25
1 BÀI 4

BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 2: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

2

§4: Hạng ma trận

4.1. Định nghĩa.

- Cho A là một ma trận cỡ mxn và một số k ≤ min{m,n}. Ma

trận con cấp k của A là ma trận có được từ ma trận A bằng cách bỏ

đi (m-k) hàng và (n-k) cột. Định thức của ma trận con cấp k của A

gọi là định thức con cấp k của A.

1 2 3 4

2 4 6 8

3 5 7 9

A

12

12A

24

12A

234

123A

Ví dụ:

2 4

4 8

2 3 4

4 6 8

5 7 9

Page 3: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

3

§4: Hạng ma trận

-Đ/n: Hạng của ma trận A là cấp cao nhất của các

định thức con khác 0 có trong A.

Kí hiệu: rank(A) hoặc r(A)

Page 4: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

4

§4: Hạng ma trận

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

O

2

1 0A

24

13

0 0

0 0A

Page 5: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

5

§4: Hạng ma trận

a b c dA

x y z t

Page 6: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

6

§4: Hạng ma trận

a b c

A x y z

u v w

A có duy nhất 1 định

thức con cấp 3 và đó

là định thức con có

cấp lớn nhất

Ví dụ:

Page 7: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

7

§4: Hạng ma trận

Page 8: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

8

§4: Hạng ma trận

Page 9: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

9

§4: Hạng ma trận

Page 10: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

10

§4: Hạng ma trận

4.2. Tính hạng của ma trận bằng biến đổi sơ cấp

a. Ma trận bậc thang (ma trận hình thang) là ma trận thỏa mãn

hai tính chất:

(i) Các hàng khác không nằm trên các hàng không (hàng có tất

cả các phần tử là 0)

(ii) Với 2 hàng khác không, phần tử khác 0 đầu tiên của hàng

trên đứng trước phần tử khác 0 đầu tiên của hàng dưới.

0 1 ... ... ... ...

0 0 0 2 ... ...

0 0 0 0 3 ...

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

A

Ví dụ

Page 11: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

11

§4: Hạng ma trận

b. Định lí: Nếu A là ma trận bậc thang thì hạng của A

bằng số hàng khác không của nó.

0 1 ... ... ... ...

0 0 0 2 ... ...

0 0 0 0 3 ...

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

rank

Ví dụ:

3

1 2 3 4

0 1 5 6

0 0 1 2

0 0 0 1

rank

4

Page 12: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

12

§4: Hạng ma trận

11 12 1 1

22 2 2

... ...

0 ... ...

.. .. ... .. ... ..

0 0 ... ...

0 0 ... 0 ... 0

... ... ... ... ... ...

0 0 ... 0 ... 0

r n

r n

r r r n

a a a a

a a a

a aA

11 12 1

22 212..

12..

..

0 ..

.. .. .. ..

0 0 ..

r

rr

r

rr

a a a

a aA

a

Các MT con cấp > r

chứa ít nhất 1 hàng = 0

Chứng minh định lí:

Page 13: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

13

§4: Hạng ma trận

“Sử dụng các phép biến

đổi sơ cấp trên ma trận”Chú ý:

A B

Vấn đề: r(A) = r(B)?

(ma trận bậc thang)

Page 14: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

14

§4: Hạng ma trận

Chú ý:

Định lý: Các phép biến đổi sơ cấp không làm thay đổi hạng của ma trận.

Page 15: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

15

§4: Hạng ma trận

“biến đổi

sơ cấp

A B

r(A) = r(B)

(ma trận bậc thang)

Page 16: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

16

§4: Hạng ma trận

Page 17: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

17

§4: Hạng ma trận

1 3 2 0 1 4

0 3 3 4 0 1

0 0 5 8 9 1

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

A

Ví dụ: Tìm hạng ma trận:

( ) 3r A

Page 18: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

18

§4: Hạng ma trận

1 1 2 0

2 1 1 3

4 5 2 1

1 7 3 2

A

Ví dụ: Tìm hạng của ma trận:

Page 19: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

19

2 1( 2)

1 1 2 0 1 1 2 0

2 1 1 3 0

4 5 2 1

1 7 3 2

h hA

-5 3?-1

03 14h h 9 10 -1

04 11h h

8 5 2

§4: Hạng ma trận

Lời giải.

Page 20: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

20

§4: Hạng ma trận

2 1

3 1

4 1

( 2)

41

1 1 2 0 1 1 2 0

2 1 1 3 0 1 5 3

4 5 2 1 0 9 10 1

1 7 3 2 0 8 5 2

h h

h hh h

1 1 2 0

0 1 5 3

0 0

0

3 29h h

-35 26

0

4 28h h

-35 26

4 3( 1)

1 1 2 0

0 1 5 3

0 0 35 26

0 0 0 0

h h

r(A) 3

Page 21: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

21

§4: Hạng ma trận

Ví dụ: Biện luận theo m hạng của ma trận

sau:

1 5 6

0 4 7

0 0

A

m

0

r(A) = 2

r(A) = 30m

0m

Page 22: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

22

§4: Hạng ma trận

Ví dụ: Biện luận theo m hạng của ma trận

sau:

2

1 9 0 7

0 2 4 8

0 0 ( 1) ( 1)

0 0 0 0

Bm m

1m

0 0

( ) 2r A 1m ( ) 3r A 1m ( ) 3r A

Page 23: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

23

§4: Hạng ma trận

Bài tập: Biện luận theo m hạng của ma trận

sau:

1 2 2

2 1

1 4 5

A m

2 3

2 3

1 2 2

1 5 4

2 1

h hc c

m

Page 24: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

24

§4: Hạng ma trận

1 2 2

... 0 3 6

0 0 3 42m

r(A) = 2

r(A) = 33 42 0 14m m

3 42 0 14m m

Page 25: BÀI 4 - Viện Toán ứng dụng và Tin họcsami.hust.edu.vn/wp-content/uploads/04-Hang-ma-tran11.pdf · 2 §4: Hạng ma trận 4.1. Định nghĩa.-Cho A là một ma trận

25

§4: Hạng ma trận

Bài tập: Biện luận theo a, b hạng của ma

trận sau:

1 2 0 1

2 1 3 0

0 3

3 3 3 1

Aa b