۲ .......................................................... تازه های تهویه

الزامات تهویه هوا....................................................... ۴

۵ ................................................... اصول برج خنک کننده

۱۳ .................................................. پمپ های گریز از مرکز

۱۹ ......................... مروری بر تهویه مطبوع اماکن مراقبت بهداشتی

دماسنج های مورد نیاز مهندسان تاسیسات............................. ۲۶

درباره تبرید چه می دانید؟............................................ ۳۵

شماره چهل و سوم - اسفند ماه ۱۳۹۰

نشریه داخلی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

عالقه مندان جهت دریافت رایگان این نشــریه و ارســال آثار خود می توانند با واحد روابط عمومی شرکت یکتا تهویه اروند یا از طریق صندوق پستی ۱۱۳ - ۳۷۶۸۵ اقدام نمایند.

کلیه ی مسئولیت حقوقی و معنوی مقاالت چاپ شده در نشریه ی اروند با نشر یزدا می باشد.

ARVAND Internal MagazineManaging Director : M. ShojaeiEditor in chief : H. Bahrami

استفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است.عالقه منــدان به درج مطلب در این نشــریه می توانند آثــار خود را به

نشانی نشریه اروند ارسال نمایند.اروند در رد، قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است.

مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد.

در این شماره می خوانید :در این شماره می خوانید : نشریه اروندشماره استاندارد بین المللی : ۴۲۷۰ - ۱۶۸۴

صاحب امتیاز : شرکت صنایع یکتا تهویه اروندمدیر مسئول : مهندس منوچهر شجاعی

سردبیر : مهندس حسن بهرامی

آدرس پستی کارخانه و واحد فروش :کرج، نسیم شــهر، سه راه آدران، انتهای خیابان تلفن کارخانه : ۸ - ۵۶۵۸۵۶۵۷ سعدی ۵۶۵۸۴۹۹۸ ، ۵۶۵۸۴۷۱۷۵۶۵۸۴۱۹۸ فکس تدارکات :

تلفن های مستقیم واحد فروش :(۰۲۱) ۵۶۵۸۵۸۹۹ ، ۵۶۵۸۶۰۳۶

۵۶۵۸۴۹۸۳ - ۷(۰۲۱) ۸۸۷۳۹۸۸۰ - ۲ (۰۲۱) ۸۸۸۰۲۶۷۷ - ۸ ، ۸۸۵۰۴۷۷۰ - ۴فکس : ۵۶۵۸۵۰۷۹ - ۸۸۷۶۶۷۹۴ (۰۲۱)

w w w . a r v a n d c o r p . c o mi n f o @ a r v a n d c o r p . c o ms a l e s @ a r v a n d c o r p . c o m

تازه هاىتهويه

کاهش مصرف انرژی با سیسـتم محصـول CO2OLtec تبریـد

جدید کریرــال، با ــر در طی یک س ــرکت کری ش

CO2OLtec ــتم تبرید جدید مدل سیس

ــگاه فعال ــش از 230 فروش ــا بی TM و ب

ــه دوبرابر ــاتش را ب ــت آمار تاسیس توانس

ــاند. جدیدترین تاسیسات به سفارش برس

ــکو (TESCO)، یکی از فروشگاه های تس

خرده فروشی مواد غذایی در جمهوری چک

و سومین فروشگاه بزرگ خرده فروشی در

ــد. سیستم ــاخته ش جهان، طراحی و س

ــر ــزه معتب ــه جای ــد CO2OLtec ک تبری

Environmental Pioneer را در بریتانیا

ــث کاهش ــاص داد، باع ــود اختص به خ

مصرف انرژی می شود و به طور چشم گیری

ــار گاز گلخانه ای می کاهد. شرکت از انتش

ــرکت یونایتد ــه ای از ش ــر زیرمجموع کری

در ــگام پیش ،(NYSEUTX) تکنولوژی

عرصه سیستم های گرمایش، تهویه مطبوع

و تبرید در جهان است که با هدف ارتقای

ــق ابداع های ــا از طری ــان پیرامون م جه

ــده و نظارت بر محیط زیست مهندسی ش

مشغول به فعالیت است.

ــگاه مواد غذایی تسکو، ابتدا در فروش

سال 2009 پیشنهاد ساخت سیستم تبرید

را با استفاده از CO2 به شرکت کریر واگذار

ــت تاسیسات در کرد و در حال حاضر هش

ــتان و جمهوری چک ــتان، مجارس لهس

ــتم تبرید هستند. مجهز به این نوع سیس

آخرین نمونه از این سیستم در فروشگاهی

ــر واقع در جمهوری چک موجود در یاروم

است.

در CO2OLtec تبرید ــتم های سیس

مقایسه با سیستم های تبرید HFC بازده

ــرد ــرژی را در آب و هوای معتدل تا س ان

ــند و می توانند تا ده درجه بهبود می بخش

ــتم های ــط و پایین سیس در دمای متوس

ــگاه های غذایی مورد تقویتی تمامی فروش

استفاده قرار بگیرند.

ــپ دلِپک ــای فیلی ــاس گفته ه براس

ــس ریی ،(Philippe Delpech)

ــتم تبرید ــرکت کریر EMEA، «سیس ش

از ــش بی ــش کاه ــث باع CO2OLtec

52000 تن دی اکسیدکربن می شود و این

میزان معادل تقریبا حذف 17600ماشین

ــت. ما مشتریانمان را تشویق از اتوبان اس

ــتم از می کنیم تا با بهره از این نوع سیس

ــود در ــگفت انگیز موج ــتاوردهای ش دس

ــتفاده را ببرند. ما با ــت اس طبیعت نهای

طراحی سیستم های CO2OLtec همواره

تعهدمان را به ارزش های اصلی کریر مبنی

ــارت بر محیط ــر عملکرد، کیفیت و نظ ب

زیست نشان می دهیم.»

ــرای هر ــرکت کریر ب ــی که ش در حال

ابزاری از سیستم تبرید مناسبی برخوردار

ــتم ــت، اما هر ابزاری مجهز به سیس اس

ــتم تبرید ــت. سیس ــابهی نیس تبرید مش

ــا در محیط ــا توجه به ابق CO2OLtec ب

زیست، کارایی و دوام طراحی شده است.

اخبار صنعت

سـیر صعودی صورت حساب های برق ساختمان های مسکونی

نشریه USA TODAY در تحلیلی از

ــده دولتی، گزارش داد: آمار و ارقام ارایه ش

ــاختمان های مسکونی در سال 201، با س

پرداخت میانگین 1419 دالر، برای پنجمین

ــال پیاپی با افزایش صورت حساب های س

برق روبه رو شدند. هزینه برق از سال 1996

ــر زمان دیگری، بخش تاکنون بیش از ه

زیادی از درآمدهای پس از احتساب مالیات

مردم آمریکا را به خود اختصاص داده است

ــر 100 دالر، 1/50 دالر. یا به عبارتی از ه

میزان باالی مصرف برق در خانه و افزایش

ــاعت از ــه ازای هر کیلووات س قیمت ها ب

عوامل اصلی افزایش هزینه ها عنوان شده

است.

سه جایگزین جدید برای مبردهای مخرب الیه ازن

ــت ــازمان حافظت از محیط زیس س

ــکا (EPA)، به تازگی ایاالت متحده امری

از سه هیدروکربن به عنوان جایگزین های

ــا و فریزهای ــرای یخچال ه ــول ب قابل قب

،(R-290) خانگی نام برده است: پروپان

صفحه ۲ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

HCR188C1 و (R-600) ــان ایزوبوت

ــای جدید می توان R-441a)). از مبرده

ــزر و یخچال فریزرهای ــرای یخچال ، فری ب

ــازی با مواد ــرای جایگزین س ــی و ب خانگ

شیمایی مخرب الیه ازن از جمله R-12 و

R-22 استفاده کرد.

کار و فعالیـت مجرمان زندانی در HVAC عرصه

بخش اصالح و تربیت ایالت ویرجینیا

ــازده انرژی از ــه ب ــر دارد، در زمین در نظ

Green ــبز موسوم به طریق یک برنامه س

Heating Ventilation and Air

Conditioning Vocational به زندانیان

ــغلی بدهد. ــای ش ــش آموزش ه این بخ

براین اساس در برنامه یادشده به مجرمان

ــتم های ــه سیس ــوط ب ــای مرب مهارت ه

ــود تا بتوانند HVAC آموزش داده می ش

ــب اطالعات و تجربیات الزم پس از با کس

ــمت هایی همچون مکانیک، آزادی در س

تکنسین و متخصص تعمیر و نگهداری به

ــتا ــت بپردازند. در همین راس کار و فعالی

ــت ــرکت Jhonson Control قرار اس ش

ــی، تجهیزات ــات آموزش با تامین تاسیس

ــق ــوزش از طری ــرفته HVAC و آم پیش

ــعه و اجرای این ــان باتجربه به توس مربی

برنامه سبز کمک کند.

مطالعه روی آالینده های فوق ریز موجود در هوا

ــتانداردها ــه ملی اس محققان موسس

ــی مطالعه و ــاوری (NIST) به تازگ و فن

ــع ذراتی را ــار و توزی ــی فرآیند انتش ارزیاب

ــا به کوچکی ــد که قطر آن ه ــاز کرده ان آغ

ــده است. یک مولکول DNA گزارش ش

ــان می دهد که این ذرات با مطالعات نش

دامنه ابعاد از 100 تا 2.5 نانومتر از طریق

اجاق های گازی و برقی، سشوار، ابزارهای

برقی و شمع انتشار می یابند. این محققان

ــتفاده از اطالعات موجود به توسعه با اس

ــر در ابعاد و ــی برای پیش بینی تغیی الگوی

ــن ذرات فوق ریز مبادرت میزان توزیع ای

NIST ــلی، از ورزیده اند. دکتر اندرو پرس

ــاره می گوید: «اگر بتوانیم پویایی در این ب

ــن ذرات ریز آالینده هوا و تحرک پذیری ای

ــم، طراحان و ــی کنی را درک و پیش بین

سازندگان تجهیزات می توانند از اثر منفی

آن ها بر محیط داخلی ساختمان جلوگیری

ــن مقوله ــا درنظرگرفت ــی ب ــرده و حت ک

صرفه جویی در مصرف انرژی، راه هایی نیز

برای ارتقا سطح شرایط توصیه کنند.»

افزایـش 30 درصدی حجم تقاضا برای انرژی تا سال 2040

به گزارش Exxon Mobil، به دنبال

ــری جمعیت جهان، ــد 9 میلیارد نف رش

حجم تقاضا برای انرژی در 30 سال آینده

با افزایش 30 درصدی همراه خواهد بود.

ــت که کشورهای در این گزارش آمده اس

ــرکت های ــایر ش چین، هند، افریقا و س

ــزان افزایش ــت اصلی این می نوظهور عل

ــت که حجم ــتند و این در حالی اس هس

ــایر ــاالت متحده امریکا و س ــا در ای تقاض

اقتصادهای توسعه یافته روند نسبتا باثباتی

ــی خواهد کرد؛ اما تقاضا برای انرژی را ط

ــوق خواهد یافت که ــوی منابعی س به س

کربن کمتری تولید می کنند مثل گازهای

ــع انرژی های تجدیدپذیر نیز طبیعی. مناب

ــر ــرف انرژی در سرتاس ــد از مص 15 درص

جهان را به خود اختصاص خواهد داد.

تمهیداتی برای کاهش هزینه ها و مصرف انرژی

ــات تا دمای 64 تا اغلب مراکز اطالع

69 درجه فارنهایت خنک می شوند. این در

شرایطی است که شرکت Intel، بزرگ ترین

شرکت تولیدکننده تراشه های کامپیوتری،

به کاربران خود توصیه می کند تا با افزایش

ــرف انرژی ــا و میزان مص ــا از هزینه ه دم

ــرکت نیز در بکاهند. مدیر بازاریابی این ش

همین راستا می گوید: «این رویکرد همسو

با دامنه ای از سایر فناوری های پیشنهادی

ــط Intel به تکنسین ها این امکان را توس

می دهد تا دمای مراکز اطالعاتی را به باالتر

ــت افزایش دهند.» از 100 درجه فارنهای

ــت که هزینه سرمایش این الزم به ذکر اس

مراکز ساالنه 26 میلیارد دالر است و 1/5

درصد از کل برق مصرفی در جهان به این

ــات مربوط می شود. احتمال دارد تاسیس

ــال 2014 به دو برابر افزایش این رقم تا س

یابد.

صفحه ۳ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

صفحه ۴ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

الزامات تهويه هوا مقاالت

ــرای تهویه هوا دو روش اصولی وجود ب

دارد: تهویه طبیعی و تهویه مکانیکی. تهویه

طبیعی به واسطه پنجره های باز و هواکش ها

ایجاد می شود. در حالی که تهویه مکانیکی

به واسطه استفاده از فن انجام می شود.

اثر گرمایی یا به عبارت دیگر اثر هواکشی؛

ــه در یک دودکش ــت ک جریان هوایی اس

داخلی ساختمان، هنگامی که دمای هوای

ــت، بیرونی کمتر از دمای هوای داخلی اس

ایجاد می شود. علت این امر تفاوت موجود

در وزن ستون هوای گرم داخل ساختمان و

هوای سردتر بیرونی است.

ــت هوا به دو صورت تصفیه ممکن اس

شود: تصفیه خشک و تصفیه تر. از تجهیزات

مختلف پاک سازی هوا (نظیر ابزار تصفیه،

ــزار ترکیبی تصفیه ــا اب ــو ی ابزار شست وش

ــتفاده ــو) برای تصفیه هوا اس و شست وش

می شود. هنگام طراحی شبکه کانال کشی،

مساحت مناطق تصفیه باید به اندازه کافی

ــود تا سرعت هوای بزرگ در نظر گرفته ش

ــد. دقت در ــده از فیلترها کافی باش گذرن

ــود در برابر جریان ــن مقاومت موج تخمی

ــتم کانال کشی برای هوای گذرنده از سیس

انتخاب موتورهای دمنده بسیار مهم است.

ــائل اقتصادی، مقاومت باید تا به علت مس

حد امکان پایین نگاه داشته شود. کانال ها

نیز باید تا حد امکان کوتاه نصب شوند.

ــوی ــالمتی از س اثر گردوخاک روی س

مراجع ذ ی صالح پزشکی، مورد توجه واقع

شده است. دستگاه های تهویه مطبوع هوا

نه تنها این آالینده ها را از هوا جدا می کنند،

ــب را نیز برای تنفس ــه رطوبت مناس بلک

ــم می کنند. گردوخاک چیزی بیش از فراه

ــک مخلوط متغیر ــک و ی یک آالینده خش

ــت که به صورت ــده از موادی نیس و پیچی

ــان ــکونت انس ناخوانده پیرامون محل س

ــامل ذرات ریز ــود دارد. گردوخاک ش وج

ــی، الیاف، ــن، دوده، خاک، زنگ زدگ ش

ــبزیجات، مو و مواد فضوالت حیوانات، س

ــت. رطوبت زن ها، رطوبت ــیمیایی اس ش

ــک اضافه می کنند. انواع را به هوای خش

ــتم های مختلفی از رطوبت زن ها در سیس

ــوند که ــتفاده می ش ــوع اس ــه مطب تهوی

ــوع ــوا از ن ــوینده های ه ــد از: ش عبارت ان

ــنگی، حوضچه تبخیری، الکتریکی و پاش

پنوماتیکی. شوینده های هوا برای سردکردن

ــوند. ــتفاده می ش هوا و کنترل رطوبت اس

ــو معموال شامل یک ردیف نازل یک هواش

ــزن در کف ــاش و یک محفظه یا مخ آب پ

ــان هوای در حال ــت تا آبی را که از می اس

برخورد با تیغه ها به پایین سرازیر می شود،

جمع آوری کند.

ــت از حذف ــری عبارت اس رطوبت گی

رطوبت هوا به دو روش سرمایشی و جذبی.

نوع سرمایشی رطوبت گیری با همان اصول

یخچال عمل می کند و رطوبت را به واسطه

ــرد جدا ــوا از روی کویل س ــوردادن ه عبمی کند. رطوبت موجود در هوای تقطیرشده ــل، داخل یک ــت از روی کوی ــد از حرک بع

سینی یا سطل جمع می شود.تهویه هوا فرآیند واردکردن هوا به یک ــاختمان یا خارج کردن هوا از یک فضا یا ســاختمان است. ممکن است روی فضا یا ســازی نیز صورت این هوا عملیات مطلوب ســا خارج کردن هوا به دو بگیرد. واردکردن یصورت طبیعی و مکانیکی انجام می شود. در هر سیستم تهویه طرز کار چه در داخل و

چه در بیرون بسیار مهم است.

نشت هواــاختمان ترک هایی در ــه س ــی ک زمانــد، نشتی هوا ــطوح مختلف داشته باش ســوای گرم ــرد بیرونی و ه ــت هوای س به علــن امر در نتیجه ــی اتفاق می افتد. ای داخلــنگین در ارتفاع های ورود هوای سرد و سپایین و انتقال هوای گرم و سبک به بیرون در ارتفاع های باالست. نظیر این جریان هوا ــاق می افتد. زمانی که ــش نیز اتف در دودکــده باشند، قاب پنجره ها به خوبی نصب شــته شده و از یخ زدگی از انتقال حرارت کاسپنجره هم جلوگیری می شود و در صورتی که قاب پنجره ها به خوبی نصب نشده باشند، تنها ممکن است 50 درصد از مقدار نشتی کاسته شود. این اثر تقریبا معادل نصب نوار

درزگیر است.

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۵ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

اصول برج خنك كننده مقاالت

برج های خنک کننده در سیستم های تهویه مطبوعدر چنین سیستم هایی برج های خنک کننده گرمای جمع شده

ــد خنک کننده را به هوای محیطی منتقل می کنند. به عالوه فرآین

ــه به لوله های ــت ک ــدم کارآیی چیلرهای آبی بیانگر گرمایی اس ع

ــور اضافه شده و باید به وسیله ی برج دفع شود. وقتی آب کندانس

افزایش دمای کندانسور یا حدود دمای طرح آب کندانسور مشخص

ــور از معادله 1 بدست می آید: ــرعت جریان آب کندانس ــود، س ش

ــور × 500) ÷کل ــه ی (1): (افزایش دمای آب کندانس معادل

Fcdw= گرمای دفع شده

که:

ــه ــن در دقیق ــب گال ــور برحس ــان آب کندانس ــرعت جری س

Fcdw=(gpm)

گرمای سیستم خنک کننده + گرمای تراکم برحسب بی تی یو

در ساعت (Btu/hr) = کل گرمای دفع شده

ــور برحسب فارنهایت (°F) = حدود افزایش دمای آب کندانس

دمای آب کندانسور

ــوان ورودی ــاس ت ــده معادله 1 براس ــای دفع ش ــدار گرم مق

ــور جریان آب ــه با عب ــود (جدول 1) ک ــن می ش ــور تعیی کمپرس

ــور از برج خنک کننده این گرما به هوای محیطی منتقل کندانس

ــًا از طریق تبخیر درصد ــود. آب کندانسور خنک شده اساس می ش

کوچکی از جریان آب کل حاصل می شود. تبخیر فرآیندی است که

ــور باقی مانده تا دمای خروجی با آن گرما جذب هوا و آب کندانس

دلخواه خنک می شود

ــاس استفاده از سیستم های تمام اطالعات جدول فوق براس

سیکل تراکمی است. در سیستم های سیکل جذبی، مقدار گرمای

ــد از طریق برج خنک کننده ــده به بار خنک کننده که بای اضافه ش

دفع شود، تقریبًا 20 تا 50 درصد ازچیلرهای تراکمی بیشتر است.

بنابراین، سرعت جریان آب کنداسنور برای افزایش دمای یکسان،

ــان، باید ــت (برای جریان یکس ــتر اس تقریبًا 20 تا 50 درصد بیش

افزایش دما تقریبًا 20 تا 50 درصد بیشتر باشد).

اجزای سیستم آب کنداسورچهار جزو سیستم آب کندانسور عبارت اند از:

کندانسور: کندانسور معموًال به صورت یک جزو یکپارچه چیلر

آبی است. (هرچند گاهی از کندانسورهای مجزا استفاده می شود.)

ــور یک مبدل گرمایی پوسته ای - لوله ای است که معموال کندانس

ــته احاطه ــور پوس ــیله آب کندانس ماده مبرد داخل لوله ها به وس

می شود. انتقال گرما در سراسر دیواره لوله ها صورت می گیرد.

پمپ آب کندانسـور: این پمپ آب کندانسور را از تشتک برج

خنک کننده، سیستم لوله کشی و کندانسور به گردش درمی آورد و

سرانجام آب را به تشتک فوقانی برج برمی گرداند.

لوله کشـی آب کندانسور: لوله کشی انتقال آب کندانسور بین

برج خنک کننده و کندانسور است.

ــا از آب ــرای دفع گرم ــت ب ــیله ای اس برج خنک کننده: وس

کندانسور به هوای محیطی.

ــاخت یا ترکیب، هرگونه برج خنک کننده صرف نظر از نحوه س

باید اجزای تصویر 1 را داشته باشند.

توان ورودی کمپرسورتوان ورودی کمپرسور(کیلووات در ُتن)(کیلووات در ُتن)

جدول 1 دفع گرمای کل سیستم تبرید

کل گرمای دفع شده کل گرمای دفع شده (بی تی یو در ُتن)(بی تی یو در ُتن)

درصد گرمای تراکم شامل درصد گرمای تراکم شامل 22 درصد برای پمپ های درصد برای پمپ های

آب کندانسورآب کندانسور

HVAC water chillers and cooling towers :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۶ - شماره ۴۳

وسیله انتقال گرما: این وسیله برای ایجاد حداکثر تماس بین

ــت کندانسور و هوای محیطی طراحی می شود. در واقع آب برگش

سطح داخلی برج همان وسیله انتقال گرماست.

هر چقدر تماس بیشتر باشد، تبخیر و انتقال گرما بیشتر است.

تشتک توزیع آب گرم: تشتک های نازل دار برای پاشش آب و

ــان آب برگشت کندانسور ورودی به تشتک فوقانی برج توزیع یکس

ــتک توزیع آب گرم همان تشتک فوقانی برج طراحی می شود (تش

است).

تشتک توزیع آب سرد: این تشتک یکپارچه یا مجزا، آب برج

را به وسیله ی پمپ آب کندانسور جمع آوری می کند. اندازه بزرگی

ــتم آب کندانسور ــد که آب کافی را برای سیس آن باید طوری باش

ــود ــیله ی پمپ به برج بازگردانده ش ــد و مجددًا به وس ــم کن فراه

(تشتک آب سرد همان تشتک تحتانی برج است).

فن های برج: تمام برج های خنک کننده سیستم تهویه مطبوع

به صورت برج هایی با جریان هوای مکانیکی است که از یک یا چند

فن برای ایجاد جریان هوای برج استفاده می کند.

کرکره هـای ورودی و دیوارهای جداسـاز: کرکره های ورودی

ــود. ــتقیم هوا به داخل برج می ش ــث هدایت یکنواخت و مس باع

ــا قطرات آب ــوند ت ــاز به گونه ای طراحی می ش دیواره های جداس

موجود در هوای خروجی برج را به دام بیندازند.

فهرست اصطالحاتسیستم های آب کندانسور و برج های خنک کننده اصطالحات

خاص خود را دارند که عبارت اند از:

اختالف دمای آب ورودی کندانسور و دمای دماسنج مرطوب ●

هوای ورودی برج برحسب فارنهایت.

ــور خارج شده از سیستم برای کنترل غلظت ذرات ● آب کندانس

جامد یا هرگونه ناخالصی موجود در آب.

مقدار گرمای مورد نیاز برای افزایش یا کاهش دمای یک پوند ●

آب به میزان یک درجه فارنهایت.

مقدار گرمای کل دفع شده به وسیله ی برج خنک کننده با یک ●

سرعت جریان معین.

دیوارهای خارجی برج (به جز کرکره ها). ●

ــان آب و جریان هوای ● ــیم برج با جری کوچک ترین واحد تقس

مستقل که براساس بار کلی برج خنک کننده کنترل می شوند.

جریان آب مخالِف جریان هوا تحت یک زاویه 180درجه ای. ●

جریان آب مخالِف جریان هوا تحت یک زاویه 90درجه ای. ●

ــک زاویه 90 ● ــان هوا تحت ی ــان آب مخالف جری ــرج با جری ب

ــترک برای دو ورودی هوا و درجه ای با فن و دریچه هوای مش

سطح داخلی برج مخالف.

قطرات آب تبخیرنشده و خارج شده برج خنک کننده. ●

مونتاژ دیواره های جداساز برای خارج کردن قطرات آب و هوای ●

خروجی برج خنک کننده.

ــوراز حالت مایع به بخار و خروج آن از برج ● تبدیل آب کندانس

به صورت مخلوطی از هوا بخار.

ــطح داخل برج برای ایجاد حداکثر ● ــیله انتقال گرما یا س وس

سطح تماس آب و هوا.

ــیر شناور یا شیر کنترل آب با یک مکانیسم مکانیکی برای ● ش

شناور.

جریان هوا مکشی یک یا چند فن در ورودی (های) هوا جهت ●

ایجاد یک فشار مثبت در برج (مکش اجباری).

ــت غلبه بر ● ــیله پمپ جه ــده به وس ــار الزم ایجادش هد یا فش

ــی از اصطکاک لوله کشی آب کندانسور و خود افت فشار ناش

کندانسور، ِهد یا فشار استاتیک برج و هرگونه مقاومت رسوبی

نازل های برج برحسب فوت ستون آب.

ــی یک یا چند پمپ در خروجی (های) هوا ● جریان هوای مکش

جهت ایجاد یک فشار منفی در برج (مکش القایی).

ــش آب به ● کرکره ها یا تیغه های ورودی برای جلوگیری از پاش

خارج از برج و بهبود جریان هوای یکنواخت سطح داخل برج.

ــی از ارتفاع بین سطح آب تشتک ● ــار استاتیک ناش ِهد یا فش

ــتک فوقانی برج ــی برج خنک کننده و نقطه ورودی تش تحتان

تصویر (1) اجزای برج خنک کننده

فشار کمفشار کم

گاز مایعگاز مایعگاز مایعگاز مایع اواپراتوراواپراتور

کمپرسورکمپرسور

فشار زیادفشار زیادفشار کمفشار کم

شیر انبساطشیر انبساط

کندانسور کندانسور

فشار زیادفشار زیاد

صفحه ۷ - شماره ۴۳

خنک کننده برحسب فوت ستون آب.

ــده برای تعادل آب از دست رفته حاصل از تبخیر ● آب اضافه ش

و جریان هوا.

ــطه افزایش ● ــی از اختالف چگالی هوا به واس جریان هوای ناش

دمای هوا (یعنی اثر دودکشی).

جریان هوای تولیدشده به وسیله ی یک یا چند فن. ●

نازل کنترل جریان آب برج خنک کننده با یک الگوی پاششی ●

به وسیله ی فشار نیروی جاذبه.

PH آب کندانسور (اسیدی بودن یا قلیایی بودن آب کندانسور). ●

مخلوط هوای گرم و بخار آب خارج شده از برج خنک کننده (با ●

عمل میعان بخارات آب تشکیل می شود که مطلوب نیست).

ــرای اندازه گیری ● ــنج ب ــیله ای با دو دماس ــایکرومتر یا وس س

ــک ــنج خش ــنج مرطوب و دمای دماس هم زمان دمای دماس

هوای محیطی.

ــور و کاهش دمای برج خنک کننده ● افزایش دمای آب کندانس

برحسب فارنهایت یا اختالف دما بین آب وروی برج (برگشت

آب کندانسور) و آب خروجی برج (رفت آب کندانسور).

گردش هوای خروجی و ورودی برج خنک کننده باعث افزایش ●

دمای دماسنج مرطوب برج می شود.

ــرایط دمای هوا که بر سیستم های کندانسور آبی تاثیرگذار ● ش

است:

ــک هوای رو به باد برج خنک کننده که ● ــنج خش دمای دماس

تحت تاثیرگردش هوای خروجی و ورودی برج یا برج های دیگر

قرار نمی گیرد.

ــاد برج ● ــوای رو به ب ــی ه ــوب محیط ــنج مرط ــای دماس دم

خنک کننده که تحت تاثیر گردش هوای خروجی و ورودی برج

یا برج های دیگر قرار نمی گیرد.

ــنج ● ــنج مرطوب هوای ورودی برج، دمای دماس دمای دماس

مرطوب هوای محیطی و دمای دماسنج مرطوب گردش هوای

خروجی و ورودی برج خنک کننده (دمای گردش هوای ایده آل

ــوب ورودی همان دمای ــنج مرط صفر و دمای ایده آل دماس

دماسنج خشک محیطی است.)

ــته برج ● ــده با باد که بر پوس ــازه ای تحمیل ش ــار باد یا بار س ب

می وزد.

انتقال گرمای برج خنک کنندهگرمای آب برج خنک کننده به وسیله فرآیندهای انتقال حرارت

نهان و آشکار به هوای محیطی منتقل می شود. تصویر (2) کاهش

دمای آب و مکانیسم های انتقال حرارت را نشان می دهد. معموًال

فرآیند انتقال حرارت با معادله مرکل (معادله 2) مدل می شود:

معادله (2):

که:

T= (°F) دمای حجم کل آب برحسب فارنهایت

ــب ــوط هوا - آب در دمای حجم کل آب برحس ــی مخل آنتالپ

hw= بی تی یو بر پوند هوای خشک

آنتالپی مخلوط هوا - آب در دمای دماسنج مرطوب برحسب

ha = بی تی یو بر پوند هوای خشک

KaV/L = مشخصه برج خنک کننده

K = ضریب انتقال جرم برحسب پوند آب بر فوت مربع ساعت

a = مساحت تماس بر حجم برج برحسب یک تقسیم بر فوت

v = حجم خنک کننده فعال بر مساحت پالن برحسب فوت

L = سرعت جریان جرم آب برحسب پوند برفوت مربع ساعت

T1= (°F) دمای آب گرم ورودی برحسب فارنهایت

ــده هوای ــده آب باید با گرمای جذب ش مقدار گرمای دفع ش

محیطی برابر باشد. (معادله 3):

معادله (3):

که:

نسبت جرم آب به جرم جریان هوا برحسب پوند آب بر پوند

L/G = هوا

ــنج مرطوب ــار هوا - آب در دمای دماس ــی مخلوط بخ آنتالپ

h1 = ورودی هوای خشک برحسب بی تی یو بر پوند هوای خشک

تصویـر (2) قطره آب با یک الیه سـطحی و مکانیسـم های انتقال حرارت

الیه سطحی الیه سطحی

TA < TBTA < TB

آنتالپی آب >آنتالپی هواآنتالپی آب >آنتالپی هوا

انتقال گرماانتقال گرما

حجم کل آب در حجم کل آب در دمای آنتالپی دمای آنتالپی

TTBB آب آب

انتقال گرماانتقال گرما

هوا در دمای هوا در دمای TTAA آنتالپی هوا آنتالپی هوا

صفحه ۸ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

ــنج مرطوب ــار هوا - آب در دمای دماس ــی مخلوط بخ آنتالپ

h2 =خروجی هوای خشک برحسب بی تی یو بر پوند هوای خشک

ــتفاده از روش های عددی معادله ــخصه برج با اس وقتی مش

ــان ــود، می توان آن را به صورت گرافیکی نش ــبه می ش (2) محاس

ــکل، متغیرهای گرافیکی چنین تعریف داد (تصویر 3). در این ش

می شوند:

آنتالپی هوای ورودی در دمای دماسنج مرطوب هوای ورودی

c' = برحسب بی تی یو بر پوندهوای خشک Twb

BC= نیروی رانش آنتالپی اّولیه

CD= L/G خط بهره بردای هوا با شیب

DEF=

ــط بهره بردای آب ــوای خروجی روی خ ــی نقطه ه پیش آمدگ

ــب ــنج مرطوب خروجی برحس و محور دما، منجر به دمای دماس

ــخصه ــاحت منطقه راه حل گرافیکی مش ــود. مس فارنهایت می ش

ــخصه ــرج خنک کننده =ABC. برای هر راه حل گرافیکی با مش ب

ــرج ثابت، یک افزایش بار دفع گرمای تحمیلی با اثرات زیر وجود ب

خواهد داشت:1. طول خط CD افزایش می یابد و به سمت راست منتقل

می شود.

اختالف بین دمای آب ورودی کندانسور و اختالف بین دمای آب ورودی کندانسور و °°FF دمای دماسنج مرطوب ورودی برحسب دمای دماسنج مرطوب ورودی برحسب

ش آنتالپیی ران

نیروش آنتالپی

ی راننیرو

آبآب

هواهوا

دمادما

آنتالپیآنتالپی

افزایش دمای آب کندانسور و کاهش دمای افزایش دمای آب کندانسور و کاهش دمای °°FF برج خنک کننده برحسب برج خنک کننده برحسب

تصویر (3) ترسیم گرافیکی مشخصه برج خنک کننده

T1 .2 و T2 افزایش می یابند.

3. افزایش اختالف بین دمای آب ورودی کندانسور و دمای

دماسنج مرطوب ورودی، افزایش دمای آب کندانسور و

کاهش دمای برج خنک کننده.

ــه تکنولوژی برج های خنک کننده (CTI) راه حل های موسس

گرافیکی معادالت (2) و (3) را به کمک طراحان و تولیدکنندگان

ــال های اخیر، ــت. در س ــه کرده اس ــده ارائ ــای خنک کنن برج ه

نرم افزارهای طراحی برج های خنک کننده به بازار عرضه شده اند.

روش های عددی مکمل چارت های CTI هستند.

ــًا برج های خنک کننده متداولی در سیستم های تهویه اساس

ــاص). تولید کنندگان، ــدارد (به جز چند مورد خ مطبوع وجود ن

برج های خنک کننده متنوعی را طراحی کرده اند که از مشخص های

کامًال معینی برخوردارند. در هر سیستمی فقط استفاده از سرعت

جریان معین، افزایش دمای معین آب کندانسور و دمای دماسنج

ــت تا بتوان مشخصه ضروری مرطوب محیطی معین ضروری اس

برج را به صورت تئوری و عملی محاسبه کرد.

ــزاری را برای ــی و نرم اف ــات کاتالوگ ــدگان، اطالع تولید کنن

انتخاب برج خنک کننده با کاربرد خاص ارایه می کنند؛ ولی چون

صفحه ۹ - شماره ۴۳

طراحان سیستم های تهویه مطبوع و خریداران برج ها در استفاده

ــوق تخصص ندارند، همواره از ــات کاتوگی و نرم افزاری ف از اطالع

تولیدکنندگان برج می خواهند برج مناسب و ضروری را برای آن ها

انتخاب کنند تا مسئول هرگونه اشتباهی در انتخاب برج باشند.

ــای خنک کننده را می توان فرآیند خنک کردن تبخیری برج ه

ــان داد. در (تصویر 4) تغییر در ــایکرومتریک نش در یک چارت س

وضعیت نقطه هوای خشک برج و تماس یک پوند آب (برای مثال

ــود. هوای محیطی ــان داده می ش L/G=1) با یک خط ممتد نش

ــنج خشک و 50 درصد رطوبت در دمای 78 درجه فارنهایت دماس

ــروع به جذب رطوبت ــود و ش ــبی در نقطه 1 وارد برج می ش نس

ــن فرآیند تا خروج هوا ــه حالت توازن درآید. ای ــد تا با آب ب می کن

ــرایط زیر تغییر در نقطه 2 از برج ادامه می یابد. طی این فرآیند ش

می کنند:

ــوا از 30.1 به 45.1 بی تی یو در پوند هوای افزایش آنتالپی ه .1

خشک و افزایش هوای خشک به میزان 15 بی تی یو در پوند.

این گرما از یک پوند آب حاصل می شود که دمایش یک درجه

فارنهایت کاهش یافته است.

ــوا از 0/0103 پوند ــک پوند هوا از یک پوند ه ــت ویژه ی رطوب .2

ــش می یابد. افزایش ــه 0233/0 پوند رطوبت افزای رطوبت ب

ــان دهنده ی مقدار آب ــد نش ــزان 013/0 پون ــت به می رطوب

ــده کندانسور است. با استفاده از گرمای نهان تبخیر تبخیرش

ــی از تبخیر ــای 85 درجه فارنهایت، انتقال گرمای ناش در دم

ــد در 1045 بی تی یو در ــرب 013/0 پون ــر با حاصل ض آب براب

ــد کل 15 بی تی یوی گرمای ــد یا 13.6 بی تی یو یا 91 درص پون

منتقل شده به محیط است.

ــه فارنهایت و کاهش ــور تا 15 درج کاهش دمای آب کندانس .3

ــا 81.3 درجه ــت (از 78 ت ــا 3.3 درجه فارنهای ــای هوا ت دم

فارنهایت).

فاکتورهای عملکردی برج خنک کنندهــری پارامترهای ــاس یک س ــرج خنک کننده براس انتخاب ب

ــور، افزایش ــرعت جریان آب کندانس عملکردی خاص از قبیل س

ــور و دمای دماسنج مرطوب محیطی منجر به دمای آب کندانس

ایجاد مشخصه برج خنک کننده شده است؛ ولی با تغییر عملکرد

ــه فاکتور برج خنک کننده چه چیزی رخ خواهد داد؟ تصویر 3، س

ــخصه خاص برج خنک کننده را ــان می دهد که الزامات مش را نش

نشان می دهند:

تصویر (4) منحنی دمای هوا - آب شرکت برج های خنک کننده مارلی امریکا

فشار بارومتریک سطح دریابرابر با فشار بارومتریک سطح دریابرابر با 14.69914.699 پوند پوند بر اینچ مربع است.بر اینچ مربع است.

صفحه ۱۰ - شماره ۴۳

دمای دماسنج مرطوب هوای ورودی (محیطی) .1

سرعت جریان آب کندانسور .2

ــنج ــور و دمای دماس اختالف بین دمای آب ورودی کندانس .3

مربوط به ورودی برحسب فارنهایت.

ــی آن، هرگونه تغییر در ــه محض انتخاب برج و تعیین ویژگ ب

سه فاکتور فوق باعث تغییر در برج خنک کننده می شود. معموًال،

ــرار می گیرند، ــرض تغییر ق ــرد برج که در مع ــای عملک پارامتره

عبارت اند از:

ــنج مرطوب ورودی؛ غالبًا دمای دماسنج افزایش دمای دماس .1

محیطی ناصحیح برای اندازه بزرگی برج انتخاب می شود.

افزایش بار گرمای دفع شده که باعث افزایش سرعت جریان آب .2

ــور و افزایش دمای آب کندانسور و کاهش دمای برج کندانس

خنک کننده می شود.

ــش دمای آب ــوب، تغییر افزای ــنج مرط ــر دمای دماس تغیی

ــر به تغییر در ــای برج خنک کننده منج ــور یا کاهش دم کندانس

اختالف بین دمای آب ورودی کندانسور و دمای دماسنج مرطوب

ــود؛ بنابراین سه رابطه تاثیر عملکردی وجود خواهد ورودی می ش

داشت (تصاویر 5 تا 7).

تصویر 5 تاثیر تغییر در اختالف بین دمای آب ورودی کندانسور

ــنج مرطوب ورودی را براساس تغییر در دمای طرح و دمای دماس

ــور نشان ــنج مرطوب یا تغییر در افزایش دمای آب کندانس دماس

می دهد. مشخصًا یک افزایش نسبتًا کوچک در اختالف دمای فوق

نیازمند مشخصه های باالتر برج خنک کننده است.

تصویر 6 تاثیر تغییر بار برج را براساس تغییر در سرعت جریان

آب و تصویر 7 تاثیر تغییر بار برج را براساس تغییر در افزایش دمای

ــابه بر ــان می دهد. این دو متغیر یک تاثیر مش ــور نش آب کندانس

ویژگی برج خنک کننده دارند.

ترکیب اصلی برج خنک کننده ترکیبات اصلی برج بسیار ساده است (تصویر 8) و به وسیله:

جهت جریان هوا در برابر جهت جریان آب سطح داخلی برج .1

مکان فن های برج مشخص می شود. .2

جریان هوا/ آب: در برج های جریان مخالف، جهت جریان آب

ــت. یعنی جریان آب به صورت عمودی مخالِف جهت جریان هواس

به سمت پایین و جریان هوا به صورت عمودی به سمت باالست. در

برج های جریان صلیبی، دو جریان تحت زاویه 90 درجه نسبت به

ــر قرار دارند؛ یعنی جریان آب به صورت عمودی رو به پایین یکدیگ

اختالف دمای آب ورودی کندانسور و دمای دماسنج اختالف دمای آب ورودی کندانسور و دمای دماسنج مرطوب ورودی برحسب فارنهایت.مرطوب ورودی برحسب فارنهایت.

فاکتور اندازه بزرگی برجفاکتور اندازه بزرگی برج

تصویـر (5) تغییر در فاکتور اندازه بزرگی برج متناسـب با اختالف دمـای آب ورودی کندانسـور و دمـای دماسـنج مرطـوب ورودی

برحسب فارنهایت

فاکتور اندازه بزرگی برجفاکتور اندازه بزرگی برج

((GPMGPM) درصد اختالف گالن در دقیقه) درصد اختالف گالن در دقیقه

تصویر (6) واریانس یا اختالف در فاکتور اندازه بزرگی برج با سرعت جریان آب کندانسور

( (GPMGPM) درصد اختالف گالن در دقیقه) درصد اختالف گالن در دقیقه

فاکتور اندازه بزرگی برجفاکتور اندازه بزرگی برج

تصویر (7) واریانس یا اختالف در فاکتور اندازه بزرگی برج با افزایش دمای کندانسور

صفحه ۱۱ - شماره ۴۳

آبآب

هواهوا

سطح داخلیسطح داخلیسطح سطح داخلیداخلی

سطح سطح داخلیداخلی

هواهوا

تشتکتشتکتشتکتشتک

ترکیب جریان مخالفترکیب جریان مخالف

فشارفشار

هواهوا

هواجریان هوای عمومیهواجریان هوای عمومی

(الف) جریان هوا/ آب(الف) جریان هوا/ آب

هواهواهواهوا

آبآب

هواهوا

ترکیب جریان صلیبیترکیب جریان صلیبی

(ب) مکان فن ها(ب) مکان فن ها

هواهوا هواهوا

جریان هوای افقیجریان هوای افقی

فشارفشار

شارف

شارف

جریان هوای مکش القاییجریان هوای مکش القایی

تصویر (8) ترکیبات اصلی برج خنک کننده

در سطح داخلی برج و جریان هوا به صورت افقی است.

مکان فن: برج زمانی از نوع جریان هوای مکش اجباری است

ــت کنند. در این ترکیب، ــه فن هایش هوا را به داخل برج هدای ک

ــطح داخلی برج تحت ــوای ورودی برج و س ــمت ه فن (ها) در س

فشار مثبت است. در برج های جریان هوای مکش القایی، فن (ها)

در سمت هوای خروجی برج و سطح داخلی برج تحت فشار منفی

است.

شرکت بالتیمور «جریان هوای مکش القایی» یا «ونتوری» را

ابداع کرده است (تصویر 9). آب برگشت کندانسور به صورت افقی

ــرعت به داخل محفظه «ونتوری» پاشیده از طریق نازل های پرس

می شود که شباهت زیادی به گلویی کاربراتور اتومبیل دارد. جریان

آب پرسرعت از طریق محفظه ونتوری یک منطقه کم فشار را ایجاد

صفحه ۱۲ - شماره ۴۳

تصویر 9 ترکیب بـرج خنک کننده «ونتوری» یا جریان هوای مکش القایی

دیواره های دیواره های جداساز قطرات جداساز قطرات آب از جریان آب از جریان هوای خروجیهوای خروجی

مخلوط هوا / آبمخلوط هوا / آب

چاهکچاهک

نازل هانازل هاهواهوا

ی ها

ره رکک

ی ها

ره رکک

یردی و

هوایردی و

هوا

می کند که:

جریان هوای القایی را ایجاد می کند و .1

تمایل به تبخیر کردن آب دارد. .2

چون جریان هوا و آب هم جهت هستند، این برج از نوع جریان

موازی است؛ چون هیچ گونه سطح داخلی وجود ندارد، به آن برج

سطح پاششی گویند.

فشار آب زیاد برج نیازمند افزایش پمپ های پرقدرت است که

کم و بیش صرفه جویی انرژی فن را به حالت تعادل درمی آورد. این

مشکل با استفاده از یک الکتروپمپ دوسرعته تا حدی برطرف شد.

زمانی که دمای دماسنج مرطوب محیطی کم باشد، الکتروپمپ با

ــرعت کم کار می کند. این نوع برج مشکالت نگه داری و اجرایی س

ــی، دیگر در بازار عرضه ــاص خود را دارد و به جز موارد سفارش خ

نمی شود.

صفحه ۱۳ - شماره ۴۳

پمپ1 ابزاری مکانیکی است که فشار

ــا امکان غلبه ــیال را افزایش می دهد ت س

ــی از اصطکاک، گرانش و بر تاثیرات ناش

ــتم2 وجود داشته فشارهای کارکرد سیس

ــیال از مکانی به ــب س ــد. به این ترتی باش

ــا وجود ــود. ب ــکان دیگر منتقل می ش م

ــواع پمپ ها، ــای موجود میان ان تفاوت ه

بیش از 80درصد پمپ های که در صنعت

استفاده می شود، از نوع پمپ هایی گریز از

مرکز3 و تک مرحله ای4 و پمپ های مکشی5

هستند.

ــاختار پمپ گریز از مرکز به گونه ای س

ــد پروانه6 ــت که با چرخش یک یا چن اس

در داخل حلزونی پمپ7، سیال به جریان

درمی آید. سیال از طریق ورودی (چشمی)

ــزی پروانه وارد ــمت مرک ــی به قس حلزون

ــیله ی پره های ــا به وس ــود و در آنج می ش

پروانه به حرکت درمی آید. چرخیدن پروانه

با سرعت فراوان باعث ایجاد نیروی گریز از

مرکزی8 می شود که سیال را از پره ها جدا

ــرده و آن را از ناحیه قطر خارجی پره ها ک

ــتری تخلیه می کند. پیش با سرعت بیش

ــتم لوله کشی، ــیال9 به سیس از دهش س

ــرعت سیال به وسیله ی انرژی ناشی از س

بدنه ی حلزونی10 به انرژی فشاری11 تبدیل

می شود.

ــای صنعتی ــان تمامی پمپ ه در می

پمپ هاى گريز از مركز مقاالت

ــپ از همه متداول تر ــود، دو نوع پم موج

ــت و کاربرد بیشتری در صنعت دارند. اس

یکی از این پمپ ها، پمپ ANSI است که

طبق استاندارد «موسسه ی استانداردهای

ــکا (ANSI12)» و دیگری پمپ ملی امری

API 610 است که طبق استاندارد API

ــه ی نفت امریکا (API13)» برای «موسس

ــگاه ها طراحی ــی پاالیش ــات عموم خدم

ــود آنکه در ــوند. با وج ــاخته می ش و س

کشورهای مختلف برای ساخت پمپ های

ــط مربوط به ــی از معیارها و ضواب صنعت

ــتانداردهای مختلف، مانند استاندارد اس

بین المللی ISO، استاندارد DIN آلمان و

استاندارد BS انگلستان استفاده می شود؛

اما به طورکلی، ساختار و نحوه ی طراحی

تمامی این پمپ ها شباهت بسیار فراوانی

به پمپ های API و ANSI دارد.

ــته پمپ هایی که ــالیان گذش طی س

ــتاندارد ANSI طراحی و ــای اس ــر مبن ب

ــه ی بهترین ــدند، به منزل ــاخته می ش س

ــی برای کاربردهای مدل پمپ های مکش

ــیمیایی14 و انتقال مرتبط با فرآیندهای ش

ــا خورندگی ــایر مایعات ب آب و انتقال س

ــده اند. یکی از مزیت های ــتفاده ش کم اس

ــق ــه طب ــت ک ــتاندارد ANSI آن اس اس

الزامات این استاندارد، امکان تغییر ابعاد

ANSI تصویر (1) طرحی از یک پمپ فرآیندی طبق استاندارد

قسمت اولThe Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۱۴ - شماره ۴۳

ــده از یک ــای تولیدش ــدازه ی پمپ ه و ان

سازنده به سازنده ی دیگر وجود دارد.

ــب برای ــپ API، انتخابی مناس پم

ــش نفت و ــه پاالی ــوط ب ــای مرب کاربرده

ــته به نفت و گاز و پتروشیمی صنایع وابس

ــمار می رود. این پمپ قابلیت کارکرد به ش

ــای زیاد ــار و دم ــتم هایی با فش در سیس

ــتری در برابر ــت بیش ــن مقاوم و همچنی

ــه در میان ــی دارد. با وجود آنک خورندگ

ــواع پمپ های ــی ان ــای API برخ پمپ ه

ــود دارد؛ اما ــودی15 نیز وج ــا محور عم ب

ــیار ــای افقی API کاربردهای بس پمپ ه

بیشتری دارند.

ــه داری ــر و نگ ــهولت تعمی ــرای س ب

تک مرحله ای ــای پمپ ه بدنه ی پمپ ها،

ــاخته می شود. تفاوت به صورت دوتکه س

ــای ANSI و API در ــن پمپ ه مهم بی

ــار طراحی61 درنظرگرفته شده، مقدار فش

برای بدنه ی پمپ است:

= ANSI ــار طراحی بدنه ی پمپ معی

300°F 300 در دمایpsig فشار

= API ــه ی پمپ ــار طراحی بدن معی

500°F 750 در دمایpsig فشار

ــان می دهند که پمپ ــن اعداد نش ای

API را می توان برای کاربردهایی با فشار و

دمای زیاد استفاده کرد، درحالی که پمپ

ــار و دمای ANSI برای کاربردهایی با فش

کم کاربرد دارد.

کاربرد پمپ هاــیاالتی که بر مبنای انواع مختلف س

ــیله ی پمپ ها منتقل ــت به وس ممکن اس

شوند، کاربردهای متعددی را نیز می توان

ــا درنظر گرفت که این کاربردها برای آن ه

عبارت اند از:

هیدروکربن ها؛ ●

مواد شیمیایی؛ ●

دوغاب ها؛17 ●

آب. ●

هیدروکربن ها ازجمله محصوالت نفتی

به شمار می روند که به سه دسته ی سبک،

معمولی و سنگین تقسیم بندی می شوند.

در دما و فشار جو، هیدروکربن های سبک

به شکل بخار و هیدروکربن های معمولی

ــکل مایع و هیدروکربن های سنگین به ش

ــیار غلیظ یا حتی به صورت ــکل بس به ش

جامد موجود هستند.

مواد شیمیایی عبارت اند از: اسیدهای

ــیدکننده که قوی و عوامل قلیایی یا اکس

ــرای محیط ــزات و هم ب ــم برای تجهی ه

ــیار مخرب و زیان آور هستند. ــت بس زیس

ــدت تخریب و میزان زیان آوربودن این ش

مواد به اندازه ای است که در صورت نشتی

به داخل ساختمان ممکن است، پرسنل

ساختمان نیز در معرض خطر قرار بگیرند.

دوغاب از مخلوط ذرات جامد در یک

ــن مایع معموال ــت می آید. ای مایع به دس

ــاب در محصوالت و مواد ــت. دوغ آب اس

بازیافتی متعددی وجود دارد.

ــیاالتی مانند آن (نظیر برخی آب و س

مواد شیمیایی مالیم) برای محیط زیست

و تجهیزات مکانیکی هیچ ضرری ندارند و

کار با آن ها نیز آسان است.

ــت سیاالت با خاصیت در صورت نش

ــرون پمپ، ممکن ــاد به بی خورندگی زی

ــمی مختلفی ــت، بخار و مایع های س اس

ــدن بخار، ــود. برای مثال آزادش تولید ش

برای هیدروکربن هایی که در وضعیت جوی

ــوند، خطر همیشگی به بخار تبدیل می ش

به شمار می رود، همچنین می توان به دیگر

ــاره کرد که ممکن ــیمیایی ای اش مواد ش

ــیار زیاد ــرض دماهای بس ــت، در مع اس

ــه توده ی بخار ــرار بگیرند. در صورتی ک ق

آزادشده در معرض جرقه قرار بگیرد؛ حتی

ممکن است، آتش بگیرد یا منفجر شود.

درنتیجه، هنگام کار با این سیاالت،

ــب پمپ و عالوه بر توجه به بازدهی مناس

ــیب های محیطی، باید به جلوگیری از آس

ــه یکی از ــری نیز توجه کرد ک ــکات دیگ ن

این موارد، ایمنی کارکنان است؛ بنابراین

API ــپ ــپ ANSI و پم ــاب پم در انتخ

ــیال و همچنین باید ویژگی های خاص س

شرایط کارکرد18 را در نظر گرفت. یادآوری

API تصویر (2) طرحی از پمپ فرآیندی

صفحه ۱۵ - شماره ۴۳

می کنیم که تفاوت اصلی بین این پمپ ها

ــات ــاوت در مالحظ ــی از تف ــتر ناش بیش

طراحی بدنه ی آن هاست.

بدنه ی پمپ19 API و ANSI ــپ ــوع پم ــر دو ن ه

ــعاعی بدنه ای دوتکه دارند که به صورت ش

به دو نیمه تقسیم می شود. بدنه ی بیشتر

یکپارچه ــورت به ص ــک کوچ ــای پمپ ه

ــئله به ویژه ــن مس ــود. ای ــاخته می ش س

ــدق می کند که ــی ص ــاره ی پمپ های درب

میزان جریان20 و سرعت کمتری دارند.

ــاهده همان طورکه در تصویر (3) مش

ــال در مرکز ــد، پروانه ی پمپ کام می کنی

ــه با ــت و درمقایس حلزونی قرار نگرفته اس

ــراف دارد. نزدیک ترین ــی انح مرکز، کم

قسمت پروانه به جداره ی داخلی حلزونی،

ــرش جریان21 نامیده اصطالحًا ناحیه ی ب

ــت ــمت و در جه ــن قس ــود. از ای می ش

ــاعت، شکل خالف حرکت عقربه های س

ــه ی پمپ به صورت تدریجی به مارپیچ بدن

ــه می چرخد و درنهایت، حلزونی دور پروان

پمپ کامل می شود. به این ترتیب، دهانه ی

ــتای مرکز ــت در راس خروجی پمپ درس

حلزونی قرار می گیرد و با چرخش پروانه در

داخل حلزونی، سیال به جریان درمی آید.

ــی بدنه از ــدن جداره ی داخل با دورش

ــطح حلزونی با نرخی متناسب با پروانه، س

نرخ دهش22 سیال از پروانه افزایش می یابد

و به این ترتیب، سرعت ثابتی پیرامون پروانه

ــود. به این ترتیب، هنگامی که ایجاد می ش

سیال به قسمت دهش پمپ می رسد، انرژی

سرعتی آن به انرژی فشاری تبدیل می شود.

ــکل ش ــده، یادش ــوارد م ــر عالوه ب

ــپ باعث توزیع ــرد حلزونی پم منحصربه ف

ــاری غیریکنواخت در اطراف پروانه نیز فش

می شود که خود منجر به عدم تعادل پروانه

ــول پروانه و در ــاری23 ح تحت بارهای فش

ــفت پمپ24 می شود که زاویه ای عمود بر ش

ــیله ی محور و یاتاقان ها25 این بار باید به وس

ــود. در سال های اخیر تالش های خنثی ش

ــدن این مشکل ــم گیری برای کمترش چش

به عمل آمده است.

ــپ عبور ــه جریانی از پم ــی ک هنگام

نمی کند، برآیند بارهای نامتعادل26 حداکثر

مقدار خود را دارند و با نزدیک شدن میزان

ــپ به نقطه ی بازدهی جریان عبوری از پم

ــار به تدریج ــدار این ب ــه (BEP27) مق بهین

کاهش می یابد؛ اما در صورتی که پمپ خارج

ــه بهره برداری ــدوده ی بازده ی بهین از مح

ــددا افزایش پیدا ــود، مقدار این بار مج ش

می کند؛ اما در این وضعیت، بار یادشده در

جهت مخالف همان سطح اعمال می شود.

ــکالت مرتبط ــای مربوط به مش آزمایش ه

ــان می دهد که ــور28 نش ــا خمیدگی مح ب

صفحه ی شعاعی که بار نامتعادلی روی آن

اعمال می شود، در مقایسه با ناحیه ی برش

جریان در داخل حلزونی پمپ، در موقعیت

ــالف جهت گردش ــا 60درجه در خ تقریب

عقربه های ساعت قرار دارد.

API ــتر پمپ های بزرگ طراحی بیش

ــورت می گیرد و ــه ص ــی دوگان ــا حلزون ب

به این ترتیب بارهای وارده بر حلزونی پمپ

ــار ــا میزان جریان و فش ــی ب در واحد های

ــود (تصویر 4). ــاد توزیع می ش ورودی زی

این هدف با خنثی کردن بارهای نامتعادل

ــک از حلزون ها تحقق ــل هم در هری مقاب

می یابد. هرچند که این کار، بازدهی پمپ

ــه با ــد؛ اما در مقایس ــی کم می کن را کم

ــت آمده، افزایش قابلیت اطمینان29 به دستصویر (3) طرحی از پمپی با حلزونی تکی

صفحه ۱۶ - شماره ۴۳

بهای ناچیزی محسوب می شود.

ــه ی ــای بدن ــر از ویژگی ه ــی دیگ یک

ــش از باال/ ــش مک ــای API، آرای پمپ ه

ــت که در آن، دهانه ی دهش از باال30 اس

ــمت فوقانی بدنه و در مکش پمپ در قس

مجاورت دهانه ی دهش قرار می گیرد.

در پمپ های خطی عمودی31، دهانه ی

ــمت مقابل مکش در کنار پمپ، اما در س

دهانه ی دهش قرار می گیرد و به این ترتیب

ــد. عیب این ــری خطی ایجاد می کن ظاه

شیوه طراحی پمپ ها در آن است که «هد

ــی مثبت خالص پمپ» الزم، که به مکش

ــان ــار آن را به صورت NPSH32 نش اختص

ــد، اغلب به میزان درخور توجهی می دهن

از NPSH پمپ های مکشی بیشتر خواهد

بود. در پمپ های خطی عمودی، به منظور

ــی33 موجود در جبران افت های اصطکاک

مسیر مارپیچ حلزونی پمپ، از فلنج سمت

NPSH ــدار ــز پروانه، مق ــا مرک مکش ت

بیشتری الزم است.

ــی عمودی در ــه، پمپ های خط البت

ــی مزیت ــای غیرخط ــه با پمپ ه مقایس

ــه آن، حذف ــد ک ــی دارن ــور توجه درخ

ــی ریزی برای ــیون و شاس نیاز به فونداس

ــن و در نتیجه، ــپ روی زمی ــتقرار پم اس

ــت. ــای مرتبط با آن اس ــش هزینه ه کاه

تصویر (5) طرحی از پمپ خطی عمودی

مزیت دیگر این پمپ ها، به حداقل رساندن

ــتقرار و نصب پمپ ــای الزم برای اس فض

ــت. مدل های قدیمی پمپ های خطی اس

ــیاری از آن ها در سرتاسر که هنوز هم بس

ــوند، مجهز به یک ــتفاده می ش جهان اس

ــور پمپ نبودند و ــان مجزا برای مح یاتاق

ــا روی یاتاقان های موتور محور آن ها صرف

قرار می گرفت. همان طورکه در تصویر (5)

ــت، امروزه مدل های نشان داده شده اس

ــی طراحی و ــری از پمپ های خط جدیدت

ــوند که در آن ها به واسطه ــاخته می ش س

قرارگیری یاتاقان های پمپ بین کاسه نمد34

و کوپلینگ35، پایداری و قابلیت اطمینان

ــزان قابل مالحظه ای افزایش پمپ به می

پیدا می کند.

بدنه های توزیع کننده ی جریان63

ــامل طرح دیگری از بدنه ی پمپ ها ش

ــا قابلیت توزیع جریان یک بدنه ی مدور ب

ــت که در آن مسیرهای داخلی سیال اس

برای تبدیل انرژی سرعتی به انرژی فشاری،

پیش از خروج سیال از سمت دهش پمپ

ــوند. در این شیوه، پروانه استفاده می ش

به طور هم مرکز در قسمت مرکزی حلزونی

ــاختار و توزیع کننده قرار می گیرد. این س

معموال در پمپ های چندمرحله ای37 افقی

و عمودی استفاده می شود.

ــودی38، ــی عم ــای توربین در پمپ ه

پره های توزیع کننده39 با آرایشی متفاوت،

ــابه استفاده می شود. اما با یک هدف مش

ــت پروانه، ــوع طراحی، با حرک ــن ن در ای

ــال ــه ی پمپ ارس ــه داخل بدن ــیال ب ستصویـر (6) طرحی از بدنـه ی توزیع کننده

جریان

داخلـی سـاختار از طرحـی تصویـر (7) پمپ های توربینی عمودی

توزیع کنندهتوزیع کننده

تصویر (4) طرحی از پمپی با حلزونی دوگانه

صفحه ۱۷ - شماره ۴۳

پوششپوشش

بدنهبدنه

رابطرابط

ANSI تصویر (8) طرح متداول بدنه/پوشش پمپ های

پوششپوشش

بدنهبدنه

رابطرابط

تصویر (9) پمپ توزیع کننده API معمولی/ پوشش

ــار بیش ازحد به ــدن فش ــورت واردآم ص

ــه ترک خوردگی44 ــپ، منجر ب بدنه ی پم

رابط پمپ نیز خواهد شد.

،API ــر (9) در پمپ های طبق تصوی

ــتقیما به بدنه ی پمپ ــش پشتی مس پوش

ــر آب بندی ــود و از یک واش محکم می ش

ــز ــاالت فلزبه فل ــراه اتص ــاری54 به هم فش

ــب، رابط ــود. به این ترتی ــتفاده می ش اس

ــتی پمپ ــش پش ــتقل به پوش به طور مس

ــار ــود و تاثیر چندانی بر فش محکم می ش

اعمالی به بدنه ی پمپ برجای نمی گذارد.

پایه

،API و ANSI تفاوت دیگر پمپ های

ساختار پایه46 آن هاست. بدنه ی پمپ های

ــرار می گیرند که ــی ق ANSI روی پایه های

ــرون می آید و به ــمت زیرین بدنه بی از قس

ــود؛ اگر از ــپ محکم می ش ــی47 پم شاس

ــا در کاربردهایی با دمای زیاد این پمپ ه

ــود، بدنه پمپ از ناحیه پایه ــتفاده ش اس

ــده و منجر به ــط ش ــمت باال منبس به س

ــدید در بدنه ایجاد تنش های گرمایی48 ش

ــن تنش ها بر قابلیت ــود که ای پمپ می ش

ــذار خواهد بود؛ اما اطمینان پمپ تاثیرگ

ــود تنش های ــای کم به دلیل نب در دماه

حرارتی یادشده، چنین مشکالتی به وجود

نخواهد آمد.

API ــای پمپ ه ــر، دیگ ــوی س از

ــمت مرکزی بدنه، به صورت افقی در قس

ــی قرار می گیرد و به پایه های روی پایه های

ــوند که این پایه ها بخشی زیرین پیچ می ش

ــد. ــکیل می دهن ــپ را تش ــی پم از شاس

استفاده از این شیوه، موجب می شود که

پمپ های API قابلیت کارکرد مطلوبی را

ــیار زیاد نیز داشته باشند. در دماهای بس

در این باره، با قرارگرفتن پمپ در معرض

ــاط قطعات دماهای کارکرد فراوان، انبس

ــود و پره های توزیع کننده ی موجود می ش

در داخل بدنه، سیال را به قسمت مرکزی

ــه بخش دهش ــه ی بعدی پمپ یا ب طبق

پمپ می فرستند.

ساختار پوشش پشتی پمپ ها

از تفاوت های مهم بین بدنه ی پمپ های

API و ANSI روش محکم کردن پوشش

ــت. ــه بدنه ی پمپ اس ــا ب ــتی40 آن ه پش

همان طورکه در تصویر (8) نشان داده شده

است، ساختار پمپ های ANSI به گونه ای

است که واشر آب بندی41 و پوشش پشتی

پمپ به وسیله ی تبدیل پوسته ی یاتاقان42

که معموال از جنس چدن است، در مقابل

ــرد. به این ترتیب ــه ی پمپ قرار می گی بدن

ــطوح جفت شونده43، در فاصله ای بین س

رابط پوسته ی یاتاقان و بدنه ی پمپ ایجاد

ــود که می تواند، باعث محکم نشدن می ش

ــود. این امر در ــب پیچ و مهره ها ش مناس

صفحه ۱۸ - شماره ۴۳

ــمت باال و پایین خط مرکزی فلزی در قس

بدنه صورت می گیرد و به این ترتیب کمترین

ــود؛ لذا ساختار ــار به بدنه وارد می ش فش

ــده موجب افزایش قابلیت اطمینان یادش

پمپ در دماهای زیاد می شود.

ــرای کار ــای API ب ــت پمپ ه قابلی

ــمت ــرد فراوان در قس ــای کارک در دماه

ــاهده می شود. ــته ی یاتاقان نیز مش پوس

ــته ی یاتاقان این پمپ ها، در مقایسه پوس

ــیار ــی بس ــای ANSI طراح ــا پمپ ه ب

ــتفاده از ــتحکم تری دارد و امکان اس مس

ــده49 با ظرفیت ــیرهای آب خنک کنن مس

بیشتر آب خنک کننده را دارد.

پی نوشت1. Pump2. System Operating Pressures3. Centrifugal Pump

4. Single Stage5. End Suction Pumps6. Impeller7. Pump Volute8. Centrifugal Force9. Fluid Discharge10. Volute Casing11. Pressure Energy12. American National Standards Institute13. American Petroleum Institute14. Chemical Process Applications15. Vertical Shaft16. Design Pressure17. Slurries18. Operating Conditions19. Pump Case20. Flow Rate21. Cut-Water22. Discharge Rate23. Thrust Loads24. Pump Shaft25. Bearings26. Resultant Unbalanced Loads27. Best Efficiency Point28. Shaft Deflection

29. Reliability30. Top Suction / Top Discharge Arrangement31. Inline Vertical Pumps32. Net Positive Suction Head33. Friction Losses34. Stuffing Box35. Coupling36. Diffuser Casings37. Multistage Pumps38. Vertical Turbine Pump39. Diffuser Vanes40. Back Cover41. Gasket42. Bearing Frame Adaptor43. Mating Faces44. Fracture45. Compression Gasket46. Mounting Feet47. Baseplate48. Thermal Stresses49. Cooling Jackets

ادامه دارد...

مقدمهاماکن ــوع مطب تهویه ــتم های سیس

ــع رف ــه ب ــزم مل ــتی، بهداش ــت مراقب

ــای متنوعی با ــا و رعایت کارکرده نیازه

ــتانداردهای عملکرد باال هستند که از اس

بسیاری جهت ها منحصر به ساختمان هایی

است که در آن کار می کنند. احتماال هیچ

ــتم تهویه مطبوع ــرد دیگری از سیس کارب

ــه ــاختمان ب ــاز س ــد ساخت وس در فراین

ــتانی مهم و حیاتی ــدازه کاربرد بیمارس ان

ــالمت انسان ــت؛ زیرا با ایمنی و س نیس

رابطه دارد. تنوع و سطح باالی تقاضاها از

سیستم های تهویه مطبوع، ماهیت بارها و

شرایط طراحی، الزامات برای قابلیت اتکا،

بهداشت سیستم و نیاز به تقابل با طیفی

از سیستم های ساختمانی پیچیده، همه

دست به دست هم داده اند و باعث می شوند

که طراحی سیستم تهویه مطبوع چالشی

منحصربه فرد باشد. قصد ما در اینجا ارائه

ــی درخصوص تقاضاها و مقدمه ای اجمال

خدمات خواسته شده از سیستم های تهویه

ــتی و همچنین ــوع، مراقبت بهداش مطب

ــوص مالحظات ــه درخص ــی خالص بحث

طراحی برجسته تر آن است.

خدمات تهویه ای مورد نیاز

ــاختمان ها، ــواع س ــد دیگر ان همانن

ــوع مکان های ــه مطب ــتم های تهوی سیس

ــتی ملزم به ایجاد شرایط مراقبت بهداش

ــرل دما، ــق کنت ــی از طری ــاه محیط رف

ــبی، سروصدا جابه جایی هوا، رطوبت نس

ــت. کنترل و کنترل بوهای نامطلوب اس

ــایش فردی، محیطی، نه تنها در ارائه آس

ــودی نیز ــد بهب ــهیل فراین ــه در تس بلک

ــاده تر، بیماری که مهم است: به زبان س

ــودگی می کند سریع تر درمان احساس آس

ــود. عالوه براین، سیستم های تهویه می ش

ــتی برای ــن مراقبت بهداش مطبوع اماک

ــی از وظایف، رویه ها و ــتیبانی از طیف پش

سیستم های حیاتی برای بهداشت و ایمنی

از جمله مواد زیر، مطالبه می شوند:

کنترل عفونت: اماکن طبی، جاهایی ●

ــبتا سطوح ــتند که در آن ها نس هس

باالیی از میکروارگانیسم های پاتوژنیک

(بیماری زا) تولید می شوند و بنابراین

ــخت گیرانه و ــای س ــه رویه ه ــاز ب نی

ــت از اجتماع کارکنان کنترل و حراس

ــتم های سیس ــت. اس ــاران بیم و

ــی از چندین ابزار و تهویه مطبوع یک

ــتفاده در کنترل فرایندهای مورد اس

عفونت هستند.

کارکردهای ● بـرای محیطـی کنتـرل

طبی خاص: برخی کارکردهای طبی،

ــا فرایندهای بهبود نیاز به درمان ها ی

شرایط دمایی یا رطوبت نسبی محیط

کنترل شده دارند که این سطح، از حد

آسایش فردی فراتر می رود.

ــیاری از تجهیزات ● کنترل خطـر: بس

ــوند ــامل کارکردهایی می ش طبی ش

ــیمیایی، دودها یا ــه در آن مواد ش ک

ــوند که مواد معلق در هوا ایجاد می ش

ــتی یا ایمنی را ایجاد خطرات بهداش

مطبوع ــه تهوی تجهیزات ــد. می کنن

ــی برای حذف، ــن کارکردهای در چنی

ــردن غلظت این ــودداری و رقیق ک خ

ــطح ایمنی آالینده ها در محیط تا س

استفاده می شوند.

ــتم های تهویه ● ایمنـی جانـی: سیس

ــخیص و جلوگیری از ــوع در تش مطب

آتش سوزی و دود سهیم بوده و ممکن

ــت، برای تخلیه و جداکردن دود اس

ــا (ایوان) یا دریچه های خروجی از آتری

ــوند. سیستم های کنترل استفاده ش

دود مهندسی شده ممکن است، برای

کنترل فشارهای ناحیه ای پیچیده به

کار روند.

بسته به نوع اماکن طبی، مشخصات

ــار و ماهیت روش های طبی جمعیت بیم

ــدوده و ــوند، مح ــرا می ش ــه در آن اج ک

حساسیت خدمات مورد نیاز در دسته های

فوق نیز تغییر می کنند. به همین صورت،

پیچیدگی طراحی سیستم تهویه مطبوع و

تاسيسات در خدمت

درمان

مرورى بر تهويه مطبوع اماكن مراقبت بهداشتى

قسمت اول HVAC design manual for hospitals and clinics :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۱۹ - شماره ۴۳

نیاز برای هماهنگی دقیق با طراحی دیگر

سیستم های اصلی ساختمان نیز بسته به

نوع محل تغییر می کند.

مراقبـت اماکـن اساسـی طبقه بنـدی

بهداشتی

اماکن مراقبت بهداشتی از نظر ماهیت

ــده در آن ها ــی خدمات ارائه ش و پیچیدگ

ــاده تر) بنا به درجه نسبی و (به عبارت س

ــاران تحت درمان ــیب بیم بیماری یا آس

دارای طیف متنوع و گسترده ای هستند؛

ــک دفتر طبابت عمومی محلی گرفته از ی

ــگاهی یا محلی عظیم تا مراکز طبی دانش

یا بیمارستان های تخصصی. به عنوان یک

ــرل محیطی و نقش ــون، الزامات کنت قان

ــتم تهویه مطبوع در ایمنی ــبی سیس نس

جانی و کنترل عفونت با افزایش پیچیدگی

خدمات طبیعی ارائه شده و درجه بیماری

جمعیت بیمار اهمیت بیشتری می یابد.

خطرات عفونت و ایمنیــتی با توجه به اماکن مراقبت بهداش

ماهیت جمعیت و فرایندهای آن، خطرات

زیستی، شیمیایی و تشعشعی برای ایمنی

و سالمت انسان ایجاد می کنند. خطرات

ــتی نیز ممکن ــیمیایی یا زیس ــی ش اضاف

ــده یا در ــت، از محیط طبیعی واردش اس

داخل ساختمان از مواد و تجهیزات در اثر

ــوند. طراحی یا نگهداری ضعیف ایجاد ش

ــیمیایی بالقوه ــی از خطرات ش نمونه های

ــی با خورندگی ــامل مواد و محلول های ش

ــگاه و فرایندهای ــت که در آزمایش باالس

ــوند. نشتی ــتفاده می ش عفونت زدایی اس

ــی و مونوکسید کربن یا دیگر گاز بی هوش

ــای هوای ــراق به ورودی ه ــای احت گازه

خارجی وارد می شوند. خطرات تشعشعی

ــته ای که به طور می توانند از داروهای هس

ــوند یا ــار می ش ــا آن ها رفت ــب ب نامناس

ــعه ایکس با حفاظ ناکافی فرایندهای اش

ــترده ــوند. در اینجا به طور گس ــاد ش ایج

ــی از ــتی ناش ــرات زیس ــرل خط ــه کنت ب

باعث که می پردازیم میکروارگانیسم هایی

در ــده (اخذش ــتانی بیمارس عفونت های

ــوند. عبارت آالینده بیمارستان ها) می ش

ــاره به خطرات ــال اغلب برای اش به هرح

ــک از منابع ــی از هری موجود در هوا ناش

استفاده می شود.

منابع ارگانیسم های عفونی

ــم های ــع مهم میکروارگانیس از مناب

ــتی، پاتوژنیک در محیط مراقبت بهداش

ــری ــت که از بیماری های مس بیماری اس

ــن چندین منبع ــرد. عالوه برای ــج می ب رن

ــر از عفونت ــوه دیگ ــنده مهم و بالق کش

ــل روی ــای ناق ــد از میکروب ه عبارت ان

ــا منابع آب ــوای خارجی ی ــان، ه هر انس

ــد میکروبی در خود ــوده و تکثیر یا رش آل

ــل، محیط ــر این عوام ــاختمان. در اث س

مراقبت بهداشتی اغلب غلظت های نسبتا

ــبت ــم ها را به نس باالیی از میکروارگانیس

ــی دیده ــاختمان های معمول ــه در س آنچ

ــبت به اشخاصی که می شود، دارند. نس

ــم ها قرار ــن میکروارگانیس ــرض ای در مع

ــتعد ــتر مس ــد، بیماران زیر بیش می گیرن

ــای تهدیدکننده از طریق گرفتن عفونت ه

مسیرهای بالقوه مختلف هستند.

ــی از ● ــای باز ناش ــا زخم ه ــاران ب بیم

جراحت، سوختگی یا جراحی؛ فرصتی

ــرای میکروب ها فراهم می کنند تا از ب

ــظ بدن، یعنی ــش بیرونی محاف پوش

پوست عبور کنند.

ــتم ایمنی ● ــی بیماران، سیس در برخ

ــط بیماری، آسیب طبیعی بدن توس

یا درمان های پزشکی تضعیف می شود

ــش قابلیت بدن در ــه منجر به کاه ک

ــود. بدترین ــا عفونت می ش مبارزه ب

ــوارد بیماری ــت در این گونه م وضعی

ــتم ایمنی ضعیف شده (مانند با سیس

بیماران پیوند مغزاستخوان) است که

ــه از کار افتادن ــت منجر ب ممکن اس

سیستم ایمنی بدن وی شود.

ــری مانند حصبه و ● ــای مس بیماری ه

ــوم خطرناک ــان که برای عم آبله مرغ

در نظر گرفته نمی شوند، خطر بزرگی

ــوب برای جنین مادران حامله محس

می شوند که ممکن است این عفونت

را مثال از طریق تماس با دیگر بیماران

در اتاق انتظار دریافت کنند.

ــاران محدود ــه بیم ــر عفونت ب خط

مخصوصا و مالقات کنندگان ــود. نمی ش

ــادگی از ــتی به س کارکنان مراقبت بهداش

ــرایط و ابزار در معرض طریق طیفی از ش

بیماری های مسری قرار می گیرند.

روش های انتقال: تماس مستقیم و هوایی

ــت از طریق دو ــن اس ــاری ممک بیم

ــود: تماس مستقیم روش مهم منتقل ش

(از جمله بلع) و هوایی. روش های انتقال

ــی و ــم عفون ــت ارگانیس ــق ماهی از طری

ــات آن در داخل محیط نحوه ورود یا حی

ساختمان مشخص می شود.

ــتقیم ــاس مس ــق تم ــال از طری انتق

ــود که پاتوژن ها از هنگامی حاصل می ش

طریق زخم، جراحت های باز یا محل های

ــم ها و...) از قابل نفوذ بدن (دهان، چش

ــحات ــت آلوده، ترش طریق تماس با دس

ــرفه یا ــه یا س عفونی بدن، قطرات عطس

دیگر اشیای دارای عفونت وارد بدن شود.

ــای ابتالی تماس نمونه هایی از فرصت ه

مستقیم عبارت است از:

ــد هنگامی که ● تمـاس دسـتی: مانن

دست آلوده با یک منبع عفونت (یک

صفحه ۲۰ - شماره ۴۳

ــوده و...) ــطح تجهیزات آل بیمار، س

ــم تماس حاصل کرده و خود ارگانیس

ــمت های قابل را هنگام تماس با قس

نفوذ بدن خود یا دیگران منتقل کند.

تمـاس قسـمت های نفوذپذیر بدن با ●

ترشـحات عفونـی آن: چنین امری

ــش تصادفی ــت در پاش ــن اس ممک

ــک نمونه ــوده از ی ــون آل ــرات خ قط

آزمایشگاهی رخ دهد.

ــک ● ی آن در ــه ک سـرنگ: تزریـق

ارائه کننده خدمات مراقبت بهداشتی

به طور تصادفی سرنگی آلوده را به خود

یا دیگران می زند.

انتقـال از طریق حشـرات: از طریق ●

ــتقیم پاتوژن ها از نیش یا انتقال مس

ــحات حیوانی ماده آلوده (زباله، ترش

ــازی ــطوح آماده س و...) به غذا یا س

غذا.

عفونـی ● مایـع قطـرات بـا تمـاس

به وجودآمـده از عطسـه، سـرفه یا

گفت وگو با بیماران مسـری: بسیاری

ــرم و اندازه ــرات دارای ج ــن قط از ای

ــتند که ــرون) هس ــتر از 5 میک (بیش

باعث می شوند، سریعا در هوا ته نشین

ــوند و قابلیت ابتال کنندگی آن ها را ش

تا شعاع چندین پا محدود کنند. یک

عطسه معمولی می تواند 100000 ذره

ــرفه کردن معلق در هوا تولید کند، س

ــد 10000 ذره معلق در دقیقه می توان

تولید کند.

ــمت ــان داده اند که قس مطالعات نش

اعظم امراض بیمارستانی ناشی از تماس

ــتند که مهم ترین علت آن ــتقیم هس مس

ــدگان خدمات ــت های آلوده ارائه کنن دس

درمانی است.

ــا در اثر تنفس ــی عموم انتقال هوای

ــرم و اندازه کم ــا مواد معلق با ج ذرات ی

ــخیص است که (1-5 میکرون) قابل تش

ــدازه در هوا معلق بمانند. می توانند بی ان

ــی، هاگ ها و ویروس ها باکتری های عفون

ــادی در قالب های بزرگ تر از یک به طور ع

ــوند، میکروب منفرد در هوا منتقل می ش

ــال از طریق مالزمت با ذرات و گردهای مث

ــلول های ــی مانند دوده، س ــی و غیرآل آل

ــه باقی مانده ــتی یا ذرات قطره ای ک پوس

قطرات مایع معلق در هوا هستند. ذرات با

این اندازه به سادگی تا اعماق ریه ها تنفس

می شوند که در آنجا در یک میزبان مستعد

ــدازه کافی باال می تواند یا در غلظت به ان

بر سیستم ایمنی بدن غلبه کنند و باعث

ــوند. ابزارهای متداول انتقال بیماری ش

هوایی شامل موارد زیر هستند:

عطسه، سـرفه و گفت وگو با شخص ●

ــث تولید ذراتی مبتـال: این موارد باع

ــبک ــه اندازه کافی س ــود که ب می ش

ــق بمانند. ــوا معل ــا در ه ــتند ت هس

بدین ترتیب این فعالیت ها عفونت را از

ــیر مستقیم و هوایی پخش هر دو مس

می کنند.

میکروب هـای ● مجـدد تعلیـق

محبـوس در محـل طبیعـی در هوا:

ــه در گردوغبار یا ــن میکروب ها ک ای

ــواد اثاثیه (از ــاختمان، م خاکروبه س

ــش تخت ها)، تجهیزات و جمله پوش

ــین یا محبوس روکش اتاق ها، ته نش

شده اند، از طریق فعالیت هایی مانند

ــواب، نگهداری و ــردن رختخ مرتب ک

کارهای ساختمانی آزاد می شوند.

تعلیق قطـرات آب آلـوده در هوا: از ●

طریق سردوشی، رطوبت زن افشانه ای

ــزات تبرید تبخیری (از جمله یا تجهی

ــن). تعلیق ذرات یا برج های خنک ک

ــن می تواند از قطرات عفونی همچنی

طریق عملیات جراحی یا کالبدشکافی

رخ دهد؛ مخصوصا عملیاتی که شامل

ابزار برش یا سایش برقی باشند.

انسـان: ● پوسـت ذرات روی حمـل

ــرخ حدود 1000 ــان معمولی با ن انس

ــتی در سال این مواد را وارد تکه پوس

محیط می کند (هامبروس 1988).

تجهیـزات ● در (بازسـازی) تشـدید

جریان هوای تهویه مطبوع: مخصوصا

و ــت رطوب آن در ــه ک ــی ناحیه های

صفحه ۲۱ - شماره ۴۳

ــوند، مانند: ــع می ش ــار جم گردوغب

ــینی قطره گیر کویل های سرمایی، س

ــای عایق ه و ــوب مرط ــای فیلتره

متخلخل کانال که در معرض رطوبت

مستقیم قرار دارند.

این مسیر هوایی عفونتی است که در

آن سیستم تهویه مطبوع به عنوان قسمتی

ــی اماکن ــرل عفونت کل ــات کنت از اقدام

مراقبت بهداشتی بیشترین تاثیر را دارد.

طبقه بندی براساس دوز دریافتی

ــرای ــتی ب ــت بهداش ــع مراقب مراج

ــطوحی را برای ــا س ــدادی از پاتوژن ه تع

دوز دریافتی (میزان در معرض آن پاتوژن

ــخص کرده اند که بیانگر قرار گرفتن) مش

ــا تعداد ــی ی ــم های عفون ــداد ارگانیس تع

ــتند که ــم هوا هس ــر واحد حج ــا ب آن ه

ــای قابل توجه بیماری را در افراد تهدیده

ــخص می کنند. سطح عملکرد سالم مش

ــاخص های قابلیت بالقوه CDC از این ش

ــت. برای ــبی یا قابلیت ابتالس ابتالی نس

مثال سطح عملکرد CDC برای توبرکلوز

باسیلوس یا ویروس ابوال 0.1 واحد عفونی

ــت که ــم منفرد) اس (یک میکروارگانیس

ــای نمونه هوا قابل ــر یک از حجم ه در ه

ــت؛ این میکروارگانیسم های تشخیص اس

ــوارد م ــنده ترین کش ــه جمل از ــاص خ

به حساب می آیند. دوز ابتال نیز یکی دیگر

از این گونه شاخص هاست و بسته به گونه

میکروارگانیسم ها از یک میکروب منفرد تا

هزاران میکروب تغییر می کند.

کنترل عفونت

رویکرد کلی

ــتی از ــت بهداش ــان مراقب متخصص

ــزات اختصاصی ــیعی از تجهی ــف وس طی

ــتفاده کرده و ــی اس و کنترل های مهندس

ــیوه ها، رویه ها و تکنیک های عملیاتی ش

سخت گیرانه ای را به منظور کنترل عفونت

ــزات و رویه های ــد. تجهی ــت می کنن رعای

کنترل عفونت توسط مراجع دولتی، فدرال

ــه همچنین ــوند ک و ایالتی تنظیم می ش

استانداردهایی را برای کنترل های مهندسی

ــهری وضع می کنند. عالوه براین، دفاتر ش

ــن اعتبار ــیون ائتالفی تامی مانند کمیس

(JCAHO) سازمان های مراقبت بهداشتی

ــرل عفونت ــن کمیته های کنت و همچنی

ــان کنترل ایمنی و خانگی به عنوان مراقب

عفونت عمل می کنند.

برخـی روش هـای کنترل عفونت شـامل

موارد زیر می شوند:

ابزارها، لوازم و موارد جراحی، درمان ●

ــی، در ــخیص تهاجم ــکی و تش پزش

ــتریلیزه کردن یا ــات اس معرض عملی

عفونت زدایی باالی سطح فرایندهای

ــد و از آلودگی حفاظت ــرار می گیرن ق

ــه محفظ در ــه اینک ــا ت ــوند می ش

دربسته ای در بسته بندی های استریل

استفاده شوند.

اماکن دستشویی و ضد عفونی جراحی ●

ــت های دس ــتی کردن بهداش ــرای ب

ــت مراقب ــات خدم ــدگان ارائه کنن

بهداشتی قبل از تماس با بیمار فراهم

می شوند.

ــش های ● پوش ــر دیگ و ــد پیش بن

ــتریل از جمله ماسک ها مو و پا و اس

ــنل جراحی را دستکش ها اندام پرس

می پوشانند.

ــک ● تکنی و ــتریل کردن اس ــک تکنی

ــل جراحی ــول عم ــی در ط ضدعفون

ــی انجام ــای تهاجم ــر روش ه و دیگ

می شود.

روی ● ــی صنعت و ــی دولت ــای رویه ه

ــن دورانداخت و ــار انب ــی، جابه جای

ــی مانند لباس های مواد بالقوه عفون

نمونه های ــرنگ ها، س استفاده شده،

ــوالت خونی کنترل پاتولوژی و محص

دارند. این مقررات، همچنین الزامات

ــخصی را برای ــزات حفاظت ش تجهی

تعریف ــتی بهداش مراقبت ــران کارگ

می کنند.

ــزات ثابت در ● ــاق و تجهی ــطوح ات س

ــخیص، جراحی اتاق های درمان، تش

ــی قبل از ــای تهاجم ــر روش ه و دیگ

ــوند. دیگر ــتفاده بهداشتی می ش اس

بهداشتی سازی، پاکسازی، رویه های

و ــی عفونت زدای ــویی، رختش

ــز در کل ــای عمومی نی تمیزکاری ه

رعایت ــتی بهداش ــت مراقب ــن اماک

می شوند.

زمین این اماکن و برنامه گردش کاری ●

ــود که ــوری طراحی می ش عموما ط

ــل رفت وآمد موارد تمیز و کثیف تداخ

صفحه ۲۲ - شماره ۴۳

ــاند و محل نگهداری را به حداقل برس

ــداری مواد تمیز و ــی برای نگه مجزای

آلوده فراهم شود.

موارد تشخیص داده شده یا مشکوک ●

به بیماری مسری در فضاهای قرنطینه

بیماری ایزوله می شوند که خاصه برای

ــش عفونت طراحی ــری از پخ جلوگی

شده اند.

ــتم های ایمنی ● ــاران دارای سیس بیم

ــه ایزول ــای فضاه در ــده تضعیف ش

ــوند و تحت ــتری می ش حفاظتی بس

ــرار می گیرند که برای حذف درمان ق

پاتوژن های هوایی طراحی شده اند.

کنترل جریان هوای جهت دار (جریان ●

ــار)، تصفیه، هوا به دلیل اختالف فش

تخلیه هوا و دریچه گذاری های کاهش

غلظت (تهویه به روش کاهش غلظت)

ــی برای به عنوان کنترل های مهندس

ــزان قرارگرفتن در ــردن می حداقل ک

ــی به کار ــای هوای ــرض آالینده ه مع

می روند.

ــط، در ● ــبی محی ــا و رطوبت نس دم

ــمت های فضاهای جراحی و دیگر قس

ــته نگهداش ــدوده ای مح در ــم مه

ــتم ــود که به کارکردهای سیس می ش

ــت ــی بدن کمک کرده یا از زیس ایمن

پاتوژن ها جلوگیری کند.

ــت کامل نیست؛ اما سعی این فهرس

ــان ــه نش ــی را ک ــای عمل دارد واقعیت ه

ــوع یکی از ــتم تهویه مطب می دهد سیس

ــرل عفونت ــم برنامه کنت ــای مه مولفه ه

ــر ارائه ــیم کند. عالوه ب ــت، ترس کلی اس

ــال، مانند اعمال ــای عفونت فع کنترل ه

ــر که در ــرل عفونت آخ ــار روش کنت چه

ــده اند، یک سیستم تهویه باال فهرست ش

ــده ــوع که به طور صحیح طراحی ش مطب

ــه جلوگیری ــد با کمک ب ــت، می توان اس

ــاختمانی ــرایط س از تقطیر آب و دیگر ش

مناسب برای رشد میکروبی، یکی از اصول

ــتی ساختمان باشد. بالعکس مهم بهداش

ــوع که ضعیف ــتم تهویه مطب ــک سیس ی

ــده باشد، می تواند فرصت های طراحی ش

بی شماری نه تنها در خود ساختمان، بلکه

در خود سیستم برای تولید ارگانیسم های

پاتوژنی فراهم کند.

نقش سیستم های تهویه مطبوع در کنترل

عفونت و خطر

ــرای کنترل ــتم تهویه مطبوع ب سیس

ــق طری از ــد می توان ــر خط و ــت عفون

ــی از جمله ــرل مهندس ــای کنت کارکرده

ــه آالینده ها، ــه کاهش غلظت، تخلی تهوی

ــت دار (جریان ــان هوای جه کنترل جری

ــار) و تصفیه و ــل اختالف فش هوا به دلی

ــبی همچنین با کنترل دما و رطوبت نس

نقش داشته باشد. در بسیاری از کاربردها

تمام یا بیشتر این کارکردها هم زمان انجام

می شوند.

Dilution) تهویـه کاهـش غلظـت

ventilation): همراه با خروج آالینده ها،

فرایند کم کردن غلظت آالینده های هوابرد

ــتفاده از تخلیه هوای ــا با اس در یک فض

ــوده و تغذیه فضا با هوای جبرانی بدون آل

ــور عمومی ــت. کارایی به ط آالیندگی اس

ــوای فضا و ــرخ تعویض ه ــب با ن متناس

راندمان نسبی سیستم های جابه جایی هوا

ــت. در اختالف هوای تمیز در کل فضاس

ــاص و ــی خ ــای طب ــاس کاربرده براس

ماهیت آالیندگی، هوای جبرانی می تواند

به طورکلی از هوای تازه (از بیرون) تشکیل

ــازه و هوای ــی از هوای ت ــا ترکیب ــود ی ش

ــتی (که به طور صحیح تصفیه شده برگش

صفحه ۲۳ - شماره ۴۳

است) باشد.

Directional) جریان هوای جهت دار

airflow): کنترل جریان هوا به داخل یا

ــور یک جهته از ــارج از یک اتاق یا به ط خ

ــده برای یک ــه تمیز تعریف ش میان ناحی

اتاق، براساس الزامات کارکردی مشخص

ــت. جریان هوای جهت دار سه کاربرد اس

اصلی دارد.

ــت دار به ● ــان هوای جه ــتقرار جری اس

ــا از فضا ــک فض ــارج ی ــل یا خ داخ

ــه آن. کنترل ــل ب ــا فضاهای متص ی

ــتقرار یک ــت دار جریان هوا با اس جه

اختالف فشار دیفرانسیلی بین فضاها

حاصل می شود. جریان هوای مستقیم

ــار ــارج از یک فضا (تنظیم فش به خ

نسبی مثبت) هنگامی به کار می رود

که نیاز به حفاظت از ساکنان یا مواد

ــی خارج از ــاق از آالینده های هوای ات

ــد. جریان هوا به داخل فضا فضا باش

ــار منفی) هنگامی به کار (تنظیم فش

ــازی ــه جلوگیری از آزادس ــی رود ک م

ــد که آالینده های داخل فضا الزم باش

به نواحی متصل به فضا پخش نشوند.

حاصل عملی اختالف فشار ویژه هوا،

ــبت به فضاهای حول آن، نه تنها نس

ــاختاربندی جریان هوای رفت/ به س

ــبی اتاق وابسته ــتی/تخلیه نس برگش

ــه هوابندی ــت؛ بلکه همچنین ب اس

ــاختمان اتاق وابستگی دارد. یکی س

ــورد پذیرش عموم برای از رویه های م

ــان هوای ــه جری ــیدن ب تضمین رس

جهت دار بین فضاها، استقرار اختالف

75cfm (35L/s) ــل حداق ــان جری

0.01 in.w.g. ــار ــالف فش ــا اخت ی

(2.5Pa) است.

در خود اتاق ها، جریان جهت دار گاهی ●

plug) ــوان جریان قالبی اوقات با عن

laminar) ــه ای ــا جریان الی flow) ی

ــود که می تواند flow) خوانده می ش

ــرعت مخصوص ــا س ــد کمی ب تا ح

ــت حاصل ــای رف ــن، دیفیوزره پایی

ــود که جریان هوای یک جهته را تا ش

ــخصی در فضا پرتاب کند. فاصله مش

ــن چیدمان یک ــر مفهومی، ای از نظ

شست وشوی هوای تمیز فراهم می کند

تا آالینده ها را از ناحیه نفوذ تمیز خود

ــتراتژیک ــد و در نقاط اس ــذف کن ح

ــت تخلیه خروجی یا پایانه های بازگش

ــل، موقعیت دریچه های کند. در عم

ــر را روی ــت حداقل اث ــت و برگش رف

الگوی جریان هوای اتاق دارد.

کنترل جریان هوای جهت دار به عنوان ●

ــه در هواکش های دود اصل به کاررفت

ــی ــای ایمن ــگاه ها، کابینت ه آزمایش

زیستی (biosafety cabinet) و دیگر

ــه حفاظتی مخصوص تجهیزات تهوی

ــتند. این تجهیزات به طور عادی هس

ــبتا باالی ــرعت نس ــتقرار س برای اس

100fpm ــدود ــوال ح ــان (معم جری

(0.5m/s)) روی سطح کاری طراحی

ــرای انتقال ــوند که حد کافی ب می ش

ــای فرار یا معلق در و حذف آالینده ه

ــی کارگران است. هوا از ناحیه تنفس

ــر این گونه تجهیزات اطالعات دقیق ت

ــی را می توان خروجی مخصوص طب

ــی متخصصان ــریات مجمع مل از نش

بهداشت صنعتی دولتی به دست آورد.

صفحه ۲۴ - شماره ۴۳

High efficiency) تصفیـه پربـازده

ــمت اعظم ــرای حذف قس filtration)، ب

ــده ــوای تغذیه ش ــم ها از ه میکروارگانیس

استفاده می شود.

ــت که فیلترها با ● می توان انتظار داش

ــتفاده ــمی %95-%90 با اس بازده اس

ــت لکه گردوغبار (داست از روش تس

از 99.9% (ASHRAE) ــپات) اس

تمام باکتری های با اندازه ذرات مشابه

را حذف کنند. در برخی استاندارد ها

ــا در تمام فضاهای نصب این فیلتره

ــگاه بیماران ــان، معاینه و خواب درم

ضروری شناخته شده است.

فیلتر هپا حداقل با بازدهی 97.99%، ●

در هنگام تست، از عبور ذره معلق با

ــرون جلوگیری می کند قطر 0.3 میک

ــرای اتاق های ــن ب ــی قوانی و در برخ

محیط حفاظت شده و اتاق های عمل

عالوه براینکه شده اند. الزام تخصصی

در تصفیه باکتری و کپک بسیار موثر

ــتند، فیلترهای هپا همچنین در هس

ــتی که تقریبا تصفیه ویروس های زیس

ــای کمتر از 0.01 میکرون در اندازه ه

ــد و به طور عادی به ذراتی وجود دارن

ــیار ــد قطرات) با اندازه های بس (مانن

ــد ــوند، مفی ــل می ش ــر متص بزرگ ت

هستند.

ــاختمان های قدیمی با ــی س در برخ

ــدود، از مدل های قابلیت ارتقا تهویه مح

ــن هوای ــر هپا/ف ــرک ترکیب فیلت متح

ــتی برای کاربردهای قرنطینه بیمار برگش

ــتفاده ــط حفاظتی مخصوص اس و محی

ــتم های تهویه می شود. این واحد، سیس

ــزی را تقویت کرده و (در عمل) مقدار مرک

ــا ایجاد ــتری در فض ــض هوای بیش تعوی

می کنند. کارایی تمام فیلترها می تواند با

نشتی در واشرها و قاب های فیلتر تعدیل

شود.

پرتوافکنی میکروب کشی ماورا بنفش

(UVGI) به طور روزافزونی در کاربردهای

ــاهده ــی مش ــه مطبوع میکروب کش تهوی

ــم های هوابرد از ــود. میکروارگانیس می ش

ــتقیم ــن در معرض مس ــق قرارگرفت طری

UVGI در محدوده طول موج های 270-

ــرایط مناسب، از 200 نانومتر با وجود ش

ــب نابود ــدت مناس جمله مدت زمان و ش

ــوند. در حذف میکروارگانیسم های می ش

ــتی از هوای رفت یا جلوگیری از رشد زیس

ــده ــزات پرتوافشانی ش ــا روی تجهی آن ه

می توان از واحدهای هوارسان و واحدهای

ــده و فن های چرخش هوای کانال کشی ش

UVپکیج شده استفاده کرد. چیدمان های

ــطح باالتر نیز وجود دارند UVGI اتاق س

ــته سطوح باالتر یک اتاق که به طور پیوس

ــانی می کنند؛ اما از پرتوافشانی را پرتوافش

مستقیم روی سطوح سکونتی پایین تر که

در آن ها ممکن است این پرتوها خطرناک

ــد. از آنجا که ــند، جلوگیری می کنن باش

ــی از فضا پرتوافشانی می شود، فقط بخش

بسیاری از مراجع راندمان UVGI سطوح

ــد. به طورکلی، ــوال می برن باالتر را زیر س

ــور ــد به ط ــزات UVGI بای ــام تجهی تم

ــوند تا کارایی داشته مناسب نگهداری ش

ــت خروجی ــد؛ گردوغبار ممکن اس باش

ــوخته المپ را کاهش دهد. المپ های س

ــخص نیستند. به صورت عادی کامال مش

ــه ــی ک ــن، UVGI در هنگام عالوه برای

رطوبت نسبی هوا از %70 تجاوز می کند،

ــن دالیل و ــه ای ــری دارد. ب ــی کمت کارای

ــتر استانداردها دالیل محتمل دیگر، بیش

و مراجع UVGI را تنها به عنوان حفاظت

کمکی (برای سیستم های تصفیه هپا) در

ــا و برای کاربردهای ایزوله قبال بیماری ه

حفاظتی می پذیرند.

دما و رطوبت نسـبی فضا بر روی قابلیت بالقـوه عفونـت به چندیـن روش تاثیـر

می گذارد:ــان دهنده ● نش ــیاری بس ــات مطالع

ــرخ دوام ــتند که ن ــن موضوع هس ای

میکروارگانیسم های هوابرد در محیط

ــای ــدوده رطوبت ه ــی، در مح داخل

نسبی (RH) بسیار پایین یا بسیار باال

ــته به ماهیت (باکتری، ویروس، بس

ــم ها، ارگانیس ــای گونه ه و ــاگ) ه

ــواهد حاکی از آن بیشترین است. ش

است که بیشتر میکروارگانیسم ها در

محدوده میانی RH 40-%70 کمترین

قابلیت زیست را دارند.

اعتقاد بر این است که محیط هایی با ●

ــط نرخ ته نشینی، مواد رطوبت متوس

معلق عفونی را افزایش می دهند؛ یکی

ــت از دالیل احتمالی این امر این اس

ــتر ــه در محیط های با رطوبت بیش ک

قطرات معلق نسبتا سنگین، احتمال

ــک شوند، جرم کمتری دارد که خش

خود را از دست بدهند و در هوا معلق

باقی بمانند.

شرایط خشک بیش از حد نیز می تواند ●

ــش های ــدن پوش منجر به خشک ش

مخاطی روی بافت های مخصوص در

مجراهای تنفسی باال و پایین شوند که

تنفس شده ذرات حبس کردن وظیفه

ــل از ورود آن ها را به اعماق ریه بر قب

عهده دارند.

ــای عمل یا ● ــاال در اتاق ه ــای ب دماه

ــطوح رطوبت نسبی بیشتر از 60% س

می تواند منجر به تعریق بیمار شود که

ــال را از طریق ــود می تواند خطر ابت خ

روی ــود موج ــم های میکروارگانیس

پوست خود بیمار افزایش بدهد.

ادامه دارد...

صفحه ۲۵ - شماره ۴۳

صفحه ۲۶ - شماره ۴۳

دماسنج هاى مورد نياز مهندسان تاسيسات مقاالت

ــود. انتخاب ــتفاده می ش ــنج برای اندازه گیری دما اس دماس

دماسنج باید براساس کاربرد آن انجام شود. در وهله ی نخست نوع

نصب از جمله نصب مستقیم یا خواندن از راه دور را بررسی کنید.

اگر خواندن دما از راه دور مورد نظر باشد، در این حالت دماسنج

ــت. این دماسنج دارای یک لوله کششی بخاری بهترین گزینه اس

ــت. برای حس کردن دما، حبابی در یک ــدود و پر اس بوردون مس

انتهای آن قرار داده شده است. تغییر در دمای حباب موجب تغییر

در ماده واسط ریخته شده در لوله می شود. دماسنج های مربوط به

خواندن دما از راه دور براساس استاندارد مرجع، با یک لوله کشی 6

فوتی تجهیز شده اند. سایر طول ها براساس مرتبه خاص مورد نیاز

در دسترس هستند.

ــگام انتخاب ــا از راه دور دما هن ــتقیم ی ــکان خواندن مس ام

ــنج امری حایز اهمیت است. برای اندازه گیری دما چهار نوع دماس

دماسنج وجود دارد:

دماسنج جیبی1 ●

دماسنج دو فلزی2 ●

دماسنج ترموکوپل3 ●

دماسنج مقاومتی4 ●

دماسنج جیبیــاط مایع کار می کند. این مایع ــنج جیبی براساس انبس دماس

ممکن است جیوه یا الکل رنگ آمیزی شده باشد. این نوع دماسنج

ــت و می توان از آن به منظور دارای قابلیت تطبیق پذیری خوبی اس

ــتفاده کرد. ــوا، گاز و جامدات اس ــری دمای مایعات، ه اندازه گی

ــنج می تواند در شرایط عملکردی مرطوب یا خشک هم این دماس

ــنج می تواند حالل ها یا محیط های ــتفاده شود. این نوع دماس اس

بسیار خورنده را تحمل کند.

ــه ای، دما خوانده می شود. فقط ــتفاده از دماسنج شیش با اس

ــب ــت که تماس مناس ــده صحیح اس زمانی این مقدار خوانده ش

ــنج و ماده واسط برقرار شده باشد. تکنسین های میان بدنه دماس

ــباندن درست دماسنج به خط ــرمایش به خوبی از اهمیت چس س

ــتند. در چنین ــکی در هنگام خواندن دماهای زیاد آگاه هس مش

مواقعی می توان از گیره هم استفاده کرد. مسئله ای که همواره باید

به خاطر داشت، عمق غوطه وری دماسنج در ماده واسط است. در

ــناد فنی درج شده است که برای اندازه گیری دمای بسیاری از اس

مایعات، دماسنج باید چند اینچ زیر سطح مایع قرار بگیرد. هنگام

ــتفاده از دماسنج در یک کانال، طول مشخصی از بدنه باید در اس

ــنج را در داخل کوران جریان هوا قرار گیرد. اگر فقط حباب دماس

آب قرار دهیم، همان عددی که هنگام غوطه وری دماسنج در عمق

مشخصی از آب خوانده ایم را مشاهده نخواهیم کرد.

ــه ای غالبا مورد غفلت واقع ــنج های شیش محافظت از دماس

می شود. دماسنج باید در برابر تشعشعات حرارتی محافظت شود.

ــل درپوش کوره ــای هوا را در مح ــدی کنترل دما اغلب دم متص

اندازه گیری می کند. هیچ گاه دماسنج را در محلی که از منبع تبادل

ــتقیم حرارتی به آن تابیده می شود، قرار ــعات مس حرارت، تشعش

ــئله موجب می شود دما بیش از اندازه صحیح آن ندهید. این مس

نشان داده شود.

بزرگ ترین خطا در زمینه استفاده از دماسنج شیشه ای آن است

ــود. که خواندن دما در محلی که باید صورت بگیرد، انجام نمی ش

ــمت بیرونی سیستم تهویه مطبوع بسته بندی شده دماسنج از قس

جدا می شود، سپس در دمای معمولی برای خواندن دما به چشم

نزدیک می شود. این فرآیند ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه

ــزان واقعی آن هنگام ــده با می ــد؛ لذا دمای خوانده ش طول بکش

اندازه گیری متفاوت است.

ــتفاده از قراردهی حباب ــای مایع در حمام با اس خواندن دم

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۲۷ - شماره ۴۳

ــن حباب چند دقیقه در حباب مایع در حمام صورت می گیرد. ای

ــود و در ادامه برای خواندن برداشته قرار می گیرد، غوطه ور می ش

می شود.

یک قاعده ساده موجب کمک به جلوگیری از خواندن نادرست

مقادیر دما می شود:

دمای دماسنج شیشه ای را درست در هنگامی که در تماس با ●

ماده واسطه در حال اندازه گیری است، بخوانید.

اگر قرار است دماسنجی جابه جا شود، آن را با کمترین تماس ●

دست جابه جا کنید و سریعا دما را بخوانید!

ــنج های پرشده از جیوه، ــکالت مهم در خصوص دماس از مش

جداشدن ستون جیوه است (تصویر 2). این مسئله منجر به پدیده ای

موسوم به ترک خوردن دماسنج می شود. علت ترک خوردن ستون

ــنج است. هنگام کار جلوگیری از جیوه جابه جایی نادرست دماس

دماسنج جیبی دیجیتال با دماسنج جیبی دیجیتال با سر لوالییسر لوالیی

دماسنج حبابی آنالوگ با سر کرویدماسنج حبابی آنالوگ با سر کروی

تصویر (1) دماسنج های استفاده شده در اندازه گیری دماهای باال

چنین جابه جایی های نامناسبی همیشه امکان پذیر نیست. پدیده

ــفر گازی در باالی جیوه ــنج هایی که اتمس ــوردن در دماس ترک خ

ــنج هایی زمینه برگشت جیوه ندارند، روی نمی دهد. چنین دماس

ــم می کنند. این نوع ــق نیروی جاذبه فراه ــر دما را از طری و تغیی

دماسنج ها فقط برای استفاده در وضعیت عمودی مناسب هستند.

ــتند. در بسیاری از ــنج های ترک خورده قابل تعمیر هس دماس

ــت. در چنین حالتی ــده اس آن ها در انتهای لوله جیوه ذخیره ش

ــود که ــنج را در یخ قرار دهید. این عمل باعث می ش حباب دماس

ــرار بگیرد. در صورت ــمت منبع ذخیره ق جیوه در پایین ترین قس

ــنجی ــتفاده کنید. برای دماس نیاز به کاهش دما از یخ یا نمک اس

که در موقعیت قائم قرار دارد، به کمک قطعه ای از کاغذ یا پارچه،

به آهستگی ضربه ای به ته حباب آن بزنید. در این حالت گاز محبوس

ــده ای که موجب ایجاد پدیده ترک خوردگی شده است، باید به ش

باالی جیوه صعود کند. پس از یکپارچه شدن ستون، دماسنج را با

ــتفاده از یک دماسنج استاندارد آزمایش کنید. این فرآیند را در اس

دماهای مختلف، تکرار کنید.

دماسنج بی متالــیم پیچ های بی متال، ــیله س ــه ای5 به وس ــنج های عقرب دماس

ــوند. این دسته از دماسنج ها ــار بخار یا گاز فعال می ش جیوه، فش

ــتفاده از آن ها را ــای مختلفی وجود دارند که زمینه اس به صورت ه

ــمت حس گر ــرایط مختلف فراهم می کند (تصویر3). قس تحت ش

ــنج می تواند در جایی دیگر قرار بگیرد. مقدار دما می تواند در دماس

مکان مناسب خوانده شود.

دماسنج های دوفلزی دارای یک صفحه مدرج هستند. فواصل

ــت. ــده اس ــر محدوده مدرج عالمت گذاری ش ــی در سراس کوچک

ــای باالتر نیز ــت اندازه گیری دماه ــن، برای ایجاد قابلی عالوه برای

ــت. این محدوده ها ــده اس محدوده های مدرجی در نظر گرفته ش

ــترس ــانتی گراد) در دس تا 1000 درجه فارنهایت (537/8 درجه س

ــده، درجه بندی هایی که ــتره انتخاب ش ــتند. در هر چهار گس هس

دماهای سانتی گراد (سلسیوس) و فارنهایت را نشان دهند، وجود

ــادی مقرون به صرفه ــال از لحاظ اقتص ــنج های بی مت دارد. دماس

ــنج ها نیازی به حرکت یا جعبه دنده ندارند و ــتند. این دماس هس

ــده از دو نوع فلز حساس به دما به طور مستقیم وعنصر تشکیل ش

ــنج برای اندازه گیری دمای به نشان گر متصل می شود. این دماس

سطوح مناسب است. عالوه براین، محافظ های دمایی که به صورت

ــنج وجود دارد، دمای سطح پوسته برآمدگی هایی روی این دماس

صفحه ۲۸ - شماره ۴۳

کمپرسور را کنترل می کنند. چنین دماسنج هایی به منظور خواندن

مستقیم دما در مواردی مانند موارد زیر به کار می رود:

خطوط لوله ●

مخازن ●

کوره ها ●

کانال ها ●

مواد ضد عفونی کننده ●

مبدل های حرارتی ●

حمام گرم کن های آزمایشگاهی6 ●

ساده ترین نوع دماسنج های عقربه ای نوع میله ای است که برای

اندازه گیری دما در یک ماده واسط قرار داده می شود. میله به اندازه

2 اینچ در مایعات و 4 اینچ در گازها غوطه ور می شود. این دماسنج

دارای درجه دقت خوبی هستند.

ــورداری از کاربردهای ــود برخ ــه ای با وج ــنج های عقرب دماس

ــتند. این دماسنج ها مانند فراوان، دارای محدودیت هایی نیز هس

دماسنج های شیشه ای در موارد عمومی استفاده نمی شوند. هنگام

سفارش یک دماسنج عقربه ای، طول میله، گستره مقیاس دمایی

و ماده واسط مورد استفاده را مشخص کنید.

ــت که ــنج های دوفلزی این اس ــتفاده از دماس ــای اس از مزای

ــتقیم به سطح مربوط شود. این نوع دماسنج می تواند به طور مس

ــه 0/5 اینچ تا 2 ــرای اندازه گیری دمای لوله ها از فاصل ــنج ب دماس

اینچی طراحی شده است.

به لحاظ عملکرد، مارپیچ بی متال با سطح حرارت دیده ای جفت

می شود که قرار است دمای آن اندازه گیری شود. برخی از سازندگان

این نوع دماسنج ها ادعا می کنند پایداری دماسنج هایشان 3 دقیقه

ــتره کاری میزان دقت در اندازه گیری دما به کمک ــت. در گس اس

چنین دماسنج هایی مثبت و منفی 2درصد است.

ــاده و ارزان قیمت دماسنج های بی متال می تواند دمای نوع س

ــنج مورد بحث ــان دهد. عالوه براین، دماس مواد غذایی را نیز نش

ــده صنعتی نشان می تواند تغییرات دمایی را در فضاهای کنترل ش

ــا را در خالل ــوابق تغییرات دم ــی نیز س ــودار جایگزین دهد. نم

مدت زمان آزمایش ارائه می کند.

ــایل کنترلی نیز به کار می روند. ــنج های بی متال در وس دماس

ــال، در حس گرهای حرارتی بار اضافی موتورها و برخی از برای مث

ــتمی استفاده می شود. در ادامه ابزارهای الکتریکی از چنین سیس

مثال های دیگری نیز در این زمینه مطرح می شود.

دماسنج ترموکوپلیــکیل ــنج های ترموکوپلی از دو نوع فلز غیرهمجنس تش دماس

ــده اند که با گرم شدن این فلزات، یک نیرو یا ولتاژ فعال شده به ش

ــیله برق ایجاد می شود. این انرژی الکتریکی می تواند به کمک وس

انواع استانداردی از وسایل طراحی شده به منظور اندازه گیری مقادیر

ــود. این سنجه را می توان به جای کم شدت جریان اندازه گیری ش

ــدن برحسب آمپر، میلی آمپر یا میکروآمپر، برحسب درجه مدرج ش

مدرج ساخت.

ــرای اندازه گیری دما در ــنج ها ب به لحاظ عملکرد، این دماس

ــط قرار می گیرند. سیم های رابط از ترموکوپل به سمت محیط واس

ــنجه دما را در موقعیتی دور از ــنجه حرکت می کنند، سپس س س

ترموکوپل نشان می دهد.

ــت در خارج از محفظه ها و اتاق ها ــیم های رابط ممکن اس س

ــته باشند. برای بسته شدن در اتاق هم مشکلی وجود نیز قرار داش

ــار قرار بگیرند. ــیم ها نباید تحت فش ــدارد؛ ولی در این حالت س ن

ــوط به تهویه مطبوع، یک ترموکوپل باید در برای فعالیت های مرب

تصویر (3) دماسنج عقربه ایتصویر (2) دماسنج جیوه ای

صفحه ۲۹ - شماره ۴۳

ــت ــه هوای رفت و یک ترموکوپل هم در دریچه هوای برگش دریچ

ــد ثانیه پس از جابه جایی ــرار بگیرد. خواندن دماها می تواند چن ق

ترموکوپل صورت گیرد.

ــانی در سطح ترموکوپل ها به منظور کنترل دمای درونی، به آس

ــرای ترموکوپل ها، ــب ب ــا قرار می گیرند. از راه کارهای مناس لوله ه

ــت تا گرما و تشعشعات بیرونی آسیبی به عایق کاری ترموکوپل اس

آن وارد نکند.

ــت این نوع دماسنج ها زمخت به نظر با وجود اینکه ممکن اس

برسند، اما باید به دقت و نه به طور چندتایی جابه جا شود.

ــنج های ترموکوپلی باید از مواد شیمیایی خورنده و دود دماس

دور نگه داشته شوند. دستورالعمل سازنده برای نگه داری ترموکوپل

و استفاده از آن به همراه خود دستگاه تحویل داده می شود.

دماسنج مقاومتیــتفاده از دماسنجی است از جدیدترین راه های کنترل دما، اس

ــت. ــده اس که در آن، از یک عنصر انتقال مقاومت بهره گرفته ش

واحد حس گر الکتریکی این دماسنج از ترمیستور7 ساخته می شود.

ــت که مقاومت آن پس از قرارگیری در ــتور قطعه فلزی اس ترمیس

ــدن ــر می کند. هنگام گرم ش ــریعا تغیی ــرض تغییرات دما، س مع

ترمیستور، مقاومت آن کاهش می یابد. این کاهش مقاومت موجب

ــوان در مدار از یک ــود. می ت ــدت جریان در مدار می ش افزایش ش

سنجه استفاده و تغییر در شدت جریان را در یک دماسنج استاندارد

وارد کرد. در این سنجه دما برحسب فارنهایت یا سانتی گراد خوانده

می شود.

ــیله چراغ ــا را به وس ــنج مقاومتی دم ــری از دماس ــوع دیگ ن

چشمک زن نشان می دهد. یک حباب حس گر مقاوم در این حالت

ــط قرار داده می شود. با تنظیم برای اندازه گیری در یک ماده واس

مدار، چراغ روشن می شود. تنظیم کننده مدار پل برحسب فارنهایت

یا سانتی گراد مدرج می شود.

تنظیم کننده دما را نشان می دهد. عنصر حس کننده تنها یکی

از مقاومت هایی است که در مدار پل قرار دارد.

ــی برابر با ــورداری از درجه دقت ــال برخ ــن حالت احتم در ای

ــتره دمایی ــنجه ها، گس F (5.0°C)°1 ± وجود دارد. در این نوع س

صفحه ۳۰ - شماره ۴۳

ــده مابین 325- تا 250 درجه فارنهایت (198- تا ــش داده ش پوش

ــت. برای فعالیت های مربوط به تهویه 121 درجه سانتی گراد) اس

مطبوع و سایر فعالیت ها، یک واحد می تواند به آزمایش مبرد عمیق

ــخ دهی در این حالت سریع است. حباب های اختصاص یابد. پاس

خاصی برای استفاده در اتاق ها، فضای آزاد، شناوری ها، سطوح و

کانال ها تعبیه شده اند.

دماسنج مافوق گرمــنج مافوق گرم8 برای کنترل اختالف دمای صحیح گاز دماس

ــت آوردن دو دمای مورد نظر، ــتفاده می شود. برای به دس مبرد اس

ــمت درونی و بیرونی کویل تبخیر باید اندازه گیری دمای هر دو س

شود، سپس باید این دو مقدار را از هم کم کرد.

ــترس هستند ــی در جعبه هایی در دس ــنج های آزمایش دماس

ــنج محافظت می کنند. قراردادن (تصویر 4). این جعبه ها از دماس

دماسنج در شرایط عملکردی نکته ای حایز اهمیت است.

ــان داده شده درتصویر (5) به در این راه باید راهنمایی های نش

تصویر (4) دماسنج آزمایشکار بسته شود. در این تصویر نحوه نگه داری از دماسنج آزمایش در

صفحه ۳۱ - شماره ۴۳

11- از بریـدن، تاباندن و گره زدن لوله مویین پرهیز کنید. - از بریـدن، تاباندن و گره زدن لوله مویین پرهیز کنید. هنـگام گره خوردن لوله نازک، قسـمت گره خـورده را به هنـگام گره خوردن لوله نازک، قسـمت گره خـورده را به کمک چرخاندن لوله نازک در خالف جهت گره ایجادشده، کمک چرخاندن لوله نازک در خالف جهت گره ایجادشده، باز کنید. برای صاف کردن لوله تابانده شده، آن را با هر دو باز کنید. برای صاف کردن لوله تابانده شده، آن را با هر دو دسـت بگیرید و بخش کوچکـی از آن را در یک زمان در دسـت بگیرید و بخش کوچکـی از آن را در یک زمان در خالف جهت تاب خوردگی ایجادشده بپیچانید. دقت کنید خالف جهت تاب خوردگی ایجادشده بپیچانید. دقت کنید

که پوشش سیم گسیخته نشود.که پوشش سیم گسیخته نشود.

22- لولـه موییـن را به دقـت در جهـت حرکـت - لولـه موییـن را به دقـت در جهـت حرکـت عقربه های ساعت بپیچانید. بگذارید حباب آزادانه عقربه های ساعت بپیچانید. بگذارید حباب آزادانه آویخته شـود و در موقع پیچانده شـدن، حرکت آویخته شـود و در موقع پیچانده شـدن، حرکت

کند.کند.

33- لولـه موییـن را به دقت باز کنید و آن - لولـه موییـن را به دقت باز کنید و آن را قبل از بسـتن در جهت بدنه در داخل را قبل از بسـتن در جهت بدنه در داخل

شکاف قرار دهید. شکاف قرار دهید.

44- هیچگاه حباب را برای مسطح کردن، نپیچانید.- هیچگاه حباب را برای مسطح کردن، نپیچانید.

55- برای قراردادن لوله در جای مناسب خود، - برای قراردادن لوله در جای مناسب خود، هیچ گاه آن را دور حباب نپیچانید.هیچ گاه آن را دور حباب نپیچانید.

66- برای تمیز کردن بدنه و شیشه، از یک - برای تمیز کردن بدنه و شیشه، از یک پاک کننده مالیم و تکه پارچه نرم استفاده کنید.پاک کننده مالیم و تکه پارچه نرم استفاده کنید.

77- برای پاک کـردن روغن یا گریس - برای پاک کـردن روغن یا گریس از لولـه موییـن یا حبـاب، آن را در از لولـه موییـن یا حبـاب، آن را در تتـرا کلرید کربن قرار دهید و با تکه تتـرا کلرید کربن قرار دهید و با تکه

پارچه ای نرم آن را خشک کنید.پارچه ای نرم آن را خشک کنید.88- برای قرار دادن دماسـنج در محل مناسـب، یک واحد - برای قرار دادن دماسـنج در محل مناسـب، یک واحد

مبتنی بر مغناطیس استفاده می شودد.مبتنی بر مغناطیس استفاده می شودد.

تصویر (5) نحوه مراقبت از دماسنج

ــب به تصویر کشیده شده است. لوله مویین9 را شرایط کاری مناس

به کمک زدودن گریس یا روغن از آن تمیز نگه دارید. با استفاده از

یک پاک کننده مالیم، بدنه و شیشه را تمیز کنید.

ــود را در وضعیت کاری ــنج خ به کمک راه کارهای زیر، دماس

نگه دارید:

ابزارهای اندازه گیری مافوق گرمــدن نقش مهمی را در خدمات سرمایش و پدیده مافوق گرم ش

تهویه مطبوع اجرا می کند. برای مثال، شیرهای انبساط ترموستاتی

ــتم های ــدن کار می کنند. در سیس ــاس اصول مافوق گرم ش براس

شارژشونده به وسیله لوله های مویین، اندازه گیری مافوق گرم شدن

ــدن خط مکش به باید به دقت تحت نظر قرار بگیرد. مافوق گرم ش

معنای غوطه ورشدن کمپرسور از سمت مکش به وسیله مبرد مایع

است. معیار مافوق گرم شدن صفر شاخصی است که در آن مایع به

-14.4°C) کمپرسور می رسد. معیار دمایی 6 تا 10 درجه فارنهایت

ــتم شیر انبساطی و F (-6.7°C)°20 برای تا C°12.2-) برای سیس

سیستم لوله مویین بیان گر آن است که تمامی مبردها پیش از ورود

صفحه ۳۲ - شماره ۴۳

تصویر (6) دماسنج دستی الکترونیک

در نقطه ای که قرار است مافوق گرم در آنجا اندازه گیری شود، نقطه

جوش فرضی قابل مشخص شدن نیست. به منظور مشخص کردن

میزان مافوق گرم در چنین حالتی، روشی که در ادامه بدان اشاره

ــود. این روش به طور اخص برای ــتفاده ش ــود، می تواند اس می ش

اندازه گیری مافوق گرم مبرد در خط مکش مفید است.

به جای استفاده از سنجه فشار، نقطه جوش مبرد در حالت بخار

می تواند با اندازه گیری دمای خط بالفاصله پس از شیر انبساطی در

وضعیتی که جوشش زیاد است، معلوم شود. این فرآیند می تواند به

کمک هر دماسنج الکترونیکی صورت گیرد (تصویر 6).

ــا باالرفتن دمای مبرد در طول اواپراتور و خط مکش، دمای ب

واقعی مبرد می تواند در هر نقطه دلخواهی از خط مکش اندازه گیری

شود. مقایسه این دو دما موجب ایجاد شرایط الزم برای اندازه گیری

دمای مافوق گرم برای سرویس میدانی می شود؛ مگر اینکه وسیله

ــتفاده یا اواپراتور10 بسیار بزرگ باشد و اندازه گیری توزیعی مورد اس

میزان قابل توجهی افت فشار در سراسر اواپراتور ایجاد شود.

ــده در تصویر (7)، به طور ــتفاده از سیستم نشان داده ش با اس

تصویر (7) دماسنج الکترونیکی برای اندازه گیری دمای مافوق گرم. میله ها از جنس سیم های ترموکوپل هستند. این میله ها می توانند در هر نقطه ای با تماس مضاعف به سـطح قرار گیرند. این دماسنج در چهـار مقیاس می تواند دماهایی مابیـن 50- فارنهایت تا 1500 درجـه فارنهایـت را اندازه گیـری کند. اختالف دمـای میان هر دو نقطه بدان معناست که می توانیم به طور مستقیم دمای مافوق گرم را بخوانیـم. ایـن سـنجه به کمک باتـری کار می کنـد و در تمامی گسـتره های عملکـردی دارای درجه دقتی برابر بـا مثبت و منفی 2درصد اسـت. مقیاس های سـانتی گراد نیز در دسـترس هستند

(مهندسی حرارتی).

به کمپرسور به حالت بخار درمی آیند.

ــدن در هر نقطه ای از سیستم سرمایش در وهله مافوق گرم ش

ــت به وسیله اندازه گیری دمای واقعی مبرد به کمک دماسنج نخس

الکترونیک مشخص می شود. در ادامه نقطه جوش مبرد به وسیله

ــار مرکب به سیستم و خواندن نقطه ــنجه فش مربوط کردن یک س

جوش با استفاده از درنظرگرفتن نقطه مرکزی سنجه فشار معلوم

ــی و نقطه جوش در این حالت ــود. تفاوت مابین دمای واقع می ش

مقدار مافوق گرم است. در صورتی که مقدار مافوق گرم صفر باشد،

مبرد باید از داخل جوشان باشد. سپس با وضعیتی مواجه هستیم

که در آن ممکن است بخشی از مبرد همچنان در حالت مایع به سر

برد. در صورتی که مافوق گرم بیشتر از صفر بوده و حداقل برابر با 5

درجه فارنهایت باشد، در این حالت مبرد احتماال در مرحله ای قبل

از مرحله جوش قرار دارد و تماما به شکل بخار است.

روش اندازه گیری مافوق گرم که در اینجا تشریح شد، خطاهای

واضحی دارد. در صورت نبود نقطه تماس برای یک سنجه فشاری

صفحه ۳۳ - شماره ۴۳

گاز با فشار پایین گاز با فشار پایین به طرف کمپرسوربه طرف کمپرسور

دمای مافوق گرم فشـار حباب متصل شده دمای مافوق گرم فشـار حباب متصل شده شامل شارژ شامل شارژ ww شکل را افزایش می دهد. شکل را افزایش می دهد. ناحیـه کوچـک مافوق گـرم (گاز ناحیـه کوچـک مافوق گـرم (گاز

مافوق گرم نسبت به مایع موجود مافوق گرم نسبت به مایع موجود در اواپراتور به اندازه در اواپراتور به اندازه 66 تا تا 1010 درجه درجه

فارنهایت گرم تر است).فارنهایت گرم تر است).

هـوای پیرامونـی با اعمال فشـار به هـوای پیرامونـی با اعمال فشـار به سـیم پیچ ها یک بـار حرارتـی را به سـیم پیچ ها یک بـار حرارتـی را به مایع مبرد سـرد انتقال می دهد. این مایع مبرد سـرد انتقال می دهد. این مسئله موجب تبخیرشدن مایع سرد مسئله موجب تبخیرشدن مایع سرد می شـود. قسـمت باالیی یا انتهایی می شـود. قسـمت باالیی یا انتهایی اواپراتور این گاز را مافوق گرم می کنداواپراتور این گاز را مافوق گرم می کند

مبرد سـرد بـا فشـار پایین به مبرد سـرد بـا فشـار پایین به همراه مایع و مقداری از گاز شیر همراه مایع و مقداری از گاز شیر

را ترک می کنند.را ترک می کنند.

شـکاف تنظیم پیـچ بـرای تنظیم فنر شـکاف تنظیم پیـچ بـرای تنظیم فنر مافوق گرم.مافوق گرم.

ورود مایع گرم و پر ورود مایع گرم و پر فشار از کندانسورفشار از کندانسور

فنر فشاری فنر فشاری

عبـور عبـور مسـیر مسـیر ه ل کننـد د ه متعا ل کننـد د متعا

داخلیداخلی

پیستونپیستون

دیافراگمدیافراگماواپراتور اواپراتور

(مبدل حرارتی)(مبدل حرارتی)

فشار حباب در باالی فشار حباب در باالی اولیه نیروی اولیه نمودار، نیروی نمودار،

را اعمال می کند.را اعمال می کند.

توپتوپ

روزنهروزنه

تصویر (8) نحوه عملکرد دمای مافوق گرم

ــتقیم می توان دمای مافوق گرم را با استفاده از اختالف دمای مس

ــیله ــن حالت یک انتهای میله اختالف وس ــود خواند. در ای موج

ــنجه را روی نقطه ای از خط ــر دیگر س اندازه گیری را نگه دارید. س

ــرم در آن صورت گیرد، ــت اندازه گیری مافوق گ مکش که قرار اس

ــنجه را به سمت موقعیت وجود اختالف دما قرار دهید. سپس س

برگردانید و بدین طریق مافوق گرم را به طور مستقیم بخوانید.

ــت. ــیده اس تصویر (8) تاثیر دمای مافوق گرم را به تصویر کش

نیروی اولیه (F-1) حباب به وسیله دمای حباب ایجاد می شود. این

نیرو با فشار پشت سیستم (F-2) و نیروی فنری شیر (F-3) متعادل

می شود. نیرویی که فشار اواپراتور را در گستره مشخص شده ای نگه

ــیدن به پایین ترین نقطه یا نقطه می دارد، تمام مبرد را پیش از رس

پایانی اواپراتور، به حالت بخار درمی آورد.

روش کنترل مافوق گرم در تصویر (9) نشان داده شده است و

بدین شرح است:

مقدار دما را در لوله مکش و در محل حباب اندازه گیری کنید. .1

در این مثال، دما برابر با 37 درجه فارنهایت است.

صفحه ۳۴ - شماره ۴۳

فشار لوله مکش را اندازه گیری کنید. در این مثال، فشار برابر .2

.27psi است با

با استفاده از نمودار دما - فشار استاندارد، فشار لوله مکش را .3

به دمای تبخیر اشباع متناظر با آن تبدیل کنید.

ــت آمده همان مقدار ــم کم کنید. مقدار به دس ــا را از ه دو دم .4

مافوق گرم مورد نظر است که با استفاده از این فرمول به دست

37°F - 18°F = 9°F :خواهد آمد

ــار مکش در حباب می تواند به کمک یکی از راه های زیر فشبه دست آید:

ــیر دارای یک لوله خارجی متعادل کننده باشد، در این ● اگر ش

ــنجه می تواند به طور مستقیم خوانده ــار س حالت، مقدار فش

شود.

ــنجه ● ــود، یک س در صورتی که لوله به طور داخلی متعادل ش

ــور قرار دهید. به مقدار ــیر اصلی کمپرس ــار را در محل ش فش

خوانده شده، افت فشار تخمینی مابین سنجه و حباب را اضافه

کنید. عدد به دست آمده برابر با فشار تقریبی حباب است.

ــا ده درجه فارنهایت ــش ت ــی دمای مافوق گرم مابین ش وقت

(14/4- تا 12/2-) است، سیستم به طور طبیعی کار می کند.

پی نوشت1. Pocket Thermometer2. Thermocouple Thermometer3. Thermocouple Thermometer4. Resistance Thermometer5. Dial Thermometer6. Laboratory Temperature Baths7. Thermistor8. Superheat Thermometer9. Capillary10. Evaporator

11. دمای مکش در محل حباب...... . دمای مکش در محل حباب...... 3737 درجه فارنهایت درجه فارنهایت22. دمای اشباع مبرد. دمای اشباع مبرد

33. (معادل با فشار خروجی اواپراتور که . (معادل با فشار خروجی اواپراتور که 27psi27psi است) است)

((7psi7psi) فنر) فنر

دیافراگمدیافراگماواپراتوراواپراتورتوازنتوازن

((34psi34psi) درجه فارنهایت ) 3737 درجه فارنهایت

حبابحباب

27psi27psi

تصویر (9) محل و نحوه بررسی دمای مافوق گرم

قسمت اولHVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۳۵ - شماره ۴۳

درباره تبريد چه مى دانيد؟ مقاالت

ــد خروج گرما ــد1 عبارت از فرآین تبری

ــا در آنجا ــت که وجود گرم ــی اس از مکان

ــرارت از مواد ــت. حذف ح نامطلوب اس

ــبب حفظ کیفیت و طعم آن ها غذایی س

ــود و با خروج گرما از اتاق، آسایش می ش

ــت، ــود. در صنع ــم می ش ــان فراه انس

کاربردهای بی شماری برای حذف گرما از

ــخص وجود دارد تا یک مکان یا ماده مش

بتوان به نتیجه مطلوب دست یافت.

ــته طی فرآیند تبرید، گرمای ناخواس

ــی منتقل ــی به مکان ــورت مکانیک به ص

ــود که وجود گرما در آنجا نامطلوب می ش

نیست. یک مثال کاربردی، دستگاه تهویه

مطبوع است که هوای اتاق را خنک کرده

و هوای گرم را به بیرون منتقل می کند.

مبرد2 مایعی است که در انتقال حرارت

ــتگاه خنک کننده، نقش ــیله ی دس به وس

اساسی اجرا می کند. از دیدگاه کاربردی،

ــت که در دماهای مبرد تجاری مایعی اس

ــود و می جوشد. ــبتا کم تبخیر می ش نس

ــش، حرارت مبرد در حین تبخیر یا جوش

را جذب می کند و این پدیده مشابه حالتی

ــت ــت که در اثر ریختن الکل روی پش اس

دستتان احساس خنک شدن می کنید.

ــتگاه خنک کننده، مبرد ــک دس در ی

ــد که در تماس ــی می جوش درون لوله های

مستقیم یا غیرمستقیم با محیطی که در

حال خنک شدن است، قرار دارند. کنترل

ــی، دمای حاصل را در و طراحی مهندس

یک دستگاه خاص تعیین می کند.

تاریخچه تغییر و تحولــال 1806 تا اوایل دهه 1900 یخ از س

طبیعی به وسیله کشتی از ایالت نیوانگلند3

ــد. با وجود ــکا حمل می ش به غرب امری

اینکه دستگاه های یخ سازی در اوایل دهه

1800 پروانه ثبت دریافت کرده بودند؛ اما

نمی توانستند با صنعت یخ طبیعی رقابت

ــتین بار در کنند. یخ مصنوعی برای نخس

ــاالت متحده ــه 1880 و در جنوب ای ده

امریکا به صورت انبوه تولید شد.

ــال 1920 یخچال های ــل از س تا قب

خانگی در مقیاس تجاری قابل دسترسی

ــر 1). در دهه 1920 صنایع نبودند (تصوی

تهویه هوا با نصب در سیستم های تجاری

و خانگی فعال شد. امروزه صنعت تبرید،

ــا را تحت تاثیر ــه و زندگی م ــعه یافت توس

ــت. همه ما در منزل هایمان قرار داده اس

ــم و در محل ــتفاده می کنی از یخچال اس

ــان تهویه کننده ــی اتومبیل هایم کار و حت

ــود دارد. تبرید در صنایع مختلف هوا وج

ــا جدیدترین ــه ت ــکافه گرفت ــد نس از تولی

ــتانی به کار ــای جراحی بیمارس تکنیک ه

می رود.

ساختار مادهشناخت ساختار ماده به منظور آشنایی

صفحه ۳۶ - شماره ۴۳

تصویـر (1) یکـی از اولیـن یخچال هـای خانگی تجاری

کامل با قوانین و اصول تبرید الزامی است.

ــمی که فضا را اشغال کند و وزن هر جس

داشته باشد، ماده محسوب می شود؛ لذا

ــت. هرچیزی به جز خال مطلق، ماده اس

ــاهده ــه حالت فیزیکی برای ماده مش س

ــت: جامد، مایع و گاز یا بخار. ــده اس ش

ــغال می کند و جامد، فضای معینی را اش

شکل مشخصی دارد. اندازه و شکل جامد

ــرایط طبیعی تغییر نمی کند. مایع، در ش

فضای معینی را اشغال می کند؛ اما شکل

مشخصی ندارد و به شکل ظرفی که درون

آن قرار دارد، دیده می شود.

گاز فضای معینی را اشغال نمی کند و

شکل مشخصی ندارد. گازی که درون یک

ــت، می تواند ظرف کوچک قرار گرفته اس

ــود و یک ظرف بزرگ تر را پر ــط ش منبس

کند.

ــب حواس ــوان برحس ــاده را می ت م

پنج گانه انسان توصیف کرد. ما با استفاده

از حواس المسه، چشایی، بویایی، شنوایی

ــایی ــم ماده را شناس ــی می توانی و بینای

کنیم. دانشمندان برای شناسایی مواد از

روش های دقیقی استفاده می کنند.

عناصرــمندان 105 جز سازنده را برای دانش

ــن اجزای ــف کرده اند. ای ــام مواد کش تم

سازنده را عنصر می نامند. عناصر به عنوان

ــمار ــان به ش ــواد در جه ــن م بنیادی تری

ــل آهن، مس ــد. 94 عنصر از قبی می رون

ــده است. و نیتروژن در طبیعت یافته ش

ــکل از ــام مواد جامد، مایع یا گاز متش تم

عناصر هستند. به ندرت ممکن است یک

عنصر به صورت خالص وجود داشته باشد.

عناصر تقریبا همواره به صورت مواد مرکب

یافت می شوند و مواد مرکب، حاوی بیش

از یک عنصر هستند. حتی رایج ترین ماده،

ــت و یک ماده ــز عنصر نیس ــی آب نی یعن

مرکب است (تصویر 2).

اتمیک اتم کوچک ترین جزو عنصری است

ــم را حفظ می کند. ــه تمام خواص آن ات ک

ــای هیدروژن ــارت دیگر، تمام اتم ه به عب

مولکول آبمولکول آب

11 اتم اکسیژن اتم اکسیژن

وو

22 اتم هیدروژن اتم هیدروژنوو

تصویر (2) دو یا چند اتم متصل به هم را مولکول می نامند. در این شکل، دو اتم هیدروژن .(H2O) و یک اتم اکسیژن، یک مولکول آب را می سازند

یکسان هستند؛ اما اتم های عناصر مختلف

ــاوت دارند. با این حال، تمام با یکدیگر تف

اتم ها اجزای مشترکی دارند و همگی دارای

یک بخش داخلی به نام هسته هستند.

ــکل از ذرات کوچکی به هسته، متش

نام پروتون و نوترون است. بخش خارجی

ــکل از ذرات کوچکی به نام ــم نیز متش ات

الکترون است که به دور هسته می چرخند

(تصاویر 3 و 4).

نوترون ها فاقد بار الکتریکی هستند؛

ــت. الکترون ها اما بار پروتون ها مثبت اس

ــتند که دارای انرژی بوده و بار ذراتی هس

ــت. پروتون ها و الکترون ها آن ها منفی اس

ــان دارای انرژی ــار الکتریکی ش به دلیل ب

ــک میدان ــن بارها ی ــی ای ــتند؛ یعن هس

ــکیل می دهد. الکتریکی در بین اتم ها تش

ــا یکدیگر را دفع ــاده تر، باره به عبارت س

ــبب ایجاد ــا جذب می کنند و این امر س ی

انرژی حرکتی می شود.

ــداد ــر دارای تع ــر عنص ــای ه اتم ه

ــداد ــتند و تع ــرون هس ــخصی الکت مش

ــت. اتم ــان اس ــا یکس ــای آن ه پروتون ه

ــک ــرون و ی ــک الکت ــدروژن دارای ی هی

ــون و اتم آلومینیم دارای 13 الکترون پروت

ــای ناهمنام - ــت. باره ــون اس و 13 پروت

ــی و پروتون های مثبت الکترون های منف

ــذب می کنند و الکترون ها - یکدیگر را ج

صفحه ۳۷ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

ــد. تا زمانی ــا نگه می دارن را درون مداره

ــد، اتم از نظر ــه این چیدمان تغییر نکن ک

بار الکتریکی در تعادل قرار دارد. هنگامی

ــیمی با خواص اتم ها و ــان ش که مهندس

ــنا شوند، می توانند یک ماده را عناصر آش

با خواص موردنظر برای یک کاربرد خاص

طراحی کنند. مبردها نیز به همین ترتیب

تولید می شوند.

خواص موادــرای یک ــواص مواد ب ــنایی با خ آش

ــت و ــز اهمیت اس ــد حای ــین تبری تکنس

بدین ترتیب می توان عوامل تاثیرگذار را بر

ــاختار مواد شناسایی کرد. این عوامل، س

خواص مواد نامیده می شوند. ماهیت این

خواص، شیمیایی، الکتریکی، مکانیکی یا

حرارتی (وابسته به حرارت) است. از میان

ــوان به نیرو، وزن، جرم، این خواص می ت

چگالی، وزن مخصوص و فشار اشاره کرد.

ــار یا کشش اجسام نیرو به صورت فش

ــطح ــرو به یک س ــود. نی ــف می ش تعری

ــود. وزن عبارت ــال می ش ــخص اعم مش

ــام مواد را ــت که تم ــروی جاذبه اس از نی

ــد. واحد وزن در ــمت زمین می کش به س

سیستم انگلیسی پوند است. واحد اصلی

جرم در سیستم متریک، گرم است. جرم

ــت و به ــارت از میزان ماده موجود اس عب

مکان بستگی ندارد. جرم یک جسم روی

ــان است زمین، ماه یا هر جای دیگر یکس

ــای مختلف، تغییر نمی کند. و در مکان ه

ــتم متریک، واحد جرم، کیلوگرم در سیس

ــت. ــت) اس (kg) (کیلو برابر با 1000 اس

slug4 ،ــی، واحد جرم در سیستم انگلیس

است.

چگالی عبارت از جرم در واحد حجم

ــبی ــت. چگالی به صورت یک عدد نس اس

ــود، بدین معنا که چگالی آب بیان می ش

به عنوان مبنا، یک در نظر گرفته می شود

ــایر مواد بیشتر یا کمتر از آن و چگالی س

است.

ــا ــیم حجم ه ــا از تقس ــی گازه چگال

(1 lb) ــت می آید و حجم یک پوند به دس

ــد (lb 1) از گاز ــم یک پون ــوا بر حج از ه

ــود و این در حالی موردنظر تقسیم می ش

ــرایط ــار دو گاز در ش ــت که دما و فش اس

ــد. وزن مخصوص ــرار دارن ــتاندارد ق اس

ــیم چگالی آن بر چگالی یک ماده از تقس

ــوص، ــد. وزن مخص ــت می آی آب به دس

کاربردهای بی شماری دارد و می توان آن را

به عنوان شاخص مقدار آب در یک سیستم

تبرید به کار برد.

فشارــار عبارت از نیروی اعمال شده بر فش

سطح است و با معادله ی زیر بیان می شود:

F = نیرو

A = سطح

P = فشار است.

ــتم ــار در سیس واحد اندازه گیری فش

ــا پوند بر ــد بر فوت مربع ی ــی، پون انگلیس

تصویر (3) اتم ها متشکل از پروتون، نوترون و الکترون هستند.

اتم هیدروژناتم هیدروژن

اتم آلومینیماتم آلومینیم

نوکلئوس (نوکلئوس (1313 اتم پروتون، اتم پروتون، 1414 نوترون) نوترون)

پوسته اولپوسته اول

پوسته دومپوسته دوم

پوسته سومپوسته سوم

الکترونالکترون

پروتونپروتون

تصویر (4) ساختار مولکولی

مولکول های زیادمولکول های زیاد

مولکولمولکول

اتماتم

الکترونالکترون

پروتونپروتون

نوتروننوترون

ماده قابل رویتماده قابل رویت پیچیدهپیچیده

صفحه ۳۸ - شماره ۴۳

اینچ مربع (psi) است. واحد متریک فشار

ــت. دستگاه های ــکال (kpa) اس کیلوپاس

ــرات یا اختالف ــار، تغیی اندازه گیری فش

ــه ــار را به حرکت تبدیل می کنند. س فش

گروه از رایج ترین دستگاه های اندازه گیری

ــه فنری ــم، دمنده و لول ــار، دیافراگ فش

بوربون (Bourbon) هستند.

دستگاه های فشارسنجزمینه در ــنج5 فشارس ــتگاه های دس

ــتند؛ تبرید از اهمیت باالیی برخوردار هس

زیرا الزم است فشار بخش های مشخصی

از سیستم را تعیین کنیم.

است دیافراگم صفحه ای انعطاف پذیر

ــده ــته ش ــه اطراف آن محکم نگه داش ک

است تا نشتی از یک سمت به سمت دیگر

سرایت نکند (تصویر 5). نیروی اعمالی به

یک طرف دیافراگم سبب حرکت یا خمش

آن می شود. برخی از دیافراگم ها از جنس

صفحاتی مسطح با دامنه حرکتی محدود

ــوند. سایر دیافراگم ها دارای ساخته می ش

ــتند و بدین ترتیب ــد الیه هس ــک یا چن ی

امکان حرکت آن ها بیشتر است.

برخی از انواع کنترل کننده های فشار

به ازای هر واحد از نیروی اعمالی، نیاز به

حرکت بیشتری دارند. به منظور دست یابی

ــیله ــوب، دیافراگم به وس ــه نتیجه مطل ب

ــی که پیچ خوردگی دارد یا چندالیه بخش

ــود، به بدنه ــت و دمنده نامیده می ش اس

ــده است؛ لذا دیافراگم دستگاه متصل ش

ــار حرکت در عکس العمل به تغییرات فش

ــده در هنگام ــر 6). دمن ــد (تصوی می کن

ــار، کشیده یا فشرده می شود و اعمال فش

هنگامی که اختالف فشار کاهش می یابد

ــد، همانند یک فنر عمل و به صفر می رس

ــه مکان اصلی آن ــد و دیافراگم را ب می کن

ــه به منظور تعیین ــد. چنانچ بازمی گردان

محدوده فشار به نرخ بازگشت فنر باالتری

مورد نیاز باشد، می توان یک فنر مناسب

را به دستگاه اضافه کرد.

ــتگاه های ــواع دس ــن ان از متداول تری

اندازه گیری فشار، لوله فنری بوردون6 است

ــهولت در تجهیزات مختلف قابل که به س

استفاده است (تصویر 7). لوله بوردون یک

ــت که به صورت مارپیچی لوله مسطح اس

ــت و یک سر ــده اس یا دایره ای خمیده ش

ــت. هنگامی که فشار سیال آن بسته اس

ــود، لوله تمایل ــه درون لوله وارد می ش ب

ــود تا پیچ های آن باز شود. دارد صاف ش

این امر سبب حرکت و تنظیم فشارسنج یا

به کارافتادن کنترل کننده می شود.

فشار مایعات و گازهاطبق قانون پاسکال، هنگامی که یک

ــیال درون ظرفی قرار می گیرد و ظرف س

ــیال به طور ــار س را کامال پر می کند، فش

ــطوح ظرف توزیع ــاوی روی تمام س مس

ــار گاز نیز روی ــود. همچنین، فش می ش

تمام سطوح ظرف یکسان است.

فشار اتمسفرالیه ای از هوا که زمین را احاطه کرده

ــق دارد و وزن ــن مایل عم ــت، چندی اس

ــار در تمام جهت ها ــبب اعمال فش آن س

ــار اتمسفر7 نام ــود. این فشار، فش می ش

14.7psi دارد. فشار اتمسفر در سطح دریا

است که معادل 105N/m2×1.013 باشد.

ــتگاهی که برای اندازه گیری فشار دس

ــفر به کار می رود، بارومتر8 نام دارد اتمس

ــک9 و ــی آن بارومتر خش ــوع اصل و دو ن

بارومتر جیوه ای10 هستند. بارومتر خشک

دارای یک محفظه آب بندی شده11 حاوی

خال جزیی است. با افزایش فشار اتمسفر،

ــض و موجب حرکت عقربه محفظه منقب

ــود و با کاهش آن، محفظه منبسط می ش

ــه در خالف جهت ــب حرکت عقرب و موج

قبل می شود. روی فشارسنج یک صفحه

ــار را مدرج قرار دارد که مقدار صحیح فش

نشان می دهد.

ــه ــک لول ــوه ای دارای ی ــر جی بارومت

ــه ای به طول 34in است که حاوی شیش

ستونی از جیوه است. ارتفاع ستون جیوه

ــفر است. فشار ــان دهنده فشار اتمس نش

29.92in استاندارد اتمسفر در سطح دریا

جیوه است که معادل 759.96mm جیوه

است.تصویر (5) دستگاه اندازه گیری فشار دارای

دیافراگم

نمودارنمودار

جنبشجنبش

لولهلوله

ارتباط فشارارتباط فشار

تصویر (6) دستگاه اندازه گیری فشار دارای دمنده

حرکتحرکت

فشارفشار

صفحه ۳۹ - شماره ۴۳

فشار نسبیــبی12 عبارت از فشاری کمتر فشار نس

ــار اتمسفر است. این فشار یا بیشتر از فش

ــنجه های مختلف ــا انواع س ــوان ب را می ت

اندازه گیری کرد. سنجه ای که فشار و خال

ــان اندازه گیری می کند، ــور هم زم را به ط

ــار خال ــب»13 نام دارد. فش ــنجه مرک «س

کمتر از فشار اتمسفر است. سنجه قبل از

اندازه گیری فشار، عدد صفر را نشان می دهد

و فشار اتمسفر را اندازه گیری نمی کند. در

سیستم های متعارف، فشار نسبی برحسب

واحد Psi اندازه گیری می شود.

فشار مطلقــار ــار مطلق14 از حاصل جمع فش فش

ــفر به دست می آید و ــبی و فشار اتمس نس

ــود. برای ــان داده می ش با نماد psia نش

ــین 28psi و ــار الستیک ماش مثال، فش

معادل 42.7psia است.

28psi = فشار نسبی

14.7psi = فشار اتمسفر

42.7psi = فشار مطلق

فشار نسبی برحسب پوند بر اینچ مربع

با نماد psig و فشار مطلق برحسب پوند بر

لوله بوردونلوله بوردون

نشان گرنشان گر

چرخ دنده و جعبه دندهچرخ دنده و جعبه دنده

فشار یا خالفشار یا خال

تنظیم درجه بندیتنظیم درجه بندی

.Bourdon تصویر (7) دستگاه اندازه گیری فشار از نوع لوله فنری

اینچ مربع با نماد psia نشان داده می شود.

ــار مطلق مجموع کمیت psig و عدد فش

ــار اتمسفر با تغییر 14.7 است؛ البته فش

ــود. در برخی ــاوت خواهد ب ــاع متف ارتف

ــفر را باید در ارتفاع ــار اتمس از موارد، فش

ــبه کرد. ممکن است این موردنظر محاس

اختالفات جزیی، تفاوت فاحشی در کمیت

ــح psia ایجاد کند. به منظور تبدیل صحی

ــار است، psi به kpa که واحد متریک فش

باید کمیت psi را ضربدر عدد 6.9 کرد.

ضریب چگالشــار ــیم فش ــب چگالش 15از تقس ضری

ــار مکش مطلق17 خروجی مطلق16 بر فش

به دست می آید.

فشار خروجی مطلقـــــــــــــــــــــ = ضریب چگالش

فشار مکش مطلق

مثال 1: اگر فشار خوانده شده از روی

سنجه، صفر یا بیشتر باشد:

(دقیقا 14.7) lb 15 + فشار خوانده شده =

فشار خروجی مطلق

(دقیقا 14.7) lb 15 + فشار خوانده شده =

فشار مکش مطلق

مثال 2: اگر فشار خوانده شده از روی

سنجه در محدوده باشد:

ــار فش + 15 lb (14.7 ــا (دقیق

خوانده شده = فشار خروجی مطلق

فشار مکش مطلق برابر است با:

فشار خوانده شده برحسب اینچ - 30

تقسیم بر 2

ــبه ضریب مثال های زیر نحوه محاس

تراکم را نشان می دهند:

مثال 3:

lb 160 = فشار خروجی

lb 10 = فشار مکش

فشار خروجی مطلقــــــــــــــــــــ = ضریب چگالش

فشار مکش مطلق

مثال 4:

lb 160 = فشار خروجی

10 اینچ خال = فشار مکش

lb = 15 + 160 175 = فشار خروجی

مطلق فشار خروجی مطلق

ــــــــــــــــــــ = ضریب چگالش فشار مکش مطلق

ــار فش ــر تاثی ــوق، ف ــای مثال ه در

ــان ــب چگالش نش ــر ضری ــوس18 ب معک

ــت. تغییر در فشار خروجی داده شده اس

ــت؛ ــی بر ضریب نخواهد داش تاثیرچندان

ــار خروجی در دو مثال فوق اگر مقدار فش

lb 185 باشد، ضریب چگالش در مثال 3،

8:1 و در مثال 4، 20:1 به دست می آید.

باال بودن ضریب چگالش سبب گرمایش

سیستم خنک کننده می شود. ممکن است

ــیار ــتمی که ضریب چگالش بس در سیس

150°F ــا ــای خروجی ت ــی دارد، دم باالی

صفحه ۴۰ - شماره ۴۳

چیلــر جذبــی گازســوز

ــد. سرعت یک واکنش (C°65.6) هم برس

ــر افزایش دما معادل ــیمیایی به ازای ه ش

ــود. F (-7.8°C)°18و تقریبا دو برابر می ش

ــتمی که دمای خروجی بسیار لذا در سیس

باالیی دارد، میزان مشکالت در مقایسه با

ــتمی که به طور صحیح تنظیم شده سیس

ــتر است. محدوده صنعتی قابل قبول بیش

برای فشار خروجی و فشار معکوس (مکش)

با ضریب چگالش 10:1 بیان می شود.

ــار حرارتی 175 می توانیم با فرض فش

(R-12) 12 ــرد ــال فوق، مب lb در دو مث

ــه در یک کویل ــرد 22 (R-22) را ک و مب

ــای F (-37°C)°35- جریان دارند، با دم

مقایسه کنیم.

ــد، در یک کویل همان گونه که گفته ش

ــای F (-37°C)°35-، ضریب چگالش با دم

ــر 10.9:1 و برای ــتم R-22 براب برای سیس

سیستم R-12 برابر 17.4:1 است. سیستم

R-22 بحث برانگیز است و سیستم R-12 در

محدوده اطمینان قرار ندارد؛ زیرا بسیار گرم

می شود و مشکالت خاصی به بار می آورد.

ــایر عوامل نیز سبب ایجاد برخی از س

شرایط دمای باال می شوند؛ البته باالبودن

ــی می تواند منجر ضریب چگالش به تنهای

ــود. دماسنج نشان به مشکالت جدی ش

ــر (8) دما را به صورت ــده در تصوی داده ش

ــتگاه ــار می خواند. این دس ــی از فش تابع

ــار R-22 و R-12 را می خواند و دما را فش

برحسب درجه فارنهایت در صفحه مدرج

خارجی نشان می دهد.

پی نوشت1. Refrigeration. 2. Refrigerant. New England .3: نام شش ایالت در شمال

اتازنی در امتداد اقیانوس 5939.14 معادل جرم غیرمتریک واحد .4

کیلوگرم5. Pressure-indicating device. 6. Bourdon spring tube. 7. Atmospheric pressure. 8. Barometer. 9. Aneroid barometer. 10. Mercury barometer. 11. Sealed chamber. 12. Gage pressure. 13. Compound gage. 14. Absolute pressure. 15. Compression ratio. 16. Absolute head pressure. 17. Absolute suction pressure. 18. Back pressure.

ادامه دارد... تصویر (8) دماسنج و فشارسنج

VRay

(CFD

HVAC

HVAC/R

HVAC

V

(IAQ

HVAC

VAV

ASHRAE

Carrier

CHVAC

(Audit

(FTTH

DVD

WWW.YAZDAPUB.IR WWW.HVAC.IR WWW.KHANETASISAT.IR( -

ASHRAE