1

ผศ.อนรกษ ทองสโขวงศ

Faculty of Management Science

Khon Kean University Tel. 043-202-401 ตอ 164

Fax. 043-202-402

E-mail: anuton@kku.ac.th

Website: http://home.kku.ac.th/anuton

2

Advanced Accounting II

3

การบญชส าหรบ

บรษทใหญและบรษทรวม

4

การบญชส าหรบบรษทใหญและบรษทรวม

ระดบความเปนเจาของ

วธการบนทกบญช

5

ระดบความเปนเจาของ

6

ระดบความเปนเจาของ

0 – 20% 20 – 50% 50% ขนไป

1. ระดบความอทธพลทางเศรษฐกจ

2. วธแสดงมลคาเงนลงทน

3. การแสดงรายการในงบดล

งบการเงนรวม บญชเงนลงทน

วธสวนไดเสย (ตาม TAS # 28)

วธราคาทน (ตาม TAS # 40)

ไมมอทธพลอยางเปนสาระส าคญ

มอทธพลอยางเปนสาระส าคญ

มความสามารถในการควบคม

วธราคาทน (ตาม TAS # 27)

7

ระดบความเปนเจาของ ความมอทธพลอยางเปนสาระส าคญ

อ านาจในการเขาไปมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบนโยบายทางการเงนและการด าเนนงานของกจการทลงทน แตไมถงระดบทจะควบคมนโยบายดงกลาว

การควบคม อ านาจในการก าหนดนโยบายทางการเงนและการด าเนนงานของกจการเพอใหไดรบประโยชนจากกจกรรมตาง ๆ ของกจการนน

8

ระดบความเปนเจาของ ตวอยาง หลกฐานทแสดงวาบรษทผลงทนมอทธพลอยางเปนสาระส าคญแมมสทธไมถง 20% -มตวแทนอยในคณะกรรมการบรษทหรอคณะผบรหารทมอ านาจจดการเทาเทยมคณะกรรมการบรษท -มสวนรวมในการก าหนดนโยบายทางการเงนและการด าเนนงาน -มรายการบญชระหวางบรษทผลงทนกบบรษทผถกลงทนอยางมนยส าคญ -มการแลกเปลยนเจาหนาทระดบบรหาร -มการใหขอมลทางเทคนคทส าคญในการด าเนนงาน

ตวอยาง หลกฐานทแสดงวาบรษทผลงทนมความสามารถในการควบคมบรษทผถกลงทนแมจะมสทธไมถง 50%

-บรษทใหญมอ านาจในการออกเสยงมากกวากงหนงเนองจากมขอตกลงกบผถอหนรายอน

-บรษทใหญมอ านาจตามกฎหมายหรอตามขอตกลงในการก าหนดนโยบายทางการเงนและการด าเนนงานของบรษทยอย -บรษทใหญมอ านาจในการแตงตงหรอถอดถอนบคคลสวนใหญ ซงท าหนาทเปนกรรมการบรษทหรอผบรหารอนทมหนาทเทยบเทากรรมการบรษท

9

ระดบความเปนเจาของ -บรษทใหญมอ านาจในการออกเสยงสวนใหญในการประชมคณะกรรมการบรษทหรอคณะผบรหารอนทมหนาทเทยบเทาคณะกรรมการบรษท

-บรษทใหญมอ านาจในการออกเสยงในบรษทยอยมากกวากงหนง แมวาบรษทใหญจะไมไดถอหนหรอถอเพยงบางสวนในบรษทยอย ในกรณนบรษทใหญอาจมโครงสรางการถอหนหรอการบรหารบรษทในกลมในลกษณะอ าพรางโดยบคคลอน หรอกจการอนถอหนแทนไมวาเปนทางตรงหรอทางออมเพอประโยชนของบรษทใหญ -บรษทใหญมอ านาจการออกเสยงในบรษทยอยมากกวากงหนง แมวาบรษทใหญจะถอหนเพยงบางสวนในบรษทยอยทมการถอหนไขวกน ในกรณนบรษทใหญอาจถอหนจ านวนเทากนในบรษทสองบรษทแมวาจ านวนหนทถอจะไมเปนสาระส าคญ แตบรษททถกลงทนทงสองถอหนทเหลอซงกนและกนท าใหบรษททถกลงทนทงสองถอเปนบรษทยอยเนองจากบรษทใหญสามารถควบคมและบรหารบรษททถกลงทนทงสองได

บรษท กบรษท ก

บรษท ขบรษท ข บรษท คบรษท ค

49% 49%51%

51%

บรษท กบรษท ก

บรษท ขบรษท ข บรษท คบรษท ค

25% 25%75%

75%

-บรษทใหญมอ านาจในการควบคมกจการซงบรษทใหญจดตงขนเพอผลประโยชนของบรษทใหญ โดยก าหนดวตถประสงคและนโยบายการด าเนนงานของกจการนนไวลวงหนา ในกรณนบรษทใหญจะยงคงไวซงสวนไดเสยในผลประโยชนทเปนสาระส าคญ แมวาบรษทใหญอาจมสวนรวมในสวนของเจาของในกจการเฉพาะกจเพยงเลกนอยหรอไมมสวนรวมเลยกตาม

10

ระดบความเปนเจาของ

ประเภท การแสดงมลคา

ก าไรขาดทนจากการถอครอง

ผลกระทบอนตอก าไรสทธ

1. ไมมอทธพลอยางเปนสาระส าคญ

- หลกทรพยเพอคา

2. มอทธพลอยางเปนสาระส าคญ

3. มความสามารถในการควบคม

- หลกทรพยเผอขาย

F/V

F/V

วธสวนไดเสย

งบการเงนรวม

รบรใน P/L

รายการแยกตางหากใน B/S

ไมรบร

ไมรบร

เงนปนผล/ก าไร(ขาดทน)จากการขายเงนลงทน

เงนปนผล/ก าไร(ขาดทน)จากการขายเงนลงทน

ก าไรตามสดสวนในบรษทรวม (ปรบปรงดวยรายการตด

บญชทจ าเปน)

ไมม

เงนลงทนในตราสารทน

11

ระดบความเปนเจาของ

ประเภทการโอนเปลยน เกณฑการวดมลคา

ผลกระทบตอสวนของผถอหน

ผลกระทบตอก าไรสทธ

1. เพอคา เผอขาย

3. เผอขาย เงนลงทนในบรษทรวม/ยอย

4. เงนลงทนในบรษทรวม/ยอย เผอขาย

2. เผอขาย เพอคา

F/V ณ วนโอนเปนราคาทน

ใหม F/V ณ วน

โอนเปนราคาทนใหม

F/V ณ วนโอน

F/V ณ วนโอน

ไมม

กลบรายการทแสดงไวในสวนของผถอหน

กลบรายการทแสดงไวในสวนของผถอหน

รายการแยกตางหากสวนของผถอหนเพม/

ลด

ไมม

รบรก าไร/ขาดทนทยงไมเกนขน ณ วนทโอนเปนก าไร/ขาดทนในงบก าไรขาดทน ใชวธปรบยอนหลงจากวธราคายตธรรมใหเปนสวนไดเสย

ใชวธเปลยนทนทเปนตนไปจากวธสวนไดเสยเปนวธราคา

ยตธรรม

การโอนเปลยนประเภทเงนลงทน

12

วธการบนทกบญช

13

วธการบนทกบญช

A B

Asset 100 Liabilities 40

Equity 60

เงนลงทนในบรษท B (60 x 40%) = 24

ลงทน 40%

เพมขน 30

ลดลง 10

เงนลงทนในบรษท B เพมขน (30 x 40%) = 12

เงนลงทนในบรษท B ลดลง (10 x 40%) = 4

14

วธการบนทกบญช

•วนท 2 มกราคม 2557 บรษท A จ ากด ซอหนบรษท B จ ากด 40% ในราคา 150,000 บาท (มอทธพลอยางเปนสาระส าคญในการก าหนดนโยบายทางการเงน) โดยในวนนสวนของผถอหนบรษท B จ ากดประกอบดวย หนสามญ (ราคามลคาหนละ 10 บาท) 70,000 บาท สวนเกนมลคาหนสามญ 105,000 บาท และก าไรสะสม 200,000 บาท (สมมตวาสนทรพยสทธของบรษท B จ ากด เทากบราคายตธรรม

•ในปน บรษท B จ ากดมก าไรสทธ 46,000 บาท และจายเงนปนผล 21,000 บาท

•ตอมาเมอวนท 31 ธ.ค. 2557 บรษท A จ ากด ขายเงนลงทนทงหมดไปในราคา 200,000 บาท

•ทงนอตราภาษเงนไดนตบคคลเทากบ 30%

ตวอยางท 18 การบนทกบญชตามวธสวนไดเสย

15

วธการบนทกบญช 2557 ม.ค. 2 Dr. เงนลงทนในบรษท B 150,000 Cr. เงนสด 150,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 18,400 Cr. ก าไรจากบรษท B (46,000 x 40%) 18,400 Dr. รายจายภาษเงนได (18,400 x 30%) 5,520 Cr. หนสนภาษเงนไดรอตดบญช 5,520 Dr. เงนสด (21,000 x 40%) 8,400 Cr. เงนลงทนในบรษท B 8,400 Dr. หนสนภาษเงนไดรอตดบญช(8,400 x 30%) 2,520 Cr. เจาหนกรมสรรพากร 2,520 Dr. เงนสด 200,000 Cr. เงนลงทนในบรษท B(150,000 +18,400-8,400) 160,000 ก าไรจากการขายเงนลงทน 40,000 Dr. รายจายภาษเงนได (40,000 x 30%) 12,000 หนสนภาษเงนไดรอตดบญช (5,520 – 2,520) 3,000 Cr. เจาหนกรมสรรพากร 15,000

16

วธการบนทกบญช

ผลตางของบรษทผลงทนทมการแสดงมลคาเงนลงทนโดยวธสวนไดเสยจะตองเทากบก าไรสทธในงบก าไรขาดทนรวม ผลตางฯ ดงกลาวจงตองแยกวเคราะหรายการเปน 2 สวน ไดแก

1. ผลตางระหวางราคาตามบญชและราคายตธรรมของสนทรพยสทธในบรษทผถกลงทน

2. ผลตางสวนทเหลอระหวางราคายตธรรมของสนทรพยสทธ และราคาทนของเงนลงทนทจาย โดยทวไปจะถอเปนคาความนยม (Goodwill)

กรณทราคาทนจายซอกบราคาตามบญชของสนทรพยไมเทากน

17

วธการบนทกบญช

เมอ 2 มกราคม 2557 บรษท A จ ากด ซอหนสามญทมสทธออกเสยงในบรษท B จ ากด 40% จากตลาดหลกทรพยในราคา 990,000 บาท งบดลและขอมลราคายตธรรมของบรษท B จ ากด เปนดงน ราคาตามบญช ราคายตธรรม เงนสด 200,000 200,000 ลกหนการคา-สทธ 410,000 410,000 สนคาคงเหลอ (FIFO) 850,000 880,000 ทดน 1,000,000 960,000 อาคารและอปกรณ-สทธ 970,000 1,090,000 สนทรพยรวม 3,430,000 3,540,000 หนสน (1,200,000) (1,200,000) สวนของผ ถอหน 2,230,000 2,340,000 รปแบบของการตดจาย

บรษท B จ ากด มก าไรสทธ 400,000 บาท จายเงนปนผล 120,000 บาท อาคารและอปกรณของบรษท B จ ากด มอายการใชงานคงเหลอ 10 ป และใชวธเสนตรง ในการคดคาเสอมราคา สนคาคงเหลอของบรษท B จ ากด ขายไดในป 2557 ทงหมด คาความนยมจะกอประโยชนเชงเศรษฐกจ 20 ป นบจากวนซอหน

ตวอยางท 19 ผลตางระหวางราคาทนทจายซอกบราคาตามบญชของสนทรพยสทธ

18

วธการบนทกบญช ราคาทนจายซอ 990,000 หก ราคาตามบญชสทธ ตามสดสวน(2,230,000 x 40%) 892,000 ผลตาง 98,000

เนองจากสนทรพย

คาความนยม B/V F/V dif. 40% dif. สนคาคงเหลอ 850,000 880,000 30,000 12,000 ทดน 1,000,000 960,000 (40,000) (16,000) อาคารและอปกรณ 970,000 1,090,000 120,000 48,000 ผลตางปนสวน 44,000 ผลตางรวม 98,000 คาความนยม 54,000

ราคาทนจายซอ 990,000 หก ราคายตธรรมสทธ ตามสดสวน(2,340,000 x 40%) 936,000 ผลตาง 54,000

ดงนน ถา B/V = F/V ผลตางทเกดขน ถอเปน คาความนยมเพยงอยางเดยว

19

วธการบนทกบญช 2557 ม.ค. 2 Dr. เงนลงทนในบรษท B 990,000 Cr. เงนสด 990,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 160,000 Cr. ก าไรจากบรษท B 160,000 Dr. เงนสด/เงนปนผลคางรบ 48,000 Cr. เงนลงทนในบรษท B 48,000

การตดจายผลตาง 40% dif. อายการใช 2557 2558 2559 2560...... 2566 .... 2576 สนคาคงเหลอ 12,000 ขายป 57 12,000 - - - - - ทดน (16,000) ตลอดไป - - - - - - อาคารและอปกรณ 48,000 10 ป 4,800 4,800 4,800 4,800 ...... 4,800 - คาความนยม 54,000 20 ป 2,700 2,700 2,700 2,700...... 2,700 ... 2,700 98,000 19,500 7,500 7,500 7,500 7,500 2,700

Dr. ก าไรจากบรษท B 19,500 Cr. เงนลงทนในบรษท B 19,500

เงนลงทนในบรษท B 31 ธ.ค. 2557 = 990,000 + 160,000 – 19,500 – 48,000 = 1,082,500

20

วธการบนทกบญช ขอสงเกต บญชเงนลงทนในบรษท B 31 ธ.ค. 2557 = 1,082,500

สวนของผถอหนบรษท B 2,230,000 ก าไรสทธ 400,000 เงนปนผล (120,000) สวนของผถอหน 2,510,000 สดสวนการถอหน 40% 1,004,000

เนองจากตดบญชยงไมหมด ไมเทากน 78,500

พสจน สวนของผถอหน B ตามสดสวน 1,004,000 บวก ผลตาง ณ วนซอหน 98,000 หก การตดบญชป 56 (19,500) ราคาตามบญช ณ 31 ธ.ค. 57 1,082,500

สวนของผถอหน B ตามสดสวน 1,004,000 บวก ผลตาง ทยงไมตดจ าหนาย ทดน (16,000) อาคารและอปกรณ 43,200 คาความนยม 51,300 78,500 ราคาตามบญช ณ 31 ธ.ค. 57 1,082,500

เมอครบ 10 ป ผลตางอาคารจะหมดไป เมอครบ 20 ป ผลตางคาความนยมจะหมดไป

ผลตางทดนจะหมดไปเมอขาย

21

วธการบนทกบญช

หากการลงทนในบรษทยอยจายซอในราคาทต ากวาราคาตามบญชของสนทรพยสทธตามสดสวนทซอ ซงอาจเกดไดจากหลายสาเหต ผลตางทเกดขนจะถอเปนคาความนยมตดลบ (Negative Goodwill) โดยตองปนสวนเปนรายไดตามเกณฑทเปนระบบตลอดอายการใชงานทเหลอของสนทรพยทไมเปนตวเงนทระบได (Identifiable Non-monetary assets) ทงน ผลกระทบทเกดขนกบงบก าไรขาดทนของบรษทผลงทนตามวธการจดท างบการเงนรวมแบบบรรทดเดยว (One-line consolidation) จะอยในรปแบบทตรงกนขามกบกรณคาความนยมเปนบวก

ผลตางระหวางราคาทนทจายซอกบราคาตามบญชของสนทรพยสทธ

22

วธการบนทกบญช

เมอ 1 มกราคม 2557 บรษท A จ ากด ซอหนสามญทมสทธออกเสยงในบรษท B จ ากด 25% จากตลาดหลกทรพยในราคา 164,000 บาท โดยบรษท B จ ากด มสนทรพยสทธดงน

ราคาตามบญช ราคายตธรรม

สนคาคงเหลอ 218,000 234,000

สนทรพยทเปนตวเงน 261,000 261,000

เครองจกร-สทธ 87,750 87,750

อาคาร-สทธ 193,250 263,250

สนทรพยรวม 760,000 846,000

หนสน (150,000) (150,000)

สวนของผ ถอหน 610,000 696,000

ในป 2557 บรษท B จ ากด มก าไรสทธ 80,000 บาท และเงนปนผล 25,000 บาท สนคาคงเหลอไดขายออกไปในป 2557 สวนอาคารมอายการใชงานคงเหลอ 10 ป นบแตวนท 1 มกราคม 2557 เครองจกรมอายการใชงานคงเหลอ 4 ป นบแตวนท 1 มกราคม 2557

ตวอยางท 20 ผลตางระหวางราคาทนทจายซอกบราคาตามบญชของสนทรพยสทธ

23

วธการบนทกบญช

ราคาทนจายซอ 164,000 หก ราคาตามบญชสทธ ตามสดสวน(610,000 x 25%) 152,500 ผลตาง 11,500

เนองจากสนทรพย คาความนยม

B/V F/V dif. 25% dif. สนคาคงเหลอ 218,000 234,000 16,000 4,000 อาคาร - สทธ 193,250 263,250 70,000 17,500 ผลตางปนสวน 21,500 ผลตางรวม 11,500 คาความนยม (ตดลบ) 10,000

การตดจายผลตาง (Assets) 25% dif. อายการใช 2557 2558 2559 2560...... 2566 สนคาคงเหลอ 4,000 ขายป 57 4,000 - - - - อาคาร – สทธ 17,500 10 ป 1,750 1,750 1,750 1,750...... 1,750 21,500 5,750 1,750 1,750 1,750 1,750

การตดจายผลตาง (คาความนยม) F/V สดสวน คาความนยม 2557 2558 2559 2560...... 2566 สนคาคงเหลอ 234,000 40% 4,000 4,000 - - - - - เครองจกร – สทธ 87,750 15% 1,500 375 375 375 375 - อาคาร – สทธ 263,250 45% 4,500 450 450 450 450 ...... 450 585,000 10,000 4,825 825 825 825 450

24

วธการบนทกบญช

2557 ม.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 164,000 Cr. เงนสด 164,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 20,000 Cr. ก าไรจากบรษท B 20,000 Dr. เงนสด/เงนปนผลคางรบ 6,250 Cr. เงนลงทนในบรษท B 6,250 Dr. ก าไรจากบรษท B 5,750 Cr. เงนลงทนในบรษท B 5,750 Dr. เงนลงทนในบรษท B 4,825 Cr. ก าไรจากบรษท B 4,825

เงนลงทนในบรษท B 31 ธ.ค. 2557 = 164,000 + 20,000 – 5,750 + 4,825 – 6,250 = 176,825

สวนของผถอหนบรษท B 610,000 ก าไรสทธ 80,000 เงนปนผล (25,000) สวนของผถอหน 665,000 สดสวนการถอหน 25% 166,250

สวนของผถอหน B ตามสดสวน 166,250 บวก ผลตาง ทยงไมตดจ าหนาย อาคาร (17,500-1,750) 15,750 หก คาความนยมตดลบ เครองจกร (1,500-375) (1,125) อาคาร (4,500-450) (4,050) (5,175) ราคาตามบญช ณ 31 ธ.ค. 57 176,825

25

วธการบนทกบญช

บรษทผลงทนจะไมทราบมลคาตามบญชทแนนอนของสนทรพยสทธในบรษททเขาไปซอเนองจากไมมงบการเงน ณ วนทลงทนมาพจารณาประกอบ ดงนน การลงทนระหวางรอบระยะเวลาบญชจงตองมการค านวณมลคาตามบญชของสนทรพยสทธโดยการบวกเพมก าไรทบรษทนนท าไดและหกเงนปนผลจายในชวงนน เพอชวยในการประเมนราคาตามบญชของเงนลงทนในชวงทไมมงบการเงน

การลงทนในบรษทอนระหวางรอบระยะเวลาบญช

26

วธการบนทกบญช

บรษท A จ ากด ซอหนของบรษท B จ ากด จ านวน 30% โดยจายเงนไปทงสน 525,000 บาท เมอ 1 ตลาคม 2557 ซงบรษท B จ ากดมมลคาตามบญชของสนทรพยสทธ 1,600,000 บาท ณ วนท 1 มกราคม 2557 และประมาณวาจะมผลก าไรสทธในป 2557 เทากบ 360,000 บาท โดยมการจายเงนปนผล ณ วนท 1 กรกฎาคม 2557 จ านวน 120,000 บาท มลคาตามบญชของสนทรพยและหนสนบรษท B จ ากด ณ วนท 1 ตลาคม 2557 เทากบมลคายตธรรมทกรายการ

ตวอยางท 21 การลงทนในบรษทอนระหวางรอบระยะเวลาบญช

27

วธการบนทกบญช

ราคาทนจายซอ 525,000 หก ราคาตามบญชสทธ B ณ 1 ต.ค. 57 สวนของผถอหน (ตนงวด) 1,600,000 บวก ก าไรสทธ (1 ม.ค. – 30 ก.ย.)(360,000 x 9/12) 270,000 หก เงนปนผล (120,000) สวนของผถอหน ณ 1 ต.ค. 57 1,750,000 สดสวนของการถอหน 30% 525,000 ผลตาง 0

1 ม.ค. 57 31 ธ.ค. 57 1 ก.ค. 57 (จายปนผล) 1 ต.ค. 57

(ลงทน)

ประมาณการเปลยนแปลง

2557 ต.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 525,000 Cr. เงนสด 525,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 27,000 (360,000 x 30% x 9/12) Cr. ก าไรจากบรษท B 27,000

เกดก าไรจรง 360,000

28

วธการบนทกบญช

ราคาทนจายซอ 525,000 หก ราคาตามบญชสทธ B ณ 1 ต.ค. 57 สวนของผถอหน (ตนงวด) 1,600,000 บวก ก าไรสทธ (1 ม.ค. – 30 ก.ย.)(300,000 x 9/12) 225,000 หก เงนปนผล (120,000) สวนของผถอหน ณ 1 ต.ค. 57 1,705,000 สดสวนของการถอหน 30% 511,500 ผลตาง 13,500 คาความนยมตดจ าหนายปละ 1,350 (13,500/10)

2557 ต.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 525,000 Cr. เงนสด 525,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 22,500 (300,000 x 3/12 x 30%) Cr. ก าไรจากบรษท B 22,500 Dr. ก าไรจากบรษท B 337.50 (1,350 x 3/12) Cr. เงนลงทนในบรษท B 337.50

กรณเกดก าไรจรง 300,000

29

วธการบนทกบญช

บรษทผลงทนอาจเขาไปลงทนในกจการอนโดยการซอหนหลายครง เชนการซอหนจ านวน 30% โดยซอ 2 ครง ๆ ละ 15% ในกรณน การซอ 15% แรกใหบนทกตามวธราคาทน (Cost Method) หรอราคายตธรรม (Fair Valuation Method) และเมอไดซออก 15% จงจะใชวธสวนไดเสย (Equity Method) ในการแสดงมลคาเงนลงทน

การลงทนในบรษทอนโดยการซอหนหลายครง

30

วธการบนทกบญช

บรษท A จ ากด ซอหนของบรษท B จ ากด จ านวน 15% โดยจายเงนไปทงสน 1,200,000 บาท เมอ 2 มกราคม 2555 และซอเพมอก 15% เปนเงน 1,260,000 บาท เมอวนท 2 มกราคม 2556 สวนของผถอหนบรษท B จ ากดเปนดงน (คาความนยมคาดวาจะใหประโยชน 10 ป) เมอวนท 2 กรกฎาคม 2557 ซอหนของบรษท B จ ากด เพมอก 40% โดยจายเงน 3,500,000 บาท ขณะนนเงนลงทนรวมทงสน 70% มราคายตธรรม 6,400,000 บาท 2 ม.ค. 55 2 ม.ค. 56 2 ม.ค. 57 หนสามญ 4,800,000 4,800,000 4,800,000 ก าไรสะสม 2,700,000 3,600,000 4,600,000 สวนของผถอหน 7,500,000 8,400,000 9,400,000

ตวอยางท 22 การลงทนในบรษทอนโดยการซอหนหลายครง

31

วธการบนทกบญช 2555 (15% ราคาทน) ม.ค. 2 Dr. เงนลงทนในบรษท B 1,200,000 Cr. เงนสด 1,200,000 2556 (30% สวนไดเสย) ม.ค. 2 Dr. เงนลงทนในบรษท B 1,260,000 Cr. เงนสด 1,260,000

ปรบราคาทนเปนวธสวนไดเสย Dr. เงนลงทนใน B 127,500 Cr. ก าไรสะสม A 127,500

ราคาทนจายซอ 1,200,000 หก ราคาตามบญชสทธ ตามสดสวน(7,500,000 x 15%) 1,125,000 ผลตาง 75,000

คาความนยมตดจาย 10 ป ๆ ละ 7,500 บาท

สวนแบงก าไรของ B ในชวงป 55 (900,000 x 15%) 135,000 หก ตดจายคาความนยมป 55 (7,500) น าไปปรบยอนหลงทก าไรสะสม 127,500

Dr. เงนลงทนใน B 300,000 Cr. ก าไรจาก B (1,000,000 x 30%) 300,000 Dr. ก าไรจาก B 7,500 Cr. เงนลงทนใน B 7,500

2557 (70% สวนไดเสย)ปรบเปนราคาทนดวย F/V ก.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 3,500,000 Cr. เงนสด 3,500,000

Dr. เงนลงทนใน B 20,000 Cr. ก าไรทยงไมเกดขน จากการเปลยนแปลงเงนทน 20,000

6,400,000 -(1,200,000 + 1,260,000 + 127,500 + 300,000 - 7,500)

32

วธการบนทกบญช

ในการขายเงนลงทนในหนสามญของบรษททไปลงทนจนกระทงเหลออยไมถง 20% หรอต ากวาจ านวนทบรษทผลงทนสามารถมอทธพลอยางมสาระส าคญ ท าใหการแสดงมลคาเงนลงทนตามวธสวนไดเสยไมเหมาะสม จะตองท าการบนทกตามวธราคาทนหรอราคายตธรรมแทน โดยน าราคาตามบญชของเงนลงทนคงเหลอ ณ วนสนสดการมอทธพลอยางเปนสาระส าคญเปนราคาทนใหม โดยไมตองปรบปรงรายการใด

การขายเงนลงทน

33

วธการบนทกบญช

บรษท A จ ากด ซอหนของบรษท B จ ากด จ านวน 30% (จ านวน 360,000 หน) โดยจายเงนไปทงสน 4,800,000 บาท (ราคาตามบญช 15,000,000 บาท) เมอ 1 มกราคม 2554 โดยมลคาตามบญชสนทรพยและหนสนทกรายการเทากบราคายตธรรม คาความนยม คาดวาจะไดประโยชนเปนเวลา 10 ป วนท 1 มกราคม 2557 ราคาตามบญชของสนทรพยสทธบรษท B จ ากด เปน 18,000,000 บาท บรษท A จ ากด ไดขายหนบรษท B จ ากด จ านวน 300,000 หน ไดรบเงนทงสน 5,000,000 บาท

ตวอยางท 23 การขายเงนลงทน

34

วธการบนทกบญช 1 ม.ค. 54 จายซอ ราคาทนจายซอ(360,000 หน) 4,800,000 หก ราคาตามบญชสทธ ตามสดสวน(15,000,000 x 30%) 4,500,000 ผลตาง(คาความนยม) 300,000

คาความนยมตดจาย 10 ป ๆ ละ 30,000 บาท 1 ม.ค. 57 (ผานมาแลว 3 ป) ราคาตามบญชสทธตามสดสวน(18,000,000 x 30%) 5,400,000 บวก คาความนยมตดจ าหนายคงเหลอ (300,000 – 90,000) 210,000 บญชเงนลงทน ณ 1 ม.ค. 57 5,610,000 ขายจ านวน 300,000 หน ในราคา 5,000,000 ราคาตามบญช (5,610,000 x 300,000/360,000) 4,675,000 ก าไรจากการขายเงนลงทน 325,000

เงนลงทนคงเหลอ 60,000 หน (5%) เงนลงทนคงเหลอ (5,610,000 x 60,000/360,000) 935,000

2554 ม.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 4,800,000 Cr. เงนสด 4,800,000 2557 เพมขน (18,000,000-15,000,000)=3,000,000 ม.ค. 1 Dr. เงนสด 5,000,000 Cr. เงนลงทนในบรษท B 4,675,000 ก าไรจากการขายเงนลงทน 325,000

35

วธการบนทกบญช

ในกรณทซอหนจากผถอหนเดมสวนแบงจะเทยบจากจ านวนหนทออกจ าหนายทงหมดหารดวยจ านวนหนทถอ แตหากมการซอหนโดยตรงจากบรษททเขาไปลงทนสวนแบงจะค านวณโดยใชหนทออกจ าหนายทงหมดหลงจากมการเพมทนหารดวยจ านวนหนทถอ

การซอหนโดยตรงจากบรษททเขาไปลงทน

36

วธการบนทกบญช ตวอยางท 24 การซอหนโดยตรงจากบรษททเขาไปลงทน

บรษท A จ ากด ซอหน 15,000 หนทยงไมเคยออกจ าหนายจากบรษท B จ ากดโดยตรงจ านวนเงน 240,000 บาท เมอ 2 มกราคม 2557 ซงในวนท 31 ธนวาคม 2556 สวนของผถอหนประกอบดวย หนสามญ (Par @10 บาท) 350,000 บาท และก าไรสะสม 210,000 บาท (ราคาตามบญชของสนทรพยสทธของบรษท B จ ากด เทากบราคายตธรรม)

37

วธการบนทกบญช

A มสวนไดเสย = 15,000/(35,000+15,000) x 100 = 30%

ราคาทนจายซอ 240,000 หก ราคาตามบญชสทธตามสดสวน สวนของผถอหน B กอนออกหนเพม 560,000 บวก หนทออกเพมให A 240,000 สวนของผถอหน B หลงออกหนเพม 800,000 สดสวนการถอหน 30% 240,000 ผลตาง 0

A B

SET 100

100 40

=40% (40/100)

40 =28.57% (40/140)

38

วธการบนทกบญช

การบนทกบญชเงนลงทนแบบสวนไดเสยใชกบหนสามญ แตหากบรษทนนมหนบรมสทธดวยตองมการปรบปรง

1. ปนสวนของผถอหนของบรษททถกลงทนเปนสวนของผถอหนบรมสทธและหนสามญ และน าสวนของผถอหนสามญเทานนมาค านวณมลคาตามบญชในสนทรพยสทธ

2. ปนสวนก าไรสทธของบรษททถกลงทนเปนสวนของผถอหนบรมสทธและผถอหนสามญ และน าก าไรสวนของผถอหนสามญเทานนมาค านวณก าไรจากบรษทผถกลงทน

กรณบรษทผถกลงทนมหนบรมสทธ

39

วธการบนทกบญช

บรษท A จ ากด ซอหนสามญ 40% จากบรษท B จ ากด เปนเงน 2,500,000 บาท เมอ 1 มกราคม 2557 ซงในวนนบรษท B จ ากด มสวนของผถอหนเทากบ 6,700,000 บาท ณ วนท 31 ธนวาคม 2557 มสวนของผถอหน 7,300,000 บาท โดยมก าไรสทธและเงนปนผลส าหรบป 2557 เทากบ 800,000 บาท และ 200,000 บาทตามล าดบ โดยมรายละเอยดดงน

1 มกราคม 2557 31 ธนวาคม 2557 หนบรมสทธ 10% แบบสะสม (Par @ 100) 1,500,000 1,500,000 หนสามญ (ราคาตามบญชหนละ 10 บาท) 2,500,000 2,500,000 สวนเกนมลคาหนสามญ 700,000 700,000 ก าไรสะสม 2,000,000 2,600,000 6,700,000 7,300,000 ทงน คาความนยมคาดวาจะใหประโยชน 10 ป

กรณบรษทผถกลงทนมหนบรมสทธ

40

วธการบนทกบญช ราคาทนจายซอ 2,500,000 หก ราคาตามบญชสทธตามสดสวน สวนของผถอหนใน B 6,700,000 หก สวนของผถอหนบรมสทธใน B (1,500,000) สวนของผถอหนสามญ B 5,200,000 สดสวนการถอหน 40% 2,080,000 ผลตาง 420,000

สวนแบงก าไรสทธ ก าไรสทธ B ในป 57 800,000 หก ก าไรสทธของหนบรมสทธ(1,500,000 x 10%) (150,000) ก าไรสทธสวนของผถอหนสามญ 650,000 สวนแบงก าไรสทธ (650,000 x 40%) 260,000 หก คาความนยมตดจ าหนาย(420,000/10) (42,000) ก าไรจาก B ป 57 218,000

2557 ม.ค. 1 Dr. เงนลงทนในบรษท B 2,500,000 Cr. เงนสด 2,500,000 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษท B 260,000 Cr. ก าไรจากบรษท B 260,000 Dr. เงนสด/เงนปนผลคางรบ 80,000 Cr. เงนลงทนในบรษท B 80,000 Dr. ก าไรจากบรษท B 42,000 Cr. เงนลงทนในบรษท B 42,000

เงนลงทนใน B = 2,500,000 + 218,000 + 80,000 = 2,638,000

สวนของผถอหน 31ธ.ค. 57 7,300,000 หก สวนของหนบรมสทธ หนบรมสทธ 1,500,000 ก าไรสวนของหนบรมสทธ 150,000 สวนของผถอหนสามญ 5,650,000 สดสวนการถอหน 40% 2,260,000 บวก คาความนยมรอตดฯ 378,000 เงนลงทน ณ 31 ธ.ค. 57 2,638,000

41

วธการบนทกบญช รายการพเศษหรอมผลกระทบสะสมจากการเปลยนแปลงทางการบญช ตองแยกรายงานรายไดจากการลงทนเปนรายไดปกต รายการพเศษ และผลกระทบรวมจากการเปลยนแปลงทางการบญชใหชดเจน

ตวอยางท 26 บรษท A จ ากด ลงทนซอหนสามญของบรษท B จ ากด จ านวน 20% โดยในป 2557 บรษท B จ ากด รายงานผลก าไรสทธดงน ก าไรจากการด าเนนงานกอนรายการพเศษ 400,000 รายการพเศษ ขาดทนจากไฟไหมคลงสนคา (สทธหลงภาษ) (65,000) ก าไรสทธ 335,000 2557 ธ.ค. 31 Dr. เงนลงทนในบรษทจนตนา (335,000 x 20%) 67,000 ขาดทนจากไฟไหมคลงสนคา (65,000 x 20%) 13,000 Cr. ก าไรจากบรษท B จ ากด (400,000 x 20%) 80,000

42

Question?