ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล เพอแตงตงใหด ารงต าแหนงประเภทวชาการ

ต าแหนง พยาบาลวชาชพช านาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา เรอง การศกษาผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนในโรงพยาบาลตากสน ส านกการแพทย ป 2558 2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน เรอง จดท าโครงการพฒนาการฝากครรภในสตรตงครรภวยรน เพอลดอบตการณการคลอด กอนก าหนด และทารกแรกเกดน าหนกต ากวา 2,500 กรม ใหดยงขน

เสนอโดย นางผองศร สวยสม

ต าแหนงพยาบาลวชาชพช านาญการ (ดานการพยาบาล) (ต าแหนงเลขท รพต. 411)

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลตากสน ส านกการแพทย

ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา 1. ชอผลงาน การศกษาผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนในโรงพยาบาลตากสน

ส านกการแพทย ป 2558 2. ระยะเวลาทด าเนนการ 12 เดอน (ตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558) 3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการด าเนนการ

สตรตงครรภวยรน หมายถง สตรตงครรภทมอายระหวาง 10 – 19 ป (WHO, 2016) ซงในปจจบนเปนปญหาทงในประเทศทพฒนาแลว และประเทศทก าลงพฒนาเปนปญหาส าคญของทกประเทศทวโลก รวมทงประเทศไทย ปจจยสงเสรมใหเกดการตงครรภในวยรนเนองมาจากเดกในปจจบนมการเจรญเตบโตทางดานรางกายทรวดเรวมาก แตทางดานสตปญญาอาจพฒนาไมทน ท าใหความคดในการตดสนใจอาจไมรอบคอบ ประกอบกบมสอตาง ๆ ทเขามาใกลชดในตววยรน ซงมทงดานด และไมดอาจท าใหเสยหาย ถาหากขาดการยงคด โดยเฉพาะเรองเพศ ซงเปนสงททาทายและอยากลองของวยรน ท าใหวยรนในปจจบนมเพศสมพนธเรวขน ในรายทไมไดใชถงยางอนามยหรอคมก าเนด อาจจะเกดผลตามมาคอ ตดโรคทางเพศสมพนธ โรคเอดส หรอตงครรภได ซงผลกระทบตามมาจากการตงครรภ ไมพงประสงคกจะไปท าแทง บางรายกลวกจะตงครรภตอ ซงสงผลกระทบตอมารดาและทารกได ดงน (กตตพงศ แซเจง และคณะ, 2557) ผลกระทบจากการตงครรภ ผลกระทบตอมารดา ผลกระทบดานรางกาย อาจท าใหเกดภาวะซดจากทพโภชนาการ มความดนโลหตสง อาจจะตดโรคเอดสหรอโรคตดตอทางเพศสมพนธอน ๆ และสงผลใหเกดการคลอดกอนก าหนด ผลกระทบทางดานจตใจ ซงสวนใหญทงครอบครว และวยรนเองมกจะยอมรบไมได เกดความกลว วตกกงวล เศราโศก และเครยด ผลกระทบทางดานสงคม มอยางมากเพราะวยรนทตงครรภสวนใหญตองออกจากการเรยน ไมกลาเขาสงคม และเมอคลอดลกออกมาจะเปนภาระกบครอบครว พอแม หรอบางรายอาจทงเดกใหเปนภาระกบสงคมคอเปนเดกถกทอดทง และตองไปอยสถานสงเคราะห ผลกระทบตอทารก ผลกระทบทารกทส าคญ คอ ทารกไมไดรบการดแลเอาใจใสจากวยรนทตงครรภ บางรายอาจกนยาขบ มผลท าใหทารกพการได และน าหนกทารกทคลอดต ากวาเกณฑ ซงสวนใหญจะคลอดกอนก าหนด สขภาพไมแขงแรงและอาจตองนอนรกษาตวอยในตอบทโรงพยาบาล เปนภาระและเพมคาใชจายกบครอบครวและสงคม

2

แนวทางการดแลสตรตงครรภวยรน การฝากครรภและการดแลระยะตงครรภ การฝากครรภและการดแลระยะตงครรภ เปนระยะเวลาส าคญส าหรบหญงตงครรภทกคน

เพราะคอจดเรมแหงการพฒนาคณภาพของประชากร โดยมจดมงหมายเพอใหหญงตงครรภมสขภาพแขงแรง และจะสงผลใหทารกทเกดมาแขงแรงดวย การจดบรการฝากครรภทดมคณภาพจะม การประเมนคดกรองความเสยง ซกประวต ตรวจรางกาย ตรวจครรภ ตรวจทางหองปฏบตการ ตรวจอลตราซาวด รบยาบ ารงและกจกรรมส าคญ คอการใหความรในการปฏบตตนทเหมาะสมตามคมอโรงเรยนพอแม

โรงเรยนพอแม โรงเรยนพอแมเปนกจกรรมหลกในคลนกฝากครรภทหญงตงครรภทกคนจะตองไดรบ

ซงจดให 2 ครง คอ โรงเรยนพอแม ครงท 1 จะสอนใหหญงตงครรภอายครรภนอยกวา 28 สปดาห โดยมเนอหา

เรองการปฏบตตนขณะตงครรภ อาการผดปกต ในระหวางตงครรภ อาหารส าหรบหญงตงครรภ การเจาะเลอด บทบาทพอและแม การใชสมดบนทกแมและเดก

โรงเรยนพอแม ครงท 2 จะสอนในหญงตงครรภอายครรภมากกวา 28 สปดาห มเนอหาในเรองการเลยงลกดวยนมแม สอนและสาธตการอมลก การนบลกดน อาการผดปกตทตองมาโรงพยาบาล การเตรยมตวมาคลอดและการคมก าเนด

ส าหรบสตรตงครรภวยรนจะมการสอนเพมอก 2 ครง คอ โรงเรยนพอแมวยรน ครงท 1 จะสอนเมอผานโรงเรยนพอแมครงท 1 มาแลว และอายครรภ

นอยกวา 32 สปดาห โดยมเนอหาในเรองของการคลอดกอนก าหนด และทารกแรกเกดน าหนกต ากวาเกณฑ ภาวะแทรกซอนทเกดกบทารกและการปองกนเพอใหสตรตงครรภวยรนมความรเขาใจ ภายหลงสอนเสรจ จะพาไปเยยมชมทารกแรกเกดทอยในตอบเพอใหเกดการเรยนรจากประสบการณจรง

โรงเรยนพอแมวยรน ครงท 2 จะสอนเมอผานโรงเรยนพอแม 2 ครง และโรงเรยนพอแมวยรน ครงท 1 มาแลว โดยมเรองของโรคตดตอทางเพศสมพนธ การปองกน การใชถงยางอนามย การคมก าเนดทกชนด รวมทงพดคยเรองสถานทคลอด

การสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรน จากการประกาศกฎบตรออตตาวาทประเทศแคนาดา ป 1986 ไดบญญตวา “การสงเสรม

สขภาพ” หรอ “HEALTH PROMOTION” หมายถง “ขบวนการสงเสรมใหประชาชน เพมสมรรถนะในการควบคมและปรบปรงสขภาพของตนเองในการบรรลซงสขภาวะสมบรณ ทงดานรางกาย จตใจ และสงคม เนนเรองการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมและลดปจจยเสยงทอาจกอใหเกดมะเรงทกชนด (กรมอนามย,มปป)

3

การสงเสรมสขภาพตามแนวคดของเพนเดอร มแนวทาง 9 องคประกอบ ในการประเมน ไดแก มการประเมนแบบแผนสขภาพ ความพรอมดานรางกาย ดานอาหาร พฤตกรรมเสยง ความเครยดในชวต สขภาพในมตจตวญญาณ ทบทวนระบบสนบสนนทางสงคม ความเชอดานสขภาพและประเมนวถชวต (สรย ธรรมกบวร, 2558)

การประเมนผลดงกลาวจะตองมเครองมอส าหรบการประเมนทเหมาะสมและสอดคลองกบวฒนธรรม น าไปสการวางแผนการพยาบาลเพอการสงเสรมสขภาพ มทงหมด 9 ขนตอน ซงทฤษฏของ เพนเดอร ไดรบการพฒนามาจากทฤษฏทางสงคม ซงมการศกษาวจยอยางมระบบ โดยเฉพาะการสงเสรมการออกก าลงกาย และการสรางแบบแผนในการด าเนนชวต

การสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรน เปนการบรณาการจาก 2 ทฤษฏดงกลาว เนนการดแลสขภาพอยางองครวมทงดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม โดยมจดมงหมายใหมสขภาวะแขงแรง สตรตงครรภวยรนซงเปนกลมเสยง ควรไดรบการดแลเพมขนในรปแบบของทมสหสาขาวชาชพ ซงบทบาทของพยาบาลในหนวยฝากครรภจะตองมหนาทเสรมสรางความร ความเขาใจในภาวะสขภาพ และวธการดแลตนเอง (ดษฐกานต บรบรณหรรญสาร, 2559) จากความรทางวชาการและผลกระทบดงกลาว ท าใหคลนกฝากครรภตระหนกถงปญหา จงจดท าและด าเนนการสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนขนมา เพอใหสตรตงครรภวยรนมสขภาพแขงแรง ดแลตนเองไดด คลอดบตรออกมาตามอายครรภในเกณฑ มน าหนกทารกแรกเกดอยในเกณฑปกต และมความพรอมทจะเลยงดบตรดวยตนเองได ทงนคลนกฝากครรภไดจดการใหความรตามคมอโรงเรยนพอแม และโรงเรยนพอแมวยรนของส านกการแพทย กรงเทพมหานคร

4. สรปสาระส าคญของเรองและขนตอนการด าเนนการ

4.1 สรปสาระส าคญของเรอง วยรนเปนวยเชอมตอจากวยเดกไปสวยผใหญ มการเจรญเตบโตทางดานรางกายรวดเรว เนองจากมพฒนาทางดานฮอรโมนเพศสงผลใหเดกหญงมประจ าเดอน เดกชายมฝนเปยก ประกอบกบดานสงคมมสอออนไลนจ านวนมากทชน าไปในทางทดและไมด ท าใหวยรนชายหญง ขาดการยงคด เรมมเพศสมพนธกอนวยอนควร โดยมไดคมก าเนด จากสถตในประเทศองกฤษ และสหรฐอเมรกาในป ค.ศ.2002 อตราการตงครรภในวยรนหญงอายระหวาง 15 – 19 ป เทากบ 60.2 ตอประชากรวยรนหญง 1,000 คน ประเทศสหรฐอเมรกาเทากบ 76.4 คน ตอประชากรวยรนหญง 1,000 คน (Langille, 2007) ในประเทศไทยกมแนวโนมสงขน จากรอยละ 50.1 ในป พ.ศ.2552 เปนรอยละ 53.6 ในป พ.ศ.2554 (กตตพงศ แซแจง และคณะ, 2557) จากการทหญงวยรนตงครรภจะสงผลกระทบทงดานรางกาย จตใจและสงคม ทงนเนองจากวยรนในปจจบนเปนวยทก าลงศกษาหาความร หากเกดการตงครรภจะตองใหออกจากสถานศกษา และรางกายหญงวยรนทตงครรภกยงไมพรอมทจะดแลทารกในครรภ เพราะตนเองเรมกาว

4

ผานจากการเปนเดกและอยในระหวางการเจรญเตบโต ดงนน กอใหเกดภาวะแทรกซอนไดทงรางกาย วยรนหญงตงครรภและทารกทจะคลอด ปญหาส าคญคอ ทารกแรกเกดอาจพการ(เพราะไปรบประทานยาขบเอาบตรออก) คลอดกอนก าหนดและทารกแรกเกดน าหนกต ากวาเกณฑ ซงเปนปญหาทรนแรงมาก ดงนน โรงพยาบาลตากสนซงเปนโรงพยาบาลตตยภม มคลนกฝากครรภ ซงใหการดแลรบฝากครรภกบทกชวงวย ตระหนกถงความส าคญของปญหา จงไดจดและด าเนนการสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนขนมา โดยมการสอน สาธต แนะน า ตามหลกแนวทางในคมอโรงเรยนพอแม ซงจดท าโดยส านกการแพทย กรงเทพมหานคร ผศกษามความสนใจตองทราบผลลพธของการด าเนนการดงกลาวจงท าการศกษาอยางมระบบ ดงน

4.2 ขนตอนการด าเนนงาน 1. ศกษาความรในเรองทเกยวของกบสตรตงครรภวยรนจากต ารา วารสาร งานวจย

รวมทงคมอในการด าเนนงานโรงเรยนพอแมของส านกการแพทย กรงเทพมหานคร 2. ก าหนดกลมตวอยาง คอ สตรตงครรภวยรนทมอาย 13 – 19 ปทมาฝากครรภ

ณ คลนกฝากครรภ โรงพยาบาลตากสน ระหวางวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558 จ านวน 30 ราย

3. เครองมอทใชด าเนนงาน 3.1 การใหความรเกยวกบการดแลตนเองของสตรตงครรภวยรน จากคมอโรงเรยน

พอแมของส านกการแพทย กรงเทพมหานคร 3.2 เครองมอทใชรวบรวมขอมล คอ แบบบนทกหญงตงครรภวยรน แบบประเมน

ความรของส านกการแพทย จ านวน 10 ขอ แบบประเมนความเครยดของกระทรวงสาธารณสข จ านวน 20 ขอ และแบบประเมนความพงพอใจของส านกการแพทย จ านวน 5 ขอ

4. วธด าเนนการ จดกลมสตรตงครรภวยรนทมาฝากครรภ แนะน าการด าเนนการ ใหความรในการปฏบตตนทเหมาะสม ในระหวางการตงครรภ อาการผดปกตทอาจเกดขน เปนรายกลม จ านวน 2 – 3 คน ทงหมด 3 ครง ประกอบดวย การสอน สาธต ฝกปฏบตและใหค าปรกษา

5. การเกบรวบรวมขอมล ผศกษาเปนผด าเนนการเองทงหมด โดยมการเกบขอมล กอนใหความรและหลงใหความร โดยใชแบบสอบถามชดเดยวกน เกบขอมลจากแบบบนทก หญงตงครรภวยรน แบบประเมนความเครยดและแบบประเมนความพงพอใจเมอสนสดการสอน

6. การวเคราะหขอมล น าขอมลมาตรวจสอบความถกตองใหครบถวน โดยใชสถต ส าเรจรปหาคาความถ รอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

7. สรปผลการด าเนนงานจดท าเปนเอกสารวชาการน าเสนอตามล าดบ

5. ผรวมด าเนนการ “ไมม”

5

6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต ผศกษาเปนผด าเนนการเองทงหมดรอยละ 100 โดยมรายละเอยดดงน ผศกษาไดคนควาเอกสาร งานวชาการทเกยวของมาใชประกอบการด าเนนการ โดยมวตถประสงค เพอศกษาผลลพธของการด าเนนงานสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนทมาฝากครรภ ณ โรงพยาบาลตากสน โดยเปรยบเทยบความรกอนและหลงการสอนในโรงเรยนพอแมวยรน ความเครยด และความพงพอใจของสตรตงครรภวยรน ดงน

1. กลมตวอยาง คอสตรตงครรภวยรนทมคณสมบตคอ อายต ากวา 20 ปลงมา สญชาตไทย ฟง พด อาน และเขยนภาษไทยได ยนดเขารบการอบรมหลกสตรโรงเรยนพอแม และโรงเรยนพอแมวยรนตามทก าหนด จ านวน 30 ราย

2. เครองมอทใชด าเนนการ ประกอบดวย 2.1 การใหความรเกยวกบการดแลตนเองของสตรตงครรภวยรน จากคมอโรงเรยน

พอแมของส านกการแพทย กรงเทพมหานคร 2.2 เครองมอทใชรวบรวมขอมล คอ แบบบนทกหญงตงครรภวยรน แบบประเมน

ความรของส านกการแพทย จ านวน 10 ขอ แบบประเมนความเครยดของกระทรวงสาธารณสข จ านวน 20 ขอ และแบบประเมนความพงพอใจของส านกการแพทย จ านวน 5 ขอ

2.2.1 แบบบนทกหญงตงครรภวยรนเพอประเมนผลลพธของการตงครรภ 2.2.2 แบบประเมนความรของส านกการแพทย มจ านวน 10 ขอ เปนชนด

เลอกตอบถก-ผด การแปลความหมาย ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน 2.2.3 แบบประเมนความเครยดของสตรตงครรภจากสมดฝากครรภ กระทรวง

สาธารณสข มจ านวน 20 ขอ มเกณฑการใหคะแนน 4 ระดบ ไมเคยเลย = 0 คะแนน เปนครงคราว = 1 คะแนน เปนบอย ๆ = 2 คะแนน เปนประจ า = 3 คะแนน

2.2.4 แบบประเมนความพงพอใจใชแบบประเมนของส านกการแพทย กรงเทพมหานคร มจ านวน 5 ขอ 5 ระดบ คอ ดมาก ด ปานกลาง นอย และนอยทสด และเมอรวมคะแนนแลว น ามาเปรยบเทยบกบเกณฑตอไปน (วเชยร เกตสงห, 2541)

คาเฉลย 3.68 – 5.00 หมายถง ผลความพงพอใจอยในระดบดมาก คาเฉลย 2.33 – 3.67 หมายถง ผลความพงพอใจอยในระดบด คาเฉลย 1.00 – 2.32 หมายถง ผลความพงพอใจอยในระดบนอย

3. การด าเนนการ มการแนะน าสถานท ด าเนนการ และด าเนนการสอนทงหมด 3 ครง เปนรายกลม

6

ครงท 1 แนะน านโยบายของโรงพยาบาล เจาะเลอด (HIV, VDRL, HBsAg, Bl gp, Thalassemia,) สอนการปฏบตตนขณะตงครรภ บทบาทพอแม การบนทกสขภาพในสมดแมและเดก

ครงท 2 หญงฝากครรภจะมาฟงผลเลอด จะมการอธบายเพมเตม และทบทวนความร รวมทงสอบถามปญหาเพอใหค าแนะน า ปรกษา

ครงท 3 สอนในเรองการเลยงลกดวยนมแม สาธตการใหนมแม อาการผดปกตทตองมา โรงพยาบาล การนบลกดน และการเตรยมตวเพอคลอดบตร

4. การเกบรวบรวมขอมล ผศกษาด าเนนการเกบขอมลดวยตนเอง โดยเกบขอมลกอน และหลงใหความรโรงเรยนพอแม ขอมลจากแบบบนทกสตรตงครรภวยรน แบบประเมนความเครยดและแบบประเมนความพงพอใจ เมอสนสดการสอนครงท 3

5. การวเคราะหขอมลน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองใหครบถวน โดยใชสถต ส าเรจรปดงน 5.1 ขอมลทวไปใชสถตความถและรอยละ 5.2 ความรในการปฏบตตนของสตรตงครรภวยรน ใชสถตความถรอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบความรของสตรตงครรภวยรนกอนและหลงใหความร ทดสอบดวยคาท (paired t test) 5.3 ความเครยดใชสถตความถและรอยละ

5.4 ความพงพอใจใชสถตคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

7. ผลส าเรจของงาน 1. ผลลพธของการคลอด พบวาสตรตงครรภวยรนคลอดครบก าหนดทกคน อายครรภท

คลอด 38 สปดาห มจ านวนมากทสด 13 ราย คดเปนรอยละ 43.33 และน าหนกทารกอยในเกณฑมาตรฐาน จ านวนทารกแรกเกดคลอดน าหนกอยระหวาง 2,500 – 2,999 กรม มจ านวนมากทสด 15 รายคดเปนรอยละ 50

2. สตรตงครรภวยรนหลงไดรบการอบรมโรงเรยนพอแมวยรน มความรเพมขนกอนรบ การอบรมอยางมนยส าคญ นยส าคญทางสถต ท 0.05* (P = 0.000*) (คะแนนเฉลยของสตรตงครรภวยรนกอนเขารบการอบรมโรงเรยนพอแมวยรน คะแนนเฉลย = 19.20, คาเบยงเบนมาตรฐาน = 5.138 และคะแนนเฉลยของสตรตงครรภวยรน หลงเขารบการอบรมโรงเรยนพอแมวยรน คะแนนเฉลย = 27.80, คาเบยงเบนมาตรฐาน = 3.755)

3. สตรตงครรภวยรน มความพงพอใจโดยรวมอยในระดบสง ( x = 48.81, S.D. = .430)

7

8

9

เอกสารอางอง กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2556). สมดบนทกสขภาพแมและเดก.กรงเทพมหานคร: โรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก. ดษฐกานต บรบรณหรญสาร, ศรตยา รองเลอน, ราตร ศรสมบรณ. (2559) การสงเสรมสขภาพสตรตงครรภ กลมเสยง โดยทมสหสาขาวชาชพ. กรงเทพ : คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล. บญลาภ ทพยจนทร, วนเพญ แกวปาน (2555). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลตนเองของหญง ตงครรภวยรน ในจงหวดเพชรบร. วารสารส านกงานปองกนควบคมโรคท 7. 11 (2), 41-60. พรรณ พณตานนท, ดรณ ทองมาศ, ชนานนท ปญญาศลป และสรสวด เวยงสวรรณ. (2556). การพฒนา

ระบบบรการดแลหญงตงครรภวยรน : ONE STOP SERVICE โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ เชยงใหม.เชยงใหม: ศนยอนามยท 10.

พรนภา เจรญสนต, ขวญเรอน ดวนด, รงสน พลเพม. (2555). คณภาพชวตของหญงตงครรภทมารบบรการ ฝากครรภ ณ โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา. วารสารพยาบาลทหารบก. 13(3), 47-59. วระชย สทธปยะสกล, พชานน หนวงษ, รชน ลกษตานนท และเบญจา ยมสาร. (2556). ส ารวจความคดเหน และพฤตกรรมเสยงทางเพศของวยรนในประเทศไทย. วารสารวชาการสาธารณสข. 22(6), 979-987. วเชยร เกตสงห. (2541). สถตวเคราะหส าหรบการวจย. (พมพครงท 4) กรงเทพ: ไทยวฒนาพานช. สรย ธรรมมกบวร. ทฤษฏการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร ในทฤษฏทางการพยาบาลเพอการพยาบาล แบบองครวม. คนเมอมถนายน 2558. http://www.nurse.ubu.ac.th/sub/knowledgedetail/PD.pdf ส านกการแพทย กรงเทพมหานคร. (2550). คมอโรงเรยนพอแมสต-นรเวชกรรม. กรงเทพมหานคร: ส านกการแพทย. ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2557). คมอ/แนวทางการปฏบตงานบรการฝากครรภ เพอครรภคณภาพพนทกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร : สามเจรญพาณชย. Langille DB. (2007). Teenage pregnancy : trends, contributing factors and the physician’s role. Canadian Medical Association Journal, 176 (11), 1601-1602.

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน

ของ นางผองศร สวยสม

เพอประกอบการแตงตงใหด ารงต าแหนงพยาบาลวชาชพ ระดบช านาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป) (ต าแหนงเลขท รพต. 411) ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลตากสน ส านกการแพทย เรอง จดท าโครงการพฒนาการฝากครรภในสตรตงครรภวยรน เพอลดอบตการณการคลอดกอนก าหนดและทารกแรกเกดน าหนกต ากวา 2,500กรม ใหดยงขน หลกการและเหตผล

คลนกฝากครรภ โรงพยาบาลตากสน เปนโรงพยาบาลระดบตตยภม ใหบรการสงเสรมสขภาพสตรตงครรภวยรนและเฝาระวงภาวะแทรกซอนอยางตอเนองเปนระบบ พบวา สถตการฝากครรภในสตรตงครรภวยรน ตงแตป2555 เปนตนมา มสตรตงครรภวยรนมารบบรการ 387 ราย ป 2556 จ านวน 363 ราย ป2557 จ านวน 312 ราย ในจ านวนนมาฝากครรภและคดกรองครรภเสยง โดยพยาบาลวชาชพในหนวยงาน การดแลสตรตงครรภวยรนโดยใชหลกสตรโรงเรยนพอแมยงไมเหนผลลพธทชดเจนดานการปองกนการคลอดกอนก าหนดและการลดจ านวนทารกน าหนกตวต ากวาเกณฑ ผศกษาจงมความสนใจการน าระบบพยาบาลเจาของไขมาพฒนาการฝากครรภในสตรตงครรภวยรน เพอลดอบตการณการคลอดกอนก าหนดและทารกแรกเกดน าหนกต ากวา 2,500 กรม ใหดยงขนเนองจากรปแบบระบบพยาบาลเจาของไขของMarram, Barrett, & Bevis, (1979) เปนรปแบบการพยาบาลทเหมาะสมส าหรบพยาบาลวชาชพ เพราะเปนใหการดแลอยางเปนองครวมโดยค านงถงผรบบรการเปนหลก โดยมการศกษาถงผลของการใชรปแบบการพยาบาลเจาของไขทบรณาการแนวคดการสนบสนนทางสงคมตอประสบการณการคลอดตามการรบรของหญงในระยะคลอด(สมปอง ศรอไร, รชนภรณ ทรพยกรานนท, พวงรตน บญญานรกษ และอาภาหวง สขไพศาล, 2559) ศกษาในโรงพยาบาลสงกดส านกการแพทย กรงเทพมหานครพบวา คาเฉลยของคะแนนการรบรและคะแนนประสบการณการคลอดของกลมทดลองทไดรบรปแบบการพยาบาลเจาของไขสงกวากลมควบคมทงโดยรวมและรายดานทกดานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ผศกษาจงมขอเสนอ แนวคด วธการ เพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขนโดยการน าระบบพยาบาลเจาของไขมาใชในการดแลสตรตงครรภวยรนทเขารวมโครงการในหลกสตรโรงเรยนพอแม เพอการวางแผนงานอยางเปนระบบของหนวยงานการฝากครรภ โรงพยาบาลตากสนตอไป

2

วตถประสงคและหรอเปาหมาย วตถประสงค 1. เพอลดอบตการณการคลอดกอนก าหนดและทารกแรกเกดน าหนกต ากวา 2,500 กรมใหดยงขน 2. สตรตงครรภวยรนมความพงพอใจในการใหบรการ เปาหมาย สตรตงครรภวยรน ไดรบบรการฝากครรภทมคณภาพ กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ ปญหาการตงครรภในวยรนเปนปญหาระดบชาตทหลายประเทศทวโลกใหความสนใจ รวมทงประเทศ

ไทย ซงปจจบนพบวา ในจ านวนสตรตงครรภทมาฝากครรภทงหมด จะมสตรตงครรภวยรน ประมาณรอยละ 20ซงจะเหนไดวา มจ านวนมาก ภาวะแทรกซอนจากการตงครรภในวยรนสงผลกระทบทงตวแมวยรนเอง และทารกแรกเกด และภาวะแทรกซอนทส าคญคอ การคลอดกอนก าหนด และทารกน าหนกต ากวาเกณฑ ซงมภาระและคาใชจายทสงมาก หากปลอยใหปญหาดงกลาวด าเนนตอไปในทสด เดกเกดใหมจะมคณภาพลดลง นนคอ “เดกเกดนอยและดอยคณภาพ”

การคลอดกอนก าหนด มค าจ ากดความหมายถงการคลอดกอนอายครรภ 37 สปดาห โดยมการแบงความหมายตามอายครรภ ดงน (พสทธ ปทมาสตร, 2556 )

1. Extremely preterm (GA<28WEEK) 2. Very preterm (GA28-32WEEK) 3. Moderate to late preterm (GA32-37WEEK) การจ าแนกน าหนกทารกทต ากวาเกณฑมดงน (พสทธ ปทมาสตร, 2556) 1. Low birthweight (LBW) น าหนกทารกนอยกวา 2,500 กรม 2. Very low birthweight (VLBW) น าหนกทารกนอยกวา 1,500 กรม 3. Extremely low birthweight (ELBW) น าหนกทารกนอยกวา 1,000 กรม สาเหตของการคลอดกอนก าหนด 1. จากมารดา เชน มการตดเชอ, อายยงนอย, ปากมดลกผดปกตหรอปดไมสนท,อาจเคยคลอดกอน

ก าหนดจากครรภทผานมารวมทงสภาวะทางเศรษฐกจ เชน ขาดอาหาร เศรษฐกจต า 2. เกดรวมขณะตงครรภ เชน เปนโรคทางอายรกรรม คอ โรคเบาหวาน โรคหวใจ ความดนโลหตสง

โรคไต เลอดแม-ลก ไมเขากน (Rh Negative) และทารกมความผดปกตแตก าเนด

3

4

เอกสารอางอง กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2556). สมดบนทกสขภาพแมและเดก. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก. พสทธ ปทมาสตร.(2556) “การบรหารจดการทางการพยาบาลในการดแลทารกคลอดกอนก าหนด”. ใน วบลย เรองชยนยม และคณะ. เวชปฏบตเชงประจกษรวมสมยในเวชศาสตรมารดาและทารก ในครรภ หนา 93-96. กรงเทพ: บรษท ยเนยนครเอชน จ ากด. ส านกการแพทย กรงเทพมหานคร.(2550). คมอโรงเรยนพอแมสต-นรเวชกรรม.กรงเทพมหานคร: ส านกการแพทย. สมปอง ศรอไร, รชนภรณ ทรพยกรานนท, พวงรตน บญญานรกษ และอาภา หวงสขไพศาล. (2559). “ผลของการใชรปแบบการพยาบาลเจาของไขทบรณาการแนวคด การสนบสนนทางสงคม ตอประสบการณคลอด ตามการรบรของหญงในระยะคลอด”. วารสารเกอการณย. 23, (1). Marram G., Barrett, M.W.,&Bevis, E.O. (1979). Primary nursing. A model for individualized care. St. Louis: Mosby.