفوا

ببخشيد

حارسنگهبان

رقمشماره

واحد يك اثنين دو

ثالث سه اربع چهار خمس پنج

سته شش سبع هفت

يوم روز اليوم

امروز ليل شب شهر ماه

اسبوع هفته السبت

شنبه االحديكشنبه

االثنيندوشنبه

الثالثاء سهشنبه

اربعاءچهارشنبه الخميسپنجشنبه

الجمعهجمعه

ثوره االسالميه انقالباسالمي

هنيا لكم خوشابحالتان

ارجوا لكم الموفقيه= برايتان آرزوي موفقيت

دارم. ماضي گذشته

حر آزاد نجاح پيروزي

صحبت كن- برايمحدثنيبگو

اهممهمترين

قائد رهبر مندوب

نماينده كل الناس تمام

مردم ه =قد قامت الصلو

هذا اين)مذكر(هذه اين)مونث(هو او)مذكر(هي او)مونث(ذلك آن)مذكر(تلك آن)مونث(انت شما)مذكر(

انتشما)مونث(

انا منهنا اينجاهناك آنجامن چه كسي

ما هذا اينچيست

اين كجاست ايوهبله

نعم بلي-آري

ال نخير-نه لماذا براي

چه متي چه

وقت ابيضسفيد اسودسياه اخضرسبز احمرقرمز اصفرزرد

ارزقآبي

احذاءكفش قميصپيراهن

قميص احمر پيراهنقرمز باردسرد

گرم-حارداغ

سائقراننده سيارهماشين

افتح الباب درب راباز كنيد

حط-ضع قراربده

مكنسهجاروبرقي

يسيرو اليميرويم بسوي

بنك بانك ثياب-ثوب

جامه-لباس طريق راه

جاده

احيا ناگاهي

يقول ميگويد

اكلخوردن

ال تري نميبيني

شربنوشيد

حسنابسيار خوب

اري ميبينم

كم هذا اين چنداست؟

ساعة به كم= ساعتاين

چند مي ارزد؟ ساعة كم چهساعتي است؟

مدخلورودي

مخرجخروجي

عيش- خبزنان

معذره معذرتميخواهم

يا سيدي ايآقا

من فضلكلطفا تفضلبفرما

مع االسفمتاسفانه

شوف ببين-نگاه كن ماذا تريد چه

ميخواهي نريد–نبغي

ميخواهم جبل كوه

برگزار بزودي نماز. گردد مي

ارض زمين تراب خاك

حبل طناب خيمه چادر

دواء دارو

حافله-باصاتوبوس

رجل مردالمراة زننساء زن

حرمةهمسر

بنت دختراب پدراخ برادر

(

بنام خدا دستور العمل جامع از حضرت جعفر صادق)ع( در

زمينه اعمال حج

حضرت امام جعفر صادق)ع( فرموده اند:وقتي كه اراده حج نمودي، قبال خانه دل را از هر شاغل و حاجتي كه تو را از خدا

غافل و مشغول بخود گرداند،فارغ ساز. كارها و تمام شئون زندگيت را بخدا واگذار و در جميع حركات و

سكنات خود ، توكل بر او نموده و تسليم قضا و تقدير الهي باش،ازدنيا و آسايش دنيا و مردم، منقطع شو.

حقوقي را كه از ديگران، به ذمه داري،ادا كن.متكي بر توشه و مركب وياران راه وقوت بدني و نيروي جواني و مال و دارايي خود،

مباش،چه آنكه ترس آن ميرود كه ميرود كه خدا همين ها را نيز دشمن انسان و مايه ورز و وبال آدم خود خواه گرداند،تا دانسته شود كه تمام حول و قوه و تدبير چاره، بدست خالق يكتا است وبي توفيق و تسديد او،احدي قادر بر چاره و تدبيري نخواهد بود.

پس مهيا و آماده رفتن شو، مانند كسي كه اميد بازگشت مجدد، به خانه واهل وعيال خود ندارند،با همسفران، نيك رفتار و خوش

.اوقات نماز را رعايت نماسفر باش. سنن و دستورات رسول مكرم)ص( را بكاربند و آنچه را كه

وظيفه است از آداب و رسوم و صبر و تحمل و شكر و مهرباني وبخشش و ترجيح ديگران برخود،در همه جا ودر همه وقت انجام ده.

سپس با آب توبه خالص،خود را از گناهان ، شستسو داده و جامه صدق و صفا و افتادگي و خشوع، در بر كن و از هر چه كه ترا از ياد

خدا باز ميدارد و از اطاعت او منصرف ميسازد، .يعني از قلبي صادق و باخلوص،بي غشمحرم شو و لبيك بگو

ودغل، عرض اجابت،به دعوت خالق سبحان و ايزد منان بنما، درحالتيكه بدست آويز محكم و ناگسستني، تمسك جسته اي.

و همچنانكه با بدنت در ميان انبوه مسلمانان، طواف كرده و گردبيت خدا ميچرخي،

همچنين كه با قلبت در ميان انبوه مسلمانان، طواف كرده و گردبيت خدا ميچرخي،با قلبت

در ميان فرشتگان، طواف انجام داده و گرد عرش خدا گردش كن.

ــريختن از هــواي نفس و ــني ،گ ــه در مع ــه اي ك ــه كن، امــا هرول هرول بيزاري جستن از تمام حول و قوه ات باشد.بـا بـيرون رفتنت از مكـه بـه مني ،از غلفت و لغزش هاي خود ،بيرون آي و هرگــز آزروي آنچــه را كــه

بر تو حالل نمي باشد و يا شايستگي آنرا نداري منما. ، اعـتراف بــه خطيئــات و گناهــان نمــوده و تجديــد عهــددر عرفات

عبوديت و اقرار به وحدانيت حضرت حــق كن و خــود را مقــام قــرب خــدابرسان. ، شــعار تقــواي خــدا در دل بگــير و بــا صــعود بــه كــوهدر مزدلفه

مشعر،روح خود را بسوي عالم باال حركت ده. با كشتن قرباني، حنجره هواي را بريده و رگهاي طمع را قطع

.كن و سنگ انداختن بر جمرات،افعال زشت و اخالق ناپسندهنگام رمي

و دنائت و پستي و شهوت پرستي ها را از خود دور انداز. ،عيبهاي ظاهر و باطن خود را زائل كن و با دخولبا تراشيدن سر

به حرم،خود را از شر متــابعت هــواي نفس و خــوهش دل، رهانيــده و درحفظ و امان خدا ساز.

ب البيت و آشــنايي بــا بيت را بــا توجــه بــه عظمت و جاللت ر.سطوت او زيارت كن

استالم حجر بنما،در حالتيكــه رضــا بقســمت او داده و خاضــع در برابــرعظمتش گشته اي.

طواف وداع را حاكي از وداع ماسوي الله قرار داده و با هر چه كه جز خداست، وداع بنما.

با وقوف در كوه صفا،در تصفيه روح و تهذيب سر خــود، بكوش و خود را براي لقاء خدا در روز لقاء آماده گردان.

كه رسيدي، مروت نموده و او صاف خود را در جنب ارادهبه مروه حق، فاني ساز و به عهدي كــه بــا خــدا بســته و حج خــود را مشــروط بــه

آن،بجا آورده اي،تا روز قيامت، مستقيم و وفادار بمان.ــان تمــام ــرا در مي ــدان، ســر اينكــه خــدا، حج را واجب نمــوده و آن و ب

و للــه علي النــاس حج"طاعات،به خودش نســبت داده و فرمــوده اســت: و هم نبي اكرم او، )ص( ترتيب مناسك را" البيت من استطاع اليه سبيال

به اين صورت كه هست،تنظيم كرده است،در آن است كــه اشــاره اي بــهــدان ، ازمــرگ و قــبر و بعث و قيــامت باشــد و صــاحبدالن و خردمن

مشاهده اين مناسك، از اول تــا بــه آخــر، متــذكر عــوالم بعــد از مــرگ ،از بهشــت و جهنم بشــوند و آمــادگي بــراي ارتحــال بــه آن عــالم را بدســت

آورند.

حجكم مقبول و سعيكم مشكور""

ج-مســاجد و امــاكن مقدســهمدينه منوره:

مـسـجـد النبي)ص( و قسمتهاي مختلف آن:

شريفترين مسجد پس از مسجد الحرام ،مسجد النبي)ص( است.رسول خدا)ص(

در اين باره مي فرمايد:»يك نماز در مسجد من،بهتر از هزار نماز در ديگرمساجد است مگر در مسجد الحرام.«

قسمتي از مسجد :روضة شريفه النبي كه در ناحية جنوب شرقي)رو به

سمت قبله(قرار دارد،بنام روضة مطهره شناخته مي شود.اين قسمت فضيلت

زيادي دارد و در حديثي از رسول خدا)ص( به عنوان »باغي از باغ هاي بهشت معرفي شده است.« روضة شريفه

متر و22متر مربع است كه طول آن 330 متر مي باشد. در محدودة15عرض آن

روضة مطهره سه مكان مقدس ديگر نيز - مرقد1وجود دارد كه عبارتنـد از :

-محراب.3 -منبر2مطهر پيامبر)ص(

مسجد النبي در:ستون هاي مسجد ستون مي2380حال حاضر داراي

باشد.ستون هايي كه در محل قديمي مسجد در قسمت جنوبي آن قرار داشته و با رنگ سفيد مشخص گريده است،عبارتند

از:

:علي بن ابيطالب)ع(اسطوانة الحرس در كنار اين ستون مي ايستاد و از

رسول خدا)ص( محافظت ميكرد كه به نام مصالي علي)ع( نيز مي

شناسند.ستون توبه يادآور :اسطوانة التوبه

خاطرة تكان دهندةيكي از اصحاب رسول خدا)ص( بنام ابولبابه است كه مرتكب خطايي شد و خود رابه ستون بست و توبه واقعي كرد و خداوند نيز توبه اش را پذيرفت و با دست مبارك رسول خدا)ص( ريسمان از گردن او

گشود.نماز خواندن و توبه در كنار اين ستون فضيلت دارد.

:يكي از كارهاي اسطوانة الوفود خدا)ص( مالقات با سرانروزانه رسول

قبائل بود، كه در كنار

اين ستون انجام مي گرفت.

نام محلي است كه:اسطوانة السرير رسول خدا)ص( ايام اعتكاف را در

آنجا بسر مي برد و براي آن حضرت برگ هايي از درخت خرما پهن مي

كردند تا استراحت نمايند.:علت انتخاب اسطوانة المهاجرين

شايد به جهت حضور مهاجران و با يكديگر سخن گفتن ايشان مي باشد

كه به ستون عايشه نيز معروفاست.

:رسول خدا)ص( در اسطوانة الحنانه آغاز بر تنة درخت خرمايي تكيه مي

كرد و خطبه ميخواند. نوشته اند زماني كه براي آن حضرت منبر

ساخته شد،از اين درخت ناله اي برخواست شبيه نالة شتر ماده اي

كه از بچة خود جدا شود كه بيش از تن ازاصحاب رسول خدا)ص(100

اين روايت را نقل كرده اند.:نام مكاني است كه گروهي صـفـه

از مهاجران مسلمان بي مسكن در سال هاي اوليه هجرت در آنجا

متر96سكونت داشتند كه حدود مساحت داشت و افرادي

مانند:بالل،ابوذر،مقداد،حذيفه و ...از ايشان بودند.

:فرشتة مقرب الهي مـقـام جـبـرئيل بر رسول خدا)ص( وارد مي شد كه اين محل داخل حجره شريفه قرار

دارد. :بابدرب هاي نخستين مسجد

الرحمه،باب جبرئيل،باب السالمو باب النساء.

بـــقـيـع: قـبرستـان مـعروف و قـديمي

ترين قـبرسـتان در اسـالم كه هنـوز حـدود آن بـر جاي و نام آن

بقيع غـرقـد است. طول آن يكصد و پنجاه وعرض آن يكصد

متر است. اين قبرستان در ناحية شرقي مـدينه قرار داردومحدود

است از سوي شمال به شارع ملك فيصل و از جنوب به شارع

امام علي )ع( و از غرب به شارعابوذر. مزار چهار

ــرت تن از پيشوايان و امامان معصوم حض امام حسن مجتبي )ع(، حضــرت امــام زين العابدين)ع(،حضرت امام محمد بــاقر)ع( و حضـــرت امــام جعفــر صــادق )ع( و نــيز فاطمه بنت اسد و به قولي تــربت مطهــرــامبر و ــبر پي حضرت زهرا)س(، همچنين ق رقيـــه و ام كلثـــوم و دخـــتران رســـول خدا)ص( و همسران آن حضرت و صفيه و

ــكه ــحابهعاتـ ــان و ص ــياري از بزرگ و بس كبار و تابعين و صلحا و عابدان و شــهداي

.اسالم در اين قبرستان به خاك رفته انداحـــد:

دره و كوهي كه بدين نام شــهرت دارد،در يك فرسنگي شــمال مدينــه اســت. اكنــونــراواني از بخاطر گسترش شهر،قسمت ف اين فاصله را ساختمان ها پر كرده اســت.ــان ــگ ميـ ــه دومين جنـ ــود كـ ــا بـ در اينجـ مسلمانان و مشركان مكه در ســال ســوم

.هجرت در گرفتمـــسـجـد قــبــا:

مســجدي كــه بنــام قبــا معــروف اســت در دهكده قبا كه مقــارن هجــرت پيــامبر)ص( به مدينــه در دو مــايلي مدينــه واقــع شــده اســت. در حــال حاضــر مســاحت آن بــه

مــتر مربــع رســيده اســت. گوينــد500/13 اين نخستين مسجد در اســالم اســت و آن را صحابه رسول خــدا)ص( كــه از مكــه بــه مدينه هجرت كردند در اين دهكده ساكن و

آن را بنا نهادند.

مـــسـجـد ذوقبلتين: مسجدي است در شمال غــربي مدينــه كــه بنـام بي سـلمه معــروف بـوده اســت و درــاه شــعبان ســال دوم از اين مســجد در م هجرت،هنگامي كه پيغمبر)ص( نمــاز ظهـرــر آن ــه بـ ــة تغييرقبلـ ــد، آيـ را مي خواندنـ حضرت نازل گشت و جبرئيل روي پيغمــبر را در بين نمــاز از بيت المقــدس بــه كعبــه

برگرداند.مـــسـجـد جــمـعـه:

ــجد از جهت ــا اين مسـ ــجد قبـ پس از مســـت و آن را ــ ــجد اس ــ ــاريخي دومين مس ــ ت

مسجد وادي و مسجد عاتـكه نيز نامند.

:مـــسـجـد فــضـيـخ اين مسجد در انتهاي شارع العوالي در طرف راست راهي است كه به سوي

مستشفي الوطني مي رود. فضيخ، شرابي است كه از خرما مي گيرند و

اين نام بدان جهت است كه آية حرمت خمر نازل شد و مسلمانان كوزه هاي خمر را شكسته،اين خانه را به مسجد

تبديل نمودند.:مـــسـجـد فــتــح

اين مسجد در شمالغربي مدينه،در دامنه كوه سلع قرار دارد. در اين مسجد بود كه رسول خدا)ص( در

جنگ خندق بر مشركان نفرين كردو آنان شكست خوردند.

:)مـــسـجـد عـلــي)ع اين مسجد در جنوب مسجد فتح و

مشرف بر وادي بطحان است. گويند در مدت محاصره شهر مدينه

در جنگ احزاب، امير المؤمنين علي)ع( در آن به عبادت مي

پرداختند. در نزديكي اين مسجد چند مسجد ديگر است كه به نام مسجد

سلمان فارسي،مسجد فاطمه)س(،مسجد ابوبكر و مسجد

عمر معروف است.اين مساجد شش گانه را به ضميمه مسجد

ذوقبلتين،مساجد سبعه نام دادند.:مـــسـجـد غــمـامـه

غمامه به معناي ابر است. سبب نامگذاري آن بودكه رسول خدا)ص(

در آنجا براي باران دعا كرد و پس ازدعا ابري پديد آمد و باران باريد.

:مـــسـجـد مـبـاهـلـه اين مسجد يادآور رويدادي تاريخي و

بزرگ است كه گروهي از رهبران مسيحيان نجران نزد پيامبر)ص( آمده و ايشان دعوت به مباهله

نمودند.مشربه ام ابراهيم:

سبب نامگذاري آن است كه ابراهيم فرزند رسول خدا)ص( در اينجا بدنيا

آمد. نوشته اند رسول خدا)ص( درمشربة ام ابراهيم نماز گذارد.

الف-آثــار تــاريخي و مــذهبي مكــه

مكرمه::مـــســجد الحــرام

ــجد ــه،»مس ــه كعب ــرد خان ــجد گرداگ ــام مس ن الحــرام«اســت. اين مســجد مقدســترين وــمار مي ــالم بش ــجد در اس ــترين مس معروفــيار رود.نماز گذاردن در اين مسجد ثواب بس دارد و داراي آداب و اعمـــال خاصـــي نـــيز

هست.:خــانــه كــعـبــه

كعبه بيت الله الحرام،بيت العتيق، خانه خدا،ــه ــار گوش ــاختمان چه ــلمانان، س ــه مس قبل مسقفي است در داخل مسجد الحرام،نمــاي ظـــاهري خانـــه از ســـنگ ســـبز مايـــل بـــه خاكستري اســت كــه از كوههــاي مكــه آورده

اند.:پـــرده كــعـبــه

گفته شده پرده كعبه كه بــراي نخســتين بــارــه ــر روي كعب ــرده اي ب حضــرت اســماعيل پ كشيده است. بعدها قريش نيز چــنين كردنــد و پرده داري كعبه براي آنان منسبي ويژه به حساب آمد. در روايات اهــل بيت)ع( گــرفتن پردة كعبه و تضــرع و دعــا در آن حــال آمــده اســـت و نقـــل شـــده كـــه حضـــرت علي بن

الحسين )ع( فراوان چنين مي كردند.:اركـــان كـــعـبـه

چهار زاويه كعبه را اركان كعبه گويند كــه هــر يـــــك نـــــام خاصـــــي دارد. ركن شـــــمالي را»عـــراقي«،ركن غـــربي را »شـــامي«،ركن جنــــوبي را »يمــــاني« و ر كن شــــرقي را

»اسود« مي نامند.:حــجــر اال ســــود

حجر االسود يا سنگ ســياه از اجــزاي بســيار مقدس خانه كعبه است كه در گوشة شرقي

ــاع ــه ارتف ــه5/1ب ــرار گرفت ــتر از زمين ق م است. در روايات شيعه و سني نقل شده كه حجر االسود از سنگ هاي بهشتي اســت كــهــتالم و همراه آدم)ع( به زمين آمده است.اس بوسيدن حجراالسود مورد سفارش روايــات قرار گرفته و در نقــل هــا آمــده كــه رســولــيدن آن ــتالم و بوس ــه اس ــد ب ــدا)ص( مقي خ

بودند. :مــلـتــزم

ــك ــه را كــه در ي ــوار كعب قســمتي از ديسوي آن حجر

ــه ــاب كعب االســود و در ســوي ديگــرش ب اين محــل از آن رويقرار دارد مي نامند،

ملتزم ناميده شده كــه مــردم در آن قســمتــا مي ــوند و دعـ ــتزم مي شـ ــوار ملـ ــه ديـ بـ

خواننــد.از رســول خــدا)ص( نقــل شــده كــه فرمود:ملــتزم محلي اســت كــه دعــا در آنجــاــه مستجاب مي شود و هيچ بنده اي نيست ك در آنجا خــدا را بخوانــد و خداونــد دعــايش را

مستجاب نكند.:حـــطـيـم

يكي از نقاط مقدس كــه درب خانــه كعبــه و حجر االسود قرار دارد،نقطه اي است كه آنــا ــد حطيم م را »حطيم« مي نامند و گفته ان بين حجر االسود و مقام ابــراهيم و زمــزم و

حجر اسماعيل است.:حــجــر اسـماعــيل

در قسمت شمالي كعبــه ديـواري بـه ارتفــاع متر وجود دارد كه قوسي شكل است.30/1

:مــقـام ابـراهـيم يكي از نقــــاط بســــيار مقــــدس مســــجدــه از شــعائر الحرام،»مقام ابراهيم« است كــده شــده و آن ســنگي اســت كــه الهي خوان حضــرت ابــراهيم)ع( بــرآن ايســتاده و بنــاي

خانه را باال برده است.:زمـــزم

چــاه »زمــزم«در قســمت شــرقي مســجد الحرام و كمي فاصله با حجر االســود قــرار دارد. در روايات اهل بيت)ع( نوشيدن از آب

زمزم مورد سفارش قرار گرفته است.:مــسعــي

ــوه محلي است كه حجاج بايد در آنجا ميان ك صفا و مروه به سعي بپردازند كه امروزه به صـــورت ســـالني دو طبقـــه ســـاخته شـــده است.البته زائران شــيعه در طبقــه فوقــانيسعي نمي كنند زيرا بايد بين دو كوه باشد.

:مـــســجد جــن از مساجد معــروف مكــه اســت و ســبب نــامــوره ــزول س ــه جهت ن ــجد ب ــافتن اين مس يــان مي ــامبر در اين مك ــر پي ــة»جن« ب مبارك باشــد كــه در ناحيــه شــمالي مســجد الحــرام

نزديك قبرستان حجون قرار دارد.

:مـــســجد االجـابـهــه يادگار جريان هايي است كه به فتح مك مربــوط مي شــود. اين مســجد در ســمت

چپ خياباني است كه به منا مي رود.

:شــعب حــدشــعـــب ابي طالــــب ــه ممكن ــد ك ــوه را گوين ــل دو ك فاص اســـت وســـعت آن بــه انــدازه هــاي مختلــف باشــد. شــعب مزبــور بين دو

، لبيك اللهم لبيك ، لبيك الشريك لك لبيك

لك و الملك ،ال ان الحمد و النعمة لك لبيك شريك

لبيك يا اهل التلبيه لبيك - لبيك يا ذالمعارج لبيك - لبيك يا الله لبيك - لبيك يا رحمن لبيك - لبيك يا رحيم لبيك - لبيك يا حكيم لبيك - لبيك يا سبحان لبيك - لبيك يا مستعان لبيك - لبيك ياسلطان لبيك - لبيك

يا حنان لبيك - لبيك يا منان لبيك - لبيك يا ديان لبيك - لبيك ياعالم الغيوب لبيك - لبيك يا غفار الذنوب لبيك - لبيك يا ستار العيوب

لبيك - لبيك يا كاشف الكروب لبيك - لبيك يا مقلب القلوب لبيك -ب البيت الحرام لبيك يا جليل لبيك - لبيك يا جميل لبيك - لبيك يا ر

ب البلد الحرام لبيك ب الشهر الحرام لبيك - لبيك يا ر لبيك - لبيك يا رب المسجد الحرام لبيك . ب المشعرالحرام لبيك - لبيك يا ر - لبيك يا ر

منا سك حج و عمره

عمرهتمتع

عمرهمفرده

احرام

طواف

تقصير

سعي

نمازطوفا

1 5432

احرام

1 2

رمي جمرات

و11روز 12

حلقروزده

م

قربان ي

روزدهم

رمي جمره عقبه

روزدهم

نمازطواف

طوافحج

وقوف در

مشعرال

وقوف در

عرفات

3

بيتوته

درمني

4

نماز طوافنساء

طواف

نساء

سعي

12111987

65

13

حجتمتع

احرام

طوا ف

نماز طوا

ف

سعي

تقصير

نماز طوافنساء

طواف

نساء

1 7652 43

نقشه قبرستان ابوطالب)مـعـاله(

التماس دعــا سيد محمد احمدي

تـهـران17712كـاروان