30
Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu BAĞIMSIZ DENETIM DÜNYASI 2020 MAYIS - ÜCRETSİZDİR 1 SAYI

BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 1

BAĞIMSIZ DENETIM DÜNYASI

2 0 2 0 M A Y I S - Ü C R E T S İ Z D İ R

1SAYI

Page 2: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

2 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 3: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 3

B A Ğ I M S I Z D E N E T Ç I L E R D E R N E K L E R İ

F E D E R A S Y O N U K U R U L D U !

Fe d e r a s y o n u n A d ı ; “ B A Ğ I M S I Z D E N E TÇ İ L E R D E R N E K L E R İ F E D E R A S YO N U ” d u r.

B A D E F k ı s a l t m a s ı n ı k u l l a n m a y ı t e r c i h e d e n v e a l -a n ı n d a i l k o l a n f e d e r a s y o n u m u z 2 4 / 1 2 / 2 0 1 9 t a r i h i n -d e K o c a e l i , M u ğ l a , Ay d ı n , Ya l o v a v e M a n i s a b a ğ ı m s ı z denetçi dernek ler in in bir araya gelmesi i le kurulmuştur.

K u r u l u ş u n u n t e m e l a m a c ı B a k a n l a r K u r u l u K a r a r ı i l e t e m e l k r i t e r l e r i b e l i r l e n e n ş i r k e t l e r i n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m l e r i n i y a p m a k o l a n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m a l a n ı n -d a ç a l ı ş a n l a r ı n e ğ i t i m , s e m i n e r, k o n f e r a n s g i b i i h -t i y a ç l a r ı n ı g i d e r m e k v e m e s l e k i s o r u n l a r ı i l e ç ö z ü m ö n e r i l e r i n i i l g i l i m a k a m l a r a v e k a m u o y u n a i l e t m e k t i r.

M i s y o n u m u z k a l i t e v e e ğ i t i m o d a k l ı ç a ğ d a ş h e d e -f l e r i l e b u l u ş m a k , u l u s l a r a r a s ı d ü z e y d e r e k a b e t e d e b i l e c e k a l t y a p ı y ı o l u ş t u r m a k , t o p l u m a d e n e t i m k ü l t ü r ü n ü b e n i m s e t m e k , d e n e t i m s e k t ö r ü n ü b ü y ü t e n g ü ç l ü f i n a n s a l y a p ı y a s a h i ğ b i r o r g a n i z a s y o n o l m a k t ı r

V i z y o n u m u z i s e d e n e y i m l e r l e k a z a n ı l a n , b i r b i l i m d a l ı h a l i n e g e l e n ve k u ş a k t a n k u ş a ğ a a k t a r ı l a r a k i n s a n -lar ın or tak haf ızas ında yer eden denet im k ül türünü k ısa s ü re i çe r i s i n d e b a ş a r ı l ı ve s aygı n b i r ye re u l a ş t ı r m a k t ı r.

D R Ş A K I R S Ü LO Ğ L U

F E D E R A S Y O N B A Ş K A N I

Page 4: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

4 Bağımsız Denetim Dünyası

I Ç I N D E K I L E R

06081012141516

18192021222628

DENETİMDE KALİTE

DENETİMDE HİLE

KİLİT DENETİM KONUSU

BEKLENTİ FARKLARI

DENETIMDE ROTASYON

VERİ MADENCİLİĞİ

ŞEFFAFLIK RAPORU

DENETİM TARİFESİ

ANALITIK INCELEME

VERGİ AFFI SORUNSALI

DENETIMIN FAYDALARI

İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ

ADLİ MUHASEBE ÖNCEKI DENETÇI

Page 5: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 5

B A Ğ I M S I Z D E N E T I M D Ü N YA S I

BADEF

ŞAKİR SÜLOĞLUDR/SMMM/BD

KOCAELİ BAĞIMSIZ DENETÇILER DERNEĞI

AYDIN BAĞIMSIZ DENETÇILER DERNEĞI

MUĞLA BAĞIMSIZ DENETÇILER DERNEĞI

YALOVA BAĞIMSIZ DENETÇILER DERNEĞI

MANİSA BAĞIMSIZ DENETÇILER DERNEĞI

BAĞIMSIZ DENETÇILER

DERNEKLERI FEDERASYONU

Page 6: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

6 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 7: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 7

D E N E T I M D E K A L I T E

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m d e k a l i t e n i n t a n ı m l a n m a s ı d a ö l ç ü l m e s i d e z o r b i r o l g u o l d u ğ u k a b u l e d i l m e l i d i r. A n c a k y i n e d e k a l i t e o l -m a z i s e o l m a z d e n i l e c e k ş e k i l d e ö n e m l i b i r k a v r a m o l a r a k g ö z e ç a r p m a k t a d ı r. D e n e t i m p i y s a s ı n d a y e r a l a n a k t ö r l e r i n d e n e t i m -d e n b e k l e n t i l e r i f a r k l ı d ı r. D e A n g e l o ( 1 9 8 1 ) d e n e -t i m k a l i t e s i n i , d e n e t ç i n i n m ü ş t e r i k a y ı t l a r ı n d a k i d e ğ i ş i k l i k l e r i v e i h l a l l e r i t e s p i t e t m e , f i n a n s a l t a b l o -l a r d a k i ö n e m l i y a n l ı ş b e y -a n l a r ı k e ş f e d e r e k i l g i l i l e r e r a p o r e t m e o l a s ı l ı ğ ı v e i l g -i l i s e k t ö r t a r a f ı n d a n d e ğ e r -l e n d i r i l e n d e n e t ç i b a ğ ı m s ı -z l ı ğ ı o l a r a k t a n ı m l a m ı ş t ı r. K a l i t e b u r a d a h i l e v e y a n l ı ş t e s p i t e t m e o l a r a k , d a r b i r

ş e k i l d e d e ğ e r l e n d i r i l m e k -t e d i r. T i t m a n v e Tr u e m a n ( 1 9 8 6 ) , f i n a n s a l t a b l o b i l g i l e r i n i n g ü v e n i l i r l i ğ i n i a r t ı r a n v e y a t ı r ı m c ı l a r i ç i n f i r m a d e ğ e r i n i n d a h a k e s i n b i r t a h m i n y a p m a k i ç i n i z i n v e r e n , d e n e t ç i b o y u t u n u k u l l a n a r a k d e n e t i m k a l i -t e s i n i n i ş l e r l i ğ i n i b e l i r t e n v e d e n e t ç i n i n i ş h a y a t ı n -d a k i u z m a n l ı k d e r e c e s i n i n y ü k s e k k a l i t e d e d e n e t i m f a a l i y e t l e r i n e y o l a ç t ı ğ ı n ı b e l i r t m i ş t i r. B u t a n ı m d a i s e d e n e t ç i n i n u z m a n l ı ğ ı ö n e ç ı k a r ı l m ı ş t ı r. D e n e t i m k a l i -t e s i b i r e y l e r e b a ğ l ı o l d u ğ u k a d a r d e n e t i m k u r u l u ş u -n a d a b a ğ l ı d ı r. D e Fo n d v e Z h a n g , 2 0 1 3 ’d e d e n e t i m k a l i t e s i , g ü v e n c e d e r e c e s i -n i m u h a s e b e s t a n d a r t l a r ı n a u y g u n o l a r a k m ü ş t e r i l e r i n

s a d a k a t l e g e r ç e k l e ş t i r i l m e -s i n i i s t e d i ğ i e k o n o m i k f a a -l i y e t l e r b ü t ü n ü o l u ş t u r u r ş e k l i n d e t a n ı m y a p m ı ş t ı r. B u t a n ı m d a i s e d e n e t i m k a l i t e s i d e n e t i m s t a n d -a r t l a r ı n a u y u m v u r g u s u y a p ı l m ı ş t ı r. Ö l ç ü m l e n m e -s i z o r b i l e o l s a b a ğ ı m s ı z d e n e t i m k a l i t e s i n i e t k i l e y -e n p e k ç o k f a k t ö r o l d u ğ u b i l i n m e l i d i r. B u n l a r ;

1 - B a ğ ı m s ı z D e n e t i m K u -r u l u ş u i l e İ l g i l i Fa k t ö r l e r

1 . 1 . Ö r g ü t K ü l t ü r ü1 . 2 . D e n e t i m K u r u -

l u ş u n u n B ü y ü k l ü ğ ü1 . 3 . Ye t e r l i k a y n a k l a r a s a -

h i p l i ğ i ( i n s a n v e t e k n o l o j i )1 . 4 . Yü k s e k s t a n d a r t -

t a k o n t r o l s i s t e m l e r i n i n v a r l ı ğ ı

1 . 5 . E ğ i t i m e Ö n e m Ve r -i l m e s i

B D / S M M M / D r. Ş a k i r S U LO Ğ LU

Page 8: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

8 Bağımsız Denetim Dünyası

2 - D e n e t i m K u r u l u ş u n u n Pe r s o n e l Ye t e r l i l i ğ i v e Te -c r ü b e s i

2 . 1 . D e n e t i m E k i p To -p l a n t ı l a r ı

2 . 2 . D e n e t i m U y u m S i m i -l a s y o n l a r ı

2 . 3 . D e n e t i m E k i b i Te -c r ü b e Pa y l a ş ı m l a r ı

3 - D e n e t i m K u r u l u ş u R o t a -s y o n U y g u l a m a s ı

3 . 1 . B a ğ ı m s ı z l ı k 3 . 2 . Ta r a f s ı z l ı k3 . 3 . H ü l l e Ya p ı l m a m a s ı4 - B a ğ ı m s ı z D e n e t ç i i l e

İ l g i l i Fa k t ö r l e r4 . 1 . D e n e t i m Te c r ü b e s i4 . 2 . E ğ i t i m e Ve r d i ğ i Ö n e m5 - D i ğ e r Fa k t ö r l e r5 . 1 . D e n e t i m Ü c r e t i5 . 2 . D e n e t i m D ı ş ı

H i z m e t l e r5 . 3 . H u k u k i D ü z e n l e m e l e r5 . 4 . D e n e t i m B i l i n c i

d e n e t i m k a l i t e s i n i e t k i l e y e n f a k t ö r l e r i d a h a d a g e n i ş l e t -m e k m ü m k ü n d ü r. B a ğ ı m s ı z d e n e t i m k u r u l u ş l a r ı n ı n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m k a l i t e s -i n e ö n e m v e r m e s i , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m s e k t ö r ü n ü n b ü y ü y ü p g e l i ş m e s i a ç ı s ı n -d a n d a ö n e m l i d i r.

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m k u r u -l u ş a l a r ı n ı n b a ğ ı m s ı z d e -n e t i m k a l i t e s i n i ö n p l a n d a t u t a r a k b a ğ ı m s ı z d e n e t i m k a l i t e s i n i a r t t ı r m a y a y ö n e -l i k f a a l i y e t l e r i ç e r i s i n d e o l m a l ı d ı r l a r. B a ğ ı m s ı z d e n e t i m k u r u l u ş l a r ı n a o l a n g ü v e n i a r t t ı r a c a k o l a n k a -l i t e y i ö n c e l e m e a n l a y ı ş ı n ı n y e r l e ş m e s i v e k a l i t e d e y a r ı ş a n l a y ı ş ı n ı n o l u ş m a s ı n ı n p e k ç o k f a y d a s ı n ı n o l a c a ğ ı n ı s ö y l e m e k m ü m k ü n d ü r.

F i n a n s a l t a b l o l a r d a k i h a t a l a r ı n s o r u m l u l u ğ u e s a s o l a r a k d e n e t l e n e n i ş l e t m e n i n y ö n e t i m i n e a i t t i r. B a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l e r i s e h i l e y i t e s p i t e t m e y e y ö n e l i k b a z ı d e ğ e r l e n d i r m e l e r y a p m a k z o r u n d a d ı r l a r. B u n l a r :

- H i l e k a y n a k l ı ö n e m l i y a n l ı ş l ı k r i s k l e r i n i t e s p i t e t m e k v e d e ğ e r l e n d i r m e k

- H i l e k a y n a k l ı ö n e m l i y a n l ı ş l ı k r i s k l e r i n e a i t y e t e r l i v e u y g u n d e n e t i m k a n ı t ı e l d e e t m e k

- D e n e t i m s ü r e c i n d e k a r ş ı l a ş ı l a n h i l e / h i l e l e r v e y a h i l e ş ü p h e s i k a r ş ı s ı n d a u y g u n a d ı m l a r ı a t m a k

- H i l e r i s k i n i m i n i m i z e e t m e k ,

D E N E T İ M D E H İ L E

Page 9: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 9

Page 10: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

10 Bağımsız Denetim Dünyası

K I L I T D E N E T I MK O N U L A R I

w w w. b a d e f . o r g . t r

S M M M S e l ç u k G Ü LT E N

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m r a p o r l a r ı , u y g u l a m a b i r l i ğ i s a ğ l a m a k v e k o l a y l ı k l a a n l a ş ı l a b i l m e s i i ç i n s t a n d a r t o l m a s ı u y g u l a m a s ı u z u n y ı l l a r d e v a m e t m e k t e y d i . A r t ı k b a ğ ı m s ı z d e n e t i m r a p o r -l a r ı s t a n d a r t m e t i n l e r o l m a n ı n d ı ş ı n a ç ı k a r a k , b a ğ ı m s ı z d e -n e t i m k u r u l u ş u n u n , b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i n i n g ö r ü ş l e r i n i , h i z m e t k a l i t e s i n i , d e n e t i m k ü l t ü r ü n ü d e y a n s ı t a c a k “ k i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı ” b ö l ü m ü n ü i ç e r e c e -k t i r. B i l g i s a y a r t e r m i n o l o j i s i i l e k o n u ş a c a k o l u r s a k b u a l a n s e r b e s t m e t i n a l a n ı d ı r. K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı b ö l ü m ü n d e h a n g i k o n u l a r a y e r v e r e c e ğ i n i s o r u m l u d e n e t ç i v e d e n e t i m k u r u l u ş u k a r a r v e r e c e k t i r. K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı b ö l ü m ü n

i l e y ü r ü t ü l e n s o m u t b a ğ ı m s ı z d e n e t i m f a a l i y e t i n d e h a n g i r i s k l e r i n ö n c e l i k l e n d i r i l d i ğ i , h a n g i a l a n l a r d a y o ğ u n l a ş ı l d ı ğ ı d a b i r n e b z e o r t a y a k o n u l m u ş o l a c a k t ı r.

Tü r k i y e ’d e i l k k e z h a l k a a ç ı k i ş l e t m e l e r i n b a ğ ı m s ı z d e n e -t i m r a p o r l a r ı n a “ k i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı ” b ö l ü m ü 2 0 1 8 y ı l ı n d a e k l e n m i ş t i r. Ya n i ü l k e m i z d e k i u y g u l a m a s ı h e n ü z ç o k y e n i d i r. B D S 7 0 1 h ü k m ü o r s a d a i ş l e m g ö r e n i ş l e t m e l e r i n 0 1 . 0 1 . 2 0 1 7 t a r i h i n d e v e s o n r a s ı n d a , 6 1 0 2 s a y ı l ı T T K u y a r ı n c a d e n e -t i m e t a b i d i ğ e r ş i r k e t l e r -i n 0 1 . 0 1 . 2 0 1 8 t a r i h i n d e v e s o n r a s ı n d a b a ş l a y a n h e s a p d ö n e m l e r i n i n d e n e t i m i n d e u y g u l a n m a k ü z e r e y a y ı m ı t a r -

i h i n d e y ü r ü r l ü ğ e g i r m i ş i r. B u s t a n d a r d a g ö r e k i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı b ö l ü m ü n ü n s a ğ l a y -a c a ğ ı f a y d a l a r ş u ş e k i l d e d i r. - K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı n ı n b i l d i r i l m e s i n i n h e d e f i , y ü r ü t ü l e n d e n e t i m e i l i ş k i n d a h a f a z l a ş e f f a f l ı k s a ğ l a y a r a k d e n e t ç i r a p o r u n u n i l e t i ş i m d e ğ e r i n i n a r t t ı r ı l m a s ı d ı r.

- K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı n ı n b i l d i r i l m e s i , c a r i d ö n e m e a i t f i n a n s a l t a b l o l a r ı n d e n e t i -m i n d e d e n e t ç i n i n m e s l e k i m u -h a k e m e s i n e g ö r e e n ç o k ö n e m a r z e d e n k o n u l a r ı n a n l a ş ı l -m a s ı n d a f i n a n s a l t a b l o l a r ı n h e d e f l e n e n k u l l a n ı c ı l a r ı n a i l â v e b i l g i l e r s a ğ l a r.

- K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı n ı n b i l d i r i l m e s i a y r ı c a , d e n e t l e -

Page 11: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 11

BADEF

n e n / d e n e t l e n m i ş f i n a n s a l t a b l o l a r d a , i ş l e t m e n i n v e y ö n e t i m i n ö n e m l i m u h a k e m -e l e r d e b u l u n d u ğ u a l a n l a r ı n a n l a ş ı l m a s ı n d a h e d e f k u l -l a n ı c ı l a r a y a r d ı m c ı o l a b i l i r.

- K i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı n ı n d e n e t ç i r a p o r u n d a b i l d i r i l m e -s i , h e d e f k u l l a n ı c ı l a r ı n i ş l e t -m e y l e , d e n e t l e n m i ş f i n a n s a l t a b l o l a r v e y a y ü r ü t ü l e n d e -n e t i m l e i l g i l i b e l i r l i h u s u s l a r h a k k ı n d a y ö n e t i m v e ü s t y ö n e t i m d e n s o r u m l u o l a n -l a r l a d a h a i l e r i d ü z e y d e b i r i l i ş k i k u r m a l a r ı n a d a y a n a k d a s a ğ l a y a b i l i r.

A r t ı k y a z ı l a n d e n e t i m r a p o r -l a r ı n d a , s o n u ç t a n s o n r a e n ö n e m l i b ö l ü m k i l i t d e n e t i m k o n u l a r ı d ı r.

Page 12: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

12 Bağımsız Denetim Dünyası

D E N E T İ M D E B E K L E N T İ FA R K L A R I

G ü n l ü k h a y a t t a k u l -l a n ı l a n b e k l e n t i k e l i m e s i i l e b a ğ ı m s ı z d e n e t i m d e k u l l a n ı l a n b e k l e n t i k e l i -m e s i a y n ı a n l a m a g e l m e -m e k t e d i r. B a ğ ı m s ı z d e n e -t i m d e b e k l e n t i , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m s ü r e c i i l e i l g i l i o l a n p a y d a ş l a r ı n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m e y ö n e l i k b a k ı ş a ç ı l a r ı n ı n f a r k l ı o l m a s ı n ı i f a d e e t m e k t e d i r. L i g -g i o , 1 9 7 4 y ı l ı n d a y a p t ı ğ ı ç a l ı ş m a d a ‘ b a ğ ı m s ı z m u -h a s e b e c i v e f i n a n s a l t a b -l o k u l l a n ı c ı l a r ı a r a s ı n d a b e k l e n e n p e r f o r m a n s s e v i y e l e r i a r a s ı n d a k i f a r k ’ b e k l e n t i f a r k ı d ı r d e m i ş t i r. C a m p b e l l v e M i c h e n z i i s e 1 9 8 7 y ı l ı n d a “ B e k l e n t i f a r k -l a r ı ; d e n e t l e n e n f i n a n s a l t a b l o l a r ı n k u l l a n ı c ı l a r ı n ı n h e m d e n e t ç i n i n f i n a n s a l r a p o r l a m a s ü r e c i n d e k i r o l l -e r i n i h e m d e d e n e t i m r a p o -r u n u a n l a m a l a r ı . . .” ş e k l i n d e t a n ı m y a p m ı ş t ı r. . B i r y ı l s o n r a G u y v e S u l l i v a n i s e “ k a m u o y u v e f i n a n s a l t a b l o k u l l a n ı c ı l a r ı n ı n , m u h a s e -

b e c i l e r i n v e d e n e t ç i l e r i n s o r u m l u l u k l a r ı h a k k ı n d a k i d ü ş ü n c e l e r i i l e m u h a s e -b e c i l e r i n v e d e n e t ç i l e r i n k e n d i s o r u m l u l u k l a r ı h a k -k ı n d a k i d ü ş ü n c e l e r i a r a s ı n -d a k i f a r k ” ş e k l i n d e b e k l e n t i f a r k l a r ı n ı t a n ı m l a m ı ş t ı r.

M o n r o e v e Wo o d l i f f 1 9 9 3 y ı l ı n d a , “d e n e t ç i l e r i n v e k a m u o y u n u n , d e n e t ç i l e r t a r a f ı n d a n ü s t l e n i l e n g ö r e v v e s o r u m l u l u k l a r i l e d e n e -t i m r a p o r l a r ı n d a i l e t i l e n m e s a j l a r a i l i ş k i n i n a n ç l a r ı a r a s ı n d a k i f a r k l a r ı n o l -m a s ı d u r u m u n d a “d e n e t i m b e k l e n t i f a r k ı n ı n” o r t a y a ç ı k a c a ğ ı n ı s a v u n m u ş l a r d ı r. D e n n i s i s e 2 0 1 0 y ı l ı n d a -k i , ç a l ı ş m a s ı n d a b e k l e n t i f a r k l a r ı n a i l i ş k i n t a n ı m f a r k l ı l ı k l a r ı n a , k a v r a m k a r ı ş ı k l ı k l a r ı n a d e ğ i n e r e k b e k l e n t i n i n i n a n ç t a n z i y a -d e g e l e c e ğ e i l i ş k i n b i r a r z u o l d u ğ u n u v u r g u l a m ı ş t ı r. D e n e t i m b e k l e n t i f a r k -l a r ı n ı n n e d e n l e r i n e g e l e c e k o l u r s a k g e n e l l i k l e ş u n l a r s ö y l e n e b i l m e k t e d i r.

- K u l l a n ı c ı l a r ı n y a n l ı ş a l -g ı l a r ı v e y o r u m l a r ı

- K u l l a n ı c ı l a r ı n d e n e t ç i p e r f o r m a n s ı n ı n ü z e r i n d e b e k l e n t i i ç e r i s i n d e o l m a s ı ,

- K u l l a n ı c ı l a r ı n d e n e t i m v e d e n e t ç i k o n u l a r ı n d a b i l -g i e k s i k l i k l e r i ,

- K u l l a n ı c ı l a r ı n m e v -c u t s t a n d a r t l a r ı n ı n ç o k ü z e r i n d e b e k l e n t i i ç i n d e o l m a s ı ,

-Ye t e r l i s t a n d a r t l a r ı n o l m a m a s ı

- D e n e t ç i l e r i n k e n d i ç ı k a r -l a r ı v e e k o n o m i k b e k l e n t i l -e r i ,

- D e n e t ç i n i n i l e t i ş i m b o -z u k l u k l a r ı ,

- D e n e t ç i n i n b i l g i v e t e -c r ü b e e k s i k l i ğ i

- D e n e t i m d e h i l e r i s k i n i n d e ğ e r l e n d i r i l e r e k y e t e r i n c e r i s k e k a r ş ı c e v a p v e r -i l m e m i ş o l m a s ı

- D e n e t i m i n o l a s ı l ı k l a r a b a ğ l ı k a r m a ş ı k y a p ı s ı ,

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m d e b e k l e n t i f a r k l a r ı , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m d e k a l i t e k a d a r ö n e m l i d i r.

B D / D R Ş a k i r S Ü LO Ğ LU

Page 13: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 13

Page 14: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

14 Bağımsız Denetim Dünyası

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m s k a n d a l l a r ı n ı n b i r s o n u c u o l a r a k h e r ü l k e k e n d i s -i n e h a s b i r t a k ı m ö n l e m -l e r a l m a y a b a ş l a m ı ş t ı r. 2 0 1 6 y ı l ı n d a D o ç . D r. A l p a s l a n Ya ş a r, R o t a -s y o n k a v r a m ı , d e n e t i m f a a l i y e t i n i n t a r a f l a r ı o l a n b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i i l e d e n e t l e n e n i ş l e t m e a r a s ı n d a , u z u n s ü r e l i d e n e t i m f a a l i y e t l e r i n d e n k a y n a k l a n a n m e n f a a t e d a y a l ı i l i ş k i l e r i n , d e n e t ç i b a ğ ı m s ı z l ı ğ ı n ı v e d e n e -

t i m k a l i t e s i n i z e d e l e m e -s i n i e n g e l l e m e k a m a c ı y l a d e n e t ç i v e / v e y a d e n e -t i m f i r m a s ı n ı n p e r i y o d i k a r a l ı k l a r l a d e ğ i ş t i r i l m e s i o l a r a k t a n ı m l a n m ı ş t ı r. D e n e t i m f i r m a l a r ı n ı n h e p a y n ı m ü ş t e r i y i v e ö z e l -l i k l e u z u n y ı l l a r b o y u n c a d e n e t l e m e s i n i n b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i n i n b a ğ ı m s ı z v e t a r a f s ı z d a v r a n m a s ı n o k t a s ı n d a b i r t a k ı m s o r u n l a r a y o l a ç a b i l e c e ğ i d ü ş ü n ü l m e k t e d i r. R o t a -s y o n b u n u e n g e l l e r.

D E N E T I M D ER O TA S Y O N

Page 15: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 15

V E R I M A D E N C I L I Ğ I

B a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l e r, b a z e n d e n e t l e d i k l e r i f i r m a l a r ı n ç o k f a z l a d e n e t l e n m e s i g e r e k e n b e l g e , i ş v e y a v e r i y e s a h i p o l d u ğ u n u g ö z l e m l e m e k t e d i r. Ve r g i z e n g i n l i ğ i n i n a r t m a s ı i l e i n s a n l a r v e r i y i b i l g i y e d ö n ü ş t ü r m e k a m a c ı y l a p e k ç o k v e r i a n a l i z t e k n i ğ i v e a r a c ı k u l l a n m a k z o r u n d a k a l -m ı ş l a r d ı r. C a b e n a v e d i ğ e r l e r -i n e g ö r e i s e v e r i m a d e n c i l i ğ i , m a k i n e ö ğ r e n m e s i , ö r ü n t ü t a n ı m a , i s t a t i s t i k , v e r i t a -

b a n ı v e g ö r s e l l e Ģ t i r m e g i b i t e k n i k l e r i , b ü y ü k v e r i t a b a n -l a r ı n d a n b i l g i ç ı k a r m a k i ç i n b i r a r a y a g e t i r e n d i s i p l i n l e r a r a s ı b i r a l a n d ı r. Ve r i s e ç m e , v e r i t e m i z l e m e , b i r l e ş t i r m e , v e r i d ö n ü ş t ü r m e g i b i v e r i m a d e n c i l i ğ i t e k n i k l e r i n i k u l l a n a r a k b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l -e r, d e n e t i m r i s k l e r i n i d a h a a z a i n d i r e b i l i r l e r. Ö z e l l i k l e i ş l e t m e l e r i n m u h a s e b e b i l g i s i s t e m l e r i n d e y e r a l a n y o ğ u n v e r i m i k t a r ı , d e n e t i m

f i r m a l a r ı n ı n d a b u v e r i l -e r i i n c e l e m e s i n i z o r l a ş t ı r -m a k t a d ı r. B i l g i s a y a r d e s t e k l i t e k n i k l e r d e n v e r i m a d e n c i l i ğ i y ö n t e m i n i n d e n e t i m f a a l i -y e t i n i n k a l i t e s i n i a r t t ı r a c a ğ ı a ç ı k t ı r. B a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l e r i n t e k n o l o j i y i y a k ı n d a n t a k i p e t m e l e r i , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m s ü r e c i n d e ç o k d a h a a z h a t a y a p m a l a r ı n a v e k a l i t e y i d e a r t t ı r a c a ğ ı n a i n a n m a k g e r e k -m e k t e d i r.

Page 16: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

16 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 17: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 17

A d l i m u h a s e b e k o n u s u n -d a g e n e l g e ç e r, h e r k e s i n u z l a ş t ı ğ ı b i r t a n ı m b u l u n -m a m a k t a d ı r. A n c a k ç o k s ı k k u l l a n ı l a n b i r t a n ı m a g ö r e a d l i m u h a s e b e , m a h k e m e y e i n t i k a l e t m i ş v e y a h e n ü z

e t m e m i ş a n c a k , h u k u k -s a l b i r ç a t ı ş m a y a r a t m a s ı m u h t e m e l k o n u n u n e s a s l ı b i r b o y u t u n u m u h a s e b e i l e i l i ş k i l i i t i l a f l a r ı n o l u ş t u r -d u ğ u , p s i k o l o j i , s u ç b i l i m i g i b i d i ğ e r b i l i m d a l l a r ı n -d a n y a r a r l a n a n k e n d i n e h a s a r a ş t ı r m a , s o r g u l a m a v e a n a l i z t e k n i k l e r i k u l -l a n a r a k , g e r ç e ğ i a r a y a n b i r b i l i m d a l ı d ı r. A d l i m u h a s e b e c i l e r, d a v a d e s t e k d a n ı ş m a n l ı ğ ı , h i l e d e n e t ç i l i ğ i v e y a a r a ş t ı r -m a c ı m u h a s e b e c i l i k v e u z m a n t a n ı k l ı k h i z m e t l e r i

s u n m a k t a d ı r l a r. B u ü ç a l t i ş a l a n ı n ı n b i r l e ş m e s i i l e a d l i m u h a s e b e k a v r a m ı o r t a y a ç ı k m a k t a d ı r. A d l i m u h a s e -b e n i n h i l e d e n e t ç i l i ğ i a l t a l a n ı b a ğ ı m s ı z d e n e t i m e e n ç o k y a k l a ş t ı ğ ı a l a n d ı r. B u n a g ö r e a d l i m u h a s e b e -c i h i l e d e n e t ç i l i ğ i y a p a r a k g e n e l l i k l e c e z a i k o n u l a r ı n i n c e l e n m e s i y l e i l g i l e n i r.

Ö r n e ğ i n , i ş g ö r e n h ı r s ı z l ı ğ ı , g a y r i m e n k u l d o l a n d ı r ı c ı l ı ğ ı , s i g o r t a d o l a n d ı r ı c ı l ı ğ ı , r ü ş v e t ç i -l i k , s u ç t a h k i k a t ı n a i l -i ş k i n s o r u ş t u r m a l a r, ş i r k e t y o l s u z l u k l a r ı , ş i r k e t l e r d e g e r ç e k l e ş t i r i l e n h i l e l e r -i n o r t a y a ç ı k a r ı l m a s ı g i b i ç a l ı ş m a l a r ı s ö y l e y e b i l i r i z . P r o f D r N e c a t B o z k u r t ’ a g ö r e i ş l e t m e ç a l ı ş a n l a r ı t a r a f ı n d a n i ş l e t m e l e r i n e

k a r ş ı y a p ı l a n h i l e l e r,• B e y a z y a k a l ı l a r t a r a f ı n -

d a n y a p ı l a n h i l e l e r,• İ ş l e t m e t e p e y ö n e t i m -

l e r i n i n i l g i l i l e r i n i y a n ı l t m a -y a y ö n e l i k o l a r a k y a p t ı k l a r ı

m a l î t a b l o h i l e l e r i ,• Ya t ı r ı m l a r l a i l g i l i

y a p ı l a n h i l e l e r,• T i c a r î r ü ş v e t l e r v e k o m i -

s y o n l a r,• B a n k a i ş l e m l e r i i l e i l g i l i

h i l e l e r,• E l e k t r o n i k f o n t r a n s f e r i

i l e i l g i l i h i l e l e r,• K r e d i k a r t ı , b i l g i s a y a r

v e i n t e r n e t h i l e l e r i o l a r a k s a y ı l a b i l i r.

A d l i m u h a s e b e , b i r p l a n a b a ğ l ı o l m a m a s ı , t a k v i m i b u l u n m a m a s ı , s t a n d a r t r a p o r y a z m a m a s ı g i b i y ö n -l e r l e b a ğ ı m s ı z d e n e t i m d e n a y r ı l m a k t a d ı r.

BADEF

A D L I M U H A S E B E

Page 18: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

18 Bağımsız Denetim Dünyası

www.badef.org.tr.

2 0 0 6 y ı l ı n d a y a y ı n l a n a n Av r u p a B i r l i ğ i Pa r l a m e n t o s u v e K o n s e y i ’n i n 4 3 / E C s a y ı l ı

d i r e k t i f i n i n k ı r k ı n c ı b ö l ü m ü n d e ş e f f a f l ı k r a p o r -l a r ı ü z e r i n e d ü z e n l e m e y a p ı l m ı ş t ı r. B i r t a k v i m y ı l ı n d a K AY İ K d e n e t i m i y a p m ı ş d e n e -t i m k u r u l u ş l a r ı i l g i l i t a k v i m

y ı l ı n ı m ü t e a k i p , ö z e l h e s -a p d ö n e m i k u l l a n a n d e n e t i m k u r u l u ş l a r ı i s e h e s a p d ö n e m i k a p a n ı ş ı n ı m ü t e a k i p d ö r d ü n c ü a y ı n s o n u n a k a d a r y ı l l ı k ş e f f a -f l ı k r a p o r u n u K u r u m a b i l d i r i r v e k e n d i i n t e r n e t s i t e l e r i n d e y a y ı m l a r. R a p o r u n g ü n c e l l e n -m e s i h a l i n d e r a p o r u n o r i j i n a l h a l i v e g ü n c e l l e n m i ş h a l l e r i a y r ı a y r ı b e ş y ı l s ü r e y l e k a -m u n u n e r i ş i m i n e a ç ı k t u t u l u r.

Ş E F FA FD E N E T İ MŞ İ R K E T İ

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m s k a n d a l l a r ı n ı n b i r s o n u c u o l a r a k , p e k ç o k ü l k e b a ğ ı m s ı z d e n e t i m k u r u -l u ş l a r ı n ı n “ş e f f a f ” o l m a s ı n ı i s t e m e k t e d i r. K a m u G ö z e i m K u r u m u K a m u y a r a r ı n ı i l g i l e n d i r e n k u r u l u ş l a r ı n d e n e t i m l e r i n i y a p a n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m ş i r k e t l e r i n e , y ı l l ı k b a z d a d a o l s a ş e f -f a f l ı k r a p o r u y a y ı n l a m a z o r u n l u l u ğ u n u g e -t i r m i ş t i r. Ş e f f a f l ı k r a p o r u y a y ı n l a y a n d e n e t i m f i r m a l a r ı n ı n , b ö y l e l i k l e d a h a k a l i t e l i h i z m e t v e r e c e ğ i d ü ş ü n ü l m e k t e d i r. B u n u n l a b e r a b e r d e n e t i m e t a b i o l a n f i r m a l a r d a d e n e t i m ş i r k e t i h a k k ı n d a b i l g i s a h i b i o l m a k t a d ı r l a r. D e n e t i m ş i r k e t l e r i n i n d e n e t i m g ü c ü n ü a r t t ı r m a k t a d ı r.

Ş E F FA F L I K R A P O R U

Page 19: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 19

D E N E T İ M TA R İ F E S İ Ü l k e m i z d e h e n ü z y a y ı n l a n m ı ş b i r d e n e t i m a s g a r i ü c r e t t a r i f e s i b u l u n m a m a k t a d ı r. B u d u r u m ş i r -k e t l e r i n d e n e t i m ü c r e t l e r i n i ç o k d ü ş ü k t u t m a s ı n a , h a k s ı z r e k a b e t e , d e n e t ç i b a ğ ı m s ı z l ı ğ ı n ı n z e d e l e n -m e s i n e , d ü ş ü k f a t u r a k e s i l e r e k v e r g i ö d e n m e m e s i g i b i p e k ç o k o l u m s u z l u ğ a y o l a ç a b i l m e k t e d i r. Ü l k e m i z d e m u h a s e b e ü c r e t l e r -i n e y ö n e l i k b i r a s g a r i t a r i f e u z u n y ı l l a r d ı r y a y ı n l a n m a k t a v e b a z ı s o r u n l a r, h a t a l ı ü c r e t t e s p i t l e r i o l s a b i l e g e n e l l i k l e b a ş a r ı l ı b i r ş e k i l d e u y g u l a n m a k t a d ı r. A c i l e n b i r b a ğ ı m s ı z d e n e t i m t a r i f e s -i n e i h t i y a ç b u l u n m a k t a d ı r. K G K , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m y ö n e t m e l i ğ i i l e b u t a r i f e y i d ü z e n l e m e y e t k i s i n e s a h i p b u l u n m a k t a d ı r.

Page 20: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

20 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 21: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 21

A N A L İ T İ K İ N C E L E M E P R O S E D Ü R L E R İ

Fi n a n s a l v e f i n a n s a l o l m a y a n b i l g i l e r i n b i r a r a y a g e t i r i l e r e k k u l l a n ı l -m a s ı i l e a n a l i t i k i n c e l e m e p r o s e d ü r l e r i o r t a y a ç ı k -m a t a d ı r. H e s a p l a r a r a s ı n d a m a n t ı k s a l i l i ş k i l e r b u l u n -m a k t a v e b u m a n t ı k s a l i l i ş k i l e r i n f i n a n s a l o l m a y a n b i l g i l e r l e d e u y u m l u o l m a s ı g e r e k m e k t e d i r. D e n e t i m s t a n d a r t l a r ı n d a i s e A n a l i -t i k P r o s e d ü r l e r, i ş l e t m e n i n f i n a n s a l b i l g i l e r i n i , ö n c e k i d ö n e m l e r e a i t v e r i l e r i l e

i ş l e t m e n i n i ç i n d e b u l u n -d u ğ u s e k t ö r v e r i l e r i n i n v e d ö n e m b a ş ı n d a b e l i r l e n -m i ş o l a n b ü t ç e g i b i ş i r k e t y ö n e t i c i l e r i n i n t a h m i n l e r i n i f i n a n s a l o l m a y a n b i l g i l e r i l e k a r ş ı l a ş t ı r m a k o l a r a k t a n ı m -l a m ı ş t ı r. S a ğ l a m v e Yo l c u f i n a n s a l b i l g i l e r i n d e ğ e r -l e n d i r i l e r e k h i l e y a d a h a t a

k a y n a k l ı y a n l ı ş l ı k l a r ı b e -l i r l e m e s ü r e c i n d e d e n e t ç i -y e ö n e m l i ö l ç ü d e y a r d ı m c ı o l u r v e f a r k l ı ç ı k a n s o n u ç l a r i l e d i ğ e r b i l g i l e r l e t u t a r s ı -z l ı k g ö s t e r e n f a r k l ı l ı k l a r ı n a r a ş t ı r ı l m a s ı y o l u n d a b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l e r e a n a l -i t i k i n c e l e m e p r o s e d ü r l e r i -n i n ç o k f a y d a l ı o l a b i l e c e ğ i -n i i f a d e e t m e k t e d i r l e r. S P K i s e y a y ı n l a d ı ğ ı 2 2 n o l u

t e b l i ğ d e a n a l i t i k i n c e l e m e p r o s e d ü r l e r i n i ş u ş e k i l d e t a n ı m l a m a k t a d ı r.

- İ ş l e t m e n i n , f a a l i y e t k o ş u l l a r ı n ı n v e ç e v r e s i y l e o l a n i l i ş k i l e r i n i n k a v r a n -m a s ı i ç i n d e ğ e r l e m e y ö n -t e m i o l a r a k ,

- İ ş l e t m e y ö n e t i m i n i n s u n d u ğ u b i l g i v e b e l g e l e r i l e y a p t ı ğ ı a ç ı k l a m a l a r d a -k i ö n e m l i y a n l ı ş l ı k r i s k i n i n a z a l t ı l a r a k k a b u l e d i l e b i l i r b i r s e v i y e y e i n d i r i l m e s i n d e , d e t a y t e s t l e r y e r i n e d a h a e t k i l i v e y a e t k i n o l d u ğ u n d a b a ğ ı m s ı z d e n e t i m t e k n i k l e r i o l a r a k v e

- “ B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i n s o n a ş a m a s ı n d a f i n a n s a l t a b l o -l a r ı n g e n e l o l a r a k g ö z d e n

g e ç i r i l m e s i a m a c ı y l a k u l -l a n ı l ı r.

A l p E r e n Ya n ı k ’ a g ö r e A n a l i t i k i n c e l e m e p r o s e d ü r l e r i n i n d e n e -t i m s ı r a s ı n d a k u l l a n ı l m a s ı d e n e t ç i y e a ş a ğ ı d a b e l i r t i l e n f a y d a l a r ı s a ğ l a r ;

- D e n e t i m i n e t k i n l i ğ i n i a r t t ı r ı r.

- D e n e t i m r i s k i n i b u l m a d a d e n e t ç i y e ö n c ü o l u r.

- H i l e v e h a t a l a r ı n t e s p i t e d i l m e s i n i k o l a y l a ş t ı r ı r.

- Ta h m i n e d i l e n v e y a t a h -m i n d ı ş ı s a p m a l a r ı b u l a r a k -

d e n e t ç i y i b u s a p m a l a r a y o ğ u n -l a ş t ı r ı r.- B o r ç y a p ı s ı n ı n v a d e s i n e b a -k a r a k i ş l e t m e n i n ç a l ı ş m a s e r -m a y e s i n i n b o r ç ö d e y e b i l m e k a p a s i t e s i h a k k ı n d a b i l g i v e r i r.- C a r i d ö n e m i l e g e ç m i ş y ı l l a r ı k a r ş ı l a ş t ı r a r a k ş i r k e t i n k a r l ı l ı ğ ı n -d a o l a n d e ğ i ş i m l e r h a k k ı n d a b i l g i s a ğ l a r.- D e n e t i m k a n ı t l a r ı n d a o b j e k -t i f l i k s a ğ l a r.- İ ş l e t m e n i n g ü ç l ü v e z a y ı f y ö n -l e r i n i b e l i r l e y e r e k k a r ş ı l a ş a b i -l e c e ğ i r i s k l e r e ö n c e d e n t e d b i r a l m a k t a y o l g ö s t e r i r.A n a l i t i k i n c e l e m e p r o s e d ü r l e r i -n i n u y g u l a n m a s ı n d a i l e r i i s t a t i s -t i k i t e k n i k l e r d e k u l l a n ı l a b i l i r. A n a l i t i k d o ğ r u l a m a t e k n i k l e r i n i k u l l a n a r a k b a ğ ı m s ı z d e n e t i m r i s -k i n i n a z a l t ı l m a s ı v e d e n e t i m k a -l i t e s i n i n a r t ı r ı l m a s ı m ü m k ü n d ü r.

S M M M S e l ç u k G Ü LT E N

Page 22: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

22 Bağımsız Denetim Dünyası

Ve r g i a f l a r ı ü l k e m i z d e s ı k l ı k l a r a s t l a n a n d ü z e n l e -m e l e r a r a s ı n d a y e r a l m a k -t a d ı r. Ü l k e m i z d e ş u t a r i h e k a d a r 3 6 a d e t v e r g i a f f ı ç ı k a r ı l m ı ş o l m a s ı n a r a ğ m e n v e r g i m ü k e l l e f l e r i ö z e l l i k l e C o v i d 1 9 s a l g ı n ı n e d e n i y l e h a l a b i r v e r g i a f f ı b e k l e n t i s i i ç e r i s i n d e b u l u n m a k t a d ı r -l a r. Ve r g i a f l a r ı n d a v e r g i b o r ç l a r ı n ı n g e c i k m e z a m -m ı v e f a i z l e r i s i l i n m e k t e v e

v e r g i a s l ı v e ü z e r i n d e n y e n i d ü ş ü k o r a n l a r a g ö r e h e s a p -l a n a n d e ğ e r l e r i n t a k s i t l e -n d i r i l m e s i y a p ı l m a k t a d ı r. B u n u n y a n ı s ı r a k a s a a f f ı , s t o k a f f ı , o r t a k l a r c a r i h e s a b ı a f f ı g i b i a f l a r d a g e l m e k t e d i r. B a ğ ı m s ı z d e n e t i m r a p o r l a r ı n -d a o l u m l u g ö r ü ş v e r i l m e s i , v e y a b u h e s a p l a r h a r i c i n d e s ı n ı r l ı o l u m l u g ö r ü ş v e r i l m e s i d u r u m u n d a b ü y ü k b i r ç e l i ş k i o r t a y a ç ı k m a k t a d ı r. B a ğ ı m s ı z

d e n e t i m k u r u l u ş u d e n e t m s ü r e c i i ç e r i s i n d e , k a s a y ı , s t o k l a r ı s a y m a k t a v e o r t a k -l a r c a r i h e s a b ı n ı d a k o n t r o l e t m e k t e d i r. D e n e t l e n e n i ş l e t m e k a s a / S t o k / o r t a k l a r c a r i a f f ı n d a n y a r a r l a n d ı ğ ı n d a i s e b a ğ ı m s ı z d e n e t i m f i r -m a s ı n ı n b u s a y ı m l a r ı g e r ç e k -t e y a p m a d ı ğ ı a l g ı s ı m e y d a n a g e l m e k t e d i r. B u n e d e n l e b a ğ ı m s ı z d e n e t i m ş i r k e t l e r i -n i n d a h a t i t i z o l m a s ı ş a r t t ı r.

V E R G İ A F F I S O R U N S A L I

Page 23: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 23

Page 24: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

24 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 25: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 25

D E N E T I M I N FAY D A L A R ID R / B D Ş a k i r S Ü LO Ğ LU

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i ş l e t m e l -e r a ç ı s ı n d a n z o r u n l u o l d u ğ u i ç i n b a ş v u r u l a n b i r s i s t e m d u r u m u n d a d ı r. B u z o r u n l u l u k a l g ı s ı , b a ğ ı m s ı z d e n e t i m i n h i ç b i r f a y d a s ı y o k m u ş g i b i b i r y a n l ı ş a n l a y ı ş a n e d e n o l -m a k t a d ı r. B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i n f a y d a l a r ı ş u n l a r d ı r.

- B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i l e m a l i t a b l o l a r ı n i ş l e t m e n i n b e l g e v e k a y ı t l a r ı n a u y g u n o l d u ğ u a n l a ş ı l m ı ş o l m a k t a d ı r.

- İ ş l e t m e f a a l i y e t l e r i n i n

y a s a l d ü z e n l e m e l e r e u y g u n o l d u ğ u d a a n l a ş ı l ı r.

-Yö n e t i c i l e r i n i ç k o n t r o l s i s t e m i n e y ö n e l i k o l a r a k a l a -c a ğ ı k a r a r l a r a y a r d ı m c ı o l u r.

- İ ş l e t m e n i n h a t a v e h i l e y a p m a r i s k i a z a l m ı ş o l u r.

- K a m u d e n e t i m l e r i n d e v e r g i v e s g k c e z a s ı a l m a r i s k i d e a z a l m ı ş o l u r.

- B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i ş l e t -m e n i n k r e d i b i l i t e s i n i n a r t -m a s ı n ı s a ğ l a r.

- B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i l e i ş l e t -

m e n i n u l u s l a r a r a s ı p a z a r l a r a u l a ş m a , u l u s l a r a r a s ı o r t a k -l ı k l a r y a p m a o l a n a k l a r ı a r t a r.

- İ ş l e t m e n i n u l u s l a r a r a s ı i h a l e l e r e g i r m e s i n o k t a s ı n d a m a l i t a b l o l a r ı n ı n b a ğ ı m s ı z d e n e t i m i z o r u n l u l u k h a l i n e g e l m e k t e d i r.

- B a ğ ı m s ı z d e n e t i m i l e i ş l e t m e f a a l i y e t l e r i t a r a f s ı z v e b a ğ ı m s ı z , u z m a n v e t e c r ü b e -l i ü ç ü n c ü b i r g ö z t a r a f ı n d a n i n c e l e n m i ş o l u r.

Page 26: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

26 Bağımsız Denetim Dünyası

Page 27: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 27

Page 28: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

28 Bağımsız Denetim Dünyası

B u s t a n d a r d ı n a m a c ı , i ş l e t -m e n i n s ü r e k l i l i ğ i k a v r a m ı ç e r ç e v e s i n d e d e n e t ç i n i n

i ş l e t m e v e i ş l e t m e y ö n e t -i c i l e r i n i n t a v r ı n ı d a d i k k a t e a l a r a k f i n a n s a l t a b l o l a r ı n

h a z ı r l a n ı ş ı b a k ı m ı n d a n b u k a v r a m a u y g u n h a r e k e t e d i l i p e d i l m e d i ğ i n i a n l a m a k t ı r.

İ ş l e t m e n i n s ü r e k l i l i ğ i b ü t ü n f i n a n s a l b i l g i k u l l a n ı c ı l a r ı a ç ı s ı n d a n h a y a t i d e ğ e r t a ş ı -m a k t a o l u p, d e n e t ç i n i n b u k o n u d a k i d e n e t i m t e k n i k l e r i n i u y g u l a y ı p g ö r ü ş ü n e y a n s ı t m a s o r u m l u l u ğ u b u l u n m a k t a d ı r. C o v i d - 1 9 s ü r e c i i l e b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i l e r i n i ş l e t m e n i n s ü r e k l i l i ğ i ü z e r i n d e d i k k a t l e d ü ş ü n m e l e r i , g e r e k l i d e n e t i m t e s t l e r i n i y a p m a l a r ı v e d e ğ e r -l e n d i r m e l e r i g e r e k m e k t e d i r.

B a ğ ı m s ı z d e n e t i m s ü r e c i n d e s a l g ı n ı n i ş l e t m e ç a l ı ş m a ş e k l i , m ü ş t e r i s a d a k a t i , c i r o s u ü z e -r i n d e k i e t k i l e r i n i n d e d e ğ e r -l e n d i r i l m e s i ö n e m l i d i r. İ ş l e t m -e l e r i n b i r k ı s m ı b u s a l g ı n d a n o l u m l u e t k i l e n i r k e n b ü y ü k b i r k ı s m ı i s e o l u m s u z e t k i l e n m i ş v e f i n a n s a l y a p ı s ı d a z a a f i y e t e u ğ r a m ı ş t ı r. D e n e t i m ç a l ı ş m a -l a r ı n d a s ü r e k l i l i k ö n e m l i d i r.

İ Ş L E T M E N I N S Ü R E K L I L İ Ğ İC O V İ D - 1 9

Page 29: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

Bağımsız Denetçiler Dernekleri Federasyonu 29

Ö N C E K İ D E N E T Ç İw w w. b a d e f . o r g . t r

Ö n c e k i b a ğ ı m s ı z d e n e t ç i i l e g ö r ü ş m e , d e n e t l e n e c e k i ş l e t m e d e n i z i n a l m a s ı g e -r e k m e k t e d i r. İ ş l e t m e n i n i l k d e n e t i m ç a l ı ş m a s ı i s e y a n i d a h a ö n c e f i r m a h i ç d e n e -t l e n m e m i ş i s e t a b i k i b ö y l e b i r g ö r ü ş m e s ö z k o n u -s u o l m a y a c a k t ı r. Ö n c e k i d e n e t ç i i l e g ö r ü ş m e y a z ı l ı o l a b i l e c e ğ i g i b i s ö z l ü o l a r a k d a g e r ç e k l e ş t i r i l e -

b i l i r. A n c a k ö n c e k i d e n e t ç i i l e s ö z l ü g ö r ü ş m e y a p ı l s a b i l e ç o ğ u n l u k l a b u n u n b i r ç a l ı ş m a k a ğ ı d ı n a b a ğ l a -n a r a k b e l g e l e n d i r i l d i ğ i g ö r ü l m e k t e d i r. B u d u -r u m d a y a p ı l a n t e l e f o n g ö r ü ş m e s i y i n e b i r b e l -g e y e d a y a n d ı r ı l m ı ş o l -m a k t a d ı r. D e n e t l e n e c e k i ş l e t m e ö n c e k i d e n e t ç i i l e g ö r ü ş ü l m e s i n e i z i n v e r m e z

i s e b u d u r u m d a d e n e t i m i ş i r e d e d i l e b i l i r. Ö n c e -k i d e n e t ç i d e n e t l e n e c e k i ş l e t m e h a k k ı n d a ö n e m l i b i l g i l e r v e r e b i l i r. B e n z e r ş e k i l d e ö n c e k i d e n e t ç i g ö r ü ş m e y i k a b u l e t m e y e -b i l i r v e y a h e r h a n g i b i r b i l -g i p a y l a ş ı m ı y a p m a y a b i l -i r. H e r n e k a d a r m e s l e k i d a y a n ı ş m a y a a y k ı r ı d a o l s a b u d a b i r t a v ı r d ı r.

Page 30: BA IMSIZ DENETIM DÜNYASI · 2020. 5. 13. · SMMM Selçuk GÜLTEN Ba ms z denetim raporlar , uygulama birli i sa lamak ve kolayl kla anla labilmesi için standart olmas uygulamas

BAĞIMSIZ DENETÇİLER DERNEKLERIFEDERASYONU YAYINIDIR.

ÜCRETSİZDİR. PARA İLE SATILMAZ.www.badef.org.tr

M A Y I S 2 0 2 0 S A Y I 1