BESLENMENİN TANIMI

Beslenme öğün savmak mı?

Karın doyurmak mı?

Canının çektiği şeyleri yemek içmek mi?

BESLENME:BüyümeGelişmeSağlığın korunması - devam ettirilmesiÜremenin sürdürülmesi

için, besin maddelerinin yeterli miktarda ve uygun zamanda alınmasıdır.

DENGELİ BESLENME NE DEMEKTİR? Büyüme, gelişme ,sağlığın korunması ve

üremenin devamı için gerekli olan besin maddelerinin;

YaşCinsiyetBoyAktivite(Varsa) özel durum (hamilelik,vb)(varsa) hastalık durumuna göre alınmasına denir.

BESİN ÖĞELERİNİ TANIYALIM A)Enerji verenler

1)Karbonhidratlar : Şeker-un-şekerli mamuller-tüm un mamulleri-sebze ve meyvelerin büyük bir kısmı-sebzelerin kök ve yumruları-pekmez-bal gibi besinler karbonhidrat ağırlıklı besinlerdir.Aldığımız enerjinin yarıdan fazlasını (% 55) karbonhidratlardan karşılarız.

   2)Proteinler: Ağırlıklı olarak hayvansal kaynaklı besinler ve kuru baklagillerde bulunur.En kaliteli protein kaynağı anne sütüdür. Daha sonra sırayla yumurta sarısı proteini ve hayvansal gıdalarda bulunan proteinler gelir. Aldığımız enerjimizin altıda biri (% 15) proteinden sağlanır.

  

BESİN ÖĞELERİNİ TANIYALIM

3)Yağlar: Hayvansal ve bitkisel besinlerimizde bol miktarda katı ve sıvı halde bulunur. Aldığımız enerjinin üçte biri (%30) yağlardan sağlanır. Katı haldekiler doymuş yağlar,sıvı haldekiler doymamış yağlar diye adlandırılır.

BESİN ÖĞELERİNİ TANIYALIM B)Enerji vermeyenler

4) Vitaminler : Et ve türevleri, kuru baklagiller,sebze ve meyvelerde yaygın halde bulunur. Vitaminler,büyüme ve gelişme,enerji harcamasında ve yeni doku yapımdaki olaylarda rol alırlar.

a) yağda eriyenler (A-D-E-K) (bunlar vücutta depolanırlar)

b) suda eriyenler (B grubu vitaminleri ve C vitamini)

   5)Mineraller: Tüm besinlerde değişik

oranlarda bulunur. Bunlarda büyüme , gelişme ve sağlıklı olmak için gereklidirler.

BESİN ÖĞELERİNİ TANIYALIM 6)Su: Bir miktarını vücut kendisi yapmakla

birlikte, genelde saf su olarak alırız ve besinlerin yapısında doğal olarak bulunur. Vücudumuzun yarıdan fazlası sudur. Besinlerin sindirimi,emilimi ve taşınmasında ve vücudumuzda oluşan zararlı maddelerin atılımında rol alır.

BESİN GRUPLARI 1-Et ve et yerine geçenler : Et-tavuk-balık-hindi ve

kaz eti-peynirler-sakatatlar-yumurta ve bunların türevleridir.

Bu grup besinlerimiz, protein ve demir minerali bakımından son derece önemlidir. Ayrıca diğer mineraller ve vitaminlerde bol miktarda bulunur.

  

2-Süt ve süt yerine geçenler : Süt-yoğurt-ayran-cacıkBu besin grubumuz, özellikle kalsiyum bakımından beslenmede önemli yer alırlar.

  

BESİN GRUPLARI

3-Ekmek ve ekmek yerine geçenler: Tüm un mamulleri-bulgur-makarna-pirinç-mısır-patates-kuru baklagiller-kestane-çorba çeşitleri.

Bu gruptaki besinler karbonhidrattan zengin besinlerdir. Ayrıca proteinde bulunur ama kalitesizdir. Vücut fazla yararlanmaz.

BESİN GRUPLARI 4-Yağ ve yağ yerine geçenler: Bildiğimiz katı

ve sıvı yağlar ile zeytin- yağlı kuru yemişler-kaymak-krema-mayonez ve yağ elde ettiğimiz tüm gıda maddeleridir.

Bu besinler yağdan zengindirler.    5-Sebzeler: Yemek yaptığımız ve çiğ olarak

tükettiğimiz tüm sebzelerdir.Bu besinlerimizde bol miktarda posa ve vitamin içerirler. Haşlama suyu dökülürse vitamin kaybı olur. Bağırsak hareketi için son derece önemli bir besin grubudur.

 

BESİN GRUPLARI

6-Meyve grubu:Tüm meyvelerimiz ve bu meyvelerden elde ettiğimiz sularıdır.Bu gruptaki besinlerde sebzeler gibi posa ve vitamin bakımından zengindirler. Özellikle C vitamini bazılarında bol miktarda vardır.

BESİN GRUPLARINI TANIYALIM

DENGELİ BESLENİP BESLENMEDİĞİMİZİNERDEN ANLAYACAĞIZ?1-Antropometrik ölçümlere bakılır.BoyKiloBel çevresi genişliğiDeri altı kıvrım kalınlığıBKİ’ lere (yetişkin), persentil grafiklerine

(çocuklarda) bakılır

DENGELİ BESLENİP BESLENMEDİĞİMİZİNERDEN ANLAYACAĞIZ?2-Klinik sonuçlara bakılır: Sağlam bir görünüşHareketli ve dikkatli bakışlarMuntazam-pürüzsüz-hafif nemli ve pembe bir

ciltCanlı ve parlak saçlarKuvvetli ve gelişimi normal saçlar

DENGELİ BESLENİP BESLENMEDİĞİMİZİNERDEN ANLAYACAĞIZ?

Düzgün ve iyi gelişmiş kol ve bacaklarSık sık baş ağrısından şikayet etmeyenİştahlıÇalışmaya istekliZihinsel-ruhsal ve sosyal gelişimi normal

kişilik yapısı

DENGELİ BESLENİP BESLENMEDİĞİMİZİNERDEN ANLAYACAĞIZ?3-Biyokimyasal sonuçlara bakılırDemir depolarına bakılırHemoglobinHematokritB12Folik asit gibi vitaminlere bakılır.

DENGELİ BESLENMENİN KURALLARI NELERDİR VE NELER YAPABİLİRİZ?

Kesinlikle sabah kahvaltısı yapınız

En azından 3 öğün şeklinde beslenmeye çalışınız

Tüm öğünlerinizde karışık besleniniz

SABAH KAHVALTISININ ÖNEMİBir söz vardır: ”Sabah kahvaltını söyle,sana nasıl

bir gün geçirdiğini söyleyeyim.”Bu nedenle, kahvaltı yapılmazsa;İş verimi veya okul başarısı önemli ölçüde azalırDikkat dağılırKan şekeri düşerYorgunluk,baş ağrısı olurBaş dönmesi, mide bulantısı ve kusmalar olurDikkatsizlik artar, dolayısıyla kazalar artar Diğer öğünlerde daha fazla yiyecek yemeye

sebep olur

İYİ BİR KAHVALTI NASIL OLMALI?Kahvaltı özendirici olmalı

Mutlaka hayvansal kaynaklı bir besin olmalı

Karışık beslenme ilkelerine uyulmalı

İçecek olarak süt ve meyve suyu tercih edilmeli

İYİ BİR KAHVALTI NASIL OLMALI?Göze ve damağa hitap eder şekilde olmalıRenk ve kıvam bakımından farklı olmalı

İYİ BİR KAHVALTI NASIL OLMALI?

İYİ BİR KAHVALTI NASIL OLMALI?

Mutlaka domates,salatalık,marul,maydanoz gibi

yeşillikler olmalı VE

Mümkün olduğunca erken saatlerde yapılmalı

DENGELİ BESLENMENİN KURALLARI NELERDİR VE NELER YAPABİLİRİZ?Bir günde yaşınız, boyunuz ve aktivite

durumunuza göre:2-3 porsiyon et grubundan2-3 porsiyon süt -yoğurt grubundan3-5 porsiyon sebze2-4 porsiyon meyve6-10 porsiyon ekmek ve yerine geçen gruptan

tüketiniz.

DENGELİ BESLENMENİN KURALLARI NELERDİR VE NELER YAPABİLİRİZ?Aşırı yağ tüketmeyinizYenilebilir sebze ve meyveyi çiğ yemeye

çalışınızSebzelerin ve haşlanarak yenen diğer

gıdaların haşlama suyunu dökmeyiniz.Yiyecekleri kızartmayın ve yakmayınızTuzu iyotlu tuz ve az miktarlarda kullanınız

DENGELİ BESLENMENİN KURALLARI NELERDİR VE NELER YAPABİLİRİZ?Ağır tatlılar yerine hafif (sütlü) tatlıları tercih

edinizHazır gıdalar yerine, evde kendi hazırladığınız

besinleri tüketinizBozuk ve uzun süre beklemiş hiçbir gıdayı

yemeyinizSusuzluğunuzu gidermek için şekerli içecekler

yerine su içiniz.Sigara ve alkol kullanmayınız.Güneş ışığından yeterli oranda yararlanınız.

DENGELİ BESLENEMEZSEK NELER OLUR?

Bağışıklık sistemimiz zayıf olur

Boyumuz kısa kalır

Ağırlığımız boyumuza göre orantılı olmaz

DENGELİ BESLENEMEZSEK NELER OLUR?

Algılama gücümüz zayıf olur

Dikkatimizi toparlayamayız ve hata oranımız fazla olur

DENGELİ BESLENEMEZSEK NELER OLUR?Kötü beslenmeye bağlı hastalıklarının ortaya

çıkışı artar

Dişlerimiz ve saçlarımız erken dökülür

Düzgün bir cilde sahip olamayız

Ergenliğe geç gireriz.

KÖTÜ BESLENME HASTALIKLARI NELERDİR?ObeziteZayıflıkDiyabet hastalıklarıKalp-damar hastalıklarıAnemiKanser

KÖTÜ BESLENME HASTALIKLARI NELERDİR?HipertansiyonRaşitizm (çocuktaki kemik erimesi)Osteoporoz (kemik erimesi)DepresyonKonstipasyon (kabızlık)İshalPEM (proteinin az alınması)

Enerji alımı ile harcaması arasındaki dengenin bozulması ile sonuçlanan ve sıklıkla da enerji yoğunluğu fazla besinlerin aşırı alımına

bağlı olan bir durumdur

OBEZİTE;

Küresel bir halk sağlığı problemi: OBEZİTE

Dünya nüfusu yaklaşık 6.6 milyar2008Obezite:400 milyonFazla Kilolu: 1.6 milyar2015Obezite:700 milyonFazla Kilolu: 2.3 milyar

OBEZİTEENERJİ ALIMI ENERJİ HARCAMASI

PROBLEM HANGİ TARAFTA ??

OBEZİTEENERJİ ALIMI ENERJİ HARCAMASI

HEDEFLER HER İKİ TARAFA YÖNELİK OLMALI !!

Türkiye’de OBEZİTE VE FAZLA KİLOLULUK

1-YETİŞKİNLERDE 2-ÇOCUK VE ADOLESANLARDA

ENERJİ ALIMINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ YETİŞKİNLERDE;1.EV DIŞINDA BESLENMENİN ARTMASI 2.PORSİYON BÜYÜKLÜĞÜ3.ŞEKERLE TATLANDIRILMIŞ İÇECEKLERİN TÜKETİMİ4.ÖĞÜN ARALARINDA ATIŞTIRMA

ÇOCUK VE ADÖLESANLARDA AYAKÜSTÜ BESLENMETATLANDIRILMIŞ İÇECEKLERİN TÜKETİMİOKULLARDA ENERJİ YOĞUNLUĞU FAZLA OLAN

ATIŞTIRMALIK BESİNLERİN VE AYAKÜSTÜ BESİNLERİN VARLIĞI

TELEVİZYON VE YAZILI BASINDA REKLAMLARIN ARTIŞI

ENERJİ HARCAMASINDA AZALMANIN

NEDENLERİ HAREKETSİZ BİR YAŞAM TARZININ BENİMSENMESİ YETERSİZ VE DÜZENSİZ FİZİKSEL AKTİVİTETELEVİZYON, BİLGİSAYAR BAŞINDA UZUN VAKİT

GEÇİRME

Teknoloji zarifliğin ve inceliği oluştururken biz teknolojiyi hareket etmemek için kullanıyoruz ve onlar incelip küçülürken kalınlaşan bizler

FİZİKSEL AKTİVİTE Enerji tüketimi ile sonuçlanan herhangi bir vücut hareketidir.

Yürümek,

Bahçe işleri ile uğraşmak,

Oyun oynamak,

Araba temizlemek,

Ev temizlemek,

Merdiven çıkmak vb. aktiviteler

FİZİKSEL AKTİVİTENİN YARARI FİZİKSEL AKTİVİTE OBEZİTE, KALP-DAMAR HAST,

OSTEOPOROZ,DİYABET, HİPERTANSİYON VB.RİSKİNİN AZALMASINDA OLUMLU ROL OYNAR.

ERGENLERİN VE GENÇLERİN ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN VE ŞİDDETTEN UZAKLAŞMASINA YARDIMCI OLUR.

KENDİNE GÜVENİ ARTIRIR.

RUH SAĞLIĞINI VE MENTAL SAĞLIĞI GELİŞTİRİR.

SOSYAL ORTAMLARA UYUMU ARTTIRIR.

SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIĞINI GELİŞTİRİR.

YAŞLILARIN, RUHSAL BOZUKLUKLARIN REHABİLİTASYONUNA YARDIMCI OLUR.

OBEZİTE NASIL SAPTANIRObezite; Dünya Sağlık Örgütü tarafından“Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veyaAşırı yağ birikmesi“Olarak tanımlanmaktadırYetişkin erkeklerde vücut ağırlığının ortalama

%15-20’sini,Kadınlarda ise%25-30’unu yağ dokusu

oluşturmaktadır. Erkeklerde bu oranının%25, kadınlarda ise%30’un üzerine çıkması

OBEZİTE

BKİ <18.5 ZayıfBKİ = 18.5 –24.9 NormalBKİ = 25.0 –29.9 Fazla kilolu BKİ ≥ 30 Obezite 30 –34.9 1.derece obez 35 –39.9 2.derece obez 40 ve üzeri 3.derece obez Örnek: 1.60 m boyunda ve 60 kg ağırlığında 35 yaşında

bir kadın şişman mıdır?BKİ = Ağırlık (Kg) = 60 = 60 = 23.43 NORMAL Boy (m)2 (1.60 x 1.60) 2.561-Beden Kitle İndeksi (BKİ)Vücuttaki yağ miktarı ile ilgili bilgi vermekte, yağın

bulunduğu bölge ve dağılımı ile ilgili bilgi vermemektedir

OBEZİTE NASIL SAPTANIR?

OBEZITE EKONOMIK VE SOSYAL KALKINMAYI ÖNEMLI ŞEKILDE ETKILEMEKTEDIR

YETİŞKİNLERDE OBEZİTE VE FAZLA KİLOLULUK;AVRUPA’DA SAĞLIK HİZMETİ HARCAMALARININ DOĞRUDAN %6’SINI (HASTALIĞIN TANISI VE

TEDAVİSİ İÇİN)DOLAYLI %12 MALİYETLERE YOL

AÇMAKTADIR

(ERKEN ÖLÜM VE HASTALIK NEDENİYLE ÇALIŞAMAYAN İNSANLARA VERİLEN ÜCRETLERİ YANSITAN VERİM KAYBINI DA İÇEREN HARCAMALAR)

OBEZİTE İLE MÜCADELE, GERÇEKTE PEK ÇOK HASTALIKLA MÜCADELE ANLAMINA GELMEKTEDİR. OBEZİTE; KALP-DAMAR HASTALIKLARI, YÜKSEK TANSİYON, ŞEKER HASTALIĞI, BAZI KANSER TÜRLERİ, SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI,

KAS-İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARI GİBİ PEK ÇOK SAĞLIK PROBLEMİNİN OLUŞMASINA ZEMİN HAZIRLAMAKTA, HAYAT KALİTESİ VE SÜRESİNİ OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEMEKTEDİR. BU SEBEPLE OBEZİTE İLE MÜCADELE ÜLKEMİZİN GELECEĞİ İÇİN BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

Şişmanlamak kolay,zayıflamakzordur.

ŞİŞMANLIKTAN KORUNMAK VE ŞİŞMANLIKTAN KORUNMAK VE SAĞLIKLI OLMAK İÇİN SAĞLIKLI OLMAK İÇİN SPOR YAPIN !....SPOR YAPIN !....

Kaslarda güçlenmeKaslarda güçlenmeDayanıklılıkta artmaDayanıklılıkta artma Vücudun koordinasyonunda gelişmeVücudun koordinasyonunda gelişme Esneklik kazanmaEsneklik kazanmaAkciğer ve kalbin etkin çalışmasıAkciğer ve kalbin etkin çalışmasıKalp-damar hastalıklarından korurKalp-damar hastalıklarından korur..Stresten uzaklaştırırStresten uzaklaştırır

*Uygun Vücut Ağırlığını Koruyun*Her öğünde Tüm Besinlerden Tüketin

1 GRUP : SÜT, YOĞURT, PEYNİR.2. GRUP : ET, BALIK, TAVUK, YUMURTA, KURU BAKLAGİLLER VE FINDIK, FISTIK, CEVİZ VB.3. GRUP : SEBZE VE MEYVELER.4. GRUP : EKMEK VE TAHILLAR.

GÜNLÜK TÜKETİLMESİ GEREKEN MİKTAR. SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ; YETİŞKİN: 2 PORSİYON ÇOCUK, GENÇ, GEBE, EMZİKLİ, MENAPOZ

SONRASI KADIN: 3-4 PORSİYON

ET, YUMURTA, BAKLAGİLLER ; YETİŞKİN,GENÇ,ÇOCUK: 2 PORSİYON GEBE, EMZİKLİ: 3 PORSİYON TAZE SEBZE VE MEYVELER ; 3-5 PORSİYON

TAHILLAR VE TAHIL ÜRÜNLERİ ; 4-6 PORSİYON

Doğal Ve Taze Besinleri Tercih Ediniz.*Yemeğinizi bitirir bitirmez sofradan kalkın.*Televizyon karşısında yemek yemeyin.* Yemekleri yavaş yiyin, fazla çiğneyin*3 ara 3 ana öğünde beslenin*Yemeklerinizde Tuzu Az Kullanın*Şeker, Hamur İşi ve Tatlıları Az Tüketin