Biblio Nosileytikis

Ι sel. 003-018* 6-12-1999 09:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3

Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Η Σ Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ & Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν

Π Α Ι Δ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο

Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ι Κ Η

Θ Ε Ω Ρ Ι Α - Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο

+

Β ' Τ Α Ξ Η 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Τ .Ε .Ε .

Τ Ο Μ Ε Α Σ Υ Γ Ε Ι Α Σ & Π Ρ Ο Ν Ο Ι Α Σ

Α Θ Η Ν Α 1999

3

Ι sel.

+

003-018* 6-12-1999 09:55

ΝΟ ΣΗΛ ΕΥΤΙΚ Η

Με απόφαση της ελληνικής κυβερνήσεως τα διδακτικά βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνα-

σίου, του Λυκείου καιτων ΤΕΕ τυπώνονται από τον Οργανισμό Εκδόσεων Διδακτικών Βι-

βλίων και διανέμονται δωρεάν.

4

Ι sel. 003-018*

+

6-12-1999 09:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 5

Β Α ΣΙΚ Η Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ ΙΚ Η

Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Η Σ Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ & Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν

Π Α Ι Δ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο

ΓΚ Ο Υ ΡΓΚ Ο Υ Λ Η ΕΛ ΕΝ Η , Κ ΙΣΣΟ Υ ΔΗ Α θΑ Ν Α ΣΙΑ ,

Λ Υ Κ Ο ΣΤΡΑ ΤΗ Α ΙΚ Α ΤΕΡΙΝ Η , Π ΕΤΡΟ Π Ο Υ Λ Ο Υ ΕΥ Π ΡΑ ΞΙΑ


Β ' Τ Α Ξ Η 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Τ .Ε .Ε .

Τ Ο Μ Ε Α Σ Υ Γ Ε Ι Α Σ

&

Π Ρ Ο Ν Ο Ι Α Σ

Α Θ Η Ν Α 1999

5

Ι sel. 003-018* 6-12-1999 09:55


Ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς :

Γ Κ Ο Υ Ρ Γ Κ Ο Υ Λ Η Ε Λ Ε Ν Η , Δ ρ Ν ο σ /κ ή ς Π α ν /μ ί ο υ Α θ η ν ώ ν , Ε κ π α ιδ ε υ τ ι κ ό ς Β / θ μ Ζ α ς Ε κ π α ίδ ε υ σ η ς

Κ Ι Σ Σ Ο Υ Δ Η Α θ Α Ν Α Σ Ι Α , Π τ υ χ ι ο ύ χ ο ς Ν ο σ /κ ή ς Π α ν /μ ί ο υ Α θ η ν ώ ν , Π ρ ο ϊσ τ α μ έ ν η Σ ι σ μ α ν ό γ λ ε Ζ ο υ Ν ο σ ο κ ο μ ε ί ο υ

Λ Υ Κ Ο Σ Τ Ρ Α Τ Η Α Ι Κ Α Τ Ε Ρ Ι Ν Η , Π τ υ χ ι ο ύ χ ο ς Ν ο σ /κ ή ς Π α ν /μ ίο υ Α θ η ν ώ ν , Ε κ π α ιδ ε υ τ ι κ ό ς Β /θ μ ια ς Ε κ π α ίδ ε υ σ η ς

Π Ε Τ Ρ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Ε Υ Π Ρ Α Ξ Ι Α , Π τ υ χ ι ο ύ χ ο ς Ν ο σ /κ ή ς Π α ν /μ ί ο υ Α θ η ν ώ ν , Ε κ π α ιδ ε υ τ ι κ ό ς Β /θ μ ια ς Ε κ π α ίδ ε υ σ η ς

Σ υ ν τ ο ν ίσ τ ρ ι α :

Λ Υ Κ Ο Σ Τ Ρ Α Τ Η Α Ι Κ Α Τ Ε Ρ Ι Ν Η

+

Ο ι κ ρ ι τ έ ς :

Δ Ρ Υ Λ Λ Ε Ρ Α Κ Η Ε Ι Ρ Η Ν Η Π τ υ χ ι ο ύ χ ο ς Ν ο σ /κ ή ς Τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή ς Ε κ π α ίδ ε υ σ η ς , Ε κ π α ιδ ε υ τ ι κ ό ς Μ .Τ . Ε Ν .Σ . « Σ ω τ η ρ ία »

Κ Α Ρ Α Γ Ε Ω Ρ Γ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ -Γ Ρ Α Β Α Ν Η Σ Π Υ Ρ Ι Δ Ο Υ Λ Α Π τ υ χ ιο ύ χ ο ς Ν ο σ / κ ή ς Τ ε χ ν ο λ ο γ ικ ή ς Ε κ π α Ζ δ ε υ σ η ς ,Ε κ π α ι -

δ ε υ τ ι κ ό ς Β / θ μ Ζ α ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς

Μ Ε Ν Ε Γ Α Κ Η Σ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Π τ υ χ ιο ύ χ ο ς Ο δ ο ν τ ι α τ ρ ικ ή ς , Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό ς Β /θ μ ια ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς

Γ λ ω σ σ ι κ ή ε mμ έ λ ε ι α :

Κ Α Λ Ο Μ Ο Ι Ρ Η Σ Β Α Σ Ι Λ Ε Ι Ο Σ

Η λεκτρονικη ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α :

Δ Ι Κ Η Ε Υ Α Γ Γ Ε Λ Ι Α

Φ ω τ ο γ ρ ά φ ι σ η - Γ ρ α φ ί σ τ α ς :

Μ Α Μ Α Κ Ο Σ Α Ν Τ Ω Ν Ι Ο Σ - Μ Α Ρ Α Γ Ι Α Ν Ν Η Σ Α Ν Α Σ Τ Α Σ Ι Ο Σ

Φ ω τ ο γ ρ α φ ι κ ό υ λ ι κ ό :

« Σ Ι Σ Μ Α Ν Ο Γ Λ Ε Ι Ο » Π Γ Ν Α Π Ε Ρ Ι Φ Ε Ρ Ε Ι Α Κ Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Ν Ο Σ Ο Κ Ο Μ Ε Ι Ο Α Τ Τ Ι Κ Η Σ

«Κ Α Τ » Μ Ε Σ Η Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Ε Π Α Γ Γ Ε Λ Α Τ Ι Κ Η Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η

Η λεκτρονικη σ ε λ ιδ ο π ο ίη σ η , ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ε ι κ ό ν α ς , φ ι λ μ - μ ο ν τ ά ζ :

Ε Κ Δ Ο Τ Ι Κ Ο Σ Ο Ρ Γ Α Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ι Β Α Ν Η

6

Ι sel.

+

003-018* 6-12-1999 09:55

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

Η Ν οσηλευτική αποτελεί επιστημονικό και επαγγελματικό κλάδο στα επαγγέλματα

υγείας. Α σχολείται με τη φροντίδα του ασθενούς καιυγιούς ανθρώ που, αποβλέπει στη

βελτίω ση καιαποκατάσταση της υγείας, στην ανακούφιση του πόνου, συμβάλλει στη

διάγνω ση και θεραπεία της νόσου, στην κάλυψη φυσικών, ψυχολογικών, κοινω νικών

αναγκώ ν που απορρέουν από αυτή καιμεριμνά για την πρόληψη της αρρώ στιας και

την προα ω γή της υγείας.

Η πρω τοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, εί-

ναι οιτομείς άσκησης του νοσηλευτικού έργου, το οποίο ολοκληρωμένο παρουσιά-

ζεται ω ς σύνθεση επιστημονικών γνώ σεω ν, τεχνικών εφαρμογώ ν καιανθρω πιστικής

συμπεριφοράς.

Η Ν οσηλευτική είναιπροσφορά υπηρεσίας από άνθρω πο σε άνθρω πο, συμβάλ-

λειστη δραστηριοποίηση του ατόμου, στην ενεργό συμμετοχή του στη ζω ή, όπω ς ε-

πίσης καιστην κοινω νική και επαγγελματική του αποκατάσταση.

Το παρόν βιβλίο καλείται να καλύψει εκπαιδευτικές ανάγκες, σε θεω ρητικό και

εργαστηριακό επίπεδο, απευθυνόμενο σε μαθητές της Β ' τάξης του 1

ου

κύκλου τω ν

Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίω ν (Τ.Ε .Ε.) ,του τομέα Υ γε ας καιΠ ρόνοιας

και η ύλη του είναι σύμφω νη με το αντίστοιχο αναλυτικό πρόγραμμα ου Υ π. Π αι-

δείας. Χ ω ρίζεται σε δύο ενότητες. Η πρώ τ ενότητα είναι η Θ εω ρία, στην οποία α-

ναλύονται και εξηγούνται τα αντικείμενα της Ν οσηλευτικής. Στο τέλος κάθε θεω ρη-

τικού κεφαλαίου γίνεται μια μικρή Α νακεφαλαίω ση

(Θ υμηθείτε ότι...),

ενώ

προτείνονται Ερωτήσεις καιΔραστηριότητες. Η δεύτερη ενότητα είναιτο Εργαστή-

ριο.

Σε αυτό παρουσιάζονται οιτεχνικές εφαρμογές της Ν οσηλευτικής. Α κολουθεί το

Γλωσσάρι

στο οποίο επεξηγούνται βασικοί όροι που έχουν χρησιμοποιηθεί καθώ ς

καιη

Β ιβλιογραφία.

Π ιστεύουμε ότιο χρόνος καιοιαποδέκτες του θα αποτελέσουν τους ουσιαστικούς

κριτές του.

Ο ισυγγραφείς

7

Ι sel.

+

003-018* 6-12-1999 09:55


8

Ι sel. 003-018*

6-12-1999 09:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 9

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π ΡΟ Λ Ο ΓΟ Σ 7

Θ ΕΩ ΡΙΑ

+

Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ 10

ΙΣΤΟ ΡΙΑ ΤΗ Σ Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Σ 23

1. Ιστορία της Ν οσηλευτικής 23

α . Η Ν οσηλευτική κατά την προχριστιανική εποχή (5000 π.Χ . ως 1 μ .Χ .) 23

β . Η Ν οσηλευτική κατά την πρώ τη Χ ριστιανική εποχή 24

γ. Η Ν οσηλευτική κατά τους Β υζαντινούς χρόνους 24

δ. Η Ν οσηλευτική κατά τους νεώ τερους χρόνους μέχρι και σήμερα 25

ε . Η εξέλιξη της Ν οσηλευτικής στη Ν εότερη και Ν εότατη Ε λλάδα 26

Ερω τήσεις 28

Θ υμηθείτε ότι 29


ΔΕΟ Ν ΤΟ Λ Ο ΓΙΑ 31

Δεοντολογία 31

α. Π ροσόντα Ν οσηλευτικού Π ροσω πικού .31

β. Ο Ά ρρω στος - Ο ιΣυγγενείς - Ο ι Επισκέmες 34

γ. Ο ιΣυνεργάτες μας 34

δ. Ό ρκος - Δικαιώ ματα - Υ ποχρεώ σεις - Στολή 35

Δραστηριότητες 36

9

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55



Β Α ΣΙΚ Η Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η 7

1. Εισαγω γή στη Ν οσηλευτική - Ο ρισμός Ν οσηλευτικής 39

Ερω τήσεις 4Ο

2. Ν οσοκομεία 41

α. Ο ρισμός - Διαίρεση - Σκοποί 41

β. Ο ργάνω ση καιΔιοίκηση Ν οσοκομείω ν .42


3. Ν οσηλευτικό Τμήμα 45

α. Εσω τερική Διαίρεση 45

β. Δω μάτιο Α σθενούς - Επίπλω ση Δω ματίου .46

γ. Εξαρτήματα κρεβατιού - Ιματισμός .48


4. Ο άρρω στος στο Ν οσοκομείο

50

α. Εισαγω γή του ασθενούς στο Ν οσοκομείο

5Ο

β. Εξωτερικά ιατρεία - Ρόλος Ν οσηλευτικού προσωπικού 50

γ. Έ ξοδος του ασθενούς από το νοσοκομείο 53


5. Ιατρική εξέταση 54

α. Ρόλος του νοσηλευτικού προσω πικού 54

β. Β ασικές θέσεις αρρώστου κατά την ιατρική εξέταση

55


6. Εφαρμογές Α σηψίας, Α ντισηψίας, Α ποστείρωσης στη Ν οσηλευτική 57

α. Μ έθοδοι Α ποστείρω σης 58

β. Κ ανόνες χρήσης αποστειρω μένου υλικού 59

γ. Ενδονοσοκομειακές λοιμώ ξεις 60


7. Ο Ν οσηλευτής και ο Ά ρρω στος 62

α. Ν οσηλευτική διεργασία 62

β. Ν οσηλευτικό ιστορικό 63


8. Κ άλυψη συναισθηματικώ ν και φυσικώ ν αναγκώ ν του ατόμου 66


9. Ζω τικά Σημεία 68

10

Ι sel. 003-018*

6-12-1999 09:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

11


+

α. Θ ερμοκρασία σώ ματος 68

β. Α ρτηριακός σφυγμός 70

γ. Α ναπνοή 72

δ. Α ρτηριακή πίεση 73


10. Κ αθημερινή Φ ροντίδα Α ρρώ στου 76

α. Π ρω ινή Φ ροντίδα (7 π.μ. - 15 μ.μ.) 76

β. Α πογευματινή φροντίδα (15 μ .μ. - 23 μ .μ.) 77

γ. Ν υχτερινή φροντίδα (23 μ.μ. -7 π.μ.) 78

11. Διατροφή 79

α. Ετοιμασία και βοήθεια του αρρώ στου για φαγητό 79

β. Τεχνητή διατροφή 80

γ. Ο λική παρεντερική διατροφή 81


12. Χ ορήγηση Φ αρμάκω ν 84

α. Φ αρμακείο νοσηλευτικού τμήματος 84

β. Β ασικές αρχές χορήγησης φαρμάκω ν 85

γ. Χ ορήγηση φαρμάκω ν από το στόμα 87

δ. Π αρεντερική χορήγηση φαρμάκω ν 87

ε. Ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκω ν και ορού 89

στ. Επιπλοκές ενδοφλέβιας χορήγησης φαρμάκω ν και υγρώ ν 91


13. Μ ετάγγιση Α ίματος - Α ιμοδοσία 93

α. Ν οσηλευτική φροντίδα αρρώστου που πρόκειται να μεταγγισθεί 95

β. Α ντιδράσεις από τη μετάγγιση αίματος 96


14. Κ ατακλίσεις 98


15. Ραδιοϊσότοπα 102

α. Χ ρήση - Π ροφύλαξη 102

β. Ν οσηλευτική φροντίδα 103


16. Π όνος 104

α. Τύποι πόνου 104

11

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55


β. Εκτίμηση του πόνου 104

γ. Ν οσηλευτική φροντίδα 105


Δραστηριότητες 107

17. Π ροεγχειρητική και Μ ετεγχειρητική Ν οσηλευτική Φ ροντίδα

του Α ρρώ του 108

α. Γενική προεγχειρητική ετοιμασία 108

β. Τοπική προεγχειρητική ετοιμασία 109

γ. Τελική προεγχειρητική ετοιμα ία 110

δ. Μ ετεγχειρητική φροντίδα αρρώ στου 111

ε. Μ ετεγχειρητικές δυσχέρειες και επιπλοκές 113


18. Χ ειρουργικό Τραύμα 115

α. Π εριποίηση τραύματος 115

β. Π ρόληψη μολύνσεω ν 116

γ. Ν οσηλευτική φροντίδα εγκαυματία 116


19. Γενικά και Ε ιδικά Μ έτρα Π ροστασίας από τα Λ οιμώ δη Ν οσήματα 119

α. Λ οιμώ δη νοσήματα 119


20. Ν οσηλευτική Φ ρ ντίδα Α ρρώστου στο Τελικό Στάδιο της Ζωής του 121



Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ

40

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Α ΡΡΩ ΣΤΟ Υ Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ

ΤΟ Υ Π ΕΠ ΤΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ 125

1. Α νασκόπηση Α νατομίας και Φ υσιολογίας Π εmικού Συστήματος 127

2. Π αρακλινικ ς Έ λεγχος Π εmικού Συστήματος 129

α. Ενδοσκοπικός έλεγχος πεmικού συστήματος-Ν οσηλευτική φροντίδα 129

β. Εξέταση γαστρικού υγρού - Ν οσηλευτική φροντίδα 131

γ. Εξέταση κοπράνω ν 131

δ. Α κτινολογικός έλεγχος πεmικού συστήματος - Ν οσηλευτική φροντίδα 132

ε. Έ λεγχος ήπατος, χοληφόρων, παγκρέατος - Ν οσηλευτική φροντίδα 133

12

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55


στ. Υ περηχογράφημα άνω κοιλίας 135

3. Διαταραχές Α πεκκριτικής Λ ειτουργίας Εντέρου 136

4. Φ λεγμονές της Στοματικής Κ οιλότητας - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 137

5. Κ ιρσοί Ο ισοφάγου - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 138

6. Έ λκος Στομάχου και Δω δεκαδακτύλου (Γ .Ε-Δ .Ε) _Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 139

α. Επιπλοκές έλκους 140

β. Κ αρκίνος στομάχου 142

7. Ελκώ δης Κ ολίτιδα - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 144

8. Ό γκοι Ε ντέρου ή Ν εοπλάσματα Ε ντέρου - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 145

α. Κ αλοήθη νεοπλάσματα 145

β. Κ ακοήθη νεοπλάσματα 146

γ. Π αρά φύση έδρα 148

9. Σκω ληκοειδίτιδα - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 150

10. Π εριτονίτιδα - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 151

11.

Ειλεός - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 152

12. Π αθήσεις Χ οληφόρων Ο δών, Ή πατος και Π αγκρέατος

- Ν οσηλευτική φροντίδα 154

α. Χ ολολιθίαση 154

β. Χ ολοκυστίτιδα 155

γ. Η πατίτιδες 156

δ. Κ ίρρω ση ήπατος - Η πατική ανεπάρκεια 160

ε. Εχινόκοκκος ήπατος 162

στ. Π αγκρεατίτιδ 163

ζ . Σακχαρώ δης διαβήτης 165



Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ 5 0

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Α ΡΡΩ ΣΤΩ Ν Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ

ΤΟ Υ Α Ν Α Π Ν ΕΥ ΣΤΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ 171

1. Α νασκόπηση Α νατομίας και Φ υσιολογίας Α ναπνευστικού Συστήματος 173

2. Διαγνω στικές Εξετάσεις καιΔ οκιμασίες του Α ναπνευστικού Συστήματος 175

3. Συμmώ ματα Α ναπνευστικώ ν Ν οσημάτω ν - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 180

4. Ο ξυγονοθεραπεία. Τ ρόποι Χ ορήγησης - Ν οσηλευτική ροντίδα 182

13

Ι sel. 003-018*

6-12-1999 09:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 14


+

5. Τραχειοστομία - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 185

6. Λ οιμώξεις του Α ναπνευστικού Συστήματος - Ν οσηλευτική φροντίδα 187

α. Ο ξεία Τραχειοβρογχίτιδα 187

β. Π νευμονία 187

γ. Π λευρίτιδα 189

δ. Φ υματίω ση Π νεύμονα 190

7. Ά λλες Π αθήσεις του Α ναπνευστ ού Συστήματος - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 192

α. Χ ρόνια Α ποφρακτική Π νευμονοπάθεια 192

β. Β ρογχικό Ά σθμα 194

γ. Β ρογχεκτασία 196

δ. Α τελεκτασία 197

ε. Π νευμοθώ ρακας 198

στ. Κ αρκίνος Π νεύμονα 200

8. Ν οσηλευτική Φ ροντίδα Α ρρώ στου με Ε γχείρηση Θ ώρακα 202



ΕΦΑ Λ Α ΙΟ 60

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ Τ ΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔ Α Α ΡΡΩ Σ ΤΩ Ν

Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ ΤΟ Υ Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο ΡΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ 209

1. Α νασκόπηση Α νατομίας καιΦ υσιολογίας του Κ υκλοφορικού Συστήματος 2 1

2. Ειδικές Διαγνω στικές Εξετάσεις 213

3. Συμmώ ματα και Σημεία Κ αρδιακώ ν Ν οσημάτω ν 216

4. Κ αρδιακή Α νεπάρκεια - Ο ξύ Π νευμονικό Ο ίδημα - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 218

5. Στεφανιαία Ν όσος 222

α. Στηθάγχη 222

β. Έ μφραγμα του μυοκαρδίου 222

6. Δ ιαταραχές Κ αρδιακού Ρυθμού - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 226

7. Υ πέρταση - Ν οσηλευτική Φ ροντίδα 230

8. Ν οσηλευτική Φ ροντίδα Α ρρώστων με Εγχειρήσεις Κ αρδιάς καιΑ γγείων 232

α. Εγχειρήσεις καρδιάς 232

β. Εγχειρήσεις αγγείω ν 233



14

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55


ΕΡΓΑ ΣΤΗ ΡΙΟ

1. Στρώ σιμο κρεβατιού - γενικές αρχές 245

α. Στρώσιμο απλού κρεβατιού με αλλαγή σεντονιών, από δύο άτομα 246

β. Στρώ σιμο απλού κρεβατιού από ένα άτομο 250

γ. Στρώ σιμο κρεβατιού με άρρω στο σε πλάγια θέση από δύο άτομα 251

δ. Στρώ σιμο κρεβατιού με άρρω στο σε ύmια θέση από δύο άτομα 254

2. Λ ήψη Ζωτικών Σημείων και Ενημέρωση Θ ερμομετρικού Διαγράμματος 257

α. Θ ερμομέτρηση 257

β. Μ έτρηση Α ρτηριακού σφυγμού 260

γ. Μ έτρηση αναπνοώ ν 260

δ. Μ έτρηση αρτηριακής πίεσης 261

ε. Ενημέρω ση διαγράμματος 263

3. Ειδικές Θ έσεις Α ρρώ στου 265

α. Ύ mια θέση 265

β. Π λάγια θέση 266

γ. Π ρηνής θέση 266

δ. Κ αθιστική - Η μικαθιστική θέση 266

ε. Κ ατάρροπη θέση (Tredelenburg) 67

4. Έ γερση Α ρρώ στου από το Κ ρεβάτι 267

5. Π λύσιμο και Ε ντριβή Ράχης και Γ λουτώ ν (Π ρόληψ η Κ ατακλίσεω ν) 271

6. Κ αθαριότητα Α ρρώ στου στο Κ ρεβάτι 272

α. Κ αθαριότητα στοματικής κοιλότητας 273

β. Λ ούσιμο κεφαλής σε κλινήρη άρρ στο 275

γ. Φ ροντίδα προσώ που - λαιμού σε κλινήρη άρρω στο 277

δ. Τοπική καθαριότητα γεννητικώ οργάνω ν 278

ε. Λ ουτρό καθαριότητας σε κλινήρη άρρω στο 279

στ. Χ ορήγηση σκω ραμίδας και ουροδοχείου σε κλινήρη άρρω στο 283

7. Εφαρμογή Σω λήνα Α ερίω ν 284

8. Χ ορήγηση Υ πόθετου σε Ά ρρω στο 286

9. Υ ποκλυσμός 288

α. Κ αθαρτικός υποκλυσμός με συσκευή μιας χρήσης (Fleet-enema) 289

β. Κ αθαρτικός υποκλυσμός με συσκευή πολλαπλής χρήσης (ιριγκατέρ) 291

10. Α ποστείρω ση 293

15

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 16


α. Π ροετοιμασία υλικώ ν για αποστείρω ση 293

β. Τρόπος χρήσης αποστειρω μένου υλικού 298

γ. Π λύσιμο χεριώ ν 299

δ. Τρόπος χρήσης μάσκας, μπλούζας, γαντιώ ν 302

11.

Εφαρμογή στον Ά ρρω στο Θ ερμώ ν ή Ψ υχρώ ν Επιθεμάτω ν 304

α. Π ροετοιμασία και εφαρμογή θερμοφόρας 304

β. Π ροετοιμασία και εφαρμογή ζεστής κομπρέσας 305

γ. Π ροετοιμασία και εφαρμογή παγοκύστης 307

12. Π εριποίηση Κ ατακλίσεω ν 308

13. Τεχνητή Διατροφή Α ρρώ στου 311

α. Εφαρμογή ρινογαστρικού σω λήνα (levin) 311

β. Σίτιση αρρώ στου μέσω ρινογαστρικού σω λήνα (levin) 313

γ. Ν οσηλευτική φροντίδα παραμονής ρινογαστρικού σωλήνα (levin) 315

δ. Α φαίρεση ρινογαστρικού σω λήνα (levin) 315

ε. Σίτιση αρρώ στου με οισοφαγοστομία, γαστροστομία, νηστιδοστομία .317

14. Π λύση στομάχου 317

15. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά την Π ροεγχειρητική

και Μ ετεγχειρητική Φ ροντίδα 318

α. Τεχνική ετοιμασία χειρουργικού πεδίου 318

β. Ετοιμασία φορείου 320

γ. Ετοιμασία αρρώ στου για χειρουργ ίο 321

δ. Ετοιμασία χειρουργικού κρεβατιού 322

ε. Π αραλαβή χειρουργημένου αρρώ στου 323

16. Τεχνική Ν οσηλευτικώ ν Διαδικασιώ ν κατά τη Χ ορήγηση Φ αρμάκω ν

στον Ά ρρω στο 325

α. Χ ορήγηση φαρμάκω ν από το στόμα 325

β. Τοπική εφαρμογή φαρμάκω ν 327

γ. Χ ορήγηση φαρμάκου με εισπνοές 331

δ. Τοποθέτηση φαρμάκου στο δέρμα 332

ε. Χ ορήγηση υπόθετου από τον κόλπο 333

στ. Π αρεντερική χορήγηση φαρμάκω ν και υγρώ ν 335

17. Μ ετάγγιση Α ίματος σε Ά ρρω στο 344

18. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά τη Διενέργεια Π αρακεντήσεω ν 346

α. Π αρακέντηση των οστών (στερνική) καιοστεομυελική βιοψία 347

16

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 17


β. Π αρακέντηση θώ ρακα 350

γ. Β ιοψία υπεζω κότα 352

δ. Ετοιμασία υλικών για τοποθέτηση και εφαρμογή κλειστής παροχέτευσης θώ -

ρακα (Billaί) 353

ε. Α λλαγή φιάλης Billaί 354

στ. Ετοιμασία συσκευής πολλαπλών χρήσεων Billaί για αποστείρωση 355

ζ . Α φαίρεση κλειστής παροχέτευσης θώ ρακα (Billaί) 356

η. Β ιοψία ήπατος 357

θ. Ο σφυονω τιαία παρακέντηση 360

ι Π αρακέ τηση κοιλίας 362

19. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά τη Χ ορήγηση Ο ξυγόνου

και Φ αρμ κω ν μετά από Ο μιχλοποίηση 365

α. Χ ορήγηση οξυγόνου (02) με ρινική κάνουλα 365

β. Χ ορήγηση οξυγόνου (02) με μάσκα Venturi 366

γ. Χ ορήγηση εισπ εομένων φαρμάκων με μάσκα αερολύματος (Α εροζόλ) 368

20. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά τη Ν οσηλεία Α ρρώ στου

με Τραχειοστομία 370

α. Α ποστειρω μένο Set Τραχειοτομής 370

β. Π εριποίηση τραχειοστομίας 371

γ. Α λλαγή τραχειοσω λήνα 372

δ. Ετοιμασία μεταλλικού τραχειοσω λήνα για αποστείρω ση 372

ε. Α παραίτητα υλικά που πρέπει να υπάρχουν κοντά στον άρρωστο με τρα-

χειοστομία 373

21. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά τη Ν οσηλεία Α ρρώ στω ν

με Π ροβλ ματα Ο υροποιητικού Συστήματος 374

α. Κ αθετηριασμός ουροδόχου κύστης σε γυναίκα 374

β. Κ αθετηριασμός ουροδόχου κύστης σε άνδρα 377

γ. Α φαίρεση καθετήρα ουροδόχου κύστης 378

δ. Τεχνική για λήψη ούρω ν για γενική εξέταση ούρω ν ή ουροκαλλιέργεια 379

ε. Τεχνική για λήψη ούρων από ουροκαθετήρα για ουροκαλλιέργεια 380

22. Τεχνική Ν οσηλευτικών Διαδικασιώ ν κατά τη Ν οσηλεία Α ρρώ στω ν

με Π ροβλ ματα του Π εmικού Συστήματος 381

α. Τεχνική νοσηλευτικής φροντίδας ειλεοστομίας - κολοστομίας 381

β. Π λύση - Υ ποκλυσμός κολοστομίας 384

17

Ι sel.

+

003 018* 6-12-1999 09:55


23. Ν οσηλευτική Φ ρ ντίδα Ν εκρού 387

24. Α παραίτητα Υ λικά και Ό ργανα Εκτάκτου Α νάγκης 391

Γ λ ω σ σ ά Ρ ι 395

Β

ιβ

λ

ιο

γ Ρ

α ία

4 01

18

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 19


Π Ρ Ω Τ Η Ε Ν Ο Τ Η Τ Α

Θ Ε Ω Ρ Ι Α

+

19

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


20

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57

Α ν τ ικ ε ιμε ν ικ ο ί Σ κ ο π ο ί:

Μ ετά τη μελέτη της ενότητας αυτής θα είστε σε θέση:

1. Ν α διακρίνετε τη διαχρονική εξέλιξη του νοσηλευτικού επαγγέλματος.

2. Ν α κατανοήσετε τη σπουδαιότητα του νοσηλευτικού επαγγέλματος.

3. Ν α γνω ρίσετε την εξέλιξη της νοσηλευτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

21

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


22

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57

ΙΣΤ Ο ΡΙΑ Τ Η Σ Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ ΙΚ Η Σ

1. Ι σ τ ο ρ ία τ η ς Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή ς

Η μελέτης της Ιστορίας της Ν οσηλευτικής, είναι απαραίτητη για την απόδειξη της

συνέχειας καιτης αξίας της στο πέρασμα του χρόνου. σύντομη ιστορική αναδρο-

μή αναφέρεται στην προχριστιανική, χριστιανική εποχή, στους Β υζαντινούς χρόνου;

μέχρι καισήμερα.

α.

Η Ν ο σ η λ ε υ τ ι κ ή κ α τ ά τ η ν Π Ρ Ο χ Ρ ι σ τ ι α ν ι κ ή ε π ο χ ή (5000

α .Χ , ως

1 μ .Χ .)

Στη Μ εσοποταμία οιαρρώ στιες θεω ρούνταν τιμω ρία τω ν θεώ ν. Η ιατρική ήταν στα

χέρια τω ν ιερέω ν.

Ο Η ρόδοτος (5

0ς

αι π.Χ .) αναφέρει ότι οιΒ αβυλώ νιοι δεν είχαν ιατρούς.

Στην Α ίγυmο η ιατρική ασκούνταν από ιερείς με ειδικότητα κατά περιοχή. Εκτός

από τους ιερείς-γιατρούς υπήρχαν και οιμάγοι οιοποίοι μέσα από τελεσιουργικές

θεραπείες πίστευαν ότι έδιω χναν τους δαίμονες που έμπαιναν στο σώμα τω ν αν-

θρώπω ν και προκαλούσαν τις αρρώστιες.

Στην Ιουδαία ο Μ ω σαϊκός Κ ώ δικας ήταν θρησκευτικός, αλλά συγχρόνω ς ήταν

καικώδικας υγιεινής πρακτικής με έμφαση στη προληπτική ιατρική.

Στις Ινδίες αρχικά οιγιατροί ήταν ιερείς, η αρρώστια θεω ρούνταν ω ς τιμω ρία

τω ν θεώ ν για τις αμαρτίες, οιμαγείες αλλά και λογικές απόψεις στηριζόμενες στην

παρατήρηση πτυέλων, κοπράνω ν, ούρων, έθεταν διαγνώ σεις.

Στην αρχαία Ελλάδα αναφέρεται ότιλειτουργούσαν οργανω μένα νοσοκομεία, ό-

πως του Α μφιάριου στο Μ αυρο ήλεσιτου Ω ρωπού, του Τροφω νίου κοντά στη Λ ειβαδιά

καιτου Τιθόρεω ς στη Φ ω κίδα, παρόλο που ο επικρατέστερος τρόπος νοσηλείας ήταν

η κατ' οίκον περίθαλψη, μια σύγχρονη τάση υγειονομικής περίθαλψης. Στην Ιλιάδα

και στην Ο δύσσεια παρουσιάζονται οργανω τικές και διοικητικές αρχές περίθαλψης

στα πεδία τω ν μαχών, με τη μορφή μονίμω ν χειρουργείω ν «κλισίας» καιειδικών φορεί-

ων μεταφοράς ασθενών. Η μεταφορά δηλώ νονταν με τη χρήση του επιρρήματος

«φοράδαν», δηλαδή με φορείο. Η λέξη «κλισϊη» προέρχεται από τη λέξη κλίνη, που

σημαίνει παράπηγμα, αυτοσχέδιο οίκημα. Είναιπροφανές ότιεπρόκειτο για σταθμό

Α : Β οηθειώ ν. Στην Κ λασσική Ελλάδα η οργάνω ση υπηρεσιώ ν υγείας εκφράζεται μέ-

σα από τους Ν αούς-Θ εραπευτήρια , τα Α σκληπιεία, όπου ασκούνταν η ιατρική ω ς

μείγμα φυσικών δυνάμεω ν καιπαρατηρήσεω ν από τον πρω θιερέα καιτον πυροφόρο

23

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


βοηθό του καιη νοσηλευτική φροντίδα από ιέρε ς γυναίκες, από τους ιερομνήμονες

καιτους πρακτικούς νοσηλευτές της τάξης τω ν ζακόρω ν ή νακόρω ν.

Π ερισσότερο τραγική εμφανίζεται η θέση της γυναίκας στη Ρω μαϊκή Κ οινω νία,

όπου οιγυναίκες αποτελούσαν «res» (πράγμα), απλή άψυχη ιδιοκτησία και ήταν α-

δύνατο ν' αναπτυχθεί Ν οσηλευτικό Σώ μα γυναικών σε τέτοια κοινω νία, παρόλο που

η ιατρική επιστήμη εξελίχθηκε με την εμφάνιση ιατρώ ν, όπω ς ο Α σκληπιάδης, ο

Κ έλσος, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός και ιδρύθηκαν οργανω μένα νοσοκομεία, τα

«Valetudinaria» (valetudo καλή υγεία) μόνο για πολεμιστές καιιδι τικά ιατρεία. Γί-

νεται πλέον φανερό ότι η φροντίδα κάθε αρρώ στου ήταν προορισμένη να γίνει στο

Χ ριστιανικό Β υζάντιο.

β . Η Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή κ α τ ά τ η ν π ρ ώ τ η Χ ρ ισ τ ια ν ικ ή ε π ο χ ή

Στους πρώ τους αιώ νες της χριστιανοσύνης η παροχή φροντίδας στους αρρώστους,

όπω ς και σε όλους τους δυστυχισμένους, φτω χούς, αιχμαλώ του ς, φυλακισμένους, ή-

ταν έργο της Εκκλησίας, στο οποίο συμμετείχαν άνδρες και γυναίκες, οι διάκονοι

καιοιδιακόνισσες. Στο χριστιανισμό η γυναίκα αποκτά υψηλή θέση καιτης ανοίγε-

ται ο δρόμος για το κοινω νικό έργο της νοσηλείας τω ν πασχόντω ν.

Ο θεσμός αυτός διατηρείται μέχριτον 13 0 αιώ να. Η νοσηλευτική φροντίδα παρέχε-

ταικατά κύριο λόγο σεμοναστήρια, την ίδια στιγμή που η Ευρώπη μπαίνειστο Μ εσαίω να

καιη επιστήμη υποβαθμίζεται η υγιεινή παραμερίζεται η διδασκαλία του Ιπποκράτη

λησμονείται Στο Β υζάντιο όμω ς, διατηρήθηκε το ενδιαφέρον για την ιατρική καιτη νοση-

λευτική καιη περίοδος αυτή έχεινα αποκαλύψει ιδιαίτερα σημαντικά στοιχεία.

γ. Η Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή κ α τ ά τ ο υ ς Β υ ζ α ν τ ιν ο ύ ς χ ρ ό ν ο υ ς

Η Β υζαντινή περίοδος χαρακτηρίζεται για τη φροντίδα καιτην κοινω νική πρόνοια

για τη νόσο, το γήρας, την κύηση, τη λοχεία, τη βρεφοκομία καιτη παιδοκομία μέ-

σω της ίδρυσης Ευαγών Ιδρυμάτων όπως πτωχοκομείων, ορφανοτροφείων,

βρεφοκομείω ν, γηροκομείω ν. Α ναφέρονται νοσοκομεία με πολύ καλή οργάνω ση,

που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα σύγχρονα . Η πρώ τη τους μορφή ήταν οιΞ ε-

νώ νες ή τα Ξενοδοχεία, τα οποία παρείχαν περίθαλψη σε πάσχοντες λαϊκούς και δε

φιλοξενούσαν απλούς οδοιπόρους ή ξένους. Υ πήρχαν καιτα μοναστικά νοσοκομεία,

τα οποία βρίσκονταν στον περίβολο τω ν μονώ ν και εξυπηρετούσαν αποκλειστικά

24

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57


+

τους ασθενείς μοναχούς. Στην Κ ω νσταντινούπολη υπήρχαν 40 νοσοκομεία. Α να-

φέρονται ω ς σημαντικά ο Ξενώ νας του Σαμψώ ν, η Β ασιλειάδα της Κ αππαδοκίας, ο

Ξενώ νας της Μ ονής Κ οσμοσωτήρας, ο Ξενώ νας της Μ ονής Π αντοκράτορος.

Ω ς προς το νοσηλευτικό προσω πικό υπήρχαν: Ο ι Ν ο σ ο κ ό μο ι, που σύμφωνα με

τη διπλή έννοια του όρου ήταν α) κλινικοί νοσηλευτές και β) διοικητικοί διευθυντές

του νοσοκομείου.

Σύμφω να με την πρώ τη έννοια, οινοσοκόμοι όφειλαν να επισκέmονται πολύ πρω ί

τους κλινήρεις ασθενείς καινα τους προσφέρουν την τροφή, να θεραπεύουν με τους

λόγους τους καινα μην τους παραμελούν στη διάρκεια της νοσηλείας τους.

Σύμφω να μετη δεύτερη έννοια, ο νοσοκόμος ήταν υπεύθυνος για την ομαλή καιεύ-

ρυθμη λειτουργία του Ν οσοκομείου. Β ο η θ ό ς τ ο υ ν ο σ ο κ ό μο υ , ήταν ο π α ρ α ν ο σ ο κ ό μο ς .

Ο Ξ ε ν ο δ ό χ ο ς έπρεπε να υποδέχεται τους ξένους, να προσέχει το δω μάτιό τους καινα

στρώνειτα κρεβάτια. Ο υ π ο υ ρ γ ό ς -υ π ο ύ ρ γ ισ σ α , αν καιυπάρχει η πιθανότητα να ήταν

βοηθός ιατρός, επρόκειτο στην ουσία για νοσηλευτή, ενώ λέγεται ότι φρόντιζαν να

προετοιμάζουν καινα τοποθετούν τον άρρω στο κατάλληλα για επέμβαση.

Ά λλη μια κατηγορία νοσηλευτώ ν ήταν οιε ξ κ ο υ β ί τ ο ρ ε ς , που ήταν οινυχτερινοϊ φύ-

λακες του Ξενώ να.

Ο ι π α ρ α β ο λ α ν ε ίς ή π α ρ α β α λ α ν ε ίς ήταν άνδρες νοσοκόμοι που είχαν ω ς καθήκον

τους να βοηθούν τους ασθενείς, κυρίω ς στα λουτρά , και να τους μεταφέρουν στα

νοσοκομεία.

Στο στρατό του Β υζαντίου υπήρχαν οισ κ ρ ίβ ω ν ε ς κ α ι δ ε σ π ο τ ά τ ο ι, που ήταν άοπλοι

και προορισμός τους ήταν η φροντίδα τω ν τραυματιώ ν και η μεταφ ρά τους εκεί

όπου υπήρχαν ιατροί Τέλος υπήρχαν και οι μα ίε ς , οιοποίες είχαν εμπειρία «περί

το μαμεύειν ή το βοηθείν ταις τικτούσακ;». Έ φερναν εις πέρας τον τοκετό και φρό-

ντιζαν το νεογέννητο. Γενικότερα, όπω ς γίνεται φανερό, η κύρια συμβολή του Β υζα-

ντίου ήταν στην ίδρυση Ν οσοκομείω ν, στην παροχή συστηματοποιημένης νοσηλευ-

τικής φροντίδας και στη δημιουργία επαγγελματιώ ν νοσηλευτώ ν.

δ. Η Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή κ α τ ά τ ο υ ς ν ε ώ τ ε ρ ο υ ς χ ρ ό ν ο υ ς μέ χ ρ ι κ α ι σ ή με ρ α

Η περίοδος της Α ναγέννησης μετά το 1500 μ.Χ ., χαρακτηρίζεται από πρόοδο στις

τέχνες καιστις επιστήμες. Η ιατρική σπουδάζεται πλέον στο Π ανεπιστήμιο. Η νοση-

λευτική είχε ήδη αποκτήσει πνευματικό προσανατολισμό. Η επιστημονική όμως α-

νάmυξή της ήταν απαραίτητη, εφόσον έπρεπε να συμβαδίζει με τις προόδους της ια-

2 5

Ι sel.

+

019-036* 6-12-1999 09:57

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 26


τρικής καιτης τεχνολογίας καινα ανταποκρίνεται στις υγειονομικές ανάγκες της κοι-

νω νίας. Η παρουσία μιας μεγάλης προσωπικότητας, ενόςανθρώπου με πίστη, αποφα-

σιστικότητα, ευρεία μόρφω ση καιδιορατικότητα, ήταν απαραίτητη για να απαντή-

σειστην πρόκληση της εποχής.

Α υτή ήταν η Florence Nightingale (1820-191 Ο ).Κ ατόρθω σε να εκτιμήσει τις νοση-

λευτικές ανάγκες τω ν Ά γγλων στρατιω τώ ν στον Κ ριμαϊκό πόλεμο του 1854.

Ίδρυσε την πρώ τη στον κόσμο Ν οσηλευτική Σχολή στο Λ ονδίνο, επισήμανε την ε-

ξατομικευμένη φροντίδα του αρρώ στου καιτη σημασία της προσω πικής καιεπαγγελ-

ματικής ακεραιότητας τω ννοσηλευτώ ν. Π εριέγραψε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τω ν

εκπαιδευμένω ν νοσηλευτώ ν καιτόνισε τη σημασία του ενδιαφέροντος καιτης ενεργού

συμμετοχής τους στην αντιμετώ πιση κοινωνικών καιυγειονομικών προβλημάτω ν.

Το 1899 ιδρύεται το Διεθνές συμβούλιο τω ν Ν οσοκόμω ν, κατά το ίδιο έτος παρέχε-

ταιπανεπιστημιακή εκπαίδευση στο Teachers CοlΙegeτου Columbia UnίνersίΥ της Ν έ-

ας Υ όρκης. Ν οσηλευτικά βιβλία και περιοδικά εκδίδονται Η νοσηλευτική ανεξαρ-

τητοποιείται σαν αυτόνομο επάγγελμα με επιστημονική βάση, νοσηλευτές/τριες συμμε-

τέχουν σε επιτροπές λήψης αποφάσεω ν για θέματα υγείας, ενώ η νοσηλευτική έρευνα ε-

ξελίσσεται Α ναmύσσονταινέεςθεω ρίες, όπωςτηςVirginia Henderson, τηςAbdellah, της

Orem, της Peplau, της Travelbee, της King, της Wiedenbach, της Roy, της Leνine, της

Rogers, ενώ ιδρύονται πολλές σχολές διαφόρων επιπέδων σε πολλές χώ ρες του κόσμου.

ε. Ηε ξ έ λ ιξ η τ η ς Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή ς σ τ η Ν ε ό τ ε ρ η κ α ι Ν ε ό τ α τ η Ε λ λ ά δ α

Η ελληνική Ν οσηλευτική δεν έμεινε ανεπηρέαστη από την παγκόσμια ανάmυξη της

Ν οσηλευτικής και ακολούθησε ισάξια πορε στο πέρασμα τω ν χρόνω ν, με ιδιαίτε-

ρα σημαντική ανάmυξη τα τελευταία χρόνια.

Μ ετά την άλω ση της Κ ω νσταντινούπολης, το 1453, η οργανω μένη Ν οσηλευτική

σταματά να αναπτύσσεται και αφήνεται στην ιδιω τική πρω τοβουλία . Κ ατά την

πολιορκία της Θ εσσαλονίκης από τους Τούρκους οιγυναίκες προσέφεραν νοσηλευ-

τικές υπηρεσίες. Α ργότερα, και καθ' όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, τα μονα-

στήρια αποτέλεσαν κέντρα κοινω νικής πρόνοιας καινοσηλευτικής περίθαλψης. Μ ε-

τά την απελευθέρωση η υγειονομική κατάσταση της χώ ρας ήταν άθλια. Ο πρώ τος κυ-

βερνήτης της Ελλάδας, Ιω άννης Κ αποδίστριας, ήταν γιατρός καικατά την επιδημία

της πανώ λης το 1829 έλαβε όλα τα μέτρα της απομόνω σης της Α ίγινας καιάλλω ν νη-

σιώ ν καιπέτυχε την πρόληψη της εξάπλω σης της νόσου σε όλη την Ελλάδα.

2 6

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


Το 1835 ιδρύεται η Ιατρική Εταιρία Α θηνώ ν καιτο 1837 η Ιατρική Σχολή του Π α-

νεπιστημίου Α θηνών. Το πρώτο Ν οσοκομείο των Α θηνών ήταν το Στρατιωτικό

Ν οσοκομείο «Μ ακρυγιάννη» (1836) και το πολιτικό Ν οσοκομείο «Η Ελπίς» (1836).

Η πρώ τη προσπάθεια εκπαίδευσης καικατάρτισης Ν οσοκόμω ν έγινε από τη Β ασί-

λισσα Ό λγα το 1875 με την ίδρυση της πρώτης Σχολής Α δελφών Ν οσοκόμων, της

Σχολής του «Ευαγγελισμού», τρίτης παγκοσμίω ς. Το 1884 ιδρύεται το θεραπευτήριο

«Ευαγγελισμός» σκοπός του οποίου ήταν «...η κατά τους κανόνας της επιστήμης μόρ-

φω σις νοσοκόμω ν γυναικών». Η φοίτηση στη σχολή είχε, αρχικά, διάρκεια 2 ετώ ν και

αργότερα έγινε τριετής. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής είχε αντίκτυπο στη

Ν οσηλευτική Υ πηρεσία του θεραπευτηρίου και στην παρεχόμενη νοσηλεία τω ν α-

σθενώ ν. Διοργανώ νονται επιμορφω τικά μαθήματα, σεμινάρια και ειδικά συμπόσια.

Α πόφοιτοι της Σχολής μετεκπαιδεύονται στο εξω τερικό όπω ς και«Διπλω ματούχες Α -

δελφές» άλλω ν χω ρώ ν επισκέmονται τον Ευαγγελισμό και ενημερώνονται για την

ελληνική Ν οσηλευτική. Εργάζονται σκληρά με κόπο, πόνο, ιδρώτα καιηρω ισμό και

κατά τους Β αλκανικούς πολέμους (1912-1913) καικατά τον πόλεμο του '40-'41, όπω ς

επίσης σε επιδημίες γρίπης (1918) καιδάγγειου πυρετού (1928).

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότιη ίδρυση αυτής της σχολής ήταν ορόσημο για

την ελληνική Ν οσηλευτική. Δεύτερο εξίσου σημαντικό βήμα ήταν η ίδρυση του «Συν-

δέσμου Ελληνίδω ν Ν οσοκόμω ν» το 1923, σκοπός του οποίου ήταν: 1) η πρόοδος της

Ν οσηλείας, 2) η αμοιβαία βοήθεια τω ν μελώ ν αυτού και3) η προαγω γή τω ν συμφε-

ρόντω ν του επαγγέλματος της νοσηλείας. Το 1929 ο Σύνδεσμος γίνεται δεκτός στο

Διεθνές Συμβούλιο Ν οσηλευτώ ν. Το 1930 αλλάζει ο τίτλος του σε «Εθνικό Σύνδεσμο

Διπλω ματ ύχω ν Ελληνίδω ν Ν οσοκόμω ν» και το 1988 σε «Εθνικό Σύνδεσμο Διπλω -

ματούχω ν Ν οσηλευτώ ν-τριώ ν Ελλάδας» (ΕΣΔΝ Ε). Στη χρονική ακολουθία και κατά

το έτος 1924, ιδρύεται η Σχολή Ν οσοκόμων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, η πρώ -

τη στην Ελλάδα, με τριετές πρόγραμμα εκπαίδευσης από την ίδρυσή της, ενώ κατά

το 1935 ιδρύεται το πρώ το Κ έντρο Υ γείας, στην Α θήνα. Το Μ άιο του 1948 ιδρύεται

το τμήμα Ν σοκόμω ν στο Υ που γείο Υ γείας, το οποίο ήταν υπεύθυνο για τη Ν οση-

λευτική εκπαίδευση, την τήρηση Μ ητρώ ου Ν οσηλευτώ ν καιγια όλα τα θέματα που

αφορούν στην άσκηση του επαγγέλματος. Ιδρύονται πολλές νοσηλευτικέ σχολές στα

νοσοκομεία και απαιτείται απολυτήριο τριτάξιου Γυμνασίου για την εισαγω γή στις

σχολές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι Μ .Τ.Ε.Ν .Σ. «Σ οφ ια Σλήμαν» του Π ερ. Γεν. Ν οσ .

Θ ώρακος Α θηνών «Η Σωτηρία», Μ .Τ .Ε .Ν .Σ . Γεν. Ν οσ . Π αίδων εντέλης, Μ .Τ .Ε .Ν .Σ .

Π ερ. Γεν. Ν οσ . Α ττικής Κ Α Τ και άλλες, οι οποίες ανήκουν στο Υ πουργείο Υ γείας

27

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


Π ρόνοιας. Η εκπαίδευση διευρύνεται το 1960 με θέματα κοινω νικών επιστημώ ν, Μ ε-

θόδω ν Διοίκησης και διδασκαλίας, Ν ομοθεσίας, Δημόσιας Υ γ ινής, Π αιδιατρικής

καιΨ υχιατρικής. Η Ελλάδα ήταν η πρώ τη Ευρω παϊκή χώ ρα που εφάρμοσε γενικευ-

μένο νοσηλευτικό πρόγραμμα, όπω ς η Α μερική και ο Κ αναδάς πολλά χρόνια πριν.

Το 1979 ιδρύεται το Τμήμα Ν οσηλευτικής στο Π ανεπιστήμιο Α θηνώ ν ω ς τμήμα

της Ιατρικής Σχολής. Α πό το 1983 το τμήμα λειτουργεί αυτόνομα, ενώ η εκπαίδευ-

ση τω ν Ν οσηλευτώ ν γινόταν ω ςτότε στις Α νώ τερες Σχολές του Υ πουργείου Υ γείας και

στα Τ .Ε.Ι Το 1985 καθιερώνονται οιβασικές ειδικότητες τω ν Ν οσηλευτώ ν: Π αθολογι-

κή, Χ ειρουργική, Ψ υχιατρική, Π αιδιατρική, οιοποίες διευρύνονται αργότερα. Σή-

μερα, δεδομένου ότιο επαγγελματικός κορεσμός δεν έχει έλθει στο χώ ρο, παρά την

εν γένει επαγγελματική κόπωση, η Ν οσηλευτική εκπαίδευση παρέχεται από την

Β Ιθμια και ΓΙθμια Α νώ τερη καιΑ νώ τατη εκπαίδευση, πιβεβαιώ νοντας την αρχή ό-

τιη Ν οσηλευτική είναι επιστήμη καιτέχνη και πρέπει να «σαουδάζεται» καινα μην

είναι προϊόν εμπειρίας καιμόνο. Μ ετις επιδράσεις του φιλοσοφικού πνεύματος της

ελληνικής αρχαιότητας, της χριστιανικής διδασκαλίας, του Β υζαντινού πολιτισμού και

την επιρροή της διεθνούς νοσηλευτικής πορείας, η ελληνική νοσηλευτική του χθες,

του σήμερα καιτου αύριο, έχειτο δικό της θεω ρητικό τρίmυχο:

α) Ο λιστική θεώ ρηση του ανθρώπου ω ς μοναδική και αδιαίρετη ύπαρξη,

β) Π ίστη στην ανεκτίμητη αξία του ανθρώπου,

γ) Ν οσηλευτική φροντίδα αρρώστω ν με θερμό ενδιαφέρον,

το οποίο καλούνται να υπηρετούν τόσο οι«μάχιμοι» νοσηλευτές σε όλους τους ερ-

γασιακούς χώ ρους υγείας, όσο και οι «θεω ρητικού του χώ ρου, που δίνουν κατευ-

θύνσεις καικαθοδηγούν σε όλες τις βαθμίδες καιτα επίπεδα νοσηλευτικής.

Ε ρ ω τ ή σ ε ις

1. Π οια είναιτα χαρακτηριστικά της νοσηλευτικής κατά την προ χριστιανική εποχή;

2. Τι ήταν τα Α σκληπεία και τα Valetudinaria;

3. Π οιες ήταν οιεπαγγελματικές κατηγορίες τω ν νοσηλευτώ ν στο Β υζάντιο;

4. Τι γνω ρίζετ για την Florence Nightingale καιγια τη θεω ρία της στη νοσηλευτική;

5. Π οια ήταν η πρώ τη νοσηλευτική σχολή που ιδρύθηκε στην Ελλάδα;

6. Τιγνωρίζετε για την εξέλιξη της νοσηλευτικής στουςνεότερους χρόνου; στην Ελλάδα;

28

Ι sel.

+

019-036* 6-12-1999 09:57

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 29


Θ υ μη θ ε ίτ ε ότι...

- Μ ετην εμφάνιση της ασθένειας του ανθρωπίνου σώματος αρχί ει μια πρω τόγονη

και υποτυπώ δης <Ν οσηλευτική»,η οποία εκφράζεται με τη φροντίδα τω ν βρεφώ ν,

την περιποίηση τω ν ηλικιω μένω ν, τη χρήση ιαματικών βοτάνω ν σε σπηλιές, κοντά

σε πηγές με τρεχούμενα νερά μέσω του γυναικείου μητρικού ενστίκτου. Κ ατά την

προ χριστιανική εποχή η ιατρική ήταν στα χέρια τω ν ιερέω ν και η νοσηλευτική α-

πό τον 30 αι π.Χ . περν τα όρια της απλής εμπειρίας και εμφανίζεται ω ς μορφή

συστηματικής τέχνης. Εμφανίζονται τα Α σκληπεία στην αρχαία Ελλάδα και τα

Valetudinaria στην αρχαία Ρώμη.

- Κ ατά την πρώ τη χριστιανική εποχή η νοσηλευτική παρέχεται σε μοναστήρια, εμ-

φανίζονται οιδιάκονοι καιοιδιακόνισσες, που έργο τους είχαν τη νοσηλεία τω ν α-

σθενώ ν, την ανακούφιση από τον πόνο, ανοίγοντας το δρόμο για το χριστιανικό Β υ-

ζάντιο, όπου η φροντίδα τω ν πασχόντω ν παρέχεται πλέον οργανω μένα.

- Τα νοσοκομεία του Β υζαντίου ήταν τόσο οργανω μένα , που θα μπορούσαν να συ-

γκριθούν με τα σύγχρονα. Ο ινοσηλευτές κατά τη Β υζαντινή περίοδο ήταν επισκέ-

mες νοσηλευτές, κλινικοί στρατιω τικοί και νοσηλευτές χειρουργείου.

- Α πό το 1500 μ.Χ . και μετά η νοσηλευτική αποκτά πνευματικό προσανατολισμό.

Εμφανίζεται η Florence Nightingale, η οποία ίδρυσε την πρώ τη στον κόσμο Ν οση-

λευτική Σχολή και ανέmυξε την πρώ τη θεω ρητική κατεύθυνση της νοσηλευτικής.

Α ργότερα, εμφανίζονται η H nderson, η Abdellah, η Orem, η Peplau, η Roy, η

Rogers καιη νοσηλευτική διδάσκεται στο πανεπιστήμιο (Teachers College - Colum-

bia University ofNew York).

- Στην Ελλάδα η νοσηλευτική ακολούθησε ισάξια πορεία στο πέρασμα τω ν χρό-

νω ν, με ιδιαίτερα σημαντική ανάmυξη τα τελευταία χρόνια. Η πρώ τη νοσηλευτι-

κή σχολή ιδρύθηκε το 1875 στον Ευαγγελισμό, η οποία ήταν η τρίτη παγκοσμίω ς.

Σήμερα, η νοσηλευτική εκπαίδευση παρέχεται από την Β Ιθμια και ΓΙθμια Α νώ τε-

ρη και Α νώ τατη Εκπαίδευση. Μ ε τις επιδράσεις του φιλοσοφικού πνεύματος της

ελληνικής αρχαιότητας, της χριστιανικής διδασκαλίας, του Β υζαντινού πολιτισμού

καιτην επιρροή της διεθνούς νοσηλευτικής πορείας, η ελληνική νοσηλευτική του

χθες, του σήμερα καιτου αύριο, έχειτο δικό της θεω ρητικό υπόβαθρο και υπηρε-

τείται από ψάχιμους» νοσηλευτές και «θεω ρητικου;» στους εργασιακούς χώ ρους

της υγείας και της παιδείας.

2 9

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57


30

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57



1. Ν α κατανοήσετε την έννοια της ηθικής και Δεοντολογίας στη Ν οσηλευτική.

2. Ν α διακρίνετε δικαιώ ματα και υποχρεώ σεις σας.

3. Ν α αναγνω ρίζετε τη σχέση σας με τους συνεργάτες σας καιτους αρρώστους-

υγιείς στο χώ ρο της Υ γείας.

+

31

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57


Δ ε ο ν τ ο λ ο γ ί α

+

Η Δεoνroλoγία είναιη επιστήμη τω ν καθηκόντω ν. Συνδέεται άμεσα με τους άγραφους

νόμους της ηθικής. Μ ας υποδεικνύει ποιο είναι το πρέπον, το αναγκαίο, το ορθό.

Στο χώ ρο της υγείας, η Η θική και η Δεoνroλoγία έχουν πρω ταρχική θέση, αν σκε-

φθούμε, ότι και η προϊστορία της Ιατρικής ηθικής βρίσκεται στην εποχή του Ιπ-

ποκράτη καιτον όρκο του, που μέχρι σήμερα ισχύει

Ο ιΝ οσηλευτικοί δεοντολογικοί κώ δικες προσδιορίζουν τα ιδανικά επαγγελματι-

κά επίπεδα με σαφή τρόπο καικαθορίζουν την επιθυμητή συμπεριφορά. Ο ρίζουν δι-

καιώ ματα, υποχρε σεις, αξίες, αρχές, κανόνες καιοδηγίες για την άσκηση του νοση-

λευτικού έργου. Ο ικώ δικες αυτοίμπορεί με συζητήσεις από επιστημονικούς φορείς

καισυλλόγους, να αναπρoσαρμόζoνrαι με μεγαλύτερη ακρίβεια με σκοπό την προστα-

σία τω ν πολύτιμω ν αγαθώ ν και αξιώ ν του κάθε αρρώστου.

Π όσο εύκολο είναι άραγε να εφαρμοστούν αυτοί οικώδικες από τη θεω ρία στην

πράξη, κατά την άσκηση του νοσηλευτικού μας έργου; Π όσο συχνά φρoνrίζoυμε τους

αρρώ στους σαν άτομα και όχι σαν ασθένεια; Π όσο δύσκολο είναι ν' ανrιγράφoυμε

«κακή επαγγελματική ουμαεριφορά» συναδέλφων μας καισυνεργατώ ν μας; Π όση ευ-

συνειδησία και υπευθυνότητα πηγάζει από ην ψυχή μας, όταν φρoνrίζoυμε τον άρ-

ρωστο άνθρωπο;

Σε αυτά τα ηθικά διλήμματα και πολλά άλλα δεν έχουμε πάνrα μία ικανοποιητι-

κή απάνrηση . Α ς σταθούμε όμως για λίγο στη δύναμη του έργου μας.

Δεν είναιυπερβολή να χαρακτηρίσουμε το νοσηλευτικό προσω πικό ω ςτη σπονδυ-

λική στήλ του Ν οσοκομείου. Π ροσφέρει υπηρεσίες σε εικοσιτετράωρη βάση, έρχεται

σ' επικοινωνία με τους άλλους επαγγελματίες υγείας, με τους συγγενείς καιφίλους τω ν

αρρώ στω ν, με άλλες υπηρεσίες εκτός Ν οσοκομείου. Π ολλές φορές με δύσκολες συν-

θήκες, προσφέρει υπηρεσίες και με προσωπικές θυσίες, με ευθύνη και αγάπη. Α υ-

τός είναι καιο λόγος που το νοσηλευτικό επάγγελμα θεω ρείται «λειτούργημα» καια-

ξίζει κοινω νικά ν' αναγνω ρίζεται όπως και στις υπόλοιπες αναmυγμένες χ ρες.

α . Π ρ ο σ ό ν τ α Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ο ύ Π ρ ο σ ω π ικ ο ύ

Τα πρoσόνrα του νοσηλευτικού λειτουργού μπορούμε να τα ω ρίσουμε σε τυπικά

και ουσιαστικά.

Στα τ υ π ικ ά π ρ ο σ ό ν τ α περιλαμβάνoνrαι τα mυχία που έχειτο άτομο και ό,τιάλ-

32

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57

ΔΕΟΝ ΤΟΛ ΟΓΙΑ

+

λο τυπικό προσόν χρειάζεται για να διοριστεί Π . χ. στη Ν οσηλευτική υπάρχουν mυ-

χιούχοι απόφοιτοι Α νώ τατης Π ανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Π Ε), απόφοιτοι ανώ -

τερης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΤΕ ) καιαπόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

(ΔΕ ). Ο ιαπόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φέρουν τον τίτλο «Ν οσηλευτήξ-τρια»

και οιαπόφοιτοι δευτεροβάθμιας «βοηθό; Ν οσηλευτή-τριας».

Ο υ σ ια σ τ ικ ά π ρ ο σ ό ν τ α θεω ρούνται αυτά με τα οποία αξιολογούνται συνήθω ς τα

άτομα, κατά την άσκηση του νοσηλευτικού επαγγέλματος, όπω ς η επαγγελματική

κατάρτιση, το υπηρεσιακό ενδιαφέρον, η ποιοτική απόδοση του έργου που

προσφέρουν, η ακρίβεια, ορθότητα, αξιοπιστία, ποσοτική απόδοση, πρω τοβουλία,

συνεργασία, συμπεριφορά προς τους πολίτες.

Ό λα αυτά τα προσόντα συνθέτουν το σύνολο της προσωπικότητας κάθε νοση-

λευτικού λειτουργού καικαθορίζουν διαχρονικά την ποιότητα στη νοσηλευτική φροντί-

δα, άρα καιτην κοινω νική αναγνώ ριση του έργου μας.

Για να διευκολύνουμε το έργο μας, ας προσέξουμε αυτές τις απλές συμβουλές:

- Ν α ε ίσ α ι ε υ χ ά ρ ι σ τ ο ς /η . Χ αμογέλασε ειλικρινά, ακόμη καιόταν δεν έχεις κέφι

Ό λα τα προσωπικά μας προβλήματα καλό είναι να μένουν έξω από το χώ ρο της ερ-

γασίας μας. Το ίδιο ισχύει καιαντίστροφα. Έ να χαμογελαστό «αντίο» ή «καλημέρα»

μπορεί να σε βοηθήσουν.

- Ν α ε ίσ α ι ευγενής~ Εύκολα γ νεται κανείς ευγενής με τους ευγενείς, όμω ς χρει-

άζονται προσπάθεια και γνώ σεις για να σταθείς ευγενής, ακόμα και σ ' αυτούς που

φέρονται απότομα.

- Ν α ε ίσ α ι φ ι λ ικ ό ς . Η φιλική στάση απέ αντι στους άλλους βοηθά στο να δη-

μιουργηθεί μια καλή εντύπω ση για το τμήμα σου γενικότερα και για εσένα.

- Ν α ε ίσ α ι σ υ ν ε ρ γ ά σ ιμο ς . Στο χώ ρο της υγείας το έχουμε ανάγκη να βοηθά ο έ-

νας τον άλλο. Η προθυμία σου θα σε βοηθήσει σε δύσκολες καταστάσεις.

- Ν α ε ίσ α ι υ π ο μο ν ε τ ικ ό ς και να σέβεσαι τους άλλους. Φ ανταστείτε πόσες φορές

δε χρειάστηκε ν' ακούμε τους αρρώστους ή συγγενείς ή επισκέπτες και με ποιες συν-

θήκες τους αντιμετω πίσαμε. Π ροσπάθησε να καταλαβαίνεις τί σου λένε, καθώ ς και

τιτους προβληματίζει

- Ν α έ χ ε ις α υ τ ο κ υ ρ ια ρ χ ία . Σκέψου πριν μιλήσεις ή δράσεις σε οτιδήποτε. Η δου-

λειά μας, κυρίω ς σε επείγουσες καταστάσεις, θέλειψυχραιμία καιαυτοκυριαρχία. Α ν

πάλι δεις πως δεν τα καταφέρνεις, ζήτα τη βοήθεια τω ν προϊσταμένω ν σου, γιατί εν-

δεχόμενα λάθη μας έχουν επίπτω ση στον άρρω στο άνθρω πο.

- Χ ρειάζεται και δ ι π λ ω μα τ ία !

3 3

Ι sel. 019-036* 6-12-1999 09:57


- Ν α ε σαι τυπικός. Είναισωστό να μιλάς στους άλλους, στον επαγγελματικό σου

χώ ρο, με το επίθετό τους, κυρίω ς μπροστά σε τρίτους. Κ αλό είναινα μη μασάς τσί-

χλα ή να κάνεις και να λες άσχετα πράγματα στο χώρο του Ν οσοκομείου ή σε άλλο

χώ ρο Υ γείας.

- Ν α είσαι ακριβής. Α υτό διευκολύνει κυρίω ς τους συναδέλφους σου, γιατί η φύ-

ση της εργασίας με το κυκλικό ω ράριο το απαιτεί

- Ν α έχεις θετική σκέψη . Η θετική σκέψη είναι ένα αντίδοτο στην αγχώ δη ω ή

που κάνεις και σε προφυλάσσει από ασθένειες. Ξεκίνα, λοιπόν, από σήμερα!

β. Ο Ά ρρωστος - Ο ι Συγγενείς - Ο ι Επισκέπτες

+

Ο άρρωστος βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και οφείλουμε να

προσπαθούμε να τον γνω ρίσουμε ω ς βιοψυχοκοιν νική οντότητα. Α υτό μπορεί να γί-

νεισ' ένα κλίμα φιλικής ατμόσφαιρας και εμπιστοσύνης, όσο είναιδυνατό, κατά την

παραμονή του αρρώ στου στο νοσοκομείο, χω ρίς να λαμβάνουμε υπόψη την ηλικία,

το φύλο, την κοινω νική θέση, την εθνικότητα και το θρήσκευμα.

Ό λοι οι άνθρω ποι δεν είναι ίδιοι -υπάρχουν άρρω στοι που τρομάζουν από την

ασθένεια και τα νοσοκομεία, όπω ς και οισυγγενείς πολλές φορές αναστατώ νονται

από την ασθένεια του αγαπημένου τους προσώπου. Δείξτε ενδιαφέρον, δημιουργή-

στε φιλική ατμόσφαιρα.

Ο ιάρρω στοι καιοισυγγενείς τους δικαιούνται να πληροφορούνται για την πορεία

της ασθένειας από το κατάλληλο άτομο, καθώ ς και για τις σχεδιασμένες ενέργειες

που θα δεχθεί Α υτό δε σημα ει ότιδε σεβόμαστε το απόρρητο του ασθενούς. Χ ρει-

άζεται εχεμύθεια, σεβασμός στην προσωπική ζω ή του και προπάντω ν να μη συζη-

τιούνται σε άλλο ασθενή πληροφορίες άλλω ν αρρώστω ν. Ν α μη δίνουμε πληροφορία

σε συγγενείς καιφίλους, ακόμη καιτηλεφω νικά. Ό ,τι κάνουμε χρειάζεται τη συγκα-

τάθεση του αρρώστου. Η παραβίαση του προσω πικού απόρρητου διώ κεται ποινικά.

Υ πενθυμίστε στους επισκέπτες τις ώ ρες επισκεmηρίου. Α ν κάτι δεγνω ρίζετε, ρω -

τήστε την προϊσταμένη ή το θεράποντα γιατρό.

γ. Ο ι Συνεργάτες μας

Στο χώρο της εργασίας τα άτομα συνεργάζονται σαν μια ομάδα, για να πραγ-

ματοποιήσουν κοινούς στόχους. Κ άθε μέλος συμμετέχει ενεργά στην ομαδική εργα-

34

Ι sel.

+

019 036* 6-12-1999 09:57

ΔΕΟΝ ΤΟΛ ΟΓΙΑ

σία και είναι μια προσπάθεια για την επίτευξη της θεραπείας καιτης αποτελεσμα-

τικής φροντίδας του αρρώ στου.

Ό ταν ο νοσηλευτής/τρια ή ο βοηθός νοσηλευτής συνεργάζονται είναιγνώ στες ό-

λω ν τω ν καταστάσεων που αφορούν τον άρρωστο και το νοσηλευτικό τμήμα. Η α-

ξιοπιστία και η ακρίβεια βοηθούν αποτελεσματικότερα τη σχέση μεταξύ μας. Ο σε-

βασμός της ιεραρχίας και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ τω ν συνεργατώ ν βοηθούν στην

εύρυθμη λειτουργία του νοσοκομείου και στις καλές σχέσεις μεταξύ του νοσηλευ-

τικού προσωπικού και άλλων υπηρεσιώ ν του νοσοκομείου.

δ . Ό ρ κ ο ς - Δ ι κ α ιώ μα τ α - Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ις - Σ τ ο λ ή

Ο ιαπόφοιτοι νοσηλευτικώ ν σχολώ ν δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ορκίζονται στα εξής:

« Ο ρ κ ί ζ ο μ α ι ν α χ ρ η σ ιμ ο π ο ι ώ τ ι ς γ ν ώ σ ε ι ς π ο υ μ ο υ έ δ ω σ ε η Σ χ ο λ ή μ ο υ κ α ι τ ι ς δ ιδ α χ έ ς τ ω ν δ α -

σ κ ά λ ω ν μ ο υ α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ά κ α ι μ ό ν ο γ ι α τ ο κ α λ ό τ ω ν σ υ ν α ν θ ρ ώ π ω ν μ ο υ .

Ν α π ρ ο σ φ έ ρ ω μ ε α ν ι δ ι ο τ έ λ ε ι α , α φ ο σ ί ω σ η κ α ι α υ τ α π ά ρ ν η σ η τ η β ο ή θ ε ι ά μ ο υ σ ε κ ά θ ε ά ρ ρ ω σ τ ο

κ α ι ν α ε ρ γ ά ζ ο μ α ι α δ ιά κ ο π α γ ι α τ η ν ε ξ ύ ψ ω σ η τ ο υ έ ρ γ ο υ τ ο υ β ο η θ ο ύ Ν ο σ η λ ε υ τ ή . Ν ' α ν ιμ ε τ ω π ίζ ω

μ ε π ίσ τ η , α ρ ε τ ή κ α ι κ α ρ τ ε ρ ικ ό τ η τ α τ ο ν π ό ν ο κ α ι τ ι ς α ν ά γ κ ε ς τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ κ α ι ν α μ η ν α ρ ν ο ύ μ α ι

π ο τ έ σ ε κ α ν έ ν α τ η β ο ή θ ε ι ά μ ο υ ό σ ο κ ό π ο κ ι α ν μ ο υ π ρ ο κ α λ ε ί ,.

Ν α β ρ ίσ κ ο μ α ι π ά ν τ α σ τ ο π λ ε υ ρ ό τ ω ν γ ι α τ ρ ώ ν κ α ι τ ω ν ν ο σ η λ ε υ τ ώ ν /τ ρ ιώ ν γ ι α τ η ν π ε ρ ίθ α λ ψ η τ ω ν

α ρ ρ ώ σ τ ω ν κ α ι ν α μ η ν π ρ ο δ ί δ ω τ α α π ό ρ ρ η τ α τ η ς ε ρ γ α σ ία ς μ ο υ κ α ι ό ,τ ι μ α θ α ί ν ω σ τ η ν ά σ κ η σ η τ ω ν

κ α θ η κ ό ν τ ω ν μ ο υ . Π α ρ α κ α λ ώ ο ν Θ ε ό ν α ε ί ν α ι μ ά ρ τ υ ρ α ς κ α ι β ο η θ ό ς σ τ ο έ ρ γ ο μ ο υ » .

Τα δικαιώ ματα καιοιυποχρεώ σεις μας απορρέουν από όσα προαναφέραμε και

από τον όρκο.

Τέλος, η στολή είναι υποχρεω τική κατά την άσκηση της νοσηλευτικής. Το είδος

της στολής καθορίζεται με το Π .Δ. 1283/81. Τη χαρακτηρίζει η απλότητα, η ευπρέ-

πεια, η καθαρότητα και μας ξεχω ρίζει από τους άλλους επαγγελματίες υγείας, πα-

ράλληλα μας προφυλάσσει από λοιμώ ξεις. Δε χρειάζεται να συνοδεύεται με στολί-

δια (κοσμήματα, άλλα χρώ ματα εκτός από λευκό κ.α.).

Στο αριστερό μέρος του στήθους υποχρεω τικά υπάρχει ειδική κάρτα, στην οποία

αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, ο τίτλος, το σήμα της σχολής και φω τογραφία.

Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε περιποιημένοι γιατί η παρουσία μας χαρα-

κτηρίζει κατά ένα μέρος και την εργασία μας. Α ν είναι κάποιος περιποιημένος και

καθαρός, χω ρίς εκκεντρικότητες, εμπνέει σεβασμό και καταξιώ νεται στο χώ ρο της

εργασίας του.

35

Ι sel.

+

019-036* 6-12-1999 09:57

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 36


Ξ έρετε ότι...

Σύμφωνα με τον Π οινικό Κ ώ δ κα για Σω ματική βλάβη - Β λάβη της υγείας.

Ά ρ θ ρ ο 308, 309 κ α ι 310

Π .χ. Κ άνετε μετάγγιση αίματος και γίνεται λάθος μετάγγιση ομάδας αίματος. Η

ποινή είναι φυλάκιση από 3 μήνες έω ς 5 χρόνια (επικίνδυνη σωματική βλάβη).

Π .χ. Χ ορηγείτε σ' ένα διαβητικό, υπερβολική δόση ινσουλίνης καιπέφτει για με-

γάλο χρονικό διάστημα σε υπογλυκαιμικό κώμα. Η ποινή ίναιαπό 2 έω ς 5 χρό ια.

Α νμε δόλο δράσης, επεδίω ξε το αποτέλεσμα, τιμω ρείται με κάθειρξη έω ς 1Ο χρόνια.

Ά ρ θ ρ ο 252. Π α ρ α β ί α σ η υ π η ρ ε σ ι α κ ο ύ α π ο ρ ρ ή τ ο υ .

Ο υπάλληλος που παραβαίνει τα καθήκοντά του καιγνω στοποιεί σε άλλον: α) πράγ-

μα, το οποίο γνω ρίζει μόνο λόγω της υπηρεσίας του ή β) έγγραφο, που του είναι ε-

μπιστευμένο ή προσιτό λόγω της υπηρεσίας του, αν τέλεσε κάποια από τις πράξεις

αυτές με σκοπό να ω φεληθεί ο ίδιος ή να βλάψει το κράτος ή κάποιον άλλο, τιμω -

ρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών.

Δραστηριότητες.

~

- Π ροϊσταμένης καινοσηλευτικού προσωπικού.

- Γιατρού και νοσηλευτή/τριας.

- Ν οσηλευτικού προσω πικού και αρρώστου.

- Ν οσηλευτικού προσω πικού και συγγενώ ν αρρώστου.

36

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :49

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 37



1. Ν α διακρίνετε τη σχέση Ν οσηλευτικής με την υγεία καιτην αρρώστια.

2. Ν α γνω ρίζετε βασικά στοιχεία οργάνω σης του υγειονομικού συστήματος, γε-

νικότερα και ειδικότερα, τω ν νοσοκομείω ν.

3. Ν α κατανοήσετε τη σπουδαιότητα κανόνων υγιεινής στο χώρο του

νοσοκομείου.

4. Ν α έχετε θεω ρητική γνώ ση τω ν βασικών νοσηλευτικών αντικειμένω ν στην

παροχή υπηρεσιώ ν υγείας, στο χώ ρο του νοσοκομείου, όπω ς η χορήγηση φαρμά-

κων, η λήψη ζω τικών σημείω ν, η διατροφή, η καθημερινή φροντίδα τω ν αρρώστω ν,

η μετάγγιση αίματος, οικατακλίσεις, ο πόνος, η προεγχειρητική και μετεγχειρη-

τική φροντίδα, η φροντίδα εγκαυμάτω , η φροντίδα του αρρώστου στο τελικό στά-

διο της ζω ής του.

5. Ν α αναγνω ρίζετε το ρόλο της Ν οσηλευτικής στο χώ ρο του οσοκομείου, ώ -

στε να μπορείτε να δίνετε απάντηση στο ερώτημα «τιείναι Ν οσηλευτική».

37

Ι sel. 037-083

6-12-1999 10 :49 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 38


+

38

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :49

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 39


1. Ε ισ α γ ω γ ή σ τ η Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή - Ο ρ ισ μό ς Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή ς

Το δίπολο «υγεία

Ι

αρρώ στια» είναι ένα από τα θέματα που απασχολούν όλο καιπιο

συστηματικά τις σύγχρονες κοινω νίες. Επιστημονικές περιοχές, όπω ς η ιατρική, η

νοσηλευτική, η βιολογία, εμπλέκονται στη διερεύνηση καικατανόηση τω ν παραπά-

νω όρω ν, χω ρίς όμω ς να αμφισβητείται καιη κοινω νικοπολιτιστική διάσταση αυτώ ν.

Ό πως η υγεία είναι κοινω νικό αγαθό, έτσικαιη αντιμετώ πιση της αρρώστιας εί-

ναικαθήκον κοινω νικής πολιτικής, μέσα από μορφές άμεσης κατανάλωσης ή προσθή-

κης στην ατομική ευημερία, όπω ς οιυπηρεσίες υγείας.

Ό πω ς σε κάθε προηγμένη χώ ρα, έτσικαιστην Ελλάδα, υπάρχει ένα οργανω μένο

σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που περιλαμβάνει ειδικές υπηρεσίες, σταθμούς,

κέντρα και ιδρύματα πρόληψης τω ν ασθενειώ ν, διάγνω σης, νοσηλείας, θεραπείας

και αποκατάστασης τω ν ασθενειώ ν, προστασίας και προαγω γής της ατομικής και

δημόσιας υγείας. Στην υγειονομική αυτή οργάνω ση ανήκουν καιτα επαγγέλματα υ-

γείας, ω ς έκφραση τω ν Επιστημώ ν Υ γείας, μεταξύ τω ν οποίω ν συγκαταλέγεται καιη

Ν οσηλευτική.

Ό πως ήδη έχειαναφερθεί το προφίλ του Ν οσηλευτικού επαγγέλματος προκύmει

από το συνδυασμό επιστημονικών γνώ σεω ν, τεχνικών εφαρμογώ ν καιανθρω πιστικής

συμπεριφοράς σετομείς άσκησης όπω ς η διατήρηση της υγείας, η πρόληψη της αρ-

ρώστιας, η νοσηλεία τω ν ασθενώ ν, η αποκατάσταση καιπροαγω γή της υγείας του α-

τόμου, της οικογένειας καιτου κοινω νικού συνόλου.

Σύμφωνα με το νόμο 1579/85 αρ.5, ο επαγγελματικός τίτλος «Ν οσηλευτήξ-τρια»

δίνεται στους mυχιούχους πανεπιστημιακής (Π Ε) και ανώ τερης τριτοβάθμιας (ΤΕ )

εκπαίδευσης. Ο επαγγελματικός τίτλος «βοηθό; Ν οσολευτής/τρια» δίνεται στους α-

πόφοιτους τω ν Μ έσων Τεχνικώ ν Επαγγελματικώ ν Σχολώ ν (Μ .Τ .Ε .Ν .Σ .) και στους

μέχρι πρόσφατα απόφοιτους ω ν Τεχνικών Επαγγελματικών Λ υκείω ν (ΤΕΛ ), με την

ειδικότητα της Ν οσηλευτικής. Μ ετην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1998, η Ν οση-

λευτική υπάγεται στον τομέα Υ γείας Π ρόνοιας τω ν Τεχνικών Επαγγελματικών Εκ-

παιδευτηρίω ν (ΤΕΕ ) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Ν οσηλευτική εκπαίδευση,

επίσης, παρέχεται και από την Στρα ιωτική Σχολή Α δελφών Ν οσοκόμων (ΣΣΑ Ν )

4ετούς φοίτησης, από την Α νώ τερη Ν οσηλευτική Σχολή του Ελληνικού Ερυθρού

Σταυρού ενώ υπάρχει πληθώ ρα ιδιω τικών καικρατικών εκπαιδευτηρίω ν κατάρτισης

39

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :49

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 40


( ΕΚ ), όπου μπορεί να σπουδάσει κανείς τη Ν οσηλευτική Μ ονάδω ν Εντατικής Θ ε-

ραπείας, Τραυματιολογίας, Χ ειρουργείου καιογκολογικών παθήσεω ν.

Ο ι τομείς άσκησης του νοσηλευτικού επαγγέλματος είναι γενικά και ειδικά

νοσοκομεία, υγειονομικά κέντρα, σταθμοί

Α '

Β οηθειώ ν, κέντρα υγείας, κέντρα ψυ-

χικής υγείας, ιατρεία ασφαλιστικών οργανισμώ ν, οιυπηρεσίες υγείας του στρατού,

του ναυτι ού, της αεροπορίας, σχολεία, κατασκηνώσεις, γηροκομεία, Κ Α Π Η ,

προγράμματα πρόληψης ή καταπολέμησης επιδημιώ ν, αγω γή υγείας, φορείς νοση-

λευτικής κπαίδευσης, ερευνητικά προγράμματα.

Στη χώ ρα μας, ο κρατικός φορέας τω ν υπηρεσιώ ν υγείας είναι το Υ πουργείο Υ -

γείας Π ρόνοιας και Κ οινω νικών Α σφαλίσεω ν, το οποίο με το νόμο 1397/83 έθεσε τις

βάσεις για τη δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Υ γείας στην Ελλάδα ω ς έκφρα-

ση της κοινω νικής πολιτικής. Το Ε.Σ.Υ είναι ένα ολοκληρω μένο σύστημα που καλύ-

mει όλους τους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης - φροντίδας υγείας (πρω τοβάθ-

μια - δευτεροβάθμια - τριτοβάθμια), δεν είναικαιδεν πρέπει να θεω ρείται συνώ νυμο

με τα νοσοκομεία.

Ο αρχικός νόμος τροποποιήθηκε το 1992 με το νόμο 2071/1992 «Π ερί εκσυγ-

χρονισμού και οργάνωσης του συστήματος υγείαο-. Σύμφωνα με το νόμο αυτό, η

π ρ ω τ ο β ά θ μια υ γ ε ιο ν ο μικ ή π ε ρ ίθ α λ ψ η περιλαμβάνει τις ιατρικές, νοσηλευτικές,

οδοντιατρικές πράξεις και φροντίδες που έχο ν ω ς σκοπό την πρόληψη και την

αποκατάσταση βλαβώ ν της υγείας που δεν απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Η

δ ε υ τ ε ρ ο β ά θ μια υ γ ε ιο ν ο μικ ή π ε ρ ίθ α λ ψ η είναι η περίθαλψη που παρέχεται στο

νοσοκομείο καιη τ ρ ιτ ο β ά θ μια υ γ ε ιο ν ο μικ ή π ε ρ ί θ α λ ψ η απευθύνεται σε μεγάλες πλη-

θυσμιακές ομάδες καιαπαιτεί εξειδικευμένες γνώ σεις, εξοπλισμό, ικανότητες προσπέ-

λασης, υψηλό κόστος δημιουργίας, λειτουργίας καισυντήρησης μονάδω ν, όπως Μ ονά-

δα Τεχνητού Ν εφρού, Μ ΕΘ , Μ ονάδα Ά σηπτης Ν οσηλείας (για αιματολογικές πα-

θήσεις).


1. Τι ονομάζεται υγεία, υγειονομική περίθαλψη και πώς ορίζεται η σχέση τους με τη

Ν οσηλευτική;

2. Π οιοι είναι οιτομείς άσκησης του νοσηλευτικού επαγγέλματος;

40

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 41


2. Ν ο σ ο κ ο με ία

+

α . Ο ρ ισ μό ς - Δ ι α ίρ ε σ η - Σ κ ο π ο ί

Ν οσοκομεία καλούνται οιχώροι οιοποίοι είναι ειδικά διαρρυθμισμένοι κατάλληλα

εξοπλισμένοι και στελεχω μένοι με το απαραίτητο επιστημονικό, νοσηλευτικό, διοι-

κητικό καιλοιπό προσωπικό, όπου παρέχεται ιατρική καινοσηλευτική περίθαλψη.

Τα νοσοκομεία διακρίνονται σε:

α) Ιδιω τικά και Δημόσια, ανάλογα με το φορέα στον οποίο ανήκουν.

β) Γενικά και Ειδικά, ανάλογα με τις ειδικότητες που διαθέτουν.

γ) Μ ικρά, μεσαία και μεγάλα, ανάλογα με τον αριθμό τω ν κλινώ ν που διαθέτουν.

δ) Ν ομικά Π ρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν .Π .Δ .Δ ) καιΝ ομικά Π ρόσωπα Ιδιω τικού

Δικαίου (Ν .Π .Ι.Δ ), ανάλογα με τη νομική τους μορφή.

Τα Γενικά Ν οσοκομεία διακρίνονται σε Π εριφερειακά καιΝ ομαρχιακά. Τα Π ε-

ριφερειακά καλύπτουν τις ανάγκες της υγειονομικής περιφέρειας στην οποία α-

νήκουν, παρέχουν ιατρική εκπαίδευση σε όλες ή τις περισσότερες ιατρικές ειδικό-

τητες και συμβάλλουν στην προαγω γή της ιατρικής έρευνας. Σε αυτά επίσης, εκπαι-

δεύoνrαι καινοσηλευτές. (εικ. 1)

Τα Ν ομαρχιακά λειτουργούν σε κάθε νομό και παρέχουν ιατρική και νοσηλευτι-

κή εκπαίδευση. Επιγραμματικά, οισκοποί τω ν νοσοκομείω ν είναι οιεξής:

α. Ν οσηλεία ασθενώ ν.

β. Π ρόληψη μετάδοσης ασθενειώ ν.

Εικ. 1 Ά π ο ψ η ε ν ό ς γ ε ν ι κ ο ύ ν ο σ ο κ ο μ ε ίο υ .

41

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50


γ. Π ρόληψη εμφάνισης νόσου.

δ. Εκπαίδευση φοιτητώ ν, σπουδαστώ ν καιμαθητώ ν τω ν σχολώ ν επαγγελμάτω ν υ-

γείας.

ε. Έ ρευνα και μελέτη επιστημώ ν υγείας.

Ο ιπροϋποθέσεις για την επίτευξη τω ν σκοπών αυτώ ν είναι

α. Η επάρκεια προσω πικού, υλικού καιτεχνικών μέσων.

β. Η καλή διοικητική οργάνω ση, ο προγραμματισμός, ο συντονισμός και ο έλεγ-

χος όλω ν τω ν εργασιώ ν στις τέσσερις κεντρικές υπηρεσίες (Διοικητική, Τεχνική,

Ν οσηλευτική, Ιατρική).

γ. Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση εντός του νοσοκομείου και η δυνατότητα μετεκ-

παίδευσης του προσω πικού.

δ. Η υγιεινή του φυσικού χώ ρου.

ε. Η ηθική και υλική ικανοποίηση τω ν εργαζομένω ν στο χώ ρο.

β . Ο ρ γ ά ν ω σ η κ α ι Δ ιο ίκ η σ η Ν ο σ ο κ ο με ίω ν

Τα νοσοκομεία υπάγονται στο Υ πουργείο Υ γείας καιΠ ρόνοιας και διοικούνται από

Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ )η σύνθεση του οποίου προβλέπεται από σχετικές νομοθε-

τικές διατάξεις.

Το οργανόγραμμα ενός κρατικού νοσοκομείου μπορεί να έχει την παρακάτω

μορφή του σχήματος που παρατίθεται (σχήμα 1).

Ο ι βασικοί χώ ροι εσωτερικής διαίρεσης ενός νοσοκομείου αδρά, είναι οι εξής:

1. Α ίθουσα Διοικητικού Συμβουλίου.

2. Γραφείο Διευθυντή / ποδιευθυντή.

3. Γραφείο Γραμματείας και Υ παλλήλω ν.

4. Γραφείο Ο ικονομικής Υ πηρεσίας - Λ ογιστήριο.

5. Γραφείο Διευθυντώ ν Τομέω ν καιΚ λινικών.

6. Γραφείο Διευθυντή Ν οσηλευτικής Υ πηρεσίας.

7. Ν οσηλευτικές μονάδες ή τμήματα - Γραφείο τομεαρχώ ν - προϊσταμένω ν.

8. Κ εντρική Α ποστείρωση.

9. Εξωτερικά Ιατρεία.

10. Τμήμα Εισαγω γής Α σθενώ ν ή Γραφείο Κ ίνησης.

11.

Γραφείο Κ οινω νικής Υ πηρεσίας.

12. Χ ειρουργεία.

42

ιι Π Α Θ Ο Λ

Τ Ο Μ Ε Α Σ

Β 'Π Α Θ Ο Λ

Τ Ο Μ Ε Α Σ

Σ χ ή μα 1

Ο Ρ Γ Α Ν Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ν Ο Σ Ο Κ Ο Μ Ε Ι Ο Υ

r-----------

!

Ε π ισ τ η μ ο ν ικ ή

! ε π ι τ ρ ο π ή

L _

Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η -

Ρ ΙΑ Κ Ο Σ

Τ Ο Μ Ε Α Σ

Ψ Υ Χ ΙΑ -

Τ Ρ ΙΚ Ο Σ

Τ Ο Μ Ε Α Σ

Δ . Σ .

ΙΑ Τ Ρ ΙΚ Η Υ Π Η Ρ Ε Σ ΙΑ

Δ ΙΕ Υ Θ Υ Ν Τ Η Σ

- - - Σ χέσ η εξ ο υσ ία ς ( δ ιο ικ ητικ ή - ε κτελ εσ τικ ή)

- - - - - - - Σ χ έσ η σ υν ερ γα σ ία ς ( επ ιτελ ικ ή - σ υμ β ο υλ ευ τικ ή)

Χ Ε Ι ΡΟ Υ Ρ -

Γ ΙΚ Ο Σ

Τ Ο Μ Ε Α Σ

r------------I

! Ν ο σ η λ ε υ τικ ή !

! !

[ 1

Δ Ι Ο ΙΚ Η Τ ΙΚ Η

Υ Π Η Ρ Ε Σ ΙΑ

Δ ΙΕ Υ Θ Υ Ν Τ Η Σ

Ν Ο Σ Η Λ Ε Π Ι Κ Η

Υ Π Η Ρ Ε Σ ΙΑ

Υ Π Ο Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η

Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Σ

Υ Π Η Ρ Ε Σ ΙΑ Σ

Τ Μ Η Μ Α

Β l ο ϊΑ Τ Ρ Ι Κ Η Σ

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ ΙΑ Σ

ω

(j)

r

ο

ω

-ο

Ι

ο

ω

ω

σ-

Ι

μ

'"

μ

\.Ο

\.Ο

\.Ο

μ

Ο

..

U;

ο

+

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50


13. Εργαστήρια.

14. Φ αρμακείο.

15. Εκκλησία.

16. Ν εκροθάλαμος.

17. Μ αγειρεία.

18. Π λυνrήριo - Σιδερωτήριο.

19. Ραφείο.

20. Γραφείο Τεχνικής Υ πηρεσίας.

21. Α ποθήκες Υ λικού.

22. Μ ηχανοστάσιο.

23. Τραπεζαρία Π ροσω πικού.

24. Τμήμα Α ιμοδοσίας.

Α νάλογ με το είδος του νοσοκομείου είναι δυνατό να υπάρχουν καιάλλες υποδι-

αιρέσεις, π.χ. τμήμα φυσιοθεραπείας σε ορθοπεδικά νοσοκομεία ή εργοθεραπείας

σε ψυχιατρικά νοσοκομεία.

ρ ω τ ή σ ε ι ς

1. Π οιες είναι οικατηγορίες τω ν νοσοκομείω ν και ποιοι είναι οισκοποί τους;

2. Π οιοι είναι οιβασικοί χώ ροι διαίρεσης ενός νοσοκομείου;

44

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50


3. Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ό Τ μή μα

α . Ε σ ω τ ε ρ ικ ή Δ ια ί ρ ε σ η

Ν οσηλευτικό τμήμα είναι ο χώ ρος του νοσοκομείου, όπου νοσηλεύονται οιασθενείς.

Ο αριθμός τω ν ασθενώ ν είναι ανάλογος με τη χω ρητικότητα του τμήματος και συ-

νήθω ς, στα μεγάλα νοσοκομεία, ο αριθμός αυτός ανέρχεται στους 30 ω ς 50 ασθενείς.

Κ άθε τμήμα παρέχει εξειδικευμένη φροντίδα, ανάλογα με τους νοσηλευόμενους α-

σθενείς. Σε παθολογικό τμήμα νοσηλεύονται ασθενείς με παθολογικά προβλήματα,

σε χειρουργικό τμήμα νοσηλεύονται ασθενείς με χειρουργικά προβλήματα. Η εύ-

ρυθμη λειτουργία του εξαρτάται από την οργάνω ση και διοίκηση της νοσηλευτικής

καιιατρικής υπηρεσίας από την καταλληλότητα τω ν χώ ρων, την επάρκεια υλικών και

προσωπικού καιτην καλή συνεργασία.

Σε ένα νοσηλευτικό τμήμα υπάρχουν οιπαρακάτω χώ ροι

α) Δω μάτια ασθενώ ν με ένα, δύο, τρία και περισσότερα κρεβάτια. (εικ. 2)

β) Δω μάτιο προετοιμασίας της νοσηλείας ή Κ ντρο νοσηλείας. (εικ. 3)

Εικ. 2 Τ ρ ί κ λ ι ν ο δ ω μ ά τ ι ο μ ε τ η ν α π α ρ α ίτ η τ η

ε π ίπ λ ω σ η .

Εικ. 3 Κ έ ν τ ρ ο ν ο σ η λ ε ί α ς

γ) Γραφείο προϊσταμένης νοσηλευτικού τμήματος.

δ) Γραφείο διευθυντού ιατρικής υπηρεσίας τμήματος.

ε) Γραφείο νοσηλευτώ ν. (εικ. 4)

στ) Γραφείο γιατρών.

ζ ) Κ ουζίνα, όπου έρχεται η τροφή από τα μαγειρεία και ετοιμάζεται για να σερ-

βιριστ ί στους αρρώστους - στα σύγχρονα νοσοκομεία έχει καταργηθεί και εφαρ-

μόζεται η κεντρική διανομή από τα μαγειρεία.

45

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 46


Εικ. 4 Γ ρ α φ ε ίο ν ο σ η λ ε υ τ ώ ν .

η) Β οηθητικοί χώ ροι (αποθήκες, τουαλέτες).

θ) Α ίθουσα αναμονής συνοδώ ν και επισκεmώ ν τω ν ασθενώ ν.

β . Δ ω μά τ ιο Α σ θ ε ν ο ύ ς - Ε π ίπ λ ω σ η Δ ω μα τ ίο υ .

Είναι ο χώ ρος διαμονής του ασθενούς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο

νοσοκομείο. Στις μέρες μας καταβάλλονται προσπάθειες ο χώ ρος αυτός να είναι ευ-

χάριστος και φιλικός προς τον άρρωστο, είτε με την κατάλληλη διακόσμηση, είτε με

χρώ ματα, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου επικρατούσε το λευκό χρώ μα. Ο αριθ-

μός τω ν κρεβατιώ ν ποικίλλει και υπάρχουν δω μάτια με 3 ω ς 6 κρεβάτια καιάλλα με

1 ω ς 2 κρεβάτια.

Α παραίτητες προϋποθέσεις που χαρακτηρίζουν την καταλληλότητα του περι-

βάλλοντος, θεω ρούνται οιεξής:

1. Ευρύχω ρο δω μάτιο: πρέπει να υπάρχει απόσταση μεταξύ τω ν κρεβατιώ ν του-

λάχιστον 0,5 πι ώ στε να ορίζεται επαρκώς ο προσω πικός χώ ρος του ασθενούς.

2. Ευάερο και ευήλιο δω μάτιο.

3. Ν α μην υπάρχουν κοντινές πηγές θορύβου (π.χ. αυτοκινητόδρομος).

4. Ν α υπάρχει ελεύθερος ορίζοντας (π.χ. να μην υπάρχει απέναντι από το δω μά-

τιο πολυκατοικία).

5. Το χρώμα τω ν τοίχω ν να είναι ανοιχτό καινα ξεκουράζει τον άρρωστο.

6. Το δάπεδο να είναι κατασκευασμένο από υλικό που καθαρίζεται και απολυ-

μαίνεται εύκολα.

46

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 47


7. Ν α μην υπάρχουν γω νίες και εσοχές που καθαρίζονται δύσκολα.

8. Ν α υπάρχει μια λιτή και ευχάριστη διακόσμηση στους τοίχους.

9. Ν α μην υπάρχουν περιττά έπιπλα, παρά μόνο αυτά που μπορεί να χρη-

σιμοποιήσει ο άρρωστος και ένας συνοδός του.

10. Ν α υπάρχει ντουλάπα καιτουαλέτα για το κάθε δω μάτιο. (εικ. 5)

+

Εικ. 5 Κ ά θ ε δ ω μ ά τ ι ο έ χ ε ι τ η ν τ ο υ α λ έ τ α τ ο υ .

υγκεκριμένα, η επίπλω ση του δω ματίου πρέπει να αποτελείται από:

1. Το κρεβάτι του ασθενούς (απλό, σύνθετο, περιστρεφόμενο, πολύσπαστο,

ορθοπεδικό, αντίρροπο).

2. Το κομοδίνο του ασθενούς, στο οποίο πλέον είναι ενσωματω μένο καιτο τρα-

πεζίδιο φαγητού.

3. Τα καθίσματα.

4. Το παραβάν.

5. Κ εντρικές υποδοχές οξυγόνου-κενού αέρα για το κάθε κρεβάτι

6. Κ εντρικός καιατομικός φω τισμός, όπως επίσης, ατομικό σύστημα ειδοποίησης.

7. Ενσω ματω μένη βάση στον τοίχο για τηλεόραση.

8. Θ ερμόμετρο τοίχου, καλάθι αχρήστω ν.

9. Κ ουρτίνες ή περσίδες για τα παράθυρα.

Η καθαριότητα και απολύμανση τω ν υλικών κατασκευής τω ν επίπλω ν, εκτός α-

πό την αισθητική, είναι βασικός παράγοντας για την επιλογή τους.

4 7

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 48


γ . Ε ξ α ρ τ ή μα τ α κ ρ ε β α τ ιο ύ - Ι μα τ ισ μό ς .

Υ λικά και εξαρτήματα που ρησιμοποιούνται για την καλύτερη νοσηλεία και ανά-

παυση του ασθενούς, είναιτα παρακάτω :

1. Ερεισίνω το που ρυθμίζει το ύψος της πλάτης του ασθενούς στις διάφορες θέ-

σεις (ημι-fοwler, fowler κλπ.).

2. Στεφάνη για να υποβαστάζει τα κλινοσκεπάσματα, όταν δεν πρέπει να έρχονται

σε επαφή με το σώμα του αρρώστου.

3. Π ροφυλακτικά κάγκελα που ενσωματώ νονται στο κρεβάτι για αποφυγή πτώ -

σεω ν του αρρώστου.

4. Κ ύβοι για να ανασηκώ νεται το κρεβάτι όταν δεν έχει ανάλογο μηχανισμό α-

νύψω σης.

5. Α εροθάλαμος για προστασία από τις κατακλίσεις.

6. Θ ερμοφόρα, παγοκύστη.

7. Στρώ ματα διαφόρω ν ειδώ ν (από βαμβάκι κοκοφοίνικα, μαλλί αφρολέξ, με ε-

ναλλασσόμενη πίεση αέρα ή νερό για ειδικές περιmώσεις).

8. Ιματισμός κρεβατιού: μαξιλάρια, κουβέρτες μάλλινες, σεντόνια, ημισέντονα, α-

διάβροχα, κάλυμμα κρεβατιού, μαξιλαροθήκες, στρωματοθήκες.

Τα μαξιλάρια πρέπει να είναι μαλακά, αναπαυτικά και να διατηρούνται καθα-

ρά. Υ πάρχουν ειδικά καλύμματα-θήκες, που πλένονται εύκολα καιπροστατεύουν το

υλικό κατασκευής, πάνω από τις οποίες τοποθετούνται οιμαξιλαροθήκες ή έτοιμα

αδιάβροχα και πλενόμενα μαξιλάρια. Λ ινό ή βαμβακερό ύφασμα χρησιμοποιείται

για τις μαξιλαροθήκες οιοποίες πρέπει να είναι κατά 1/3 πλατύτερες από το μαξι-

λάρι ώ στε αυτό να διατηρείται δροσερό και ν' αερίζεται εύκολα.

Ο ι μάλλινες κουβέρτες πρέπει να είναι ελαφρές, ζεστές και μεγάλες, να δια-

τηρούνται καθαρές, γιατίτο κόστος αλλαγής είναιμεγάλο καικατά τη θερινή περίοδο

πρέπει ν' αποθηκεύονται Π ροστατεύονται με τη χρήση του καλύμματος του κρεβα-

τιού, το οποίο μπορεί να είναιλινό ή βαμβακερό καιπρέπει να αλλάζει με την έξοδο

του ασθενούς.

Τα σεντόνια πρέπει να είναι 0,5

m

μεγαλύτερα από το μήκος καιτο πλάτος του

στρώ ματος, κατασκευασμένα από λινό ή βαμβακερό ύφασμα. Π ρέπει ν' αλλάζουν κα-

θημερινά. Το ημισέντονο καιτο αδιάβροχο χρησιμοποιούνται για να προστατεύονται

τα σεντόν καιτο στρώμα από διάφορες εκκρίσεις του ασθενούς, το δε ημισέντονο

κατασκευασμένο από το ίδιο ύφασμα με τα σεντόνια, μπορεί ν' αλλάζει περισσότε-

ρες από μία φορά την ημέρα.

48

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 49


Ο ι στρωματοθήκες χρησιμοποιούνται για την προστασία του στρώματος, είναι

από αδιάβροχο ύφασμα καιαλλάζονται κάθε φορά που λερώ νονται καιπάντα κατά

την έξοδο του ασθενούς, εκτός αν το στρώμα είναι αδιάβροχο.

Ο ιματισμός, γενικότερα, πρέπει να αντικαθίσταται κάθε φορά που παρατηρού-

νται φθορές καινα ενισχύεται με νέες παραλαβές, ώ στε να υπάρχει πάντα επάρκεια

για την κάλυψη τω ν αναγκώ ν.

Ιδιαιτερότητα παρουσιάζει το κρεβάτι του αρρώ στου σε Μ ΕΘ , λόγω αυξημένω ν

αναγκών νοσηλευτικής φροντίδας. Η τεχνολογική πρόοδος συνέβαλε ώ στε οιανάγκες

αυτές να καλύmονται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Β α σ ικ έ ς Α ρ χ έ ς Ν ο σ η λ ε ία ς .

Η φροντίδα όλω ν τω ν υλικών και η διατήρηση καθαρού περιβάλλοντος, συμβάλλουν

στην καλύτερη προσαρμογή τω ν ασθενώ ν στο χώ ρο του νοσοκομείου. Ο ι βασικές

αρχές νοσηλείας έχουν ανθρω ποκεντρικό χαρακτήρα και είναι οιεξής:

1.Διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού. Π ροαγω γή της υγείας.

2. Σχεδιασμός, οργάνω ση καιπρογραμματισμός νοσηλευτικής φροντίδας.

3. Π ροστασία ασθενώ ν από ενδονοσοκομειακές λοιμώ ξεις και ατυχήματα.

4. Σεβασμός στην προσωπικότητα και την ατομικότητα του κάθε αρρώ στου, με

τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και εχεμύθειας.


1. Τι είναιτο νοσηλευτικό τμήμα καιαπό ποιους χώ ρους αποτελείται

2. Π οιες προϋποθέσεις χαρακτηρίζουν την καταλληλότητα του περιβάλλοντος νοση-

λείας ασθενών;

3. Η επίπλω ση του δω ματίου ασθενώ ν από ποια αντικείμενα πρέπει να αποτελείται

4. Π οιες είναι οιβασικές αρχές νοσηλείας;

49

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 50


4. Ο ά ρ ρ ω σ τ ο ς σ τ ο Ν ο σ ο κ ο με ίο

α . Ε ισ α γ ω γ ή τ ο υ α σ θ ε ν ο ύ ς σ τ ο Ν ο σ ο κ ο με ίο .

Η εμφάνιση κάποιου προβλήματος υγείας καιη ανάγκη νοσηλείας προσδίδει στον άρ-

ρωστο ιδιαίτερο άγχος, που δεν αφορά μόνο στο οργανικό πρόβλημά του. Η εισαγω -

γή στο νοσοκομείο διακόmει τον κανονικό ρυθμό καιτρόπο ζω ής του. Ο άρρω στος

δεν είναιμόνο μια περίmωση νόσου, αλλά ένα άτομο που είναιμέλοςμιας οικογένειας,

πολίτης μιας κοινω νίας, εργαζόμενος μιας υπηρεσίας. Είναιένα άτομο που πάσχει και

αναγκάζεται ν' αφήσει την οικογένειά του, τη δουλειά του, τους φίλους καινα προσαρ-

μοστεί σ' ένα ξένο περιβάλλον, όπου η αδράνεια καιη εξάρτηση είναι ιδιαίτερα αι-

σθητές από τον ίδιο. Είναι υποχρέω ση, λο πόν, όλω ν όσοι εργάζονται στον τομέα υ-

γείας, να γνω ρίζουν την πολυδιάστατη έννοια της νόσου, ώ στε να έχουν την ενδεδειγ-

μένη συμπεριφορά προς τον ίδιο τον άρρωστο και προς την οικογένειά του.

+

β . Ε ξ ω τ ε ρ ικ ά ια τ ρ ε ία - Ρ ό λ ο ς Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ο ύ π ρ ο σ ω π ικ ο ύ .

Ο χώ ρος τω ν εξω τερικών ιατρείω ν του νοσοκομείου είναιτο σημείο της πρώ της επα-

φής του αρρώ στου με το νοσοκομείο. Διαθέτει μια κεντρική αίθουσα, γραφεία ιατρών

καινοσηλευτικού προσω πικού, ιατρεία ειδικοτήτω ν για εξέταση τω ν ασθενώ ν, χώ ρους

βραχείας νοσηλείας, κεντρική παροχή οξυγόνου καισύστημα αναρρόφησης, φορεία,

τροχήλατες καρέκλες, βοηθητικούς χώ ρους. Είναι εφοδιασμέ ος με φαρμακευτικό

καιυγειονομικό υλικό καιμηχανήματα για την αντιμετώ πιση όλων τω ν περιστατικών

που μπορεί να προσέλθουν στο νοσοκομείο. Β ρίσκεται σε ετοιμότητα υποδοχής αρ-

ρώ στω ν 24 ώ ρες το 24ω ρο ή λιγότερο, ανάλογα με το σύστημα εφημερίας.

Το προσωπικό αποτελείται από την προϊσταμένη, τους νοσηλευτέςΙτριες, τους

βοηθούς νοσηλευτώ νΙτριώ ν, τους τραυματιοφορείς, τη γραμματεία καιτο βοηθητικό

προσω πικό. Ιατρικό προσω πικό δεν υπάρχει μόνιμο και οιανάγκες καλύmονται α-

πό γιατρούς τω ν κλινικών που εφημερεύουν. Σήμερα γίνεται προσπάθεια στελέχω σης

με μόνιμο ιατρικό προσωπικό επειγόντω ν ιατρείω ν. Συνήθω ς, κάθε μέρα εφημερεύ-

ειμια παθολογική και μια χειρουργική κλινική. Α ν πρόκειται για περίmωση άλλης

ειδικότητας, καλείται γιατρός της αντίστοιχης κλινικής, εφόσον δεν υπάρχει εξωτερι-

κό ιατρείο της συγκεκριμένης ειδικότητας. Στα μεγάλα νοσοκομεία υπάρχουν εξω τε-

ρικά ιατρεία τω ν περισσότερων ειδικοτήτω ν, για την κάλυψη τω ν αναγκών.

50

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

51


Ο ι σκοποί της ύπαρξης τω ν εξω τερικώ ν ιατρείω ν, εκτό από τη συμβολή τους

στην εισαγω γή ασθενώ ν στο νοσοκομείο, είναι

α) Π αρακολούθηση ασθενώ ν με χρόνιες παθήσεις καιασθενώ ν που δε χρειάζονται

νοσοκομειακή φροντίδα.

β) Διενέργεια εμβολιασμών, προγραμμάτω ν προληmικής ιατρικής καιαγω γής υ-

γείας.

γ) Π αροχή πρώ τω ν βοηθειώ ν.

Η εισαγω γή τω ν ασθενώ ν, μέσω εξω τερικών ιατρείω ν, γίνεται είτε με κανονικό ει-

σιτήριο, είτε ω ς επείγον περιστατικό από τα τακτικά εξω τερικά ιατρεία ή το τμήμα

επειγόντω ν περιστατικών (Τ.Ε.Π .) αντίστοιχα. Μ ε όποιον από τους δυο τρόπους και

αν έρθει ο άρρω στος, η διαδικασία εισαγω γής είναι τυπική και εξατομικευμένη για

την κάθε περίπτω ση. Ο ρόλος του νοσηλευτικού προσωπικού είναι ιδιαίτερα σημα-

ντικός. Η σειρά τω ν εργασιώ ν έχει ω ς εξής:

1.Α ξιολόγηση της κατάστασης του αρρώστου.

Είναι περιπατητικός ή όχι Ή ρθε με φορείο ή καρέκλα καιγιατί Επικοινω νεί ή

όχι Είναι ατύχημα; Είναιτραυματισμένος; Α ιμορραγεί Π ονά και πού; Α ν υπάρχει

συνοδός και ο άρρωστος δεν επικοινω νεί οιπληροφορίες δίνονται από αυτόν. Α ν ό-

χι από τον τραυματιοφορέα, εφόσον γνω ρίζει

2. Τοποθέτηση στο εξεταστικό κρεβάτι - Κ λήση του γιατρού που θα τον εξετά-

σει αν δε βρίσκεται ήδη στο εξω τερικό ιατρείο.

3. Κ αταγραφή τω ν στοιχείω ν του αρρώ στου. (Ο νοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέ-

φω νο, κατάσταση, ώ ρα προσέλευσης, ηλικία, πιθανή διάγνω ση στο βιβλίο/μητρώο

εισαγωγών).

4. Λ ήψη ζω τικών σημείω ν καιηλεκτροκαρδιογραφήματος.

5. Β οήθεια στην κλινική ιατρική εξέταση. Ο υπεύθυνος νοσηλευτής παραμένει δί-

πλα στον άρρω στο κατά την εξέταση και φροντίζει να μην εκτεθεί ή νιώ σει αμήχα-

να. Μ ετά την εξέταση γράφεται το εισιτήριο, δίνεται στο γραφείο κίνησης και εκδί-

δεται το δελτίο εισαγωγής. Α νοίγεται φάκελος ιστορικού.

6. Φ ροντίδα για την πραγματοποίηση εργαστηριακών εξετάσεω ν (αιματολογικές,

ούρων, α/α θώ ρακος).

7. Ενημέρωση του νοσηλευτικού τμήματος για την εισαγω γή.

8. Ενημέρω ση του ασθενούς καιτω ν οικείω ν του. Α ν δεν υπάρχουν συνοδοί και

στο τμήμα υπάρχει χώ ρος, ο άρρωστος παίρνει ό,τι έχει μαζί του, αν όχι κατα-

γράφονται τα αντικείμενα σε ειδικό έντυπο και στέλνονται στην αποθήκη ιματισμού

51

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50


ασθενών, για να τα πάρει ο άρρωστος την ημέρα εξόδου του από το νοσοκομείο.

9. Κ λήση του τραυματιοφορέα για τη μεταφορά του ασθενούς μαζί με το φάκε-

λό του στο αντίστοιχο νοσηλευτικό τμήμα.

+

Η εισαγω γή του ασθενούς στο νοσηλευτικό τμήμα, πλέον, ολοκληρώ νεται με την

παρακάτω διαδικασία:

1. Ο άρρω στος φτάνει στο τμήμα, περιπατητικός ή με καρέκλα ή με φορείο, με

τη συνοδεία νοσοκόμου.

2. Ο φάκελος καιτο δε τίο εισαγω γής παραδίνονται στην προϊσταμένη ή την/τον

υπεύθυνη/νο νοσηλεύτρια/τή, που υποδέχεται τον άρρωστο, αποκαλώ ντας τον με το

όνομά του στον πληθυντικό.

3. Ο άρρωστος οδηγείται στο δω μάτιό του, όπου του παρουσιάζεται ο προσω πι-

κός του χώ ρος (κρεβάτι κομοδίνο, καρέκλα, ντουλάπα) και η τουαλέτα, που μπορεί

να χρησιμοποιεί Η προετοιμασία του χώ ρου καιτο στρώσιμο του κρεβατιού πρέπει

να έχουν γίνει ήδη γιατί προηγείται τηλεφω νική ενημέρωση για την εισαγω γή.

4. Γίνεται σύσταση με τους άλλους ασθενείς, αν το δω μάτιο είναι κοινό.

5. Ετοιμάζεται ο ατομικός φάκελλος του ασθενούς, που περιλαμβάνει δελτίο

νοσηλείας, δελτίο ιατρικών οδηγιώ ν, δελτίο φαρμάκω ν, θερμομετρικό διάγραμμα

και συμπληρώνονται τα απαραίτητα στοιχεία. Εδώ τοποθετούνται και οιεξετάσεις

που έχει κάνει κατά την εισαγω γή του, ενώ φυλάσσεται σε θυρίδα ο φάκε ος εισα-

γωγής.

6. Π αρατηρείται η γενική κατάσταση του ασθενούς, μετράται το σω ματικό βάρος,

ακολουθεί η λήψη ζω τικών σημείω ν καινοσηλευτικού ιστορικού.

7. Εξηγείται στον άρρω στο η διαδικασία επικοινω νίας με το προσωπικό αν υ-

πάρχει ανάγκη και ότισύμφω να με το πρόγραμμα νοσηλείας, το προσω πικό είναι υ-

πεύθυνο για την κάλυψη όλω ν τω ν αναγκών του κατά τη διάρκεια παραμονής του στο

τμήμα.

8. Είναι χρήσιμο να εξηγείται στον άρρωστο και στους συνοδούς του, ο τρόπος

λειτουργίας του τμήματος καιτου νοσοκομείου, γενικότερα, μέσω έτοιμω ν εντύπω ν

ή προφορικής παρουσίασης:

9. Τέλος, ιδοποιείται ο γιατρός να εξετάσει εκ νέου τον άρρωστο, εκτός και αν

πρόκειται για κάτι πολύ επείγον, οπότε όλες οιπαραπάνω ενέργειες επιταχύνονται

καιδίνεται προτεραιότητα στην αντιμετώ πιση άμεσω ν προβλημάτω ν.

52

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50


+

γ. Έ ξοδος του ασθενούς από το νοσοκομείο.

Ό σο και αν θεω ρηθεί ότιοιάριστες συνθήκες νοσηλείας, το φιλικό περιβάλλον, η ι-

κανοποιητική ιατρική παρακολούθηση, η επιτυχημένη διεξαγω γή εξετάσεω ν ή

χειρουργικών επεμβάσεω ν, είναι στοιχεία που διαμορφώνουν ευχάριστο κλίμα

διαμονής στο νοσοκομείο, κάποια στιγμή όλοιοιασθενείς επιθυμούν να επιστρέψουν

στο σπίτι τους. Α παιτείται έγκαιρη ενημέρωση καικατάλληλη προετοιμασία για την

αποχώ ρηση. Διαδικαστικά, εκδίδεται το εξιτήριο από το γιατρό και εφόσον ο άρ-

ρωστος με τη βοήθεια του προσωπικού ετοιμάσει τα πράγματά του, έχειλάβειτις κα-

τάλληλες οδηγίες, περιπατητικός, με καρέκλα ή φορείο καιτη συνοδεία νοσοκόμου,

εξέρχεται από το νοσοκομείο, έχοντας στη μνήμη του ευχάριστε ς και δυσάρεστες

στιγμές. Στην περίmωση που απαιτείται φορείο, προηγουμένω ς καλείται ασθενοφόρο.

Α ν ο άρρω στος αποφασίσει να φύγει από το νοσοκομείο χω ρίς τη συγκατάθεση

του γιατρού, υπογράφει δήλω ση ότι έφυγε με τη θέλησή του και χω ρίς την έγκριση

του γιατρού, για να απαλλαγούν τω ν ευθυνώ ν ο γιατρός καιτο νοσοκομείο.

Υ πάρχουν περιmώσεις, όπου ο άρρω στος δεν επιστρέφει σπίτιτου, αλλά διακομί-

ζεται είτε σε άλλο νοσοκομείο, είτε σε ίδρυμα ανιάτω ν ή κέντρο αποκατάστασης. Ε -

ξιτήριο εκδίδεται και στις περιmώ σεις αυτές. Μ ερικοί ασθενείς δεν εξέρχονται

ζώ -

ντες από το νοσοκομείο. Εδώ απαιτείται ειδική φροντίδα νεκρού. Εκδίδεται εξιτή-

ριο και πιστοποιητικό θανάτου.

Ερω τήσεις

1. Εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείω ν: Δώ στε μια σύντομη περιγραφή. Π οιος είναι ο

ρόλος του νοσηλευτικού προσωπικού τω ν εξω τερικών ιατρείω ν;

2. Π ώ ς γίνεται η εισαγω γή ενός ασθενούς στο νοσοκομείο;

3. Τι ακολουθεί μετά την εισαγω γή και την εγκατάσταση του ασθενούς στο νοση-

λευτικό τμήμα;

4. Π ώ ς γίνεται η έξοδος του ασθενούς από το νοσοκομείο;

53

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50


5. Ι α τ ρ ικ ή ε ξ έ τ α σ η

Γίνεται από τους γιατρούς με τη βοήθεια του νοσηλευτικού προσωπικού και έχει ω ς

κύριο σκοπό, τη σω στή διάγνω ση της ασθένειας. Π εριλαμβάνει

1. Τη λήψη ιατρικο ιστορικού.

2. Την κλινική εξέταση (επισκόπηση, ψηλάφηση, επίκρουση, ακρόαση).

3. Τη λήψη ζω τικώ ν σημείω ν.

4. Τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις.

+

α . Ρ ό λ ο ς τ ο υ ν ο σ η λ ε υ τ ικ ο ύ π ρ ο σ ω π ικ ο ύ .

Η παρουσία του νοσηλευτικού προσωπικού κατά την ιατρική εξέταση δεν έχει μόνο

υποστηρικτικό ρόλο για τον άρρωστο, αλλά είναι ουσιαστικής σημασίας για την ε-

πιτυχή διεξαγω γή της. Α ναλυτικότερα, στα καθήκοντα του νοσηλευτικού προσω πικού

περιλαμβάνονται

1. Η ενημέρωση του αρρώστου για την εξέταση, το σκοπό της, την προετοιμασία

που απαιτείται καιτη διαδικασία πραγματοποίησής της, ώ στε να επιτευχθεί συνερ-

γασία με τον ασθενή.

2. Η προετοιμασία τω ν αντικειμένω ν καιτω ν οργάνω ν που θα χρησιμοποιηθούν.

3. Η προετοιμασία του ίδιου του ασθενούς με την τοποθέτησή του στην κατάλληλη

θέση.

4. Η συλλογή δειγμάτω ν για εργαστηριακές εξετάσεις καιη έγκαιρη αποστολή τους

στο εργαστήριο.

Το νοσηλευ ικό προσω πικό μπορεί να είναισυνεπές προς τα καθήκοντα αυτά, ε-

φόσον έχει καιτις απαραίτητες γνώ σεις, τόσο για το σκοπό, τον τόπο, τον τρόπο και

την προετοιμασία της εξέτασης, όσο και για τα κατάλληλα αντικείμενα καιόργανα

που θα χρησιμοποιηθούν.

Τα κυριότερα από αυτά είναι θερμόμετρο, πιεσόμετρο (σφυγμομανόμετρο),

στηθοσκόπιο και όργανα με τα οποία εξετάζονται εσω τερικές κοιλότητες του οργα-

νισμού (ωτοσκόπιο, οφθαλμοσκόπιο, ρινοσκόπιο, λαρυγγοσκόπιο, βρογχοσκόπιο,

κυστεοσκόπιο, ορθοσκόπιο, κολονοσκόπιο).

Α παραίτητη είναι επίσης, η προετοιμασία ενόςτροχήλατου νοσηλείας, στο οποίο

54

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50


θα βρίσκονται οινόπνευμα, βαμβάκι γάζες, λαβίδες, γλωσσοπίεστρα, παραμάνες, νε-

φροειδή, βαζελίνη, γάντια, αντισηmικά, λευκοπλάστ, σύριγγες, φυσιολογικός ορός,

σφυρί νευρολογικής εξέτασης.

+

β .

Β α σ ικ έ ς θ έ σ ε ις α ρ ρ ώ σ τ ο υ κ α τ ά τ η ν ια τ ρ ικ ή ε ξ έ τ α σ η .

1. Εξέταση στήθους - καρδιάς.

Ο άρρωστος τοποθετείται σε ύmια θέση μ ' ένα μαξιλάρι και τα χέρια παράλλη-

λα προς το σώμα του. Τα κλινοσκεπάσματα κατεβαίνουν μέχρι τη μέση και εκτίθε-

ταιτο μέρος του σώματος που θα εξεταστεί Το κεφάλι στρέφεται προς το αντίθετο

μέρος του γιατρού.

2. Εξέταση πνευμόνω ν.

Ο άρρωστος τοποθετείται σε καθιστή θέση, στο ύφος τω ν μηρώ ν και τοποθετεί-

ται μαξιλάρι όπου μπορεί να ακουμπά τα χέρια του. Α νασηκώ νεται το νυχτικά του

στο ύφος τω ν ώ μων, όπου και συγκρατείται Α ν ο άρρω στος αδυνατεί να μείνει κα-

θιστός, η εξέταση γίνεται σε πλάγια κατακεκλιμένη θέση.

3. Εξέταση μαστώ ν.

Η ασθενής τοποθετείται σε καθιστή θέση, αφαιρείται το νυχτικά, στρέφεται το κε-

φάλι προς το αντίθετο μέρος του γιατρού. Α κολουθούνται οιοδηγίες που δίνει ο για-

τρός για την ολοκλήρωση της εξέτασης.

4. Εξέταση κοιλιάς.

Η θέση του ασθενούς είναιύmια με λυγισμένα τα γόνατα προς την κοιλιά. Α ποκα-

λύmεται μόνο η περιοχή της κοιλιάς.

5. Εξέταση κάτω άκρω ν.

Η θέση του ασθενούς είναι επίσης, ύπτια. Εκθέτονται καιτα δύο άκρα, για να γί-

νεταισύγκριση υγιούς καιπάσχοντος, με τα σκεπάσματα να διπλώ νονται προς τα πά-

νω , στο σημείο της μέσης.

6. Γυναικολογική εξέταση.

Τοποθετείται η ασθενής ύmια με λυγισμένα τα γόνατα προς την κοιλιά σε απα-

γω γή μεταξύ τους και εκτίθεται από τη μέση καικάτω , ανασηκώ νοντας το σεντόνι α-

πό κάτω προς τα πάνω . Χ ρειάζονται γάντια και βαζελίνη. Π ροηγουμένω ς απαιτεί-

ται η ασθενής να ουρήσει να εκκενώ σει το έντερο και να κάνει καθαριότητα στην

περιοχή. Κ αλό είναι να τοποθετείται υποσέντονο μιας χρήσης στο κρεβάτι

7. Δακτυλική εξέταση.

Ο ασθενής τοποθετείται σε πλάγια θέση με τα γόνατα λυγισμένα προς την κοιλιά,

5 5

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 56


έτσι ώ στε να εκτίθεται από τ μέση και κάτω , κυρίω ς στην περιοχή τω ν γλουτώ ,

χρησιμοποιώ ντας γάντια και βαζελίνη. Η δακτυλική εξέταση μπορεί να γίνει και σε

γυναικολογική θέση.


1. Π οιος είναι ο ρόλος του νοσηλευτικού προσω πικού κατά την ιατρική εξέταση;

2. Π οια είναι η κατάλληλη θέση του ασθενούς κατά την εξέταση στήθους-καρδιάς,

κατά την εξέταση τω ν πνευμόνω ν ή την εξέταση κοιλιάς;

+

56

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :50

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 57


6. Ε φ α ρ μο γ έ ς Α σ η ψ ία ς , Α ν τ ισ η ψ ία ς , Α π ο σ τ ε ίρ ω σ η ς

σ τ η Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή

Μ έχριτο 190 αι καιτην ανακάλυψη τω ν αιτιολογικών παραγόντω ν τω ν λοιμώ ξεω ν,

η καθαριότητα στα νοσοκομεία και τα χειρουργεία ήταν πρω τόγονη και οιγνώ σεις

για τη μόλυνση, απολύμανση, ασηψία, αντισηψία και αποστείρωση ήταν άγνω στες.

Σήμερα, οιόροι αυτοί είναι γνω στοί όπω ς επίσης, είναι γνω στή καιη αναγκαιό-

τητα πρό ηψης της ανάmυξης καιτου πολλαπλασιασμού τω ν μικροοργανισμών, ώ -

στε να μειω θεί η θνησιμότητα από λοιμογόνους παράγοντες. Εν τούτοις, παρά την

πρόοδο καιτην επιστημονική εξέλιξη, ω ς σοβαρό και δυσεπίλυτο πρόβλημα παρα-

μένουν οιενδονοσοκομειακές λοιμώ ξεις. Στο σημείο αυτό, θεω ρείται απαραίτητο να

δοθούν οιορισμοί τω ν παραπάνω όρω ν, για την κατανόηση του θέματος.

Μ ό λ υ ν σ η : είναι η απλή εγκατάσταση τω ν μικροβίω ν σε μια επιφάνεια ή σημείο

του σώματος, χω ρίς υποχρεω τικά ν' αναπτυχθεί λοίμω ξη.

Λ ο ίμω ξ η : είναι η εγκατάσταση, η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των μι-

κροβίω ν τοπικά με τη μορφή φλεγμονής (ερυθρότητα , πόνος, αύξηση θερμοκρα-

σίας, οίδημα) καιγενικά στον ανθρώ πινο οργανισμό, με εκδηλώσεις ρίγους, πυρετού,

κακουχίας.

Α σ η ψ ία : είναιη παρεμπόδιση της μόλυνσης με την προληmική καταστροφή τω ν

μικροβίω ν, τω ν σπόρω ν καιτω ν τοξινώ ν τους, σε κάθε αντικείμενο ή υλικό που θα

έρθει σε επαφή με τον άρρω στο ή ακόμη καισ ' ένα συγκεκριμένο χώ ρο. Ο υσιαστι-

κά πρόκειται για την πλήρη απουσία μικροβίω ν, σπόρω ν και τοξινώ ν, που επιτυγ-

χάνεται με την αποστείρωση.

Α π ο σ τ ε ίρ ω σ η : είναιη διαδικασία κατά την οποία όλα τα μικρόβια, οισπόροι και

οιτοξίνες τους καταστρέφονται Τα υλικά ή τα αντικείμενα που έχουν υποβληθεί σ'

αυτή τη διαδικασία, ονομάζονται αποστειρω μένα ή άσηπτα. Η παραμονή, έστω και

ενός μικροοργανισμού ζω ντανού, καθιστά την αποστείρωση ανεπαρκή.

Α π ο λ ύ μα ν σ η : είναι η διαδικασία κατά την οποία επιτυγχάνεται μερική κατα-

στροφή τω ν μικροβίω ν (όχιτω ν σπόρω ν) με την επίδραση φυσικών ή χημικών μέσων,

που ονομάζονται απολυμαντικά. Α ναφέρεται σε άψυχα αντικείμενα ή υλικά π.χ.

απολύμανση νερού, δω ματίω ν, κατοικιώ ν, εργαλείω ν κλπ. Για τους ζω ντανούς οργα-

νισμούς, χρησιμοποιείται ο όρος αντισηψία, π.χ. αντισηψία δέρματος, βλεννογόνω ν.

57

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 58


Τα απολυμαντικά, ανάλογα με τη δράση τους, χω ρίζονται σε:

Β ακτηριοκτόνα: καταστρέφουν τα μικρόβια, όχι όμως τους σπόρους τους.

Β ακτηριοστατικά: προκαλούν βλάβες στα μικρόβια, αναστέλλουν τον πολλαπλα-

σιασμό τους, αλλά μετά το τέλος της επίδρασής τους τα μικρόβια πολλαπλασιάζονται

κανονικά.

Σποροκτόνα: καταστρέφουν και τους σπόρους των μικροβίων. Ό ταν χρη-

σιμοποιούνται μπορούν να πετύχουν αποστείρωση, όχι μόνο απολύμανση.

Π ροσοχή! Τα απολυμαντικά έχουν βλαmική επίδραση στους ζω ντανούς ιστούς

και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται στο ανθρώπινο σώ μα.

Α ντισηψία: είναι η εξουδετέρωση τω μικροοργανισμώ ν που προκαλούν μόλυν-

ση και επομένως, η αναστολή ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού παθογόνων μι-

κροοργανισμώ ν με τη χρήση αντισηmικών ουσιώ ν, κατάλληλω ν για ζω ντανούς οργα-

νισμούς (δέρμα). Τα κυριότερα αντισηmικά είναιτο οινόπνευμα, το ιώ διο, το Beta-

dine, το υπερμαγγανικό κάλιο, η φορμόλη, οι σαπωνίνες (cetavlon). Ό λες οι αντι-

σηmικές ουσίες σε μεγαλύτερη πυκνότητα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ω ς απολυ-

μαντικά.

Η επίδραση τω ν αντισηπτικών και απολυμαντικών επηρεάζεται από την πυκνό-

τητα, τη θερμότητα, το χρόνο δράσης του διαλύματος, τη φύση του μικροβίου, το βαθ-

μό καθαρότητας του αντικειμένου.

α. Μ έθοδοι Α ποστείρωσης.

1. Β ρασμός.

Είναι παλιά μέθοδος αποστείρωσης καιέχειμειονεκτήματα: Δεν καταστρέφει όλους

τους μικροοργανισμού ς και ειδικά τους σπόρους τους, δε γίνεται σωστή χρήση της,

όσον αφορά το χρόνο, τα εργαλεία σκουριά ζουν και δεν κόβουν καλά. Σήμερα έχει

σχεδόν, εγκαταλειφθεί

2. Α ποστείρω ση με ατμό ή υγρή θερμότητα (αυτόκαυστο).

Είναι η καλύτερη μέθοδος αποστείρωσης. Γίνεται σε ειδικούς κλιβάνους με ισχυ-

ρά καιπαχιά τοιχώ ματα, που μπορούν ν' αντέξουν σε υψηλές πιέσεις. Η αρχή λειτουρ-

γίας τους στηρίζεται στους εξής παράγοντες: α) Η παρουσία ατμώ ν του νερού ελατ-

τώ νει τη θερμοκρασία στην οποία καταστρέφονται τα μικρόβια, β) Α υξάνοντας την

πίεση, το σημείο βρασμού ανεβαίνει και παράγεται υπέρθερμος ατμός, πάνω από

1000 C. Ο ατμός αυτός διαποτίζει τα υλικά και επιτυγχάνεται σω στή αποστείρωση.

Χ ρησιμοποιείται για την αποστείρωση ιματισμού, γαζώ ν, επιδεσμικού υλικού, ελα-

58

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 59


στικών καιμεταλλικών εργαλείω ν, αντικειμένω ν που καταστρέφονται με το βρασμό.

3. Α ποστείρω ση με ξηρή θερμότητα.

Γίνεται σε ειδικούς κλιβάνους που περιέχουν ζεστό αέρα. Η έκθεση αντικειμένω ν

στους 1700 C για 1 ώ ρα θεω ρείται επαρκής, αλλά αντα εργαλεία έχουν λάδι ή λίπος,

απαιτούνται 4 ώ ρες στους

1600

C. Ο μεγάλος χρόνος καιη καταστροφή υφασμάτω ν

ελαστικών καιπλαστικών, είναιμειονεκτήματα καιγι αυτό χρησιμοποιείται κυρίω ς,

για γυάλινες συσκευές.

4. Α ποστείρωση με ακτινοβολία.

Χ ρησιμοποιούνται ακτίνες γ και υπεριώ δεις ακτίνες, που έχουν μικροβιοκτόνο

δράση . Η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο σε βιομηχανίες, γιατί ο εξοπλισμός και η

προστασία τω ν εργαζομένω ν έχει μεγάλο κόστος.

5. Α ποστείρω ση με χημικά μέσα.

Δε θεω ρείται ιδιαίτερα ικανοποιητική, γιατί δεν καταστρέφει όλους τους μι-

κροοργανισμούς. Υ πάρχουν διαλύματα στα οποία εμβαmίζονται λεmά εργαλεία ή

εργαλεία με φακούς, τα οποία καταστρέφουν μικρόβια και ιούς σε 1Ο λεmά καιτους

σπόρους σε 3 ώ ρες.

6. Α ποστείρωση με αέρια.

Η φορμαλδεύδη χρησιμοποιείται για την αποστείρωση χώ ρων, δω ματίω ν καιτο

αιθυλενοξείδιο για πλαστικά, ελαστικά, λεπτά εργαλεία, ηλεκτρικά καλώδια, βη-

ματοδότες, καρδιακές βαλβίδες καιαναισθησιολογικό υλικό. Είναι εύφλεκτο καιτοξι-

κό καιπροκαλεί σοβαρά εγκαύματα , αν έρθει σ ' επαφή με το δέρμα. Η αποστείρω -

ση γίνεται σε κλιβάνους, διαρκεί 12 ώ ρες, ενώ τα αντικείμενα πρέπει να χρη-

σιμοποιηθούν μετά από 24 ή 48 ώ ρες.

β. Κ ανόνες χρήσης αποστειρωμένου υλικού.

1. Διατηρείτε τα αποστειρωμένα είδη, πακέτα, set πολλαπλής ή μιας χρήσης, σε

χω ριστό χώ ρο-ντουλάπι

2. Ελέγχετε το δείκτη αποστείρωσης. Α ν υπάρχει η ελάχιστη αμφ βολία, απορρίψ -

τε το υλικό ω ς μη αποστειρωμένο.

3. Ελέγχετε την ημερομηνία λήξης της αποστείρωσης πριν χρησιμοποιήσετε το

υλικό. Το ίδιο ισχύει καιγια το υλικό μιας χρήσης.

4. Π λένετε τα χέρια σας πριν χειριστείτε αποστειρωμένα υλικά, ιδιαίτερα όταν δε

φοράτε αποστειρωμένα γάντια.

5. Τα αποστειρωμένα αντικείμενα προς χρήση, πρέπει να βρίσκονται μπροστά στο

59

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38


οmικό σας πεδίο, σε επίπεδο ψηλότερο από την επιφάνεια που εργάζεστε και σε α-

πόσταση από το σώμα σας.

6. Α ποστειρωμέν είδος που πήρατε από πακέτο ή δοχείο και δεν χρησιμοποιή-

θηκε, δεν πρέπει να επιστρέφεται στο δοχείο. Το πακέτο ή set απορρίmεται ω ς μη

αποστειρωμένο και όταν ανοίξει δεν χρησιμοποιείται

7 . Α ποφεύγετε: Β ήχα, φτάρνισμα, ομιλία, γέλια πάνω από τα αποστειρω μένα.

Διαφορετικά , καλύψτε το στόμα καιτη μύτη με μάσκα ή γυρίστε το κεφάλι από το

πεδίο ή μακριά από το αντικε μενο.

8. Μ η μεταφέρετε πάνω από αποστειρωμένα είδη, αντικείμενα μη αποστειρωμέ-

να.

9. Π εριορίστε στο ελάχιστο τα ρεύματα αέρος.

10. Διατηρήστε τα αποστειρωμένα αντικείμενα στεγνά.

11.

Τα άκρα κάθε αποστειρωμένου πεδίου θεω ρούνται μολυσμένα.

12. Μ η χρησιμοποιείτε αποστειρω μένο set ή άλλο μιας χρήσης υλικό όταν: α)

βρεθεί σε χώ ρο μη αποστειρωμένω ν ειδώ ν, β) το κάλυμμά του είναι κακοποιημένο,

γ) πέσει στο δάπεδο, δ) μένει πολλή ώ ρα εκτεθειμένο, ε) έχετε ανοίξει set και δεν το

χρησιμοποιήσατε, για οποιαδήποτε λόγο.

. Ε ν δ ο ν ο σ ο κ ο με ια κ έ ς λ ο ιμώ ξ ε ις .

Ν οσοκομειακή είναι η λοίμω ξη που εμφανίζεται 48-72 ώ ρες μετά την εισαγω γή του

αρρώ στου στο νοσοκομείο και οφείλεται είτε σε μικρόβια της χλω ρίδας του αρρώ-

στου, είτε του νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Η λοίμω ξη θα πρέπει να μην είναι

παρούσα ή να βρίσκεται στο στάδιο επώ ασης, κατά την εισαγω γή του αρρώ στου στο

νοσοκομείο.

Ν οσοκομειακές χαρακτηρίζονται και οιλοιμώ ξεις, που εμφανίζονται μετά την

είσοδο του αρρώστου στο νοσοκομείο, αλλά στις οποίες η μόλυνση έγινε κατά την πα-

ραμονή του σ ' αυτό. Α ποτελούν ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα, γιατί α) έχουν υψηλή

νοσηρότητα, β) έχουν μεγάλο οικονομικό κόστος, και γ) έχουν σημαντική θνησιμό-

τητα.

Α πό τη διεθνή εμπειρία καιτην έρευνα προκύmει ότιη πρόληψη καιο έλεγχός

τους απαιτεί συγκεκριμένη πολιτική, με τη δημιουργία οργάνω ν ελέγχου, που έχουν

σαν έργο το σχεδιασμό καιτην υλοποίηση συγκεκριμένω ν προγραμμάτω ν. Στη χώ -

ρα μας, η πολιτική αυτή εκφράζεται με νόμο και υπουργικές αποφάσεις, μέσα από

τρία ειδικά όργανα:

60

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38


1. Την Κ εντρική Επιτροπή Ενδονοσοκομειακώ ν Λ οιμώ ξεω ν του Υ πουργείου.

2. Τις Επιτροπές Ενδονοσοκομειακώ ν Λ οιμώ ξεω ν τω ν Ν οσοκομείω ν.

3. Τα Κ έντρα Υ ποστήριξης Ενδονοσοκομειακώ ν Λ οιμώ ξεω ν.

Ο ικυριότερες ενδονοσοκομειακές λοιμώ ξεις, είναι

1) Ο υρολοιμώ ξεις, 2) Λ οιμώ ξεις χειρουργικών τραυμάτω ν, 3) Α ναπνευστικές λοι-

μώ ξεις, 4) Β ακτηριαιμία. Η συχνότητά τους είναι μεγαλύτερη στις μονάδες εντατι-

κής θεραπείας. Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης μικροβίω ν γίνεται συνήθω ς, με τα

χέρια.

Α ρχές πρόληψης και περιορισμού ενδονοσοκομειακώ ν λοιμώ ξεω ν.

> - Π λένετε τα χέρια σας πριν και μετά από κάθε νοσηλεία.

> - Φ οράτε γάντια σε αιμοληψίες, αλλαγές τραυμάτω ν, συλλογή, απόρριψη υγρώ ν

του σώματος. Α λλάζετε τα γάντια από ασθενή σε ασθενή.

> - Μ ην πιάνετε πόμολα ή άλλα αντικείμενα, φορώ ντας γάν ια μετά από νοσηλεία.

> - Φ ροντίζετε την ασφαλή απομάκρυνση χρησιμοποιημένου υλικού (ιματισμός, ε-

πίδεσμοι σύριγγες, βελόνες), σε δοχεία απορριμμάτω ν, δια χω ρισμένα σε μολυ-

σματικά καιμη μολυσματικά.

> - Χ ρησιμοποιείτε τα αντισηmικά καιαπολυμαντικά σύμφω να με τις οδηγίες του ι-

διοσκευάσματος.

> - Εφαρμόστε κανόνες ατομικής υγιεινής και υγιεινής τω ν τροφίμω ν.

> - Ο ρθολογική χρήση αντιβιοτικώ ν.

Ερω τήσεις

1.Τ ι ονομάζεται μόλυνση, λοίμω ξη, ασηψία, αποστείρω ση, απολύμανση και αντι-

σηψ ία;

2. Π οιες είναι οιμέθοδοι αποστείρωσης;

3. Α ναφέρετε τους κανόνες χρήσης αποστειρωμένου υλικού.

4. Δώ στε τον ορισμό τω ν ενδονοσοκομειακώ ν λοιμώ ξεω ν. Π οιες είναι οιαρχές πρό-

ληψης και περιορισμού τω ν ενδονοσοκομειακώ ν λοιμώ ξεω ν;

61

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38


7. Ο Ν ο σ η λ ε υ τ ή ς κ α ι ο Ά ρ ρ ω σ τ ο ς

α . Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή δ ιε ρ γ α σ ία .

Η νοση ευτική διεργασία σύμφωνα με την

Π.ο.Υ.

είναι μια μέθοδος παροχής ε-

ξατομικευμένης καιολοκληρωμένης νοσηλευτικής φροντίδας του αρρώ στου.

Τα στάδια της νοσηλευτικής διεργασίας είναι πέντε:

1. Η εκτίμηση της κατάστασης του αρρώ στου.

2. Η ανάλυση τω ν ευρημάτω ν.

3. Ο προγραμματισμός της νοσηλευτικής φροντίδας.

4. Η εφαρμογή του προγράμματος της νοσηλευτικής φροντίδας.

5. Η αξιολόγηση τω ν αποτελεσμάτω ν της νοσηλείας που προσφέρθηκε στον άρ-

ρωστο.

Η νοσηλευτική διεργασία παριστάνεται στο Σχήμα 2.

κτίμηση της κατάστασης

? του αρρώ στου

( '------,------'-----------

Α νάλυση των ευρημάτων

Α ξιολόγηση τω ν αποτελεσμάτω ν

της νοσηλείας του αρρώ στου

••

Π ρογραμματισμός

της νοσηλευτικής φροντίδας

Εφαρμογή του προγράμματος

της νοσηλευτικής φροντίδας

Σχήμα 2. Ν ο σ η λ ε υ τ ι κ ή Δ ι ε ρ γ α σ ί α

~ Η εκτίμηση της κατάστασης του αρρώ στου είναιτο πρώ το στάδιο της νοσηλευ-

τικής διεργασίας. Είναι η οργανω μένη και σκόπιμη συλλογή πληροφοριώ ν. Ο ι

πληροφορίες συλλέγονται με το νοσηλευτικό ιστορικό, την κλινική εξέταση, τη

μελέτη του φακέλου υγείας με το ιατρικό ιστορικό, τα προηγούμενα ενδεχόμε-

να φύλλα νοσηλείας, τα εργαστηριακά ευρήματα, την επικοι ω νία με μέλη της

οικογένειας και άλλα πρόσωπα του αρρώ στου, τη συνεργασία με συναδέλφους

62

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38


νοσηλευτές, με γιατρούς και άλλους επιστήμονες της θεραπευτικής ομάδας.

~ Κ ατά την ανάλυση τω ν ευρημάτω ν, δεύτερο στάδιο νοσηλευτικής διεργασίας, α-

ναλύονται καιομαδοποιούνται τα ευρήματα, για να καθοριστούν οινοσηλευτικές

ανάγκες ή να τεθεί η νοσηλευτική διάγνω ση.

Ν οσηλευτική διάγνω ση είναι η διατύπωση τω ν πραγματικών ή πιθανώ ν προβλη-

μάτω ν υγείας συγκεκριμένου αρρώστου, με την αιτιολογία τους και τα αποδει-

κτικά δεδομένα.

~ Ο προγραμματισμός, τρίτο στάδιο, δίνειτη δυνατότητα στους νοσηλευτές να οργα-

νώ σουν τη νοσηλευτική φροντίδα του αρρώ στου. Κ ατά τον προγραμματισμό:

• Ταξινομούνται τα προβλήματα του αρρώστου.

• Διατυπώ νονται οινοσηλευτικοί σκοποί που επικεντρώνονται στον άρρωστο.

• Κ αθορίζονται οινοσηλευτικές παρεμβάσεις, για να εκπληρω θούν οισκοποί

που έχουν τεθεί

• Κ αθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης τω ν αποτελεσμάτω ν.

~ Η εφαρμογή του προγράμματος της νοσηλευτικής φροντίδας, τέταρτο στάδιο,

αποσκοπεί στην εξατομικευμένη φροντίδα του αρρώ στου, γιατί λαμβάνει υπόψη

όλες τις ανάγκες του καισυμβάλλει στη μερική ή πλήρη βελτίω ση της υγείας του.

Στη φάση αυτή ο νοσηλευτικός ρόλος επεκτείνεται και προς τη διδασκαλία της

υγείας του αρρώστου ή της ημιουργικής ζω ής, μέσα στα πλαίσια της αναπηρίας

που τυχόν δημιουργήθηκε.

~ Η αξιολόγηση τω ν αποτελεσμάτω ν της νοσηλευτικής φροντίδας, πέμmο στάδιο,

περιλαμβάνει

• Την πρόοδο του αρρώ στου για ανάρρωση, με βάση τους αντικειμενικούς

σκοπούς και τα κριτήρια αξιολόγησης τω ν αποτελεσμάτω ν που έχουν διατυ-

πωθεί και

• Επισημαίνει τα σημεία εκείνα, όπου το πρόγραμμα της νοσηλευτικής φροντί-

δας του αρρώστου χρειάζεται να τροποποιηθεί ή να αναθεω ρηθεί

β .

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ό ισ τ ο ρ ικ ό .

Το Ν οσηλευτικό ιστορικό αποτελεί σημαντικό μέρος στη νοσηλεία του αρρώστου. Ο ι

πληροφορίες που συγκεντρώνονται είναι πολύτιμες και βοηθούν στην εκτίμηση της

κατάστασης υγείας του αρρώστου. Η λήψη του ιστορικού πρέπει να γίνε αι σε περι-

βάλλον ευχάριστο και φιλικό προς τον άρρωστο.

Ο νοσηλευτής θα πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του αρρώστου, έτσιώ στε,

63

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38


μέσα από την επικοινω νία του με τον άρρωστο, να πάρει όλες τις πληροφορίες που

χρειάζεται Π ληροφορίες επίσης ζητούνται και από την οικογένεια του αρρώστου.

Το Ν οσηλευτικό ιστορικό αποτελείται από τα εξής μέρη: τα δημογραφικά στοι-

χεία, το ιστορικό της αρρώ στιας για την οποία ήρθε στο οσοκομείο, το ιστορικό του

παρελθόντος, το ψυχοκοινω νικό ιστορικό. Διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος του

νοσοκομείου.


1. Τι είναι Ν οσηλευτική διεργασία; Π οια είναιτα στάδιά της;

2. Τι πληροφορίες πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στο Ν οσηλευτικό ιστορικό; Συ-

μπληρώ στε ένα Ν οσηλευτικό ιστορικό με βάση τα στοιχεία που σας δίνονται και

το ενδεικτικό έντυπο του νοσηλευτικού ιστορικού που ακολουθεί

+

64

Ι sel.

037-083 6-12-1999 10:38

+


Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ό Ι σ τ ο ρ ικ ό

Η λικία Φ ύλο

νοματεπώ νυμο

Η μ!νία εισόδου

Β άρος

Ύ ψος

Επάγγελμα

Διεύθυνση

Ο ικογενειακή κατάσταση:

Γραμματικές γνώσεις

Τηλ.

Ά γαμος Έ γγαμος

Θ ρήσκευμα

Τρόπος εισαγω γής

Α ιτία εισαγω γής

Π εριγραφή του προβλήματος

Π ροηγούμενες αρρώστιες

Α λλεργίες (σετικαι πώς εκδηλώνονται)

Δίαιτα. Α κολουθεί ειδική δίαιτα, έχει αλλαγές στο βάρος του σώ ματος, ανορεξία,

άλλα.

Δέρμα. Ελέγχεται η κατάσταση του δέρματος, ερυθρότητα, ξηρότητα, τραύματα,

έλκη, κατακλίσεις, άλλα.

Συνήθειες ύπνου. Τι ώ ρα κοιμάται συνήθω ς και αν παίρνει φάρμακα, για να κοι-

μηθεί

Κ ινητικότητα - Δραστηριότητα. Α δυναμία, πόνος στις αρθρώσεις, αστάθεια στο

βάδισμα, άλλα.

Κ ενώ σεις. Συχνότητα, πόνος, ακράτεια, δυσκοιλιότητα, διάρροια, άλλα.

Α ναπνευστικό. Β ήχας, δύσπνοια, απόχρεμψη, άλλα.

Α ισθητήρια όργανα. Οmική ικανότητα, ακουστική ικανότητα, ομιλία, άλλα.

Υ γιεινές συνήθειες -Α υτοφροντίδα. Μ πορεί μόνος του να φροντίζει την υγιεινή του

σώματός του; Π όσες φορές κάνει λουτρό την εβδομάδα, άλλα.

Διανοητική και ψυχική κατάσταση. Α γχώ δης, ήρεμος, άλλα.

Π ροσανατολισμός - Α ντίληψη χρόνου, χώ ρου.

Α ντίληψη του αρρώστου για την υγεία του.

Ζω τικά σημεία. Θ ΣΦ Α Ν Α Π

65

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 66


8. Κ ά λ υ ψ η σ υ ν α ισ θ η μα τ ικ ώ ν κ α ι φ υ σ ικ ώ ν α ν α γ κ ώ ν

τ ο υ α τ ό μο υ

Η νοσηλευτική φροντίδα στηρίζεται στην κάλυψη τω ν αναγκών του αρρώστου. Α νά-

γκη είναιη κατάσταση εκείνη, κατά την οποία παρουσιάζεται βιολογική καιψ υχοκοι-

νω νική αδυναμία. Ο νοσηλευτής καλείται να ανακουφίσει καινα ικανοποιήσει τις α-

νάγκες του αρρώ στου.

Ο ιανάγκες χω ρίζονται σε δύο κατηγορίες:

1. Τις φυσικές ή βασικές ανάγκες

2. Τις ψυχοκοινω νικές ή δευτερεύουσες ανάγκες.

Ο Maslow, μελετητής τω ν αναγκών, διακρίνει τις ανάγκες σε επτά κατηγορίες και

τις ιεραρχεί με την εξής κλίμακα:

+

7

Α ποδοχής

Α ισθητικές

5

Γνωρίζει και καταλαβαίνει

4

Δημιου ργικότητας

3

Στοργής και αναγνώρισης

2

Α σφάλειας

1

Φ υσικές ή βασικές ανάγκες

Για να καταστρωθεί σχέδι νοσηλευτικής φροντίδας, πρέπει ο νοσηλευτής να γνω -

ρίζει τις ανάγκες του αρρώστου.

Φ υ σ ικ έ ς Α ν ά γ κ ε ς .

Φ υσικές ανάγκες είναι η ανάγκη για τροφή, νερό, οξυγόνο, κ.ά. Η δύναμη τω ν ανα-

γκώ ν αυτώ ν είναι μεγάλη και αν δεν ικανοποιηθούν, υπερισχύουν στη σκέψη του

αρρώ στου. Δε συζητά τίποτε άλλο εκτός από το πότε θα του επιτραπεί να πάρει

τροφή, νερό κ.ά . Μ όλις ικανοποιηθεί η ανάγκη για τροφή, νερό κ.ά., τότε συνει-

δητοποιεί την ύπαρξη και άλλων αναγκών.

66

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38


Α ν ά γ κ η Α σ φ ά λ ε ια ς .

Ό ταν ικανοποιηθούν οιφυσικές ανάγκες του αρρώστου τότε παίρνει την πρώ τη θέ-

ση η ανάγκη ασφάλειας του εαυτού του. Η ασθένεια προκαλεί στον άρρωστο, το φόβο

του αγνώ στου καιτου απροσδόκητου. Εκτός αυτού το περιβάλλον του νοσοκομείου (ά-

γνω στα πρόσω πα, μηχανήματα κ.ά.) απειλεί την ασφάλεια του ατόμου.

Α ν ά γ κ η Σ τ ο ρ γ ή ς κ α ι Α ν α γ ν ώ ρ ισ η ς .

Ο νοσηλευτής θα πρέπει να ικανοποιήσει την ανάγκη να διατηρήσει ο άρρωστος τον

αυτοσεβασμό καιτην προσωπικότητά του. Ν α τον φροντίσει με ευγένεια, στοργή και

ενδιαφέρον, ακούγοντας τα προβλήματά του.

Α ν ά γ κ η Δ η μιο υ ρ γ ία ς .

Για την ικανοποίηση αυτής της ανάγκης δίνεται η ευκαιρία στον άρρωστο να βοηθά

και εκείνος στην ικανοποίηση τω ν αναγκών του, έτσιώ στε να αισθάνεται χρήσιμος.

+

Α ν ά γ κ η ν α Γ ν ω ρ ίζ ε ι κ α ι ν α Κ α τ α λ α β α ίν ε ι.

Ο κάθε άνθρωπος θέλει να γνω ρίζει τιτου συμβαίνει Θ έλει ακριβείς πληροφορίες

γύρω από την αρρώ στια του καιόχι γενικές καιανακριβείς.

ι σ θ η τ ι κ έ ς Α νάγκες.

Το ευχάριστο και όμορφο περιβάλλον, η καθαριότητα , η τακτοποίηση του δω μα-

τίου βοηθούν στο να αισθάνεται ο άρρωστος πιο άνετα.

Α ν ά γ κ η Α π ο δ ο χ ή ς .

Ο άρρωστος νιώ θειτην ανάγκη της αποδοχής του από το προσωπικό του νοσοκομείου.

Θ α πρέπει να δεχθούμε τον άρρω στο όπω ς είναι χω ρίς να τον κρίνουμε για την κα-

λή ή κακή συμπεριφορά του. Η δική μας κατανόηση βοηθά στη αλλαγή της συ-

μπεριφοράς του προς το καλύτερο, έτσιώ στε να μπορεί ο άρρωστος να συνεργαστεί

με το προσωπικό του νοσοκομείου καινα αισθάνεται καιεκείνος καλύτερα.


1.Τι γνω ρίζετε για την κλίμακα αναγκών κατά Maslow;

2. Π ώ ς εκτιμούμε τις ανάγκες του αρρώστου για την κατάστρωση σχεδίου οσηλευ-

τικής φροντίδας;

67

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38


9. Ζ τ ικ ά Σ η με ία

Τα ζω τικά σημεία του αρρώ στου αποτελούν βασικά κριτήρια για την κτίμηση της

κατάστασής του, αλλά είναι και ευαίσθητοι δείκτες που δείχνουν ακριβώς τι συμ-

βαίνει ή τιπρόκειται να συμβεί στον άρρω στο.

Ζω τικά σημεία είναιη θερμοκρασία, ο σφυγμός, η αναπνοή καιη αρτηριακή πίε-

ση.

Ελέγχονται καθημερινά και αξιολογούνται συγκριτικά με τις προηγούμενες τι-

μές. Η ακριβής μέτρησή τους, η εκτίμηση καιη καταγραφή τους βοηθά τόσο στη διά-

γνω ση, όσο και στη θεραπευτική αγω γή του αρρώ στου.

Τα ζω τικά σημεία παίρνονται

1. Κ ατά την είσοδο του αρρώστου στο νοσοκομείο.

2. Π ρωί καιαπόγευμα στη ρουτίνα του νοσηλευτικού τμήματος.

3. Π ριν κατά και μετά από χε ρουργική ή διαγνω στική διαδικασία.

4. Στην περίmωση που η γενική σωματική κατάσταση του αρρώστου μεταβληθεί

απότομα.

5. Π ριν και μετά από χορήγηση φαρμάκω ν, που επιδρούν στην καρδιαγγειακή

και αναπνευστική λειτουργία του αρρώστου.

6. Π ριν από νοσηλευτικές παρεμβάσεις, που μπορεί να επηρεάσουν ένα ή πε-

ρισσότερα από τα ζω τικά σημεία του αρρώστου.

α . Θ ε ρ μο κ ρ α σ ία σ ώ μα τ ο ς .

Θ ερμοκρασία είναιο βαθμός θερμότητας του σώ ματος καιδείχνει την ισορροπία με-

ταξύ της παραγόμενης καιαποβαλλόμενης θερμότητας από το σώμα.

Κ ύριος ρυθμιστής είναι το θερμορυθμιστικό κέντρο, που βρίσκεται στον υποθά-

λαμο του εγκεφάλου. Η θερμοκρασία παράγεται από τις μεταβολικές επεξεργασίες,

από τη μυϊκή δραστηριότητα του ατόμου, από το περιβάλλον και από άλλους πα-

ράγοντες. Α ποβάλλεται από το δέρμα με την εξάτμιση νερού, την αγωγή και με-

ταφορά καιτην ακτινοβολία.

Το ανθρώπινο σώμα διατηρεί συνεχώ ς σταθερή τη θερμοκρασία του, ανεξάρτη-

τα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και το ρυθμό παραγω γής της θερμότη-

τας στο σώμα. Ο ι διακυμάνσεις δείχνουν την κατάσταση υγείας του σώματος. Α ν υ-

68

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 69


πάρχει υπερθερμία, λόγω πυρετογόνω ν παραγόντω ν ή άλλης βλάβης, η θερμοστατι-

κή λειτουργία μπορεί να διαταραχθεί

Π αράγοντες που επηρεάζουν τη θερμοκρασία του σώματος είναι η ηλικία , το

περιβάλλον, το στρες, η άσκηση, το βάρος του σώματος, οιορμονικές επιδράσεις, το

κάπνισμα, ορισμένα φάρμακα, ασθένειες καιτραύματα.

Π υ ρ ε τ ό ς .

Π υρετός καλείται η αύξηση της θερμοκρασίας του σώ ματος πάνω από τα φυσιολογικά

επίπεδα (37,20 C). Η αύξηση της θερμοκρασίας αποτελεί χαρακτηριστικό πολλώ ν

ασθενειώ ν (λοιμώ ξεις, κακοήθη νεοπλάσματα, μεταβολικές διαταραχές, βλάβες του

Κ Ν Σ, κ.ά) καιαποδίδεται στη διαταραχή του θερμορυθμιστικού μηχανισμού, με τον

οποίο διατηρείται η θερμοκρασία του σώματος σταθερή, με διακυμάνσεις κατά τη

διάρκεια του 24ώ ρου.

Η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από 400 C καλείται υπερπυρεξία , ενώ η mώ -

ση της κάτω από 36 ο C υποθερμία. Χ αμηλή θερμοκρασία παρατηρείται σε χρόνιες

εξαντλητικές αρρώ στιες, shock, ανάρρω ση από διάφορα λοιμώδη νοσήματα κ.ά .

Η αύξηση της θερμοκρασίας συνοδεύεται από φρίκια. Π ολλές φορές ο πυρετός

εισβάλλει με ρίγος, κατά τη διάρκεια του οποίου υπάρχει έντονο το αίσθημα του

κρύου και συνοδεύεται από τρόμο σε όλο το σώμα. Στα παιδιά η εισβολή του πυ-

ρετού μπορεί να συνοδεύεται από εμέτους καισπασμούς. Το ρίγος διαρκεί 10-15 λε-

mά και ακολουθεί αίσθημα θερμότητας και αύξηση της θερμοκρασίας. Ρίγος πα-

ρατηρείται στην ελονοσία, στη σηψαιμία, στις φλεγμονές τω ν χοληφόρω ν και σε άλ-

λες αρρώ στιες.

Στη δεκατική πυρετική κίνηση (δέκατα), η ερμοκρασία κυμαίνεται από 37,20 C

μέχρι 37,6 ο C και συνο εύεται από ελαφρά εφίδρω ση αδυναμία κ.ά. Η θερμοκρα-

σία αυτή εμφανίζεται συνήθω ς κατά τις απογευματινές ώ ρες. Συνήθω ς δεν υπάρχει

οργανική πάθηση. Ο ιοργανικές παθήσεις, οιοποίες μπορεί να συνοδεύονται από δε-

κατική πυρετική κίνηση, είναι η φυματίω ση, η σύφιλη, η βρουκέλλω ση, ο υπερθυ-

ρεοειδισμός το φαιοχρωμοκύτω μα κ.ά.

Σ η με ία π ο υ π α ί ρ ν ε τ α ι η θ ε ρ μο κ ρ α σ ία .

• Α πό τη μασχάλη - Φ υσιολο ική τιμή: 360 C - 370 C.

• Α πό το στόμα - Φ υσιολογική τιμή: 36,20 C - 37, 0 C.

• Α πό το ορθό - Φ υσιολογική τιμή: 36,5 ο C - 37,5 ο C.

69

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 70


Υ πάρχουν μικροδιαφορές στη θερμοκρασία από άτομο σε άτομο.

Η θ ε ρ μο κ ρ α σ ία π α ί ρ ν ε τ α ι:

- Κ ατά την εισαγω γή του αρρώ στου στο νοσοκομείο.

- Π ρωί και απόγευμα, σύμφωνα με το σύστημα του ν σοκομείου.

- Κ άθ τρεις ώ ρες, σε αρρώ στους με πυρετό ή υποθερμία καισε χειρουργημένους

την πρώτη καιδεύτερη μετεγχειρητική μέρα.

- Συχνότερα παίρνεται σε αρρώ στους που έχουν ανάγκη εντατικής παρακολούθη-

σης, σε καρδιοχειρουργημένους ή και σε άλλες ειδικές περιmώσεις.

Η θερμομέτρηση από τη μασχάλη είναιο ευκολότερος τρόπος, αλλά λιγότερο α-

κριβής.

Η θερμομέτρηση από το στόμα είναικαλύτερος τρόπος, με ορισμένες προϋποθέ-

σεις. Δε γίνεται σε αρρώ στους με φλεγμονές ή εγχειρήσεις της στοματικής κοιλότη-

τας, σε παιδιά, σε ηλικιω μένους, σε αρρώ στους με δύσπνοια, σπασμούς, ρίγος, ε-

μέτους, απώ λεια της συνείδησης καιμετά από πρόσφατη λήψη ζεστού ή κρύου ροφή-

ματος.

Η θερμοκρασία από το ορθό είναιακριβέστερη, γιατίδεν επηρεάζεται από τη θερ-

μοκρασία του περιβάλλοντος και είναι εύκολη η τεχνική. Ο τρόπος αυτός συνιστά-

ται σε βρέφη καιαρρώ στους σε ω ματώ δη κατάσταση . Δε γίνεται σε αρρώ στους με

διάρροιες, αιμορραγία εντέρου, κολίτιδα, φλεγμονή ή εγχείρηση στο ορθό και στο

κατώ τερο τμήμα του παχέος εντέρου.

β . Α ρ τ η ρ ια κ ό ς σ φ υ γ μό ς .

Α ρτηριακός σφυγμός είναι το κύμα διάτασης, το οποίο μεταδίδεται στις περιφερι-

κές αρτηρίες, όταν το αίμα εισέρχεται στην αορτή μετά από κάθε συστολή της αρι-

στερής κοιλίας.

Η καρδιά σε κάθε συστολή εκτοξεύει αίμα προς την αορτή. Έ τσι με τη νέα ποσό-

τητα αίματος που δέχεται μετά από κάθε συστολή της καρδιάς, η πίεση μέσα σ ' αυ-

τή αυξάνεται Η απότομη αυτή αύξηση της πίεσης επεκτείνεται υπό μορφή κύματος

πίεσης, σε όλο το μήκος τω ν αρτηριώ ν και προκαλεί την αίσθηση διάτασης αυτώ ν.

Το κύμα αυτό ψηλαφάται σε ορισμένα σημεία του σώματος σαν σφυγμός.

Η καρδιά πάλλεται 60-80 φορές σε ένα πρώ το λεπτό και στέλνει περίπου 5 λίτρα

αίματος σε όλο το σώμα ενός ενήλικα.

70

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 71


Μ ε την ψηλάφηση του σφυγμού παίρνονται πληροφορίες για τη γενική κατά-

σταση του αρρώστου και για την κατάσταση του κυκλοφορικού συστήματος.

Π αράγοντες που επηρεάζουν τον αριθμό τω ν σφύξεω ν είναι η ηλικία, το φύλο, η

άσκηση, ο πυρετός, η αιμορραγία, το στρες, ορισμένα φάρμακα κ.ά.

Σ η με ία π ο υ π α ίρ ν ε τ α ι ο Α ρ τ η ρ ια κ ό ς Σ φ υ γ μό ς .

Ο σφυγμός ψηλαφάται σε επιφανειακές αρτηρίες, οιοποίες είναι

* Η κερκιδική αρτηρία.

*

Η κροταφική αρτηρία.

*

Η καρω τιδική αρτηρία.

* Η βραχιόνιος αρτηρία.

* Η μηριαία αρτηρία.

*

Η ιγνυακή αρτηρία.

*

Η ραχιαία του άκρου ποδιού αρτηρία.

* Η οπίσθια κνημιαία αρτηρία.

Π ό τ ε π ρ έ π ε ι ν α π α ίρ ν ο ν τ α ι ο ι σ φ ύ ξ ε ις .

- Κ ατά την εισαγω γή του αρρώ στου στο νοσοκομείο.

- Μ ία φορά την ημέρα , συνήθω ς το πρω ί παίρνονται οισφύξεις σε όλους τους αρ-

ρώστους του νοσηλευτικού τμήματος.

- Κ άθ τρεις ώ ρες παίρνονται οισφύξεις σε αρρώστους χειρουργημένους τις ύο

πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες καισε αρρώ στους με πυρετό.

- Κ άθ 15-30 λεmά ή αραιότερα σε αρρώστους με εντατική παρακολούθηση. Σε

αυτές τις περιmώσεις ο άρρω στος μπορεί να συνδεθεί με monitor, για να υπάρ-

χειη δυνατότητα συνεχούς ελέγχου του καρδιακού παλμού.

Ο ισφύξεις μετρώ νται σε πρώ το λεmό. Κ ατά τη λήψη τους παρατηρούμε:

• Τη συχνότητα του σφυγμού (ταχυκαρδία και βραδυκαρδία).

• Τη ρυθμικότητα ή την αρρυθμία (ρυθμικός είναι όταν επαναλαμβάνεται σε ίσα

χρονικά διαστήματα. Ά ρρυθμος είναι όταν επαναλαμβάνεται σε άνισα χρονικά

διαστήματα).

• Το μέγεθος του σφυγμού. Π άνω από 100 σφύξεις ανά πρώτο λεmό, οφείλεται σε

ταχυκαρδία καιλέγεται ταχυσφυγμία (εμπύρετες καταστάσεις, υπερθυρεοειδισμός,

αιμορραγία, ρευματικός πυρετός, shock. Φ υσιολογικά εμφανίζεται σε συγκίνηση

και σωματική άσκηση).

71

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38


Β ραδυκαρδία είναι η ελάττω ση του αριθμού τω ν σφύξεω ν κάτω από 60/λεmό

(υποθυρεοειδισμός, δηλητηρίαση με δακτυλίτιδα. Φ υσιολογικά εμφανίζεται σε α-

θλητές). Μ ερικές φορές η συχνότητα του σφυγμού είναι μικρότερη από τη συχνότη-

τα της καρδιακής λειτουργίας, γιατί ορισμένες συστολές δε διοχετεύουν το αίμα στις

αρτηρίες. Στην περίmωση αυτή έχουμε βραδυσφυγμία.

+

γ . Α ν α π ν ο ή .

Α ναπνοή είναι η πρόσληψη και χρησιμοποίηση του οξυγόνου και η αραγω γή και

αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα από τα κύτταρα καιγενικότερα από τον οργα-

νισμό.

Η συχνότητα τω ν αναπνοών στους ενήλικες είναι 14-20 αναπνοές/mίn, ενώ στα

παιδιά φυσιολογικά είναι συχνότερες.

Η αναπνοή επιτυγχάνεται με τις αναπνευστικές κινήσεις, δηλαδή με την εισπνοή

και την εκπνοή. Η εισπνοή επιτελείται πάντοτε ενεργητικά, με τη συστολή τω ν ει-

σπνευστικών μυών, ενώ η εκπνοή επιτελείται παθητικά, χω ρίς τη συστολή τω ν ει-

σπνευστικών μυώ ν. Μ όλις δηλαδή τελειώ σει η εισπνευστική κίνηση, οιεισπνευστικοί

μύες παύουν να συστέλλονται καιο θώρακας επανέρχεται στη θέση ήρεμης εκπνοής

λόγω του βάρους του, της ελαστικότητα ς του θωρακικού και κοιλιακού τοιχώ ματος,

καθώ ς και της ελαστικότητας τω ν πνευμόνω ν, που τείνουν να συρρικνω θούν.

Η αναπνοή ρυθμίζεται από το αναπνευστικό κέντρο, που βρίσκεται στον προμή-

κη μυελό.

Π αράγοντες που επηρεάζουν την αναπνοή είναι η ηλικία, το φύλο, ο πυρετός, η

άσκηση, το στρες, το περιβάλλον, ορισμένα φάρμακα, η παχυσαρκία, ορισμένα νο-

σήματα κ.ά.

Π ό τ ε π ρ έ π ε ι ν α π α ίρ ν ο ν τ α ι ο ι α ν α π ν ο έ ς .

• Κ ατά την είσοδο του αρρώ στου στο νοσηλευτικό τμήμα.

• Σε αρρώστους με παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος και με εγχειρήσεις

στο θώ ρακα.

• Σε περιmώσεις όπου ο άρρωστος εμφανίζει κυάνω ση, ζάλη, σύγχυση, απώ λεια

συνείδησης, ανησυχία.

Η αναπνοή πρέπει να εκτιμάται χω ρίς να το ξέρει ο άρρω στος και αυτό, γιατί ε-

πηρεάζεται από τη βούληση του ατόμου. Ελέγχεται για συχνότητα, βάθος και ρυθ-

μικότητα.

72

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 73


Ο ι νοσηλευτές πολλές φορές χρειάζεται να εκτιμήσουν και να αντιμετω πίσουν,

πρώ τοι εκείνοι προβλήματα του αρρώ στου που έχουν σχέση με την αναπνοή.

Τ ύ π ο ι α ν α π ν ο ή ς .

~ Ά πνοια: είναι η πλήρης καταστολή της αναπνοής. Χ ρειάζεται άμεση αντιμε-

τώ πιση με τεχνητή αναπνοή.

~ Δύσπνοια: είναι το υποκειμενικό αίσθημα δυσκολίας στην αναπνοή. Εκφρά-

ζεται συνήθω ς με αύξηση της συχνότητας καιτου βάθους τω ν αναπνοών.

~ Ταχύπνοια: είναισυχνή καιεπιπόλαιη αναπνοή καιπαρατηρείται σε εμπύρετα

νοσήματα.

~ Β ραδύπνοια: είναι αραιή και επιπόλαιη αναπνοή. Συμβαίνει όταν υπάρχει

βλάβη στο αναπνευστικό κέντρο.

δ . Α ρ τ η ρ ια κ ή π ίε σ η .

Α ρτηριακή πίεση είναι η πίεση του κυκλοφορούμενου όγκου αίματος, που ασκείται

στα τοιχώ ματα τω ν αρτηριώ ν.

Η φυσιολογική ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης εξαρτάται από τον όγκο του αί-

ματος, την ελαστικότητα τω ν αγγείω ν, τη γλοιότητα του αίματος (εξαρτάται κυρίω ς

από την τιμή του αιματοκρίτη), τη διάμετρο τω ν αγγείω ν καιτην ελαστικότητα του

καρδιακού μυ.

Η αρτηριακή πίεση μετριέται με το υδραρ-

γυρικό πιεσόμετρο (σφυγμομανόμετρο), σε

mmHg ή με το ηλεκτρονικό ή μηχανικό πιεσό-

μετρο και εκφράζεται με δύο τιμές που αντι-

προσωπεύουν τη συστολική και τη διαστολική

πίεση. (εικ. 6)

Συστολική μέγιστη πίεση είναι η μεγαλύ-

τερη τιμή της πίεσης του αίματος στο τοίχω μα

τω ν αρτηριώ ν καιαντιστοιχεί στη συστολή της α-

ριστερής κοιλίας και της προώ θησης του αί-

ματος μέσα στην αορτή.

Διαστολική ή ελάχιστη πίεση είναι η μικρό-

τερη τιμή της πίεσης του αίματος και αντιστοι-

χεί στη φάση της διαστολής τ ν κοιλιώ ν. Εικ. 6 Μ η χ α ν ι κ ό π ι ε σ ό μ ε τ ρ ο .

+

73

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 74


Η διαφορά μεταξύ της συστολικής καιτης διαστολικής πίεσης λέγεται πίεση σφυγ-

μού.

Φ υσιολογικοί και παθολογικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την Α ρ-

τηριακή πίεση, παροδικά ή μόνιμα, είναι η ηλικία, το φύλο, το βάρος του σώματος,

η άσκηση, το άγχος καιο φόβος, ορισμένα φάρμακα, παθολογικές καταστάσεις (αρ-

τηριακή σκλήρυνση, νοσήματα τω ν νεφρώ ν κ.ά.) κ.λπ.

Ο ι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης, σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου

(mmHg), είναι οιεξής:

Ά νδρες 20-45 χρονώ ν:

Γυναίκες 20-45 χρονώ ν:

Π αιδιά 4 χρονώ ν:

Ν εογέννητα:

Συστολική

110-140 mmHg

100-130 mmHg

100mmHg

80mmHg

Διαστολική

70-90 mmHg

60-80 mmHg

65 mmHg

45 mmHg

Α λλαγές στις τιμές της πίεσης πέρα από τα φυσιολογικά όρια αποτελούν προβλή-

ματα. Α υτά είναι

~ Α ρτηριακή υπέρταση: καλείται η παρατεταμένη ή μόνιμη αύξηση της αρτηρια-

κής πίεσης πάνω από τα φυσιολογικά όρια και ενώ το άτομο βρίσκεται σε ηρε-

μία (συστολική πάνω από 150 mmHg και διαστολική κάτω από 100 mmHg).

~ Α ρτηριακή υπόταση: καλείται η παρατεταμένη ή μόνιμη ελάττω ση της αρτηρια-

κής πίεσης κάτω από τα φυσιολογικά όρια (συστολική κάτω από 100 mmHg).

~ Ο ρθοστατική υπόταση: καλείται η πρόσκαιρη mώ ση της πίεσης και συμβαίνει

όταν το άτομο από την οριζόντια θέση σηκώ νεται στην όρθια θέση. Χ αρακτηρί-

ζεται από ζάλη καιλιποθυμία.

Π ό τ ε π ρ έ π ε ι ν α π α ίρ ν ε τ α ι η Α ρ τ η ρ ια κ ή Π ίε σ η .

> - Κ ατά την ε σοδο του αρρώστου στο νοσοκομείο.

> - Σε χειρουργημένους αρρώ στους τις δύο πρώ τες μετεγχειρητικές ημέρες, κάθε 3 ώ -

ρες. Σε καρδιοχειρουργημένους και σε αρρώστους που βρίσκονται σε μονάδα ε-

ντατικής θεραπείας, κάθε 15 λεmά.

> - Σε περιmώσεις αρρώ στω ν μευπέρταση ή υπόταση καισεπάσχοντες από παθήσεις τω ν

νεφρώ ν, του κυκλοφορικού συστήματος κ.ά., τρεις φορές την ημέρα ή συχνότερα.

Η συνηθέστερη θέση όπου παίρνεται η αρτηριακή πίεση είναι η βραχιόνιος αρ-

τηρία.

7 4

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 75



+

1. Π οια είναιτα ζω τικά σημεία και πότε πρέπει να παίρνονται

2. Π οιοι παράγοντες επηρεάζουν τη θερμοκρασία του σώματος;

3. Τι καλείται πυρετός;

4. Α πό ποια σημεία παίρνεται η θερμοκρασία, ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές

καιπότε πρέπει να παίρνεται

5. Π οιος είναι ο καλύτερος καιακριβέστερος τρόπος θερμομέτρησης;

6. Σε ποιες περιmώσεις δε θερμομετρούμε από το στόμα καισε ποιες από το ορθό;

7. Τι είναι αρτηριακός σφυγμός καιποιοι παράγοντες τον επηρεάζουν;

8. Π ότε πρέπει να παίρνονται οισφύξεις και από ποια σημεία; (Δοκιμάστε να ψη-

λαφίσετε στον εαυτό σας τις επιφανειακές αρτηρίες, όπου παίρνεται ο σφυγμός).

9. Τι ονομάζουμε ταχυκαρδία καιτίβραδυκαρδία;

10. Τι ονομάζουμε αναπνοή και ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν;

11. Π ότε πρέπει να παίρνονται οιαναπνοές καιποια είναιη φυσιολογική τιμή; Π οιες

διαταραχές της αναπνοής γνωρίζετε;

12. Τι είναι η αρτηριακή πίεση και ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν;

13. Π οιες είναι οιφυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης;

14. Τι ονομάζουμε αρτηριακή υπέρταση, υπόταση και ορθοστατική υπόταση;

15. Π ότε πρέπει να παίρνεται η αρτηριακή πίεση;

75

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 76


10. Κ α θ η με ρ ιν ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Α ρ ρ ώ σ τ ο υ

Η οργάνω ση της εργασίας του νοσηλευτικού προσωπικού κατά τη διάρκεια του

24ώ ρου έχει ω ς αποτέλεσμα την παροχή ποιοτικής φροντίδας στους αρρώστους, τη

μείω ση του άγχους στο χώ ρο εργασίας καιτην εξοικονόμηση χρόνου. Σε κάθε Ν οση-

λευτικό Τμήμα, η Π ροϊσταμένη καταγράφει και συντονίζει τις εργασίες του νοση-

λευτικού προσω πικού, το προσω πικό ενημερώ νει την Π ροϊσταμένη κιέτσιγίνεται μία

ενημέρωση καιανατροφοδότηση τω ν ενεργειώ ν μεταξύ τους.

Ν οσηλευτικό Π ροσω πικό

• •

Ά ρρω στος

Για την καθημερινή φροντίδα τω ν αρρώ στω ν σε κάθε ω ράριο καταγράφονται στη

λογοδοσία οιιδιαιτερότητες τω ν αρρώ στω ν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή και οι

οδηγί ς τω ν ιατρών σε ειδικές καρτέλες.

Η καθημερινή φροντίδα περιλαμβάνει σε κάθε βάρδια τα εξής:

α . Π ρ ω ιν ή Φ ρ ο ν τ ίδ α (7 π .μ. -15 μ.μ.)

~ Π αραλαβή ναρκωτικών φαρμάκω ν και μη αναλώσιμο υ υλικού.

~ Επίσκεψη στους θαλάμους και παραλαβή αρρώστω ν.

~ Ενημέρωση με τη λογοδοσία ή τον ατομικό φάκελο του αρρώστου.

~ Φ ροντίδα κλινήρω ν αρρώ στω ν - Στρώ σιμο κρεβατιώ ν.

~ Επίσκεψη ιατρών - ιατρικές οδηγίες.

~ Χ ορήγηση φαρμάκων - έλεγχος ροής παρ εντερικών υγρώ ν.

~ Έ λεγχος ζωτικών σημείων - διαγραμμάτων, παροχετεύσεων, αναρροφήσεων -

χειρουργ κές αλλαγές - βοήθεια σε παρακεντήσεις - κουδούνια ασθενώ ν, Η Κ Γ/μα-

τα (οισυγκεκριμένες εργασίες κατανέμονται ανάλογα με το διαθέσιμο προσω-

πικό, τον αριθμό τω ν αρρώστω ν καιτο είδος του νοσηλευτικού τμήματος).

~ Μ εταφορά ασθενώ ν (για εξετάσεις ή αλλαγή τμήματος).

~ Α λλαγές επιδέσμω ν στους αρρώστους. Κ ινητοποιήσεις ασθενώ ν ανά 3ωρο, αλλαγή

θέσης κλινήρων ασθενώ ν.

7 6

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 77


~ Διεκπεραίω ση νέω ν εισαγω γώ ν στο τμήμα.

~ Ετοιμασία προγραμματισμένω ν ασθενώ ν για χειρουργείο.

~ Μ ετεγχειρητική φροντίδα ασθενώ ν.

~ Μ εσημεριανό φαγητό ασθενών - Ώ ρα επισκεmηρίου.

~ Ισοζύγιο υγρών (προσλαμβανομένω ν και αποβαλλομένω ν).

~ Τακτοποίηση βοηθητικώ ν χώ ρω ν καιυλικού.

~ Τελική τακτοποίηση καιλήψη ζω τικών σημείω ν.

~ Τακτοποίηση και έλεγχος φαρμακείου

~ Λ ογοδοσία πρω ινής βάρδιας.

β . Α π ο γ ε υ μα τ ιν ή φ ρ ο ν τ ίδ α (15 μ.μ. - 23 μ.μ.)

~ Κ άθε εργαζόμενος στην αλλαγή βάρδιας υποχρεούται καθημερινά να ενημερώ -

νεικαινα ενημερώνεται από το βιβλίο Λ ογοδοσίας ή τον ατομικό φάκελο του κά-

θε αρρώ στου.

~ Π αραλαβή ναρκωτικών φαρμάκω ν και μη αναλώσιμου υλικού.

~ Επίσκεψη στους θαλάμους και παραλαβή αρρώστων.

~ Τρίω ρη θερμομέτρηση, έλεγχος σφύξεω ν, Α Π , αναπνοώ ν όπου χρειάζεται

~ Α ναρροφήσεις, παροχετεύσεις, αλλαγές τραυμάτω ν, κουδούνια ασθενώ ν, πα-

ρακολούθηση ω οαίιοτε και Η Κ Γτα.

~ Π αρακολούθηση οξυγονοθεραπείας ή άλλης νοσηλείας.

~ Π λύσιμο ασθενώ ν, αλλαγή θέσης - τακτοποίηση θαλάμου.

~ Ετοιμασία αντικειμένω ν για αποστείρωση.

~ Έ λεγχος καιτακτοποίηση φαρμάκω ν.

~ Επίσκεψη ιατρώ ν - Φ αγητό ασθενώ ν - έλεγχος διαιτολογίου.

~ Ενημέρω ση αρρώ στω ν και προετοιμασία για παρακλινικό έλεγχο της επόμενης

ημέρας.

~ Φ ροντίδα καιαλλαγή θέσης κλινήρω ν αρρώ στω ν.

~ Επισκεmήριο.

~ Έ λεγχος τροχήλατου έκτακτης ανάγκης. Δώ στεπροσοχή στη φόρτιση του απινιδω τή.

~ Κ λείσιμο παραθύρω ν απομάκρυνση ανθοδοχείω ν από τον θάλαμο.

~ Ισοζύγιο υγρώ ν - έλεγχος ροής υγρώ ν.

~ Ελλείψεις φαρμακείου (καταγράφονται).

~ Τακτοποίηση τμήματος καικαθαριότητα θαλάμου από βοηθό θαλάμου.

~ Επίσκεψη στα δωμάτια.

77

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 78


~ Λ ογοδοσία στη νυχτερινή βάρδια.

γ . Ν υ χ τ ε ρ ι ν ή φ ρ ο ν τ ίδ α (23 μ .μ . - 7 π .μ .)

~ Λ ογοδοσία .

~ Επίσκεψη στα δωμάτια και καταμέτρηση τω ν αρρώστων.

~ Έ λεγχος ναρκωτικών φαρμάκων και μη αναλώσιμου υλικού.

~ Ζω τικά σημεία.

~ Ετοιμασία φύλλω ν οσηλείας επόμενης ημέρας.

~ Π αρακολούθηση ασθενών - αλλαγή θέσης.

~ Έ λεγχος ισοζυγίου υγρώ ν.

~ Ν α αναρτηθεί σημείω μα με ελλείψεις σε υλικό αναλώ σιμο καιμη .

~ Έ λεγχος λειτουργίας μηχανημάτω ν (απινιδω τής, αναρρόφηση, ηλεκτροκαρ-

διογράφος κτλ.).

~ Π λύσιμο ασθενώ ν καιστρώ σιμο κρεβατιώ ν.

~ Α λλαγή και μέτρηση υγρώ ν τω ν παροχετεύσεω ν.

~ Α λλαγή ορώ ν, ετοιμασία γαζώ ν και βάμβακος.

~ Θ ερμομέτρηση ασθενώ ν.

~ Τακτοποίηση τμήματος - παράδοση στην προϊσταμένη του τμήματος.

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

Είναι υποχρεω τική η προσέλευση του εφημερεύοντος ιατρού, αν ο άρρωστος χει

πρόβλημα - δε δίδονται οδηγίες από το τηλέφω νο. Δίνονται μόνο εγγράφως και ε-

νυπόγραφα, οποιαδήποτε ώ ρα του 24ώ ρου.

Η παράδοση και παραλαβή του νοσηλευτικού τμήματος γίνεται πάντα με την

παρουσία του νοσηλευτικού προσωπικού του κάθε ω ραρίου.

Δεν κλειδώ νονται τα μηχανήματα και το υλικό πολλαπλώ ν χρήσεω ν, αν όμω ς

για λόγους ασφάλείας κλειδω θούν, το κλειδί πρέπει να είναιτοποθετημένο σε συ-

γκεκριμένο μέρος.

7 8

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 79


11. Δ ια τ ρ ο φ ή

Η διατροφή αποτελεί πρώ τη ανάγκη για κάθε ζω ντανό οργανισμό. Για να λειτουρ-

γήσουν αποτελεσματικά τα κύτταρα του οργανισμού καιγια να διατηρήσει το άτομο

τη δραστηριότητά του, χρειάζεται μια ισορροπημένη διατροφή, που να αποτελείται

από όλα τα θρεmικά συστατικά σε επαρκή ποσότητα το κάθε γεύμα.

Ο άρρωστος μπορεί να σιτιστεί

1. Α πό το στόμα .

2. Μ ε τεχνητή διατροφή.

3 . Μ ε ολική παρεντερική διατροφή.

α. Ετοιμασία και βοήθεια του αρρώ στου για φαγητό.

Η ετοιμασία και βοήθεια του αρρώστου για φαγητό περιλαμβάνει

1. Τ η δημιουργία ευχάριστου περιβάλλοντος του αρρώ στου.

2. Την ετοιμασία του αρρώστου. Τοποθετείται ο άρρωστος σε αναπαυτική θέση.

Π ροτιμάται η καθιστή. Π λένονται τα χ ρια του αρρώ στου καιτοποθετείται κοντά το

τραπεζάκι φαγητού. Ο ινοσηλείες και η αντιμετώ πιση του πόνου πρέπει να γίνονται

αρκετή ώ ρα πριν το φαγητό. Στη συνέχ ια ο άρρωστος ενθαρρύνεται να φάει στο τρα-

πέζι του θαλάμου.

3. Σερβίρισμα τροφής: Η ώ ρα του φαγητού είναι συνήθω ς για τον άρρω στο ευ-

χάριστη διακοπή από τη μονοτονία της ημέρας. Τα γεύματα πρέπει να σερβίρονται

σε τακτά χρ νικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και στην ώρα τους.

Ο ποιαδήποτε καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε μείω ση της διάθεσης για φα-

γητό. Ο δίσκος πρέπει να είναι περιποιημένος, το γεύμα να ακολουθεί το καθορι-

σμένο διαιτολόγιο καινα λαμβάνονται υπόψη οιπροτιμήσεις του αρρώ στου (εικόνα

7 ).

4. Β οήθεια του αρρώστου: Α ν ο άρρω στος μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί τότε

τρώει μόνος του, με μικρή βοήθεια από το νοσηλευτή. Την ώ ρα του φαγητού βρίσκει

την ευκαιρία ο νοσηλευτής να κάνει ευχάριστη συζήτηση με το άρρω στο. Α ν πρό-

κειται για κλινήρη άρρωστο, η βοήθεια που παρέχεται είναι η εξής:

• Τοποθετείται ο άρρω στος σε αναπαυτική θέση με το κεφάλι πάνω στο μαξιλά-

ρι

79

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :39

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 80


Εικ. 7 Δ ί σ κ ο ς φ α γ η τ ο ύ .

Π λένονται τα χέρια του, αφού πλύνει και ο νοσηλευτής τα δικά του.

• Τοποθετείται πετσέτα φαγητού, έτσιώ στε να μη λερωθούν τα σκεπάσματα του

αρρώστου.

• Ο νοσηλευτής κάθεται σε κάθισμα δίπλα στον άρρω στο.

• Δοκιμάζει τη θερμοκρασία του φαγητού και γεμίζει το κουτάλι κάθε φορά κα-

τά τα 2/3.

• Ελέγχει αν ο άρρω στος μάσησε καλά και κατάπιε την τροφή και κατόπιν συ-

νεχίζει τη σίτιση.

• Ό ταν χορηγεί υγρά (νερό, τσάι χαμομήλι), στηρίζει το κεφάλι του αρρώ στου

με το χέρι κάτω από το μαξιλάρι και με το άλλο κρατάει το ποτήρι και αφήνει τον

άρρωστο να το κατευθύνει μόνος του.

• Α πασχολεί τον άρρωστο με ευχάριστη συζήτηση καιενημερώνει το φύλλο νοση-

λείας του αρρώστου.

β .

Τ ε χ ν η τ ή δ ι α τ ρ ο φ ή .

Τεχνητή διατροφή είναι η χορήγηση ρευστής ή μίρρευστης τροφής μέσα στα

διάφορα τμήματα του γαστρεντερικού σω λήνα.

80

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :39

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

81


Σκοπός της τεχνητής διατροφής είναιη σίτιση τω ν αρρώ στω ν που έχουν δυσκολίες

στην κατάποση, απώ λεια συνείδησης, ανορεξία, στοματική ή οισοφαγική απόφρα-

ξη ή τραύμα.

Η τεχνητή διατροφή μπορεί να γίνει από:

1. Ρινογαστρικό καθετήρα.

2. Ο ισοφαγοστομία (είναι σπάνια).

3. Γαστροστομία (τεχνητό στόμιο για εισαγω γή σωλήνα στο στομάχι).

4. Ν ηστιδοστομία (τεχνητό στόμιο για εισαγω γή σω λήνα στην πρώ τη έλικα της νή-

στιδας).

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α

1. Ενημέρω ση από τις ιατρικές οδηγίες για την ποσότητα και ποιότητα της

χορηγούμενης τροφής, που εξαρτάται από τις ανάγκες του αρρώστου.

2. Ενημέρω ση του αρρώ στου.

3. Φ ροντίδα και προετοιμασία όλω ν τω ν απαραίτητω ν υλικών για τη διενέργεια

τεχνητής διατροφής. Έ λεγχος της θερμοκρασίας του μίγματος πριν τη χορήγηση. Η

θερμοκρασία πρέπει να είναι 37,5 ο C.

4. Μ έτρηση σακχάρου αίματος και ηλεκτρολυτώ ν.

5. Κ αταγραφή προσλαμβανόμενω ν και αποβαλλόμενω ν υγρώ ν.

6. Μ έτρηση βάρους του αρρώ στου 2 φορές την εβδομάδα .

7. Κ άλυψη τω ν θρεmικώ ν αναγκώ ν του αρρώ στου.

8. Διδασκαλία του αρρώστου, όσον αφορά στην όλη διαδικασία της τεχνητής δια-

τροφής, γιατί μπορεί να συνεχιστεί καιστο σπίτι

γ . Ο λ ικ ή π α ρ ε ν τ ε ρ ικ ή δ ια τ ρ ο φ ή .

Η ολική παρεντερική διατροφή γίνεται για την εξασφάλιση τω ν θρεmικών ουσιώ ν

με ενδοφλέβια χορήγηση, όταν είναι αδύνατη η χρησιμοποίηση της γαστρεντερικής

οδού.

Συνιστάται σε αρρώστους με ψυχογενή ανορεξία, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο,

με γαστρεντερικό συρίγγιο, ελκώδη κολίτιδα και αφαίρεση μεγάλου τμήματος ε-

ντέρου, καρκινοπαθείς και εγκαυματίες.

Μ ετην πλήρη παρεντερική διατροφή αντιμετω πίζονται οιθρεmικές ανάγκες του

αρρώστου. Χ ίλιες πεντακόσιες περίπου θερμίδες δίνονται την ημέρα σε έναν μέσο

ενήλικα μετεγχειρητικό άρρωστο. Σε περίmωση που ο άρρωστος εμφανίσει πυρετό

81

Ι sel. 037-083 6-12-1999 10:39


ή κάκω ση μπορεί να χρειαστεί να φτάσουν τις 10.000 οι θερμίδες. Τα θρεmικά συ-

στατικά που χορηγούνται είναι λευκώματα, υδατάνθρακες, λίπη, ιχνοστοιχεία και β ι -

ταμίνες.

Σκοπός της παρεντερικής διατροφής είναι να διατηρήσει τον άρρωστο σε σχετι-

κά καλή κατάσταση, ώ σπου να μπορεί να πάρει τροφή από το στόμα. Κ αταβάλλε-

ται κάθε προσπάθεια, επομένω ς, για να επιστρέψει ο άρρω στος στη διατροφή από

το στόμα ή ην τεχνητή διατροφή το συντομότερο δυνατό.

Η παρεντερική σίτιση μπορεί να γίνει από περιφερική ή κεντρική φλέβα, συνή-

θωςτην υποκλείδια φλέβα. Χ ρησιμοποιούνται ειδικοί πλαστικοί σάκκοι με υποδοχείς,

από τους οποίους μεταγγίζονται σε αυτόν τα διαλύματα τω ν θρεmικών συστατικών,

με άσηmη τεχνική, αναμιγνύονται καιχορηγούνται στον άρρωστο, με συσκευή ορού,

κατά σταγόνες (εικ. 8, 9). Η διαδικασία παρασκευής της ο.Π .Δ . γίνεταισε ειδικό χώ ρο

του φαρμακείου από κλινικούς φαρμακοποιούς.

+

Εικ. 8

Δ ι α λ ύ μ α τ α ο λ ι κ ή ς π α ρ ε ν τ ε ρ ικ ή ς δ ια τ ρ ο φ ή ς .

Εικ. 9 Έ τ ο ιμ ο δ ιά λ υ μ α π α ρ ε ν τ ε ρ ικ ή ς δ ια τ ρ ο φ ή ς .

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α σ ε ά ρ ρ ω σ τ ο με Ο .Π .Δ .

~ Ελέγχεται καθημερινά το βάρος του αρρώ στου.

~ Ελέγχονται τα ούρα του για σάκχαρο καιοξόνη.

~ Π αρακολουθούνται και καταγράφο ται σε δελτίο τα προσλαμβανόμενα και

αποβαλλόμενα υγρά.

82

Ι sel.

+

037-083 6-12-1999 10 :39


~ Γίνεται καθημερινή αλλαγή της γάζας που καλύmει το σημείο του καθετηρια-

σμού της υποκλείδιας φλέβας με άσηπτη τεχνική.

~ Διατηρείται καθαρός ο άρρωστος.

~ Το αίσθημα της πείνας υπάρχει μέχρι να προσαρμοστεί στο νέο τρόπο σίτισης.

~ Εξασφαλίζεται ψυχολογική υποστήριξη στον άρρωστο.

~ Ελέγχονται τα ζω τικά σημεία του αρρώ στου κάθε 4 ώ ρες.

~ Διατηρείται ο ακριβής ρυθμός ροής σε 24ω ρη βάση με ειδική σταγονομετρική συ-

σκευή ορρού.

~ Ενημερώνεται με ακρίβεια το φύλλο νοσηλείας του αρρώστου.

~ Η φλεβική γραμμή που χρησιμοποιείται για την ο.Π .Δ . δεν πρέπει να χρη-

σιμοποιε αι για τη χορήγηση άλλω ν υγρών, γιατί ο κίνδυνος σηmικών επιπλοκών

είναι μεγάλος.

Ε π ιπ λ ο κ έ ς τ η ς Ο .Π .Δ .

1. Επιπλοκές που μπορεί να προκληθούν από τον καθετηριασμό της υποκλείδιας

φλέβας όπω ς:

• Π νευμοθώ ρακας.

• Εμβολή αέρα.

• Α ιμοθώρακας.

• Τραυματισμός της υποκλείδιας φλέβας.

• Σηmικές επιπλοκές (πυρετός, θρομβοφλεβίτιδα, σηψαιμία).

2. Μ εταβολικά προβλήματα: υπεργλυκαιμία, υπογλυκαιμία, γλυκοζουρία, υποκα-

λιαιμία, υπερκαλιαιμία, υπερβιταμίνωση.

Ο ιεπιπλοκές της ο. .Δ. προλαμβάνονται συνήθω ς με τη συνεχή παρακολούθη-

ση του αρρώστου.


1. Τι περιλαμβάνει η ετοιμασία και βοήθεια του αρρώστου για φαγητό;

2. Π οιος είναι ο σκοπός της τεχνητής διατροφής;

3. Τι είναι η ολ κή παρεντερική διατροφή και σε ποιες περιmώσεις εφαρμόζεται

83

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


12. Χ ο ρ ή γ η σ η Φ α ρ μά κ ω ν

Σε κάθε νοσοκομείο λειτουργεί κεντρικό φαρμακείο, που προμηθεύει τα νοσηλευτι-

κά τμήματα, χειρουργεία, εργαστήρια και ιατρεία με φάρμακα και υγειονομικά υ-

λικά απαραίτητα για την αντιμετώ πιση τω ν αναγκών τω ν αρρώστω ν.

Το σύστημα διακίνησης των φαρμάκων στηρίζεται στους κανόνες που

προβλέπονται από το Ν ομοθετικό διάταγμα 2592/53, Φ ΕΚ Β ' 95/24.9.80.

Ο ιπαραγγελίες τω ν φαρμάκω ν συντάσσονται καιυπογράφονται από το γιατρό και

συνυπογράφονται από την Π ροϊσταμένη του Ν οσηλευτικού τμήματος.

α . Φ α ρ μα κ ε ίο ν ο σ η λ ε υ τ ικ ο ύ τ μή μα τ ο ς .

Το φαρμακείο στη Ν οσηλευτική μονάδα είναι εντοιχισμένο ή κινητό, τοποθετημένο

στο χώ ρο όπου εργάζονται οινοσηλευτές (εικ. 10). Τα φάρμακα μέσα στο φαρμα-

κείο είναι ταξινομημένα με τέτοιο τρόπο, ώ στε να αποφεύγονται τα λάθη και να εί-

ναι εύκολη η χρήση τους από τους νοσηλευτές.

οποθετούνται χω ριστά τα

φάρμακα που δίνονται από το στό-

μα, τα ενέσιμα φάρμακα και οι

οροί Τα ναρκωτικά φάρμακα

τοποθετούνται σε ιδιαίτερο χώ ρο

μέσα στο φαρμακείο και κλει-

δώνονται

Το φαρμακείο διατηρείται πά-

ντοτε κλειδω μένο και τα κλειδιά

φυλάσσονται σε θέση γνω στή στην

Εικ. 10

Φ α ρ μ α κ ε ί ο ν ο σ η λ ε υ τ ι κ ή ς μ ο ν ά δ α ς .

Π ροϊσταμένη και τους Ν οσηλευ-

τές του τμήματος. Μ ε αυτό τον τρόπο προλαμβάνεται η απώ λεια τω ν φαρμάκω ν α-

πό αρρώ στους και επισκέmες. Τέλος, τα φάρμακα ου είναι για εξω τερική χρήση

(οινόπνευμα κ.ά) τοποθετούνται σε ξεχω ριστό μέρος του φαρμακείου.

Τα φάρμακα φυλάσσονται καιδιατηρούνται σε μέρος ξηρό, δροσερό καιμακριά

από το φω ς. Τα δοχεία ή φιαλίδια τω ν φαρμάκω ν πρέπει να διατηρούνται αεροστε-

γώ ς κλεισμένα. Τα υπόθετα, εμβόλια, ινσουλίνη κ.ά., διατηρούνται στο ψυγείο, για

να μην αλλοιώ νονται

84

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


Για την ασφαλή διατήρηση τω ν φαρμάκω ν έχει κριθεί αναγκαίος, σε κρατικό ε-

πίπεδο, ο κλιματισμός τω ν χώ ρων που διατηρούνται τα φάρμακα (φαρμακεία, φαρ-

μακαποθήκες κ.ά).

Την ευθύνη για την παραλαβή, φύλαξη και διάθεση των φαρμάκων της νοση-

λευτικής μονάδας την έχει η Π ροϊσταμένη Ν οσηλεύτρια.

β . Β α σ ικ έ ς α ρ χ έ ς χ ο ρ ή γ η σ η ς φ α ρ μά κ ω ν .

- Τα φάρμακα χορηγούνται πάντα βάσειιατρικής γραmής οδηγίας, που υπογράφεται

από το ιατρό. (σχήμα 3)

ΓΕΝ . Π ΕΡΙΦ ΕΡΕΙΑ Κ Ο Ν Ο ΣΟ Κ Ο Μ ΕΙΟ ...

Ι Ι

ΡΙΘ . ΙΣΤΟΡΙΚΟ Υ

ΙΑ ΤΡΙΚ ΕΣ Ο ΔΗ ΓΙΕΣ

ΚΛ ΙΝ ΙΚ Η ...

__ Ν .Μ . -Θ Α Λ .

Ο Ν Ο Μ Α

Η μερομηνία

Ενυπόγραφες οδηγίες Διακοπή Εκτέλεση

Σχήμα 3

- Για την ασφαλή καιακριβή προετοιμασία του φαρμάκου του αρρώ στου ο νοση-

λευτής εργάζεται με συγκεντρωμένη την προσοχή του, μπροστά στο φαρμακείο.

- Τα φάρμακα γράφονται σε ατομική κάρτα του αρρώστου (μία κάρτα για κάθε

φάρμακο), σύμφω να με την ιατρική οδηγία. Ό ταν το φάρμακο είναισε υγρή μορφή,

ελέγχεται η ονομασία του φαρμάκου, η περιεκτικότητα, η ημερομηνία λήξης της

χρήσης του και η σύσταση του φαρμάκου (αλλαγμένο χρώ μα, παρουσία κρυστάλ-

λων, διαυγές ή θολό) ανάλογα με τις φυσικές του ιδιότητες.

- Π ριν χορηγηθεί το φάρμακο, διαβάζεται τρεις φορές:

1. Ό ταν παίρνεται από τη θέση του.

2. Π ριν τοποθετηθεί στο ποτηράκι φαρμάκου ή αναρροφηθεί από φύσιγγα ή φια-

λίδιο.

3. Π ριν πεταχτεί η φύσιγγα ή το φιαλίδιο ή τοποθετηθεί το φιαλίδιο με το σιρό-

πι στο φαρμακείο.

85

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 86


- Δε χορηγούνται φάρμακα από φιαλίδια που δεν έχουν ετικέτα ή δεν είναι ευα-

νάγνω στη, για την αποφυγή λάθους. Τυχόν περίσσευμα φαρμάκου δεν επιστρέφεται

πάλι στο φιαλίδιο.

- Ό ταν ετοιμάζονται τα φάρμακα για τη χορή ηση στους αρρώστους, δεν πρέπει

να διακόmεται η εργασία. Α ν χρειαστεί να διακοπεί τότε κλειδώ νεται το φαρμα-

κείο. Η αποφυγή της διακοπής της προετοιμασίας φαρμάκω ν μειώ νει τις πιθανότη-

τες να γίνουν λάθη.

- Ό ταν τελειώ σει η ετοιμασία τω ν φαρμάκω ν, τα φάρμακα μπαίνουν σε ειδικό δί-

σκο, όπου το καθένα φέρει την ανάλογη κάρτα, στην οποία αναγράφονται το ονομα-

τεπώ νυμο καιπατρώ νυμο του αρρώ στου, το φάρμακο, η δόση καιοιώ ρες χορήγη-

σής τους. Ο δίσκος αυτός μπορεί να είναιατομικός ή για ομαδική χρήση πολλώ ν αρ-

ρώστω ν. Ό ταν πρόκειται για ομαδική χρήση, τα φάρμακα τοποθετούνται στο δίσκο

κατά θάλαμο για διευκόλυνση του νοσηλευτή. Ο δίσκος πρέπει να παρακολουθείται

μέχρι την ώ ρα της χορήγησης τω ν φαρμάκω ν.

- Χ ορηγούνται πρώτα τα φάρμακα σε αρρώστους που μπορούν να τα πάρουν

μόνοι τους και έπειτα σε εκείνους που χρειάζονται βοήθεια.

- Ό ταν φτάνουμε δίπλα στον άρρωστο, για να του χορηγήσουμε το φάρμακο,

πρέπει να βεβαιω θούμε ότι είναι ο άρρωστος για τον οποίο παραγγέλθηκε το φάρ-

μακο. Γι αυτό τ λόγο διαβάζουμε το όνομά του στην ταυτότητα που φέρει στο χέρι

ή μας το λέει ο ίδιος καιτο συγκρίνουμε με το όνομα που αναγράφεται στην κάρτα

του φαρμάκου. Τότε απευθυνόμαστε στον άρρω στο με το όνομά του για επαλήθευ-

ση. Την ώ ρα αυτή που είμαστε δίπλα στον άρρω στο, είναι ευκαιρία να επικοινω -

νήσουμε μαζί του. Α κόμη θα πρέπει να πείσουμε τον άρρω στο ότιτο φάρμακο π υ

του δίνουμε θα τον βοηθήσει στη θεραπεία του.

- Τα φάρμακα χορηγούνται από το νοσηλευτή που τα ετοίμασε. Π αραμένουμε

δίπλα στον άρρω στο, μέχρι να βεβαιω θούμε ότιπήρε τα φάρμακά του. Δεν αφήνου-

με φάρμακα στο κομοδίνο του αρρώστου, για να τα πάρει αργότερα. Μ πορεί ή να

μη τα πάρει καθόλου ή να τα αθροίσει και να τα πάρει όλα μαζί με αρνητικές συ-

νέπειες για την υγεία του.

- Φ ροντίζουμε να μην κάνουμε λάθη κατά η χορήγηση φαρμάκω ν. Α νγίνεικάποιο

λάθος, κινδυνεύει άμεσα η υγεία και η ζω ή του αρρώ στου. Γι αυτό αναφέρουμε το

λάθος αμέσως στην Π ροϊσταμένη του τμήματος και στον υπεύθυνο γιατρό.

Ο νοσηλευτής πρέπει να δίνει

Στο σω στό άρρω στο Το σω στό φάρμακο

86

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 87


Στη σωστή δόση

Μ ε το σωστό τρόπο

Τ η σω στή ώ ρα

Ο δ ο ί χ ο ρ ή γ η σ η ς φ α ρ μ ά κ ω ν .

Ο ισυνηθέστεροι οδοί χορήγησης φαρμάκω ν είναι

• Η πεmική οδός (στόμα, υπογλώ σσια , ορθό).

• Το δέρμα ( πάλειψη).

• Η αναπνευστική οδός (εισπνοές).

• Τα μάτια, η μύτη, τα αυτιά κ.λπ.

• Η παρεντερική οδός (ενδομυϊκή, ενδοφλέβια, ενδοδερμική, υποδόρια).

γ . Χ ο ρ ή γ η σ η φ α ρ μ ά κ ω ν α π ό τ ο σ τ ό μ α .

Η χορήγηση φαρμάκω ν από τ στόμα είναι εύκολη , απλή καιλιγότερο δυσάρεστη

για τον άρρωστο. Ο άρρωστος συνήθω ς τα παίρνει μόνος του και οινοσηλευτές δια-

θέτουν λιγότερο χρόνο και κόπο για την ετοιμασία καιτη χορήγησή τους συγκριτι-

κά με άλλες οδούς.

Η απορρόφηση τω ν φαρμάκω ν από το στόμα δεν είναιιδιαίτερα γρήγορη, σεσύ-

γκριση με άλλες οδούς. Π ραγματοποιείται περίπου σε 30 λεmά της ώ ρας. Επηρεά-

ζεται όμως από ορισμένους παράγοντες, όπω ς είναι η παρουσία τροφής στο στομά-

χι η παρουσία ενζύμω ν, πεmικών υγρώ ν, ρ Η και η διαλυτότητα του φαρμάκου.

Η χορήγηση φαρμάκων από το στόμα αποφεύγεται σε αρρώστους που:

~ Δεν επικοινω νούν με το περιβάλλον.

~ Έ χουν εμέτους.

~ Έ χουν ρινογαστρικό καθετήρα για αναρρόφηση υγρών του στομάχου.

~ Έ χουν γαστρεντερικές διαταραχές (έλκος στομάχου ή δω δεκαδακτύλου).

δ . Π α ρ ε ν τ ε ρ ικ ή χ ο ρ ή γ η σ η φ α ρ μ ά κ ω ν .

Είναι η χορήγηση φαρμάκω ν με ενέσεις:

> - Ενδομυϊκά.

Υ ποδόρια.

> - Ενδοφλέβια.

Έ νεση είναιη τεχνική, με την οποία χορηγούμε φάρμακα στον ανθρώπινο οργα-

νισμό, χρησιμοποιώ ντας σύριγγα καιβελόνα.

Τα φάρμακα που χορηγούνται παρεντερικά είναιυδατοδιαλυτά ή ελαιώ δη. Π ρέ-

8 7

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 88


πει επίσης, να είναι ουδέτερης αντίδρασης, διηθημένα και καλά αποστειρωμένα.

Α ποστειρωμένες ακόμη πρέπει να είναι οι βελόνες και οι σύριγγες που χρη-

σιμοποιούνται

Ε ν δ ο μυ ϊ κ ή ένεση.

Ενδομυϊκή είναιη είσοδος φαρμάκου στουςμυςτου οργανισμού με σύριγγα καιβελόνα.

Η ενδομυϊκή ένεση γίνεται όταν:

• Κ αταστρέφεται το φάρμακο από τα γαστρικά υγρά του στομάχου, όπω ς είναι

η πενικιλίνη.

• Το φάρμακο είναι ελαιώ δες και δε χορηγείται ενδοφλέβια.

• Δεν απορροφάται το φάρμακο εύκολα από άλλη οδό.

• Είναιαδύνατη η λήψη φαρμάκου από ο στόμα (συγχυτικές καταστάσεις, αδυ-

ναμία κατάποσης, οξείες ή χρόνιες γαστρεντερικές παθήσεις).

Η χορήγηση φαρμάκου με ενδομυϊκή ένεση δε γίνεται

• Στους αιμορροφιλικούς και σε αρρώστους που κάνουν αντιπηκτική θεραπεία,

γιατί εύκολα μπορεί να κάνουν αιμάτω μα στο σημείο της ένεσης.

• Σε περιοχές με εγκαύματα και ουλές, γιατί η απορροφητική ικανότητα του ι-

στού είναι μειω μένη.

Ο ιανατομικές θέσεις της ενδομυϊκής ένεσης είναι

• Ο Δελτοειδής μυς των άνω άκρων.

• Ο Μ είζω ν γλουτιαίος μυς (άνω και έξω τεταρτημόριο).

• Π λατύς μηριαίος μυς (προσθιοπλάγια επιφάνεια του μηρού).

Ο ι θέσεις αυτές έχουν τα εξής πλεονεκτήματα:

f Δε διέρχονται μεγάλα αγγ ία και νεύρα, για να τρωθούν, όπω ς είναιτο ισχιακό

νεύρο. Α ντρωθεί το ισχιακό νεύρο, μπορεί να προκληθεί μερική ή πλήρης βλάβη (εί-

ναισπάνια). Η μερική βλάβη εκδηλώ νεται με τα εξής συμmώ ματα: παράλυση ορι-

σμένω ν μυών του κάτω άκρου, πόνος και απώ λεια της αισθητικότητας.

f Τα οστά απέχουν από τη μυϊκή μάζα καιαποφεύγεται η κάκω σή τους.

f Γίνεταιγρήγορη απορρόφηση του φαρμάκου, επειδή υπάρχει πλούσια αγγείω -

ση στους μυς.

Υ π ο δ ό ρ ι α ένεση.

Υ ποδόρια ένεση είναιη είσοδος φαρμάκου με βελόνα καισύριγγα μέσα στον υποδό-

ριο ιστό. Ο υποδόριος ιστός βρίσκεται κάτω από το χόριο. Στο χόριο καιστον υποδό-

88

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 89


ριο ιστό υπάρχουν αιμοφόρα αγγεία καιπολλές νευρικές απολήξε ς. Στο είδος αυτό

της ένεσης χορηγούνται μικρές ποσότητες φαρμάκω ν 1-5 κ. εκ., π.χ. ινσουλίνη, η-

παρίνη κ.ά.

Ο ιανατομικές θέσεις της υποδόριας ένεσης συνήθω ς είναι

• Ο δελτοειδής μυς, ο μηρός, οικοιλιακοί μύες.

Ο μηρός και οικοιλιακοί μύες χρησιμοποιούνται περισσότερο από ινσουλινοε-

ξαρτώ μενους διαβητικούς αρρώ στους, για την ένεση νσουλίνης. Στις περιmώσεις

αυτές οι ενέσεις γίνονται με κυκλικό τρόπο για την πρόληψη της λιποδυστροφίας.

Για την υποδόρια ένεση χρησιμοποιείται λεπτή βελόνα, μεγέθους 1,5-3

οαι

η

οποία εισάγεται στον υποδόριο ιστό με γω νία 45 ο περίπου μεταξύ βελόνας καιδέρ-

ματος.

Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο και ειδικές βελόνες, που εισάγονται κάθετα

(900), κυρίως στ παχύσαρκα άτομα. Η απορρόφηση του φαρμάκου υποδορίω ς εί-

ναιπιο αργή, συγκριτικά με την απορρόφηση του φαρμάκου ενδομυϊκά.

ε. Ενδοφλέβια χ ο ρ ή γ η σ η φαρμάκων και ορού.

Ενδοφλέβια χορηγούνται εκτός από φάρμακα και υγρά. Ο νοσηλευτής παίζει σπου-

δαίο ρόλο στην ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και φαρμάκω ν.

Ο ι φλέβες παρέχουν ένα θαυμάσιο δρόμο για γρήγορη χορήγηση υγρών, ηλε-

κτρολυτώ ν καιθρεmικών ουσιώ ν. Τα υγρά που εισάγονται στην κυκλοφορία είναισυ-

νήθω ς διαλύματα γλυκόζης ή ηλεκτρολυτικά. (εικ.

11 )

Εικ. 11

89

Ι

sel. 084-124

6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

90


+

Στη συνέχεια αναφέρονται μερικά διαλύματα:

1. Ισότονο διάλυμα χλωριούχου νατρίου ή φυσιολογικός ορός (NaCl 0,9%). Χ ορη-

γείται όταν υπάρχει απώ λεια νερού καιNaCl από τον οργανισμό.

2. Ισότονο διάλυμα γλυκόζης (Dextrose/W 5%).Χ ορηγείται για αναπλήρωση νερού

και για θερμίδες. Τα υπερτονικά διαλύματα γλυκόζης (D/W 10%, D/W 20%, D/W

50%) χορηγούνται ια εξασφάλιση θερμίδων.

3. Το γαλακτικό διάλυμα Ringer (Ringer's lactate) περιέχει χλω ριούχο νάτριο,

χλωριούχο κάλιο, χλωριούχο ασβέστιο και γαλακτικό νάτριο. Χ ορηγείται σε αρρώ-

στους με έλλειψη καλίου, νατρίου και μεταβολική οξέω ση.

Π ολλές φορές είναιανάγκη να προστεθούν φάρμακα στα παρεντερικά υγρά. Π ρέ-

πει να ληφθούν οι απαραίτητες προφυλάξεις ώ στε να αποφευχθεί η χορήγηση α-

σύμβατω ν συνδυασμώ ν.

Για την ενδοφλέβια χορήγηση πρέπει να επιλ γεται η κατάλληλη φλέβα. Φ λέβες

που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι

> - Ο ιφλέβες του αντιβραχίου (βασιλική, κεφαλική).

> - Ο ιφλέβες της κοιλότητας του αγκώνα (μέση, κεφαλική, βασιλική).

> - Ο ιφλέβες του μηρού (μηριαία, σαφηνής).

> - Ο ιφλέβες του άκρου ποδιού.

> - Ο ιφλέβες της ραχιαίας επιφάνειας του άκρου χεριού.

> - Ο ιεπιπολής φλέβες του κρανίου (στα βρέφη και στα νήπια).

Η επιλογή της φλέβας εξαρτάται από το είδος του διαλύματος που θα χορηγηθεί

τον όγκο, το ρυθμό καιτη διάρκεια χορήγησης, το μέγεθος της βελόνας που θα χρη-

σιμοποιηθεί καιτην κατάσταση της φλέβας.

Α ποφεύγεται η φλεβοκέντηση σε φλέβες τω ν κά ω άκρων, που είναι διευρυσμέ-

νες από κιρσούς, γιατί η ροή μέσα σε αυτές είναι δύσκολη.

Ο ιπιο συχνά χρησιμοποιούμενες φλέβες είναι εκείνες στην κοιλότητα του αγκώ -

να. Είναι μεγάλες και προσιτές.

Στην περιοχή του αντιβραχίου οιφλέβες βρίσκονται κοντά με τις αρτηρίες καιγι

αυτό χρειάζεται προσοχή, γιατί είναι εύκολο να κεντηθεί αρτηρία αντίγια φλέβα. Η

ενδοφλέβια χορήγηση γίνεται άμεσα με σύριγγα καιβελόνα ή έμμεσα μέσω φλεβοκα-

θετήρα που παραμένει στα ενδεικνυόμενα σημεία φλεβοκέντησης για 3 ημέρες το αρ-

γότερο. Ο ιφλέβες της ραχιαίας επιφάνειας του άκρου χεριού είναι λεmές καικινη-

τές.

90

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


Π λεονεκτήματα της μεθόδου:

I.Μ ε την ενδοφλέβια ένεση έχο με γρήγορη απορρόφηση καιδράση του φαρμάκου.

2. Το φάρμακο φτάνει στους ιστούς με το αίμα σε 15-20 δευτερόλεmα.

3. Χ ορηγούνται φάρμακα με μεγάλη τοπική ερεθιστική καιτοξική δράση που, αν

ενεθούν ενδομυϊκά ή υποδόρια, προκαλούν νέκρω ση τω ν ιστώ ν.

4. Χ ορηγούνται μεγάλες ποσότητες υγρών, αίματος κ.ά.

Η άμεση ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκω ν με σύριγγα περιορίζεται μόνο στις

μονάδες εντατικής θεραπείας καιγίνεται από καλά εκπαιδευμένο προσωπικό.

σ τ . Ε π ιπ λ ο κ έ ς ε ν δ ο φ λ έ β ια ς χ ο ρ ή γ η σ η ς φ α ρ μά κ ω ν κ α ι υ γ ρ ώ ν .

Α πό την ενδοφλέβια χορήγηση ορού καιφαρμάκω ν μπορεί να συμβούν τοπικά και

γενικά προβλήματα. Τα τοπικά προβλήματα συμβαίνουν στο σημείο της φλεβοκέ-

ντησης του αρρώστου (θρομβοφλεβίτιδα, τοπική μόλυνση). Τα γενικά προβλήματα

είναι εκείνα που επιδρούν στη λειτουργία τω ν ζω τικών οργάνω ν του αρρώστου (εμ-

βολή αέρα, σηψαιμία, υπερφόρτω ση κυκλοφορίας, shock).

ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α .

~ Ελέγχεται η ιατρική οδηγία για ενδοφλέβια θεραπεία, η κλινική διάγνω ση του

αρρώ στου καιη νεφρική του λειτουργία.

~ Ελέγχονται τα ζω τικά σημεία καιτα προσλαμβανόμενα καιαποβαλλόμενα υγρά.

~ Η ενδοφλέβια θεραπεία αρχίζει αφού βεβαιω θούμε ότιο άρρωστος δεν είναιαλ-

λεργικός.

~ Π ριν αρχίσει η θεραπεία, βεβαιω νόμαστε ότι είναι ο σωστός άρρω στος.

~ Η ενδοφλέβια χορήγηση υγρώ ν και φαρμάκων πρέπει να γίνεται κάτω από άση-

mες συνθήκες. Ό λα τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν, θα πρέπει να είναιαποστει-

ρωμένα. Τα χέρια πριν και μετά την έναρξη της ενδοφλέβιας θεραπείας πρέπει

να πλένονται

~ Η χρήση γαντιώ ν είναι απαραίτητη.

~ Γράφεται στη φιάλη ο θάλαμος του αρρώστου, το ονοματεπώνυμο, η ώρα έναρ-

ξης, φάρμακα που εμπεριέχονται στο διάλυμα και η υπογραφή της Ν οσηλεύ-

τριας που το χορήγησε στον άρρωστο.

~ Η ροή ρυθμίζεται σύμφω να με τις ανάγκες του αρρώστου και ελέγχεται κατά δια-

στήματα.

91

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


~ Γίνεται αντισηψία στο σημείο φλεβοκέντησης κάθε μέρα.

~ Α λλάζεται η συσκευή ορού σε κάθε αλλαγή φιάλης.

~ Α λλάζεται η φιάλη, πριν φτάσει το διάλυμα στο τέλος καιπάρει αέρα η συσκευή.

Ο αέρας, επίσης, αφαιρε αι από τη σύριγγα ή τη συσκευή πριν τη χορήγηση φαρ-

μάκων.

~ Στο τροχήλατο νοσηλείας πρέπει να υπάρχουν πάντα τα απαραίτητα υλικά και

φάρμακα για την αντιμετώ πιση ανεπιθύμητης ενέργειας.

~ Ο άρρωστος παρακολουθείται για εμφάνιση αντιδράσεω ν.

~ Α ν πρόκειται για χορήγηση φαρμάκου με σύριγγα ενδοφλεβίω ς, αυτό χορηγείται

αργά. Ο λιγότερος χρόνος που θα διατεθεί πρέπει να είναι 1 λεmό και ο μεγα-

λύτερος 6 ή 7 λεmά .

~ Π ροτιμότερο είναι τα φάρμακα να αραιώνονται σε 50 ή 100 ml NaCl 0 9% και

να χορηγούνται με μορφή σταγόνω ν σε διάστημα μισής ώ ρας. Έ τσι προλαβαίνεται

η εμφάνιση του shock καιη φλεβίτιδα.

~ Μ ετά τη χορήγηση του φαρμάκου γεμίζεται η συσκευή με διάλυμα ηπαρίνης (σε

9,8 ml φυσιολογικού ορού προσθέτεται 0,2 ml ηπαρίνης) για να κρατηθεί σε κα-

λή λειτουργία, αν χρησιμοποιείται μόνο για τη χορήγηση φαρμάκω ν.

~ Γίνεται ενημέρωση του φύλλου νοσηλείας.

~ Το σημείο φλεβοκέντησης πρέπει να εναλλάσσεται για να διατηρηθούν ιφλέ-

βες περισσότερο χρονικό διάστημα σε καλή κατάσταση. Την 3η ημέρα της

φλεβοκέντησης πρέπει να γίνεται αλλαγή φλεβοκαθετήρα, σύμφω να με τα στοι-

χεία που δίνονται από τις επιτροπές ενδονοσοκομειακών λοιμώ ξεω ν.


1. Τι περιλαμβάνει το φαρμακείο του νοσηλευτικού τμήματος;

2. Π οιες είναι οιβασικές αρχές χορήγησης τω ν φαρμάκω ν;

3. Τι γνω ρίζετε για τους τρόπους χορήγησης τω ν φαρμάκω ν;

92

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


13. Μ ε τ ά γ γ ισ η Α ίμα τ ο ς - Α ιμο δ ο σ ί α

Μ ετάγγιση αίματος είναιη παροχή πλήρους αίματος ή τω ν παραγώ γω ν του, με σκοπό

την αναπλήρω σή τους στον ανθρώ πινο οργανισμό. Β οηθά στη διόρθω ση πολλώ ν κλι-

νικών προβλημάτω ν του αρρώστου

Σήμερα υπάρχει η τάση να αντικαθίσταται η μετάγγιση πλήρους αίματος με με-

τάγγιση τω ν παραγώ γω ν του έτσι ώ στε να γίνεται σωστή αξιοποίηση του αίματος

καικατάλληλη θεραπευτική αντιμετώ πιση του αρρώ στου.

Η μετάγγιση πλήρους αίματος μπορεί να γίνει με την άμεση μέθοδο, όπου χορη-

γείται το αίμα του δότη κατευθείαν στον πάσχοντα (δεν εφαρμόζεται σήμερα), και

την έμμεση μέθοδο.

Σήμερα χρησιμοποιείται και μια άλλη μέθοδος μετάγγισης αίματος, η αυτομε-

τάγγιση ή αυτόλογη μετάγγιση, η οποία έχεισκοπό να προλάβει τις ανεπιθύμητες συ-

νέπειες που έχει ο συνήθης τρόπος μετάγγισης.

Στην αυτομετάγγιση ή αυτόλογη μετάγγιση ο δότης και ο λήπτης είναι το ίδιο

άτομο. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε άτομα που πρόκειται να χειρουργηθούν.

Β ασική προϋπόθεση για τη μετάγγιση αίματος με το συνήθη τρόπο είναιο καθορι-

σμός της ομάδας αίματος καιτου παράγοντα Rhesus του λήmη καιτου δέκτη , δη-

λαδή του αιμοδότη καιτου αρρώστου, πριν χορηγηθεί το αίμα για τον έλεγχο της συμ-

βατότητας. Στην αυτομετάγγιση δε χρειάζεται ο έλεγχος αυτός. Δίνεται αίμα λίγες μέ-

ρες ή 2-3 εβδομάδες πριν την εγχείρηση, το αίμα φυλάσσεται στο ψυγείο της

αιμοδοσίας και χρησιμοποιείται κατά την εγχείρηση.

Α ίμα κ α ι π ρ ο ϊό ν τ α α ίμα τ ο ς π ο υ χ ρ η σ ιμο π ο ιο ύ ν τ α ι γ ια με τ ά γ γ ισ η .

α . Π λήρες αίμα .

β. Συμπυκνω μένα ερυθρά αιμοσφαίρια.

γ. Π λάσμα αίματος (φρέσκο ή κατεψυγμένο).

δ. Α ιμοπετάλια.

ε. Λ ευκά αιμοσφαίρια.

στ. Π αράγοντες πήξης του αίματος.

93

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


Α ιμοδοσία- Επιλογή αιμοδότη- Π ροϋποθέσεις για εθελοντική αιμοδοσία.

Συχνά η άγνοια καιη κακή πληροφόρηση αποτελούν εμπόδια στην προσφορά αί-

ματος. Η εθελοντ κή αιμοδοσία βοηθά το συνάνθρωπό μας και αυτό πρέπει να γίνει

συνείδηση όλω ν μας, έτσιώ στε να καλύψουν οιελλείψεις που αντιμετω πίζουν τα με-

γάλα Κ έντρα Α ιμοδοσίας. (εικ. 12)

ικ. 12 Α ί θ ο υ σ α α ι μ ο δ ο σ ία ς .

Α κόμη πρέπει να ξέρει ο αιμοδότης ότι δικαιούται αίμα σε περίπτω ση ανάγκης

του ιδίου ή ατόμω ν της οικογενείας του.

Α ποκλείονται οιάρρωστοι με:

• Α ιμολυτικά νοσήματα, φυματίω ση, σακχαρώ δη διαβήτη, καρδιοπάθεια, ηπα-

τίτιδα Β ή C, A1DS, σύφιλη, ελονοσία, επιληψία, καρκίνο, βρουκέλωση.

• Π ρόσφατη χειρουργική επέμβαση.

• Α λλεργία.

• Χ ρήση οινοπνευματω δώ ν καιναρκωτικών ουσιώ ν.

• Π ρόσφατο εμβολιασμό.

• Λ ήψη φαρμάκων.

Η συλλογή του αίματος γίνεται κάτω από άσηπτες συνθήκες, σε ειδικούς πλα-

στικούς σάκκους με αντιπηκτικό διάλυμα καιφυλάσσεται στο ψυγείο

(2 0

-4°C).

Μ ία μονάδα αίματος περιέχει 300-400 ml περίπου αίμα και 80-120 ml αντιπη-

κτικό συντηρητικό διάλυμα (εικ. 13).Α νάλογα με τη σύνθεση του αντιπηκτικού δια-

λύματος καθορίζεται καιο χρόνος διατήρησης του αίματος. Στο διάλυμα A.C.D. (κι-

τρικό νάτριο

+

κιτρικό οξύ

+

Dextrose) τα ερυθρά αιμοσφαίρια διατηρούνται βιώ -

94

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


σιμα 21 ημέρες. Σήμερα χρηοιμοαοιοο ται τα

διαλύματα CPDA-2 καιCPDA-3 όπου η επιβίω -

ση τω ν ρυθρών αιμοσφαιρίω ν φτάνει τις 42 η-

μέρες.

Μ ετά την αιμοληψία δίνονται συμβουλές

προς τους αιμοδότες.

α . Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α α ρ ρ ώ σ τ ο υ π ο υ

π ρ ό κ ε ιτ α ι ν α με τ α γ γ ισ θ ε ί. Εικ. 13

Φ ι ά λ η α ίμ α τ ο ς .

Ό ταν πρόκειται να μεταγγισθεί άρρωστος στο

νοσηλευτικό τμήμα, ο νοσηλευτής θα φρoνrίσει

1. Ν α ενημερώσει τον άρρωστο αν είναι σε θέση για τη συγκεκριμένη νοσηλεία.

2. Ν α ετοιμάσει και να αποστείλει το δελτίο αίτησης αίματος στο τμήμα

αιμοδοσίας, καθώς καιτα απαραίτητα δείγματα αίματος του αρρώστου για προσδιορι-

σμό της ομάδας αίματός του, τον καθορισμό του παράγoνrα Rhesus, την διασταύ-

ρωση αίματος καιτη δοκιμασία Coombs.

3. Ν α παραλάβει τη φιάλη αίματος από τ τμήμα αιμοδοσίας καινα προσέξει

• Το ονοματε ώ νυμο του αρρώ στου να είναισω στό.

• Το βαθμό συμβατότητας.

• Την ομάδα αίματος καιτο Rhesus.

• Την ημερομηνία λήξης του αίματος.

• Την κλινική που νοσηλεύεται ο άρρω στος.

• Την υπογραφή του γιατρού του τμήματος αιμοδοσίας.

• Η μεταφορά της φιάλης από την αιμοδοσία πρέπει να γίνεται με προσοχή και

να τοποθετείται στον άρρωστο μέσα σε 20 λεmά, γιατί αλλοιώ νεται όταν μείνει ε-

κτός ειδικού ψυγείου για πολλή ώ ρα. Η όλη διαδικασία μετάγγισης δεν πρέπει να υ-

περβαίνει τις 2 ώ ρες.

4. Ν α ετοιμάσει το απαραίτητο υλικό φλεβοκεντηση; και μετάγγισης αίματος α-

μέσω ς στο τροχήλατο νοσηλείας και να ενημερώσει έγκαιρα το γιατρό.

5. Ν α προβεί σε ένα τελευταίο έλεγχο τω ν στοιχείω ν, στις δύο ετικέτες της φιά-

λης, σε συνεργασία με το γιατρό.

6. Ν α μη γίνουν σφάλματα κατά την τοποθέτηση του αίματος (είσοδος αέρα, μό

λυνση, εκροή αίματος προς τα έξω κ.ά.)

95

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 96


7. Ν α ρυθμίσει τη ροή του αίματος στο λεm .

8. Ν α παρακολουθήσει τον άρρωστο για πιθανές αντιδράσεις.

β. Α ντιδράσεις από τ η μετάγγιση αίματος.

1. Ά μεσες αντιδράσεις.

α. Α Ζ μ ο λ υ τ ι κ έ ς : Ο φείλονται σε μετάγγιση αίματος ασύμβατου με το αίμα του δέ-

κτη, ω ς προς τις ομάδες του συστήματος Α.Β.ο. καιτου παράγοντα Rhesus. Η αιμολυ-

τική αντίδραση εμφανίζεται συνήθω ς στην αρχή της μετάγγισης καιαποτελεί σοβα-

ρή επιπλοκή τω ν μεταγγίσεω ν.

Τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α που εμφανίζει ο άρρωστος είναι ρίγος, πυρετός, πόνος στην οσφύ,

ναυτία και έμετοι ανησυχία, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, αιματουρία καιmώση της αρ-

τηριακής πίεσης.

β. Α λ λ ε Ρ γ ικ έ ς : Ο φείλονται σε ευαισθησία του δέκτη προς τις αρωτεϊνετ; του δότη.

Εμφανίζονται σε άτομα με ιστορικό αλλεργ ας.

Τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α που εμφανίζει ο άρρω στος είναι κνησμός, εξάνθημα, ρίγος, πυ-

ρετός, δύσπνοια και σπανιότατα, αναφυλακτικό shock.

γ. Π υ ρ ε τ ι κ έ ς : Ο φείλονται στην παρουσία πυρετογόνω ν ουσιώ ν ή στην παρουσία

μικροβίω ν από ελλιπή αποστείρωση.

Τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α που εμφανίζονται είναι ρίγος και υψηλός πυρετός, ναυτία και έ-

μετος, πονοκέφαλο ς καιταχυκαρδία.

δ. Υ π ε ρ φ ό ρ τ ω σ η τ η ς κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α ς : Ο φείλεται στη χορήγηση μεγάλης ποσότητας αί-

ματος ή στο συνδυασμό χορήγησης μεγάλης ποσότητας αίματος σε μικρό χρονικό

διάστημα.

Τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α

είναι αύξηση της αρτηριακής πίεσης δύσπνοια-ταχύπνοια, ταχυ-

καρδία, πνευμονικό οίδημα.

ε. Ε μ β ο λ ή α έ ρ α : Η εμβολή αέρα συνήθως συμβαίνει στις περιmώσεις που χορηγείται

αίμα με πίεση.

Τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α

που εμφανίζονται είναι πόνος στο θώρακα, δύσπνοια, ανησυχία,

υπόταση, κυάνω ση.

2. Έ μμεσες αντιδράσεις.

~ Η ηπατίτιδα Β , C (μη Α - μ η Β ).

~ ToAIDS.

~ Η ελονοσία.

96

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


~ Η σύφιλη.

~ Α ιμολυτικές ανrιδράσεις.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α .

1. Ειδοποιούμε αμέσω ς το γιατρό και την τράπεζα αίματος.

2. Διακόπτουμε τη χορήγηση αίματος και χορηγούμε δεξτρόζη ή φυσιολογικό

ορό χλωριούχου νατρίου (NaCl 0,9%).

3. Στέλνουμε τη φιάλη αίματος στην αιμοδοσία για έλεγχο της συμβατότητας και

καλλιέργεια στο μικροβιολογικό εργαστήριο.

4. Π αίρνουμε τα ζω τικά σημεία του αρρώ στου και δεν αφήνουμε τον άρρω στο

μόνο του.

5. Στέλνουμε στο εργαστήριο δείγμα ούρων για ανίχνευση αιμοσφαιρίνης και

δείγμα αίματος για επαναπροσδιορισμό της ομάδας αίματος.

6. Ενημερώ νουμε το φύλλο νοσηλείας με όλα εκείνα που συνέβησαν στον άρρω -

στο καιτις νοσηλευτικές ενέργειες που εφαρμόσαμε.


1. Τι είναι η μετάγγιση αίματος καιτιγνω ρίζετε για την εθελοντική αιμοδοσία;

2. Π οια είναι η νοσηλευτική φροντϊδα του αρρώστου που μεταγγίζεται

3. Τιγνωρίζετε για τις επιπλοκές από τη μετάγγιση αίματος καιπώ ς ανrιμετω πίζoνrαι

97

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10 :46


14. Κ α τ α κ λ ί σ ε ις

Ο ικατακλίσεις προϋπήρχαν από την εποχή τω ν Φ αραώ καιαναφέρονται από τον Ιπ-

αοκράτη, Λ ίστερ, Π αστέρ, ενώ συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

Η πρόληψη τω ν κατακλίσεω ν αποτελεί δείκτη ποιοτικής νοσηλευτικής φροντί-

δας.

Σύμφωνα με την Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για τα έλκη στις Η Π Α , ω ς κα-

τάκλιση ορίζεται η εντοπισμένη περιοχή νέκρω σης του ιστού, επειδή συμπιέζεται

για παρατεταμένη χρονική περίοδο μεταξύ οστέινης προεξοχής καιεξω τερικής επι-

φάνειας, όπω ς είναιτο κρεβάτι ή η πολυθρόνα. Η παρατεταμένη εξω τερική πίεση

που ασκείται στο δέρμα προκαλεί θρόμβωση τω ν τριχοειδώ ν, διακοπή της μικροκυ-

κλοφορίας και παρεμπόδιση προς και από τους ιστούς διακίνησης θρεmικώ ν ου-

σιώ ν καιάχρηστω ν προϊόντω ν μεταβολισμού, με αποτ λεσμα ανοξία καινέκρω ση τω ν

ιστών της περιοχής.

Ο ιπαράγοντες που συμβάλλουν στην ανάmυξη κατακλίσεω ν είναι

α) εξω τερικοί (πίεση, διατμηματική δύναμη τριβής, υγρασία)

β) εσω τερικοί (ακινησία, κακή διατροφή, προχω ρημένη ηλικία, διανοητική κα-

τάσταση, αυξημένη θερμοκρασία, αρτηριακή πίεση, υποκείμενη νόσος, ψυχολογικοί

έλλειψη αισθητικότητας).

Α ξίζει να προσεχθεί ότι όσο πιο υψηλή πίεση ασκείται τόσο μεγαλώ νει η πίεση

πάνω στην οστέινη προεξοχή, με αποτέλεσμα η νέκρω ση ιστώ ν να ξεκινά εσωτερι-

κά και βαθμιαία να φθάνει προς την επιφάνεια του δέρματος, γεγονός που καθυ-

στερεί πολλές φορές τη θεραπεία.

Ο ικατακλίσεις μπορεί να εμφανιστούν σε λίγες ημέρες, αν υγιής άνθρω πος ξαφ-

νικά ακινητοποιηθεί λόγω ατυχήματος ή ασθένειας.

Η διατμηματική δύναμη εμφανίζεται όταν τοποθετούμε τον άρρωστο σε καθιστική

ή ημικαθιστική θέση χω ρίς υποστήριξη, με αποτέλεσμα να ολισθαίνει το σώμα του

προς το κάτω μέρος του κρεβατιού.

Α ποφεύγεται επίσης και η τριβή, όταν μετακινούμε άρρωστο κλινήρη.

Η υγρασία πενταπλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης κατακλίσεω ν. Χ ρειάζεται

προσοχή στη φροντίδα αρρώ στω ν με ακράτεια ούρω ν ή κοπράνω ν, σε αρρώ στους με

εφιδρώ σεις, σε αρρώ στους που έχουν υποστεί κακώσεις του νω τιαίου μυελού, οι

98

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 99


οποίοι δύσκολα αλλάζουν θέση καιαρρώ στους που έχουν μειω μένη αισθητικότητα.

Η ακινησία, προλαμβάνεται με συχνή αλλαγή θέσης του αρρώ στου και υποστή-

ριξη τω ν σημείω ν πίεσης με μαξιλάρια, σιλικόνη και άλλα επιθέματα. (εικ. 14)

+

ικ. 14 Υ λ ι κ ά π ο υ τ ο π ο θ ε τ ο ύ ν τ α ι σ τ ο σ ώ μ α τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ γ ι α π ρ ό λ η ψ η κ α τ α κ λ ί σ ε ω ν .

Ο ι άρρω στοι γίνονται πιο ευάλω τοι στην ανάmυξη κατακλίσεω ν, όταν δε λαμ-

βάνουν από το διαιτολόγιό τους επαρκώς αμινοξέα, θερμίδες, βιταμίνες καιάλατα.

Ειδικά δεοιυπερήλικες που έχουν χαμηλή αρτηριακή πίεση καιπάσχουν από νεοπλά-

σματα, νευρολογικές, ορθοπεδικές ή κυκλοφορικές παθήσεις, αναιμίες, σακχαρώδη

διαβήτη, παχύσαρκοι λιπόσαρκοι καιοικωματώ δεις άρρωστοι

Το ψυχολογικό stress φαίνεται τέλος, ότισυμβάλλει στη δημιουργία κατακλίσεω ν.

Ο ι θέσεις που αναmύσσονται συνήθω ς κατακλίσεις είναι εκεί όπου υπάρχουν

οστέινες προεξοχές στο δέρμα π.χ. ιερή χώ ρα, γλουτοί ω μοπλάτη, αγκώνες, σφυρά,

mέρνες, ινίο, αυτιά.

Η κλινική εικόνα τω ν κατακλίσεω ν χω ρίζεται σε

τέσσερα στάδια (ταξινόμηση Shea).

Σ τ ά δ ι ο Ι (εικ. 15)

- ερυθρότητα δέρματος που δεν υποχω ρεί μετά

15' σε αλλαγή θέσης

- πόνος στην πάσχουσα περιοχή

- δέρμα χω ρίς πληγή Εικ. 15 Α Π Ο χ Ρ ω μ α τ ι σ μ ό ς δ έ ρ μ α τ ο ς .

99

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο Ο


Σ' αυτό το στάδιο η εξέλιξη είναιαναστρέψιμη. Σημαντική είναιη έγκαιρη παρατή-

ρηση και η σωστή νοσηλευτική φροντίδα. Π λήρης θεραπεία γίνεταισε 5 - 1Ο ημέρες.

Στάδιο 11 (εικ. 16)

- καταστροφή μερικού πάχους

στιβάδω ν του δέρματος

- σκοτεινόχρω μο δέρμα (κατά

την αποσυμπίεση δεν εξαφανίζεται

το χρώ μα του δέρματος).

- Εκδορά δέρματοςκαιφυσαλίδες.

Μ ε κατάλληλη ιατρονοσηλευτι-

κή φροντίδα, θεραπεύεται

Στάδιο 11 (εικ. 17)

- πλήρης καταστροφή στι-

βάδω ν του δέρματος (επιδερμί-

δας - χόριο υ - υποδόριου)

- το έλκος επεκτείνεται στο

υποδόριο λίπος και έχειστοιχεία

φλεγμονής και μόλυνσης τω ν

μυών.

Στάδιο ιν (εικ. 18)

- Β αθιά επέκταση του έλκους. Υ -

αάρχει επικοινωνία οστού καιέλκους.

- εμφάνιση μόλυνσης, δυσοσμίας,

πύου και νέκρω σης ιστώ ν.

Επιπλοκές κατακλίσεων

• η σήψη κυρίως πι και ιν σταδίω ν

• χρόνια οστεομυελίτιδα

• σηmική αρθρίτιδα

• αναιμία

• συρίγγια

ΕΙΚ . 16 Ε π ι φ α ν ε ι α κ ό έ λ κ ο ς .

Π ηγή : Διατριβή Ε . Μ παλτζή - Ο ικονομοπούλου.

Εικ. 17 Κ α τ α σ τ ρ ο φ ή δ έ ρ μ α τ ο ς χ ω ρ ίς σ χ η μ α τ ι σ μ ό σ π η λ α ί ο υ .

Εικ. 18 Κ α τ α σ τ ρ ο φ ή δ έ ρ μ α τ ο ς μ ε σ χ η μ α τ ι σ μ ό σ π η λ α ί ο υ .

100

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο 1


Η θεραπεία εστιάζεται στ χειρουργική αφαίρεση τω ν νεκρωμένω ν ιστώ ν, στη δια-

τήρηση καθαρού τραύματος, επαρκή θρέψη και χορήγηση φαρμάκω ν. Τελευταία

χρησιμοποιείται η καλλιέργεια επιδερμικού μοσχεύματος καιη ηλεκτρική διέγερση.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

~ Π ρώ το μέλημα είναιη συχνή αλλαγή θέσης του αρρώ στου που είναικαι ο πιο

απλός τρόπος ανακούφισης από την πίεση, όλο το 24ω ρο.

~ Δώ στε ιδιαίτερη προσοχή σεαρρώ στους με καταστολή ή αρρώ στους που παίρ-

νουν ηρεμιστικά.

~ Τοποθετήστε κατάλληλα μαξιλάρια σε σημεία που πιέζεται το σώμα.

~ Α ποφύγετε την τριβή καιδιατμηματική πίεση κατά τη φροντίδα τω ν αρρώστω ν

Ο ιάρρω στοι δεν σύρονται για την μετακίνησή τους αλλά ανυψώ νονται με συ-

γκεκριμένες τεχνικές.

~ Τοποθετήστε υποστήριγμα στα πόδια, όταν ο άρρω στος είναισε καθιστική ή

ημικαθιστική θέση.

~ Α ποφύγετε σφιχτούς επιδέσμους και ιμάντες για συγκράτηση του αρρώστου

και κρίκους στους αγκώνες και στις πτέρνες.

~ Τα σεντόνια πρέπει να είναι καθαρά καιτεντω μένα.

~ Ό ταν το δέρμα τρίβεται ή πιέζεται σε σκληρά αντικείμενα (π.χ. σκω ραμίδα,

γύψινος επίδεσμος) βάζουμε βαμβάκι ή χρησιμοποιούμε στα σημεία πίεσης

αφρολέξ ή σιλικόνη καιτοποθετούμε στρώματα αέρος, ακόμη και ειδικά κρε-

βάτια.


1. Π οιες οιδιαφορές πρώ του Ι καιτέταρτου ιν σταδίου κατακλίσεων;

2. Α ναφέρετε συνήθεις επιπλοκές κατακλίσεω ν.

3. Τι περιλαμβάνει η νοσηλευτική φροντίδα κατακλίσεω ν;

101

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο


15. Ρ α δ ιο ϊ σ ό τ ο π α

Τα ραδιοϊσότοπα είναι άτομα ενός στοιχείου που έχουν τις ίδιες χημικές ιδιότητες,

αλλά διαφορετικές φυσικές ιδιότητες.

Τα ραδιοϊσότοπα εκπέμπουν την ακτινοβολία γ, την α καιτη β, οιοποίες, όταν

εισέρχονται στον οργανισμό, δημιουργούν το φαινόμενο του ιονισμού. Ο ιονισμός

προκαλεί μια σειρά από χημικές καιβιολογικές αντιδράσεις, οιοποίες έχουν βλαmική

επίδραση στους ζω ικούς ιστούς. Τα νεοπλασματικά κύτταρα είναι περισσότερο ευ-

αίσθητα στην ακτινοβολία, σε σχέση με τα ώ ριμα κύτταρα. Μ ερικές μορφές νεοπλα-

σματικών κυττάρω ν νεκρώ νονται τελείω ς, ενώ οι βλάβες τω ν ώ ριμω ν κυττάρω ν ε-

πανορθώ νονται μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα.

Ο άνθρω πος είναιεκτεθειμένοςσεφυσική καιτεχνητή ραδιενέργεια του περιβάλλοντος.

Κ ύριεςφυσικέςπηγές είναιη κοσμική ακτινοβολία, ο αέρας, το έδαφος καιο ίδιος ο οργα-

νισμός. Τεχνητές πηγές είναικυρίω ς οιιατρικές εξετάσεις με ακτίνες Χ , η τηλεόραση, οι

δοκιμές ατομικών βομβώ ν καιτα αεροπορικά ταξίδια. Η ραδιορύπανση μπορείνα φτά-

σειστον άνθρω πο, όχιμόνο άμεσα, αλλά καιέμμεσα, μετον αέρα, το νερό καιγενικά με

τα τρόφιμα (ψάρια , γάλα κ.ά , από περιοχή με ραδιορύπανση). Επιτρεπτή δόση α-

κηνοβολίας, που δενπροκαλείβλάβεςστονοργανισμό, είναι100χιλιοστάτηςμονάδας

Rem.

Ο κίνδυνος από την ακτινοβολία εξαρτάται από την ποσότητα που α απορροφη-

θεί σε συνδυασμό με το ρυθμό ακτινοβόλησης, από το είδος της ακτινοβολίας και

από το είδος του ιστού που ακτινοβολείται Κ ινδυνεύουν κυρίω ς: 1.Το δέρμα. Μ πορεί

να αναmυχθεί καρκίνος. 2. Ο ιγεννητικοί αδένες. Μ εγάλες δόσεις μπορεί να προκα-

λέσουν στείρωση. 3. Το αιμοποιητικό σύστημα. Μ πορεί να αναmυχθεί λευχαιμία. 4.

Τα μάτια. Π ροκαλεί βλάβη τω ν φακώ ν στα μάτια. 5. Το έμβρυο. Ιδιαίτερα τις έξιπρώ-

τες εβδομάδες που γίνεται η μεγαλύτερη οργανογένεση, η ιονίζουσα ακτινοβολία

μπορεί να προκαλέσει συγγενείς ανω μαλίες ή και θάνατο του εμβρύου.

α . Χ ρ ή σ η .

Τα ραδιοϊσότοπα χρησιμοποιούνται στην ιατρική: α) για διαγνω στικού ς σκοπούς (α-

ξιολόγηση της λειτουργίας διαφόρω ν οργάνω ν , ανίχνευση ανατομικών ανω μαλιώ ν τω ν

οργάνω ν κ.ά), β) για θεραπευτικούς σκοπούς (για την αποκατάσταση της φυσιολογι-

κής λειτουργίας ενός οργάνου καιγια την καταστροφή τω ν καρκινικών κυττάρω ν).

102

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο 3


Χ ορηγούνται ενδοφλέβια, από το στόμα ή εισάγονται μέσα σε διάφορες κοιλότητες

(ενδοκοιλιακά), π.χ. στην υπεζω κοτική και στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Τα ραδιοϊ-

σότοπα που χρησιμοποιούνται συχνότερα είναι το τεχνίτιο, το ιώ διο, το κοβάλτιο.

β .


~ Ενημέρω ση του αρρώ στου για τη φύση, το σκοπό καιτις παρενέργειες από την

εφαρμογή ραδιοϊσοτόπου.

~ Διδασκαλία του αρρώστου για το τι πρέπει να κάνει σε κάθε περίmωση ε-

φαρμογής ραδιοϊσοτόπου.

~ Η θική υποστήριξη , επειδή θα βρεθεί για ένα χρονικό διάστημα απομονω -

μένος. Μ ικρός αριθμός επισκεmών καιπεριορισμένος ο χρόνος επισκεmηρίου.

~ Τοποθέτηση πινακίδας στην πόρτα του θαλάμου, όπου θα αναγράφεται η πε-

ριοχή εφαρμογής, το είδος και η δόση του ραδιοϊσοτόπου.

~ Το προσω πικό πρέπει να κάνει χρήση του μετρητή ραδιενέργειας.

~ Π ροσοχή για διαρροή διαλύματος από το σημείο εισαγω γής του ρα-

διοϊσοτόπου. (δεν πρέπει να αγγίξει κανείς τη ραδιενεργό ουσία. Ειδοποιείται

αμέσω ς το τμήμα ραδιοϊσοτόπω ν).

~ Τα απεκκρίματα φυλάσσονται σε ειδικά δοχεία. Ο χειρισμός τους πρέπει να

γίνεται με γάντια.

~ Σε περίmω ση απόχρεμψης γίνεται έλεγχος για ραδιενέργεια. Τα πτύελα φυ-

λάσσονται από το φόβο μήπω ς υπάρχει επικοινω νία μεταξύ υπεζω κότα και

βρόγχω ν. Φ ροντίδα στόματος με ήπια αντισηmικά.

~ Α ντιμετώ πιση παρενεργειώ ν και επιπλοκώ ν από την ακτινοβολία, όπω ς:

• Ν αυτία και έμετος. Χ ορηγούνται αντιεμετικά σύμφωνα με την ιατρική οδηγία.

• Διάρροια. Α ντιμετω πίζεται με αντιδιαρροϊκό φάρμακο και ειδική δίαιτα.

• Α ντιδράσεις από το δέρμα. Εφαρμόζονται στην ακτινοβολημένη περιοχή κρέ-

μες ουδέτ ρες σύμφωνα με την ιατρική εντολή.

• Κ αταστολή του μυελού τω ν οστώ ν. Π ροστατεύεται ο άρρω στος από λοιμώ ξεις

καιτραυματισμούς. Σε περίmωση αιμορραγίας ή λοίμω ξης μεριμνούμε για την κα-

τάλληλη αντιμετώ πισή τους.


1. Τι είναι ραδιοϊσότοπα και πού χρησιμοποιούνται

2. Π οια είναι η νοσηλευτική φροντίδα τω ν αρρώστω ν με εφαρμογή ραδιοϊσοτόπω ν;

103

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:46

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο


16.

Π όνος

Ο πόνος είναιυποκειμενικό συναίσθημα κατά το οποίο το άτομο εκδηλώνει δυσφορία

προφορική , μη προφορική ή καιτα δύο μαζί Η αντίδραση του ατόμου στον πόνο ε-

πηρεάζεται από παράγοντες, όπω ς: εμπειρίες ζω ής, άγχος, προηγούμενη εμπειρία

πόνου, κοινωνικο-πολιτισμικοί παράγοντες, κόπωση, επίδραση του περιβάλλοντος του

Ν οσοκομείου, στρεσσογόνοι παράγοντες, ηλικία, επίπεδο μόρφω σης και οικογενει-

ακό περιβάλλον.

+

α. Τύποι πόνου.

1) Ο ξύς είναι ο πόνος που εμφανίζεται συνήθω ς αιφνίδια, δε διαρκεί πάνω από

3 μήνες και οι επώδυνες περιοχές γενικά αναγνω ρίζονται καλά. Το άτομο με οξύ

αιφνίδιο πόνο εμφανίζει συνήθω ς ταχυκαρδία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και

εφίδρωση.

2) Χ ρόνιος είναι ο πόνος που μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια ή ύπουλα, επιμένει

πάνω από 3 μήνες καιοιεπώδυνε ς περιοχές δεν αναγνω ρίζονται καλά από το άτομο.

Ο χρόνιος πόνος χαρακτηρίζεται από αϋπνία, άγχος, επιθετικότητα, απώλεια εμπι-

στοσύνης στο υγειονομικό προσωπικό, μείω ση τω ν ενδιαφερόντω ν και απομόνω ση

από τους φίλους.

Ο πόνος ανάλογα με την προέλευσή του διακρίνεται σε σπλαχνικό και σωματικό.

Ο σπλαχνικός πόνος προέρχεται από τα εσω τερικά όργανα. Ο σωματικός πόνος προέρ-

χεται από το δέρμα, τον υποδόριο ιστό, τους μυς καιτα οστά. Το άτομο με σωματικό

πόνο μπορεί να εντοπίσειτον πόνο, ενώ στο σπλαχνικό πόνο η εντόπιση είναιδύσκολη.

β. Εκτίμηση του πόνου.

Η εκτίμηση του πόνου μπορεί να γίνει με διαβαθμισμένες κλίμακες έντασης του

πόνου, όπω ς είναι η κλίμακα Mc Gill και η οmική αναλογική μέθοδος.

Η οmική αναλογική μέθοδος είναι πιο αγαπητή στους αρρώ στους. Κ ατ' αυτή

χρησιμοποιείται μια ευθεία γραμμή σε λευκό χαρτί μήκους 1Ο εκ. που στο αριστερό

άκρο γράφει «καθόλου πόνος» καιστο δεξιό άκρο «ανυαοφορο;

αόνοτ;».

Ζητείται α-

πό τον άρρωστο να σημειώ σει με μολύβι σε ποιο σημείο της γραμμής αντιστοιχεί ο

πόνος.

104

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο 5


ο

1

2

3

4

5 6 7 8 9

10

Κ αθόλ υπόνος Α νυπόφ ροςπόνος

Στην εκτίμηση του χρόνιου πόνου προστίθεται και το ιστορικό πόνου ή ερω τη-

ματολόγιο. Τα δεδομένα στο ερωτηματολόγιο μπορεί να είναι

> - Δημογραφικά στοιχεία.

> - Έ ννοια του πόνου για τον άρρω στο.

> - Π αράγοντες που αυξάνουν ή μειώ νουν τον πόνο.

> - Ιστορικό ψυχικής νόσου.

> - Ιστορικό πόνου.

> - Μ έτρα που χρησιμοποιήθηκαν για την αντιμετώ πιση του πόνου.

+

Η ανακούφιση του πόνου αποτελεί μια σημαντική νοσηλευτική πράξη. Σ κ ο π ο ί τ η ς

φ ρ ο ν τ ί δ α ς τ ο υ π ό ν ο υ ε ί ν α ι:

• Α νακούφιση του πόνου.

• Α ντιμετώ πιση τω ν συνεπειώ ν του πόνου.

• Διδασκαλία του αρρώστου καιτης οικογένειας, όταν ο άρρω στος θα συνεχίσει

την αναλγητική θεραπεία στο σπίτι

γ . Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α .

Ό ταν ένα άτομο αναφέρει ότι πονά, είναι πολύ σημαντικό πριν από κάθε ενέργεια

να γίνεται μια γρήγορη εκτίμηση. Ν α συγκεντρώνονται τα δεδομένα για την ένταση,

την εντόπ ση, τη διάρκεια (συνεχής ή διακοπτόμενος), την πρώ τη εμφάνιση, την πι-

θανή αιτία του πόνου καιτους ανακουφιστικούς παράγοντες.

Η ένταση του πόνου πρέπει να εκτιμάται τουλάχιστο μια φορά σε κάθε ω ράριο

(πρωϊνό, απογευματινό, νυκτερινό).

Η ανακούφιση από τον πόνο γίνεται με φαρμακευτική και μη φαρμακευτική

αγωγή. Το άγχος ίναι ένας παράγοντας που μπορεί να αυξήσει ή να ελαττώσει

τον πόνο. Η μείωσή του είναι σημαντική για την ανακούφιση από τον πόνο. Η ε-

μπιστοσύνη στη σχέση νοσηλευτή-αρρώστου βοηθά στην ανακούφιση από τον

πόνο. Ό ταν ο άρρω στος γνω ρίζει πως ο νοσηλευτής πιστεύει ότιπραγματικά πονά-

ει αισθάνεται ανακούφιση που μπορεί να εκφρ σει τον πόνο του σε κάποιον. Ο

105

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο


πόνος πρέπει να αναφέρεται στα πρώ ιμα στάδιά του για καλύτερη αντιμετώ πισή

του.

- α βελονισμός επίσης χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από τον πόνο. Ε -

ναι μια αρχαία μέθοδος θεραπείας. Μ ικρές βελόνες εισάγονται και οδηγούνται σε

ειδικά σημεία του σώματος ανάλογα με την εντόπιση καιτον τύπο του πόνου. Ερε-

θίζουν ίνες μεγάλης διαμέτρου καισταματούν τον πόνο. Δεν είναι γνω στό αν παίζει

ρόλο ο ψυχικός παράγοντας και η υποβολή στην αποτελεσματικότητα της θερα-

πείας.

- α

Διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθισμός επίσης είναι μέθοδος αντιμετώ πισης του

πόνου. Επιτυγχάνεται με διαδερμική εφαρμογή ηλεκτρικού ρεύματος ορισμένης συ-

χνότητας, εφαρμογής και έντασης σε ορισμένα σημεία του σώματος.

- Τεχνικές χαλάρω σης οηθούν στην ανακούφιση από τον πόνο (γιόγκα , ύπνω -

ση, μουσικοθεραπεία).

Φ α ρ μ α κ ε υ τ ι κ ή α γ ω γ ή .

• Μ η οπιοειδή. Τα πιο γνω στά φάρμακα της κατηγορίας είναιη ασπιρίνη καιη πα-

ρακεταμόλη. Η χορήγηση της ασπιρίνης συνιστάται να γίνεται μετά από φαγητό

γιατί ερεθίζει το γαστρικό βλεννογόνο.

Τα μη οπιοειδή αναλγητικά πρέπει να δίνονται

~ Σε τακτά χρονικά διαστήματα.

~ Σε σω στή δόση.

~ Μ όνα τους ή σε συνδυασμό με οπιοειδ .

~ Ν α παρακολουθείται ο άρρω στος για εμφάνιση παρενεργειώ ν .

• απιοειδή . Στα οπιοειδή φάρμακα ανήκουν η μορφίνη , σκοπολαμίνη κ.ά . Α νεπι-

θύμητες ενέργειες της μορφίνης είναι η δυσκοιλιότητα, η υπνηλία, η επίσχεση ού-

ρω ν, η ναυτία και ο έμετος. Χ ορηγούνται από το στόμα ή παρεντερικά. Στους αρ-

ρώστους που βρίσκονται στο τελικό στάδιο του καρκίνου χορηγούνται μεγάλες δό-

σεις οπιοειδώ ν φαρμάκω ν επειδή ο πόνος αυξάνεται με την εξέλιξη της νόσου ή

αποκτά ανοχή στην αναλγησία.

Για την αντιμετώ πιση του μετεγχειρητικού πόνου καιτου χρόνιου πόνου αποτε-

λεσματική είναι η επισκληρίδια ή η υπαραχνοειδής έγχυση οπιοειδώ ν ή τοπικών α-

ναισθητικών. (εικ. 19)

106

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο 7


Εικ. 19 Τ ο π ο θ έ τ η σ η ε π ισ κ λ η Ρ ι δ ίο υ κ α θ ε τ ή ρ α .

+


. Τι είναι ο πόνος;

2. Π οιους τύπους πόνου γνω ρίζετε;

3. Π ώ ς αντιμετω πίζεται ο πόνος;

4. Π οιες είναι οισω ματικές καιοιψ υχολογικές επιmώσεις του πόνου;

Δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ ε ς

- Κ ατά την πρακτική σας άσκηση στο νοσοκομείο μελετήστε ένα περιστατικό αρ-

ρώ στου με πόνο και εκτιμήστε τον με την οmική αναλογική μέθοδο. Γράψτε τη

νοσηλευτική φροντίδα του συγκεκριμένου αρρώ στου όσον αφορά τον πόνο και

συζητήστ το στην τάξη.

107

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο 8


17. Π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή κ α ι Μ ε τ ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή

Φ ροντϊδα

τ ο υ Α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή ε τ ο ιμα σ ί α τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Μ ε τη σω στή προεγχειρητική ετοιμασία του αρρώ στου προλαβαίνουμε τις μετεγχει-

ρητικές επιπλοκές και επιταχύνουμε την αποκατάστασή του.

Η προεγχειρητική ετοιμασία περιλαμβάνει τη:

α . Γ ε ν ικ ή π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή ε τ ο ιμα σ ία .

Ψ υχολογική ετοιμασία. Η χειρουργική επέμβαση προκαλεί στρες στον άρρω στο.

Ό σο πιο έντονο είναι το στρες, τόσο περισσότερο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά

τον οργανισμό του αρρώ στου πριν, κατά και μετά την επέμβαση. Ά λλοιπαράγοντες

που προκαλούν στρες είναι η αναισθησία, το άγνω στο περιβάλλον του χειρουργείου,

τα οικογενειακά προβλήματα και ο πόνος.

Ο ινοσηλευτές καλούνταινα προσφέρουν βοήθεια στον άρρω στο με σεβασμό καιεν-

διαφέρον. Π ολλοίεξω τερικεύουντα συναισθήματά τουςμε μεγαλύτερη ευκολία στο νοση-

λευτή από ό,τιστουςσυγγενείςτους. Γι αυτό ο νοσηλευτής πρέπει να κερδίσειτην εμπι-

στοσύνη του αρρώ στου. Α υτόθα το πετύχει όταν δίνειλογικέςπληροφορίες καιεξηγήσεις

στονάρρω στο καιεφαρμόζειτιςνοσηλευτικέςτεχνικέςμεδεξιοτεχνία καιαυτοπεποίθηση.

Φ υσική προετοιμασία. Η καλή θρέψη καιη ενυδάτω ση στην προεγχειρητική περίοδο

βοηθά τον άρρω στο να αντιμετω πίσειτο μετεγχειρητικό αρνητικό ισοζύγιο αζώτου καιτην

ελλιπή σίτιση τω ν πρώτω ν μετεγχειρητικών ημερώ ν χω ρίς σοβαρές συνέπειες. Ο άρρω-

στος με κακή θρέψη έχειμικρή αντοχή στο χειρουργικό στρες καιείναιεπιρρεπής στις

λοιμώ ξεις εξαιτίας της μειω μένηςαντίστασηςτου οργανισμού. Είναιεπιρρεπής στο shock

καιτην αιμορραγία εξαιτίαςτης υποπρω τεϊναιμίας. Η επούλω ση τουτραύματοςκαθυστερεί

από τη μειω μένη πρόσληψη πρωτεϊνών καιβιταμίνηςC, προεγχειρητικά διορθώνεται κά-

θευδατοηλεκτρολυτική διαταραχή, χορηγείταιυπερθερμιδική μεπερίσσεια βιταμινώνδια-

τροφή καιγίνεταιμετάγγιση αίματος, αν υπάρχει αναιμία.

Τα ηλικιω μένα άτομα μετεγχειρητικά παρουσιάζουν εύκολα αφυδάτω ση καιβρα-

δύτερο ρυθμό επούλω σης στις τραυματικές βλάβες. Χ ρόνιες ασθένειες του αναπνευ-

στικού καιτου κυκλοφορικού συστήματος επιβαρύνουν τη μετεγχειρητική κατάστα-

ση και πρέπει να αντιμετω πίζονται προεγχειρητικά.

108

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 Ο


Α νο άρρω στος παίρνει φάρμακα, όπω ς κορτικοειδή, αντιβιοτικά, διουρητικά και

αντιπηκτικά, λαμβάνονται υπόψη και κρίνεται αν πρέπει να συνεχισθούν ή όχι

Η λειτουργία του εντέρου πρέπει να ρυθμίζεται καλά πριν από την επέμβαση.

Π ροτιμότε ο είναι να ρυθμιστεί με την κατάλληλη δίαιτα και όχι με ισχυρά κα-

θαρτικά που προκαλούν υδατοηλεκτρολυτικές διαταραχές.

Διαγνω στικές εξετάσεις. Ο ιγενικές διαγνω στικές εξετάσεις γίνονται σε όλουςτους

αρρώ στους που πρόκειται να χειρουργηθούν. Α υτές είναι

• Η γενική αίματος, ταχύτητα καθίζησης ερυθρών, χρόνος προθρομβίνης, ομά-

δα Rhesus, αυστραλιανό αντιγόνο, HIV, Wasserman, VDRL.

• Ο υρία, σάκχαρο, ηλεκτρολύτες.

• Η ακτινογραφία θώ ρακα .

• Η γενική ούρων.

• Το ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Α νάλογ με την περίmωση ακολουθούν καιοιειδικές εξετάσεις.

Μ ετά την οριστική απόφαση για την εγχείρηση του αρρώ στου καλείται ο αναι-

σθησιολόγος για την προεγχειρητική εκτίμηση του αναπνευστικού καικυκλοφορικού

συστήματος.

Γραmή συγκατάθεση. Π ριν από κάθε χειρουργική επέμβαση απαιτείται γραmή

συγκατάθεση του αρρώ στου ή τω ν συγγενώ ν του. Υ πάρχει ειδικό έντυπο όπου ο α-

σθενής υπογράφει αφού ενημερωθεί από το γιατρό. Α ν πρόκειται για ανήλικο ασθε-

νή ή ασθενή σε κωματώ δη κατάσταση, υπογράφει μέλοςτης οικογένειας. Σε επείγουσες

επεμβάσεις, όπου κρίνεται η ζω ή του αρρώστου, η εγχείρηση γίνεται χω ρίς άδεια.

β .

Τ ο π ι κ ή π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή ε τ ο ιμα σ ία .

Σκοπός της τοπικής προεγχειρητικής ετοιμασίας είναι η κατά το δυνατόν απαλλαγή

του δέρματος από μικρόβια, χω ρίς να προκληθεί ερεθισμός ή λύση. Α ν κατά λάθος

προκληθεί εκδορά του δέρματος, αναφέρεται στο χειρούργο πριν την επέμβαση.

Η ατομική υγιεινή του αρρώ στου είναι απαραίτητη την παραμονή της επέμβα-

σης και περιλαμβάνει

• Λ ουτρό καθαριότητας.

• Λ ούσιμο κεφαλής.

• Φ ροντίδα στόματος καινυχιώ ν.

Α ν ο άρρωστος είναι περιπατητικός, αφού του δώ σουμε ορισμένες πληροφορίες

109

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


καιτου εξηγήσουμε τη σπουδαιότητα της ατομικής υγιεινής, φροντίζει μόνος του τον

εαυτό του. Α ν όμως άρρωστος είναι κλινήρης, οιπαραπάνω νοσηλευτικές ενέργει-

εςγίνονται από το νοσηλευτή στο κρεβάτι Στο τέλος γίνεται αποτρίχω ση του δέρματος

του εγχειρητικού πεδίου και τοπική αντισηψ ία.

γ . Τ ε λ ικ ή π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή ε τ ο ιμα σ ία .

Το βράδυ της προηγούμενης ημέρας επιδιώ κουμε την εξασφάλιση ήρεμου ύπνου με χορή-

γηση στονάρρωστο του κατευναστικούπου έδωσεεντολήο γιατρός. Ο νοσηλευτήςπροστα-

τεύειτον άρρω στο από παράγοντες που θα μπορούσαν να διαταράξουν τον ύπνο.

Δίνεται ελαφρά τροφή στον άρρωστο καιτο βράδυ μένει νηστικός.

Κ αθαρτικός υποκλυσμός γίνεται το προηγούμενο απόγευμα της επέμβασης με

σκοπό τον καθαρισμό του εντέρου. Το έντερο πρέπει να είναι απαλλαγμένο από το

περιεχόμενό του, ώ στε να μην υπάρχει ακούσια κένω ση στο χειρουργικό τραπέζι με

τη χορήγηση τω ν αναισθητικών φαρμάκω ν. Σε ειδικές περιπτώ σεις ετοιμασία ς ε-

ντέρου γίνονται περισσότεροι του ενός υποκλυσμοί και χορηγούνται καθαρτικά. Ο

νοσηλευτής παρακολουθεί τα αποτελέσματα και ενημερώνει το φύλλο νοσηλείας.

Π ριν από τη μεταφορά του αρρώστου στο χειρουργείο ο υπεύθυνος οσηλευτής,

που ετοιμάζει τον άρρω στο για το χειρουργείο, φροντίζει για τα εξής:

1. Ν α τον ντύσει με τα ειδικά ρούχα για το χειρουργείο.

2. Ν α του αφαιρέσει δακτυλίδια και άλλα κοσμήματα που παραδίδονται στην

προϊσταμένη για φύλαξη.

3. Ν α φροντίσει για την κένω ση της ουροδόχου κύστης.

4. Ν α του χορηγήσει προνάρκω ση μισή ώ ρα πριν την εγχείρηση, αν υπάρχει οδη-

γία γιατρού.

5. Ν α ελέγξει καινα καταγράψει τα ζω τικά σημεία του αρρώ στου πριν και μετά

την προνάρκω ση.

6. Ν α συμπληρώ σει το φύλλο προεγχειρη-

τικής ετοιμασίας του αρρώστου.

Η μεταφορά του αρρώστου από το τμήμα

στο χειρουργείο και μετά την επέμβαση από

το χειρουργείο στο τμήμα γίνεται από το

προσωπικό με φορείο του χειρουργείου. (εικ.

20 )

110

Εικ. 20 Φ ο ρ ε ί ο μ ε τ α φ ο ρ ά ς α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


δ . Μ ε τ ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Η μετεγχειρητική φροντϊδα του αρρώ στου αρχίζει μετά το τέλος της εγχείρησης και

τελειώ νει με την πλήρη αποκατάστασή του. Ο νοσηλευτής κατά τη μετεγχειρητική

περίοδο φροντϊζει τον άρρωστο με σκοπό:

• Ν α προλάβει τις επιπλοκές.

• Ν α τον ανακουφίσει από τον πόνο.

• Ν α διαπιστώ σει καινα ανrιμετω πίσει τις ανάγκες του.

• Ν α βοηθήσει τον άρρω στο να επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση.

Μ ετά το τέλος της επέμβασης ο άρρωστος μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης.

Η αίθουσα ανάνηψης είναι χώ ρος κατάλληλα εξοπλισμένος με όλα τα αντικείμενα

και τις συσκευές που χρειάζονται για την ανrιμετώ πιση πιθανώ ν επιπλοκώ ν, καθώ ς

επίσης και με εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Ο άρρωστος πα-

ραμένει στο χώρο αυτό μέχρι να συνέλθει από την αναισθησία και να στα-

θεροποιηθούν τα ζω τικά του σημεία.

Ε τ ο ιμα σ ία χ ε ιρ ο υ ρ γ ικ ο ύ κ ρ ε β α τ ιο ύ .

Ό ταν ο άρρωστος μεταφέρεται στο χειρουργείο, ετοιμάζεται το χειρουργικό κρε-

βάτι στο τμήμα , καθώ ς καιτο περιβάλλον του θαλάμου ανάλογα με την περίmω -

ση.

Ε π ισ τ ρ ο φ ή τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ α π ό τ ο χ ε ιρ ο υ ρ γ ε ίο .

Ό ταν επιστρέψει ο άρρωστος στο τμήμα, ο νοσηλευτής:

> - Φ ροντϊζει με άλλους δύο νοσηλευτές τη μεταφορά του αρρώ στου από το φορείο

στο κρεβάτι με ήπιε ς κινήσεις.

> - Τακτοποιεί τον άρρω στο στην κατάλληλη για κάθε περίmωση θέση. Συνήθεις θέ-

σεις που δίνονται στον άρρωστο είναι ύπτια με το κεφάλι γυρισμένο στο πλάι για

την πρόληψη εισρόφησης εμεσμάτω ν, καθιστική και ημικαθιστική.

> - Ελέγχει τα ζω τικά σημεία του αρρώστου. Ο έλεγχος τω ν ζω τικών σημείω ν γίνεται

συχνά τις πρώ τες μετεγχειρητικές ώ ρες και αναγράφoνrαι στο φύλλο νοσηλείας.

> - Ελέγχει το τραύμα μήπω ς αιμορραγεί Α υτό το βλέπει από τις εξω τερικές γάζες,

αν είναι λερωμένες με αίμα. Επίσης ελέγχει τις παροχετεύσεις, αν λειτουργούν

σω στά, και το επίπεδο συνείδησης του αρρώστου, για να εκτιμήσει τη γενική του

κατάσταση.

> - Μ ετράει καιαναγράφει στον πίνακα προσλαμβανόμενω ν και αποβαλλόμενω ν υ-

111

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48


γρών, το ποσό τω ν ούρων για την εκτίμηση της κατάστασης των νεφρών. (σχή-

μα 4)

> - Φ ροντίζει για την ανακούφιση του αρ-

ρώστου από τον πόνο (παυσίπονα σύμ-

φω να με την ιατρική οδηγία δίνονται

προσεκτικά μετεγχειρητικά).

> - Ενθαρρύνει τον άρρωστο να παίρνει

βαθιές αναπνοές, να βήχει να αλλάζει

συχνά θέση καινα κάνει ασκήσεις τω ν

κάτω άκρω ν.

> - Ελέγχει και παρακολουθεί την ν-

δοφλέβια έγχυση υγρών.

> - Τοποθετεί νεφροειδές, χαρτομάντηλα

καιτο κουδούνι κοντά στον άρρωστο.

> - Συμβουλεύεται και διεκπεραιώ νει τις

ιατρικές οδηγίες.

> - Ενημερώνει το δελτίο νοσηλείας και

συμπληρώνει το διάγραμμα.

+

''1'''

ι ; ι ι ι Ιι ΠR,

"

,~

. .~

•

"

'. .

;Ι, • ΙΙ! • ~1Γ Ii : ! : .. .. ! .. .. Ι: : -Ι Ι • "!ι • r •

•

Ii

ιΙ Ι Ι Ι Ι ο Ω :Ι : ,I.1ι1ι1.Ji Η Ο • ι:I.ιιι,iι

112

1[ t

Θ ρ έ ψ η τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Τις πρώ τες μετεγχειρητικές ημέρες

χορηγούνται ενδοφλέβια διαλύματα γλυ- Σχήμα 4

κόζης καιηλεκτρολυτώ ν. Α ποφεύγεται η χορήγηση μεγάλης ποσότητας υγρών για τον

κίνδυνο επιπλοκώ ν από το κυκλοφορικό σύστημα. Η προοδευτική θρέψη του αρρώ -

στου από το στόμα εξαρτάται από το είδος της επέμβασης καιτη γενική κατάσταση

του αρρώ στου. Χ ορηγούνται υγρά από το στόμα από την πρώ τη μετεγχειρητική η-

μέρα . Α ν όμως ο άρρω στος κάνει εμέτους ή έχει ρινογαστρικό καθετήρα η λήψη υ-

γρών από το στόμα καθυστερεί

Έ γ ε ρ σ η τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Σήμερα υπάρχει η τάση να σηκώ νεται ο άρρω στος από το κρεβάτι το πρώ το 24ω ρο

ή 48ω ρο απ την εγχείρηση , για την αποφυγή επιπλοκώ ν από:

~ το αναπνευστικό σύστημα,

~ το πεmικό σύστημα,

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


~ το κυκλοφορικό σύστημα ,

~ τη μείω ση του μετεγχειρητικού πόνου,

~ την ταχύτερη ανάρρω ση καιτη συντόμευση του χρόνου επιστροφής στην πλή-

ρη δίαιτα.

Η έγερση του αρρώστου μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα. Π ριν σηκω θεί ο άρ-

ρωστος από το κρεβάτι παίρνονται τα ζω τικά σημεία καιεπιβεβαιώ νεται η καλή γε-

νική του κατάσταση.

Α ν η έγκαιρη έγερση δεν είναι δυνατή, τότε γίνονται ασκήσεις στο κρεβάτι που

φέρνουν τα ίδια καλά αποτελέσματα με την έγκαιρη έγερση.

ε . Μ ε τ ε γ χ ε ιρ η τ ικ έ ς δ υ σ χ έ ρ ε ιε ς κ α ι ε π ι π λ ο κ έ ς

Μ ετεγχειρητικές δυσχέρειες.

1. Π όνος.

2. Δίψα.

3. Δυσφορία.

4. Ν αυτία - έμετος.

5. Δυσκοιλιότητα.

6. Επίσχεση ούρω ν.

Ο νοσηλευτής καλείται να βοηθήσει τον άρρωστο να απαλλαγεί από τα παραπά-

νω προβλήματα. Για να το πετύχει αυτό φροντίζει να:

• Δημιουργεί ήρεμο και άνετο περιβάλλον. Α φήνει τον άρρω στο να εκφράσει τις α-

νησυχίες του.

• Χ ορηγεί αναλγητικά.

• Τον τοποθετεί σε αναπαυτική θέση.

• Χ αλαρώ νει την περίδεση του τραύματος, αν είναι σφικτή.

• Ενθαρρύνει τον άρρω στο να παίρ ει βαθιές αναπνοές, για να αποβάλει το αναι-

σθητικό.

• Χ ορηγεί αντιεμετικά.

• Γυρίζει το κεφάλι του αρρώστου στο πλάι αν κάνει εμετό.

• Κ άνει συχνή αναρρόφηση από το ρινογαστρικό σωλήνα.

• Εφαρμόζει σωλήνα αερίω ν για 10-20 λεmά, αν χρειαστεί

• Α νοίγει τη βρύση ή ρίχνει χλιαρό νερό στο περίνεο, για τη φυσιολογική ούρηση.

• Ελέγχει τις παροχετεύσεις.

• Χ ορηγεί προοδευτικά τροφή, που αυξάνει τον περισταλτισμό του εντέρου.

113

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


Μ ετεγχειρητικές επιπλοκές.

Ο νοσηλευτής παρακολουθεί τον άρρω στο προσεκτικά, έτσιώ στε να εντοπίσει τυχόν

εμφάνιση επιπλοκής, γιατί όσο νω ρίτερα εντοπίσει το πρόβλημα, τόσο πιο αποτελε-

σματική είναι η αντιμετώ πιση. Κ υριότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές είναι

1) Κ αταπληξία ή shock. 2) Α ιμορραγία. 3) Φ λεβίτιδα-θρομβοφλεβίτιδα. 4) Λ ιπο-

θυμία. 5) Γαστροπληγία. 6) Α τελεκτασία. 7) Π αραλυτικός ειλεός. 8) Επιπλοκές από

το τραύμα.


1.Τιγνωρίζετε για την προεγχειρητική καιμετεγχειρητική φροντίδα ενός αρρώστου;

2. Π οιες είναι οικυριότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές;

114

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


18. Χ ε ιρ ο υ ρ γ ικ ό Τ ρ α ύ μα

Τραύμα είναι κάθε λύση της συνέχειας του δέρματος. Χ ειρουργικό τραύμα είναι η

τομή του δέρματος καιτω ν υποκείμενω ν ιστώ ν. Επούλωση είναιτο σύνολο τω ν διερ-

γασιώ ν που έχουν σκοπό την αποκατάσταση της συνέχειας του δέρματος.

Επομένω ς, για να επουλω θεί γρήγορα το τραύμα, χρειάζεται περιποίηση, ώ στε να

προλάβουμε τις μολύνσεις που επιβραδύνουν την επουλω τική προσπάθεια του οργα-

νισμού και καλή φυσική κατάσταση του αρρώστου.

Έ νας άλλος παράγοντας, που βοηθάει στην επούλω ση του τραύματος, είναιη κα

λή φυσική κατάσταση του οργανισμού του αρρώστου.

α . Π ε ρ ιπ ο ίη σ η τ ρ α ύ μα τ ο ς .

Η περιποίηση του τραύματος γίνεται από το γιατρό τις πρώ τες ημέρες και στη συ-

νέχεια αναλαμβάνει τις αλλαγές ο νοσηλευτής. Ετοιμάζονται όλα τα απαραίτητα υ-

λικά για την αλλαγή καιτοποθετούνται πάνω στο τροχήλατο. Α ντο τραύμα είναι δύ-

σοσμο, η αλλαγή γίνεται στην αίθουσα αλλαγώ ν.

Ενημερώνεται ο άρρωστος για η νοσηλεία και προστατεύεται από τους άλλους

αρρώ στους με παραβάν ή κουρτίνες.

Ο ιταινίες λευκοπλάστ ή ο ελαστικός επίδεσμος αφαιρούνται παράλληλα προς το

δέρμα. Για να αποκολληθούν εύκολα, χρησιμοποιούνται διαλυτικά αεροζόλ. Κ ατά την

περιποίηση του τραύματος απομακρύνονται νεκρω μένοι ιστοί παροχετεύονται υ-

γρά, που ενδεχομένω ς έχουν συλλεγεί καικαθαρίζεται η περιοχή με φυσιολογικό ορό

και αντισηmικό διάλυμα.

Ό ταν το ραύμα έχει σωλήνα παροχέτευσης, οιγάζες βρέχ νται εύκολα και υ-

πάρχει δυσοσμία. Ο νοσηλευτής αλλάζει τις εξω τερικές γάζες συχνά, για να αισθά-

νεται ο άρρω στος ευχάριστα. Α ν ο χειρουργός κόψει το σω ληνάκι της παροχέτευσης,

ο νοσηλευτής στερεώ νει το νέο άκρο του με καρφίτσα ασφαλείας. Το δέρμα γύρω α-

πό το τραύμα ερεθίζεται από τα υγρά της παροχέτευσης. Στις περιmώ σεις αυτές

χρησιμοποιούνται προστατευτικά βαζελινούχες γάζες κ.ά.

Η επίδεση του τραύματος γίνεται για:

1. Την προφύλαξη από μόλυνση.

2. Την αιμόσταση.

115

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48


3. Την απορρόφηση τω ν υγρώ ν του τραύματος.

4. Την ακινητοποίηση της περιοχής του τραύματος.

5. Την ανακούφιση του αρρώ στου.

β . Π ρ ό λ η ψ η μο λ ύ ν σ ε ω ν .

Για να αποφευχθεί η μόλυνση του τραύματος:

> - Π λένονται τα χέρια πριν και μετά τη νοσηλεία.

> - Χ ρησιμοποιείται αποστειρωμένο υλικό στις αλλαγές του τραύματος. (εικ. 21)

+

Εικ. 21 Α π ο σ τ ε ι ρ ω μ έ ν ο σ ε τ α λ λ α γ ή ς τ ρ α ύ μ α τ ο ς .

> - Π εριορίζεται η κίνηση καιτα ρεύματα αέρα στο θάλαμο κατά την αλλαγή του

τραύματος (ανοικτά παράθυρα, επισκεπτήριο, σκούπισμα κ.ά.).

> - Διατηρείται ο άρρωστος καθαρός καιτο τραύμα στεγνό.

> - Το ακάθαρτο υλικό από το τραύμα συγκεντρώνεται προσεκτικά και απορρί-

πτεται με ασφαλή τρόπο.

Π αρακολουθείται η λειτουργία τω ν παροχετεύσεω ν. Ο ιπαροχετεύσεις να βρί-

σκονται χαμηλότερα από το επίπεδο του τραύματος για τον κίνδυνο παλιν-

δρόμησης.

> - Τηρείται αυστηρά άσηmη τεχνική.

γ . Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α ε γ κ α υ μα τ ία .

Έ γκαυμα είναι η τοπική βλάβη τω ν ιστώ ν, που προκαλείται από την επίδραση δια-

116

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


φόρω ν μορφώ ν ενέργειας, υψηλής θερμοκρασίας, χημικών ουσιώ ν, ηλεκτρικού ρεύ-

ματος και ακτινοβολίας.

Η αντιμετώ πιση ενός εκτεταμένου εγκαύματος αποτελεί πολύπλοκο πρόβλημα,

γιατί πέρα από την τοπική βλάβη επιβαρύνεται ο οργανισμός με σοβαρές διαταρα-

χές. Σήμερα η αντιμετώ πιση τω ν αρρώστω ν με εκτεταμένα εγκαύματα πρέπει να γί-

νεται σε εξειδικευμένη μονάδα εγκαυμάτω ν.

Κ ατά την παραλαβή του αρρώστου στο τμήμα επειγόντω ν περιστατικώ , γίνεται

μια πρώ η κτίμηση της κατάστασης του εγκαυματία. Π εριγράφεται η πηγή ενέρ-

γειας που προκάλεσε το έγκαυμα, ο χώ ρος καιο χρόνος έκθεσης σε αυτή. Επίσης ε-

ρωτάται αν του προσφέρθηκαν πρώ τες βοήθειες, αν του έγινε αντιτετανικό ς ορός, η

ηλικία, το βάρος του και υπολογίζεται η έκταση της εγκαυματικής επιφάνειας.

Ο ισκοποί της νοσηλευτικής φροντίδας είναι

Ι. Η εξασφάλιση ανοικτού αεραγω γού.

2. Η διακοπή στην εξέλιξη του εγκαύματος.

3. Η μείωση του πόνου.

4. Η πρόληψη της μόλυνσης.

5. Η άμεση αποκατάσταση τω ν υγρώ ν καιτου όγκου του πλάσματος.

6. Η εξασφάλιση ψυχολογικής υποστήριξης.

Για την εξασφάλιση ανοικτού αεραγω γού τοποθετείται ενδοτραχειακός σω λήνας σε

εγκαύματα που εντοπίζονται στο πρόσωπο, το κεφάλι το λαιμό και εκείνα που έ-

γιναν σε κλειστό χώ ρο. Χ ορηγείται οξυγόνο.

- Για τη μείω ση του πόνου ορηγούνται οπιούχα αναλγητικά ή σε επιφανειακά ε-

γκαύματα μπορούν να τοποθετηθούν ψυχρές κομπρέσες.

- Για τη διακοπή της εξέλιξης του εγκαύματος αφαιρούνται τα κοσμήματα καιτα ρού-

χα, πριν σχηματιστεί το οίδημα και κολλήσουν στο τραύμα.

- Για την αποκατάστασ τω ν υγρώ ν φροντίζουμε ο άρρω στος να πάρει το μισό του

όγκου των υγρών που εκτιμήθηκε το πρώ το 8ωρο και το υπόλοιπο μισό στο επό-

μενο 16ω ρο. Τα ενδοφλέβια διαλύματα που χρησιμοποιού ται είναι Ringer's Lac-

tate, ισότονο διάλυμα NaCl 0,9%, πλάσμα, αίμα, δεξτράνη, διάλυμα δεξτρόζης 5%.

- Η φροντίδα του τραύματος αρχίζει αφού δοθεί η αγωγή για την πρόληψη του

shock. Ο πρώ τος καθαρισμός του τραύματος γίνεται στην αίθουσα επειγόντω ν πε-

ριστατικών και συνεχίζεται στην απομόνω ση.

Στην ανοικτή μέθοδο γίνεται

117

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


~ λύση της επιφάνειας με αντισηπτικό διάλυμα και αφαίρεση της εσχάρας.

~ Π αρακολούθηση για σημεία μόλυνσης καιοιδήματος.

~ Α υστηρή απομόνω ση του αρρώστου καινοσηλεία σεαποστειρωμένα σεντόνια.

Τα σκεπάσματα πρέπει να υποστηρίζονται με στεφάνη.

Στην κλειστή μέθοδο χρησιμοποιείται αποστειρωμένο επιδεσμικό υλικό καιη ε-

κτέλεση τω ν αλλαγώ ν γίνεται κάτω από άσηmες συνθήκες, όπω ς και στο χειρουργι-

κό τραύμα. Ο ιγάζες που τοποθετούνται στο έγκαυμα εμποτίζονται κάθ 2 ώ ρες σε

διάλυμα νιτρικού αργύρου 0,5% και συγκρατούνται με ελαστικό επίδεσμο. Η αλλα-

γή γίνεται μια φορά το 24ω ρο τις πρώ τες 6 ημέρες καιμετά 3 φορές τη μέρα. Ο ιαλ-

λαγές γίνονται

~ Μ ετά από χορήγηση παυσίπονου.

~ Α ρκετή ώρα πριν το φαγητό.

Τοπικά στο τραύμα τοποθετούνται αντιβιοτικές κρέμες.

- Ψ υχολογική υποστήριξη.

Ενθαρρύνεται ο άρρωστος να εξω τερικεύει τα αισθήματά του και δίνονται απα-

ντήσεις στις ερω τήσεις του. Π ροάγεται η αυτοεκτίμηση του αρρώ στου με τη βοή-

θειά του να παίρνει μέρος στη φροντίδα του. Εξασφαλίζεται περιβάλλον άνετο και

ευχάριστο και τέλος ενημερώνεται η οικογένεια του αρρώ στου για συμβουλευτικές

υπηρεσίες ανάλογα με τις ανάγκες.


1. Τι είναιτραύμα καιτιπεριλαμβάνει η περιποίηση του τραύματος;

2. Τι περιλαμβάνει η νοσηλευτική φροντίδα του εγκαυματία;

118

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48


19. Γ ε ν ικ ά κ α ι Ε ιδ ικ ά Μ έ τ ρ α Π ρ ο σ τ α σ ία ς

α π ό τ α Λ ο ιμώ δ η Ν ο σ ή μα τ α

α . Λ ο ιμώ δ η ν ο σ ή μα τ α .

Λ οιμώ δη ή μεταδοτικά νοσήματα είναι τα νοσήματα που οφείλονται σε ζω ντανούς

λοιμογόνους παράγοντες ή σε τοξικά προϊόντα τους, που μεταδίδονται σε ευαίσθη-

τα άτομα, είτε άμεσα από άνθρωπο ή

ζώ ο

μολυσμένο, είτε έμμεσα μέσω κάποιου

διαβιβαστή ή αντικειμένου.

Ο ικατηγορίες γ ε ν ικ ώ ν ν ο σ η λ ε υ τ ικ ώ ν μέ τ ρ ω ν ή προφυλάξεων, που αφορούν τα

λοιμώ δη νοσήματα, είναι 1)Π λήρης απομόνω ση, 2) προφυλάξεις αναπνευστικών λοι-

μώξεων, 3) Π ροφυλάξεις εντερικών λοιμώξεων, 4) Π ροφυλάξεις διασποράς

λοιμογόνου παράγοντα από το δέρμα καιτο τραύμα, 5) Π ροστατευτική απομόνω ση,

Α ναλυτικότερα, τα ε ιδ ι κ ά μέ τ ρ α σε κάθε κατηγορία, είναιτα παρακάτω :

1. Π λήρης απομόνω ση.

• Μ οναχικό δω μάτιο. Διατήρηση της πόρτας κλειστής.

• Μ άσκα, μπλούζα, γάντια για όσους μπαίνουν στο δω μάτιο.

• Π λύσιμο χεριώ ν πριν την είσοδο καικατά την έξοδο από το δω μάτιο.

• Μ ιας χρήσης υλικό απορρίmεται Το πολλαπλής χρήσης απομακρύνεται σε

διπλό σάκκο.

• Ο ιεπισκέmες ενημερώνουν τους νοσηλευτές πριν μπουν στο θάλαμο.

2. Π ροφυλάξεις αναπνευστικών λοιμώ ξεω ν.

• Π ροτιμάται μοναχικό δω μάτιο. Διατήρηση της πόρτας κλειστής. Μ πλούζα

και γάντια δεν είναι απαραίτητα.

• Μ άσκα για όσους μπαίνουν στο δω μάτιο.

• Π λύσιμο χεριώ ν μετά από κάθε επαφή με τον άρρωστο.

• Μ ιας χρήσης υλικό απορρίmεται Μ ολυσμένα αντικείμενα πολλαπλής χρή-

σης απολυμαίνονται

• Ενημέρωση νοσηλευτικού προσωπικού.

3. Π ροφυλάξεις για νοσήματα που μεταδίδονται από τον εντερικό σωλήνα.

• Δω μάτιο μοναχικό για παιδιά.

• Μ πλούζα, μάσκα δεν είναι απαραίτητα.

119

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 12Ο


• Γάντια για όσους έρχονται σ ' επαφή με τον άρρωστο, μολυσμένα αντικειμε-

να, απεκκρίσεις.

• Υ λικό μιας χρήσης απορρίπτεται Το πολλαπλής χρήσης καιτα μολυσμένα

αντικείμενα με ούρα και κόπρανα, ααολυμαίνονται


4. Π ροφυλάξεις διασποράς λοιμογόνου παράγoνrα από το δέρμα καιτο τραύμα.

• Π ροτιμάται μοναχικό δω μάτιο.

• Μ πλούζα, μάσκα, γάντια, πλύσιμο χεριώ ν για όσους έρχονται σε άμεση επαφή

με το τραύμα.

• Υ λικό μιας χρήσης απορρίmεται Π ολλαπλής χρήσης αντικείμενα απολυ-

μαίνoνrαι


5. Π ροστατευτική προφύλαξη - Α πομόνω ση.

• Δω μάτιο απαραίτητα μοναχικό.

• Μ πλούζα, μάσκα, γάντια, σε περιmώσεις που κρίνεται σκόπιμο.

• Π λύσιμο χεριώ ν πριν την είσοδο και μετά την έξοδο από το δω μάτιο.

• Υ λικό μιας χρήσης απορρίπτεται Το πολλαπλής χρήσης αποστειρώ νεται


6. Σω στός χειρισμός εκκριμάτω ν, απεκκριμάτω ν καιαίματος.

• Μ πλούζα, μάσκα, γάντια κατά την εκτέλεση νοσηλείας.

• Π λύσιμο χεριώ ν πριν και μετά την επαφή με τον άρρω στο.

• Α σφαλής αιμοληψίες και συλλογή εκκριμάτω ν σε αποστειρω μένα δοχεία.

Α ποστολή στο εργαστήριο.

• Χ ρήση δοχείω ν μιας χρήσης γι απεκκρίματα καιαπόρριψη αυτώ ν.


1. Π οια νοσήματ ονομάζονται λοιμώ δη ή μεταδοτικά;

2. Π οια είναιτα ειδικά μέτρα προστασίας από λοιμώ δη νοσήματα;

120

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

121


20. Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Α ρ ρ ώ σ τ ο υ

σ τ ο Τ ε λ ικ ό Σ τ ά δ ιο τ η ς Ζ ω ή ς τ ο υ

Ο θάνατος παραμένει ένα οδυνηρό γεγονός που κάποτε όλοι θα αντιμετω πίσουμε.

Κ άθε άνθρω πος, που η ζω ή του απειλείται από μια σοβαρή αρρώ στια , βιώ νει μία

ψυχολογική διεργασία καθώ ς οδηγείται προς το θάνατο.

Στο τέλος του 1960 η Elisabeth Ku ler - Ross μελέτησε για πρώτη φορά τη συ-

μπεριφορά και αντιδράσεις αρρώ στω ν με απειλητική για τη ζω ή τους αρρώ στια,

μπροστά σε ακροατήριο με επαγγελματίες υγείας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τω ν ερευνώ ν αναφέρει πω ς ο άνθρω πος που βιώ -

νειτο θάνατο περνά τα εξής στάδια: α) το στάδιο ης άρνησης (όχι εγώ ... δεν μπορεί

να είναι αλήθεια ....)' β) το στάδιο του θυμού (Γιατί εγώ ;) γ) το στάδιο της διαπραγ-

μάτευσης ή παζαρέματος (Ν αιμεν ...αλλά ...) δ) το στάδιο της κατάθλιψης (Ν αι η

ζωή μο απειλείται .... Μ πορεί να πεθάνω ... ) και ε) το στάδιο της αποδοχής

( ).

Α νάλογ με τις συνθήκες της αρρώ στιας, σε όλα τα στάδια ο άρρωστος διατηρεί

την ελπίδα του. Συχνά συνυπάρχουν τα στάδια ή επανεμφανίζονται χω ρίς να διαδέ-

χεται αυστηρά το ένα το άλλο.

Την ίδια δεκαετία η C. Saunders ω ς νοσηλεύτρια και γιατρός, ασχολήθηκε με

την ανακούφιση και ποιοτική φροντίδα τω ν αρρώστω ν που πεθαίνουν, έχοντας μία

ολιστική, βιοψυχοκοινω νική προσέγγιση. Φ ιλοξενούσε τους αρρώστους σε ειδικούς

ξενώ νες. Π αρόμοιοι λειτουργούν σε όλο τον κόσμο μέχρι και σήμερα.

Το νοσηλευτικό προσω πικό καλείται να φροντίσει καιτέτοιους ασθενείς που βρί-

σκονται στο τελικό στάδιο της ζω ής τους.

Η εξατομίκευση των αναγκών του αρρώστου, η συνεχής φυσική παρουσία του

προσω πικού και η διάθεση χρόνου βοηθούν τον άρρωστο.

Το νοσηλευτικό προσω πικό έχει υποστηρικτικό ρόλο στον άρρωστο και στο πε-

ριβάλλον του. Α ρκεί ο ρόλος αυτός να είναι διακριτικός και αξιοπρεπής. Η α-

νακούφιση τω ν συμmω μάτω ν του πόνου με τα κατάλληλα φάρμακα, οι ειλικρινείς

απαντήσεις και η καθοδήγηση από τον άρρωστο, τον στηρίζει Ν οιώ θει ότικαταλα-

βαίνουμε τις σκέψεις του, τις ανάγκες του, α συναισθήματά του, τις ανησυχίες του

121

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 122


+

και τους φόβους του. Τον βοηθά να διεκπεραιώ σει εκκρεμείς υποθέσεις που τον α-

πασχολούν. Διατηρεί την ελπίδα του.

Τα φιλικά ζεστά λόγια, ακόμη καιη ενεργητική ακρόαση, η σιω πή, το βλέμμα, το

χάδι σ' ένα κωματώ δη άρρω στο, τον βοηθά να ζήσειειρηνικά τις τελευταίες στιγμές,

χω ρίς να νοιώ θει ότιτον εγκαταλείπουμε. Α νο άρρωστος είναιΧ ριστιανός Ο ρθόδοξος

φροντίζετε για την Ιερή Εξομολόγηση καιΘ εία Κ οινω νία με τον ιερέα του Ν οσοκομείου.

Το νοσηλευτικό προσω πικό ανάλογα αντιμετω πίζει και το περιβάλλον του αρ-

ρώστου - συγγενείς και φίλους. Κ αταλαβαίνει δηλαδή πως βιώ νουν το θάνατο αγα-

πημένου τους προσώ που, ότι ζουν σε πένθος, έχουν άγχος γιατί αδυνατούν να ανα-

τρέψουν την πραγματικότητα. Α ισθάνονται αμφιθυμικά γιατί τον βλέπουν να υποφέ-

ρει και θέλουν να πεθάνει Ό μως από την άλλη πλευρά θέλουν να ζήσει αναπολώ -

ντας τις παλιές καλές στιγμές.

Ο φείλετε καισ ' αυτή την περίπτω ση να διευκολύνετε με τη συμπεριφορά σας την

έκφραση τω ν συναισθημάτω ν τους, όποια κι αν είναι και να τους ενθαρρύνετε να

βρίσκονται μέχρι την τελευταία στιγμή της ζω ής του κοντά στον άνθρώ πό τους, έστω

και σιω πηλά .

Π ώ ς αντιδρά αλήθεια το νοσηλευτικό προσωπικό απέναντι στο θάνατο;

Φ αίνεται ότι ορισμένοι βιώ νουν την απώ λεια του αρρώστου όπω ς οι συγγενείς.

Θ έλουν να κλάψουν, νοιώθουν θλίψη , ενοχές, πενθούν. Ά λλοι αδυνατούν να α-

νταποκριθούν στο χώ ρο εργασίας, έχουν άγχος, πονοκεφάλους κ. α. Μ ερικές φορές ο

θάνατος φέρνει σε εσω τερική σύγκρουση το νοσηλευτή Θ έλειδηλαδή από τη μία πλευ-

ρά να προσεγγίσει τον άρρωστο καιτην οικογένειά του και από την άλλη απομακρύ-

νεταιγια να «προστατεύσει» τον εαυτό του από τα οδυνηρά συναισθήματα του θανάτου.

Είναι καλό σε τέτοια νοσηλευτικά τμήματα, με αυξημένους θανάτους, να δη-

μιουργούνται ομάδες από ψυχολόγους, καιόλους τους επαγγελματίες υγείας, να συ-

ζητούν καινα επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους με άλλους συναδέλφους, να εμ-

βαθύνουν τις αξίες της ζω ής καινα αναγνω ρίζουν τις δυσκολίες του επαγγέλματος,

ώ στε να αποφεύγουν πιθανή «επαγγελματική κόαωση» (burn out).

1. Π ού επικεντρώνεται η νοσηλευτική φροντίδα στον άρρωστο που πεθαίνει

2. Π οιες είναιοιπιθανές αντιδράσεις του νοσηλευτικού προσω πικού απέναντι στο θά-

νατο;

122

Ι sel. 084-124 6-12-1999 10:48

+

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 123


Ξέρετε ότι...

Η Elisabeth Kubler-Ross, το 1969 αναφέρει τον εξής επίλογο στο βιβλίο της

« Α υ -

τός που πεθαίνει» .

...'Ο σοι έχουν τη δύναμη καιτην αγάπη να καθίσουν σ ' έναν άρρω στο που πε-

θαίνει μέσα στη σιω πή που ξεπερνά τις λέξεις, θα ξέρουν πω ς αυτή η στιγμή δεν

είναιούτε τρομακτική, ούτε οδυνηρή, αλλά μία ειρηνική παύση της λειτουργίας του

σώ ματος. Κ οιτάζοντας τον ειρηνικό θάνατο μιας ανθρώ πινης ύπαρξης θυμόμαστε

το αστέρι που πέφτει ένα από τα εκατομμύρια φώ τα μέσα στον απέραντο ουρα-

νό, που αναφλέγεται σε μία σύντομη στιγμή μόνο και εξαφανίζεται μέσα στην α-

τέλειω τη νύχτα για πάντα. Μ ε το να είμαστε θεραπευτές ενός αρρώ στου που πε-

θαίνει αποκτούμε συνείδηση της μοναδικότητας του κάθε ατόμου μέσα στην α-

πέραντη θάλασσα της ανθρωπότητας.

Α ποκτούμε συνείδηση του πεπερασμένου μας, της περιορισμένης διάρκειας

της ζω ής μας. Λ ίγοιαπό εμάς ζουν πάνω από τρεις εικοσαετίες καιδέκα χρόνια και

εντούτοις μέσα σ' αυτόν τον σύντομο χρόνο οιπερισσότεροί μας δημιουργούμε και

ζούμε σε μία μοναδική βιογραφία και υφαινόμαστε μέσα στο υφάδι της ανθρώ πι-

νης ιστορίας.

Μ ες στο γυαλί σπιθοβολάει το νερό.

Μ έσα στη θάλασσα όμως είναι σκοτεινό.

Διάφανες λέξεις κλείνει μέσα της η αλήθεια, η πιο μικρή

Κ ιη πιο μεγάλη , τη μεγάλη τη σιω πή .

Ταγκόρ, από τα «Α ποδημητικά πουλιά»

123

Ι sel.

+

084-124 6-12-1999 10:48

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 124


Θ υμηθείτε ότι...

- Υ γ ία είναι κατάσταση τέλειας σω ματικής, ψυχικής καικοινω νικής ευεξίας καιό-

χιαπλά η απουσία νόσου ή αναπηρίας.

- Η διατήρηση της υγείας, η πρόληψη της ασθένειας, η νοσηλεία των ασθενών, η

αποκατάσταση και προαγω γή της υγείας του ατόμου, της οικογένειας καιτου κοι-

νω νικού συνόλου, είναι οιβασικοί τομείς άσκησης της Ν οσηλευτικής.

- Ο ικοινω νικές προεκτάσεις της υγείας καιτης αρρώ στιας, καθιστούν αναγκαία την

προσφορά υπηρεσιώ ν μέσα από ένα οργανω μένο σύστημα υγειονομικής περί-

θαλψης, που περιλαμβάνει ειδικές υπηρεσίες, σταθμούς, κέντρα καιιδρύματα πρό-

ληψης, διάγνω σης, νοσηλείας, θεραπείας καιαποκατάστασης.

- Τα νοσοκομεία διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες και παρέχουν ιατρική και

νοσηλευτική περίθαλψη. Ο ργανώ νονται και διοικούνται βασισμένα σε νομοθετι-

κές διατάξεις, ενώ η κοιτίδα της προσφοράς, είναι το νοσηλευτικό τμήμα. Στο

νοσηλευτικό τμήμα ο άρρωστος φτάνει εφόσον προηγουμένω ς έχειπεράσει από τα

εξω τερικά ιατρεία, έχει υποβληθεί σε ιατρική εξέταση και έχει κριθεί αναγκαία

η εισαγω γή του. Ο χώ ρος διαμονής του είναιτο δω μάτιο του ασθενούς, το οποίο

καιπρέπει να πληρεί κάποιες προϋποθέσεις, ενώ ο ρόλος του νοσηλευτικο προσω -

πικού πρέπει να χαρακτηρίζεται από σοβαρότητα, συνέπεια, επαγγελματισμό και

αίσθημα προσφοράς.

- Α ντικείμενα νοσηλευτικής εφαρμογής στο νοσηλευτικό τμήμα είναι η χορήγηση

φαρμάκω ν, η λήψη ζω τικώ ν σημείω ν, η διατροφή , η καθημερινή φροντίδα , η με-

τάγγιση αίματος, η περιποίηση κατακλίσεω ν, ο πόνος, η προεγχειρητική και με-

τεγχειρητική φροντίδα, η φροντίδα εγκαυμάτω ν, η φροντίδα αρρώ στου στο τελικό

στάδιο της ζω ής του.

- Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στους κανόνες υγιεινής, στις εφαρμογές Α σηψίας, Α -

ντισηψίας καιΑ ποστείρωσης στη Ν οσηλευτική, καθώ ς και στα γενικά και ειδικά

μέτρα προστασίας από τα λοιμώδη νοσήματα . Η λήψη μέτρω ν προστασίας δεν α-

ναιρεί το καθήκον, αλλά αποτελεί ένδειξη σεβασμού στον άρρω στο, στο χώ ρο,

στους υπόλοιπους ασθενείς και στον ίδιο τον εργαζόμενο.

124

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 125

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 40

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α α ρ ρ ώ σ τ ο υ

"

ε ν ο σ η μα τ α

"

"

ο υ π ε π τ ικ ο υ σ υ σ τ η μα τ ο ς


Μ ετά τη μελέτη της ενότητας που ακολουθεί θα είστε σε θέση:

1. Ν α μάθετε τον παρακλινικό έλεγχο του πεmικού συστήματος.

2. Ν α διακρίνετε τη σπουδαιότητα τω ν εργαστηριακώ ν εξετάσεω ν για τη διά-

γνω ση καιτη θεραπεία τω ν προβλημάτω ν του πεmικού συστήματος.

3. Ν α γνω ρίζετε την ιδιαίτερη νοσηλευτική φροντίδα που απαιτείται για κάθε

ειδική εξέταση.

4. Ν α γνω ρίζετε την ιδιαίτερη νοσηλευτική φροντίδα καιτα μέτρα πρόληψης

που απαιτούνται σε προβλήματα παθολογικά ή χειρουργικά που αφορούν στον

πεmικό σωλήνα, στις χοληφόρες οδούς, στο ήπαρ καιτο πάγκρεας.

125

Ι sel. 125-169

6-12-1999 10:53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 126


+

126

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 127

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Α ΡΡΩ ΣΤΟ Υ Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ ΤΟ Υ Π ΕΠ ΤΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ

1. Α ν α σ κ ό π η σ η Α ν α τ ο μία ς

κ α ι Φ υ σ ιο λ ο γ ία ς Π ε π τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς

Α ν α τ ο μία .

- Το πεmικό σύστημα είναιένα σύνολο κοίλων καισυμπαγώ ν οργάνω ν που αποτελούν

το γαστρεντερικό ή πεmικό σωλήνα και τους αδένες του πεmικού συστήματος (εικ.

22). Τα βασικά όργανα που σχηματίζουν το γαστρεντερικό σωλήνα, είναι

α) η στοματική κοιλότητα,

β) η μέση καικάτω μοίρα του φάρυγγα ,

γ) ο οισοφάγος,

δ) ο στόμαχος,

ε) το λεπτό έντερο (δω δεκαδάκτυλο, νή-

στιδα, ειλεός), και

στ) το παχύ έντερο (τυφλό, ανιόν/εγκάρ-

σιο/κατιόν/κόλον, σιγμοειδές, ορθό).

- Ο ι αδένες διακρίνονται σε πολυάριθμους

μικρούς και3 κατηγορίες μεγάλων, που εί-

ναι οι σιελογόνοι το ήπαρ κ ι το πά-

γκρεας.

- Η χοληδόχος κύστη και το σύστημα των

χοληφόρων είναι επίσης μορφολογικά και

λειτουργικά όργανα του πεmικού συστή-

ματος.

Φ υ σ ι ο λ ο γ ία .

Ο οργανισμός διατηρεί τη μορφολογία και

τη λειτουργία τω ν οργάνω ν, με τη συνεχή Εικ. 22 Π ρόπλασμα κορμού

πρόσληψη ενέργειας. Η ενέργεια προσλαμβάνεται με τις τροφές, οιοποίες αποτελού-

νταιαπό αρωτεϊνεο, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες, νερό, ανόργανα άλατα. Το πεmι-

κό σύστημα αναλαμβάνει την είσοδο τω ν τροφώ ν στον οργανισμό και την επεξεργα-

σία τους με σκοπό την παραγω γή ενέργειας μέσα από ένα σύνολο χημικών αντιδρά-

σεω ν που συνθέτουν τη διαδικασία της πέψης.

127

Ι sel. 125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 128


Η τροφή προσλαμβάνεται με τα χείλη, τα δόντια καιτη γλώσσα, μασιέται διαποτί-

ζεται με σάλιο καικαταπίνεται σε μικρές μπουκιές (βλω μοί). Ο οισοφάγος αποτελεί

σωλήνα διέλευσης της τροφής. Η διάσπαση τω ν θρεmικών συστατικών τω ν τροφώ ν

αρχίζει από το στόμα, γίνεται εν μέρει στο στόμαχο και ολοκληρώ νεται στο λεmό έ-

ντερο.

Σημαντικό ρόλο στην παραπάνω διαδικασία κατέχουν τα ένζυμα, όπω ς επίσης και

άλλες ουσίες, που δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για τη δράση τους, όπω ς

ο σίελος, το γαστρικό υγρό, το εντερικό υγρό, η χολή, το παγκρεατικό υγρό.

Συνοmικά, το σύνολο τω ν χημικών αντιδράσεω ν που χαρακτηρίζουν την πέψη

τω ν θρεmικών συστατικών τω τροφώ ν, έχει ω ς εξής:

αμυλάση

γλυκόζη,φρουκτόζη,γαλακτόζη

1. Υ δατάνθρακα;

•

(στόμα, πάγκρεας, λ. έντερο)

παγκρεατικό υγρό - λιπάσες,

2. Λ ίπη

χολικά άλατα, εντερικό υγρό

λιπαρά οξέα &γλυκερίνη

+

•

ήπαρ, πάγκρεας, λ. έντερο)

ένζυμα γαστρικού, εντερικού,

παγκρεατικού υγρού

Α μινοξέα

3. Π ρωτεϊνεξ

•

(στόμαχος, λ. έντερο)

Τα προϊόντα της πέψης απορροφώνται από το αίμα (απομύζηση), όπου χρη-

σιμοποιούνται είτε για παραγω γή ενέργειας, είτε για βιοσύνθεση τω ν ίδιω ν ή άλλων

θρεmικών ουσιώ ν, όπω ς το γλυκογόνο που χρησιμοποιείται σε καταστάσεις ανάγκης

από τον οργανισμό.

Η παραπάνω διαδικασία ονομάζεται μεταβολισμός.

Ο μεταβολισμός και η πέψη αποτελούν τις δύο πιο σημαντικές χημικές λειτουρ-

γίες του πεmικού συστήματος. Η κινητική λειτουργία ολοκληρώ νεται με μαζικές και

περισταλτικές κινήσεις του παχέος εντέρου, οιοποίες συμβάλλουν στο σχηματισμό

τω ν κοπράνων και στην προώθησή τους, εκτός του οργανισμού, από τον πρωκτό.

128

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 129


2. Π α ρ α κ λ ιν ικ ό ς 'Ε λ ε γ χ ο ς Π ε π τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς

α . Ε ν δ ο σ κ ο π ι κ ό ς έ λ ε χ ο ς π ε π τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς - Ν ο σ η λ ε υ τ ι κ ή φ ρ ο ν τ ί δ α .

Ο ισοφαγοσκόπηση - Γαστροσκόπηση.

Α . Π ρ ιν τ η ν ε ξ έ τ α σ η .

1. Ενημέρω ση του ασθενούς για το είδος, το σκοπό και το χώ ρο της εξέτασης.

Π αρότρυνση για συνεργασία κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

2. Α ποφυγή λήψης τροφής ή υγρών από το στόμα 8-1 Ο ώ ρες πριν την εξέταση, ε-

νώ το πρω ί της ίδιας ημέρας ο άρρωστος πρέπει να είναι νηστικός.

3. Α φαίρεση ξένω ν οδοντοστοιχιώ ν.

4. Π αρακαλείται ο άρρωστος να ουρήσει πριν την εξέταση.

5. Χ ορήγηση ήπιω ν ηρεμιστικώ ν σε αρρώ στους με άγχος μετά από ιατρική οδη-

γία.

6. Τοποθετείται περιφερική φλεβική γραμμή.

. Κ α τ ά τ η ν ε ξ έ τ α σ η .

1. Η θέση του ασθενούς είναισυνήθ ς πλάγια. Μ πορεί αν υπάρχει κάποιο πρό-

βλημα, να τοποθετηθεί σε ύπτια ή καθιστή θέση.

2. Κ οντά του πρέπε να υπάρχει νεφροειδές στην περίmωση εμέτω ν ή εκκρίσε-

ω ν από τη στοματική κοιλότητα.

3. Γίνεται τοπική αναισθησία στο στοματοφάρυγγα με ψεκασμό τοπικού αναι-

σθητικού (ξυλοκαινη 2%) για μείω ση τω ν τοπικών αντανακλαστικών καιτης δυ-

σφορίας του αρρώ στου κατά την είσοδο του οισοφαγοσκοπίου ή γαστροσκοπίου

(από τον γιατρό ή την/τον νοσηλεύτρια/τή μετά από ιατρική οδηγία).

4. Χ ορήγηση, ενδοφλέβια, ήπιω ν αναισθητικών σε πολύ μικρές δόσεις.

5. Π αραμονή δίπλα στον άρρω στο και ενθάρρυνση για την ολοκλήρω ση της εξέ-

τασης.

6. Φ ροντίδα για την αποστολή εργαστηριακώ ν εξετάσεω ν (ιστού βιοψίας, Glu test

για το ελικοβατηρίδιο) στο μικροβιολογικό ή κυτταρολογικό εργαστήριο, μετά

από ιατρική οδηγία.

129

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 13Ο


Γ . Μ ε τ ά τ η ν ε ξ ά α σ η .

1. Α ποφυγή λήψης υγρώ ν ή στερεώ ν, μέχρι να επανέλθουν τα αντανακλαστικά

και παρακολούθηση για αιματέμεση ή αιματηρή απόχρεμψη , λόγω πιθανού

τραυματισμού του βλεννογόνου του οισοφάγου ή του στομάχου.

2. Τερματισμός λήψης ορού ενδοφλέβια καιαφαίρεση του φλεβοκαθετήρα

Υ 2

ώ -

ρα έως 1 ώρα μετά καιλήψη υγρών από το στόμα ή ελαφρά ςτροφής.

3. Λ ήψη ζω τικώ ν σημείω ν.

4. Α ν εμφανιστεί αιφνίδια πόνος, ειδοποιείται ο γιατρός.

Κ ολονοσκόπηση - Σιγμοειδοσκόπηση - Ο ρθοσκόπηση.

Α . Π ρ ιν τ η ν ε ξ έ τ α σ η .

1. Ενημέρωση του ασθενούς, όπω ς και παραπάνω . Τονίζ ται η ιδιαιτερότητα της

εξέτασης.

2. Α ποφυγή λήψης τροφής 8-10 ώρες ριν, ενώ 3 ημέρες έω ς και την προηγού-

μενη της ξέτασης ακολουθείται ειδική ελαφρά δίαιτα χω ρίς υπόλειμμα. Το

πρω ί της ίδιας ημέρας ο άρρωστος παραμένει νηστικός.

3. Α παιτείται εκκένω ση του πεmικού σω ήνα με δύο (2) υψηλούς υποκλυσμούς,

που γίνονται την προηγούμενη ημέρα ή με λήψη καθαρτικών από το στόμα

(π.χ. X-prep, kleen prep) με νερό, που λαμβάνονται το μεσημέρι της προηγού-

μενης ημέρας. Η λήψη καθαρτικώ ν από το στόμα απαιτεί δίαιτα χω ρίς υπό-

λειμμα μόνο την προηγούμεν της εξέτασης.

4. Τοποθετείται περιφερική φλεβική γραμμή και ακολουθείται η ίδια σε ρά ε-

νεργειώ ν, όπως καιστις προηγούμενες εξετάσεις. Επιπλέον, γίνεται τοπική κα-

θαριότητα.

Β . Κ α τ ά τ η ν ε ξ ά α σ η .

1. Η θέση του ασθενούς είναι πλάγια, με τα πόδια λυγισμένα προς την κοιλιά.

2. Π αραμονή κοντά στον άρρω στο καιενθάρρυνση για την ολοκλήρω ση της εξέ-

τασης.

3. Φ ροντίδα και αποστολή στο κατάλληλο εργαστήριο τω ν τεμαχιδίω ν ιστού για

βιοψία μετά από ιατρική οδηγία.

130

Ι sel.

+

12 -169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

131


Γ . Μ ε τ ά τ η ν ε ξ έ τ α σ η .

1. Γίνεται τοπικός καθαρισμός στον άρρω στο και μεταφέρεται στο δωμάτιο.

2. Τερματισμός λήψης ορού καιαφαίρεση φλεβοκαθετήρα μία ώ ρα μετά την ε-

ξέταση.

3. Λ ήψη ζω τικώ ν σημείω ν.

4. Α κολουθείται ελαφρά δίαιτα καιπαροτρύνεται ο άρρω στος να ξεκουραστεί με-

τά την επώδυνη και δυσάρεστη αυτή εξέταση.

β .

Ε ξ έ τ α σ η γ α σ τ ρ ικ ο ύ υ γ ρ ο ύ - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α .

Γίνεται με την εισαγω γή ρινογαστρικού σωλήνα (levin) από τη μύτη στο στομάχι

και την αναρρόφηση γαστρικού υγρού από το ελεύ ερο άκρο του σωλήνα με σύ-

ριγγα που έχει μεγάλο μπεκ. Η εξέταση διακρίνεται σε μικροσκοπική και κυτ-

ταρολογική.

- Ο άρρω στος παραμένει νηστικός 8 ώ ρες πριν την εξέταση.

- Α ν ο άρρωστος δεν φέρει levin, ακολουθείται η νοσηλευτική φροντίδα τοποθέ-

τησης ρινογαστρικού σωλήνα. Α ν ο άρρωστος φέρει levin, δε σιτίζεται ούτω ς ή άλ-

λως και γίνεται περιποίηση της ρινικής και στοματικής κοιλό-

τητας.

- Α πό το ελεύθερο άκρο του ρινογαστρικού σωλήνα γίνεται

αναρρόφηση γαστρικού υγρού 60-100 ml, με τη σύριγγα που έ-

χειμεγάλο μπεκ, συλλέγεται σε ειδικό δοχείο, ενώ στη συνέχεια

αφαιρείται ο ρινογαστρικός σω λήνας καιδίνεται γεύμα στον άρ-

ρωστο.

- Το υγρό αποστέλλεται στο μικροβιολογικό εργαστήριο. Στο

δοχείο αναγράφονται τα στοιχεία του αρρώστου (όνομα, δω μά- Εικ.23 Δ ο χ ε ί α σ υ λ λ ο γ ή ς

τιο, κλινική, ημερομηνία, εξέταση) σε ετικέτα που τοποθετείται

υ γ p ώ ~ ε κ κ p ί~ ε ω ν ,

λ

" 'δ' ( 23) ι σ τ ω ν β ι ο ψ ι α ς .

στο π αικαιοχιστο καπακι του οχειου εικ. .

γ . Ε ξ έ τ α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν .

Η εξέταση κοπράνω ν διακρίνεται σε:

α ) Μ α κ ρ ο σ κ ο π ι κ ή ε ξ έ τ α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν

β ) Μ ι κ ρ ο σ κ ο π ι κ ή ε ξ ά α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν

Για τη σωστή αξιολόγηση της εξέτασης, θα πρέπει τα κόπρανα να είναιπρόσφα-

τα, να προέρχονται από φυσιολογική κένω ση, χω ρίς προηγούμενη λήψη καθαρτικών.

131

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 132


Θ α πρέπει επίσης, 4 ημέρες πριν τη συλλογή, να έχειπροηγηθεί σίτιση του ασθενούς

με λίπος, υδατάνθρακες, αρωτεϊνεο καινα μην υπάρχει δυσκοιλιότητα.

γ ) Β α κ τ η ρ ι ο λ ο γ ι κ ή ε ξ έ τ α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν ( α π λ ή κ α ι μ ε κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α )

δ ) Π α ρ α σ ι τ ο λ ο γ ι κ ή ε ξ έ τ α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν

Π ροετοιμασία του ασθενούς καιτρόπος λήψης δείγματος.

Το δείγμα πρέπει να ληφθεί από φυσιολογική κένω ση καιόχιπροκλητή. Χ ρήση κα-

θαρτικού επιτρέπεται σε περιmώσεις που πιθανολογείται αμοιβάδω ση, λαμβλίαση

ή στρογγυλοειδίαση και εφόσον προηγουμένω ς έχει ενημερωθεί το εργαστήριο για

το είδος καιτη χρήση του καθαρτικού.

Α παιτείται επιμελής καθαριότητα της πρω κτικής περιοχής και αποφυγή ανάμι-

ξης κοπράνω ν με ούρα , επαφής τω ν κοπ άνω ν με χαρτί τουαλέτας ή το έδαφος, λό-

γω κινδύνου επιμόλυνσης με πρω τόζω α. Κ άθε δείγμα πρέπει να τοποθετείται σε ει-

δικό δοχείο, ξεχω ριστό καινα αποστέλλεται μέσα σε λίγα λεmά της ώ ρας στο εργα-

στήριο. Α ν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει τα δείγματα να φυλαχτούν σε ψυγείο ή θερ-

μοκρασία δω ματίου και όχι σε επω αστικό κλίβανο, όπου καταστροφή τω ν παρά-

σιτω ν επιταχύνεται Επιβάλλεται τα δείγματα να λαμβάνονται ανά 2

η

ή

3η

ημέρα και

ο αριθμός τους να μην είναι μικρότερος τω ν τριώ ν.

ε ) Χ η μ ι κ ή ε ξ έ τ α σ η κ ο π ρ ά ν ω ν

Μ ετην εξέ αση αυτή: α) προσδιορίζεται ποσοτικά το ολικό λίπος τω ν κοπράνω ν.

β) ανιχνεύεται αιμοσφαιρίνη στα κόπρανα (Mayer κοπράνω ν).

Εξαιρετικά ευρείας χρήσης αντιδραστήριο, είναι το Hemocult 11. Ψ ευδώ ς θετι-

κά αποτελέσματα θα προκύψουν, αν στον ασθενή έχει προηγηθεί διατροφή με κρέ-

ας ή ψάρι λαχανικά (άγρια ραδίκια, γογγύλια) και φρούτα (μπανάνες, μαύρα στα-

φύλια, αχλάδια, δαμάσκηνα) ή λήψη φαρμάκω ν, όπω ς σαλικυλικά, μηστερινοειδή α-

ντιφλεγμονώ δη, κορτικοειδή, σκευάσματα σιδήρου. Η διαγνω στική ειδικότητα του

Hemocult ΙΙ υπολογίζεται στο 98%.

δ . Α κ τ ι ν ο λ ο γ ικ ό ς έλεγχος π ε π τ ικ ο ύ σ υ σ τ ή μα τ ο ς - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α .

1. Α π λ ή α κ τ ιν ο γ ρ α φ ία κ ο ιλ ιά ς .

Γίνεταιμε τον άρρωστο σε όρθια θέση χω ρίς να απαιτείται κάποια ειδική προετοι-

μασία. Δίνει πληροφορίες για τη μορφολογία του πεπτικού σωλήνα καιτην ύπαρξη

υδραερικών επιπέδων σε περιmώσεις ειλεού.

132

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 133


2. Διάβαση εντέρου (ή βαριούχος υποκλυσμός).

Η ακτινοσκιερή ουσία δίνεται από το ορθό με υποκλυσμό για έλεγχο κυρίω ς του

παχέος εντέρου. Λ αμβάνονται ακτινογραφίες κατά τα στάδια πλήρωσης του εντέρου

με βάριο και κατά τα στάδια κένω σης. Π αράλληλα γίνονται και λήψεις ακτινογρα-

φιώ ν, όπω ς η μετά από εμφύσηση αέρα δημιουργία διπλής σκιαγραφικής αντίθεσης

(double contrast).

Ν οσηλευτική φροντίδα:

- Α παιτείται πολύ καλός καθαρισμός του πεmικού σωλήνα την προηγούμενη της ε-

ξέτασης, είτε με υψηλούς υποκλυσμούς, είτε με λήψη καθαρτικών από το στόμα.

- Ν ηστικός πρέπει να είναι ο άρρω στος το πρω ί της εξέτασης, ενώ την προηγούμε-

νη να έχει ακολουθήσει υδρική δίαιτα χω ρίς υπόλειμμα.

- Ο άρρω στος μεταφέρεται στο ακτινολογικό εργαστήριο, όπου γίνεται ο βαριούχος

υποκλυσμός καιο έλεγχος μέσω τω ν ακτινογραφιώ ν.

3. Β αριούχο γεύμα.

Μ ε την εξέταση αυτή αποτυπώ νεται το πεmικό σύστημα σε φιλμ.


- Ο άρρω στος πρέπει να είναινηστικό ς από το προηγούμενο βράδυ.

- Για να γίνει η εξέταση, δίνεται στον άρρωστο, στο ακτινολογικό εργαστήριο, η α-

κτινοσκιερή ουσία «Βάριο» από το στόμα και ελέγχεται μέσω ακτινογραφιώ ν σε 6

ώ ρες η φυσιολογική ή μη πορεία του στο στομάχι καιστο λεmό έντερο, με κάλυ-

ψη τω ν τοιχω μάτω ν τω ν οργάνω ν που ελέγχονται

- Ελέγχεται η κένω ση του εντέρου καιγίνεται καθαρτικός υποκλυσμός για την απομά-

κρυνση της ουσίας.

4. Α ξονική τομογραφία άνω -κάτω κοιλίας.

Ελέγχονται όλα τα όργανα του πεmικού συστήματος με μεγάλη ακρίβεια για την εύ-

ρεση παθολογικών αλλοιώ σεω ν. Δεν απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία, παρά μόνο,

ο άρρωστος πρέπει να λάβει 2 ώ ρες πριν την εξέταση την ειδική σκιαγραφική ουσία

γαστρογραφίνη, ενώ μπορεί να έχει και ένα ελαφρό γεύμα.

ε. Έ λεγχος ήπατος, χοληφόρω ν, παγκρέατος - Ν οσηλευτική φροντίδα.

Ο ηπατικός έλεγχος περιλαμβάνει ένα σύνολο βιοχημικών αιματολογικών εξετάσεω ν.

133

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 134


Ενδεικτικά αναφέρονται οιπαρακάτω αιματολογικές εξετάσεις: τρανσαμινάσες

(SGOT, SGPT) , yGT, αλκαλική φω σφατάση, λευκώ ματα, ηλεκτροφόρηση λευκωμά-

τω ν, χρόνος προθρομβίνης, χολερυθρίνη οιοποίες σε παθολογικές καταστάσεις, ό-

πως ηπατίτιδα, αποφρακτικός ίκτερος, κίρρω ση, καρκίνος, είναι επηρεασμένες.

Σημειώ νεται ότι ο άρρωστος πρέπει να είναι νηστικός το πρω ί της αιμοληψίας.

Επίσης, ο ηπατικός έλεγχος περιλαμβάνει ειδικότερες εξετάσεις, όπω ς η βιοψία ή-

πατος, το σπινθηρογράφημα, η λαπαροσκοπική εξέταση, το υπερηχογράφημα.

Έ λεγχος τω ν χοληφόρω ν οδώ ν καιαγγείω ν.

1. Χ ολοκυοτογραφία: είναι η σκιαγράφηση της χοληδόχου κύστης μετά από λήψη

ακτινοσκιερής ουσίας από το στόμα (tabl Biloptin).


- Την προηγούμενη τη εξέτασης ο άρρωστος λαμβάνει ελαφρύ άπαχο γεύμα,

για το μεσημέρι ενώ το βράδυ μόνο τσάι-φρυγανιά.

- Γίνεται καθαρτικός υποκλυσμός και λήψη του φαρμάκου 12 ώ ρες πριν την ε-

ξέταση.

- Το πρω ί παραμένει νηστικός.

2. Χ ολαγγειογραφία: είναιη σκιαγράφηση τω ν χοληφόρων αγγείω ν μετά από εν-

δοφλέβια ή διαδερμική-διηπατική έγχυση σκιερής ουσίας (Billigrafin). Γίνεται σπά-

νια και διεγχειρητικά.


- Α παιτείται η ίδια προετοιμασία, όπω ς και παραπάνω , χω ρίς λήψη της ουσίας

από το στόμα καιμε την πραγματοποίηση test ευαισθησίας για αποφυγή αλλεργικής

αντίδρασης του οργανισμού στην ενδοφλέβια έγχυση.

Έ λεγχος παγκρέατος.

Ο ι εργαστηριακές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνω ση παθήσεω ν πα-

γκρέατος, είναι κυρίω ς αιματολογικές, όπως: διαστάση ή αμυλάση αίματος λιπάση

αίματος, σάκχαρο αίματος, εξετάσεις ούρω ν για αμυλάση και σάκχαρο, εξέταση

κοπράνω ν και ακτινογραφικός έλεγχος.


- Ο άρρωστος να είναι νηστικό ς το πρω ί της αιμοληψίας. Συλλέγονται τα πρω ι-

νά ούρα για εξέταση σε ειδικό δοχείο (urobox)

134

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 135


Ε ν δ ο σ κ ο π ι κ ή π α λ ίν δ ρ ο μη χ ο λ η δ ο χ ο π α γ κ ρ ε α τ ο γ ρ α φ ία (ERCP).

Μ ετη βοήθεια εύκαμmου 12δακτυλοσκοπίου, εισάγεται καθετήρας στο χοληδόχο ή

καιτον παγκρεατικό πόρο, γίνεται έγχυση σκιαγραφικού και επιτυγχάνεται η απει-

κόνιση του χοληφόρου ή παγκρεατικού συστήματος τω ν πόρω ν. Είναι μέθοδος κα-

θημερινής πρακτικής, αλλά απαιτεί οργανω μένη ενδοσκοπική καιακτινολογική μονά-

δα.


- Δεν απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία, εκτός της αποφυγής λήψης υγρών και

στερεώ ν 8-10 ώ ρες πριν την εξέταση.

- Α παιτείται ιδιαίτερη προσοχή μετά το τέλος της εξέτασης λόγω πιθανώ ν επι-

πλοκώ ν, όπω ς η παγκρεατίτιδα ή η μικροβιαιμία. Α παραιτήτω ς να λαμβάνονται

τα ζω τικά σημεία ανά 2 ώ ρες και να παρακολουθείται στενά ο άρρω στος. Λ αμ-

βάνει ενδοφλεβίω ς υγρά και δε σιτίζεται άμεσα.

σ τ . Υ π ε ρ η χ ο γ ρ ά φ η μα ά ν ω κ ο ιλ ία ς .

Ελέγχονται κυρίω ς το ήπαρ, τα χοληφόρα, το πάγκρεας. Δεν απαιτείται ιδιαίτερη

προετοιμασία, παρά μόνο ο άρρω στος να είναινηστικό ςτο πρω ί της ημέρας που γί-

νεται η εξέταση.

135

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 136


3. Δ ια τ α ρ α χ έ ς Α π ε κ κ ρ ιτ ικ ή ς Λ ε ιτ ο υ ρ γ ία ς Ε ν τ έ ρ ο υ

~ Δ υ σ κ ο ιλ ιό τ η τ α : Είναι η κατάσταση κατά την οποία οικενώ σεις του εντέρου δεν

ακολουθούν μια κανονικότητα στη συχνότητά τους, γίνονται με δυσκολία καισχε-

τίζονται είτε με παθολογικές καταστάσεις, είτε με κακή διατροφή, έλλειψη υ-

γρώ ν, αλλαγή τρόπου ζω ής.

~ Κ ο π ρ ό λ ιθ ο ι: Είναι η συγ έντρω ση κοπράνω ν στο ορθό και ο σχηματισμός τους

σε σκληρή μάζα , που αδυνατεί να εξέλθει και εμποδίζει και την αποβολή φυ-

σιολογικού περιεχομένου του εντέρου. Υ πάρχει κίνδυνος εμφάνισης ειλεού, λόγω

παρουσίας κοπρολίθων.

~ Δ ιά ρ ρ ο ια : Είναι η κατάσταση κατά την οποία, το άτομο έχει υδαρείς, ασχημάτι-

στες κενώ σεις, σε συχνά χρονικά διαστήματα. Ψ υχικές αντιδράσεις κακή δια-

τροφή καιπαθολογικά αίτια, οδηγούν στην εμφάνιση διάρροιας.

~ Α κ ρ ά τ ε ια κ ο π ρ ά ν ω ν : Είναι η αδυναμία τω ν σφιγκτήρω ν του πρω κτού, να ελέγ-

ξουν την αφόδευση.

~ Μ ε τ ε ω ρ ισ μό ς κ ο ιλ ία ς : Είναι η συγκέντρωση αερίω ν στον εντερικό σωλήνα, που

δεν μπορούν ν' απορροφηθούν ή να αποβληθούν από αυτόν. Φ άρμακα, ερεθι-

στικές τροφές, δυσκοιλιότητα, είναι παράγοντες που προκαλούν μετεω ρισμό.

~ Σ τ ε α τ ό ρ ο ια : Είναιη αυξημένη παρουσία λίπους (πάνω από 5 gr / 24ω ρο) στα ό-

πρανα, τα οποία έχουν αυξημένο όγκο, είναι πολτώ δη, εξαιρετικά δύσοσμα, α-

φρώδη, φαιού χρώματος και επιπλέουν στο νερό.

136

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 137


4. Φ λεγμονές της Στοματικής Κ οιλότητας

- Ν οσηλευτική Φ ροντίδα

1. Α φθώδης στοματίτιδα.

• Α ίτια: ιός του έρπητα.

• Σημεία: περιγεγραμμένες φλεγμονώ δεις αλλοιώ σεις (άφθες) κιτρινόλευκης ό-

ψης, σε μέγεθος φακής με επίχρισμα, στο βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας.

2. Ελκώ δης στοματίτιδα.

• Α ίτια: βακτηρίδια, λευχαιμία, λοιμώ ξεις, δηλητηριάσεις από μέταλλα.

• Σημεία: ελκω τικές φλεγμονώ δεις αλλοιώ σεις στην περιοχή τω ν ούλων.

• Α ίτια: έλλειψη βιταμινώ ν τω ν ομάδω ν Α και Β και ίσως, του σιδήρου.

• Σημεία: εμφάνιση ραγάδω ν στις γω νίες τω ν χειλιώ ν, ερυθρότητα.

. Στοματίτιδα από μονιλίαση.

• Α ίτια: υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, που καταστρέφουν τη φυσιολογική χλω -

ρίδα της στοματικής κοιλότητας - ανάmυξη μυκήτω ν.

• Σημεία: ερυθρότητα του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας.

Εκτός τω ν τοπικών σημείω ν, συνυπάρχουν και γενικά συμmώματα, όπως πυρε-

τός, κακουχία, πόνος καιδυσοσμία στόματος.

Ν οσηλευτική φροντίδα.

- Π εριποίηση, καθαριότητα και αντισηψία της στοματικής κοιλότητας δύο φορές η-

μερησίω ς τουλάχιστον, με πλύσεις και χρήση ειδικών διαλυμάτω ν (Hexalen, Tan-

tum Verde, Betadine gargle).

- Χ ορήγηση φαρμακευτικής αγω γής, σύμφω να με τις ιατρικές οδηγίες κατά περί-

πτω ση (αντιπυρετικά, αντιβιοτικά, βιταμίνες).

- Γεύματα σε πολτώ δη μορφή, χω ρίς ερεθιστικέ ουσίες σε βαριές καταστάσεις ή ι-

διαίτερα προσεγμένης εμφάνισης, που διεγείρουν την όρεξη σε ηπιότερες μορφές.

13 7

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 138


5. Κ ιρ σ ο ί Ο ισ ο φ ά γ ο υ - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Π ρόκειται για διάταση του υποβλεννογόνιου οισοφαγικού πλέγματος στο κατώ τερο

τμήμα του οισοφάγου, που αναπτύσσεται ω ς παράπλευρη κυκλοφορία, λόγω υπέρ-

τασης ή θρόμβω σης της πυλαίας φλέβας.

Κ υριότερη καισοβαρότερη επιπλοκή είναιη ρήξη τω ν κιρσών του οισοφάγου, που

εκδηλώ νεται με σοβαρή αιμορραγία με τη μορφή της αιματέμεσης ή μέλαινας κέ-

νω σης που ακολουθεί ή όχι Στην αιματέμεση το αίμα έχει κόκκινο βαθύ χρώ μα και

στη μέλαινα κένω ση μαύρο, γι αυτό καιτα κόπρανα έχουν μαύρο χρώ μα .


- Λ ήψη ζω τικώ ν σημείω ν ανά 1 ώ ρα για τον έλεγχο της αιμορραγίας.

- Τοποθέτηση περιφερ κής φλεβικής γραμμής, αν ο άρρωστος δεν έχει ή δεύτερης,

αν έχει ήδη. Το τροχήλατο εκτάκτου ανάγκης να είναι έτοιμο.

- Μ έτρηση και καταγραφή της ποσότητας αίματος που αποβάλλεται είτε με τη

μορφή αιματέμεσης, είτε με τις μέλαινες κενώ σεις.

- Α ν τοποθετηθεί αιμοστατικός σωλήνας, (sengstaken blakemore) λόγω της ειδικής

κατασκευής του, είναι εύκολη η μέτρηση του αποβαλλόμενου αιμορραγικού υγρού,

είτε με αναρρόφηση με σύριγγα 60 ccμε μεγάλο μπεκ, είτε σε δοσομετρητή υγρών.

- Λ ήψη της φαρμακευτικής αγωγής σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες και πα-

ρακολούθηση της ενδοφλέβιας χορήγησης ορών.

- Π εριποίηση στοματικής κοιλότητας με πλύσεις.

- Α ποφυγή λήψης τροφής ή υγρών από το στόμα.

- Π ροσπάθεια να διατηρηθεί η ψυχραιμία όλω ν και κυρίω ς τω ν συνοδώ ν, ιοποίοι

απομακρύνονται διακριτ κά.

- Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος και ενθάρρυνση του ασθενούς. Π εριορισμός

δραστηριοτήτω ν.

- Συχνή παρακολούθηση καιενημέρωση της προϊσταμένης καιτου γιατρού για οποια-

δήποτε αλλαγή της κατάστασης.

138

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 139


6. 'Ε λ κ ο ς Σ τ ο μά χ ο υ κ α ι Δ ω δ ε κ α δ α κ τ ύ λ ο υ (Γ .Ε -Δ .Ε )

- Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Κ άθε περιγεγραμμένη εξέλκωση καιδιάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου ή του

δωδεκαδακτύλου ονομάζεται έλκος.

Κ υ ρ ιό τ ε ρ α α ί τ ια κ α ι π ρ ο δ ια θ ε σ ικ ο ί π α ρ ά γ ο ν τ ε ς .

• Ψ υχοσωματικοί παράγοντες (ΓΕ/Δ.Ε).

• Υ περοξύτητα γαστρικού υγρού (Γ.Ε).

• Π αλινδρόμηση χολής εντός του στομάχου - χρόνια γαστρίτιδα (Γ.Ε).

• Υ περέκκριση γαστρίνης (Δ.Ε).

• Helicobacter pylori (Δ .Ε).

• Γενετικοί παράγοντες (Δ .Ε).

• Κ άπνισμα, διατροφή επάγγελμα.

Κ λ ι ικ ή ε ικ ό ν α .

• Γαστρικού έλκους: πόνος στο επιγάστριο, 30 λεπτά - 2 ώ ρες μετά τη λήψη φα-

γητού, περιοδικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, που δεν υποχω ρεί με τη λήψη

τροφής, αλλά συνοδεύεται από έμετο ή ερυγές και ανορεξία.

• Δω δεκαδακτυλικού έλκους: πόνος που αντανακλά στην ω μοπλάτη, 2-3 ώ ρες με-

τά τη λήψη φαγητού, που υποχωρεί με τη λήψη τροφής (άλγος πείνας), ή ξυ-

πνά τον άρρωστο τη νύχτα, έμετοι όξινες ερυγές καιπεριοδικότητα (άνοιξη-φθι-

νόπωρο).

Η διάγνω ση στηρίζεται στην κλινική εικόνα και στα ευρήματα από τον παρακλι-

νικό έλεγχο, που συνίσταται σε γαστροσκόπηση και ακτινολογικό έλεγχο.

Η θεραπεία είναι συντηρητική και χειρουργική.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α έ λ κ ο υ ς π ο υ α ν τ ιμε τ ω π ίζ ε τ α ι σ υ ν τ η ρ η τ ικ ά .

- Λ ήψη φαρμακευτικής αγωγής σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες για την α-

νακούφιση του πόνου καιτης δυσπεψίας.

- Μ ικρά καισυχνά γεύματα, χω ρίς ερεθιστικές ουσίες. Ν α δίνονται γάλα, γιαούρ-

τι κρέμα στα ενδιάμεσα τω ν γευμάτω ν. Α παγορεύονται ο καφές, το αλκοόλ, το

κάπνισμα.

139

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 14 Ο


- Α πλή μαγειρική παρασκευή τω ν τροφώ ν (π.χ. βραστά , ψητά).

- Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος και υχολογική ενθάρρυνση του ασθενούς,

ο οποίος είναι καλό να είναι κλινήρης, στην οξεία φάση.

- Π αρότρυνση του ασθενούς για αλλαγή τρόπου ζω ής.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α έ λ κ ο υ ς π ο υ α ν τ ιμε τ ω π ί ζ ε τ α ι χ ε ιρ ο υ ρ γ ικ ά .

Η χειρουργική αντιμετώ πιση περιλαμβάνει δύο είδη χειρουργικών επεμβάσεω ν,

τη γαστρεκτομή καιτη βαγοτομή.

Η νοσηλευτική φροντίδα πριν τη χειρουργική επέμβαση, είναιη ίδια που ακολου-

θείται κατ την προεγχειρητική ετοιμασία του ασθενούς. Εν τούτοις η μετεγχειρητι-

κή νοσηλευτική φροντίδα παρουσιάζει κάποιες ιδιαιτερότητες απαιτείται έλεγχος

τω ν παροχετεύσεω ν καιμέτρηση καικαταγραφή τω ν αποβαλλόμενω ν υγρώ ν από το

ρινογαστρικό σωλήνα που φέρει ο άρρωστος (levin).

Ο άρρωστος δε σιτίζεται από το στόμα, ενώ επιβάλλεται η περιποίηση της στομα-

τικής κοιλότητας. Το levin παραμένει 3-4 ημέρες. Α φού αφαιρεθεί ξεκινά σταδια-

κά η λήψη υγρώ ν από το στόμα και στη συνέχεια ακολουθείται ειδική δίαιτα, όπω ς

και στη συντηρητική θεραπεία.

. Ε π ιπ λ ο κ έ ς έ λ κ ο υ ς .

1. Γ α σ τ ρ ο ρ ρ α γ ία : Είναι η αιμορραγία που προκαλείται όταν το έλκος διαβρώσει

μεγάλα ή μικρά αιμοφόρα αγγεία που υπάρχουν κοντά στην κρύπτη του. Είναιη συ-

χνότερη επιπλοκή του Δ .Ε και η συχνότερη αιτία αιμορραγίας από το ανώ τερο πε-

mικό σύστημα.

Κ λινική εικόνα: λιποθυμική τάση, αδυναμία, ω χρότητα, ίλιγγοι ψυχροί ιδρώτες,

κρύα άκρα, δίψα, δύσπνοια, ταχυσφυγμία, mώ ση Α Π , καταπληξία, αιματέμεση ή μέ-

λαινα κένω ση.


- Α ποφυγή λήψης υγρών και στερεών από το στόμα.

- Π αραμονή στο κρεβάτι κάλυψη βασικών αναγκών, διατήρηση ήρεμου περι-

βάλλοντος και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς.

- Π αρακολούθηση ζω τικών σημείων ανά 1 ώρα επί οξείας φάσης και στη συνέ-

χεια, ανά 3 ώ ρες.

140

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 141


- Π ροετοιμασία για επείγουσα ενδοσκόπηση.

- Π εριποίηση στοματικής κοιλότητας.

- Π αρακολούθηση κενώ σεω ν καιεμέτω ν.

- Επί αιματέμεσης, τοποθετείται levin και απαιτείται η ειδική οσηλευτική ετοι-

μασία τω ν απαραίτητω ν υλικών.

- Γίνεται μετάγγιση αίματος και παρέχεται η αντίστοιχη νοσηλευτική φροντίδα,

ενώ ταυτόχρονα ελέγχεται η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών-ηλεκτρολυτώ ν.

- Τήρηση ιατρικών οδηγιώ ν για τη φαρμακευτική αγω γή.

Ο άρρωστος μετά από επαναλαμβανόμενα επεισόδια γαστρορραγίας, οδηγείται

στο χειρουργείο και ακολουθείται η προεγχειρητική και μετεγχειρητική νοσηλευτι-

κή φροντίδα.

2. Δ ιά τ ρ η σ η έ λ κ ο υ ς : Είναι μια δραματική επιπλοκή τόσο του γαστρικού, όσο και

του δω δεκαδακτυλικού έλκους. Διακρίνεται σε οξε α και χρόνια και οδηγεί αντί-

στοιχα, σε περιτονίτιδα ή σχηματισμό εντοπισμένου αποστήματος, όταν η διάτρηση

καλύmεται από παρακείμενο σπλάχνο (ήπαρ, πάγκρεας, χοληδόχος κύστη).

Κ λινική εικόνα: ο άρρωστος με διάτρηση έλκους παρουσιάζει έντονο διαξιφιστι-

κό πόνο στο επιγάστριο, συνήθω ς μετά τη λήψη φαγητού και κατά τις νυχτε ινές ώ -

ρες, βλέμμα γεμάτο αγω νία, ταχύπνοια, παραμένει ακίνητος στο κρεβάτι με τα πό-

δια λυγισμένα, η κοιλιά του είναι σκληρή σαν σανίδα, είναι ω χρός και αν δεν αντι-

μετω πιστεί άμεσα χειρουργικά, μέσα σε 24 ώ ρες ο πόνος μπορεί να μειω θεί αλλά η

γενική κατάσταση επιβαρύνεται και εμφανίζεται εικόνα άσηmης περιτονίτιδας με

επικείμενο κίνδυνο για τη ζω ή του. Α παιτείται συντηρητική αντιμετώ πιση.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α σ υ ν τ η ρ η τ ικ ή ς α ν τ ιμε τ ώ π ι σ η ς .

- Ετοιμασία υλικών για τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα.

- Μ έτρηση καικαταγραφή προσλαμβανόμενω ν-αποβαλλόμενω ν υγρώ ν.

- Έ λεγχος ενδοφλέβιας χορήγησης υγρών.

- Έ λεγχος και καταγραφή ζω τικών σημείω ν.

- Τήρηση ιατρικών οδηγιώ ν για τη φαρμακευτική αγω γή.

- Ενθάρρυνση καιψ υχική τόνω ση του ασθενούς, που παραμένει κλινήρης. Α ν ο

άρρωστος οδηγηθεί στο χειρουργείο, ακολουθείται η προεγχειρητική και μετεγχει-

ρητική νοσηλευτική φροντίδα.

141

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 142


3. Π υλω ρική στένω ση: Είναιη παροδική ή μόνιμη στένω ση του αυλού του πυλω ρού

ή του δωδεκαδακτύλου.

Κ λινική εικόνα: το κύριο σύμmω μα είναιοιέμετοι συνεχείς τροφώ δεις ή υδαρείς

και ανακουφίζουν τον άρρωστο. Επηρεάζουν τη γενική κατάσταση με αποτέλεσμα ο

άρρω στος προοδευτικά να χάνει βάρος, να αφυδατώ νεται να είναιαδύναμος καινα

έχει αναιμία, υποπρωτεϊναιμία και μεταβολικές διαταραχές.

Α παιτείται ενδοσκοπικός και ακτινολογικός έλεγχος.


Είναι η ίδια, όπω ς και στη διάτρηση του έλκους, με ιδιαίτερη φροντίδα της στομα-

τικής κοιλότητας, λόγω κακοσμίας από τους συχνούς εμέτους. Α ν ο άρρωστος οδη-

γηθεί στο χειρουργείο, ακολουθείται η προεγχειρητική και μετεγχειρητική νοση-

λευτική φροντίδα που έχει αναφερθεί

β. Κ αρκίνος στομάχου.

Η έγκαιρη διάγνω ση καιη άμεση χειρουργική θεραπεία αποτελούν τα βασικά στοι-

χεία στην αντιμετώ πιση του καρκίνου του στομάχου, που είναιαπό τα συχνότερα και

επιθετικότερα νεοπλάσματα.

Π ροδιαθεσικοί παράγοντες θεω ρούνται ότι είναι

1. Το φύλο, με υπεροχή 2:1 τω ν ανδρώ ν σε σχέση με τις γυναίκες.

2. Κ ληρονομικότητα.

3. Π ολύποδες.

4. Γαστρικό έλκος.

5. Α τροφική γαστρίτιδα με κακοήθη αναιμία.

6. Π ροηγηθείσα γαστρεκτομή.

7. Τόπος ζω ής και διατροφή.

8. Π εριβάλλον.

Κ λινική εικόνα: δεν είναι ασυνήθιστο στο χειρουργείο, ο καρκίνος του στομάχου

να βρίσκεται ανεγχείρητος, ενώ ο άρρω στος είχε ήπια συμmωματολογία, όπως ανορε-

ξία, απώ λεια βάρους, ναυτία, έμετο, επιγαστρικό άλγος, μετεω ρισμό. Κ αθώ ς η νόσος

εξελίσσεται εμφανίζεται αναιμία, η οποία, προοδευτικά, επιδεινώ νεται λόγω

αιμορραγιώ ν.

Η επιθετικότητα όμω ς του καρκίνου πρέπει να κινητοποιεί τον προληmικό έλεγ-

χο του πληθυσμού, γι αυτό και η ύπαρξη επιγαστρικών ενοχλημάτω ν που διαρκούν

142

Ι sel. 125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 143


πάνω από δύο εβδομάδες ή που επαναλαμβάνονται σε άτομα άνω τω ν 40 ετώ ν, πρέ-

πει να δημιουργούν υποψίες καινα αποτελούν ένδειξη για έρευνα.

Α παιτείται επίσης προβληματισμός για τον τρόπο ζω ής καιδιατροφής που ακολου-

θεί ο σύγχρονος άνθρωπος, παράγοντες στους οποίους μπορεί να επέμβει συμβάλ-

λοντας σημαντικά στην πρόληψη, που είναιαρκετές φορές πιο σημαντική από τη θε-

ραπεία.

Η αντιμετώ πιση είναι κατά κύριο λόγο, χειρουργική και συνοδεύεται από χη-

μειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.

+


Είναι κατά κύριο λόγο η μετεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα, στην οποία προστί-

θεταικαιη σύσταση για περιοδικό επανέλεγχο, όπως επίσης καιη ιδιαίτερη ψυχολογι-

κή προσέγγιση, εφόσον ο άρρωστος είναι καρκινοπαθής και μπορεί να το γνω ρίζει

Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η νοσηλευτική φροντίδα, στην περίπτω ση

που ο άρρω στος φέρει μετά το χειρουργείο, γαστροστομί ή νηστιδοστομία, απ'

όπου και τρέφεται στη συνέχεια. Π ρόκειται για μια επώ δυνη συναισθηματικά ε-

μπειρία, μια αναπηρία, γι αυτό και θα πρέπει να ενισχυθεί ώ στε η αποδοχή να γί-

νεισταδιακά, ομαλά και πριν το χειρουργείο.

143

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 144


7. Ε λ κ ώ δ η ς Κ ο λ ίτ ιδ α - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή

Φ ροντϊδα

Είναι οξεία φλεγμονώ δης νόσος του βλεννογόνου του παχέος εντέρου καικυρίω ς του

ορθού και του σιγμοειδούς, που έχειτην τάση να μεταπίmει σε χρόνια πάθηση.

Κ λινική εικόνα:

Σ υ μ π τ ώ μ α τ α :

• Διάρροια από 10 έω ς 20 κενώ σεις, που περιέχουν βλέννες, αίμα και πύον.

• Π όνος στο υπο άστριο, που ανακουφίζεται με την κένω ση και συνοδεύεται α-

πό τεινεσμό, έντονο αίσθημα κένω σης.

• Α δυναμία και καχεξία, λόγω αφυδάτω σης και ανορεξίας.

• Δυσκοιλιότητα με αιμορραγία από το ορθ.

Σ η μ ε ία :

• Π υρετός, ω χρότητα, απώ λεια βάρους, ε αισθησία στην ψηλάφηση.


- Φ ροντίδα για την τήρηση της φαρμακευτικής αγω γής.

- Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος καισυμβολή στη ψυχική ηρεμία του αρρώστου.

- Υ ποστήριξη από ψυχολόγους.

- Φ ροντίδα για την ατομική καθαριότητα του ασθενούς που είναι κλινήρης.

- Συμβολή στην αποκατάσταση της κακής θρέψης με παρεντερική διατροφή στην

οξεία φάση. Α ργότερα , ν' αποφεύγονται κρύες τροφές, τηγανητά, ω μά φρούτα ,

ξηροί καρποί και το κάπνισμα, γιατί αυξάνουν τον περισταλτισμό του εντέρου.

- Κ αθημερινός έλεγχος βάρους σώματος, λήψη ζω τικώ ν σημείω ν και καταγραφή

προσλαμβανόμενω ν και αποβαλλόμενω ν υγρών.

- Ενημέρωση της προϊσταμένης του τμήματος ή του υπεύθυνου νοσηλευτή, για κάποια

αλλαγή στην κατάσταση του ασθενούς.

- Α νο άρρωστος οδηγηθεί στο χειρουργείο, θα πρέπει να εφαρμοστούν όλα τα νοση-

λευτικά μέ ρα που αφορούν την προεγχειρητική καιμετεγχειρητική φροντίδα του

ασθενούς.

144

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 145


8.

"Ό γκοι

Ε ν τ έ ρ ο υ ή Ν ε ο π λ ά σ μα τ α Ε ν τ έ ρ ο υ


α . Κ α λ ο ή θ η ν ε ο π λ ά σ μα τ α .

Τα καλοήθη νεοπλάσματα του λεmού εντέρου, είναιτο λειομύω μα, το λίπωμα, οι

αδενοματώ δεις πολύποδες, το αιμαγγείω μα, το λεμφαγγείω μα. Ο ι όγκοι αυτοί ανα-

mύσσονται κυρίω ς, στο κατώ τερο τμήμα της νήστιδας καιτου ειλεού.

Τα καλοήθη νεοπλάσματα του παχέος εντέρου, είναιοιφλεγμονώ δεις πολύποδες,

οινεανικοί πολύποδες, οιυπερπλαστικοί πολύποδες καιοιαδενοματώ δεις πολύποδες,

οιοποίοι και χαρακτηρίζουν την οικογενή πολυποδίαση.

Μ ε τον όρο «πολύποδα» (εικ. 24) χαρακτη-

ρίζεται η περιγεγραμμένη προπέτεια του εντε-

στον αυλ του εντέρου και μπ ρεί να έχει ή ό-

χι μίσχο. Η εξαλλαγή τω ν πολυπόδω ν σε καρ-

κίνο, δεν είναι σπάνια. Η παρουσία πολυπό-

δω ν σε άτομα της ίδιας οικογένειας, αποτελεί

την οικογενή πολυποδίαση.

Κ λινική εικόνα

Η κύρια συμπτωματολογία τους είναι η

αιμορραγία, που εκδηλώ νεται με μέλαινα κέ-

νω ση, πόνο στο επιγάστριο, εμέτους, βορβορυγ-

μούς, αναιμία ή αιμορραγία από το ορθό, όταν οιπολύποδες εντοπίζονται στον ορθό,

στο ορθοσιγμοειδές και το κατώ τερο σιγμοειδές.

Η θεραπεία συνίσταται κατά κύριο λόγο, στην αφαίρεση του πολύποδα, είτε μέ-

σω ενδοσκοπίου, είτε στο χειρουργείο.

Εικ. 24 Π ο λ ύ π ο δ α ς .


- Στην περίmω ση που ο άρρω στος αποφασίζεται να οδηγηθεί στο χειρουργείο για

την αφαίρεση του πολύποδα, ακολουθείται η προεγχειρητική και μετεγχειρητική

φροντίδα.

145

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

146


- Aνrιθέτω ς, αν αποφασιστεί να γίνει αφαίρεση του πολύποδα μέσω ενδοσκοπίου, τό-

τε πρέπει να εφαρμοστούν τα παρακάτω :

ο Π λήρης κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος, πριν την ενδοσκόπηση.

ο Έ λεγχος μεταδοτικών νοσημάτω ν (ηπατίτιδας, AIDS).

ο

Α ποφυγή λήψης στερεάς τροφής.

ο Ψ υχολογική προετοιμασία ασθενούς και ενημέρωση για το χώ ρο, το χρόνο και

το είδος της επέμβασης.

ο Εξατομικευμένη και ανάλογη με τη νόσο, προετοιμασία του εντέρου, με λήψη

τροφής χω ρίς υπόλειμμα για 2 ημέρες, λήψη καθαρτικού την προηγούμενη της

επέμβασης και αν κριθεί σκόπιμο, υψηλός υποκλυσμός νω ρίς το πρω ί μέχρι

αποβολής καθαρού υγρού, ώ στε η ενδοσκοπικά επιχειρούμενη αφαίρεση να εί-

ναι επιτυχής.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρακολούθηση του ασθενούς μετά την επέμβαση. Εί-

ναι σκόπιμο να ακολουθήσουν τα παρακάτω :

α. 3ωρη θερμομέτρηση καιμέτρηση Α Π / ΣΦ .

β. Π αρακολούθηση κε ώ σεω ν.

γ. Υ δρική δίαιτα.

. Κ α κ ο ή θ η ν ε ο π λ ά σ μα τ α . (εικ. 25)

Τα πρω τοπαθή κακοήθη νεοπλάσματα του λεπτού εντέρου είναισπάνια, ενώ του

παχέος εντέρου είναι πολύ συχνά και κατέχουν την πρώ τη θέση με αξύ τω ν πιο συ-

χνώ ν καρκίνω ν του πνεύμονος, του στομάχου

καιτου μαστού.

Είναινόσοςτω ν ενήλικω νκαιενroπίζεται κατά

11% στο τυφλό, 9%στο ανιόν, 12%στο εγκάρσιο,

6% στο κατιόν, 26% στο σιγμοειδές, 11% στο

ορθοσιγματοειδές και25% στο ορθό. Α υτό σημαί-

νειότιμεμόνοτη δακτυλική ξέταση στο 25%τω ν

περιmώσεω ν, ο καρκίνος μπορείνα διαγνω στείέ-

γκαιρ και στο 50% μπορεί να διαγνω στεί εν-

δοσκοπικά. Τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία της έ-

γκαιρης διάγνω σης καιτης πρόληψης μεταστάσε-

ω ν, μέσα από ένα πρόγραμμα παρακολούθησης

ανδρών καιγυναικών ηλικίας πάνω από 45 ετώ ν. Εικ. 25 Κ α ρ κ ίν ο ς π α χ έ ο ς ε ν τ έ ρ ο υ .

146

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 147


Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αιτιολογία του καρκίνου του παχέος εντέρου, ο οποίος

σχετίζ ται με την οικογενή πολυποδίαση, τη χρόνια ελκώδη κολίτιδα, την κληρονομι-

κή μεταβίβαση της νόσου μέσω γενετικών παραγόντω ν, την επίδραση περιβαλλοντι-

κών παραγόντω ν καιτη διατροφή. Δίαιτα φτω χή σε φυτικές ίνες και πλούσια σε λι-

παρά, αυξάνει το χρόνο διάβασης της τροφής καιενισχύειτην πιθανή ανάmυξη καρ-

κινογόνω ν παραγόντω ν.

Στο σημείο αυτό η αλλαγή διατροφικώ ν συνηθειώ ν α μπορούσε να αποτελέσει

βασικό παράγοντα πρόληψης του καρκίνου.

Συμmώματα:

• Α λλαγή τω ν συνηθειώ ν του εντέρου - διάρροια και δυσκοιλιότητα.

• Π όνος - κολικοειδής και διάχυτος.

• Α δυναμία και δύσπνοια λόγω αναιμίας.

• Α πώλεια βάρους και απουσία όρεξης.

• Π ρόσμιξη αίματος και βλέννας στα κόπρανα , με αίσθημα ατελούς κένω σης.

Σημεία:

• Ω χρότητα.

• Κ οιλιακή μάζα.

• Μάζα στο ορθό, αίμα και βλέννα στο δάκτυλο, κατά τη δακτυλική εξέταση.

Η θεραπεία είναι χειρουργική, με εκτομή του πάσχοντος τμήματος του εντέρου

και όταν υπάρχει ένδειξη (εντερική απόφραξη, καρκίνος ορθού), γίνεται προσωρι-

νή ή μόνιμη κολοστομία.


Χ αρακτηρίζεται από τα μέτρα που αφορούν τη γενική προεγχειρητική και μετεγ-

χειρητική φροντίδα ασθενών, ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ψυχολογική προσέγ-

γιση, γιατί ο ασθενής είναι καρκινοπαθής και οιανάγκες του, όπω ς πρέπει να γνω -

ρίζει το νοσηλευτικό προσω πικό, είναι αυξημένες και εξατομικευμένες.

Επίσης, η νοσηλευτική φροντίδα διαφοροποιείται όταν αποφασιστεί να γίνει

στον άρρω στο, παρά φύση έδρα.

147

Ι sel. 125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 148


γ . Π α ρ ά φ ύ σ η έ δ ρ α .

Π αρά φύση έδρα, νομάζεται το τεχνητό στόμιο σε κάποιο σημείο του λεmού ή πα-

χέος εντέρου, το οποίο εξω τερικεύεται χειρουργικά στην επιφάνεια του δέρματος

μέσω του κοιλιακού τοιχώ ματος. (εικ. 26)

Μ ετον τρόπο αυτό διακόmεται η

προώ θηση του περιεχομένου του ε-

ντέρου στον αυλό του εντέρου, το

οποίο τελικά, αποβάλλεται από το

στόμιο. Α ν η παρά φύση έδρα γίνει

στο λεπτό έντερο, ονομάζεται ει-

λεοστομία. Α νγίνειστο παχύ έντερο,

ονομάζεται κολοστομία και αντί-

στοιχα με το τμήμα του παχέος ε-

ντέρου: ανιούσα, εγκαρσιοστομία,

κατιούσα, κολοστομία.

Η ειλεοστομία ενδείκνυται σε ελκώ δη κολίτιδα και σε πολλαπλά καρκινώ ματα

του παχέος εντέρου, όπου δεν μπορεί να γίνει ειλεο-ορθική αναστόμω ση καιείναιμό-

νιμη. Η κένω ση είναι συνεχής, μαλακή και υδαρής. Το περιεχόμενο είναι δύσοσμο

και λόγω της ύπαρξης εντερικών ενζύμων, μπορεί να προκληθούν δερματίτιδες γύ-

ρω από το στόμιο. Α παιτείται η χρήση ειδικών σάκων για τη συλλογή του πε-

ριεχομένου, όπως επίσης, καιη ιδιαίτερη φροντίδα της στομίας.

Τα σημεία στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον του νοσηλευτικού

προσω πικού είναι η ψυχολογική υποστήριξ του ασθενούς, ώ στε να εκφράσει τους

φόβους του, να κατανοήσει καινα αποδεχθεί την ιδιαιτερότητα της επέμβασης, ταυ-

τόχρονα με τα μέτρα της γενικής προεγχειρητικής και μετεγχειρητικής φροντίδας,

όπω ς επίσης, και τα ειδικότερα προβλήματα που χαρακτηρίζουν την ύπαρξη ει-

λεοστομίας.

Εικ. 26 Π α ρ ά φ ύ σ η έ δ ρ α .

+

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α ε ιλ ε ο ο τ ο μία ς .

- Φ ροντίδα για άνετο και αξιοπρεπές περιβάλλον, ενημέρωση του ασθενούς, α-

νεύρεση κατάλληλω ν θέσεω ν ου αρρώστου στο κρεβάτι

- Εφαρμογή του κατάλληλου σάκου ειλεοστομίας, ώ στε να μην υπάρχουν κενά και

προκύψουν διαρροές, λόγω συνεχούς αποβολής εντερικού περιεχομένου.

- Συχνή αλλαγή του σάκου, για να μπορεί ο ασθενής να κινητοποιείται άνετα,

148

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

149


σε χρόνο εκτός νοσηλείας, ύπνου, φαγητού ή αυξημένης δραστηριότητας εντέρου.

- Π αρακολούθηση του χρώματος, του ποσού καιτης σύστασης του περιεχομένου.

- Έ λεγχος του δέρματος γύρω από το στόμιο και αποφυγή τοποθέτησης νέου

σάκου πάνω σε περιοχή με δερματίτιδα. Τοπική επάλειψη με ειδικές κρέμες.

- Κ αλή καθαριότητα δέρματος με νερό και ειδικές λοσιόν καθαρισμού. Ν α

αποφεύγεται η χρήση φυσιολογικού ορού, ειδικά όταν υπάρχει δερματίτιδα -άλλω -

στε δεν πλένουμε τα χέρια μας με «αλάτι» καθημερινά!!!

- Φ ροντ δα για επαρκή λήψη υγρώ ν, λόγω κινδύνου αφυδάτω σης καικατάλληλη

διατροφική κάλυψη, σύμφω να με τις ιατρικές οδηγί ς.

- Ψ υχολογική ενίσχυση και σύσταση για επαφές με άτομα που έχουν στομία.

- Διδασκαλία και ενθάρρυνση για συμμετοχή του ασθενούς στη νοσηλεία του.

Η κολοστομία ενδείκνυται σε φλεγμονώ δεις παθήσεις του παχέος εντέρου καιεί-

ναι συνήθω ς, προσω ρινή καισε καρκίνο του κατώ τερου παχέος εντέρου, όπου είναι

μόνιμη. Ό πως καιστην ειλεοστομία, δεν υπάρχει σφιγκτήρας καιη αποβολή κοπρά-

νω ν δεν ελέγχεται από τη θέληση του ατόμου. Ό σο ψηλότερα γίνεται τόσο πιο μα-

λακή καιημυδαρής είναι η κένω ση, ενώ η δυσοσμία παραμένει Α παιτείται και πά-

λιη χρήση ειδικών σάκω ν κολοστομίας.

ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α κ ο λ ο σ τ ο μία ς .

Τα σημεία επικέντρωσηςτου ενδιαφέροντος παραμένουν, όπως καιστην ειλεοστομία,

στους δύο τομείς: ψυχολογική και σω ματική φροντίδα.

Εκτός τω ν όσω ν έχουν αναφερθεί ήδη, επιπλέον, θα πρέπει να τηρούνται οισυν-

θήκες ασηψίας-αντισηψίας σε κάθε αλλαγή, στην οποία πρέπει να ακολουθείται ει-

δική τεχνική, σε ήρεμο και άνετο περιβάλλον, με σημείο αναφοράς τον άρρωστο και

όχιμόνο τη στομία. Η παρακολούθηση καιη ενεργός συμμετοχή του συμβάλλουν στην

εξοικείω ση καιτην αποδοχή της στομίας.

Η δυσοσμία αντιμετω πίζεται με ειδικές σκόνες, που τοποθετούνται στο σάκο πριν

την εφαρμογή του καιμε τη φροντίδα να υπάρχει φίλτρο αερίω ν στο σάκο. Έ τσι η

προετοιμασία τω ν απαραίτητω ν υλικών για την αλλαγή είναι εξίσου σημαντική νοση-

λευτική αρμοδιότητα, τόσο για την κολοστομία, όσο καιγια την ειλεοστομία.

149

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 15Ο


9. Σ κ ω λ η κ ο ε ιδ ίτ ιδ α - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Είναι η φλεγμονή της σκω ληκοειδούς απόφυσης, λόγω απόφραξης του αυλ ύ τ υ

οργάνου από κοπρόλιθο, υπολείμματα φυτικών τροφώ ν, παράσιτα.



• Π όνος, αρχικά γύρω από τον ομφαλό και στη συνέχεια στο δεξιό λαγόνιο βόθρο,

ανορεξία, καταβολή, ναυτία, έμετος, δυσκοιλιότητα.

Σ η μ ε ία :

• Π υρετός που δεν ανεβαίνει πάνω από 1 ο C από τη φυσιολογική θερμοκρασία, ε-

κτός αν υπάρχει διάτρηση του οργάνου με τοπική ή γενική περιτονίτιδα, οπότε α-

νέρχεται στους 380 C - 390 C

• Θ ετικό σημείο Mac Berney, στο 1 3 της απόστασης που συνδέει τη δεξιά άνω λα-

γόνια άκανθα με τον ομφαλό.

• Μ υϊκός σπασμός και ευαισθησία στην περιοχή, κατά τη φηλάφηση.

Η διάγνω ση στηρίζεται στην κλινική εικόνα και στα ευρήματα από τον παρακλι-

νικό έλεγχο. Χ αρακτηριστική είναιη αυξημένη παρουσία λευκώ ν αιμοσφαιρίω ν στη

γενική αίματος.

Η θεραπεία είναι συνήθως χειρουργική.


- Α κολουθείται η συνηθισμένη προεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα.

- Στην οξεία φάση, πρέπει να αποφε γονται τα παυσίπονα, για να μην καλύmε-

ται η κλινική εικόνα.

- Ο άρρωστος παραμένει κλινήρης, δε λαμβάνει τίποτε από το στόμα και του

χορηγούνται υγρά και ηλεκτρολύτες παρεντερικά.

- Α παιτείται στενή παρακολούθηση ζω τικών σημείω ν και δίνεται ιδιαίτερη ση-

μασία στην εμφάνιση επιπλοκώ ν, όπω ς: διάτρηση, περιτονίτιδα, ενδοκοιλιακή

αιμορραγία, διαπύηση τραύματος, ενδοπεριτοναϊκό απόστημα.

150

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 151


10. Π ε ρ ι τ ο ν ίτ ιδ α - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Π εριτονίτιδα είναιη φλεγμονή του περιτόναιου. Το περιτόναιο είναιη μεμβράνη, η οποία

καλύmει τα σπλάχνα της κοιλιάς σχηματίζοντας κοιλότητα. Η κοιλότητα ονομάζεταιπε-

ριτοναϊκή καιείναιστείρα μικροβίω νκάτω από φυσιολογικέςσυνθήκες.Α ν,για οποιοδήποτε

λόγο, εισχω ρήσουν σ' αυτή μικρόβια, αναmύσσεται φλεγμονή, γνω στή ω ς περιτονί ιδα.

Π ρόκειταιγια βαριά κατάσταση, που θέτεισε κίνδυνο καιτη ζω ή του ανθρώ που.

Η οξεία περιτονίτιδα εμφανίζεται μετά από ρήξ σκωληκοειδούς απόφυσης, διά-

τρηση έλκους, εντέρου, μετεγχειρητική μόλυνση ή μετατραυματική λοίμω ξη του κοι-

λιακού τοιχώματος.



• Έ ντονος, συνεχής κοιλιακός πόνος, έμετος, λόξυγκας, μετεω ρισμός κοιλίας.

Σ η μ ε ία :

• Π υρετός με ρίγος ταχυκαρδία, mώση αρτηριακής πίεσης, σανιδώ δεις κοιλιακοί

μύες, ω χρότητα και εφίδρωση.

Η διάγνωση τίθεται με την κλινική εικόνα, τον εργαστηριακό έλεγχο (αι-

ματολογικές εξετάσεις καιακτινογραφία κοιλίας), ενώ συμπληρωματικά, η παρακέ-

ντηση κοιλίας καιη μικροβιολογική εξέταση ου υγρού της παρακέντησης μπορεί να

συμβάλει στη διάγνω ση.


- Λ ήψη ζωτικών σημείων ανά 3ωρο. Τοποθέτηση του ασθενούς σε θέση fowler.

- Φ ροντ δα για τη χορήγηση υγρώ ν, ηλεκτρολυτώ ν και φαρμακευτικής αγω γής,

σύμφω να με τις ιατρικές οδηγίες.

- Π ροετοιμασία υλικών για την τοποθέτηση levin για αποφυγή εμέτω ν.

- Π αρακολούθηση της καλής λειτουργίας του ρινογαστρικού σωλήνα και κατα-

γραφή του ποσού καιτου χαρακτήρα τω ν υγρώ ν που αποβάλλονται

- Π εριποίηση της στοματικής κοιλότητας. Ο άρρωστος δε σιτίζεται

- Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος, ψυχολογική ενθάρρυνση του ασθενούς.

- Α ν ο άρρωστος οδηγηθεί στο χειρουργείο, εφαρμόζεται προεγχειρητική καιμε-

τεγχειρητική φροντίδα.

151

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 152


11. Ε ιλ ε ό ς - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ροντϊδα

Η αναστολή της προώθησης του εντερικού περιεχομένου ονομάζεται ειλεός. Δια-

κρίνεται σε αποφρακτικό και παραλυτικό ειλεό.

• Α π ο φ ρ α κ τ ικ ό ς ε ιλ ε ό ς : δημιουργείται λόγω απόφραξης, στένω σης ή περίσφι-

ξης του αυλού του εντέρου. Τα αίτια χω ρίζονται σε:

1. Ε ν δ ο α υ λ ι κ ά : πολύποδες, ξένα σώ ματα, νεοπλάσματα, χολόλιθοι κοπρόσταση, πα-

ράσιτα, φυτοπίλημα.

2 . Τ ο ι χ ω μ α τ ικ ά : νόσος Crohn, συγγενείς ανω μαλίες, νεοπλάσματα.

3. Ε ξ ω α υ λ ι κ ά : περιεσφιγμένη κήλη, συστροφή εντέρου, συμφύσεις, ενδοκοιλιακοί

όγκοι


• Έ ντονος, συνεχής κοιλιακός πόνος, έλλειψη κενώ σεω ν καιαποβολής αερίω ν, έ-

μετοιαρχικά τροφώ δεις ή χολώ δεις και στη συνέχεια δύσοσμοι με κοπρανώ δη

οσμή.

Σ η μ ε ία :

• Π υρετός, ταχυκαρδία, mώση Α Π , έντονος μετεω ρισμός της κοιλιάς, ξηρή γλώ σ-

σα,βορβορυγμοί

Η κλινική εικόνα, ο ακτινολογικός έλεγχος καιοιαιματολογικές εξετάσεις, κυρίω ς

για τον έλεγχο ηλεκτρολυτώ ν, θέτουν τη διάγνω ση.

Η θεραπεία είναι χειρουργική.

• Π α ρ α λ υ τ ικ ό ς ε ιλ ε ό ς : δημιουργείται λόγω μείω σης ή εξαφάνισης της κινητικό-

τητας του εντέρου. Τα κυριότερα αίτια είναι

1. Ν ε υ ρ ο γ ε ν ή : κολικός, τραύμα.

2 . Χ η μ ικ ά : περιτονίτιδα.

3. Μ ε τ α β ο λ ικ ά : ηλεκτροδιαλυτικές διαταραχές.

4 . Μ ε τ ε γ χ ε ιρ η τ ι κ ά : αναισθησία.

5 . Φ λ ε γ μ ο ν έ ς : ενδοκοιλιακές, οπισθοπεριτοναϊκές.

152

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 153



Είναι παρόμοια με του αποφρακτικού ειλεού, αλλά λείπει πόνος καιη γενική κα-

τάσταση του ασθενούς είναι επίσης, βαριά. Στην ακτινογραφία κοιλίας, αποκαλύ-

mεται η παρουσία αερίω ν στο έντερο και υδραερικά επίπεδα.

Η θεραπεία είναι συντηρητική και επί αποτυχίας χειρουργική.


- Λ ήψη καικαταγραφή ζω τικώ ν σημείω ν με ακρίβεια.

- Π αρακολούθηση και προσδιορισμός του χαρακτήρα του πόνου. Είναι καλό ν'

αποφεύγονται τα αναλγητικά, επειδή καλύπτουν τον πόνο.

- Π ροετοιμασία υλικών γι τοποθέτηση ρινογαστρικού σω λήνα. Διακοπή σίτισης

από το στόμα.

- Π αρακολούθηση της ενδοφλέβιας χορήγησης υγρώ ν και ηλεκτρολυτώ ν και ε-

φαρμογή τω ν ιατρικών οδηγιώ ν ω ς προς τη λήψη φαρμακευτικής αγω γής.

- Π εριποίηση της στοματικής κοιλότητας και διατήρηση της σωματικής καθα-

ριότητας του αρρώστου.

- Στον παραλυτικό ειλεό, αν υπάρχει οδηγία για εκτέλεση υποκλυσμώ ν, πρέπει να

παρακολουθείται με προσοχή η ποσότητα του υγρού του υποκλυσμο που

αποβάλλεται γιατίλόγω αφυδάτω σης είναιδυνατό ν' απορροφηθεί από το έντερο

μέρος του υγρού που εισάγεται

- Α ν ο άρρωστος οδηγηθεί στο χειρουργείο, ακολουθείται η συνηθισμένη προεγ-

χειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα.

153

Ι sel. 125-169

6-12-1999 10:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 154


12. Π α θ ή σ ε ις Χ ο λ η φ ό ρ ω ν Ο δ ώ ν , 'Η π α τ ο ς κ α ι Π α γ κ ρ έ α τ ο ς

- Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν ίδ α

α . Χ ο λ ο λ ιθ ία σ η .

Είναι ο σχηματισμός καιη παρουσία λίθω ν στις χοληφόρες οδούς και στη χοληδόχο

κύστη. Ο ι σπουδαιότεροι αιτιολογικοί παράγοντες δημιουργίας χολολίθων, είναι

1.Δ ιατροφή, 2. Στάση στα χοληφόρα (κύηση, συγγενεί ανω μαλίες), 3.Λ οιμώ ξεις

χοληφόρων, 4. Κ ληρονομικότητα, 5. Ξένα σώματα (ράμματα, σωλήνες kehr), 6.

Διάφορες νόσοι (διαβήτης, κίρρω ση).

+



• Π όνος, είτε ελαφρός και σχετιζόμενος με τη λήψη τροφής, είτε σοβαρός επι-

γαστρικός πόνος, που ακτινοβολεί στο δεξιό υποχόνδριο και τη ράχη (γω νία

της δεξιάς ω μοπλάτης). Είναι σταθερός ή κολικοειδής. Συνοδεύεται από εμετό

μετά από λιπαρά γεύματα, είτε κατά της πρω ινές ώ ρες. Υ πάρχουν, επίσης, δυ-

σπεπτικά ενοχλήματα καιαίσθημα πληρότητας.

Σ η μ ε ία :

• Ευαισθησία στο δεξιό υποχόν ριο, ψηλάφηση και διατεταμένη χοληδόχος κύ-

στη, θετικό σημείο Murphy (κράτημα της αναπνοής λόγω του πόνου που προκα-

λείη ψηλάφηση), ίκτερος, συνήθω ς ελαφρός με κνησμό, σκουρόχρωμα ούρα και

αποχρωματισμό τω ν κοπράνω ν.

Η θεραπεία είναισυντηρητική, με κατάλληλη δίαιτα καιφαρμακευτική αγω γή και

χειρουργική (χολοκυστεκτομή ανοιχτή ή λαπαροσκοπική).


- Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος καιψ υχική ενίσχυση του ασθενούς.

- Φ ροντίδα για την τήρηση των ιατρικώ ν οδηγιών ως προς τη λήψη φαρμάκων

καικυρίω ς αναλγητικών σε καταστάσεις κολικού.

- Α ποκλεισμός δύσπεπτω ν και λιπαρώ ν τροφώ ν (αυγά, όσπρια, ζω ικά λίπη).

- Π αρακολούθηση χρώ ματος ούρω ν καικοπράνω ν στην περίmω ση εμφάνισης ί-

κτερου.

154

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 155


- Λ ήψη ζωτικών σημείω ν και παρακολούθηση για την πιθανή εμφάνιση επι-

πλοκών, όπως: χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα, αποφρακτικός ίκτερος, ηπατική α-

νεπάρκεια ή νέκρω ση παγκρέατος.

β .

Χ ο λ ο κ υ σ τ ίτ ιδ α .

Είναιη φλεγμονή της χοληδόχου κύστης που διακρίνεται σε οξεία καιχρόνια μορφή.


Είναι η ίδια μ' αυτή της χολολιθίασης με πυρετό και ρίγος και μεγαλύτερη έντα-

ση όλω ν τω ν συμmωμάτω ν, στην οξεία μορφή καιηπιότερη κλινική εικόνα, στη χρό-

νια μορφή.

Η θεραπεία είναι συντηρητική και χειρουργική.

Κ ατά τη συντηρητική θεραπεία, η νοσηλευτική φροντίδα επικεντρώνεται στο δι-

αιτολόγιο του ασθενούς, στη λήψη φαρμακευτικής αγω γής και στην παρακολούθη-

ση τω ν απεκκριμάτω ν, τω ν ζω τικών σημείω ν και στην πιθανή εμφάνιση επιπλοκών,

όπως εμπύημα χοληδόχου κύστεω ς, χολαγγειίτιδα, απόστημα ήπατος, περιτονίτιδα,

οξεία παγκρεατίτιδα.


Κ ατά τη χειρουργική θεραπεία η νοσηλευτική φροντίδα περιλαμβάνει

~ Τη συνηθισμένη προεγχειρητική ετοιμασία του ασθενούς.

~ Λ ήψη ζω τικώ ν σημείω ν, κατά την παραλαβή του χειρουργημένου.

~ Τοποθέτηση του ασθενούς σεάνετη θέση, χω ρίς να πιέζεται ο σω λήνας παροχέ-

τευσης (kehr), μέσω του οποίου απομακρύνεται η χολή από τις χοληφόρες

οδούς - Έ λεγχος του τραύματος.

~ Έ λεγχος της λειτουργίας του ρινογαστρικού σωλήνα, του ουροκαθετήρα, αν

υπάρχει και του kehr. Στερέωση τω ν σωλήνω ν του κάθε συλλέκτη στο κρε-

βάτι του ασθενούς.

~ Ο συλλέκτης της χολής πρέπει να τοποθετείται στο ύψος της κοιλιάς του α-

σθενούς, για να μην παροχετευθεί όλη η παραγόμενη χολή . Το ποσό που συ-

γκεντρώνεται μετριέται και καταγράφεται επίσης καιτα υπόλοιπα αποβαλ-

λόμενα υγρά.

~ Ο έλεγχος και η ρύθμιση της ροής των ενδοφλεβίως χορηγούμενων υγρών

(οροί-ηλεκτρολύτες) είναι απαραίτητος καιπρέπει να γίνεται σύμφω να με τις


155

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 156


~ Την 4η-5η μετεγχειρητική ημέρα , ο σωλήνας kehr μπορεί να κλείνει

Υ 2

ώ ρα

πριν και μετά το γεύμα, για να παροχετευτεί η παραγόμενη χολή στο δω δε-

καδάκτυλο. Ο σωλήνας κλείνει με τη χρήση λαβίδας και γάζας, γιατί είναι

πολύ λεmός καιυπάρχει κίνδυνος διάτρησης.

~ Κ ατά την 7η-1Ο ημετεγχειρητική ημέρα ο σωλήνας μπορεί να αφαιρεθεί από

το χειρουργό, αλλά απαιτούνται τοπική φροντίδα και συχνές εξω τερικές αλ-

λαγές για προφύλαξη του δέρματος από τον ερεθισμό της χολής που συνεχί-

ζεινα ρέει σε πολύ μικρές ποσότητες.

~ Ο άρρω στος ενισχύεται να κινητοποιείται παρά την ύπαρξη των σωλήνων

παροχέτευσης.

~ Η φροντίδα για την ατομική καθαριότητα καιτην καθαριότητα του χώ ρου, ε-

νισχύουν την ανάρρωση και δημιουργούν ευχάριστο και υγιές περιβάλλον.

~ Στην περίmω ση που η χολοκυστεκτομή γίνει με τη λαπαροσκοπική μέθοδο,

η παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο είναιδύο ημέρες. Ο άρρω στος φέ-

ρειμόνο levin, το οποίο αφαιρείται το απόγευμα της ημέρας του χειρουργείου

και δύο παροχετεύσεις τραύματος, οιοποίες αφαιρούνται την πρώ τη ημέρα

από το χειρουργό. Η νοσηλευτική φροντίδα επικεντρώνεται στην κινητοποίη-

ση του ασθενούς, στη χορήγηση αναλγητικώ ν και φαρμακευτικής αγω γής,

σύμφω να με τις ιατρικές οδηγίες καιστην σταδιακή σίτιση.

γ. Η πατίτιδες.

Η πατίτιδα ονομάζεται η διάχυτη νέκρω ση και φλεγμονή του ηπατικού παρεγχύ-

ματος, που οφείλεται σε ιούς, τοξίνες ή φάρμακα, κατάχρηση οινοπνεύματος κτλ.

Π ροκαλούνται από 2 ομάδες ιώ ν: Ι) τους ιούς της ηπατίτιδας (Α , Β , C, D, Ε) και

2) τους ηπατιδομιμητικούς ιούς (ιλαράς, κίτρινου πυρετού, ερπητοϊούς κτλ.).

Ο ιπιο γνωστοί είναι οι5 ιοίτης ιογενούς ηπατίτιδας:

- Ο ιός της ηπατίτιδας Α (HAV), που προκαλεί την επιδημική ηπατίτιδα.

- Ο ιός της ηπατίτιδας Β (HBV), που προκαλεί την ηπατίτιδα εξ ομόλογου ορού.

- Ο ιός της ηπατίτιδας C (HCV), που προκαλεί την παρεντ ρικά μεταδιδόμενη

ηπατίτιδα Μ η-Α , Μ η-Β (ηπατίτιδα C).

- Ο ιός της ηπατίτιδας Δέλτα (HDV).

- Ο ιός της ηπατίτιδας Ε (HEV), που είναι υπεύθυνος για την εντερικά μεταδι-

δόμενη ηπατίτιδα Μ η-Α , Μ η-Β (ηπατίτιδα Ε).

156

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 157


Π ω ς με τ α δ ί δ ο ν τ α ι ο ι ι ο ί τ η ς η π α τ ίτ ιδ α ς

Α Β

C

D Ε

Μ ολυσμένη τροφή

•

Μ ολυσμένο νερό

• •

Μ αλάκια

•

•

νδο-οικογενειακά

• •

•

• •

Κ οινωνικό περιβάλλον

• •

Τραυματισμός από βελόνες

καιαιχμηρά αντικείμενα

• • •

Μ ετάγγιση

•

• • •

Α ιμοκάθαρση

• •

•

έσω του στόματος

• •

• •

εσεξουαλική επαφή

•

•

•

•

Μ ητέρα-παιδί

•

•

•

Π αρεντερική χρήση ναρκωτικών

• • •

• Επιβεβαιω μένη μετάδοση

Ύ ποπτη αλλά όχιαποδεδειγμέ η μετάδοση

Ο ξ ε ία ιο γ ε ν ή ς η π α τ ίτ ιδ α .

Η κλινική εικόνα της οξείας η -

πατίτιδας ποικίλλει σε βαρύτητα (α-

συμmω ματική ανικτερική, ικτερική,

κεραυνοβόλος). Τα κλινικά στάδια

είναι 4: της επώασης, το προϊκτερι-

κό, το ικτερικό καιτης ανάρρω σης.

Τα κύρια συμπτώματα είναι α-

δυναμία, καταβολή, ανορεξία, ναυ-

τία, έμετοι μυαλγίες, αίσθημα

βάρους στο δεξιό υποχόνδριο, αρ-

Ο ΞΕ ΙΑ Η ΠΙΙ , Ι Δ Α

157

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 158


θραλγίες, πυρετός, αποστροφή στο κάπνισμα. Ό ταν εμφανισθεί ίκτερος, η συμmω-

ματολογία συνήθως υποχω ρεί Στις περισσότερες περιmώσεις ιογενούς ηπατίτιδας έ-

χουμε πλήρη ίαση. Συνιστώ νται ανάπαυση, υπολιπαρής δίαιτα, αν παρουσιασθούν

ναυτία καιέμετοι καιαποφυγή οινοπνευματω δώ ν ποτώ ν καιφαρμάκων. Εισαγω γή στο

νοσοκομείο χρειάζεται αν υπάρχουν έμετοι ασκίτης, ηπατική εγκεφαλοπάθεια κτλ.

Η κεραυνοβόλος ηπατίτιδα παρουσιάζει υψηλή θνητότητα (70-90%), αλλά εάν ο

άρρω στος επιζήσει το ηπατικό παρέγχυμα αναγεννάται και επανέρχεται στη φυ-

σιολογική μορφή του.

Χ ρ ό ν ια ιο γ ε ν ή ς η π α τ ίτ ιδ α .

Α σθενείς με ηπατίτιδα Β , C ή D

παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για

ανάπτυξη μακροχρόνιας λοίμω ξης.

Μ ετάmω ση σε χρονιότητα μπορεί

να παρατηρηθεί σε ποσοστό έως

50% τω ν περιmώ σεω ν C.

Τα συμmώ ματα είναισυνήθω ς ή-

πια (κακουχία, ανορεξία ή λείπουν).

Διακρίνεται σε δύο μορφές: d. pιύ~α

α) Χ ρόνια επιμένουσα ηπατίτιδα. '" 6 Q : ι ϊ ' l

Ο ασθενής είναι συνήθω ς ασυμmωματικός. Π αραμένει μολυσματικός και η νόσος

του σπάνια οδηγεί σε σοβαρή ηπατοπάθεια.

β) Χ ρόνια ενεργός ηπατίτιδα. Η ηπατική πάθηση είναι προοδευτική και τελικά

οδηγεί σε κίρρω ση ή σε θάνατο. Ο ασθενής παραμένει μολυσματικός.

ΧΡι)Ν·

Α σ υ μπ τ ω μα τ ικ ο ί α σ θ ε ν ε ίς .

Επειδή 60%τω ν περιmώσεω ν ιογενούς ηπατίτιδας είναιασυμmω ματικές είναιση-

μαντικό να προσδιορίζονται τα άτομα που είναι φορείς του ιού.

Π ρ ό λ η ψ η .

~ Α πλά μέτρα ατομικής και δημόσιας υγιεινής (βελτίω ση συστημάτω ν ύδρευσης

και αποχέτευσης, καλή ατομική υγιεινή).

~ Έ λεγχος του αίματος καιτω ν παραγώ γω ν του που χρησιμοποιούνται για με-

τάγγιση).

158

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 159


~ Χ ρήση συριγγώ ν μιας χρήσης καιγαντιώ ν.

~ Χ ρησιμοποίηση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή.

~ Χ ρησιμοποίηση εμβολίω ν (υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια έναντι τω ν ιώ ν Α και

Β ). Α πό το 1997 γίνεται υποχρεω τικός εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β

Π ροφυλακτικά μέτρα για την ιογενή ηπατίτιδα.

Τα μέτρα προφύλαξης διακρίνονται σε γενικά (προσωπικού) και ειδικά (ασθενώ ν).

Γενικά προφυλακτικά μέτρα προσωπικού.

1. Γάντια: Το νοσηλευτικό προσωπικό πρέπει να φορά γάντια κατά τη νοσηλεία

τω ν αρρώ στω ν, γιατί έρχεται σε επαφή με αίμα ή σωματικά υγρά που φαίνεται να

περιέχουν αίμα.

2. Μ άσκες - Γυαλιά: Σε όλες τις νοσηλευτικές πράξεις που υπάρχει περίmωση να

εκτοξευθεί στο προσωπικό αίμα ή σω ματικά υγρά, πρέπει να φοριούνται μάσκες και

γυαλιά, για να αποφευχθεί η διασπ ρά στο στόμα, μύτη και βλεννογόνο τω ν ματιώ ν.

3. Επιπρόσθετες ποδιές: Φ οριούνται σε περιmώσεις που υπάρχει κίνδυνος να

λερωθεί η στολή.

4. Π ροφύλαξη από τραυματισμούς: Π ρέπει να αποφεύγεται η επανατοποθέτη-

ση της χΡησιμοποιημένης βελόνας στο κάλυμμα

και να χρησιμοποιούνται τα ειδικά κουτιά για

την απόρριψη βελονώ ν, τω ν μαχαιριδίω ν καιάλ-

λων αιχμηρώ ν αντικειμένω ν. (εικ. 27)

5. Τραυματισμοί Ό ταν κάποιος τραυματι-

σθεί από αντικείμενο που περιέχει αίμα ή σω-

ματικά αιμορραγικά υγρά, θα πρέπει πρώ τα να

πιεστεί το σημείο για να φύγει λίγο αίμα καιμε-

τά να τοποθετεί στο τραύμα αντισηmικό. Το ί-

διο ισχύει αν το αίμα πέσει σε αμυχή. Στη συ-

νέχεια ενημερώ νεται ο γιατρός του προσω πικού

χορήγείται γ-σφαιρίνη στο πρώ το 48ω ρο, ελέγ-

χεται το άτομο για αυστραλιανό αντιγόνο καια-

ντισώ ματα και αν ο έλεγχος είναιαρνητικός αρ-

χίζειταυτόχρονα τον εμβολιασμό για την ηπατί-

τιδα Β . Εικ. 27

159

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 6 Ο


6. Ενημέρωση:

Ενημέρωση του νοσηλευτικού προσωπικού για τους αρρώστους που έχουν θετικό

αυστραλιανό και συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού.

Ειδικά προφυλακτικά μέτρα ασθενώ ν.

1. Θ ερμόμετρα: Τα θερμόμετρα τοποθετούνται σε οινόπνευμα 70 έω ς 90%. Κ ά-

θε τρεις ημέρες γίνεται αλλαγή του διαλύματος. Τα θερμόμετρα που τοποθετούνται

στο στόμα και ορθό, πρέπει να είναι ατομικά.

2. Σφυγμομανόμετρο και Στηθοσκόπιο: Α ν έχουν έρθει σε επαφή με αίμα καιάλ-

λα βιολογικά υγρά, καθαρίζονται με ένα αντιμικροβιακό διάλυμα.

3. Χ ρησιμοποιημένες γάζες: Τοποθετούνται σε πλαστική ή χάρ ινη σακούλα και

στη συνέχεια σε μια μεγάλη πλαστική και στέλνονται για αποτέφρωση.

4. Σεντόνια: Α ν έχουν έρθει σε επαφή με αίμα, μπαίνουν σε αυτοδιαλυόμενο σάκ-

κο κατά το πλύσιμο.

δ. Κ ίρρωση Ή πατος - Η πατική Α νεπάρκεια.

ίρρω ση ήπατος.

Είναι χρόνια ηπατική νόσος, που

χαρακτηρίζεται από ίνω ση, σχηματι-

σμό αναγεννητικών όζων, κατα-

στροφή της αρχιτεκτονικής του ή-

πατος και ποικίλου βαθμού νέκρω ση

και φλεγμονή.

Α ίτια: ιογενή (ιοίηπατίτιδας Β , D

και

C),

χρόνιος αλκοολισμός, χρόνια

απόφραξη χοληφόρω ν φαρμακευτικά.

Κ λινική εικόνα: Στα αρχικά στάδια πιθανόν να μην υπάρχουν έκδηλα συμmώματα.

Τα συνηθέστερα συμmώ ματα είναι καταβολή δυνάμεω ν, ανορεξία, απώλεια βάρους,

δυσπεψία, βάρος στο υποχόνδριο, μείω ση ή κατάργηση της σεξουαλικής ικανότητας,

αιμορραγίες κτλ.

Θ εραπεία: Είναι κυρίω ς συντηρητική. Συνιστάται άναλος δίαιτα, αποφυγή

οινοπνεύματος, φαρμακευτική αγω γή. Γίνεται καιμεταμόσχευση ήπατος.

160

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 161


Η π α τ ικ ή α ν ε π ά ρ κ ε ια .

Είναι η μείω ση της λειτουργικής ηπατικής μάζας.

Διακρίνεται σε αντιρροπούμενη ηπατική ανεπάρκεια (λείπουν οιεκδηλώ σεις η-

πατικής εγκεφαλοπάθειας) και σε κλινικά έκδηλη ηπατική ανεπάρκεια με έκδηλες

διαταραχές, όπως ανησυχία, διανοητική σύγχυση, απώλεια προσανατολισμού, έντονη

σύγχυση, λήθαργο που φτάνει στο βαθύ κώ μα.


~ Α ποφυγή οινοπνεύματος και άλλω ν αιτίω ν που την προκαλούν.

~ Έ γκαιρη θεραπεία παθήσεω ν που συμβάλλουν στην εκδήλω σή της.

~ Εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β .


~ Η κακή θρέψη είναι ένα από τα βασικά προβλήματα αυτών των αρρώστων,

γι αυτό η σωστή διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο. Σε αντιρροπούμενη κίρ-

ρωση ενδε κνυται η υπερθερμιδική δίαιτα, πλούσια σε λευκώ ματα, υδατάν-

θρακες, βιταμίνες, αλλά φτω χή σε λίπος και αλάτι Τονίζεται στον άρρωστο

να αποφεύγει τις συντηρημένες τροφές που περιέχουν αλάτι και πώς να χρη-

σιμοποιεί υποκατάστατα αυτού, όπως ο χυμός λεμονιού. Η φροντίδα της

στοματικής κοιλότητας είναι ένας σημαντικός παράγοντας, γιατί καταπολε-

μά τη δυσοσμία (απόπνοια σάπιου μήλου). Χ ρησιμοποιείταη μαλακή βούρ-

τσα.

~ Γίνεται καθημερινό ζύγισμα του αρρώστου καιπαρακολούθηση τω ν προσλαμ-

βανόμενω ν-αποβαλλόμενω ν υγρών.

Κ αθημερινή περιποίηση του δέρματος.

~ Έ να από τα προβλήματα του αρρώ στου είναι οισυχνές αιμορραγίες λόγω της

διαταραχής του χρόνου προθρομβίνης. Η παρατεταμένη πίεση στα σημεία που

γίνονται οι αιμοληψίες και η αποφυγή τω ν ενέσεω ν ελαχιστοποιούν τον κίν-

δυνο αιμορραγίας. Γίνεται η συχνή παρακολούθηση τω ν ζω τικών σημείω ν, τω ν

κενώ σεω ν καιτω ν εμέτω ν.

~ Λ αμβάνονται ό α τα μέτρα για πρόληψη τω ν λοιμώ ξεω ν, γιατί ο άρρω στος εί-

ναι επιρρεπής σ' αυτές.

~ Ό ταν ο άρρω στος παρουσιάσει ασκίτη, χορηγούνται διουρητικά, σύμφω να με

την ιατρική οδηγία, τίθεται σε άναλη δίαιτα, γίνονται παρακεντήσεις κοιλίας

161

Ι sel. 125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 162


(βλέπε εργαστήριο) και ο άρρωστος τοποθετείται σε ημικαθιστή θέση για να

μη πιέζεται το διάφραγμα.

~ Σε μη αντιρροπούμενη κίρρωση, ο άρρωστος παρουσιάζει ηπατική εγκε-

φαλοπάθεια. Εξασφαλίζονται συνθήκες ασφάλειας για πρόληψη τραυματι-

σμού. Δε σηκώ νεται από το κρεβάτι μόνος του, περιορίζεται με τοποθέτηση

προφυλακτήρων (είναι διεγερτικός), γίνον αι καθημεριν υποκλυσμοί για κα-

θαρισμό του εντέρου, για τη μείω ση της αμμωνίας που παράγεται στο έντερο.

Σ' αυτή τη φάση, χορηγείται υποπρωτεϊνική δίαιτα.

ε. Εχινόκοκκος Ή π α τ ο ς .

Η εχινόκοκκος κύστη οφείλεται στο έμβρυο της εχινόκοκκου ταινίας του σκύλου, στο

έντερο του οποίου παρασιτεί

Σ χήμ α 5.

+

• • • •

162

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 163


Τη μόλυνση βοηθούν οι εξής παράγoνrες: α) τα ωάρια του παράσιτου, που θα

μολύνουντον ενδιάμεσο ξενιστή (άνθρω πο ή χορτοφάγο θηλαστικό), καιβ) η κύστη του

παράσιτου, που θα μολύνειτο σκύλο. Ο άνθρω πος μπορεί να μολυνθεί από τα χέρια

του, που ήρθαν σε επαφή με το σκύλο ή από μολυσμένα λαχανικά που περιείχαν ω ά-

ρια μολυσμένου σκύλου που σκορπίστηκαν στο περιβάλλον. Κ ύρια πηγή μόλυνσης του

σκύλου είναι το πρόβατο (ιδιαίτερα αν καταναλώ σει μολυσμένα σφάγια). (σχήμα 5)

Π ρ ο φ ύ λ α ξ η .

- Κ αλό πλύσιμο χεριώ ν.

- Β ρασμός των ύποmων τροφίμων.

- Φ ροντ δα των σκύλων για να μην τρώνε ωμά σπλάχνα.

- Α πομάκρυνση των σκύλων από τα σφάγια και καταστροφή των μολυσμένων

σπλάχνων.

- Ενημέ ω ση του πληθυσμού με προγράμματα αγω γής υγείας.


Ό πως προαναφέρθηκε, η θεραπεία είναι κυρίω ς χειρουργική. προεγχειρητική

προετοιμασία, αλλά καιη μετεγχειρητική είναι η ίδια μ' αυτή τω ν άλλω ν χειρουργι-

κών επεμβάσεων κοιλιάς.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται μετεγχειρητικά καιτο νοσηλευτικό προσω πικό φρoνrί-

ζειτις παροχετεύσεις, κάνει συχνή λήψη τω ν ζω τικών σημείω ν, έγκαιρη έγερση του

αρρώ στου, ανrιμετώ πιση πόνου και φρoνrίζει για την επαναλειτουργία του εντέρου

καιτη σταδιακή επαναφορά στην κανονική δίαιτα.

σ τ . Π α γ ρ κ ε α τ ίτ ιδ α .

Η παγκρεατίτιδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.

Ο ξ ε ία π α γ κ ρ ε α τ ίτ ιδ α : είναιβαριά νόσος καιοφείλεται σε οξεία φλεγμονή του πα-

γκρέατος, η οποία χαρακτηρίζεται από διαφυγή παγκρεατικών ενζύμων.

Α ρχικά η φλεγμονή δημιουργεί οίδημα καιμπορεί να προκληθεί ακόμα καινέκρω -

ση του παγκρέατος. Είναιβαριά κατάσταση, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Α ίτια: Ο φείλεται σε απόφραξη χοληφόρω ν, χρόνιο; αλκοολισμός και σπανιότε-

ρα, σε φάρμακα, λοιμώ ξεις και τραυματισμό.

163

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

164


Κ λινική εικόνα: Έ νroνoς πόνος στο επιγάστριο που ανrανακλά προς τη ράχη με-

τά από ένα μεγάλο λιπαρό γεύμα ή κατάχρηση οινοπνεύματος, ναυτία, έμετοι και

μπορεί να φτάσει μέχρι και το shock. Η όλη εικόνα θυμίζει εκτεταμένο έμφραγμα

του μυοκαρδίου.

Θ εραπεία: Συντηρητική.


Ο άρρω στος με οξεία παγκρεατίτιδα πρέπει να παρακολουθείται στενά. Π ολλές

φορές νοσηλεύεται στη Μ ονάδα Εντατικήι Θ εραπείας. Ο άρρω στος συνδέεται με

ω οαίιοτ για να παρακολουθείται ο καρδιακός ρυθμός καιγίνεται συχνή λήψη ζω τι-

κών σημείω ν.

Ο πόνος ανrιμετω πίζεται με ισχυρά παυσίπονα (πεθιδίνη), σύμφω να με την ιατρική

οδηγία. Α ποφεύγεται η χορήγηση μορφίνης, γιατί προκαλεί σπασμό στο σφιγκτήρα

του Oddi.

Xoρηγoύνrαι υγρά και ηλεκτρολύτες. Π αρακολουθούνται αυστηρά τα αποβαλ-

λόμενα και προσλαμβανόμενα υγρά και πρέπει να γίνεται αυστηρή μέτρηση ούρω ν

24ώρου.

Ο άρρωστος δεν παίρνει τίποτε από το στόμα, τοποθετείται levin για αποβολή υ-

γρών του στομάχου. Α ν είναι σταθεροποιημένος καρδιαναπνευστικοί μετά από με-

ρικές ημέρες μπορεί να τεθεί σε ολική ιιαρεντερική σίτιση. Μ ετά την παρέλευση τω ν

οξέω ν συμmω μάτω ν, σταδιακά, μπαίνει σε υδρική δίαιτα και αργά προχω ρεί στο

κανονικό διαιτολόγιο.

Επειδή διαταράσσεται το σάκχαρο αίματος, χρειάζεται συχνή παρακολούθηση,

χορήγηση ινσουλίνης, αν χρειάζεται Λ όγω της βαρύτητας της κατάστασης η ενθάρ-

ρυνση του αρρώ στου είναι απαραίτητη.

Χ ρ ό ν ια π α γ κ ρ ε α τ ίτ ιδ α .

Α ντικαθίσταται προοδευτικά ο παγκρεατικός ιστός από ινώ δη. Ο άρρωστος παρου-

σιάζει πόνο διαφορετικής ένrασης.

Α ίτια: Χ ρόνιος αλκοολισμός, επανειλημμένα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας,

αποφρακτ κή νόσος τω ν χοληφόρων.

Κ λινική εικόνα: Π όνος, απώ λεια βάρους, σακχαρώ δης διαβήτης.

Θ εραπεία: Κ υρίω ς ουντηρητική.

164

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 165



Επικεντρώ νεται κυρίω ς:

~ Στην ευαισθητοποίηση του αρρώ στου να διακόψει το αλκοόλ, το κάπνισμα

και τον καφέ.

~ Ν α ακολουθεί ένα διαιτολόγιο φτω χό σε λίπος καιπλούσιο σε υδατάνθρακες,

βιταμίνες.

~ Ν α παίρνει πολλά υγρά.

~ Διδάσκεται να ρυθμίζει σωστά το σάκχαρό του.

ζ . Σ α κ χ α ρ ώ δ η ς Δ ια β ή τ η ς .

Ο Σακχαρώ δης διαβήτης (ΣΔ ) είναι ένα χρόνιο νόσημα γνω στό από τον Α ρεταίο τον

Κ αππαδοκέα, 2500 χρόνια πριν.

Στο Σ.Δ. αυξάνεται η γλυκόζ στο αίμα, διότι δεν επαρκεί η παραγω γή ινσουλίν-

δης ή η δράση της από το πάγκρεας.

Ο Σ.Δ . διακρίνεται σε δύο κατηγορίες:

> - Τον ινσουλινοεξαρτώ μενο ή τύπου 1.

> - Το μη ινσουλινοεξαρτώ μενο ή διαβήτη τύπου 2.

Τα κυριότερ συμmώματα καισημεία είναι

ύ π ο ς 1 Τ ύ π ο ς 2

Δίψα , πολλά ούρα, έντονο αίσθημα Συνήθως ήπιες, ακόμα και ανύπαρκτες

κόπωσης, χάσιμο βάρους.

εκδηλώ σεις.

Μ πορεί αν παραμεληθεί να φτάσει

σε διαβητικό κώμα.

Η θ ε ρ α π ε υ τ ικ ή αντιμετώ πιση έχειτέσσερα σκέλη:

1. Τ η δ ία ι τ α : Τα γεύματα κατανέμονται στο 24ω ρο, ανάλογα με τις ανάγκες του

διαβητικού.

2. Τ η ν ά σ κ η σ η : Χ ρειάζεται άσκηση ήπιας μορφής, χω ρίς άγχος, προτιμότερο το

περπάτημα μετά τα γεύματα. Η άσκηση βοηθά και στην πρόληψη των καρ-

διαγγειακώ ν παθήσεω ν.

3. Τ α υ π ο γ λ υ κ α ιμικ ά χ ά π ια : Α υτά δεν περιέχουν ινσουλίνη, αλλά διεγείρουν το

πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη ή διευκολύνουν την ινσουλίνη να μπει από το

αίμα στα κύτταρα.

165

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 6 6


4. Τ η ν ιν σ ο υ λ ίν η : Η θεραπεία με την ινσουλίνη ενδείκνυται κυρίω ς, στον τύπο 1

διαβήτη, στην εγκυμοσύνη καιστη διαβητική οξέω ση (επιπλοκή του Σ.Δ .). χορη-

γείται με ειδικές σύριγγες, υποδόρια. Κ υκλοφορεί η ανθρώ πινου τύπου ινσου-

λίνη και είναι βιοσυνθετικά παρασκευασμένη. Α νάλογα με τη δράση της δια-

κρίνεται σε βραχείας, ενδιάμεσης καιπαρατεταμένης δράσης, ανάλογα με το

χρόνο που αρχίζει καιτελειώ νει η ενέργειά της.

Ο ι σύριγγες είναι μιας χρήσης, του 1 ml (100 μονάδες), του 0,5 ml (50 μονάδες)

και 0,3 ml (30 μονάδες) και τελευταία

κυκλοφορούν σε σχήμα στυλό (εικ. 28).

Η ινσουλίνη διατηρείται σε θερμοκρα-

σία δω ματίου για 6 εβδομάδες χω ρίς αλ-

λοίω ση καιτα αποθέματά της πρέπει να

φυλάσσονται στο ψυγείο - ποτέ στην κα-

τάψ υξη.

Η ένεση ινσουλίνης γίνεται 20-30 λε-

mά πριν από τη λήψη τροφής καιοιπιο

κατάλληλες θέσεις είναι οιπρόσθιες ε-

πιφάνειες τω ν μηρών, το κάτω κοιλιακό 1& ι : . . _ . . . . . . : ! L ..:::..--=::iΞi~5:'ίI

τοίχω μα, οιγλουτοί καιη έξω επιφάνεια Εικ.28

Φ ο ρ η τ ή σ υ σ κ ε υ ή ε λ έ γ χ ο υ σ α κ χ ά ρ ο υ α ίμ α τ ο ς

- τ α ι ν ίε ς (dextro stick) σ ύ ρ ι γ γ ε ς ι ν σ ο υ λ ίν η ς ή σ τ υ λ ό .

του βραχίονα.

Ο Διαβητικός εκπαιδεύεται

> - Στον έλεγχο ούρων για σάκχαρο και οξόνη.

> - Για παρακολούθηση σακχάρου του αίματος (χρήση φορητής συσκευής).

Ο ξ ε ίε ς ε π ι π λ ο κ έ ς .

α) Υ π ο γ λ υ κ α ιμία : Συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια της ινσουλινοθεραπείας. Ό ταν

το σάκχαρο στο αίμα πέσει στο 45-50 mg% και συνοδεύεται από ιδρώτα, τρεμού-

λιασμα, μούδιασμα γύρω από το στόμα, ζάλη, έντονη πείνα, αίσθημα παλμώ ν, νευ-

ρικότητα καιπονοκέφαλο, τότε πρέπει να αντιμετω πισθεί αμέσω ς με τη λήψη ζάχαρης

ή καραμέλας. Κ αλό είναι να φέρει κάρτα μαζί του, που να αναφέρει ότι είναι δια-

βητικός και στην τσέπη του να έχει πάντα ζαχαρίνες ή καραμέλες. Α υτό είναι μέρος

της εκπαίδευσης του αρρώ στου από το νοσηλευτή του διαβητολογικού ιατρείου.

β) Δ ια β η τ ικ ή ο ξ έ ω σ η : Α υτή οφείλεται στη διακοπή ή μείω ση της δόσης της ιν-

σουλίνης, παρουσιάζει υπεργλυκαιμία και εμφανίζεται σε καινούργιους διαβητικούς

166

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 6 7


τύπου 1 και στη διάρκεια άλλης αρρώστιας (π.χ. πνευμονία, ουρολοίμω ξη). Α παιτεί

άμεση ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα.

Χ ρ ό ν ιε ς ε π ιπ λ ο κ έ ς Σ Δ .

> - Στους οφθαλμούς (αμφιβληστροειδοπάθεια).

> - Στα νεύρα (μούδιασμα, κράμπες, ψυχρά δάκτυλα, καυσαλγία στα κάτω άκρα

κτλ.).

> - Στα αγγεία (μικροαγγειοπάθεια).

> - Στους νεφρούς (νεφροπάθεια μέχρι νεφρική ανεπάρκεια).

Π ρ ο σ δ ο κ ίε ς : Η έρευνα προσανατολίζεται σε δύο τομείς:

1. Τη μεταμόσχευση παγκρέατος

2. Στη δημιουργ τεχνητού παγκρέατος.


Το νοσηλευτικό προσωπικό πολλές φορές φροντίζει αρρώ στους που έρχονται στο

νοσοκομείο, είτε με επιπλοκή του σακχαρώ δη διαβήτη (οξεία ή χρόνια), είτε με

συνοδό πάθηση τον σακχαρώ δη διαβήτη. Η φροντίδα περιλαμβάνει

~ Την παροχή κατάλληλου θεραπευτικού περιβάλλοντος, ώ στε να συνεργαστεί

ο άρρωστος μαζί μας, να εκφράσει τις ανησυχίες του καιτα προβλήματα που

προκύmουν από τη χρονιότητα της νόσου.

~ Την πρόληψη των επιπλοκών καιτη διόρθωση αυτών.

~ Την τόνω ση του αρρώστου στο νέο τρόπο ζω ής, τήρηση της ινσουλινοθεραπείας

και ετοιμότητας για ενδεχόμενες παρενέργειες.

Η εκπαίδευση του ασθενή με σακχαρώ δη διαβήτη έχει ιδιαίτερη σημασία. Έ χει

αναγνω ρισθεί ότικύρια πηγή για τη φροντίδα του διαβήτη είναι οιίδιοι οιασθενείς.

Η λέξη κλειδίείναιη «αυτοφροντίδα», δηλαδή ενέργειες, δραστηριότητες ή μέτρα, τα

οποία το άτομο αναλαμβάνει για να διατηρήσει την προσωπική του υγεία καιευεξία.

167

Ι sel. 125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 6 8



+

- Τα όργανα του πεmικού συστήματος είναι η στοματική κοιλότητα, ο φάρυγγας, ο

οισοφάγος, ο στόμαχος, το λεπτό καιτο παχύ έντερο.

- Ο ιδύο βασικές λειτουργίες του πεmικού συστήματος είναι οιχημικές καιοικινη-

τικές.

- Ο παρακλινικός έλεγχος γίνεται για τη μελέτη της ανατομικής καιλειτουργικής ει-

κόνας του πεmικού συστήματος και την ανεύρεση παθολογικώ ν καταστάσεω ν.

- Ο ι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις είναι οιενδοσκοπήσεις, ο ακτινολογικός έ-

λεγχος, ο έλεγχος γαστρικού υγρού, ο έλεγχος κοπράνω ν, ο αιματολογικός έλεγχος

του ήπατος, τω ν χοληφόρω ν καιτου παγκρέατος, το υπερηχογράφημα καιη αξονι-

κή τομογραφία και απαιτούν ιδιαίτερη νοσηλευτική φροντίδα.

- Ό λα τα προβλήματα του πεmικού συστήματος αντιμετω πίζονται συντηρητικά, εί-

τε χειρουργικά. Ο ι παθήσεις του στομάχου και του εντέρου απαιτούν ιδιαίτερη

νοσηλευτική φροντίδα. Η έγκαιρη διάγνω ση, οισω στές διατροφικές συνήθειες και

οι συνθήκες ζωής επηρεάζουν άμεσα στην εμφάνιση και ανάmυξη κακοήθων

νεοπλασιώ ν, οιοποίες και οδηγούν πολλά άτομα στο νοσοκομείο. Η νοσηλευτική

φροντίδα κολοστομίας-ειλεοστομίας απαιτεί προτεραιότητα στη νοσηλεία ασθε-

νώ ν καιδίνει στο νοσηλευτικό προσωπικό τη δυνατότητα να αποδείξει έμπρακτα,

το ενδιαφέρον του και την ικανότητά του να φροντίζει με ζήλο και συνέπεια, ακό-

μη καιτις πιο δύσκολες περιmώσεις.

- Ειδικότερα, για τις παθήσεις του ήπατος η νοσηλευτική φροντίδα για την προφύ-

λαξη από τη λοίμω ξη με τους ιούς της ηπατίτιδας περιλαμβάνει μέτρα ατομικής

καιδημόσιας υγιεινής, καθώ ς καιμέτρα αποφυγής μετάδοσης από αίμα καιτα πα-

ράγω γα αυτού.

- Τέλος, ιδιαίτερη νοσηλευτική φροντίδα απαιτεί τόσο η παγκρεατίτιδα, όσο και

ο σακχαρώ δης διαβήτης που ω ς χρόνιο νόσημα ο ασθενής εκπαιδεύεται στην πρό-

ληψη τω ν επιπλοκώ ν και στην «αυτοφροντϊδα» του.

168

Ι sel.

+

125-169 6-12-1999 10:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 6 9



1. Α σθενής με έλκος στομάχου, παραπέμπεται για γαστροσκόπηση. Π οια είναι η

νοσηλευτική φροντίδα πριν, κατά και μετά την εξέταση;

2. Π οια είναι η νοσηλευτική φροντίδα, πριν την κολονοσκόπηση;

3. Α σθενής χειρουργικού τμήματος προετοιμάζεται για βαριούχο γεύμα. Π ρέπει να

του δοθεί πρωινό;

4. Για μικροβιολογική (ανίχνευση αιμοσφαιρίνης) και παρασιτολογική εξέταση

κοπράνω ν, τι προετ ιμασία θα γίνει στον άρρωστο, πώς θα γίνει η συλλογή τω ν

δειγμάτω ν καιπότε θα αποσταλούν στο μικροβιολογικό εργαστήριο;

5. Α σθενής παθολογικού τμήματος, παραπέμπεται για υπερηχογράφημα καιαξονι-

κή τομογραφία άνω κοιλίας. Π οια από τις δύο εξετάσεις μπορεί να προηγηθεί

6. Ο κ. Π απαδόπουλος, ασθενής ηλικίας 39 ετώ ν, που έχειυποβληθεί σε ERCP, με-

ταφέρεται 06.30 μ.μ. στη χειρουργ κή κλινική, όπου εργάζεστε. Π οια είναι η

νοσηλευτική φροντίδα που θα του παρέχετε;

7. Α σθενής παραπέμπεται στο τμήμα σας, με κιρσούς οισοφάγου. Π οια νοσηλευτι-

κή φροντίδα του παρέχετε;

8. Π οια είναι η νοσηλευτική φροντίδα γαστρορραγίας και διάτρησης έλκους;

9. Α σθενής με πολύποδα εντέρου, οδηγείται στο ενδοσκοπικό τμήμα, για αφαίρε-

ση αυτού. Π οιες είναι οιπαρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν;

10. Τι ονομάζεται παρά φύση έδρα, ποια είναιτα είδη της και η ιδιαίτερη νοσηλευ-

τική φροντίδα, που απαιτεί

11.

Είδη ειλεού, κλινική εικόνα, νοσηλευτική φροντίδα. Ν οσηλευτική φροντίδα με-

τά από χολοκυστεκτομή.

12. Α ναφέρετε τα μέτρα πρόληψης της ιογενούς ηπατίτιδας;

13. Τι γνω ρίζετε για την κίρρω ση ήπατος και ποια είναι η νοσηλευτική φροντίδα;

14. Σε ποιες μορφές διακρίνεται η παγκρεατίτιδα; Π εριγράψτε τη νοσηλευτική

φροντίδα της οξείας μορφής.

15. Π οιες είναι οικατάλληλες θέσεις υποδόρια ς ένεσης ινσουλίνης;

16. Τι περιλαμβάνει η εκπαίδευση του αρρώστου με σακχαρώ δη διαβήτη;

169

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:00


Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ δ α α ρ ρ ώ σ τ ω ν

"


"

"

ο υ α ν α π ν ε υ σ τ ικ ο υ σ υ σ τ η μα τ ο ς


+


1. Ν α κατανοήσετε τις βασικές έννοιες της ανατομίας καιφυσιολογίας τω ν οργά-

νω ν του αναπνευστικού, για να μπορείτε να συσχετίσετε τη φυσιολογική λειτουρ-

γία με τη παθολογική δυσλειτουργία.

2. Ν α γνω ρίσετε τις διαγνω στικές εξετάσεις του αναπνευστικού συστήματος καιτη

σωστή προετοιμασία αυτώ ν.

3. Ν α αναγνω ρίσετε τα συμπτώ ματα του αναπνευστικού συστήματος, για να ε-

φαρμόζετε την αντίστοιχη νοσηλευτική φροντίδα.

4. Ν α κατανοήσετε τους τρόπους χορήγησης οξυγόνου, για τη σωστή τήρηση τω ν

αρχώ ν και κανόνω ν της οξυγονοθεραπείας.

5. Ν α διακρίνετε τα είδη της τραχειοστομίας, για να είστε ικανοί να παρέχετε την

κατάλληλη φροντίδα.

6. Ν α γνω ρίσετε τη νοσηλευτική φροντίδα του κάθε νοσήματος ξεχω ριστά, για τη

σωστότερη αντιμετώ πιση τω ν αρρώστω ν με αναπνευστικά νοσήματα.

7. Ν α κατανοήσετε τους προεγχειρητικούς και μετεγχειρητικούς αντικειμενικούς

σκοπούς της φροντίδας αρρ στω ν με θω ρακοτομή, καθώ ς καιτους τύπους του

κλειστού συστήματος παροχέτευσης, για σω στότερο χειρισμό αυτώ ν.

171

Ι sel. 171-207

6- 12 - 1 999 11: Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 172


+

172

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 173

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Α ΡΡΩ ΣΤΩ Ν Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ ΤΟ Υ Α Ν Α ΠΝ ΕΥ ΣΤΙΚ Ο Υ

1. Α ν α σ κ ό π η σ η Α ν α τ ο μία ς

κ α ι Φ υ σ ιο λ ο γ α ς Α ν α π ν ε υ σ τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς

Το αναπνευστικό σύστημα έχει ω ς κύρια λειτουργία την ανταλλαγή τω ν αναπνευ-

στικώ ν αερίω ν, οξυγόνου (02) και διοξειδίου του άνθρακα (C0

2

) μεταξ αίματος και

ατμοσφαιρικού αέρα.

Τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος είναι

Ημύτη.

Π εριλαμβάνει δύο ρινικές κοιλότητες καιτο ρινικό διάφραγμα. Το εσω τερικό της ρι-

νικής κοιλότητας καλύπτεται από βλεννογόνο, ο οποίος διακρίνεται σε αναπνευστι-

κό και οσφρητικό.

Ο φ ά ρ υ γ γ α ς .

Έ χει τρεις μοίρες: τη ρινική, τη στοματική καιτη λαρυγγική. Στο αναπνευστικό σύ-

στημα μόνο η ρινική μοίρα εξυπηρετεί την αναπνευστική λειτουργία.

λ ά ρ υ γ γ α ς .

Είναι κοίλο όργανο που χρησιμεύει ω ς αεραγω γός και ω ς όργανο της φω νής.

Η επιγλω τίδα καλύmει το άνω στόμιο του λάρυγγα και αποφράζει το φαρυγγικό

στόμιο του λάρυγγα, ώ στε να μην μπαίνουν τροφές ή υγρά κατά την κατάποση.

Η τ ρ α χ ε ία κ α ι ο ι β ρ ό γ χ ο ι.

Η τραχεία είναι κυλινδρικός ινοχόνδρινος σω λήνας. Α ρχίζει από τον

6°-7°

αυχενικό

σπόνδυλο και στο ύψος του 4

0υ

θωρακικού δι άζεται στο δεξιό και αριστερό βρόγ-

χο. Εσω τερικά, ο βλεννογόνος έχει κροσσωτό επιθήλιο για να διώ χνει με το βήχα,

τα εισπνεόμενα μόρια σκόνης.

Κ άθε βρόγχος μπαίνει στον αντ στοιχο πνεύμονα από τις πύλες και χω ρίζονται

στους λοβιακούς, οιοποίοι υποδιαιρούνται στου τμηματικούς. Η διακλάδω ση συ-

νεχίζεται σε μικρότερους αεραγω γούς, τα βρογχιόλια καιτα τελικά βρογχιόλια, τα

οποία καταλήγουν στις κυψελίδες. Έ τσι σχηματίζεται το β ρ ο γ χ ι κ ό δέντρο.

Ο αριθμός τω ν κυψελίδω ν που υπάρχουν στους δύο πνεύμονες είναι περίπου, 700

173

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

174


εκατομμύρια και η συνολική

τους επιφάνεια, περίπου, 100

m

.

Το τοίχω μα της κάθε κυψε-

λίδας και το ενδοθήλιο του

τριχοειδούς σχηματίζουν την α-

ναπνευστική μεμβράνη, δηλα-

δή, το σημείο που γίνεται η α-

νταλλαγή τω ν αερίω ν. (εικ. 29)

Το οξυγόνο, με την εισπνοή,

εισέρχεται στο χώ ρο της κυψε-

λίδας και ανταλλάσσεται μέσω

της διαπερατής αυτής μεμβρά-

νης με το διοξείδιο του άνθρα-

κα, που βρ σκεται μέσα στο

τριχοειδές (βλέπε μικρή κυ-

, κλοφορία αίματος), δεσμευμένο

με την αιμοσφαιρίνη (Hb). Λ ό-

Εικ. 29 Tpaxe ia , β ρ ό γ χ ο ι , π ν ε ύ μ ο ν ε ς .

γω διαφοράς πυκνοτήτων το

διοξείδιο του άνθρακα το απο-

βάλλουμε με την εκπνοή και το οξυγόνο το δεσμεύει η αιμοσφαιρίνη (Hb) και έτσι

μετατρέπεται το φλεβικό σε αρτηριακό αίμα.

Ο ι π ν ε ύ μο ν ε ς .

Είναι δύο, ο δεξιός, που έχειτρεις λοβούς, και ο αριστερός, που έχει δύο λοβούς. Ο

καθένας αποτελείται από το βρογχικό δέντρο, αγγεία και νεύρα. Ο ι πνεύμονες βρί-

σκονται στη θω ρακική κοιλότητα και καλύmονται από έναν υμένα, τον υπεζω κότα,

ο οποίος τη χω ρίζει σε τρεις ανεξάρτητους χώ ρους, που δημιουργούνται με τις ανα-

διπλώσεις του υπεζω κότα.

Ο ενδιάμεσος χώ ρος λέγεται μεσοπνευμόνιος ή μεσοθω ράκιο και περιέχει την

καρδιά, την αορτή και τον οισοφάγο. Ο ι υπόλοιποι δύο φιλοξενούν τους δύο

πνεύμονες. Ο υπεζω κότας περιβάλλει τον κάθε πνεύμονα με δύο πέταλα, το τοιχω -

ματικό καιτο περισπλάχνιο. Ενδιάμεσα σ' αυτά υπάρχει σχισμοειδής κοιλότητα με

υγρό ορώδες, για να εφυγραίνει τις επιφάνειές του, κατά τις αναπνευστικές κινήσεις.

174

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 175


2. Διαγνωστικές Εξετάσεις καιΔοκιμασίες

του Α ναπνευστικού Συστήματος

Α . Δοκιμασίες ελέγχου αναπνευστικής λειτουργίας.

Μ ε τις δοκιμασίες αυτές ελέγχεται η μηχανική του αερισμού. Η μέτρηση γίνεται με

ειδική συσκευή, το σπιρόμετρο. (εικ. 30)

Η σπιρομέτρηση δίνει

πληροφορίες για την ανα-

πνευστική ικανότητα καιπε-

ριλαμβάνει τη μέτρηση τω ν

όγκων καιτω ν χω ρητικοτή-

τω ν. Π .χ.

Ι. Α ναπνεόμενος όγκος

(TV): Είναι ο όγκος του αέ-

ρα που μπαίνει ή βγαίνει

στο αναπνευστικό σύστημα

ενός ατόμου, όταν εισπνέει

ή εκπνέει σε κατάσταση η-

2. Υ πολειπόμενος όγκος (RV): Είναι ο όγκος που παραμένει στους πνεύμονες,

μετά από μια βαθιά εκπνοή και είναι περίπου, 1200 ml.

3. Ζω τική χω ρητικότητα (VC): Είναι η μέγιστη ποσότητα αέρα που εκπνέεται ύ-

στερα από μια μεγάλη εισπνοή.

4. FVC: Είναι η βίαια εκπνεόμενη ζω τική χω ρητικότητα.

5. FEV

1

: Είναι ο βίαια εκπνεόμενος αέρας στο πρώ το δευτερόλεmο.

ικ. 30 Σ Π ι Ρ ό μ ε τ Ρ Ο .

Β . Α έρια αρτηριακού αίματος.

Ο ιτιμές τω ν αερίω ν αρτηριακού αίματος μας ίνουν πληροφορίες για τη μεταφορά

του οξυγόνου καιτην απο ελεσματικότητα ης ανταλλαγής αερίω ν.

Η λήψη αρτηριακού αίματος (2-4cc) για τον έλεγχο τω ν αερίω ν αίματος, γίνεται

από το γιατρό με ειδική σύριγγα ινσουλίνης (κενή από αέρα), η οποία ηπαρινίζεται

17 5

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 176


Μ ετά τη λήψη του αρτηριακού αίματος καλύmεται η βελόνα με φελλό, για να μην

μπει αέρας καιτο δείγμα στέλνεται αμέσως στο εργαστήριο σε μπολ με πάγο. Το ση-

μείο της παρακέντησης της αρτηρίας (συνήθως κερκιδική), πιέζεται για 2-3', για πρό-

ληψη αιμορραγίας.

Π ολλές φορές χρησιμοποιούνται τα οξύμετρα, για αποφυγή τω ν παρακεντήσεω ν

καιτη συχνή παρακολούθηση της οξυγόνω σης. Τα οξύμετρα μας δίνουν κάθε στιγ-

μή το ποσοστό κορεσμού της αιμοσφαιρίνης που είναισημαντικός δείκτης του ολικού

ποσού του οξυγόνου, αλλά όχιτου CO

2

καιτου ph, με τη χρήση ειδικού ηλεκτροδίου,

που τοποθετείται συνήθω ς, στο δείκτη του χεριού. (εικ. 31)

Εικ.31 Οξύμε τΡΟ .

r. Α κτινολογικές εξετάσεις.

1. Α πλή ακτινογραφία θώ ρακα: Είναι εξέταση ρουτίνας και είναι πολύ σημαντι-

κή για τη διάγνω ση τω ν αναπνευστικών νοσημάτω ν.

2. Α ξονική ή Υ πολογιστική τομογραφία: Γίνεταιλήψη σειράς ακτινογραφιώ ν με

δυνατότητα πολύ λεmών τομώ ν. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία.

3. Μ αγνητική τομογραφία: Είναιαπεικόνιση σε λεmές τομές, που δεν εκθέτει σε

ραδιενέργεια η ανεπιθύμητες ενέργειες.

4. Σπινθηρογράφημα πνευμόνω ν: Δείχνει την αιμάτω ση και αερισμό τω ν πνευ-

μόνω ν. Γίνεται ενδοφλέβια χορήγηση ραδιοϊσοτόπου καιο άρρω στος είναι σε ύmια

θέση, για ομοιόμορφη κατανομή του φάρμακου.

176

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00


5. Η βρογχογραφία και η αγγειογραφία: Γίνονται μετά από έγχυση σκιερής ου-

σίας και πραγματοποιούνται ακτινογραφίες. Σήμερα χρησιμοποιούνται σπάνια.

Δ . Ενδοσκοπικές εξετάσεις.

Β ρογχοσκόπηση: Μ ε τη βρογχοσκόπηση έχουμε άμεση εξέταση του βρογχικού δέ-

ντρου, χρησιμοποιώ ντας ευθύ καιεύκαμπτο βρογχοσκόπιο. Η εξέταση αυτή γίνεται

στο βρογχολογικό εργαστήριο (εικ. 32) ή επί κλίνης, (αν δεν μπορεί να μεταφερθεί

ο άρρω στος στο εργαστήριο) για διαγνω στικούς και θεραπευτικούς σκοπούς:

1. Διαγνωστικοί

- Λ ήψη βιοψίας για ιστολογική εξέταση.

- Λ ήψη εκκρίσεω ν για κυτταρολογική και μι-

κροβιολογική εξέταση .

- Για προσδιορισμό τω ν σημείω ν αιμορραγίας.

- Για εντόπιση και εκτίμηση του όγκου.

2. Θ εραπευτικοί

- Α φαίρεση ξένου σώματος.

- Α φαίρεση εκκρίσεω ν που φράσσουν το τρα-

χειοβρογχικό δέντρο καιγια βρογχοκυψελι-

δική έκπλυση.

- Π αρέμβαση με ακτίνες Laser, κυρίως σε

καρκίνους. Εικ. 32 Β ρ ο γ χ ο λ ο γ ι κ ό ε ρ γ α σ τ ή ρ ιο .

Π ροετοιμασία του αρρώστου.

> - Ενημερώ νεται ο άρρω στος για το σκοπό καιτον τρόπο της εξέτασης (μείω ση

του άγχους), καθώ ς και για το χρόνο που χρειάζεται να παραμείνει νηστικός

πριν την εξέταση (6-8 ώ ρες).

> - Γίνεταιφροντίδα της στοματικής κοιλότητας (πρόληψη προώ θησης μικροβίω ν

στους πνεύμονες) και αφαίρεση τω ν οδοντοστοιχιώ ν (αν υπάρχουν) για ιευ-

κόλυνση της εξέτασης.

> - Χ ορηγείται ηρεμιστικό φάρμακο (δίνεταισυνήθω ς το βράδυ της προηγούμενης η-

μέρας) καιατροπίνη, για την αναστολήτω ν εκκρίσεω ν,σύμφω να μετην ιατρική οδη-

γία. Η εξέταση γίνεται συνήθω ς, κάτω από τοπική αναισθησία (spray xylocaine),

αλλά ορισμένες φορές μπορείνα γίνεικαιμεγενική αναισθησία (στοχειρουργείο).

177

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 178


> - Συστήνεται στον άρρωστο να μη βήχει ή καταπίνει κατά την εξέταση.

Ε ν έ ρ γ ε ιε ς με τ ά τ η ν ε ξ έ τ α σ η .

> - Ο άρρωστος δεν παίρνει τίποτε από το στόμα μέχρι την επαναλειτουργία τω ν

φαρυγγικών αντανακλαστικών. Μ ετά από 2 ώ ρες περίπου μπορεί να του χορη-

γηθούν τροφή και υγρά.

> - Ενθαρρύνεται να βήχει για να αποβάλει τις τραχειοβρογχικές εκκρίσεις.

> - Ενημερώνεται για τον ερεθισμό που πιθανόν να νοιώ σει στο λαιμό του καιότι

αυτός θα είναι παροδικός.

> - Η ανάπαυση καιηρεμία μετά την εξέταση παίζουν σημαντικό ρόλο.

Ά λλες ενδοσκοπικές μέθοδοι είναι Η με σ ο θ ω ρ α κ ο σ κ ό π η σ η κ α ι η θ ω ρ α κ ο σ κ ό -

π η σ η με βιοψία, που γίνονται σε πολύ εξειδικευμένες περιmώσεις και από ειδικούς

γιατρούς.

+

Ε . Ε ξ ε τ ά σ ε ις π τ υ έ λ ω ν κ α ι ο ύ ρ ω ν .

1. Κ υ τ τ α ρ ο λ ο γ ικ ή π τ υ έ λ ω ν για ανίχνευση τυχόν καρκινικών κυττάρων. Δίνεται

στον άρρω στο ειδικό δοχε (που περιέχει διάλυμα οινοπνεύματος), για να τοποθε-

τήσει τα mύελα.

2. Μ ικ ρ ο β ι ο λ ο γ ικ ή ε ξ έ τ α σ η εκκρίσεων του ρινοφάρυγγα καιτου τραχειοβρογχικού

δέντρου για άμεσο παρασκεύασμα καικαλλιέργεια για αντιβιόγραμμα.

Η συλλογή mυέλων για καλλιέργεια γίνεται σε ειδικό αποστειρωμένο δοχείο και

ενημερώ νεται ο άρρω στος να τοποθετήσει μετά από βαθύ βήχα τα π ρ ω ιν ά πτύελα

απ' ευθείας στο δοχ ίο. Επισημαίνεται στον άρρωστο ότι το δοχείο είναι αποστει-

ρωμένο καιδεν πρέπει να το ακουμπήσει από την εσωτερική πλευρά με τα χέρια του.

Το δείγμα αποστέλλεται αμέσω ς στο εργαστήριο.

Α νο άρρω στος δεν μπορεί να βγά-

λειmύελα, προκαλείται σ' αυτόν βα-

θύς βήχα ς με εισπνοή ερεθιστικού α-

ερολύματος (συνήθω ς διάλυμα χλω -

ριούχου νατρίου), με μάσκα Aerosol.

Ά λλοιτρόποι συλλογής δειγμάτω ν

πτυέλω ν είναι η ενδοτραχειακή α-

ναρρόφηση, η βρογχοσκοπική αναρρό- Εικ. 33

Π α γ ίδ α τ Ρ α χ ε ι ο β ρ ο γ ;ι :ι κ ώ ν ε κ κ ρ ίσ ε ω ν (K lerj).

178

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 179


φηση, κτλ. Στο εμπόριο κυκλοφορούν συσκευές που συνδέονται με αναρροφητήρα

για άμεση συλλογή mυέλω ν (klerf). (εικ. 33)

Επίσης, όταν γεννάται η υποψία ύπαρξης φυματίω σης του ουροποιογεννητικού

συστήματος, πρέπει να συλλέγονται 3 διαδοχικά δείγματα από τα πρω ινά ούρα του

ασθενή (για 3 συνεχόμενες ημέρες) και να στέλνονται στο εργαστήριο για καλλιέρ-

γεια.

Σ Τ . Δ ε ρ μο α ν τ ιδ ρ ά σ ε ις γ ια φ υ μα τ ίω σ η .

Η πιο συνηθισμένη είναι η δερμοαντίδραση κατά Mantoux. Γίνεται από το γιατρό,

ενδοδερμικά συνήθω ς στην καμmική επιφάνεια του αριστερού αντιβραχίου, με τη

χρήση ειδικής βελόνας καισύριγγα ς καιορισμένης ποσότητας φυματίνης (0,1 ml) και

δια βάζεται από τον ίδιο γιατρό, μετά από 48-72 ώ ρες (αξιολογείται η σκληρότητα και

όχι η ερυθρότητα). Το διάλυμα φυλάσσεται στο ψυγείο και καταστρέφεται μετά α-

πό 3 εβδομάδες, αφότου ανοιχθεί

Ζ . Π α ρ α κ έ ν τ η σ η θ ρ α κ α .

Α ποτελεί διαγνω στική και θεραπευτική μέθοδο (βλέπε εργαστήριο).

Η . Β ιο ψ ία υ π ε ζ ω κ ό τ α .

Είναιμια απλή, ασφαλής καιγρήγορη τεχνική για λήψη τεμαχιδίω ν του τοιχω ματικού

υπεζω κότα, για καλλιέργεια και ιστολογική (βλέπε εργαστήριο).

179

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 Ο


3. Σ υ μπ τ ώ μα τ α κ α ι Σ η με ία Α ν α π ν ε υ σ τ ικ ώ ν Ν ο σ η μά τ ω ν


Τα κυριότερα συμmώ ματα τω ν νοσημάτω ν του αναπνευστικού συστήματος είναι

1. «Δύσπνοια» εννοούμε την υποκε μενική αντίληψη του αρρώ στου, κατά την

οποία ο άρρωστος αισθάνεται δυσκολία στην αναπνοή του. Η νοσηλευτική φροντί-

δα εξαρτάται από τα αίτια της δύσπνοιας. Κ ύριο μέλημα είναι

• Η τοποθέτηση του αρρώστου σε ανάρροπη θέση (χρήση ερεισίνωτ υ) και η

χορήγηση οξυγόνου, αν χρειάζεται σύμφω να με την ιατρική οδηγία.

• Η ψυχολογική υποστήριξη του αρρώ στου.

• Η διατήρηση φυσιολογικής, της λειτουργίας του εντέρου. Γι αυτό πρέπει να

αποφεύγονται τροφές που δημιουργούν αέρια για αποφυγή πίεσης του δια-

• Ο καλός αερισμός του θαλάμου του αρρώ στου.

2. Β ήχας: Είναι αποτέλεσμα ερεθισμού του βλεννογόνου σε οποιοδήποτε σημείο

της αναπνευστικής οδού. Είναι αντανακλαστικό, που εκδηλώνεται με βίαιη, απότομη

και θορυβώ δη εκπνοή. Π ρέπει να εκτιμάται αν είναι παραγω γικός (αν συνοδεύεται

από απόχρεμψη) ή ξηρός, επίμονος καιαν σχετίζεται με το κάπνισμα ή κάποια νόσο.

Μ ε το βήχα απομακρύνονται οιτραχειοβρογχικές εκκρίσεις. Επομένω ς προτρέ-

πεται ο άρρω στος να:

• Εισπνέει βαθιά καιστη συνέχε να εκπνέει δηλαδή, να παίρνει βαθιά κοιλιακή

εισπνοή σηκωμένος προς τα εμπρός καιστο τέλος της βαθιάς εισπνοής να βήχει

• Ν α γυρίζει συχνά από την ύπτια στην καθιστή θέση και αντίστροφα.

• Ν α πραγματοποιούνται ελαφρά χτυπήματα στην πλάτη καινα ενθαρρύν ται να

βήχει εκούσια.

3. Κ υάνω ση: Είναι το κυανό χρώ μα του δέρματος τω ν νυχιώ ν και βλεννογόνω ν.

Διακρίνεται σε αναπνευστική (ελλιπή οξυγόνω ση του αίματος από τους πνεύμονες)

και κυκλοφορική (μείξη φλεβικού και αρτηριακού αίματος π.χ. συγγενείς καρ-

διοπάθειες).

Η νοσηλευτική φροντίδα εξαρτάται από τα αίτια της κυάνω σης. Π ρωταρχικά:

• Λ αμβάνονται τα ζω τικά σημεία.

• Α πελευθερώ νεται ο άρρω στος από στενά ρούχα.

180

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 1


• Eλέγxoνrαι τα χείλια, νύχια, αυτιά, ιδιαίτερα

η γ λ ώ σ σ α ,

για να εκτιμηθεί σω -

στά η κ άνω ση.

• Ενημερώνεται ο γιατρός.

• Χ ορηγείται οξυγόνο σύμφω ν με την ιατρική οδηγία, αν είναι αναπνευστικής

αιτιολογίας.

4. Α π ό χ Ρ ε μ ψ η :

Είναι η αποβολή πτυέλων. Φ υσιολογικά, το τραχειοβρογχικό δέ-

νrρo εκκρίνει βλέννα, η οποία καταπίνεται Ό μω ς σε παθολογικές καταστάσεις η

ποσότητα αυξάνεται και ιαφέρει ω ς προς την οσμή, σύσταση και όψη. Ιδιαίτερα

στα νοσήματα του αναπνευστικού:

> - Υ ποβοηθείται ο άρρωστος να βγάλειτα mύελα καιγίνεται συστηματική φροντϊ-

δα στόματος (μείω ση λοιμώ ξεω ν).

> - Τονίζεται ότι πρέπει να παίρνει πολλά υγρά, για να ρευστoπoιoύνrαι και να

αΠ OKOλλώνrαιτα mύελα.

> - Toπoθετoύνrαι κοντά στον άρρωστο κατάλληλα υλικά (κεσεδάκια, χαρτοβάμ-

βακο), για να μην διασπείρoνrαι τα μικρόβια κατά την αποβολή τω ν mυέλω ν.

> - Eφαρμόζoνrαι πλήξεις καιδονήσεις από φυσικοθεραπευτή, για παροχέτευση

τω ν εκκρίσεω ν, με τοποθέτηση του αρρώστου σε ειδικές θέσεις.

5. Α ιμ ό π τ υ σ η :

Είναι η έξοδος αίματος από την αναπνευστική οδό με βήχα καιεί-

ναισύμmωμα, κυρίω ς, της φυματίω σης, του καρκίνου πνεύμονα, της πνευμονικής εμ-

βολής, κ.ά. Η νοσηλευτική φροντϊδα έγκειται στην:

• Α κινητοποίηση του αρρώ στου σε καθιστή θέση.

• Χ ορήγηση τροφής μαλακής σε θερμοκρασία δω ματίου (ούτε ζεστή, ούτε κρύα).

• Π αρακολού ηση τω ν ζω τικώ ν σημείω ν και της ποσότητας τω ν αιμοπτύσεω ν.

Σε μεγάλες αιμοmύσεις (πάνω από 200 cc),χρησιμoπoιoύνrαι φάρμακα, ανάλογα

με την ιατρική οδηγία.

6. Θ ρ α κ ι κ ό ά λ γ ο ς :

Ο πόνος του θώ ρακα συνδέεται με πολλές παθήσεις και δια-

κρίνεται σε οξύ και χρόνιο. Για να μειω θεί ο πόνος:

• Τοποθετείται ο άρρω στος σε κατάλληλη θέση.

• Χ ορηγείται παυσίπονο, ανάλογα με την ιατρική οδηγία.

181

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:00

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 182


4. Ο ξ υ γ ο ν ο θ ε ρ α π ε ία .

Τ ρ ό π ο ι Χ ο ρ ή γ η σ η ς - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Το οξυγόνο σαν φάρμακο θα πρέπει να χρησιμοποιείται στη σωστή δόση, με σωστό

τρόπο και μόνο εκείπου επιβάλλεται

Ο ξ υ γ ο ν ο θ ε ρ α π ε ία ονομάζεται η χορήγηση οξυγόνου για θεραπευτικό σκοπό.

Σκοπός της οξυγονοθεραπείας είναι η αύξηση της τάσης του οξυγόνου στον κυ-

ψελιδικό αέρα με την οποία γίνεται προσπάθεια να επιτευχθεί

- Β ελτίω ση της υποξαιμίας.

- Α ύξηση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης (Hb).

- Μ είω ση του έργου του μυ καρδίου καιτω ν πνευμόνω ν.

Ε ν δ ε ίξ ε ις ο ξ υ γ ο ν ο θ ε ρ α π ε ία ς .

Ενδείκνυται σε αναπνευστικές παθήσεις, νευρολογικές παθήσεις, παθήσεις της καρ-

διάς, δηλητηριάσεις, σε μετεγχειρητικές καταστάσεις, κ.ά.

α σ ικ έ ς α ρ χ έ ς ο ξ υ γ ο ν ο θ ε ρ α π ε ία ς - Λ ή ψ η μέ τ ρ ω ν κ α τ ά τ η χ ο ρ ή γ η σ η ο ξ υ γ ό ν ο υ .

Α ναφέρθηκε πιο πάνω ότι το οξυγόνο είναι φάρμακο. Κ ατά συνέπεια , πρέπει να

χορηγείται κατόπιν γραmής ιατρικής εντολής και να αναγράφεται η έναρξη, η ροή,

η πυκνότητα και η μέθοδος ορήγησης.

Για να γίνει έναρξη της οξυγονοθεραπείας, πρέπει να προηγηθεί έλεγχος τω ν α-

ερίω ν αίματος από το γιατρό. Π ολύ βασικό ρόλο κατά τη χορήγηση του οξυγόνου παί-

ζει η εφ ύγρανση, η οποία είναι απαραίτητη, για να μην ξηραίνονται οι αναπνευ-

στικοί βλεννογόνοι

Η διακοπή της οξυγονοθεραπείας σ' ένα υποξαιμικό άρρωστο, για οποιοδήποτε

λόγο (π.χ. διακομιδή για παρακλινικές εξετάσεις) είναιεπικίνδυνη. Δεν είναισπάνιο ι

οιθάνατοι «τω ν ασανσέρ» ή «του πρω ινού ροφήματος», όπου ο άρρωστος έβγαλε τη

μάσκα του. Η χρήση φορητής φιάλης οξυγόνου δίνει τη λύση κατά τις μετακινήσεις

του αρρώστου. (εικ. 34)

Επίσης πρέπει να ενημερώ νονται οιάρρωστοι καιοισυγγενείς για τους κινδύνους

που προκύπτουν, όταν τροποποιούν τη δόση ή διακόπτουν πό μόνοι τους την

οξυγονοθεραπεία.

182

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 183


Στους χώ ρους που υπάρχει παροχή οξυγόνου

ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι πολύ μεγάλος. Γ ι'

αυτό παίρνονται κάποια μέτρα πρόληψης, ό-

πως:

- Κ ατάλληλη γείω ση όλω ν τω ν πηγώ ν

παροχής ηλεκτρικού ρεύματος καιιατρικών συ-

σκευών.

- Α παγόρευση του καπνίσματος, με την

τοποθέτηση ειδικής πινακίδας.

- Α ποφυγή λειτουργίας ηλεκτρικών συσκευ-

ώ ν (θερμάστρες), αναmήρω ν, κτλ.

- Α παγόρευση τω ν συσκευώ ν που παράγουν

σπινθήρα.

- Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση λιπαρώ ν

ουσιώ ν και εύφλεκτω ν διαλυμάτω ν (λιπαντικά

λάδια, αλκοόλη, αιθέρας, αντισηmικά) στις συ-

σκευές χορήγησης οξυγόνου, όταν αυτές λειτουρ-

γούν, γιατί μπορεί εύκολα να αναφλεγούν.

ικ. 34 Φ ο ρ η τ ή φ ι ά λ η ο ξ υ γ ό ν ο υ .

Τ ρ ό π ο ι χ ο ρ ή γ η σ η ς τ ο υ ο ξ υ γ ό ν ο υ .

Το οξυγόνο παράγεται βιομηχανικά καιχρησιμοποιείται στα νοσοκομεία για θερα-

πευτικούς σκοπούς και βρίσκεται σε υγρή μορφή, μέσα σε δεξαμενές με πίεση. Π ερ-

νά απαραίτητα από μειω τήρες πίεσης, ώ στε να έρχεται στην παροχή του τοίχου με

λιγότερη πίεση.

Η εντοιχισμένη παροχή καλύπτεται αεροστεγώ ς με μεταλλικό πώμα ή συνδέεται

με μικρό σύστημα, που αποτελείται από το ροόμετρο (ρολόι) που ρυθμίζει τη ροή και

τον υγραντήρα, μικρή φιάλη που γεμίζ ι με απεσταγμένο νερό μέχρι το επίπεδο έν-

δειξης.

Το

02

υπάρχει επίσης, σε κυλίνδρους (οβίδες) διαφόρων μεγεθών καιβάρους, που

έχουν ειδικό ρυθμιστή πίεσης συνδεόμενο με ροόμετρο για τη ρύθμιση της ροής

02

(σε lit/min). Το 02 πριν χορηγηθεί στον άρρω στο, περνά από υγραντήρα για εφύ-

γρανση.

Ο ισυσκευές που χρησιμοποιούνται συνήθω ς είναι

1. Ρ ιν ικ ο ί κ α θ ε τ ή ρ ε ς . Είναι ο πιο απλός, εύχρηστος και φθηνός τρόπος χορήγη-

183

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 184


+

σης

02'

Είναι ανεκτοί από τον άρρωστο καιτου επιτρέπουν να τρώει και να μιλάει

Χ ρειάζεται προσοχή κατά τη χρήση τους, γιατί φεύγουν εύκολα από τη θέση τους, ι-

διαίτερα όταν ο άρρω στος είναι συγχυτικός ή αποκοιμηθεί

2. Μ άσκες: Είναι η πλέον κατάλληλη μέθοδος για ελεγχόμενη οξυγονοθεραπεία

και παρο ή υψηλώ ν πυκνοτήτω ν

02'

Π ρέπει απαραίτητα να εφαρμόζουν καλά στο

πρόσωπο. Συνήθω ς οιάρρω στοι δεν τις ανέχονται

Υ πάρχουν μάσκες διαφόρω ν τύπω ν:

ο Α πλή μάσκα. Φ έρει μερικές οπές στα πλάγια, που επιτρέπουν την εισπνοή και

την ανάμειξη του

02

με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Χ ρησιμοποιείται σε μικρής

διάρκειας οξυγονοθεραπεία. Μ εροή

02

6-81it!min επιτυγχάνεται πυκνότητα

02

35-60%.

ο Μ άσκα με ασκό πλήρους επανεισπνοής. Το εισπνεόμενο 02 ή το μείγμα αε-

ρίω ν της νάρκωσης, καθώ ς και ο εκπνεόμενος αέρας, συγκεντρώνονται στον α-

σκό. Το σύστημα είναι κλειστό και χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά στο

χειρουργείο.

ο Μ άσκα με ασκό μερικής επανεισπνοής. Η διαφορά με την προηγούμενη είναι

ότιτο κύκλω μα είναι ανοικτό. Μ ε τη μάσκα αυτή εξοικονομείται οξυγόνο.

ο Μ άσκα με ασκό χω ρίς επανεισπνοή . Μ εταξύ μάσκας καιασκού υπάρχει βαλ-

βίδα μιας διόδου. Η μάσκα αυτή επιτρέπει την εισπνοή μεγάλω ν ποσοτήτω ν

02'

Ο Μ άσκα τύπου Venturi. Μ ε τη μάσκα αυτή, που έχει ειδικό ρυθμιστικό μηχανι-

σμό, εξασφαλίζονται συγκεκριμένες και σταθερές ποσότητες

02'

3. Τέντα οξυγόνου. Χ ρησιμοποιείται κυρίω ς σε παιδιατρικά νοσοκομεία. Μ ε τη

μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται υψηλό ποσοστό υγρασίας στον εισπνεόμενο αέρα.

Μ ερικές φορές χρησιμοποιούνται και αναπνευστήρες για τη χορήγηση μεγαλύ-

τερων πυκνοτήτω ν

02'

184

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 185


5. Τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Τ ρ α χ ε ιο τ ο μή είναι η τομή που γίνεται μεταξύ 2

0U

_30

U

ή 3

0U

_40

U

ημικρίκιου της τρα-

χείας.

Τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία ονομάζεται το τεχνητό στόμιο (δηλαδή τραχειοτομία), μαζί με

τον τραχειοσωλήνα στην τραχεία. Έ χουμε δύο είδη τραχειοστομίας: Την ε π ε ί γ ο υ σ α

και την εκλεκτική. Η επείγουσα εκτελείται αμέσως στο Μ ΕΘ ή στο ΤΕΠ . Η εκλε-

κτική γίνεται με γενική ή τοπική αναισθησία.

Η τραχειοστομία είναι παροδ κή ή μόνιμη.

Ε ν δ ε ίξ ε ις τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία ς .

1. Α ναπνευστική απόφραξη στο επίπεδο του λάρυγγα ή πάνω απ' αυτό.

2. Α δυναμία καθαρισμού τω ν τραχειοβρογχικών εκκρίσεω ν.

3. Π αράταση διασωλήνω σης της τραχείας, ώ στε να γίνει μηχανικός αερισμός, α-

ντίτης ενδοτραχειακής διασω λήνω σης.

4. Π αθήσεις διαφόρω ν συστημάτω ν, όπω ς κρανιοεγκεφαλικές κακώ σεις, φαρ-

μακευτικές δηλητηριάσεις, τέτανος, μυασθένειες, αγγειακά εγκεφαλικά επει-

σόδια, κτλ.

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α α ρ ρ ώ σ τ ο υ με τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία .

Μ ετά τηντραχειοστομία καιόταν επιστρέψει ο άρρω στος στο Ν οσηλευτικό Τμήμα:

• Τοποθετείται σε ημικαθιστή θέση .

• Γίνεται συχνή λήψη τω ν ζω τικών σημείω ν και καταγραφή σε ειδικό δελτίο.

Η μετεγχειρητική νοσηλευτική παρακολούθηση έχει σαν σκοπό:

- Ν α παραμένει ανοιχτή η αεροφόρος οδός και να υπάρχει ρευστότητα στις τρα-

χειοβρογχικές εκκρίσεις. Α υτό γίνεται με συχνό καθαρισμό του τραχειοσωλήνα κά-

θε 2-4 ώ ρες με αναρρόφηση. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στα δύο πρώ τα 24ω ρα,

γιατί χρειάζεται αναρρόφηση κάθε 15 λεπτά. Ο τραχειοσωλήνας συμπεριφέρεται

σαν ξένο σώμα στο βλεννογόνο και γι αυτό υπάρχει αύξηση εκκρίσεω ν.

- Ν α παρακολουθείται η τραχειοστομία για σημεία φλεγμονής (οίδημα, ερυθρότη-

τα, πόνος) και αιμορραγίας και να ακολουθεί ενημέρωση του γιατρού για οποια-

δήποτε αλλαγή.

185

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 6


- Ν α ακολουθείται συστηματική φρoνrίδα τραχειοστομίας, σύμφω να με τις ιατρικές

οδηγίες, με τήρηση αρχώ ν ασηψίας και ανrισηψίας (βλέπε εργαστήριο).

- Επιβάλλεται η συχνή φροντϊδα του στόματος, γιατί υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος

μετεγχειρητικώ ν λοιμώ ξε ν του αναπνευστικού.

- Εξασφαλίζεται ήρεμο καικαθαρό περιβάλλον. Επισημαίνεται στους συγγενείς του

αρρώστου ότιαπαγορεύεται το συχνό επισκεmήριο.

- Επισκέmες με λοιμώ ξεις που μεταδίδονται αερογενώ ς, πρέπει να φοράνε μάσκα

όταν πάνε κοντά στον άρρωστο.

- Κ ινητοποιείται ο άρρωστος, σύμφω να με τις ιατρικές

οδηγίες καιδίνεται μεγάλη προσοχή στην καλή στε-

ρέω ση του τραχειοσωλήνα.

- Τοποθετείται το κουδούνι κοντά του, ενθαρ-

ρύνεται να το χρησιμοποιεί καθώ ς και

το χαρτί καιτο μολύβιπου υπάρχει

στο κομοδίνο, του για να μπορεί

να επικοινω νεί με το νοσηλευτικό

προσωπικό. Υ ποχρεωτικά πρέπει να υ-

πάρχει στο κομοδίνο υλικό για έκτακτη ανά-

γκη (βλέπε εργαστήριο).

- Ο τραχειοσω λήνας πρέπει να έχει δύο αε οθαλάμους

(CufI) για τη συγκράτησή του στην τραχεία. (εικ.

35) Τα Cuff πρέπει να φουσκώ νουν καινα ξεφου- Εικ.35

σκώ νουν εναλλάξ κάθε 2 ώ ρες για 5-1Ο λεmά, σύμ- τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μ ί α ς , φ α κ α ρ ό λ α .

φω να με τις ιατρικές οδηγίες, προκειμένου να αιματω θεί η περιοχή καινα αποφευ-

χθεί νέκρωση του βλεννογόνου. Ο τρα-

χειοσω λήνας μπορεί να είναικαιμεταλλικός

(εσω τερικός-εξω τερικός) και δε διαθέτει α-

εροθάλαμο. (εικ. 36)

Κ ατά τη διάρκεια της νοσηλείας του α-

νrιμετω πίζεται ο άρρω στος εξατομικευμένα,

ανάλογα με τις ανάγκες που δημιoυργoύνrαι

Εικ. 36

Μ ε τ α λ λ ι κ ό ς τ ρ α χ ε ι ο σ ω λ ή ν α ς .

186

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 7


6. Λ οιμώ ξεις του Α ναπνευστικού Συστήματος

- Ν οσηλευτική φροντίδα

α. Ο ξεία Τραχειοβρογχίτιδα.

Είναι οξεία φλεγμονή της τραχείας καιτου βρογχικού δέντρου.

Ο ι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν οξεία τραχειοβρογχίτιδα είναι

1.Λ οιμογόνοι (ιοίκαι άλλα παθογόνα μικρόβια).

2. Χ ημικοί (αμμω νία, υδροχλω ρικό οξύ, διάφορα αέρια, κτλ.).

3. Α λλεργικοί

Τα συμπτώ ματα της οξείας τραχειοβρογχίτιδας είναι

- Α ίσθημα οπισθοστερνικού καύσου, ξηρότητα τραχείας καισυνήθω ς πυρετός, βή-

χας καιαπόχρεμψ η.

Η νόσος είναι συνήθω ς, εποχιακή και διαρκεί μερικές ημέρες, εκτός αν το ανα-

πνευστικό είναι επιβαρημένο. Τότε τα συμmώματα διαρκούν περισσότερο.

Η θεραπεία είναι συμπτω ματική. Χ ορηγούνται αποχρεμmικά, βρογχοδιασταλ-

τικά, αντιβίω ση καισυνιστάται η αποφυγή του καπνίσματος.

οσηλευτική φροντίδα.

Για τη σω στή αντιμετώ πιση:

• Ο άρρωστος πρέπει να βρίσκεται σε περιβάλλον ελεύθερο από μικροοργανισμούς,

υγρό καιμη ερεθιστικό. Θ α πρέπει να προφυλάσσεται από ρεύματα αέρα και αν

χρειαστεί μπορεί να γίνονται εισπνοές υδρατμώ ν με ειδική συσκευή ή κοινό βρα-

στήρα. Έ τσι ελαττώ νεται ο ερεθισμός της τραχείας καιυγραίνεται η ατμόσφαιρα.

• Π αροτρύνεται να παίρνει πολλά υγρά, έτσιώ στε να ρευστοποιούνται οιεκκρίσεις,

για να μπορούν να αποβληθούν.

• Γίνεται καθημερινή καισυχνή φροντίδα στόματος.

• Χ ορηγούνται φάρμακα (αντιβιοτικά, αποχρεμmικά, κτλ.), σύμφω να με τις ιατρι-

κές οδηγίες.

• Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα ηλικιω μένα άτομα, για πρόληψη επιπλοκώ ν.

β. Π νευμονία.

Είναιφλεγμονή τω ν κυψελίδω ν του πνεύμονα, που προκαλεί πύκνω ση του πνευμονικού

18 7

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 8


ιστού, εξαιτίας πλήρω σης τω ν κυψελίδω ν με εξιδρωματικό αντιδραστικό υγρό, το

οποίο αντικαθιστά τον αέρα τω ν κυψελίδω ν.

Στην εκδήλω ση της πνευμονίας μπορεί να συντελέσουν διάφοροι παράγοντες, ό-

πως λοιμώ ξεις του αναπνευστικού, χειρουργικές επεμβάσεις, εισρόφηση τω ν τροφώ ν

και εδεσμάτω ν, τ αλκοόλ, κτλ.

Ο πνευμονιόκοκκος εξακολουθεί να παραμένει το συνηθέστερο αίτιο, ιδιαίτερα

της εξω νοσοκομειακής πνευμονίας. Ά λλα μικρόβια είναιτο μυκόπλασμα, ο σταφυ-

λόκοκκος, η κλεμσιέλλα, κτλ.

Το πρώ το σύμmωμα είναι ο υψηλός πυρετός με ρίγος. Ταυτόχρονα εμφανίζεται

βήχας, που γίνεται παραγω γικός (πτύελα πυώ δη που αποβάλλονται δύσκολα), με

διάφορες αποχρώσεις (γκριζοκίτρινα, πρασινω πά, σκοριόχρωα, κτλ.), πλευριτικό άλ-

γος, δύσπνοια και πολλές φορές, ταχυκαρδία.

Η πενικιλλίνη είναι συνήθω ς, το φάρμακο εκλογής. Μ πορεί όμως να χορηγηθούν

και άλλα φάρμακα. Α υτό όμως εξαρτάται από τις καλλιέργειες mυέλω ν. Επιπλέον,

δίνονται αντιπυρετικά, αποχρεμmικά, βρογχοδιασταλτικά, παυσίπονα, χορήγηση

02' αν χρειάζεται

ρ ό λ η ψ η .

~ Διατήρηση φυσικής άμυνας οργανισμού (επαρκής ανάπαυση και θρέψη).

~ Χ ορήγηση εμβολίου κατά της γρίπης και εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου

σε ομάδες αρρώ στω ν υψηλού κινδύνου.

~ Ενθάρρυνση τω ν χε ρουργημένω ν αρρώ στω ν να αλλάζουν θέση, να παίρνουν βα-

θιές αναπνοές, να βήχουν, για ν' αποβάλλουν τις εκκρίσεις, και έγκαιρη έγερση αυ-

τώ ν.

Μ εγάλη προσοχή χρειάζεται στο τάισμα τω ν παιδιώ ν, τω ν ηλικιω μένω ν ατόμων,

τω ν βαριά αρρώ στω ν για πρόληψη της πνευμονίας από εισρόφηση.

Ν ο σ η λ ε υ τ ι κ ή φ ρ ο ν τ ί δ α .

• Π ροστατεύεται ο άρρω στος από ρεύματα αέρα και διατηρείται ζεστός και στε-

γνός, αν έχει εφιδρώσεις

• Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη φροντίδα του δέρματος και της στοματικής κοι-

λότητας. Επαλείφονται τα χείλη με γλυκερίνη, αν είναι ξηρά και σκασμένα.

• Χ ορηγούνται υγρά (2-3 λίτρα το 24ω ρο), γιατί βοηθούν στην πρόληψη της αφυ-

δάτω σης, αλλά καιστη ρευστοποίηση τω ν εκκρίσεω ν. Κ αταγράφονται τα προσλαμ-

188

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 18 9


βανόμενα καιτα αποβαλλόμενα υγρά . Π ροσοχή χρειάζεται αν ο άρρω στος έχει

καρδιακή ανεπάρκεια. Δίδεται ελαφρά δίαιτα.

• Τρίω ρη καταγραφή ζω τικώ ν σημείω ν.

• Τα δείγματα τω ν mυέλων μεταφέρονται άμεσα στο εργαστήριο, γιατί καθυστερή-

σεις πάνω από 2 ώ ρες μειώ νουν την πιθανότητα ανεύρεσης κάποιω ν μικροβίω ν.

• Χ ορηγούνται φάρμακα (όπως αντιβιοτικά, αντιπυρετικά, βρογχοδιασταλτικά, κτλ.)

και οξυγόνο, σύμφω να με την ιατρική οδηγία.

• Ενθαρρύνεται ο άρρωστος να βήχει για ν' αποβάλλει τις εκκρίσεις.

• Π εριορισμός του επισκεmηρίου.

• Τοποθετείται σε αναπαυτική θέση και βοηθείται στις καθημερινές του δραστη-

ριότητες, με στόχο την πρόληψη επιπλοκών και υποτροπής της νόσου.

γ . Π λ ε υ ρ ί τ ιδ α .

Είναι φλεγμονή του υπεζω κότα. Συχνά η φλεγμονή ξεκινά χω ρίς υγρό (ξηρή πλευρί-

τιδα) καιεξελίσσεται σε υγρή (συλλογή υγρού στην υπεζω κοτική κοιλότητα). Μ πορεί

να εμφα ιστεί κατά την εκδήλω ση πολλώ ν νοσημάτω ν, όπω ς είναι η φυματίω ση, η

πνευμονία, ο καρκίνος πνεύμονα, κτλ.

Ο άρρωστος παρουσιάζει έντονο πόνο που επιδεινώ νεται από το βήχα καιτην α-

ναπνοή (ξηρή πλευρίτιδα). Π ολλές φορές παρουσιάζει δύσπνοια και πυρετό (υγρή

πλευρίτιδα).

Η θ ε ρ α π ε ία είναι αιτιολογική. Χ ορήγηση αντιφυματικής αγω γής σε περίmωση

φυματιώ δους πλευρίτιδας, παρακέντηση για αποβολή υγρού, σε περίmωση καρκίνου

καιπιθανόν έγχυση κυτταροστατικής στον υπεζω κότα, κτλ.


> - Π αροτρύνεται ο άρρωστος να ξαπλώνει στο ημιθω ράκιο που πάσχει και του

χορηγούν αι παυσίπονα, σύμφωνα με την ιατρική οδηγία.

> - Το νοσηλευτικό προσωπικό βοηθάει το γιατρό στην παρακέντηση του ώ ρακα

(βλέπε εργαστήριο) καιενθαρρύνε αι ο άρρωστος, αφού πρώ τα ενημερώνεται για

τη διαδικασία.

> - Π αρακολουθούνται και καταγράφονται τα ζω τικά σημεία.

> - Εξασφαλίζεται καλή ενυδάτω ση καιδιατροφή του αρρώστου (τροφές πλούσιες σε

λεύκωμα).

189

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:01

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 9 Ο


> - Π αροτρύνεται ο άρρωστος να βήχει για ν' αποβάλλει τις εκκρίσεις.

δ. Φ υ μ α τ ίω σ η Π νεύμονα.

Η φυματίω ση υπήρξε σοβαρή μάστιγα της ανθρω πότητας. Ά ρχισε τον 160 αιώ να ,

κορυφώ θηκε το 180 αιώ να και φθάνει μέχρι σήμερα με σημαντική ύφεση. Την τε-

λευταία δεκαετία, παρατηρείται αναζω πύρωση της φυματίω σης καιεξακολουθεί να

αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγιεινής ..

Π αράγοντες που έχουν συντελέσει στην αναζω πύρωση της φυματίω σης, είναιτο

AIDS, η μετανάστευση, ο συγχρω τισμό ς ατόμω ν σε φυλακές, γηροκομεία, καθώ ς ε-

πίσης κοινωνικοοικονομικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Η λοίμω ξη από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίω σης, γίνεται από εισπνοή βακί-

λω ν με τη μορφή σταγονιδίω , που εκτοξεύονται με το βήχα , το φτάρνισμα ή την

ομιλία.

Η λοίμω ξη μπορεί να είναικαι εξω πνευμονική σε άλλα όργανα καιιστούς, όπω ς

είναι οινεφροί τα οστά, οιλεμφαδένες, κτλ.

Η διάγνω ση γίνεται από την κλινική εικόνα, την ακτινογραφία θώ ρακα, την καλ-

λιέργεια mυέλω ν, τη δερμοαντίδραση Mantoux, κτλ.

Τα κύρια συμmώματα της πνευμονικής φυματίω σης είναι απώ λεια βάρους, κα-

κή θρέψη, πυρετικά δέκατα, καταβολή δυνάμεω ν, βήχας, απόχρεμψη, νυχτερινές ε-

φιδρώ σεις.

Η επιτυχής θεραπεία εξαρτάται από την πρώ ιμη διάγνω ση, τα κατάλληλα φάρ-

μακα , αλλά και από τη συνεργασία του αρρώ στου, γιατί όπω ς γνω ρίζουμε, η φαρ-

μακευτική αγω γή είναι μακροχρόνια.

Η θεραπεία της φυματίω σης, είναιισχυρά. Είναισυνδυασμός πολλώ ν φαρμάκω ν,

αλλά η επιτυχία της φθάνει το 100%.

Τα αντιφυματικά φάρμακα διακρίνονται σε πρω τεύοντα και δευτερεύοντα και

μπορεί η θεραπεία να διαρκέσει 6 μήνες ή 9 ή 12μήνες(κυρίω ς σε περιmώσεις ανθε-

κτικών στ λεχώ ν). Α υτό όμω ς, θα το καθορίσει ο γιατρός καιεξαρτάται από διάφορους

παράγοντες. Μ εγάλο ρόλο στη θεραπεία παίζει καιη υγιεινοδιαιτητική αγω γή.


• Υ γιεινό; τρόπος διαβίω σης και όχι συγχρω τισμό ς τω ν ατόμων .

• Έ γκαιρη ανίχνευση νέω ν περιmώσεω ν (δερμοαντίδραση Mantoux).

190

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 191


• Εμβολιασμός με B.C.G (εμβόλιο κατά της φυματίω σης) .

• Χ ημειοπροφύλαξη.


- Χ ορηγείται η φαρμακευτική αγω γή με ακρίβεια. Α πό τα αντιφυματικά φάρμακα

μόνο η ριφαμπικίνη χορηγείται στον άρρω στο το πρω ί πριν το πρω ινό γεύμα και

πρέπει να γνω ρίζει το νοσηλευτικό προσω πικό ότιτο φάρμακο χρωματίζει τα ού-

ρα (κόκκινα σαν κονιάκ).

- Π αρακολουθείται συχνά η θερμοκρασία του σώματος και καταγράφεται στο διά-

γραμμα.

- Εφαρμόζονται μέτρα για τη μείω ση της κακοσμίας από την απόχρεμψη, με σχολα-

στική καθαριότητα της στοματικής κοιλότητας, με συνεχή αερισμό του δω ματίου

και απομάκρυνση τω ν mυέλω ν.

- Δίνεται συχνά λουτρό καθαριότητας για τη μείω ση της κακοσμίας από τις νυχτε-

ρινές εφιδρώ σεις.

- Ρυθμίζεται το διαιτολόγιο, έτσιώ στε να καλύπτεται ο οργανισμός με θρεπτικά συ-

στατικά, πλούσια σε ζω ικά λευκώ ματα, υδατάνθρακες 58%, λίπη 30%, ασβέστιο, σί-

δηρο και ενυδατώ νεται επαρκώ ς ο άρρω στος.

- Χ ορηγείται οξυγόνο, αν χρειάζεται σύμφω να με τις οδηγίες.

- Το νοσηλευτικό προσωπικό φοράει ειδική μάσκα (μεφίλτρο), κατά τη διάρκεια της

νοσηλείας του αρρώστου.

- Εφαρμόζονται μέθοδοι απολύμανσης του άμεσου περιβάλλοντος του αρρώστου για

πρόληψη διασποράς της νόσου.

Στο νοσοκομείο η νοσηλεία του πρέπει να γίνεται σ ' ένα καλά αεριζόμενο μονό-

κλινο δωμάτιο και ο άρρωστος πρέπει να φορά μάσκα και ν' αποφεύγει την πα-

ραμονή στο κοινόχρηστο σαλόνι του τμήματος. Επίσης, το επισκεπτήριο πρέπει να

είναι μειω μένο, όταν όμω ς τον επισκέmονται συγγενείς, πρέπει καιαυτοίνα φορούν

μάσκα.

Ο άρρωστος είναι μολυσματικός, μέχρι και 2-3 εβδομάδες μετά την έναρξη της

θεραπείας και μόνο κατά το διάστημα αυτό απαιτείται απομόνω ση. Μ ετά την έξοδο

του αρρώ στου, απολυμαίνεται το δωμάτιο.

191

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 192


7. Ά λ λ ε ς Π α θ ή σ ε ις τ ο υ Α ν α π ν ε υ σ τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς


α . Χ ρ ό ν ια Α π ο φ ρ α κ τ ικ ή Π ν ε υ μο ν ο π ά θ ε ια .

Ο όρος Χ Α Π προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Χ ρόνια Α ποφρακτική

Π νευμονοπάθεια. Ο ιαεραγω γοί στενεύουν, ο αέρας παγιδεύεται και δεν ανανεώ νε-

ται καιφουσκώνουν αφύσικα οιπνεύμονες, ο άρρωστος δυσκολεύεται ν' αναπνεύσει

στην εισπνοή και εκπνοή.

Υ πάρχουν τρεις διαφορετικές μορφές της νόσου και είναι η Χ ρ ό ν ια β ρ ο γ χ ίτ ιδ α ,

η Α σ θ μα τ ι κ ή β ρ ο γ χ ίτ ιδ α καιτο Π ν ε υ μο ν ικ ό ε μφ ύ σ η μα .

Το βρογχικό άσθμα παλιότερα περιλαμβανόταν στη Χ Α Π , ενώ τελευταία, εξετά-

ζεται χωριστά.

Η Χ ρ ό ν ια κ α ι Α σ θ μα τ ικ ή Β ρ ο γ χ ίτ ιδ α .

Σαν χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται η αυξημένη παραγω γή βλέννας από το κατώ τερο α-

ναπνευστικό, η οποία εκδηλώ νεται κλινικά σαν επίμονος παραγω γικός βήχας που

διαρκεί 3 μήνες το χρόνο για 2 τουλάχιστον συνεχόμενα χρόνια.

Η συμmω ματολογία της ασθματικής βρογχίτιδας ε ναι παρόμοια με αυτή της

χρόνιας βρογχίτιδας.

Π ν ε υ μο ν ικ ό Ε μφ ύ σ η μα .

Το εμφύσημα αναmύσσεται όταν υπάρχει καταστροφή πνευμονικού παρεγχύματος.

Α υτό μειώ νει την ελαστικότητα τω ν πνευμόνω ν καιεπηρεάζει τη δυνατότητά τους να

προωθήσουν το οξυγόνο μέσα στο αίμα καινα απομακρύνουν απ' αυτό το διοξείδιο

του άνθρακα.

Π ολλά άτομα με εμφύσημα, έχουν συγχρόνω ς και χρόνια βρογχίτιδα . Α υτά τα

δύο συνήθω ς συνυπάρχουν.

Τ ι π ρ ο κ α λ ε ί τ η ν Χ Α Π

Το κάπνισμα είναι ο κυριότερος παράγοντας πρόκλησης, η επίδραση του περιβάλ-

λοντος, δηλαδή, η διαβίω ση, η εργασία σε χώ ρους με σκόνη ή άλλους βλαβερούς πα-

192

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 193


ράγoνrες και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Ά λλες καταστάσεις που μπορεί να επιδει-

νώ νουν αυτά τα νοσήματα είναιτα συχνά κρυολογήματα, οιλοιμώ ξεις του ανώ τερου

και κατώ τερου αναπνευστικού. Σε μερικά άτομα η Χ Α Π , μπορεί να οφείλεται σε έλ-

λειψη «αμυντικού μηχανισμού» του φυσιολογικού πνεύμονα, οιοποίοι καταπολεμούν

τις αι ίες που καταστρέφουν τον πνευμονικό ιστό.

Η π ρ ό λ η ψ η μπορεί να γίνει όταν απoφεύγoνrαι όλα τα παραπάνω .

Διακρίνονται 2 ομάδες, από άποψη τρόπου εκδήλω σης της κλινικής εικόνας. Στη

μία ομάδα ανήκουν οιασθενείς, οιοποίοι για πολλά χρόνια εμφανίζουν παραγω γι-

κό βήχα με βλεννοπυώ δη απόχρεμψη, αναπνοή που «σφυρϊζει», κυάνω ση, δύσπνοια

και συχνές λοιμώ ξεις του αναπνευστικού, ιδίω ς τους χειμερινούς μήνες (βρογχιτιδι-

κός ασθενής - τύπος Β ).

Στην άλλη ομάδα, οι ασθενείς έχουν ελάχιστη απόχρεμψη, παρουσιάζουν απώ -

λεια βάρους και δύσπνοια στην κόπω ση. Θ εω ρούνται ω ς καθ' υπεροχή εμφυσημα-

τικοί (τύπος Α ).

Στα θ ε ρ α π ε υ τ ικ ά μέ τ ρ α περιλαμβάνoνrαι

1. Η αποφυγή τω ν παραγόνrω ν πο επιδεινώ νουν τη νόσο.

2. Συμmω ματική με χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκω ν, κορτικοειδώ ν,

οξυγονοθεραπείας, ανrιβίω σης και εφαρμογή φυσικοθεραπείας.


- Χ ορήγηση φαρμάκω ν (αντιβιοτικά, κορτικοειδή, βρογχοδιασταλτικά), σύμφωνα

με την ιατρική οδηγία καιπαρακολούθηση για τυχόν παρενέργειες, που προκαλούν

κυρίω ς τα βρογχοδιασταλτικά (π.χ. ταχυκαρδία, ναυτία, εμετός).

- Χ ορήγηση οξυγόνου και ενημέρω ση του γιατρού σε κάθε αλλαγή της εικόνας του

αρρώ στου. Α ν παίρνει οξυγόνο με μάσκα Venturi, κατά τη διάρκεια του φαγητού

αντικαθίσταται με τα γυαλιά

02

και στη συνέχεια επανατοποθετείται η μάσκα και

γίνεται η ρύθμιση της ροής, γιατί όπω ς προαναφέραμε, δεν πρέπει να γίνεται

διακοπή της οξυγονοθεραπείας.

- Χ ορήγηση άφθονω ν υγρώ ν την ημέρα ( -8 ποτήρια) για ρευστοποίηση τω ν εκκρί-

σεω ν και τροφώ ν με υπόλειμμα για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, προς

αποφυγή πίεσης του διαφράγματος.

- Εξασφαλίζεται ήρεμο καικαθαρό περιβάλλον, χω ρίς θορύβους με κατάλληλη θερ-

μοκρασία.

- Μ τρώ νται τα ζω τικά σημεία και καταγράφονται στο διάγραμμα.

193

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

194


- Επειδή ο άρρω στος αισθάνεται καταβολή, πρέπει να βοηθείται στην κάλυψη τω ν

φυσικών του αναγκών καιστη φροντίδα της στοματικής κοιλότητας.

- Η ημικαθιστική θέση είναι η καλύτερη για να διευκολύνεται η αναπνοή του.

- Η σω στή βρογχική παροχέτευση είναικαθοριστική για τη διατήρηση ελεύθερης της

αναπνευστικής οδού, ώ στε να εξασφαλίζεται καλύτερος αερισμός τω ν πνευμόνω ν.

Η εκπαίδευση της σω στής τεχνικής της αναπνοής καιτου βήχα είναι απαραίτητη,

για να νιώ θει καλύτερα. Επειδή η Χ Α Π είναι χρόνια νόσος, θα πρέπει ο άρρω στος

να ενισχυθεί ψυχολογικά, και να συνεργαστεί γιατί μόνο τότε θα υπάρξει σωστή

αποκατάσταση . Π ρέπει να κατανοήσει ότι η μολυσμένη ατμόσφαιρα (νέφος),

μπορεί να ερεθίσει τις αναπνευστικές οδούς, γι αυτό δεν πρέπει να βγαίνει έξω ό-

ταν φυσάει κρύος αέρας ή έχειπολλή ζέστη. Π ρέπει να επισκέmεται συχνά το για-

τρό και ιδιαίτερα, όταν έχει κάποιο κρυολόγημα ή βήχει βγάζοντας mύελα. Ν α γί-

νεται εμβολιασμός υποχρεω τικά κάθε φθινόπωρο, με αντιγριπικό εμβόλιο καικά-

θε πέντε χρόνια με το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου.

Α νο άρρω στος βρίσκεται σε πρώ ιμο στάδιο, θα πρέπει να καταλάβει ότιη διακοπή

του καπνίσματος καιη χρησιμοποίηση τω ν φαρμάκω ν μπορούν να του εξασφαλίσουν

μια ποιοτική ζω ή.

Τα φάρμακα υπάρχουν σε πολ ές μορφές. Εκτός από τα χάπια καιτα σιρόπια , οι

ειδικές συσκευές εισπνοών είναι πολύ διαδεδομένες, καθώ ς και οι συσκευές νε-

φελοποίησης. Για να έχει αποτελέσματα η θεραπεία θα πρέπει να μάθει να τις χρη-

σιμοποιεί καινα μάθειτους τρόπους φροντίδας καισυντήρησης τω ν συσκευών αυτώ ν,

για αποφυγή λοιμώ ξεω ν, αλλά καιγια να μειώ σει τις εισαγω γές του στο νοσοκομείο.

Α ν η Χ Α Π είναι βαρύτερης μορφής και έχει δύσπνοια, μπορεί να χρειασθεί

οξυγονοθεραπεία στο σπίτι Θ α πρέπει να κατανοήσει τη χρησιμότητα καιτο σωστό

τρόπο χορήγησης

02'

β . Β ρ ο γ χ ικ ό Ά σ θ μα .

Β ρογχικό άσθμα είναιη χρόνια πάθηση τω ν πνευμόνω ν, που χαρακτηρίζεται από κρί-

σεις απόφραξης τω ν αεροφόρω ν οδώ ν. Ο ικρίσεις αυτές υποχω ρούν είτε αυτόματα,

είτε μετά από θεραπεία . Εκτός από την απόφραξη , στο άσθμα υπάρχουν άλλα δύο

στοιχεία: 1) η υπεραντιδραστικότητα τω ν αεραγω γώ ν σε πολλά και διάφορα εξω γε-

νή ή ενδογενή ερεθίσματα, και 2) η φλεγμονή του βρογχικού βλεννογόνου.

Το άσθμα είναι συχνή πάθηση αι επηρεάζει τους πέντε από τους εκατό αν-

194

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 195


θρώ πους σ ' όλο τον κόσμο. Είναιμια πάθηση που κληρονομείται Για να εκδηλω θεί

όμως, χρειάζεται να συνυπάρχουν παράγοντες από τ περιβάλλον, κυρίω ς γύρεις,

τρίχω μα ζώ ω ν, σκόνη, κρύος αέρας, άσκηση, λοιμώ ξεις, φάρμακα όπω ς η ασπιρίνη,

ψυχολογική φόρτιση, κ.ά.

Τα πιο συ νά συμmώ ματα του άσθματος είναι η αναπνοή που «σφυρϊζει», η δυ-

σκολία στην αναπνοή (δύσπνοια) και ο βήχας. Ο βήχας πολλές φορές είναιτο μόνο

σύμπτω μα που εκδηλώ νεται

Εκτός από τα συνηθισμένα συμmώματα, ο άρρω στος μπορεί να παρουσιάσει και

οξύ ασθματικό επεισόδιο (status asthmaticus). Είναι μια βαριά, παρατεταμένη α-

σθματική κρίση, που διαρκεί μέρες και δεν ανακουφίζεται ο άρρωστος με τη συνη-

θισμένη θεραπεία. Υ πάρχει μεγάλη απόφραξη τω ν αεραγω γώ ν καιαπειλείται η ζω ή

του αρρώστου. ολλές φορές νοσηλεύεται και στη Μ ονάδα Εντατικής Θ εραπείας.

Η θεραπεία του β ρ ο γ χ ι κ ο ύ άσθματος περιλαμβάνει

1. Τη χορήγηση φαρμακευτικής αγω γής.

2. Την αποφυγή τ ν αλλεργιογόνω ν.

3. Την αναπνευστική φυσικοθεραπεία.

4. Την καταπολέμηση τω ν λοιμώ ξεω ν.

ρ ο φ ύ λ α ξ η .

~ Α ποφυγή καπνίσματος.

~ Α πομάκρυνση τω ν παραγόντω ν που μπορούν να προκαλέσουν κρίση (αεροζόλ, γύ-

ρεις, κλινοσκεπάσματα).

~ Ν α αποφεύγουν απότομες αλλαγές στη θερμοκρασία (κρύο ή ζέστη).

~ Ν α παίρνουν σωστά τα φάρμακά τους.


Π εριλαμβάνει την επείγουσα και τη μακροχρόνια αντιμετώ πιση. Η λήψη επειγό-

ντω ν μέτρω ν είναι ιδιαίτερα σημαντική σε ασθματική κρίση και αποβλέπει στη

γρήγορη αποχώ ρηση του βρογχόσπασμου καιτην πρόληψη της αναπνευστικής α-

νεπάρκειας.

• Σε όλους τους ασθενείς πρέπει να χορηγείται 02 αμέσως (σύμφω να με την ιατρι-

κή οδηγία), αφού πρώ τα παρθούν αέρια αίματος .

• Εξασφαλίζεται ενδοφλέβια γραμμή και χορηγούνται φάρμακα, σύμφω να με την

ιατρική οδηγία. Επειδή χορηγούνται μεγάλες δόσεις κορτικοειδών, επιβάλλεται η

195

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 9 6


παρακολούθηση του αρρώ στου για ενδεχόμενες παρενέργειες, γίνεται καθημερι-

νό ζύγισμα και ακολουθεί άναλη δίαιτα.

• Ενυδατώ νεται επαρκώ ς ο άρρω στος. Μ ετρούνται τα αποβαλλόμενα καιπροσλαμ-

βανόμενα υγρά. Π ρέπει να αποφεύγονται τα παγωμένα υγρά, γιατί μπορεί να

προκαλέσουν βρογχόσπασμο.

• Τοποθετείται ο άρρωστος σε θέση Fowler και εξασφαλίζεται κατάλληλη υγρασία

για ρευστοποίηση τω ν εκκρίσεω ν και μείω ση της φλεγμονής τω ν βλεννογόνω ν.

• Μ ετρώνται και καταγράφονται τα ζω τικά σημεία.

• Επειδή η ψυχολογική φόρτιση σχετίζεται άμεσα με ην εκδήλω ση της νόσου, πρέ-

πει οι εν ργειές μας να έχουν στόχο τη μείω ση του άγχους και της αγω νίας του.

Γενικά, η νοσηλευτική φροντίδα περιλαμβάνει ενέργειες που αναφέρθηκαν στο

προηγούμενο κεφάλαιο της Χ Α Π , αλλά και εδώ τονίζεται ότι η ε κ π α ί δ ε υ σ η του αρ-

ρώστου είναι πρω ταρχικής σημασίας.

Ο άρρωστος θα πρέπει να γνω ρίζει τινα κάνει σε περίπτω ση κρίσης καινα παίρ-

νειτα φάρμακά του ακόμα κιαν αισθάνεται καλά . Ν α γνω ρ ζει ότι όταν το άσθμα

αντιμετω πίζεται σωστά, δεν αποτελεί κίνδυνο για τη ζω ή του. Ν α μάθει δηλαδή, να

ζειμε τη νόσο.

Επίσης, διδάσκεται ο άρρω στος ότιμετά τα εισπνεόμενα στεροειδή, πρέπει να κά-

νειγαργάρες με νερό, για να προλαμβάνει τη στοματική μυκητίαση.

Ο ιδιάφορες συγκινησιακές καιψυχολογικές αντιδράσεις, μπορεί να μειω θούν, ό-

ταν υπάρχει γνώ ση και εκπαίδευση, για να αντιμετω πίζει κάθε φορά την κατάστασή

του.

Τελευταία άρχισαν να λειτουργούν και στην Ελλάδα τα «σχολεία άσθματοο-. Α -

πευθύνονται λιγότερο στα παιδιά με βρογχικό άσθμα και περισσότερο στους αν-

θρώ πους που τα περιβάλλουν, δηλαδή, γονείς καιεκπαιδευτικούς. Στόχος τους είναι

η βελτίω ση της ποιότητας της ζω ής τω ν ασθενώ ν με άσθμα.

γ . Β ρ ο γ χ ε κ τ α σ ί α .

Β ρογχεκτασία καλείται η διάταση του μεσαίου μεγέθους βρόγχω ν, με καταστροφή

της ελαστικής και μυϊκής στιβάδας του βρογχικού δέντρου.

Α ιτ ιο λ ο γ ία : Συγγενής (είναι αμφιλεγόμενη) ή επίκτητη. Π ροδιαθεσικοίι πα-

ράγοντες, είναικυρίω ς, οιλοιμώ ξεις καιη απόφραξη βρόγχω ν από ξένο σώ μα, διογκω -

μένους λεμφαδένες κτλ. στην παιδική ηλικία.

196

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 9 7


Κ λ ιν ικ ή εικόνα: Ο άρρωστος αναφέρει χρόνιο παραγω γικό βήχα, με άφθονη πυώ -

δη απόχρεμψ η, αιμοπτύσεις.

Θ ε ρ α π ε ία : Διακρίνεται σε συντηρητική καιχειρουργική (έχειπεριοριστεί). Η συ-

ντηρητική διακρίνεται α) στα γενικά προληπτικά μέτρα καιβ) στα ειδικά μέτρα για

την αντιμετώ πιση της λοίμω ξης.


Β ασικό ρόλο στην αντιμετώ πιση αυτώ ν τω ν αρρώ στω ν, παίζει η απομάκρυνση τω ν

εκκρίσεω ν. Επομένω ς:

- Α λλάζεται συχνά η θέση του σώματος του αρρώ στου, για να αποβάλλονται οι

πυώ δεις εκκρίσεις, με τη βοήθεια φυσικοθεραπευτή 2-4 φορές/24h.

- Γίνεταιρευστοποίηση τω ν εκκριμάτω ν με ενυδάτω ση του αρρώστου, χορήγηση

βρογχοδιασταλτικώ ν φαρμάκω ν, σύμφω να με την ιατρική οδηγία, τα οποία

έχουν αποδειχθεί ότιβελτιώ νουν τη βλεννοκροσσω τή κάθαρση.

- Ενισχύεται ο άρρω στος να παίρνει βαθιές αναπνοές.

- Εφυγραίνεται ο αέρας, πραγματοποιείται καλός αερισμός του περιβάλλοντος και

προφυλάσσεται ο άρρω στος από τα ρεύματα αέρα και αποφεύγει τους χώ ρους

που καπνίζουν.

δ . Α τ ε λ ε κ τ α σ ί α .

Ο όρος «ατελεκταοϊα- δηλώ νει την ατελή έκταση ενός πνεύμονα ή τμήματος αυτού,

εξαιτίας μιας απόφραξης σε κάποιο σημείο του βρογχικού δέντρου. Α υτό έχει σαν

αποτέλεσμα, να απορροφιέται ο αέρας που βρίσκεται στις κυψελίδες και να συμπί-

mει το πνευμονικό παρέγχυμα από το σημείο της απόφραξης και προς την περιφέ-

ρεια.

Τα α ίτ ι α είναι συγγενή (σπάνια) ή επίκτητα (απόφραξη από ξένο σώμα, εκκρί-

σεις, πίεση όγκων, κτλ.). Η μετεγχειρητική ατελεκτασία εμφανίζεται 24 έω ς 48 ώ ρες

μετά την εγχείρηση.

Η σ υ μπ τ ω μα τ ο λ ο γ ία εξαρτάται κυρίω ς από το μέγεθος της απόφραξης τμήματος

του πνεύμονα. Μ πορεί να παρουσιάσει βήχα, δύσπνοια, κυάνω ση, ταχυκαρδία.

Η θ ε ρ α π ε ία είναιαιτιολο ική, π.χ. απομάκρυνση τω ν εκκρίσεω ν, αφαίρεση ξένου

σώματος, κτλ.

197

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 9 8



- Τοποθετείται ο άρρωστος σε αναπαυτική θέση καιπαίρνονται όλα τα μέτρα, ώ στε

να διευκολυνθεί η αναπνοή και η αποβολή τω ν εκκρίσεω ν.

- Ενθαρρύνεται να εφαρμόζει τη σωστή τεχνική βήχα καιαναπνοώ ν, όπω ς του επι-

δείχθηκε. Ιδιαίτερη φροντίδα δίνεται στον μετεγχειρητικό άρρωστο.

- Η συχνή αλλαγή θέσης βοηθάει καθώ ς καιη έγκαιρη έγερση του αρρώ στου μπορεί

να αποτρέψει την εμφάνιση ατελεκτασίας, γιατί όπω ς αναφέραμε, είναι συχνή με-

τεγχειρητική επιπλοκή.

- Η αποφυγή χορήγησης μεγάλων δόσεων ηρεμιστικών, βοηθούν στο να μην κατα-

σταλείο βήχας καιη αντιμετώ πιση του πόνου γίνεται με παυσίπον σύμφω να μετην

ιατρική οδηγία. Ο ιάρρω στοι όταν πονούν δεν μπορούν να πάρουν βαθιές αναπνοές.

- Η καλή ενυδάτω ση συμβάλλει στη ρευστοποίηση τω ν εκκρίσεω ν. Σε περίmω ση α-

δυναμίας αποβολής τω ν εκκρίσεω ν, γίνεται αναρρόφηση.

+

ε. Π νευμοθώ ρακας.

Κ αλείται η παρουσία αέρα στην υπεζω κοτική κοιλότητα μεταξύ τω ν δύο πετάλω ν

του υπεζω κότα.

Φ υσιολογικά , δεν υπάρχει αέρας μεταξύ τω ν δύο πετάλω ν του υπεζω κότα , τα

οποία σχεδόν βρίσκονται σε επαφή επαλειφόμενα με ελάχιστο υγρό. Για να μπει

λοιπόν, αέρας στην υπεζω κοτική κοιλότητα, δύο είναι οιτρόποι

1. Ν α γίνει ρήξη του περισπλάχνιου πετάλου του υπεζω κότα και αέρας από τον

πνεύμονα να μπει στην κοιλότητα.

2. Ν α γίνει διάτρηση του θω ρακικού τοιχώ ματος και του τοιχω ματικού πετάλου

του υπεζω κότα καινα μπει αέρας από την ατμόσφαιρα στην υπεζω κοτική κοι-

λότητα.

Ό ταν η επικοινω νία της υπεζω κοτικής κοιλότητας με τον ατμοσφαιρικό αέρα γί-

νεται είτε μέσω του θωρακικού τοιχώ ματος, είτε μέσω τω ν πνευμόνω ν καιπαραμένει

ανοικτή, πρόκειται για ανοικτό πνευμοθώ ρακα, ενώ όταν η επικοινω νία αυτή μετά

τη ρήξη του υπεζω κότα κλείσει τότε πρόκειται για κλειστό πνευμοθώ ρακα.

Ό ταν η επικοινω νία της υπε ω κοτικής κοιλότητας γίνει μέσω της ρήξης του υπε-

ζω κότα, αλλά υπό τύπο βαλβιδικού μηχανισμού, δηλαδή, επιτρέπεται η είσοδος του

αέρα στην υπεζω κοτική κοιλότητα κατά την εισπνοή ή κατά τη διάρκεια του βήχα,

αλλά δεν μπορεί ο αέρας να βγει τότε δημιουργείται πνευμοθώ ρακας υπό τάση, δη-

198

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 1 9 9


λαδή αυξάνει προοδευτικά η πίεση στην υπεζω κοτική κοιλότητα καιείναιη πιο σοβα-

ρή μορφή που απειλεί άμεσα τη ζω ή του αρρώ στου.

Ο πνευμοθώ ρακας, με βάση την αιτιολογία του, διακρίνεται σε:

1. Α υτόματο πνευμοθώρακα, που συμβαίνει χω ρίς να έχει προηγηθεί τραυματι-

σμός ή άλλη εμφανής αιτία, και

2. Τραυματικό πνευμοθώ ρακα που συμβαίνει σαν αποτέλεσμα άμεσου ή έμμεσου

τραυματισμού του θώ ρακα. Ο τραυματικός διακρίνεται σε ιατρογενή και σε μη ια-

τρογε ή. Π ολλές φορές μπορεί να συμβεί σαν επιπλοκή κάποιας διαγνω στικής ή θε-

ραπευτικής ιατρικής πράξης.

Η θεραπεία του πνευμοθώ ρακα αποσκοπεί αφενός στην απομάκρυνση του αέ-

ρα , αφετέρου στην αποφυγή υποτροπής του πνευμοθώ ρακα . Ό ταν ο πνευμοθώ ρα-

κας καταλαμβάνει λιγότερο από 15-20% του ημιθωράκιου, χωρίς ή με ήπια συ-

μmώματα, αντιμετω πίζεται συντηρητικά, δηλαδή, συνιστάται στον άρρωστο να πα-

ραμείνει κλινήρης καινα παρακολουθείται από το γιατρό κλινικά και ακτινογραφι-

κά. Π ολλές φορές χορηγείται και οξυγόνο.

Η θεραπεία εκλογής, όμως, ενός μεγαλύτερου πνευμοθώ ρακα, είναι η τοποθέτη-

ση θωρακικής παροχέτευσης (Billaί) (βλέπε εργαστήριο).

Έ νδειξη θω ρακοτομής υπάρχει όταν ο πνεύμονας δεν εκmύσσεται παρά την ε-

φαρμογή κλ ιστής παροχέτευσης ή όταν ο άρρωστος εμφανίσει επιπλοκές.


- Σω στή μέτρηση ζω τικώ ν σημείω ν.

- Χ ορήγηση εφυγρασμένου οξυγόνου.

- Χ ορήγηση παυσίπονω ν και αντιβιοτικών, σύμφω να με την ιατρική οδηγία.

- Τοποθέτηση του αρρώ στου σε θέση Fowler, για διευκόλυνση της παροχέτευσης

καιπαρακολούθηση αυτής συνεχώ ς (η σω στή λειτουργία της συσκευής αποτελεί ευ-

θύνη του νοσηλευτικού προσω πικού).

- Π αρακολουθείται η κίνηση της επιφάνειας του υγρού της φιάλης, που δηλώ νει ό-

τιτο σύστημα λειτουργεί Η κίνηση σταματάει όταν:

• Εκmυχθεί ο πνεύμονας.

• Α ποφραχθεί ο σωλήνας ή αναδιπλω θεί

- Ενθαρρύνουμε στον άρρωστο να βήχει και να παίρνει βαθιές αναπνοές.

- Π αρακολουθείται το σημείο εισόδου του ενδοθω ρακικού σωλήνα.

- Δίνονταιεπαρκείς ποσότητεςυγρώνκαιδίαιτα ανάλογα μετην κατάσταση του αρρώστου.

199

Ι sel. 171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο Ο


- Α ποφεύγει ο άρρωστος την υπερέκταση καιτις απότομες κινήσεις.

+

στ. Κ αρκίνος Π εύμονα.

Ο καρκίνος του πνεύμονα τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σημαντική αύξηση. Η ε-

κρηκτική ανάmυξη ιδιαίτερα του βρογχογενούς καρκινώ ματος, οφείλεται στο κά-

πνισμα. Ά λλοιπαράγοντες κινδύνου είναι η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο, ρα-

διενεργό σκόνη και ορισμένα πλαστικά.

Ο καρκίνος του πνεύμονα διακρίνεται στο:

1. Μ ικροκυτταρικό (25%τω ν περιmώσεω ν).

2. Μ η μικροκυτταρικό (75% τω ν περιmώσεω ν).

~ Π λακώδες.

~ Α δενοκαρκίνω μα.

~ Μ εγαλοκυτταρικό καρκίνω μα.

Στα αρχικά στάδια, ο βήχας και η αιμόmυση είναι από τις συχνότερες εκδηλώ -

σεις του καρκίνου του πνεύμονα. Η αιμόmυση είναι το αίτιο που ανησυχεί τον άρ-

ρωστο καιπροσφεύγει στο γιατρό. Η δύσπνοια, ο θωρακικός πόνος είναι εκδηλώ σεις

προχω ρημένης νόσου.

Μ ε τη διάγνω ση (ιστολογική ή κυτταρολογική), ακολουθεί η σταδιοποίηση της

νόσου. Η σταδιοποίηση έχεισκοπό την επιλογή της θεραπείας, είτε τοπική (χειρουρ-

γική ή ακτινοθεραπεία), είτε συστηματική (χημειοθεραπεία). Μ πορεί επίσης να γίνει

συνδυασμός χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. Ο ιακτίνες Laser χρησιμοποιού-

νταιυποστηρικτικά σε αιμορραγία ή απόφραξη του βρόγχου από τον όγκο.

Η σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα, που βασίζεται στην ανατομική έ-

κταση της νόσου, γίνεται με το σύστημα


Το νοσηλευτικό προσωπικό δίνει μεγάλη βαρύτητα στη ψυχολογική υποστήριξη του

αρρώ στου, αλλά καιτης οικογενείας του.

Ο φόβος είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί για τη μετέπειτα πορεία. Ο πόνος

που νιώ θει οιπαρενέργειες από τη χημειοθεραπεία (κυρίω ς εμετός, ναυτία, διάρροια,

καταβολή δυνάμεω ν) τον κάνουν αδύναμο και πολλές φορές αναmύσσει εξάρτηση

από το οσηλευτικό προσωπικό.

Επίσης, η αλλαγή εικόνας του σώματος του δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήμα-

τα. Γι αυτό, το νοσηλευτικό προσωπικό που νοσηλεύει αυτούς τους αρρώστους, πρέ-

πει να είναι εξειδικευμένο.

2 0 0

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο 1


Α ν ο άρρωστος με καρκίνο πνεύμονα μπορεί να χειρουργηθεί τότε η νοσηλευτι-

κή φροντίδα προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά είναι η ίδια όπω ς αναφέρεται πα-

ρακάτω (βλέπε νοσηλευτική φροντίδα αρρώστου με εγχείρηση θώ ρακα).

Ο άρρωστος με καρκίνο που υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία και χημειοθερα-

πεία αναmύσσει πολύ συχνά στοματίτιδα, γι αυτό επιβάλλεται η συχνή φροντίδα

του στόματος και η ενημέρωση του θεράποντος γιατρού.

Η πλήρης διατροφή είναι απαραίτητη στους ασθενείς που βρίσκονται στο τελευ-

ταίο στάδιο της νόσου, γιατί είναι συνήθως καχεκτικοί

Επιβάλλεται η μέτρηση ζω τικών σημείω ν και η απεικόνιση στο διάγραμμα, ιδι-

αίτερα όταν υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, γιατίπολλές φορές πέφτει η αρτηριακή

πίεση κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα.

Τα κυτταροστατικά φάρμακα πρέπει να ετοιμάζονται σε ειδικό χώ ρο, γιατί είναι

τοξικά και δημιουργούν προβλήματα στο προσωπικό όταν δεν παίρνονται τα κα-

τάλληλα μέτρα.

Α ν δεν υπά χει στο φαρμακείο κεντρικός χώ ρος για παρασκευή αυτώ ν τω ν φαρ-

μάκω ν, τότε πρέπει να δημιουργηθεί ειδικός χώ ρος στα τμήματα, εξοπλισμένος με

μηχάνημα κάθετης ροής (Hood) και το άτομο που ετοιμάζει αυτά α φάρμακα να

φοράει μπλούζα με μανικέτια, διπλά γάντια, μάσκα και γυαλιά. (εικ. 37)

Ο ι άρρωστοι που υποβάλλονται σε χημειοθερα-

πεία, είναι επιρρεπείς σε λοιμώ ξεις γι αυτό νοση-

λεύονται σε μονόκλινο δω μάτιο και παίρνονται όλα

τα απαραίτητα μέτρα για λοιμώ ξεις.

Ο ι άρρωστοι που υποβάλλονται σε ακτινοθερα-

πεία, πολύ συχνά αναmύσσουν δερματικές αλλοιώ -

σεις. Στην περίmωση που υπάρχει ξηρή απολέπιση,

μπορεί να χρησιμοποιείται τοπικά, ενυδατική

λοσιόν για ανακούφιση από τον κνησμό. Δεν πρέ-

πει να χρησιμοποιούνται αποσμητικά, γιατί είναι ερεθιστικά και επίσης, πρέπει να

αποφεύγεται η τριβή ή η πίεση στην περιοχή που υπάρχει ξηρή απολέπιση.

Στις περιmώσεις που βγαίνει υγρό, γίνεται φροντίδα με χρησιμοποίηση, τοπικά,

αντισηmικών ή αντιβακτηριακών κρεμώ ν, τοποθετείται αποστειρωμένη γάζα, η οποία

στερεώ νεται πάνω στο δέρμα.

Εικ.37

201

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο 2


8. Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Α ρ ρ ώ σ τ ο υ με Ε γ χ ε ίρ η σ η Θ ώ ρ α κ α

Η καλή έκβαση του αρρώ στου, μετά από μια θω ρακοτομή , εξαρτάται από την καλή

προεγχειρητική προετοιμασία, αλλά και από την καλή μετεγχειρητική παρακολού-

θηση και φροντίδα.

Η προεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα αποβλέπει

1. Σ τ η β ε λ τ ίω σ η τ η ς α ν α π ν ε υ σ τ ικ ή ς λ ε ιτ ο υ ρ γ ία ς με:

~ Ενθάρρυνση του αρρώ στου να διακόψει το κάπνισμα.

~ Β ρογχική παροχέτευση και χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκω ν.

~ Εφαρμογή προγράμματος αναπνευστικώ ν ασκήσεω ν.

~ Κ αταπολέμηση τω ν λοιμώ ξεω ν με χορήγηση αντιβιοτικών.

~ Κ αλή φροντίδα της στοματικής κοιλότητας.

2. Σ τ η ν ψ υ χ ο λ ο γ ικ ή π ρ ο ε τ ο ιμα σ ία τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ με το να ενημερω θεί για τη

μετεγχειρητική περίοδο και ειδικότερα για:

~ Την παροχέτευση που θα έχει

~ Την καταπολέμηση του πόνου.

~ Το πρόγραμμα ασκήσεων που πρέπει να ακολουθεί

~ Τη χορήγηση οξυγόνου.

~ Τ ο τραύμα.

Η μετεγχειρητική φροντίδα που ακολουθείται είναιη ίδια με αυτή τω ν άλλων εγ-

χειρήσεων. Ιδιαίτερα:

Το κρεβάτι στρώνεταιόπως καιτο χειρουργικό, με τη μόνη διαφορά, ότιτοποθετού-

νται 4-5 μαξιλάρια, με τέτοιο τρόπο, ώ στε να δημιουργείται κενό στο σημείο που εί-

ναι η χειρουργική τομή καιοισω λήνες. Το ερεισίνω το είναι ανυψω μένο καιτοποθε-

τείται ο άρρωστος σε ημικαθιστή θέση (εφόσον έχει περάσει η δράση τω ν αναισθη-

τικών) καιστο κομοδίνο υπάρχουν, εκτός τω ν άλλων υλικών (βλέπε χειρουργικό κρε-

βάτι), και 2 λαβίδες kocher (υποχρεω τικά), παροχή οξυγόνου και αναρρόφηση.

Η μετεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα αποβλέπει

1. Σ τ η ν ε ξ α σ φ ά λ ισ η φ υ σ ιο λ ο γ ικ ή ς έ κ π τ υ ξ η ς τ ο υ π ν ε ύ μο ν α με :

• Το βήχα για αποβολή των εκκρίσεων .

• Εφαρμογή της κλειστής παροχέτευσης για απομάκρυνση του αέρα καιτω ν υ-

γρών από την υπεζω κοτική κοιλότητα.

202

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

ΤΜΑ Ϊ >%0' 2 Ο 3


• Συχνή αλλαγή θέσης του αρρώστου, έτσι ώ στε να μετακινούνται οιεκκρίσεις.

• Α ναπνευστικές ασκήσεις από φυσικοθεραπευτή.

• Κ αταπολέμηση του πόνου για να μπορεί να βήχει αποτελεσματικά.

2. Στη συνεχή παρακολούθηση του αρρώ στου και του παροχετευτικού σωλήνα

με:

• Συχνή λήψη ζω τικώ ν σημείω ν.

• Π αρακολούθηση του ενδοφλέβιου ορού καιτου κλειστού συστήματος παροχέ-

τευσης (Billaί) (βλέπε εργαστήριο).

3. Στην αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας και κίνησης της ω μικής

ζώ νης καιτου κορμού με:

• Σκελετικές ασκήσεις καιαναπνευστικές ασκήσεις.

• Έ γκαιρη έγερση του αρρώστου και ενθάρρυνση αυ ού να δραστηριοποιείται

4. Στην πρόληψη επιπλοκών.

Π αροχέτευση θώ ρακα (Billaί).

Για παθολογικούς λόγους, όπως τραυματισμοί στη θωρακική κοιλότητα, θω-

ρακοτομηθέντες άρρωστοι καταργείται η αρνητική πίεση και μπαίνει αέρας, αίμα,

πύον και άλλα υλικά και δημιουργείται καρδιοαναπνευστική δυσλειτουργία,

πνευμοθώ ρακας, αιμοπνευμοθώρακας ή πυοπνευμοθώ ρακας.

Για άμεση παροχέτευση αυτώ ν τω ν υλικών καιαποκατάσταση της αρνητικής πίε-

σης στην υπεζω κοτική κοιλότητα, τοποθετείται ένας θωρακικός σω λήνας (δύο στους

θω ρακοτομηθέντες), ο οποίος στερεώ νεται με ράμμα στο δέρμα του αρρώ στου και

συνδέεται ο σω λήνας (καθετήρας) με ένα σύστημα κλειστής παροχέτευσης (Billaί).

Α υτό το σύστημα επιτρέπει την έξοδο υγρού και αέρα από τη θω ρακική κοιλότητα,

εμποδίζει όμως το αντίθετο. Ταυτόχρονα, βοηθά στην αποκατάσταση της καλής καρ-

διοπνευμονικής λειτουργίας.

Στις κλινικές θα δείτε πολλούς τύπους κλε στού συστήματος παροχέτευσης (ΒίΙ-

laί). Α υτοίείναι

1.Σύστημα μιας γυάλινης φιάλης με υδάτινη βαλβίδα. Είναισύστημα πολλαπλώ ν

χρήσεω ν. Ό πως βλέπετε στη φω τογραφία, αποτελείται από μια γυάλινη φιάλη με ευ-

ρύ στόμιο και αεροστεγές πώ μα, στο οποίο υπάρχουν δύο γυάλινοι σωλήνες. Έ νας

κοντός, που χρησιμοποιείται για την έξοδο του αέρα στο περιβάλλον καιο άλλος, που

είναι μακρύς και εμβαmίζεται 3-4 cm στη φιάλη που έχει απεσταγμένο νερό (300-

203

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο 4


500 cc), ανάλογα με το μέγεθος της φιάλης. Έ νας μακρύς σω-

λήνας συνδέεται στεγανά με το θω ρακικό σωλήνα (καθετήρα).

(εικ. 38)

Ο κοντός σωλήνας μπορεί να συνδεθεί και με αναρρόφηση.

Α ν ο πνευμοθώ ρακας είναι κλειστός, δεν είναι απαραίτητη η ε-

φαρμογή αναρροφητικής αντλίας, γιατίη έκmυξη του πνεύμονα

επιτυγχάνεται καιχω ρίς αυτή, σε 2-3 ημέρες.

Η συσκευή Billaίi πρέπει να βρί-

σκεται χαμηλά από τον άρρω στο,

ώ στε να είναι αποτελεσματική η

παροχέτευση. Ό ταν ο άρρω στος α-

ναπνέει η στήλη του νερού μέσα

στο μακρύ σωλήνα ανεβαίνει κατά

την εισπνοή καικατεβαίνει κατά την

εκπνοή. Α ν αυτό δε γίνεται τότε ή υ-

πάρχει πρόβλημα στη στεγανότητα

του συστήματος ή απόφραξη.

2. Σύστημα δύο φιαλώ ν.

3. Σύστημα τριώ ν φιαλώ ν.

Τ α συστήματα δύο και τριώ ν φιαλώ ν δεν χρη-

σιμοποιούνται πλέον καιέχουν

αντικατασταθεί με μιας χρή-

σης συστήματα παροχετεύσε-

ω ν, όπω ς: α) Pheur-evac καιβ)

Angy le Sys tem ,

με σκοπό την

Εικ. 39 καλύτερη παροχέτευση καικυ-

napox έ Trum z θ ώ ρ α κ ο ς

ρίω ς, την πρόληψη λοιμώ εω ν.

μ ια ς )JJ ή σ η ς

(εικ.39)

Π ρόσφατα έχ ι κυκλοφορήσει ένα σύστημα παροχέ-

τευσης θώρακα, στο οποίο δεν προστίθεται νερό καιονομά-

ζεται «σύστημα παροχέτευσης περιπάτου», γιατί μπορεί να

στερεω θεί στη μέση ή στον ώ μο του αρρώ στου καιμπορεί

να κινείται χω ρίς να δημιουργείται πρόβλημα. (εικ. 40)

204

Εικ.38

Π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η θ ώ ρ α κ ο ς

π ο λ λ α π λ ώ ν χ ρ ή σ ε ω ν .

Εικ.40 Φ ο ρ η τ ή

π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η θ ώ ρ α κ ο ς .

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

ΤΜΑ Ϊ >%0' 2 Ο 5


Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α α ρ ρ ώ σ τ ο υ με κ λ ε ισ τ ή π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η θ ώ ρ α κ α (Billaίi).

- Ο άρρωστος βρίσκεται σε ημικαθιστική θέση.

- Ελέγχεται ο θωρακικός καθετήρας αν είναισυνδεδεμένος αεροστεγώ ς με τη συ-

σκευή Billaί καιαν έχειαναδιπλώ σεις ή πήγματα. Στην περίmωση που έχειπήγματα,

γίνονται μαλάξεις στο σωλήνα για απόφραξή του.

- Ελέγχεται η γάζα που καλύmει την έξοδο του θω ρακικού σωλήνα και αν χρει-

αστεί την αλλάζει ο γιατρός.

- Η συσκευή πρέπει να βρίσκεται χαμηλότερα. Α ν είναιγυάλινη τοποθετείται στο

πάτω μα (προστατευμένη με ειδική βάση). Α ν είναι μιας χρήσης στερεώ νεται στο

πλαϊνό μέρος του κρεβατιού.

- Ο σωλήνας πρέπει να μην αναδιπλώ νεται σχηματίζει αγκύλη, γι αυτό στερε-

ώ νεται κατάλληλα πάνω στο κρεβάτι με λευκοπλάστ ή λαστιχάκι και καρφίτσες α-

σφαλείας.

- Ελέγχονται όλες οισυνδέσεις, αν είναι στεγανές. Ό ταν έχει βλάβη ή αποσυνδε-

θεί η συσκευή, κλείνεται όσο γίνεται πιο κοντά στο θώ ρακα, ο θω ρακικός σωλήνας

με 2 λαβίδες kocher που βρίσκονται μόνιμα στο κομοδίνο του αρρώστου. Κ αλείται

ο γιατρός επειγόντω ς.

Σε περίmω ση αποσύνδεσης του σωλήνα της φιάλης από το σωλήνα του θώ ρακα ,

κόβονται τα μολυσμένα άκρα τω ν σωλήνω ν και συνδέονται ξανά, με χρήση αποστει-

ρωμένου συνδετικού και άσηπτης τεχνικής.

Ό ταν χρειάζεται να μεταφερθεί ο άρρωστος με φορείο, η συσκευή τοποθετείται

σεσταθερή επιφάνεια, πάντα χαμηλότερα από τον θώ ρακα καιπρέπει να συνοδεύουν

τον άρρω στο 2 λαβίδες για ρα ανάγκης. Για οποιαδήποτε μετακίνηση αρρώ στου

(φορείο, καρέκλα, κτλ.) ερωτάται πάντοτε ο θεράπων γιατρός.

- Π αρακολουθείται το σύστημα για σημεία διαρροής του αέρα, που φαίνεται α-

πό τη συνεχή έξοδο φυσαλίδω ν στη φιάλη.

- Ενθαρρύνεται ο άρρω στος ν' αναπνέει βαθιά καινα βήχει

- Ενημερώ νονται οι επισκέπτες, να μην μετατοπίζουν ή αγγίζουν τη συσκευή.

205

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο 6



- Τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος είναι η μύτη, ο φάρυγγας, ο λάρυγγας,

η τραχεία, οιβρόγχοι καιοιδύο πνεύμονες. Ο ικυριότερες εξ τάσεις που βοηθούν

στη διάγνω ση καιτην πορε τω ν νοσημάτω ν του αναπνευστικού, είναι η σπιρομέ-

τρηση, η βρογχοσκόπηση, η μέτρηση τω ν αερίω ν του αρτηριακού αίματος, εξετά-

σεις mυέλων, η δερμοαντίδραση Mantoux, ακτινολογικές εξετάσεις και παρακε-

ντήσεις.

- Τα συμmώ ματα , όπω ς δύσπνοια , βήχας, κυάνω ση, ααόχρεμψη , αιμόmυση, πόνος,

χρειάζονται ειδική νοσηλευτική αντιμετώ πιση .

- Στα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος οιβασικές νοσηλευτικές αρχές που

διέπουν τη φροντίδα, επικεντρώνονται κυρίω ς:

- Στην τοποθέτηση του αρρώ στου στην ημικαθιστή θέση.

- Στην καλή φροντίδα της στοματικής κοιλότητας.

- Τον καλό αερισμό του θαλάμου.

- Τη χορήγηση άφθονω ν υγ ώ ν για τη ρευστοποίηση και αποβολή τω ν εκκρίσεω ν.

- Τη χορήγηση οξυγόνου καιφαρμάκω ν, σύμφωνα με την ιατρική οδηγία .

- Την ευαισθητοποίηση για τη μη διασπορά τω ν μικροβίω ν καιγενικά, την ψυχολογι-

κή υποστήριξη του αρρώστου, ιδιαίτερα αν το νόσημα είναι χρόνιο και εκπαίδευ-

ση αυτώ ν για να έχουν ποιοτική ζω ή.

Η προεγχειρητική φροντίδα τω ν αρρώ στω ν που θα υποστούν εγχείρηση στο θώ -

ρακα, αποβλέπουν στην εξασφάλιση καλύτερω ν συνθηκώ ν για την επέμβαση και η

μετεγχειρητική φροντίδα αποβλέπει στην αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουρ-

γίας σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Υ πάρχουν πολλοί τύποι κλειστού συστήματος παροχέτευσης θώ ρακα για τη με-

τεγχειρητική αντιμετώ πιση, αλλά και του πνευμοθώ ρακα. Τελευταία, όμω ς χρη-

σιμοποιούνται μιας χρήσης συστήματα για την καλύτερη παροχέτευση, αλλά και

πρόληψη τω ν λοιμώ ξεω ν.

2 0 6

Ι sel.

+

171-207 6-12-1999 11:02

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 Ο 7



1. Π οια είναι η βασική λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος;

2. Π οιες είναι οιενδοσκοπικές εξετάσεις του αναπνευστικού συστήματος;

3. Π οια είναι η προετοιμασία του αρρώστου για τη βρογχοσκόπηση;

4. Π οια είναιτα συμmώματα τω ν νοσημάτω ν του αναπνευστικού συστήματος;

5. Τι είναι η οξυγονοθεραπεία, και ποιοι οιτρόποι χορήγησης του 02;

6. Τι είναιτραχειοστομία και ποιες οιενδείξεις αυτής;

7. Π οια νοσήματα περιλαμβάνονται στη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και

ποια τα θεραπευτικά μέτρα αυτής;

8. Π οια η προφύλαξη στο βρογχικό άσθμα;

9. Α ναφέρατε τη νοσηλευτική φροντίδα του αρρώ στου με Χ .Α .Π .

10. Π οια είναι η θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα καιποια είναι η νοσηλευτική

φροντίδα;

11. Π όσος είναι ο χρόνος εμφάνισης της μετεγχειρητικής ατελεκτασίας;

12. Π οια είναιτα μέτρα πρόληψης της φυματίω σης του πνεύμονα;

13. Τι προσέχουμε σ ' έναν άρρωστο που έχεικλειστή παροχέτευση θώ ρακα (Billaί);

14.Α ναφέρετε, με συντομία, τη μετεγχειρητική φροντίδα αρρώ στου με θωρακοτομή.

207

Ι sel. 209-239 6-12-199911:05

ΤΜΑ Ϊ >%0' 2 Ο 9


Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α α ρ ρ ώ σ τ ω ν

"


τ ο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ικ ο ύ σ υ σ τ ή μα τ ς



+

1. Ν ' αποκτήσετε τις απαραίτητες γνώ σεις για τις φυσιολογικές καιπαθολογι-

κές καταστάσεις του κυκλοφορικού συστήματος.

2. Ν α γνω ρίσετε τις ειδικές διαγνω στικές εξετάσεις, ώ στε να προσφέρετε την

κατάλληλη νοσηλευτική φροντίδα πριν και μετά από αυτές.

3. Ν α κατανοήσετε τα βασικά σημεία καισυμmώ ματα του καρδιολογικού αρ-

ρώστου.

4. Ν α ευαισθητοποιηθείτε στον τρόπο προσέγγισης και φροντίδας τω ν αρρώ-

στω ν με καρδιαγγειακά νοσήματα.

2 0 9

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1999 11: 05 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 21 Ο


+

210

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 05

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

211

Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Α ΡΡΩ ΣΤΩ Ν Μ Ε Ν Ο ΣΗ Μ Α ΤΑ Κ Υ ΚΛ Ο ΦΟ ΡΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ

1. Α ν α σ κ ό π η σ η Α ν α τ ο μία ς κ α ι Φ υ σ ιο λ ο γ ία ς

τ ο υ Κ κ λ ο φ ο ρ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς

Δύο είναιοιβασικές του λειτουργίες του κυκλοφορικού συστήματος: α) η μεταφορά οξυ-

γόνου καιθρεπτικών ουσιώ ν σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού καιβ) η απομάκρυνση

του διοξειδίου του άνθρακα καιάχρηστω ν προϊόντω ν μεταβολισμού από τα κύτταρα.

Τα βασικά όργανα που απαρτίζουν το κυκλοφορικό σύστημα είναι η καρδιά και

τα αγγεία (αιμοφόρα καιλεμφοφόρα).

+

Η κ α ρ δ ιά . (εικ. 41)

Είναικοίλο μυώδες όργανο καιβρίσκεται

στο μεσοπνευμόνιο χώ ρο.

Τα τοιχώ ματα της καρδιάς είναι από

έξω προς τα μέσα, το περικάρδιο, το

μυοκάρδιο καιτο ενδοκάρδιο.

Εσω τερικά αποτελείται από τέσσερις

χώρους. Επάνω τους δύο κόλπους αρι-

στερό καιδεξιό, καικάτω τις δύο κοιλίες,

αριστερή και δεξιά. Η καρδιά χω ρίζει

τον αριστερό κόλπο καικοιλία από τον δε- Εικ. 41 Η κ α ρ δ ι ά .

ξιό κόλπο και κοιλία, με το μεσοκολπικό και μεσοκοιλιακό διάφραγμα. Η αριστε-

ρή καρδιά δέχεται αρτηριακό αίμα από τους πνεύμονες και η δεξιά καρδιά φλεβικό

αίμα από την περιφέρεια. Σε παθολογικές καταστάσεις μόνο υπάρχει επικοινω νία

μεταξύ δεξιώ ν και αριστερών χώ ρω ν. Στο δεξιό κόλπο φτάνει η άνω και κάτω κοίλη

φλέβα και στεφανιαίος κόλπος. Στον αριστερό κόλπο εκβάλλουν οι τέσσερις

πνευμονικές φλέβες (έχουν αρτηριακό αίμα). Α πό τη δεξιά κοιλία ξεκινά η πνευμονι-

κή αρτηρία (έχει φλεβικό αίμα) και από την αριστερή κοιλία ξεκινά η αορτή και έ-

νας κλάδος της αιματώ νει το όργανο της καρδιάς με τις στεφανιαίες αρτηρίες.

Ο ι κόλποι και οικοιλίες επικοινω νούν με τις κολποκοιλιακές βαλβίδες. Η αρι-

στερή βαλβίδα ονομάζεται διγλώχινα καιη δεξιά τριγλώ χινα. Στην αρχή της πνευμονι-

κής αρτηρίας και αορτής είναι οιμηνοειδείς βαλβίδες.

Τα αγγεία που αιματώ νουν την καρδιά είναι οιστεφανιαίες αρτηρί ς (δεξιά, α-

211

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 05 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 212


ριστερά καιπερισπωμένη) καιόταν μετατρέπονται σε φλέβες συνενώ νονται καισχη-

ματίζουν τον στεφανιαίο κόλπο, που εκβάλλει στον δεξιό κόλπο, μαζί με τις άνω και

κάτω κοίλες φλέβες. Η καρδιά στέλν ι αίμα στους πνεύμονες και στην περιφέρεια

περίπου 60 - 80 φορές το λεmό.

Κ άθε διαταραχή στην παραγω γή και μεταβίβαση τω ν νευρικών διεγέρσεω ν στα

καρδιακά κέντρα, έχει επιmώσεις στην καρδιακή λειτουργία καιστη συχνότητα τω ν

καρδιακών παλμών. Ό ταν το μυοκάρδιο για παράδειγμα δε λειτουργεί σαν συ-

γκροτημένη μυϊκή ομάδα αλλά σαν αποδιοργανω μένο σύνολο μυϊ ώ ν ινώ ν έχουμε

mερυγισμό ή μαρμαρυγή κόλπων ή κοιλιώ ν.

Ο καρδιακός παλμός ή σφυγμός έχειτρεις φάσεις: 1)τη φάση συστολής τω ν κόλ-

πω ν, 2) τη φάση συστολής τω ν κοιλιώ ν, και 3) την καρδιακή παύλα.

+

Τ α α ιμο φ ό ρ α αγγεία.

Στα αιμοφόρα αγγεία ανήκουν οιαρτηρίες, οιφλέβες καιτα τριχοειδή αγγεία (αρτη-

ρίδια και φλεβίδια). Είναιδιασκορπισμένα σε όλο το ανθρώπινο σώμα. Α ρτηρίες εί-

ναιτα αγγεία που απάγουν το αίμα από την καρδιά. Α ντίθετα φλέβες είναιτα αγγεία

που φέρ ουν το αίμα στην καρδ ά. Μ εταξύ τω ν αρτηριών και φλεβών παρεμβάλ-

λονται τα τριχοειδή. Η καρδιά και το αγγειακό δίκτυο είναι ένα κλειστό σύστημα.

ε γ ά λ η κ υ κ λ ο φ ο ρ ία τ ο υ α ίμα τ ο .

Έ χει ως σκοπό την μεταφορά 02 και θρεmικώ ν ουσιώ ν στα κύτταρα του οργανι-

σμού. Ξεκινά από την αριστερή κοιλία μέσω της αορτής καιτω ν κλάδω ν της καιφτά-

νεισε όλα τα κύτταρα αρτηριακό αίμα. Α φού δώ σει

02

και θρεmικές ουσίες, παίρ-

νει CO

2

και άχρηστα προϊόντα μεταβολισμού και μετατρέπεται σε φλεβικό αίμα.

Επιστρέφει στον δεξιό κόλπο με τους κλάδους της άνω και κάτω κοίλης φλέβας (το

ίδιο συμβαίνει καιμε τις στεφανιαίες αρτηρίες που ξεκινούν από αριστερή κοιλία και

καταλήγουν με το στεφανιαίο κόλπο στον δεξιό κόλπο).

Το φλεβικό αίμα ξεκινά από τη δεξιά κοιλία μέσω της πνευμονικής αρτηρίας καιτω ν κλά-

δων της καιφτάνειστην αναπνευστική μεμβράνη (τριχοειδές καιτοίχωμα κυψελίδας) τω ν

πνευμόνω ν για να αποβάλλειτο CO

2

. Έ τσι μετατρέπεται το φλεβικό αίμα σε αρτηριακό

καιεπιστρέφειμε τις τέσσερις πνευμονικές φλέβες στον αριστερό κόλπο. Σκοπός της μι-

κρής κυκλοφορίας είναιη μετατροπή του φλεβικού αίματος σε αρτηριακό καιη αποβολή

του CO

2

μέσω τω ν πνευμόνω ν

212

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 213


2. Ειδικές Διαγνωστικές Εξετάσεις

Για την αξιολόγηση της λειτουργίας του κυκλοφορικού συστήματος απαιτούνται η λή-

ψη ιστορικού (ιατρικού καινοσηλευτικού), η κλινική εξέταση (φυσική εξέταση) και

ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις.

1. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (Η Κ Γ). Είναι η πιο συνηθισμένη εξέταση. Ο ηλε-

κτροκαρδιογράφος, το ειδικό μηχάνημα, καταγράφει τα ηλεκτρικά δυναμικά της καρ-

διάς μέσω τω ν ηλεκτροδίω ν του, που τοποθετούνται

στον άρρωστο. Δίνει πληροφορίες για τον καρδια-

κό ρυθμό, τον καρδιακό παλμό, καιγια παθολογικές

καταστάσεις όπω ς έμφραγμα μυοκαρδίου, περι-

καρδίτιδα, αρρυθμίες κ.ά. Ο άρρωστος κατά τη λή-

ψη του Η Κ Γτος είναι σε ύmια θέση, με ελεύθερο

θώ ρακα καιλευχήματα. (εικ. 42)

2. Η τηλεακτινογραφία καρδιάς δίνει

πληροφορίες για το μέγεθος της καρδιάς και τω ν

μεγάλω ν αγγείω ν καθώ ς και παραμορφώ σεις τους.

3. Το υπερηχοκαρδιογράφημα_(μονοδιάστατο

και δισδιάστατο). Μ ε τη βοήθεια τω ν υπερήχω ν ε-

λέγχονται οικοιλότητες της καρδιάς, η αύξηση του

περικαρδιακού υγρού, οι βαλβίδες, η συσταλτικό-

τητα του μυοκαρδίου, κλπ. Μ ε ειδικό ενδοσκόπιο

γίνεται μέσω του οισοφάγου, διοισοφάγειο ηχοκαρ-

διογράφημα . Ο ασθενής χρειάζεται να είναι νη-

στικό . Α ν χρειασθεί εξασφαλίζεται και ανοικτή ενδοφλέβια οδός με καθετήρα.

4. Το ηχοκαρδιογράφημα Doppler μετρά την ταχύτητα καιτην κατεύθυνση ροής

του αίματος. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στις βαλβιδοπάθειες και συγγενείς καρ-

διοπάθειες (δηλ. αυτές που δημιουργήθηκαν στην ενδομήτρια περίοδο).

5. Το φω νοκαρδιογράφημα με τη βοήθεια ειδικού μικροφώνου καιταυτόχρονη

λήψη Η Κ Γ συλλέγονται οι δονήσεις τω ν καρδιακώ ν ήχω ν. Ιδιαίτερα χρήσιμο σε

φλεγμονές του περικαρδίου, βαλβιδοπάθειες κ.α.

6. Η Κ Γ HOLTER. Ο άρρωστος φέρει ειδική συσκευή για ένα 24ωρο όπου κατα-

+

213

Εικ.42 H λ e κ τ po κ α p δ ι oγ p ά " φ o ς .

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 214


γράφει Η Κ Γ κατά τακτά διαστήματα σε μαγνητοταινία, ενώ ο εξεταζόμενος δρα-

στηριοποιείται όπω ς στην καθημερινή πρακτική. Σημαντική εξέταση για τη διά-

γνω ση τω ν καρδιακώ ν αρρυθμιώ ν και «σιω αηρή;» ισχαιμίας του μυοκαρδίου.

7. Δοκιμασία κόπωσης. Ο εξεταζόμενος τοποθετείται σε εργομετρικό ποδήλατο

ή κυλιόμενο τάπητα, όπου προοδευτικά αυξάνεται η κόπωση με αύξηση ταχύτητας

ή ανω φέρειας, ενώ ταυτόχρονα καταγράφεται με Η Κ Γ η καρδιακή λειτουργία, η αρ-

τηριακή πίεση (Α .Π .), η εμφάνιση ή επιδείνω ση θω ρακικού πόνου, η θερμοκρασία

του δέρματος και ο σφυγμός. Το νοσηλευτικό προσω πικό ενημερώνει τον άρρωστο

πριν την εξέταση . Την προηγούμενη ημέρα δίδεται ελαφρύ γεύμα και μετά τα με-

σάνυχτα σταματά καιη λήψη υγρώ ν. Γίνεται Η Κ Γ προ της εξέτασης σε ηρεμία και

καταγράφονται τα ζω τικά σημεία. Κ ατά την

εξέταση φορά κάλτσες και έχειτο θώ ρακα

ελεύθερο. Φ ορά άνετα ρούχα. Ο άρρω στος

σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης είναι συν-

δεδεμένος με ηλεκτρόδια , όπω ς στο ηλε-

κτροκαρδιογράφημα, με τη διαφορά ότιοι

απαγω γές τω ν ποδιώ ν είναι στο θώ ρακα .

Μ ετά από αυτή συνιστάται ανάπαυση,

αποφυγή καπνίσματος και έκ εσης στο

κρύο. Π άντα υπάρχει στο χώ ρο που γίνεται

η εξέταση τρόλεϊ εκτάκτων αναγκών.

Εξοπλισμένο με όλα τα φάρμακα καιαπα-

ραίτητα όργανα καισετ. (εικ. 43)

8. Δοκιμασία κόπω σης με θάλλιο. Η διαφοροποίηση από την προηγούμενη εξέ-

ταση είναι ότι προ της εξέτασης χορηγείται ενδοφλέβια θάλλιο, το οποίο συγκε-

ντρώνεται εκλεκτικά στο μυοκάρδιο (ραδιενεργός ουσία που μέσω της κυκλοφορίας

του αίματος φθάνει στο μυοκάρδιο). Μ ε ειδικές κάμερες γίνονται λήψεις σε 2 - 4 ώ -

ρες προ και μετά τη δοκιμασία στο εργαστήριο πυρηνικής ιατρικής για να φανεί αν

αιματώ νεται το μυοκάρδιο πριν και μετά τη δοκιμασία κόπωσης.

9. Εξετάσεις αίματος όπω ς π.χ. ο προσδιορισμός τω ν ενζύμων που βοηθούν για

την διάγνω ση του εμφράγματος μυοκαρδίου. Α υτά είναι το CPK (κρεατινοφω -

σφοκινάση), SGOT (γλουταμινική οξαλοξική τρανσαμινάση), LDH (γαλακτική α-

φυδρογονάση), Μ Β - CPK (μυοκαρδιακό ισοένζυμο). Α υτά απελευθερώ νονται στ

αίμα, σε διαφορετικούς χρόνους μετά το έμφραγμα.

+

Εικ. 43 Τ ρ ο χ ή λ α τ ο έ κ τ α κ τ η ς α ν ά γ κ η ς .

214

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 215


+

10. Ο καθετηριασμός της καρδιάς (Δεξιός ή Α ριστ ρός). Ο δεξιός καθετηρια-

σμός μελετά τις συνθήκες τω ν δεξιώ ν κοιλοτήτω ν και αγγείω ν αυτώ ν. Το ίδιο και ο

αριστερός καθετηριασμός. Η εξέταση γίνεται στα αιμοδυναμικά εργαστήρια, με ε-

ξειδικευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό καιο άρρω στος μπορεί να παρουσιάσει

σοβαρές επιπλοκές (αρρυθμίες, έμφραγμα μυοκαρδίου, θρομβοφλεβίτιδα, διάτρη-

ση μεγάλω ν αγγείω ν κλπ.).

1. Η στεφανιογραφία (στεφανιαία αρτηριογραφία). Α υτή την εξέταση γίνεται

στο αιμοδυναμικό εργαστήριο με ειδικό καθετήρα που φθάνει στις στεφανιαίες αρ-

τηρίες μέσω αορτής καιμε τη βοήθεια ακτινοσκοπικού μηχανήματος. Α κολουθεί έγ-

χυση ακτινοσκιερής ουσίας καιλήψη ακτινογραφιώ ν. Είναι αξιόπιστη εξέταση για-

τίκαθορίζει την έκταση καιτο σημείο βλάβης της αρτηρίας που αιματώ νει το μυοκάρ-

διο, ώ στε να οδηγηθεί ο άρρω στος σε καρδιοχειρουργική επέμβαση. Α φού ενημερωθεί

ο άρρωστος την προηγούμενη ημέρα γίνονται Η Κ Γ και εξετάσεις αίματος. Δίδονται

ιατρικές οδηγίες για τα φάρμακα που θα διακοπούν προ της εξέτασης. Την ημέρα

που θα γίνει η εξέταση ο άρρωστος είναινηστικός. Συνδέεται με ω οαίιοτ για να πα-

ρακολουθείται Η Κ Γ κά. Μ ετον ενδοφλέβιο καθετήρα χορηγούνται φάρμακα καιοροί

(κυρίω ς αντιπηκτικά φάρμακα για αποφυγή θρομβοεμβολικών επεισοδίω ν). Δίνεται

ιδιαίτερη προσοχή στις αρχές άσηπτης τεχνικής κατά τη στεφανιογραφία. Μ ετά την

εξέταση περιορίζονται οιδραστηριότητες για 12 h, μετράμε ζω τικά σημεία κάθε 15

min καιφροντίζουμε μετά από τις πρώ τες 4 h να φάει Π αρακολουθούμε και ελέγ-

χουμε για ενδεχόμενη αιμορραγία.

215

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 21 6


3. Συμπτώ ματα και Σημεία Κ αρδιακώ ν Ν οσημάτω ν

+

Τα συμπτώ ματα (τιαισθάνεται ο άρρωστος - υποκειμενικά) καιτα σημεία (αντικει-

μενικά ευρήματα)τω ν καρδιαγγειακών παθήσεω ν είναι

1. Δύσπνοια: Α υτή μπορεί να έχειτις εξής μορφές:

• Δύσπνοια προσπάθειας, παρατηρείται δύσπνοια μετά από μέτρια προσπάθεια

του αρρώ στου καιυποχώ ρησή της αφού αυτός αναπαυθεί

• Ο ρθόπνοια που συμβαίνει όταν δυσκολεύεται ν' αναπνεύσει σε ύmια θέση και

διευκολύνεται η αναπνοή σε όρθια θέση.

• Π αροξυσμική νυκτερινή δύσπνο α ίναι η ξαφνική δυσφορία του ατόμου τη

νύχτα ενώ είναι ξαπλωμένο.

• Α ναπνοή Cheyne-Stokes δηλ. περιοδική αναπνοή με βαθμιαία αύξηση του

από το νοσηλευτικό προσωπικό να ενημερώσει το θεράποντα γιατρό καινα κα-

ταγράψει ποιοι παράγοντες δυσκολεύουν τον άρρωστο, πότε έχειδύσπνοια, σε

ποια θέση καιτι χρώ μα δέρματος έχει (π.χ. κυάνω ση ή ω χρότητα).

2. Π ροκάρδιος πόνος (θω ρακικός) παρατηρείται έντονος πόνος στην ισχαιμία και

στο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Π ροσοχή στη χορήγηση αναλγητικώ ν φαρμάκω ν

(δίδεται συνήθω ς μορφίνη και παράγω γά της). Κ αταγράφονται οιχαρακτήρες του

πόνου δηλαδή, πόση ώ ρα διαρκεί πότε πού και πώς εμφανίζεται ποιοι παράγοντές

τον βελτιώ νουν. Το περιβάλλον ασκεί θεραπευτική επίδραση καθώ ς καιη ηρεμία του

ατόμου (μείω ση επισκεπτηρίου).

3. Α ίσθημα παλμών, σημαίνει συνειδητοποίηση της καρδιακής συστολής, τις πε-

ρισσότερες φορές λόγω άγχους, θυρεοειδοπαθειώ ν, καρδιακώ ν αρρυθμιώ ν και καρ-

διακής ανεπάρκειας.

4. Ο ίδημα γενικευμένο ή τοπικό. Σε αυτούς τους αρρώστους μετράμε καθημερι-

νά το βάρος του αρρώστου και γίνονται εξετάσεις αίματος Hb, λευκώ ματος κ.α. Σε

περιπατητικούς αρρώ στους εξετάζουμε το οίδημα στις ποδοκνημικές αρθρώσεις και

στους κλινήρεις ελέγχουμε αν έχουν οίδημα στην οσφυϊκή μοίρα. Γίνεται ιδιαίτερη

φροντίδα για πρόληψη κατακλίσεω ν, αυστηρή μέτρηση προσλαμβανόμενω ν και

αποβαλλόμενω ν υγρών και προσεκτική τήρηση της φαρμακευτικής αγω γής. Η δίαι-

τα του αρρώστου είναι άναλος.

216

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 21 7


+

5. Β ή χ α ς . Π ροσέχουμε αν είναι ξηρό ς ή παραγω γικός με παρουσία ροδόχροω ν

mυέλων και πότε παρουσιάζεται

6. Κ υ ά ν ω σ η που οφείλεται στην κακή αιμάτω ση τω ν ιστώ ν. Α ν είναικεντρική όλο

το δέρμα του ασθενούς είναι κυανό, σε περιφερική τα άκρα είναι κυανά (χέρια, νύ-

χια, χείλη, αυτιά, μύτη)

7. Ω χ ρ ό τ η τ α , στα άκρα σημαίνει ελαττω μένη καρδιακή παροχή.

8. Α ίσ θ η μα κ ό π ω σ η ς λόγω μειω μένης αιμάτω σης στους μυς που ασκούνται Το

άτομο με καρδιακή ανεπάρκεια προοδευτικά δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και

κουράζεται εύκολα. Π ροσοχή σε αυτούς τους αρρώστους να μην παραμεληθούν ή πα-

ρεξηγηθούν από το νοσηλευτικό προσωπικό.

9. Κ ο ιλ ια κ ό ς π ό ν ο ς (σεοξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου).

10. Π υ ρ ε τ ό ς (σε έμφραγμα μπορεί να είναι 380 C, σε φλεγμονές της καρδιάς εί-

ναι παρατεταμένος).

11. Δ ι ά τ α σ η φ λ ε β ώ ν τ ρ α χ ή λ ο υ σ ε κ α θ ισ τ ή θ έ σ η .

12. Π λ η κ τ ρ ο δ α κ τ υ λ ία (κυρίω ς σε συγγενείς καρδιοπάθειες)

13. Ί κ τ ε ρ ο ς (σε δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια)

14. Λ ιπ ο θ υ μικ ή κ ρ ίσ η ή απώ λεια συνείδησης (σε κολποκοιλιακό αποκλεισμό).

Ο άρρω στος ανανήmει συνήθω ς σε mια θέση στο έδαφος.

ανω τέρω αναφορά σημείω ν και συμmω μάτω ν εξατομικεύεται στους αρρώ -

στους ανάλογα με το άτομο καιτο είδος της καρδιακής πάθησης.

217

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 21 8


4. Κ α ρ δ ια κ ή Α ν ε π ά ρ κ ε ια - Ο ξ ύ Π ν ε υ μο ν ικ ό Ο ίδ η μα


+

Ό ταν η καρδιά ανεπαρκεί αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις του

οργανισμού, είτε στην προσπάθεια είτε στην ηρεμία. Α υτό συμβαίνει διότι μειώ νε-

ται η συσταλτικότητα του μυοκαρδίου καιχαλαρώνει

Υ πάρχουν δύο μορφές καρδιακής ανεπάρκειας: η αντιρροπούμενη και η μη α -

ντιρροπούμενη.

Η αντιρρόπηση της καρδιακής λειτουργίας, για να ανταποκριθεί μπορεί να ί-

νειμε αύξηση της καρδιακής συχνότητας, αύξηση έντασης συστολής του μυοκαρδίου,

διάταση και υπερτροφία της καρδιάς, περιφερική αγγειοσύσπαση, κατακράτηση

νερού και νατρίου.

Ημη αντιρρόπηση της καρδιακής λειτουργίας παρά την επιστράτευση τω ν α-

ντιρροπούμενω ν μηχανισμώ ν, είναι η καρδιακή κάμψη ακόμη και σε συνηθισμένες

δραστηριότητες ή ηρεμία.

Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να είναι αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια, δεξιά

καρδιακή ανεπάρκεια καιολική καρδιακή ανεπάρκεια.

Α ίτ ια κ 'Α .

~ Συγγενείς καρδιοπάθειες.

~ Μ υοκαρδιοπάθειες, βαλβιδοπάθειες, περικαρδίτιδες.

~ Κ αρδιακές αρρυθμίες.

~ Υ πέρταση - στεφανιαία νόσος.

~ Π αχυσαρκία .

~ Υ περθυρεοειδισμός.

~ Μ είωση ή διακοπή φαρμάκων.

~ Υ περφόρτω ση κυκλοφορίας (μεταγγίσεις, I.V. χορήγηση υγρώ ν, κατακράτηση

Ν α).

~ Α ναιμίες.

~ Λ οιμώ ξεις, stress.

~ Ν οσήματα κολλαγόνου.

218

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 21 9


Α ρ ισ τ ε ρ ή Κ α ρ δ ια κ ή Α ν ε π ά ρ κ ε ια

Στην αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια υπάρχει αιμοδυναμική διαταραχή της μικρής

κυκλοφορίας, γιατί δεν επαρκεί η αριστερή κοιλία να εξω θήσει το αίμα στην περι-

φέρεια καικατ' επέκταση αυξάνεται η πίεση στον αριστερό κόλπο καιπνευμονικές

φλέβες.

Ο άρρω στος, ανάλογα με τη βαρύτητα της πάθησης μπορεί να έχειταχυκαρδία,

εύκολη κόπωση, ταχύπνοια και δύσπνοια. Η δύσπνοια οφείλεται στην πνευμονική

συμφόρηση καιμπορεί να εκδηλω θεί με τρεις μορφές: α) δύσπνοια προσπάθειας, β)

νυκτερινή παροξυσμική δύσπνοια ή καρδιακό άσθμα και γ) πνευμονικό οίδημα.

Η α και β μορφή εμφανίζονται α άλογα με την προσπάθεια και το βαθμό βα-

ρύτητας της αριστερής καρδιακής ανεπάρκειας.

Το καρδιακό άσθμα εμφανίζεται στον ύπνο. Ο άρρω στος υπνάει ανήσυχος, με

ταχύπνοια και στέκεται στο κρεβάτι του επίμισή ώ ρα περίπου για να διευκολυνθεί

διότι έτσιπεριορίζεται η φλεβική επαναφορά. Συστήνεται στον άρρω στο να αποφεύ-

γειτο βαρύ νυκτερινό γεύμα.

+

Ο ξ ύ Π ν ε υ μο ν ικ ό Ο ίδ η μα

Στο οξύ πνευμονικό οίδημα αδυνατεί η αριστερή κοιλία να εξω θήσει το αίμα στην

περιφέρεια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση στα πνευμονικά τριχοειδή καινα

δημιουργείται εξίδρω ση στις κυψελίδες. Α ποτέλεσμα είναιη ορθόπνοια που συνοδεύ-

εταιμε ταχύπνοια,

ροζ

αφρώ δη mύελα, ανησυχία, ω χρότητα καικυάνω ση. Στην αρ-

χή του πνευμονικού οιδήματος ο άρρω στος έχε υπέρταση . Στο τέλος μπορεί να

παρουσιάσει shock λόγω mώ σης της Α .Π . Α υτή η κατάσταση απαιτεί επείγουσα με-

ταφορά στο νοσοκομείο και άμεση ιατρονοσηλευτική αντιμετώ πιση.


Ο άρρωστος τοποθετείται σε καθιστική θέση για να διευκολυνθεί η αναπνοή του, με

το ερεισίνω το ή με μαξιλάρια, του χορηγούμε 02 με ρινικό καθετήρα ή μάσκα Ven-

turi σύμφω να με τις ιατρικές οδηγίες. Εξασφαλίζεται ανοικτή φλεβική οδός με κα-

θετήρα και χορηγούνται τα κατάλληλα φάρμακα ενδοφλεβίω ς όπω διουρητικά,

βρογχοδιασταλτικά, δακτυλίτιδα, μορφίνη, αγγειοδιασταλτικά και διττανθρακικό

νάτριο. Δώ στε προσοχή στη χορήγηση καικαταμέτρηση τω ν φαρμάκω ν, καταγράψτε

με ακρίβεια αυτά. Γίνεταικαθετηριασμός ουροδόχου κύστεω ς, μετρώνται τα αποβαλ-

λόμενα υγρά σε ειδικό δελτίο και ελέγχεται έμμεσα η νεφρική λειτουργία.

219

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·220


Γίνεται συχνή λήψη ζω τικών σημείω ν.

Για τη μείω ση της φλεβικής επαναφοράς στην καρδιά καιτη μείω ση του καρ-

διακού έργου μπορεί να γίνει «λευκή αφαίμαξη» δηλαδή δένονται με ελαστικούς ε

πιδέσμους τα τρία από τα τέσσερα άκρα, αρκετά σφιχτά, ώ στε να εμποδίζεται η φλε-

βική αλλά όχιη αρτηριακή κυκλοφορία. Α νά 15min απελευθερώνεται εκ περιτροπής

ένα από τα δεμένα άκρα καιγίνεται κυκλικά η στάση της κυκλοφορίας του αίματος.

Μ πορεί να φαρμοστεί και αυτόματη συσκευή απ το εμπόριο.

Σε επείγουσα κατάσταση, ο άρρωστος μεταφέρεται στην καρδιολογική μονάδα ε-

ντατικής θεραπείας με ενδοτραχειακή διασω λήνω ση και συνδέεται με αναπνευστή-

ρα. Στη μονάδα γίνονται αιμοληψίες για βιοχημικό λεγχο καιαέρια αρτηριακού αί-

ματος. Κ ατά τη φροντίδα τω ν αρρώ στω ν πρω ταρχικό μέλημα του νοσηλευτικού

προσωπικού είναι η εξατομίκευση της νοσηλευτικής φροντίδας τους καιη δημιουρ-

γία θεραπευτικού καιήρεμου περιβάλλοντος, με μείω ση τω ν εντάσεω ν που δημιουρ-

γούνται συνήθω ς στον άρρω στο, στους συγγενείς και στο προσω πικό της μονάδας.

+

Δ ε ξ ιά Κ α ρ δ ια κ ή Α ν ε π ά ρ κ ε ια

Στη δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια αδυνατεί η δεξιά κοιλία να ανταποκριθεί στο έργο

της ώ στε να προω θήσει προς τους πνεύμονες το αίμα που επιστρέφει από τη μεγά-

λη κυκλοφορία. Α ποτέλεσμα είναι η υπερτροφία του εξιού μυοκαρδίου, η αύξηση

της πίεσης στους πνεύμονες, σπλάχ α, κάτω άκρα και στα περιφερικά αγγεία.

Ο ασθενής παρουσιάζει διάταση των φλεβών του τραχήλου, συμφορητική η-

πατομεγαλία, ευαισθησία κατά την πίεση του διογκωμένου ήπατος, υποδόριο οίδη-

μα που αρχίζει από τα σφυρ το απόγευμα καιμειώ νεται με την κατάκλιση. Το οί-

δημα στους κλινήρεις αρρώστους εμφανίζεται στην οσφυϊκή μοίρα. Η επιδείνω ση

προκαλεί ασκίτη (δηλαδή διίδρωση υγρού από το ήπαρ λόγω διογκωμένω ν ηπατικών

φλεβών), εύκολη κόπω ση, ψυχρά καιω χρά άκρα, ολιγουρία, κυάνω ση καιδύσπνοια

με έντονο το αίσθημα του επικείμενου θανάτου.

Η σπλαχνική συμφόρηση προκαλεί ναυτία, εμέτους, δυσκοιλιότητα καιανορεξία.

Μ ερικές φορές προκαλούνται ζάλη, σύγχυση, αϋπνία, ή υπνηλία, λόγω εγκεφαλικής

ισχαιμίας και πιθανώ ν θρομβοεμβολικών επεισοδίω ν.

Η ολική καρδιακή ανεπάρκεια είναιτο αποτέλεσμα της αριστερής και δεξιάς α-

νεπάρκειας και παρουσιάζει κλινική εικόνα και από τις δύο παθήσεις. Συνήθω ς ο

άρρω στος πεθαίνει από οξύ πνευμονικό οίδημα, αρρυθμίες, εγκεφαλική αιμορραγία

ή θρόμβωση.

220

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·221


Ε π ι π λ ο κ έ ς

~ Εμβολές πνευμονικές ή αρτηριακές.

~ Π νευμονικές λοιμώ ξεις.

~ Η λεκτρολυτικές διαταραχές.

~ Τοξικότητα από τα φάρμακα (π.χ. δακτυλίτιδα).

~ Η πατική καινεφρική ανεπάρκεια.

+

Θ ε ρ α π ε ία - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α κ 'Α .

Η θεραπευτική αγω γή είναι φαρμακευτική. Το νοσηλευτικό προσωπικό είναι ιδιαί-

τερα προσεκτικό στη χορήγηση αυτώ ν καιτην παρακολούθηση του αρρώστου για πα-

ρενέργειες. π.χ. η δακτυλίτιδα παρουσιάζει εύκολα τοξικές ενέργειες. Ο ι ασθενείς

είναι ευάλω τοι στην αυξομείω ση του όγκου του κυκλοφορούντος αίματος καιστις η-

λεκτρολυτικές διαταραχές.

Ο ασθενής ζυγίζεται καθημερινά την ίδια ώ ρα, με τα ίδια ρούχα. Μ ετράμε ζω -

τικά σημεία καιπροσλαμβανόμενα αποβαλλόμενα υγρά. Γίνεται καταγραφή αυτώ ν.

Δίνουμε προσοχή στη λήψη νιτρωδών καιάλλων αγ ειοδιασταλτικών φαρμάκω ν διό-

τιπροκαλούν ορθοστατική υπόταση ή αλλεργικές εκδηλώ σεις.

Α ν ο άρρωστος παρουσιάζει αύξηση υγρού στην περικαρδιακή, περιτοναϊκή ή υ-

πεζω κοτική κοιλότητα γίνεται ανακουφιστική παρακέντηση.

Η διαιτητική αγω γή του αρρώ στου είναιάναλος δίαιτα με ελαφρά, μικρά καισυ-

χνά γεύματα.

Χ ειρουργικά αντιμετωπίζεται σπάνια με μεταμόσχευση καρδιάς ή καρ-

διομυοπλαστική με βηματοδότηση.

Το νοσηλευτικό προσωπικό, πέρα από τις άμεσες νοσηλευτικές ενέργειες μπορεί

να εκπαιδ ύσει τον άρρωστο καιτην οικογένειά του στην αλλαγή τρόπου ζω ής μετά

από την ανάρρωση. Συγκεκριμένα:

~ Συστήνεται στον άρρω στο να ξεκουράζεται καινα ηρεμεί κατά τη διάρκεια του

24ώρου.

~ Ν α αποφεύγει λιπαρές τροφές, κάπνισμα καικαθιστική ζω ή. Ν ' ακολουθεί τις δι-

αιτητικές οδηγίες (άναλο δίαιτα, χαμηλών θερμίδω ν, μικρά καισυχνά γεύματα).

~ Ν α εφαρμόζει καθημερινό περίπατο, εφόσον του το επιτρέψει ο γιατρός.

~ Ν α ακολουθεί πιστά τη φαρμακευτική αγω γή .

~ Ν α απασχολείται δημιουργικά για να αποσπάται η σκέψη του από τη νόσο.

~ Ν α αποφεύγει την έκθεσή του σε ακραίες θερμοκρασίες.

221

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·222


5. Στεφανιαία

Ν όσος

+

α. Στηθάγχη.

β.

Έ μφραγμα του μυοκαρδίου.

Η καρδιά απαιτεί περισσότερη αιμάτω ση από τις στεφανιαίες αρτηρίες κατά την ά-

σκηση, συναισθηματική ή πνευματική ένταση, φυσιολογικά λόγω αυξημένω ν απαι-

τήσεω ν του μυοκαρδίου σε ενέργεια καιοξυγόνο. Ό ταν όμως κάποιο τμήμα της στε-

φανιαίας αρτηρίας στενεύει το αντίστοιχο τμήμα του μυοκαρδίου που αιματώ νεται

απ' αυτό αδυνατεί να ανταπεξέλθει σε συνθήκες αυξημένω ν απαιτήσεω ν ενέργειας

και α

2

• Το τμήμα είναι ισχαιμικό και εκδηλώ νει αυτή την ανεπάρκεια με πόνο στο

στήθος που ονομάζεται στηθάγχη. Υ πάρχουν δύο είδη στηθάγχης. Η σ τ α θ ε ρ ή στη-

θάγχη όπου ο πόνος διαρκεί 3-5 min και η α σ τ α θ ή ς που ο πόνος διαρκεί 3-30 min .

α χαρακτήρας καιη επέκταση του πόνου ποικίλλουν. Συνήθω ς είναι συσφιγκτικός,

διαξιφιστικός, απλώ νεται από το στέρνο στο πρόσθιο θω ρακικό τοίχω μα, στους

ώ μους, στο λαιμό και στο αριστερό χέρι

α στηθαγχικός πόνος φεύγει τελείω ς όταν η καρδιά επανέλθει σε κατάσταση η-

ρεμίας καιχορηγηθούν νιτρώδη φάρμακα.

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναιη κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής εμ-

φανίζει στηθαγχικό πόνο που διαρκεί περισσότερο από 30 min, πιο έντονο και δεν

υποχω ρεί μετην ανάπαυση ή τη λήψη υπογλώ σσιω ν νιτρω δώ ν φαρμάκω ν. Α υτό συμ-

βαίνει επειδή τμήμα τω ν στεφανιαίω ν αγγείω ν αποφράσσεται τελείω ς με αποτέλεσμα

να μην αιματώ νεται το αντίστοιχο τμήμα του μυοκαρδίου, να πάθει ισχαιμία καιμε-

τά νέκρω ση. Συνέπεια αυτώ ν είναιη πρόκληση σοβαρώ ν αρρυθμιώ ν που ενοχοποιού-

νταικατά 50% για τους θανάτους από έμφραγμα του μυοκαρδίου τις πρώ τες 6 ώ ρες

από την εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου. Η αγγειοσύσπαση είναι μια άλλη αιτία ι-

σχαιμικού επεισοδίου.

Π ρόληψη στεφανιαίας νόσου

> - Α ποφυγή καπνίσματος από τη μικρή ηλικία.

> - Ρύθμιση υπέρτασης κυρίω ς με υγιεινοδιαιτιτική αγω γή.

> - Μ είω ση λιπαρών τροφώ ν (κυρίω ς κεκορεσμένω ν λιπαρώ ν οξέω ν).

> - Συστηματική σωματική άσκηση (περπάτημα - κολύμπι).

2 2 2

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·223


> - Π εριορισμένη χρήση ανrισυλληmικώ ν φαρμάκω ν σε γυναίκες άνω τω ν 35 ετώ ν,

καπνίστριες με ιστορικό στεφανιαίας νόσου.

> - Θ ετική σκ ψη και απαλλαγή άγχους.

Α ν τ ιμε τ ώ π ι σ η σ τ ε φ α ν ια ί α ς ν ό σ ο υ

> - Υ γιεινοδιαιτητικά; συνήθειες.

> - Φ αρμακευτική αγω γή που περιλαμβάνει

τα νιτρώδη, β αναστολείς, αναστολείς του

Ca++, ασπιρίνη, θρομβολυτικά.

> - Α γγειοπλαστική τω ν στεφανιαίω ν αρτη-

ριώ ν ή ενδοστεφανιαία stents (παραμένουν

στο αγγείο μετά την αγγειοπλαστική.

> - Α ορτοστεφανιαία παράκαμψη

(by

pass).

Μ ετην αγγειοπλαστική το στενω μένο αγγείο μπορεί να ανοίξει με ένα μικρό μπα-

λόνιτο οποίο περνά ξεφουσκω μένο από τη στενω μένη αρτηρία (σχήμ. 6). Στη συνέχεια

φουσκώ νουν το μικρό μπαλόνι στο σημείο που η στεφανιαία αρτηρία έχει βλάβη και

έτσιανοίγεικαιαποκαθίσταται η ροή του αίματος.

Τις πρώ τες 3 - 6 ώ ρες του εμφράγματος η αγ-

γειοπλαστική συνδυάζεται με χορήγηση στρε-

mοκινάσης που είναιθρομβολυτικό φάρμακο και

προκαλείται επαναιμάτω ση της θρομβωμένης

αρτηρίας.

+

α) Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α σ ε σ τ η θ α γ χ ικ ή κ ρ ίσ η

Σε στηθαγχική κρίση:

~ Διακόmεται κάθε δραστηριότητ την ώ ρα της

κρίσης καιτοποθετείται σε αναπαυτική θέση,

με χαλαρω μένα ρούχα.

~ Χ ορηγούνται φάρμακα με ιατρική οδηγία

(γραmή).

~ Κ αταγραφή για τον χαρακτήρα του πόνου

~ Χ ορήγηση 02 με γραmή ιατρική οδηγία.

~ Λ ήψη Η Κ Γτος και σύνδεση με ωοτιίιοτ για

συνεχή παρακολούθηση (σχήμ. 44).

2 2 3

Σχήμα 6.

Εικ. 44 Μ ό ν ι τ ο ρ σ υ ν ε χ ο ύ ς κ α τ α γ ρ α φ ή ς

ζ ω τ ι κ ώ ν σ η μ ε ί ω ν .

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·224


~ Κ αταγραφή ζωτικών σημείων.

~ Α ποφυγή σίτισης του αρρώστου από το στόμα, όσο πονά.

~ Δημιουργία ήρεμου περιβάλλοντος και εμπιστοσύνης στο έργο μας από τον άρ-

ρωστο καιτους οικείους του.

~ Διδασκαλία του αρρώστου που περιλαμβάνει τις οδηγίες για τους στεφανιαίους

αρρώστους. :

+

β ) Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή φ ρ ο ν τ ίδ α ε μφ ρ α γ μα τ ία σ ε Μ .Ε .Θ .

Η εντατική παρακολούθηση, η έγκαιρη αναγνώ ριση και η άμεση αντιμετώ πιση τω ν

επιπλοκώ ν, είναι καθοριστικοί παράγοντες για να ζήσει ο άρρωστος. Π ρωταρχικό

μέλημα του νοσηλευτικού προσωπικού πρέπει ν είναι η ετοιμότητα καιο σεβασμός

της προσωπικότητας του κάθε αρρώ στου. Μ εγάλη προσοχή στην καλή συνερ ασία

ιατρικού καινοσηλευτικού προσωπικού έχει θετικά αποτελέσματα στην πορεία του

αρρώ στου. Συγκεκριμένα το νοσηλευτικό προσωπικό:

~ Εξασφαλίζει κλίμα εμπιστοσύνης στον άρρωστο και στους επισκέπτες, τους ενη-

μερώνε για το περιορισμένο επισκεmήριο.

~ Τοποθετεί τον άρρω στο σε ημικαθιστική θέση αν έχει δύσπνοια και ύmια θέση

αν έχει shock. Χ αλαρώ νει τα ρούχα του.

~ Χ ορηγεί 02 σύμφω να με τις γραmές ιατρικές οδηγίες.

~ Φ ροντίζει για την ετοιμασία απαραίτητου υλικού για τον καθετηριασμό φλεβικής

γραμμής (περιφερική-κεντρική).

~ Συνδέει τον άρρ στο με ω οαίιοτ για συνεχή Η Κ Γκό έλεγχο.

~ Π ροσέχει στην χορήγηση φαρμάκω ν. Συνήθω ς αποφεύγονται οιενδομυϊκές ενέ-

σεις, διότι αυξάνονται τα επίπεδα του ενζύμου CPK

~ Μ ετρά τα ζω τικά σημεία τα αξιολογεί καιτα καταγράφει Τις πρώ τες τέσσερις

(4) ώ ρες μετρώ νται κάθε30 min . Μ ετά επί 48ώ ρο ανά 2ω ρο καιστη συνέχεια α-

νά 4ω ρο.

~ Ό σον αφορά στη διατροφή του εμφραγματία: Τις πρώτες 4 ώρες ο ασθενής εί-

ναινηστικός. Μ ετά η δίαιτα είναι υδρική - χορηγούνται μέχρι 2000 cc/24 h. Τις

πρώ τες 2-3 ημέρες είναι υποθερμιδική. Α νάλογα με την εξέλιξη της νόσου από

την τέταρτη ημέρα δίδεται ελαφρά δίαιτα σε μικρές ποσότητες καιθερμοκρασία

δω ματίου. Α ποφεύγονται τσάι καφές, ψυχρά ή ζεστά ροφήματα.

~ Α ποφεύγει την νταση, το θόρυβο καιτα σχόλια για τον άρρω στο. Α φήνειτον άρ-

ρωστο να εκφράσει τις ανησυχίες του και τις απορίες του.

224

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·225


~ Μ ετρά τα προσλαμβανόμενα και αποβαλλόμενα υγρά.

~ Φ ροντίζει για τον παρακλινικό έλεγχο του αρρώστου και συνεργάζεται με τις άλ-

λες υπηρεσίες του Ν οσοκομείου.

~ Α νχρειαστεί σε δυσκοιλιότητα χορηγείται υπακτικό. Σε δυσουρία (δυσκολία στην

ούρηση), τοποθετείται ουροκαθετήρας.

~ Α ρχίζει τη σταδιακή κινητοποίηση του αρρώστου, σύμφω να με τις ιατρικές οδη-

γίες. Α υτό συμβαίνει όταν σταματήσει ο πόνος.

~ Η εκπαίδευση του ασθενούς έχειω ς σκοπό: α) να μάθει ένα καινούργιο τρόπο ζω -

ής, β) να ενσωματώ σει τις γνώ σεις, τις συμβουλές καιτα προγράμματα στο νέο

καθημερινό τρόπο ζω ής, σε πράξη.

+

Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Γ Ι Α Τ Ο Υ Σ Α Ρ Ρ Ω Σ Τ Ο Υ Σ Μ Ε Σ Τ Ε Φ Α Ν Α Ι Α Ν Ο Σ Ο

1. Η εργασία επιτρέπεται εφόσον ο ασθενής ελέγχεται αντικειμενικά από τον για-

τρό του.

3. Ν α οδηγεί αυτοκίνητο υπό προϋποθέσεις.

4. Η χρήση υπερβολικού αλκοόλ αποφεύγεται Δύο ποτηράκια ημερησίω ς κόκκινου

κρασιού θεω ρείται ω φέλιμο.

5. Ο ι διακοπές και η χρήση επιβατικού αεροπλάνου επιτρέπονται εφόσον δεν με-

ταφέρει βαριές αποσκευές και αναπαύεται όταν χρειάζεται

6. Α σθενής και οικογένεια γίνονται ενεργά μέλη της ομάδας αποκατάστασης.

7. Υ πάρχει συν χής αξιολόγηση του αρρώ στου με ειδικές εξετάσεις.

8. Σχεδιάζονται ατομικά προγράμματα αποκατάστασης όπου η ομάδα υγείας α-

ξιολογεί και επαναπροσδιορίζει ανάλογα με την πορεία του αρρώ στου καιτις α-

νάγκες του.

2 2 5

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·226


6. Δ ια τ α ρ α χ έ ς Κ α ρ δ ια κ ο ύ Ρ υ θ μο ύ - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Κ αρδιακές αρρυθμίες είναι καταστάσεις που απορρυθμίζουν την καρδιακή λειτουρ-

γία καιτον καρδιακό ρυθμό.

Ο ι διαταραχές του καρδιακού παλμού μπορεί να αφορούν τ η συχνότητα ή το ρυθ-

μό του ή καιτα δύο.

Α υτές μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές:

• Στο φλεβόκομβο.

• Στον κόλπο (π.χ. κολπικές έκτακτες συστολές, mερυγισμός, μαρμαρυγή) .

• Στον κολποκοιλιακό κόμβο.

• Στις κοιλίες (π.χ. έκτακτες κοιλιακές συστολές, κοιλιακή ταχυκαρδία, κοιλιακή

μαρμαρυγή).

+

Α ίτ ια Α ρ ρ υ θ μιώ ν

~ Στεφανιαία νόσος και αρτηριοσκλήρυνση, υπόταση.

~ Συγγενείς καρδιοπάθειες.

~ Διαταραχές του Κ εντρικού Ν ευρικού συστήματος.

~ Π νευμονικά νοσήματα .

~ Ενδοκρινικές παθήσεις, σακχαρώ δης διαβήτης, υπέρ και υποθυρεοειδισμός,

υπογλυκαιμία κ.α.).

~ Φ άρμακα (δακτυλίτιδα, προκαϊναμίδη).

~ Α ναιμίες, λοιμώ ξεις,υποξίες.

Τ α σ η με ία κ α ι σ υ μπ τ ώ μα τ α τ ω ν τ α χ υ α ρ ρ υ θ μιώ ν είναι Α ίσθημα παλμού, ζάλη

και λιποθυμία, προκάρδιο άλγος, αγω νία, βράχυνση αναπνοής.

Τ α σ η με ία κ α ι σ υ μπ τ ώ μα τ α τ ω ν β ρ α δ υ α ρ ρ υ θ μιώ ν είναι ζάλη και λιποθυμία,

βράχυνση αναπνοής, κόπωση μετά από προσπάθεια.

Μ ερικές αρρυθμίες είναι αβλαβείς, άλλες προκαλούν σοβαρές επιπλοκές όπω ς

καρδιακή ανακοπή, καρδιακή ανεπάρκεια και επεισόδια εγκεφαλικής ισχαιμίας.

Θ ε ρ α π ε ία

Η θεραπεία της ταχυαρρυθμίας περιλαμβάνει

τ η

φαρμακευτική αγω γή (δίνονται

φάρμακα όπω ς η δακτυλίτιδα, κινιδίνη, ξυλοκαινη), Διεγείρεται το πνευμονογα-

2 2 6

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·227


στρικό νεύρο με την πίεση του καρωτιδικού κόλπου ή τω ν οφθαλμώ ν, γίνεται απινί-

δω ση και ηλεκτρικό προκάρδιο shock.

Η θεραπεία των βραδυαρρυθμιών περιλαμβάνει τη ορήγηση φαρμάκων (α-

τροπίνη και ισοπροτερενόλη) καιτην βηματοδότηση (προσω ρινή ή μόνιμη).

+


Για να αντιμετω πισθούν οικλινικές εκδηλώσεις τω ν αρρυθμιώ ν το νοσηλευτικό προσω -

πικό φροντίζει για την ανάπαυση του αρρώστου σε ημικαθιστική θέση ώ στε να δι-

ευκολυνθεί η αναπνοή. Χ ορηγείται 02 και φάρμακα. Συγκεκριμένα:

Σε ταχυαρρυθμίες

• Η δακτυλίτιδα αυξάνει την ένταση της συστολής ου μυοκαρδίου καιτον όγκο παλ-

μού, αλλά προκαλε εύκολα τοξικότητα γιατίέχειμικρό θεραπευτικό πλάτος. Ο νοση-

λευτής/τρια ενημερώ νουν τον άρρωστο για τις παρενέργειες αυτού του φαρμάκου (ό-

πως ναυτία, διάρροια, κεφαλαλγία κλπ) καιτις καταγράφει (αφού ενημερώ σει καιτο

ιατρικό προσωπικό), κάνειλήψη ηλεκτροκαρδιογραφήματος καιαρτηριακής πίεσης.

Στέλνειστο εργαστήριο πυρηνικής ιατρικής αίμα, για τη στάθμη της δακτυλίτιδας.

Σε βραδυαρρυθμίες

• Δίδονται σε ακριβείς δόσεις τα φάρμακα καιπαρακολουθείται ο άρρωστος για πι-

θανές παρενέργειες.

• Συνεργάζεται ο νοσηλευτής/τρια με τον γιατρό για τη διέγερση του πνευμονογα-

στρικού, δηλαδή την ελαφρά πίεση -επί

20

sec- του καρω τιδικού κόλπου ή τω ν

οφθαλμικών κογχών. Ζητάμε τη συνεργασία του αρρώστου, αφού τον ενημε-

ρώσουμε για την διαδικασία αυτή. . . . ι - . . . , J

• Η απινίδω ση αν ρειαστεί είναιμία μέθοδος όπου περ-

νά ρεύμα σύντομης διάρκειας στην καρδιά με τον απι-

νιδω τή καιπροκαλεί ηλεκτρική ανάταξη. Μ ετά από κά-

θε απινιδισμό ελέγχεται ο σφυγμός. Π ροσοχή χρειά-

ζεται κατά την εφαρμογή υψηλής ηλεκτρικής νέργει-

ας διότι μπορεί να γίνουν νεκρώ σεις στο μυοκάρδιο. Η

υπερβολική ποσότητα υγρού ηλεκτροδίω ν κατ υθύνει το

ηλεκτρικό ρεύμα προς το δέρμα αντί στο μυοκάρδιο και προκαλούνται εγκαύμα-

τα. Κ αθ' όλη τη διάρκεια της εφαρμογής αποφεύγεται κάθε επαφή με τον ασθενή

διότι υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Χ ρειάζεται ετοιμότητα καιψυχραιμία, αν

χρειαστεί να γίνει καικαρδιοαναπνευστική αναζω ογόνηση. (σχήμα 7)

Σχήμα 7. Α πινίδωση.

22 7

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·228


Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η :

Η Β η μα τ ο δ ό τ η σ η τ ο υ Α ρ ρ ώ σ τ ο υ

Η τεχνολογία έδω σε λύση στα ηλεκτρικά προ λήματα της καρδιάς. Η ανάγκη για

βηματοδότηση μπορεί να είναι π ρ ο σ ω ρ ιν ή ή μό ν ιμη . Η προσωρινή διαρκε ώ ρες,

ημέρες, εβδομάδες.

Δύο είναι τα είδη βηματοδοτώ ν:

α) Ο ασύγχρονος ή σταθερής συχνότητας βηματοδότης. Σε αυτό το είδος, ο βη-

ματοδότης εκπέμπει ηλεκτρικές συνεχείς ώ σεις με προκαθορισμένη συχνότητα, α-

νεξάρτητη από τον καρδιακό ρυθμό του αρρώστου. Χ ρησιμοποιείται σπάνια σε πλή-

ρη κολποκοιλιακό αποκλεισμό.

β) Ο κατ' επίκληση βηματοδότης χρησιμοποιείται συχνότερα. Δεν ανταγω νίζεται

τον ενδογενή ρυθμό της καρδιάς. Επηρεάζεται όμως από εξω τερικά ηλεκτρικά πε-

δία (π.χ. κινητό τηλέφω νο). Εκτελεί ηλεκτρική εκκένω ση μόνο αν η καρδιακή συ-

χνότητα πέσει κάτω από ένα προκαθορισμένο όριο. Ό ταν παύσει όμω ς η καρδιακή

λειτουργία βηματοδοτεί με σταθερή συχνότητα.

Α ν η γεννήτρια του βηματοδότη είναι εμφυτευμένη στον ασθενή, πρόκειται για ε-

σω τερική βηματοδότηση. Α ν είναιεκτός, εξω τερική βηματοδότηση (τοποθετείται δια-

δερμικά, διαφλέβια, διαθω ρακικά, επικάρδια). (σχήματα 8, 9)

Η τοποθέτηση γίνεται στο χώ ρο του χειρουργείου ή στο αιμοδυναμικό εργαστή-

ριο καιτηρούνται οιαρχές ασηψίας καιαντισηψίας.

+

/".

~ ..

1

Σχήμα 8.

2 2 8

Σχήμα 9.

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11:06 ΤΜ ΑΪ>%0·229



Στην παροδική βηματοδότηση

~ Κ αταγράφεται το είδος βηματοδότησης καιο τρόπος λετουργίας στο φύλλο νοση-

λείας.

~ Π αρακολουθείται η λειτουργία του.

~ Α νχρειαστεί με γραmές ιατρικές οδηγίες διακόmεται βαθμιαία η λειτουργία του.

~ Γίνεταιτοπική φροντίδα στην είσοδο του καθετήρα και έλεγχος καθημερινός για

σημεία φλεγμονής.

~ Α ν ο καθετήρας είναι στο βραχίονα, ακινητοποιείται το άνω άκρο.

~ Χ ρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη γείω ση όλω ν τω ν ηλ κτρικών συσκευών κοντά

στον άρρω στο.

~ Υ πάρχει ετοιμότητα επαναλειτουργίας του βηματοδότη σε καρδιακή ανακοπή

καικλήση θεράποντος ή εφημερεύοντος γιατρού.

+

Στην μόνιμη βηματοδότηση

~ Π εριλαμβάνεται η προεγχειρητική, διεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα.

~ Γίνεταισωστή ενημέρωση του αρρώστου καιτης οικογ νειας του. Υ ποστηρίζεται

ψυχολογικά ο άρρω στος.

~ Μ ετεγχειρητικά θα χρειαστούν αλλαγές στη χειρουργημένη περιοχή καιχορήγηση

αντιβιοτικών για πρόληψη λοιμώ ξεω ν.

~ Π αρακολουθείται για ασφαλές ηλεκτρικό περιβάλλον.

~ Π εριορίζεται το άκρο καιη πλευρά που έγινε η εμφύτευση με ακινησία για 1 - 3

ημέρες.

~ Π ρολαμβάνεται ο βήχας καιοιέμετοιώστε να μην παρεκτοπισθούν τα ηλεκτρόδια.

~ Τοποθετείται ο άρρωστος σε ημικαθιστική θέση (περίπου 300).

~ Γίνονται ασκήσεις κάτω άκρων για πρόληψη θρομβοεμβολικού επεισοδίου αφού

πρώ τα επιδέσουμε με ελαστικό επίδεσμο τα κάτω άκρα.

~ Η εκπαίδευση του αρρώστου καιτης οικογένειάς του είναι σε προτεραιότητα. Ο

άρρω στος φορά ειδική ταυτότητα που ενημερώ νει για την κατάσ ασή του. Μ α-

θαίνει πώς λειτουργεί καλά ο βηματοδότης καιποιες επιπλοκές μπορεί να παρου-

σιαστούν.

2 2 9

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 230


7. Υ π έ ρ τ α σ η - Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

+

Ω ς υπέρταση ορίζεται η επίμονη αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε επίπεδα άνω τω ν

140/90 mmHg.

Είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της δημόσιας υγείας, γιατί 2 στους 10

ανθρώ πους είναι υπερτασικοί καιμόνο ο ένας από τους δύο το γνω ρίζει επειδή είναι

ύπουλη και ασυμmωματική. Π αρά τις τεχνολογικές εξελίξεις για τις διαγνω στικές

μεθόδους το 90% τω ν αιτιώ ν της παραμένουν άγνω στα (ιδιοπαθούς αιτιολογίας - ι-

διοπαθής υπέρταση). Το 5-10% οφείλεται σε παθήσεις τω ν νεφρών, επινεφριδίω ν,

παθήσεις μεγάλω ν αγγείω ν κ.α.)

Στο στάδιο 1 (ήπια υπέρταση) η Α Π (αρτηριακή πίεση) κυμαίνεται από 140-

159/90-99 mmHg, ενώ στο στάδιο 4 (πολύ βαρι ) η Α Π . υπερβαίνει τα 210 / 120

mmHg.

Η μέτρηση της Α Π . γίνεται με το πιεσόμετρο υδραργυρικό ή ηλεκτρονικό. Α ν

σε κάποια μέτρηση βρεθε αυξημένη Α Π . θα πρέπει να γίνουν άλλες δύο μετρήσεις

σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αφού προηγηθε κατάκλιση για 15min. Σε ορια-

κή άνοδο ο ασθενής κάνει 24ω ρη καταγραφή με Holter πιέσεω ς.

Ο ι επιπλοκές που προκύmουν λόγω υπέρτασης είναι

~ Η στεφανιαία νόσος (στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου, αιφνίδιος θάνατος).

~ Η καρδιακή ανεπάρκεια .

~ Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

~ Η νεφρική ανεπάρκεια .

~ Το ανεύρυσμα αορτής.

~ Η αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων - διαλείπουσα χωλότητα (δηλ.

πόνος κατά το βάδισμα που αναγκάζει τον ασθενή να σταματάει για λίγο).

Μ έτρα ια Π ρόληψη καιΘ εραπεία της Υ πέρτασης

~ Διακοπή καπνίσματος.

~ Α ποφυγή παχυσαρκίας καιαπώ λεια βάρους.

~ Συστηματική σωματική άσκηση, δηλαδή 3-5 φορές την εβδομάδα ζω ηρό βάδισμα

για 30 - 45 min.

~ Ελάττωση του αλκοόλ.

~ Π εριορισμός στο αλάτι - κά ω των 6 gr. την ημέρα.

23 0

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 231


Ο καφές επιτρέπεται εκτός αν προκαλεί σε ευαίσθητα άτομα ταχυκαρδία . Το

κρεμμύδι και το σκόρδο ακόμη και σε μεγάλες ποσότητες δεν επηρεάζουν την πίε-

ση. Το πορτοκάλι επίσης δεν την επηρεάζει Α ντιθέτω ς τα φρούτα και λαχανικά

κάνουν καλό γιατί περιέχουν κάλιο.

Ό λες αυτές οιαλλαγές του τρόπου ζω ής αποτελούν καιτην αντιμετώ πιση της αρ-

τηριακής υπέρτασης. Εάν αποτύχει η συντηρητική αγω γή τότε δίδονται φάρμακα

αντιυπερτασιακά, διουρητικά, κτλ ώ στε να γίνει ικανοποιητικός έλεγχος της υπέρ-

τασης με τις ελάχιστες δυνατές παρενέργειες.

+

Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Υ π ε ρ τ α σ ικ ο ύ Α τ ό μο υ

Ο άρρωστος που νοσηλεύεται στο νοσοκομείο μπορεί να έχει συστολική υπέρταση,

διαστολική ή να έχεικαιτις δύο μορφές υπέρτασης. Μ πορεί επίσης να είναι κ α λ ο ή -

θ η ς υπέρταση, δηλαδή να εμφανίζεται βαθμιαία και μακροχρόνια ή να είναι κ α κ ο ή -

θ η ς , δηλαδή να έχει απότομη και σύντομη εμφάνιση. Υ πάρχει περίmωση να νοση-

λεύεται με επιπλοκές υπέρτασης ή να έχει καιάλλες συνοδές παθήσεις. Γ ι' αυτό πα-

ρέχουμε πάντα εξατομικευμένη νοσηλευτική φροντίδα προσαρμοσμένη στην προσω -

πικότητα του κάθε αρρώστου.

Η νοσηλευτική φροντίδα έχει ω ς σκοπό:

~ Την πρόληψη επιπ οκών.

~ Τη σωστή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής.

~ Την εξασφάλιση ήρεμου και ευχάριστου περιβάλλοντος.

~ Την εκπαίδευση του υπερτασικού αρρώστου που περιλαμβάνει τη μείω ση των

παραγόντω ν κινδύνου μέχρι πλήρους αποφυγής τους, ώ στε να αλλάξει τρόπο σκέ-

ψης και ζω ής. Α υτό είναι δύσκολο. Π ρέπει να πείσουμε τον άρρω στο να γνω ρί-

σειτι είναι η υπέρταση, πώς παίρνει την Α .Π . γιατί μπορεί να μην έχει θορυβώ-

δη συμmώ ματα καισημεία καιπως είναι δύσκολο να το καταλάβει ο άρρω στος

και οισυγγενείς του. Π ρέπει να πειστεί για τις διαιτητικές του συνήθειες καιτη

μείω ση του άγχους.

23 1

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 232


8. Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Α ρ ρ ώ σ τ ω ν

με Ε γ χ ε ιρ ή σ ε ις Κ α ρ δ ιά ς κ α ι Α γ γ ε ίω ν

+

α . Ε γ χ ε ρ ή σ ε ις κ α ρ δ ιά ς

Η τεχνολογική πρόοδος, το μηχάνημα της εξω σωματικής κυκλοφορίας καιη πρόοδος

τω ν επιστημώ ν υγείας, συνέβαλαν και στην πρόοδο της καρδιοχειρουργικής.

Σήμερα μπορούν να κάνουν τις εξής επεμβάσεις στην καρδιά:

1. Επαναιμάτω ση μυοκαρδίου (στεφανιαίο by pass).

2. Μ εταμόσχευση καρδιάς.

3. Τοποθέτηση τεχνητής καρδιάς.

4. Εγχειρήσεις σε βαλβιδοπάθειες.

Το μηχάνημα εξω σω ματικής κυκλοφορίας εξασφαλίζει την μεγάλ κυκλοφορία

καιτη στεφανιαία κυκλοφορία. Έ τσι δίδεται ο χρόνος και η δυνατότητα στον καρ-

διοχειρουργό για διορθωτικές επεμβάσεις σε «ανοικτή καρδιά».

ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α

Π ροεγχειρητική Ν .Φ .

Η νοσηλευτική φροντίδα αφορά την γενική προεγχειρητική φροντίδα, διαιτητική

προετοιμασία, ψυχολογική τόνω ση του αρρώστου καιτοπική προεγχειρητική φροντί-

δα.

Ειδικά σε καρδιοχειρουργικό άρρωστο καλό ίναι αφού ενημερωθεί από το για-

τρό του για την επέμβαση, να επισκεφθεί τη μονάδα (Μ .Ε.Θ .) που θα νοσηλευτεί με-

τεγχειρητικά . Έ τσι ενημερώ νεται για τη χρησιμότητα της εντατικής φροντίδας, για

τις παροχετεύσεις που θα έχε (θώ ρακος, ουροκαθετήρας, ρινογαστρικός καθετή-

ρας), τους καθετήρες αρτηριακής και φλεβικής γραμμής. Π ρέπει να πεισθεί ότιόλα

αυτά υποστηρίζουν και άλλα συστήματα εκτός του κυκλοφορικού. Κ αλό είναι να

γνω ρίσει καιτο προσωπικό τη Μ ΕΘ

Π ροεγχειρητικά προετοιμάζεται ο καρδιοχειρουργικός άρρω στος για το πώς θα

βήχει αποτελεσματικά για να αποφύγει αναπνευστικές λοιμώ ξεις και άλλες μετεγ-

χειρητικές επιπλοκές.

Την προηγούμενη ημέρα γίνεται

Η Κ Γ

αιματολογικές εξετάσεις και καθαρτικός

υποκλυσμός και ξύρισμα της περιοχής. Τελευταία γίνεται ξύρισμα λίγο πριν την ε-

2 3 2

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 233


πέμβαση. Το βράδυ πριν την επέμβαση δίνεται υδρική δίαιτα Μ ετά τις12 τα μεσά-

νυκτα μένει νηστικός.

Α ν χρειαστεί του δίνει ο γιατρός και ηρεμιστικό.

Π ριν την επέμβαση ξαναγί εται Η Κ Γ, καθετηριασμός αριστερής καρδιάς και

στεφανιογραφία, έγχρωμο υπερηχοκαρδιογράφημα έλεγχος νεφρικής, αναπνευστι-

κής και ηπατικής λειτουργίας.

Γίνεταιμέτρηση σωματικού βάρους, λουτρό με Betadine Scrub. Τοποθετείται ει-

δική ταυτότητα, ποδονάρια, σκούφο, μπλούζα όπω ς έχει αναφερθεί στο ειδικό κε-

φάλαιο για προεγχειρητική προετοιμασία.

+

Μ ετεγχειρητική Ν .Φ .

Μ ετά την πολύω ρη καρδιοχειρουργική επέμβαση, ο άρρωστος φτάνοντας στην Μ ΕΘ

συνδέεται για ένα24ωρο με τον αναπνευστήρα. Μ ετρώνται ζω τικά σημεία. Γίνονται

αναρροφήσεις τω ν τραχειοβρογχικών εκκρίσεω ν με άσηπτη τεχνική ανά 2ωρο. Συν-

δέεται με ω οαίιοτ για συνεχή καταγραφή Η Κ Γτος, Α .Π . σφύξεω ν. Μ ετράται η Κ Φ Π

( εντρική Φ λεβική Π ίεση) κάθε 15 min.

Διατηρείται ο άρρω στος ζεστός. Φ ροντίζονται οιπαροχετεύσεις του θώρακα (εί-

ναιδύο).

Δίνεται φαρμακευτική αγω γή.

Μ ετράται το ποσό τω ν προσλαμβανομένω ν καιαποβαλλομένω ν ούρω ν.

Γίνεται μέτρηση του σακχάρου ούρων με ταινίες dextrostick.

Γίνεται συνεχής παρακολούθηση της γενικής κατάστασης του αρρώστου για εν-

δεχόμενες επιπλοκές (π.χ. αιμορραγία).

Μ ετά την αφαίρεση του ενδοτραχειακού σωλήνα, αρχίζει η σταδιακή σίτιση και

κινητοποίηση του αρρώ στου ώ στε να προετοιμαστεί η έξοδος του από τη Μ ΕΘ .

Α ν ο ασθενής φύγει από το Ν οσοκομείο, ενημερώ νεται από εξειδικευμένο ια-

τρονοσηλευτικό προσωπικό για οτιδήποτε του συμβεί (π.χ. πόνο, άσκηση, δίαιτα,

χρήση καπνού, δραστηριότητες κ.ά.).

β .

Ε γ χ ε ιρ ή σ ε ις αγγείω ν

Τα αγγεία είναι οιαρτηρίες και οιφλέβες.

Ο ιαρτηρίες όπω ς προαναφέραμε εκφυλίζονται με την αρτηριοσκλήρυνση που α-

ντιπροσωπεύει το 90% τω ν αγγειοπαθειώ ν. Η νόσος προσβάλλει το μέσο χιτώ να της

αρτηρίας, προκαλεί στένω ση του αυλού καιαπόφραξη της αρτηρίας από αθηρω μα-

233

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 234


τική πλάκα ή προκαλείται εξασθένιση του μέσου χιτώ να και δημιουργείται ανεύρυ-

σμα λόγω διάτασης του τοιχώ ματος.

Ο ιαρτηρίες που προσβάλλονται συχνότερα είναιοιστεφανιαίες, η λαγόνιος, η μη-

ριαία, η ιγνυακή καιτα εγκεφαλικά αγγεία.

Η κλινική εικόνα είναι ανάλογη με την περιοχή καιτην έκταση του αθηρώ ματος

καθώ ς και με το μέγεθος του αγγείου.

Α ιμω δίες(μούδιασμα), διαλείπουσα χω λότητα, αίσθημα θερμού ή ψυχρού, κυά-

νω ση, είναιτα συνηθέστερα σημεία καισυμmώ ματα . Ό ταν υπάρχει πρόβλημα σε

αρτηρία που αιματώ νει τα κάτω άκρα παρατηρ ίται επώ δυνο βάδισμα, απουσία

σφυγμού, ατροφικές αλλαγές στο δέρμα, ισχαιμικά έλκη καιγάγγραινα.

+


Η Ν .Φ . αρχίζει από την προεγχειρητική ετοιμασία του αρρώστου όπω ς καιτου καρ-

διοχειρουργικού ασθενούς.

Επίσης επικεντρώνεται και στη φροντίδα του αρρώστου ώ στε να γίνουν διαγνω -

στικές εξε άσεις π.χ. αρτηριογραφία.

Μ ετεγχειρητικά, το νοσηλευτικό προσω πικό παρακολουθεί τον άρρωστο όπω ς

κάθε χειρουργημένο, π.χ. βλέπει αν αιμορραγεί το άκρο, αν έχει περιφερικό σφυγ-

μό και αν είναι θερμό. Μ ετρά ζω τικά σημεία, κυρίω ς την

Α Π .

κάθε 30 in ώσπου

να σταθεροποιηθεί Α πότομη αύξηση της Α Π . μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικές

βλάβες και μεγάλη mώ ση

ΑΠ . ,

απόφραξη μοσχεύματος.

Ο ι φλέβες μπορεί να παρουσιάσουν φλεβίτιδα, θρομβοφλεβίτιδα (επιπολής και

εν τω βάθει), κιρσούς τω ν κάτω άκρω ν κτλ.

Φ λ ε β ί τ ι δ α είναι η φλεγμονή τω ν φλεβών. Το σημείο μόλυνσης παρουσιάζει οίδη-

μα, ερυθρότητα πόνο καιη θεραπεία συνιστάται σε εφαρμογή θερμώ ν και ψυχρώ ν

επιθεμάτω ν καθώ ς και χορήγηση φαρμάκων (αντιπηκτικών καιαντιβιοτικών).

Θ ρ ο μ β ο φ λ ε β ίτ ι δ α είναι η φλεβίιδα με ύπαρξη θρόμβου στο εσωτερικό της. Α ν εί-

ναι μόνο θρόμβος χω ρίς φλεγμονή, τότε ονομάζεται φ λ ε β ο θ ρ ό μ β ω σ η .

Α ίτια θρομβοφλεβίτιδας είναι η αύξηση της πηκτικότητας του αίματος, η βλάβη

του ενδοθηλίου της φλέβας καιη μόλυνση καιη παρατεταμένη κατάκλιση. Μ πορεί

να αφορά σε επιπολής ή εντω βάθει φλέβες. Α ν είναιεπιπολής θρομβοφλεβίτιδα ψη-

λαφάται εύκολα. Η εν τω βάθει όχι Ό μως υπάρχει κατά την πίεση τοπικά ευαι-

σθησία. Μ ερικές φορές συνυπάρχει δεκατική πυρετική κίνηση.

234

Ι sel. 209-239

6- 12 - 1 999 11: Ο6 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 235


Η θεραπεία είναι ουντηρητική ή χειρουργική.

Ο ι κ ι ρ σ ο ί oφείλoνrαι σε ανεπάρκεια τω ν φλεβικώ ν βαλβίδω ν στα κάτω άκρα με

αποτέλεσμα την παλινδρόμηση και λίμναση του αίματος και τη διάταση και διό-

γκωση τω ν φλεβών. Π αρατηρείται δυσμορφία στα κάτω άκρα, οίδημα, αλλαγή χροιάς

δέρματος στην κνήμη και εύκολη κόπω ση. Τα συμmώ ματα εαιδεικνϋονται με την

ορθοστασία. Μ ερικές φορές όταν πονά εμφανίζoνrαι κράμπες (επώδυνοι μυϊκοί

σπασμοί).

+


Κ ατά τη ουντηρητική θεραπεία της θρομβοφλεβίτιδας, το πάσχον άκρο βρίσκεται σε

ανάρροπη θέση. Α παγορεύεται το μασάζ (massage). Τηρείται με ακρίβεια η φαρ-

μακευτική αγω γή (αντιφλεγμονωδη καιαντιαηκτικά),

Γίνεταιμέτρηση χρόνου πήξης καιπροθρομβίνης. Π αρακολουθείται ο άρρω στος

για αιμορραγίες. Τοπικά τοποθετούνται υγρές και θερμές κομπρέσες. Μ ετά από 10-

15ημέρες γίνεται σταδιακή έγερση με ελαστικές κάλτσες.

Τέλος, η νοσηλευτική φροντϊδα και στις εγχειρήσεις φλεβών είναι η ίδια, όπω ς

σε κάθε χειρουργικό άρρω στο.

2 3 5

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 236


Θ υ μη θ ε ίτ ε ό τ ι ...

+

- Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από την καρδιά και τα αγγεία (αρτηρίες,

φλέβες, λεμφαγγεία). Μ ετη βοήθεια της μικρής καιμεγάλης κυκλοφορίας προσλαμ-

βάνουν όλα τα κύτταρα του οργανισμού

02

και θρεπτικές ουσίες και αποβάλλουν

CO

2

και άχρηστες μεταβολικές ουσίες.

- Υ πάρχουν εξετάσεις αιματηρές και αναίμακτες που βοηθούν στην τελική διάγνω -

ση του καρδιοπαθούς αρρώ στου, μαζί με την καλή κλινική εξέταση. Σε αυτό βοη-

θά πολύ καιη βιοϊατρική τεχνολογία. Η Ν οσηλευτική φροντίδα είναι ουσιαστική

στην προετοιμασία του αρρώστου και μετά από αυτές, για παρακολούθηση ενδε-

χόμενω ν επιπλοκών.

- Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παρουσιάζουν αυξημένη νοσηρότητα καιθνησιμότητα

ακόμη και σε νέους ανθρώ πους στην εποχή μας. Υ πάρχει μία σειρά συμmωμά-

τω ν και σημείω ν που παρατηρούνται σε αυτά και εξατομικεύονται σε κάθε άρρω-

στο. Τη φροντίδα αυτώ ν τω ν αρρώστω ν το νοσηλευτικό προσω πικό τη σχεδιάζει με

τη νοσηλευτική διεργασία καταγράφοντας καιαξιολογώ ντας κάθε νοσηλεία.

- Η εκπαίδευση του αρρώστου σε πολλές παθολογικές καταστάσεις και η προσέγγι-

σή του είναι καταλυτικά στο να αλλάξει τρόπο σκέψης και ζω ής και να μπορέσει

να αποκτήσει εμπιστοσύνη αυτός καιη οικογένειά του στο ιατρονοσηλευτικό προσω -

πικό.

- Η στεφανιαία νόσος είναι η συχνότερη από τις καρδιαγγειακές παθήσεις και η αι-

τία πολλώ ν αιφνίδιω ν θανάτω ν στην εποχή μας. Ο εμφραγματίας χρειάζεται ειδι-

κή νοσηλευτική αντιμετώ πιση σε μονάδες εντατικής θεραπείας και απαιτεί εξειδι-

κευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.

- Η βηματοδότηση είναι αποτελεσματική για την αντιμετ πιση τω ν αρρυθμιώ ν μα-

ζ ί με τη φαρμακευτική αγω γή. Χ ρειάζεται συνεχής παρακολούθηση της λειτουρ-

γίας του βηματοδότη και εγχειρητική αγω γή για την τοποθέτησή του (μόνιμη ή

προσω ρινή).

- Ο ιεγχειρήσεις καρδιάς καιαγγείω ν πρόσθεσαν περισσότερα χρόνια καιποιότητα

ζω ής στους ανθρώπους, η τεχνολογία σε συνδυασμό με ειδικές γνώ σεις βοήθησαν

σε αυτό.

236

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 237


Ε ρ ω τ ή σ ε ι ς .

+

1. Π οια η μικρή καιμεγάλη κυκλοφορία; Π οιος ο σκοπός τους;

2. Π εριγράψτε το όργανο της καρδιάς.

3. Τι γνω ρίζετε για τη δοκιμασία κόπωσης. Π οια η νοσηλευτική φροντίδα αυτού του

αρρώστου;

4. Σε τιδιαφέρει ο αριστερός καιδεξιός καθετηριασμός της καρδιάς;

5. Γιατίτο οξύ πνευμονικό οίδημα είναιεπείγουσα κατάσταση σε έναν άρρωστο; Ν α

αναφέρετε τρεις βασικές νοσηλευτικές ενέργειες που θα κάνατε για να αντιμε-

τω πισθεί

6. Ν οσηλευτική φροντίδα στην καρδιακή ανεπάρκεια.

7. Π οια η αντιμετώ πιση της στεφανιαίας νόσου;

8. Ν α αναφέρετε δέκα βασικές νοσηλευτικές ενέργειες σε εμφραγματία άρρω στο που

νοσηλεύεται σε Μ ΕΘ .

9. Είδη βηματοδοτώ ν - Π οιος ο σκοπός της βηματοδότησης;

10. Ν .Φ . σε ασθενή με μόνιμη βηματοδότηση

11. Π οιοι οισκοποί της νοσηλευτικής φροντίδας του υπερτασικού αρρώ στου;

12. Π οια η προεγχειρητική Ν .Φ . αρρώστου με εγχείρηση καρδιάς;

2 3 7

Ι sel. 209-239

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 238


+

238

Ι sel. 209-239

+

6-12-1999 11: 06 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 239

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Κ λ ε ίν ο ν τ α ς τ ο μά τ ι σ τ ο π ε π ρ ω μέ ν ο

...Στις 8 Δεκεμβρίου 1995, ο Ζαν-Ν τομινίκ Μ πομπί βρέθηκε στην κόψη

του ξυραφιού. Στα σαράντα δύο του μόλις χρόνια , παράλυτος από την

κορφή ω ς τα νύχια, έπαθε βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, χω ρίς να μπο εί

ούτε να μιλήσει ούτε να σαλέψει σχεδόν ούτε καν να αναπνεύσει Α κό-

μα και οιπιο απλές χαρές της ζω ής, ν' απλώ σεις το χέρι να στείλεις ένα

χαμόγελο, του ήταν απαγορευμένες.

Ή ταν, όμως, ζω ντανός. Κ ιαυτό που είχε απομείνει η ψυχή του, κα-

τάφερε να στείλει στον έξω κόσμο ένα σημαντικότατο μήνυμα. Μ ε το α-

ριστερό του βλέφαρο, το μόνο μέσον που διέθετε, αυτό που τον συνέδεε

ακόμη με τον κόσμο καιμε τη ζω ή, «έγραψε» αυτό το συγκλονιστικό βι-

βλίο. Γράμμα το γράμμα, λέξη τη λέξη, υπαγόρευε για τρεις μήνες όσα

έκρυβε στη ψυχή του, την πεταλούδα που βρισκόταν φυλακισμένη μέσα

σε μια ερμητικά κλειστή γυάλινη φυλακή.

Ά λλοτε με χιούμορ οξύ, άλλοτε απελπισμένος, αλλά πάντοτε γεμάτος

με σπάνια ευαισθησία, ο Ζαν-Ν τομινίκ Μ πομπί μας στέλνει με απαρά-

μιλλο κουράγιο καιδύναμη, ένα εξαιρετικά αισιόδοξο μήνυμα:

«Μ η γίνεστε αιχμάλω τοι της αδυναμίας σας. Ο άνθρωπος είναι ικα-

νός για άπειρα επιτεύγματα, με κλειδιά τη θέληση, την αγάπη για τη ζω ή

καιτη διάθεση για αροσφορά».

«Τ ο σκάφανδρο και η πεταλούδα»

Ζαν-Ν τομινίκ Μ πομπί

23 9

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:04 ΤΜ Α Ϊ>%0·241


Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Ε Ν Ο Τ Η Τ Α

Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο

+

241

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:04 ΤΜ ΑΪ>%0·242


+

242

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:04

ΤΜ

ΑΪ >%0' 243

+

Η Ν οσηλευτική είναι επιστήμη και τέχνη, θεω ρία και πράξη, γι αυτό η επι-

τυχημένη άσκησή της, απαιτεί από τον/την Ν οσηλευτή/τρια συνδυασμό επι-

στημονικών γνώ σεω ν, τεχνικών δεξιοτήτω ν και καλλιεργημένης προσωπικό-

τητας.

Η κύρια ευθύνη της νοσηλευτικής άσκησης, αναmύσσεται εξαιτίας δευτε-

ρογενώ ν προβλημάτω ν, που προκαλούνται από την αδυναμία του αρρώ στου

να εκτελεί τη συνηθισμένη φροντίδα του και την ειδική νοσηλεία, που απαι-

τείται ανάλογα με την αρρώ στια.

Το εργαστηριακό μέρος της Ν οσηλευτικής, είναιμια μηχανική εργασία, που

Το επίκεντρο είναι ο άρρω στος και οι ανάγκες του. Η φιλοσοφία της νο-

σηλευτικής φροντίδας, είναι η ικανοποίηση τω ν αναγκών του με όσο το δυνα-

τόν ενεργητική συμμετοχή του αρρώ στου.

243

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:04 ΤΜ ΑΪ>%0·244


+

2 4 4

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:04 ΤΜ ΑΪ>%0·245


1. Σ τ ρ ώ σ ιμο κ ρ ε β α τ ιο ύ - Γ ε ν ικ έ ς α ρ χ έ ς

+

Το στρώσιμο του κρεβατιού είναι μια νοσηλευτική διαδικασία, και έχ ι σκοπό να ε-

ξασφαλίσει στον άρρωστο άνεση, ασφάλεια καικατάλληλες προϋποθέσεις για πρό-

ληψη κινδύνω ν (λοιμώ ξεις, κατακλίσεις, mώ σεις), ιδιαίτερα σε κλινήρεις αρρώστους.

Το νοσηλευτικό προσωπικό εκτελεί γρήγορες, ακριβείς καιήπιες κινήσεις, ζητά

τη συνεργασία του κλινήρη αρρώστου και προσέχει τη στάση του σώματός του (πρό-

ληψη οσφυαλγίας).

Π ριν το στρώσιμο, προηγείται η χορήγηση ουροδοχείου και σκω ραμίδας, καθώ ς

επίσης, καιτο λουτρό καθαριότητας σε κλινήρεις αρρώ στους.

Π ρώτα στρώνουμε στους αρρώστους που είναιλερωμένοι με εκκρίματα (ιδρώτα,

ούρα, κόπρανα), μετά τους βαριά αρρώστους, στη συνέχεια τους περιπατητικού ς και

τελευταία, τους αρρώ στους με λοιμώ δη νοσήματα (σ ' αυτή την περίmω ση φοράμε

γάντια) καιτοποθετούμε τα σεντόνια σε ειδικό σάκκο (αυτοδιαλυόμενο). (εικ. 1)

Εικ. 1

Α υ τ ο δ ι α λ υ ό μ ε ν η σ α κ ο ύ λ α γ ι α α κ ά θ α ρ τ ο ιμ α τ ι σ μ ό .

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

Δε χρειάζεται τίναγμα τω ν σεντονιώ ν, για πρόληψη διασποράς τω ν μικροοργανι-

σμών. Κ αθαρίζουμε το λερω μένο στρώ μα ή αδιάβροχο, με υγρό απολυμαντικό.

24 5

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:04 ΤΜ ΑΪ>%0·246


Ενημερώ νουμε τον άρρω στο για οποιαδήποτε νοσηλευτική παρέμβαση, ενώ

ταυτόχρονα -με την παρατήρηση- αξιολογούμε τη γενική κατάστασή του και ε-

ντοπίζουμε προβλήματα αναθεω ρώντας κάθε φορά τη νοσηλευτική μας φροντί-

δα.

Α ερίζουμε το θάλαμο σε όλη τη διάρκεια του στρωσίματος του κρεβατιού, προ-

στατεύοντας τον άρρωστο από ρεύματα του αέρα.

Τα γάντια που χρησιμοποιούμε σε κάθε νοσηλευτική πράξη είναι ελαστικά (τύ-

που Latex), αποστειρωμένα ή μη καιγίνεται πλύσιμο χεριώ ν πριν και μετά τη νο-

σηλεία.

α . Στρώ σιμο απλού κρεβατιού με αλλαγή σεντονιώ ν, από δύο άτομα.

Υ λικά που απαιτούνται (εικ. 2+3)

Στο ειδικό τροχήλατο με το σάκο άπλυτω ν τοποθετούμε:

• Στρωματοθήκη.

• 2 σεντόνια (πανω σέντονο, κατω σέντονο).

• Α διάβροχο και ημισέντονο (αν χρειάζεται πολλαπλώ ν χρήσεω ν ή μιας χρήσης).

• Κ ουβέρτα μάλλινη (1 ή 2).

• Κ άλυμμα κρεβατιού (πικέ κουβέρτα).

• Μ αξιλάρια (1-2)

• Μ αξιλαροθήκες

• Π ετσέτα προσώπου.

+

Ε ικ . 2 Τ ρ ο χ ή λ α τ ο μ ε υ λ ι κ ό ιμ α τ ι σ μ ο ύ γ ι α σ ιρ ώ ο ιμ ο κ Ρ ε β β α τ ι ο ύ .

2 4 6

Ε ικ . 3 Σ ά κ κ ο ς ά π λ υ τ ω ν

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:04

ΤΜ

ΑΪ >%0' 247


Π ριν το στρώσιμο.

• Φ έρνουμε το τροχήλατο στο θάλαμο.

• Κ αλημερίζουμε τον άρρωστο και αερίζουμε το θάλαμο.

• Τοποθετούμε το ερεισίνω το σε ευθεία γραμμή.

• Α νεβάζουμε τ επίπεδο του κρεβατιού (αν υπάρχει ειδικός μηχανισμός).

• Μ ετακινούμε την καρέκλα στο κάτω μέρος του κρεβατιού (περίπου 30 cm).

• Ενημερώνουμε τον άρρωστο για τη διαδικασία.

Δ ια δ ι κ α σ ί α :

Τα δύο άτομα βρίσκονται εκατέρωθεν του κρεβατιού με βασική αρχή τις συντονι-

σμένες κινήσεις από πάνω προς τα κάτω . Α ν δεν υπάρχει αδιάβροχο στρώ μα, τοπο-

θετούμε τη στρωματοθήκη που είναι αδιάβροχη. (εικ. 4)

Π αίρνουμε το κατω σέντονο, το ανοί-

γουμε με ήπιες κινήσεις, ώ στε να απλω-

θεί συμμετρικά κατά μήκος του κρεβα-

τιού, από την καλή του πλευρά με το

φαρδύτερο στρίφωμα στην πάνω πλευ-

ρά και διπλώ νουμε το σεντόνι 30 cm.

(εικ. 5)

Στερεώ νουμε το πάνω μέρος του σε-

ντονιού κάτω από το στρώμα , σχημα-

τίζουμε γωνία «τύπου φακέλου» και

στερεώ νουμε τα πλάγια του σεντονιού

κάτω από το στρώμα, χωρίς πτυχές.

( ικ. 6, 7, 8)

Π ροχωρώντας προς τα κάτω , τε-

ντώνουμε συγχρόνως και τα δυο άτο-

μα (με το πάνω χέρι τεντώνουμε και

με το κάτω ριπιδώ νουμε το σεντόνι),

(εικ. 9) τοποθετώ ντας το σεντόνι κάτω

από το στρώμα. Τέλος, στο κάτω μέ-

ρος βάζουμε το υπόλοιπο σεντόνι κάτω από το στρώ μα , σχηματίζοντας φάκελο.

(εικ. 10)

Τοποθετούμε το αδιάβροχο στο μέσο του κρεβατιού, συμμετρικά, απλώνουμε πά-

+

Εικ.4 Α δ ι ά β ρ ο χ η ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν η ο τ ρ ω μ α τ ο θ ή κ η .

Εικ.5

247

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 248

Εικ. 6, 7, 8


Εικ.6 Εικ.7

+

Εικ.8 Εικ.9

ω το ημισέντονο με το φαρδύτερο στρί-

φω μα προς το πάνω μέρος του κρεβατιού.

(εικ.

11)

Το ένα από τα δύο άτομα τοποθετεί

κάτω από το στρώμα τα ελεύθερα άκρα

του αδιάβροχου και ημισέντονου. Μ ετά

πιέζει πάνω από το κρεβάτι ώ στε το άλ-

λο άτομο να τεντώ σει καινα περάσει κά-

τω από το στρώμα της άλλης πλευράς.

Π αίρνουμε το πανωσέντονο και το

ανοίγουμε συμμετρικά , όπω ς το κατω σέντονο, με τη διαφορά , ότι πρέπει να εί-

ναι η ανάποδη πλευρά προς τα πάνω . Γυρίζουμε την πάνω πλευρά 30-40 cm και

αφήνουμε απόσταση 20 cm από την πάνω άκρη του στρώματος. (εικ. 12) Στο κά-

τω μέρος κάνουμε μια πιέτα κατά μήκος του στρώματος (για ευρυχωρία στα πό-

δια του αρρώστου).

Εικ. 10

2 4 8

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:05 ΤΜ ΑΪ>%0·249


Τοποθετούμε τις κουβέρτες με

τον ίδιο τρόπο, όπω ς το πανω σέντο-

νο, χω ρίς mυχή καιστερεώ νουμε σε-

ντόνι και κουβέρτες κάτω από το

στρώμα, κάνοντας γω νίες (όπως στο

κατω σέντονο). Τοποθετούμε και το

κάλυμμα, δηλαδή «πικέ κουβέρτα»,

γυρίζουμε το πάνω μέρος του πανω -

σέντονου, κατεβαίνοντας προς τα κά-

τω , τακτοποιούμε την πικέ να μην υ-

πάρχουν mυχές καιστο κάτω μέρος

συγκρατούμε την πικέ κάτω από το

στρώ μα καικάνουμε γω νία, αφήνο-

ντας το τελείω μα ελεύθερο να κρέ-

μεται (εικ. 13)

Η τοποθέτηση τω ν μαξιλαριώ ν

γίνεται από ένα άτομο ή αν είναιδύο

μαξιλάρια, εργάζονται συγχρόνω ς.

Β άζουμε το μαξιλάρι στη μαξι-

λαροθήκη στο κάτω μέρος του κρε-

βατιού. Α πλώ νουμε τη μαξιλαροθή-

κη πάνω στο μαξιλάρι βάζουμε τα

χέρια μας μέσα και με τον αντίχει-

ρα και τον δείκτη πιάνουμε τις ρα-

φές και γυρνώντας το μέσα μέρος

προς τα έξω , τη διπλώ νουμε στη μέ-

ση. Το σπρώ χνουμε μέσα στη μαξι-

λαροθήκη, σκεπάζοντας το υπόλοι-

πο μαξιλάρι με το διπλω μένο μέρος.

(εικ. 14)

Ό ταν η μαξιλαροθήκη έχει με αλύτερο μέγεθος, κάνουμε πιέτα στην άκρη του

πάνω μέρους της θήκης και τοποθετούμε το ανοιχτό μέρος της θήκης αντίθετα α-

πό το άνοιγμα της πόρτας του δω ματίου καιτην πετσέτα προσώπου δίπλα στον άρ-

ρωστο.

+

Εικ.

1 1

ικ. 12

Εικ. 13

2 4 9

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 25Ο


Κ ατά την υποδοχή του αρρώ στου, ανοί-

γουμε ριπιδοειδώ ς σεντόνι κουβέρτες και

κάλυμμα, μέχρι τη μέση του ρεβατιού.

Α πομακρύνουμε από το δω μάτιο καιτο-

ποθετούμε τα αντικείμενα του τροχήλατου

στους βοηθητικούς χώ ρους του νοσηλευτι-

κού τμήματος.

Το καθημερινό στρώσιμο του κρεβατιού

Εικ. 14

του αρρώστου, γίνεται με τον ίδιο τρόπο

με τις εξής διαφορές:

• Τοποθετούμε τα μαξιλάρια στην καρέκλα.

• Χ αλαρώ νουμε τα κλινοσκεπάσματα πλάγια και κάτω και τα τοποθετούμε χω ρι-

στά στη ράχη της καρέκλας.

• Σε αλλαγή λευχημάτω ν, μαξιλαροθήκες και σεντόνια απορρίπτονται στο σάκκο

ακάθαρτου ιματισμού.

Επίσης, η αφαίρεση τω ν λευχημάτω ν γίνεται ακριβώς αντίθετα με το στρώσιμό

του. Τέλος, τοποθετούμε στην καρέκλα τα λευχήματα καιτα μαξιλάρια.

+

β . Σ τ ρ ώ σ ιμο α π λ ο ύ κ ρ ε β α τ ιο ύ α π ό ένα ά τ ο μο .

Υ λ ικ ά π ο υ α π α ι τ ο ύ ν τ α ι:

Τα ίδια, όπω ς το στρώ σιμο κρεβατιού με 2 άτομα.


Α φαίρεση ιματισμού - Ξέστρωμα

Α φού τοποθετήσουμε το καρότσι ιματισμού στο θάλαμο, κατεβάσουμε το ρεισί-

νω το, μετακινήσουμε την καρέκλα στο κάτω μέρος του κρεβατιού, αφαιρούμε τις μα-

ξιλαροθήκες από τα μαξιλάρια, τις βάζουμε στο σάκο άπλυτω ν καιτοποθετούμε τα

μαξιλάρια στην καρέκλα. (βλέπε εικ. 3).

Το ένα άτομο πάντα εργάζεται από τη μία πλευρά από πάνω προς τα κάτω και

από την κάτω αντίθετη πλευρά προς την πάνω πλευρά, χω ρίς άσκοπες κινήσεις.

Χ αλαρώ νουμε τα επάνω λευχήματα από πάνω προς τα κάτω στην ίδια πλευρά και

συνεχίζουμε αντίθετα, όπω ς προαναφέραμε. Διπλώ νουμε το κάλυμμα και την κου-

βέρτα καιτα τοποθετούμε με τη σειρά στην πλάτη ης καρέκλας. Διπλώ νουμε το πα-

250

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 251


+

νωσέντονο κατά μήκος προς τα μέσα πρώτα από τη δική μας, μετά από την άλλη

πλευρά, το διπλώ νουμε ρολό καιτο ρίχνουμε στο σάκο άπ υτω ν.

Χ αλαρώ νουμε αδιάβροχο καιημισέντονο πρώ τα από την πλευρά μας, μετά από

την αντίθετη πλευρά, τυλίγοντας το ημισέντονο ρολό. Το διπλώ νουμε καιτο ρίχνου-

με στο σάκο απλύτω ν (αποφεύγουμε το τίναγμα).

Α ν είναι λερωμένο το αδιάβροχο, το καθαρίζουμε με σφουγγάρι που περιέχει υ-

γρό απολυμαντικό.

Α φαιρούμε το κατω σέντονο όπω ς το πανω σέντον καιτο ρίχνουμε στο σάκο α-

πλύτω ν.

Τη στρωματοθήκη την καθαρίζουμε όπως το αδιάβροχο ημισέντονο.

Στρώ σιμο

Τοποθετούμε τη στρωματοθήκη, αν το στρώμα δεν έχει ενσωματωμένη αδιά-

βροχη επένδυση, προσέχοντας να μην έχειmυχές. Α νοίγουμε το κατω σέντονο κατά

μήκος του κρεβατιού καιτο τοποθετούμε κάτω από το στρώ μα στη δική μας πλευρά

κάνοντας την πάνω γω νία χω ρίς τέντω μα. Τοποθετούμε με τον ίδιο τρόπο στη μέση

του κρεβατιού αδιάβροχο καιημισέντονο χω ρίς τέντω μα.

Ερχόμαστε απέναντι καιεργαζόμαστε από πάνω προς τα κάτω , με σκοπό να τε-

ντώ σουμε το κατω σέντονο ριπιδώ νοντας για να το τοποθετήσουμε κάτω από το στρώ-

μα. Κ άνουμε το ίδιο με το αδιάβροχο και το ημισέντονο.

Τοποθετούμε το πανω σέντονο ανάποδα, φτιάχνοντας το πάνω μέρος καιτην πιέ-

τα, βάζουμε την κουβέρτα καιφτιάχνουμε την κάτω γω νία. Β άζουμε το κάλυμμα στην

κάτω πλευρά του κρεβατιού, το ανοίγουμε, φτιάχνουμε τη γω νία όπω ς έχουμε προ-

αναφέρει και ολοκληρώ νουμε με τον ίδιο τρόπο από την άλλη πλευρά, γυρνώ ντας,

τέλος, και το πανω σέντονο τοποθετούμε και τις μαξιλαροθήκες, όπω ς γνω ρίζουμε.

γ . Σ τ ρ ώ σ ιμο κ ρ ε β α τ ιο ύ με ά ρ ρ ω σ τ ο σ ε π λ ά γ ια θ έ σ η α π ό δ ύ ο ά τ ο μα .


Τα ίδια, όπω ς προηγούμενα και επιπλέον υλικό για φροντίδα του δέρματος (πρόλη-

ψη κατακλίσεω ν) και υλικό για λουτρό καθαριότητας, συν πυτζάμα ή νυχτικά.


Κ αλημερίζουμε τον άρρωστο και αφού τον ενημερώ σουμε για τη διαδικασία, τοπο-

θετούμε παραβάν.

251

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05


Π ροσέχουμε τις παροχετεύσεις, τις ενδοφλέβιες συσκευές ορού ή τυχόν μηχανή-

ματα που συνοδεύουν τον άρρωστο.

Εργαζόμαστε συγχρονισμένα, αρχίζοντας από το κατέβασμα του ερεισίνω του,

αφαιρούμε το ένα από τα δύο μαξιλάρια, χαλαρώνουμε τα πάνω λευχήματα από

πάνω προς τα κάτω καιαφαιρούμε το κάλυμμα καιτη μία κουβέρτα (αν έχει δύο),

τοποθετώ ντας τα στην καρέκλα.

Α φού συνεννοηθούμε από ποια πλευρά θα γυρίσει ο άρρωστος, θα φτιάξουμε σαν

πάπλω μα την αντίθετη πλευρά, όπου πανω σέντονο καικουβέρτα αναδιπλώ νονται ώ -

στε με το γύρισμα του αρρώστου δε μένει εκτεθειμένο το σώμα του. (εικ. 15).

Για να γυρ σει ο άρρω στος σε πλάγια θέση, μετακινούμε το μαξιλάρι του στην

άκρη του κρεβατιού, γυρίζοντας τον άρρω στο στο πλάι συντονισμένα, ο ένας τρα-

βά και ο άλλος σπρώ χνει από τους ώ μους καιτα ισχία , ώ στε να βρεθεί σε πλάγια

θέση, ενώ το πάνω γόνατο και ο αγκώ νας είναι λυγισμένα, για καλύτερη στήριξη.

( ικ. 16). Ό ταν βρισκόμαστε από την πλευρά του αρρώ στου, τον συγκρατούμε ή του

ζητάμε, αν μπορεί να συγκρατηθεί από τους προφυλακτήρες ή τις σιδερένιες γω -

νίες του κρεβατιού, ενώ το άλλο άτομο αρ-

χίζει το χαλάρω μα του κατω σέντονου και

αδιάβροχου.

Ριπιδώνει προς τα μέσα το ημισέντονο

έω το σώμα του αρρώ στου, καθαρίζει με

απολυμαντικό το αδιάβροχο και το δίνει

στο άλλο άτομο, που το συγκρατεί μαζίμε

τον άρρωστο. (εικ. 17).

+

Εικ. 15

Εικ. 16

Εικ. 17

2 5 2

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:05 ΤΜ ΑΪ>%0·253


+

Χ αλαρώ νουμε το κατω σέντονο από πάνω προς τα κάτω καιτο ριπιδώ νουμε όπω ς

το ημισέντονο κάτω από το σώμα του αρρώ στου. Α νχρειαστεί καθαρίζουμε τ στρω -

ματοθήκη με υγρό απολυμαντικό καιτην τεντώ νουμε.

Α νοίγουμε συμμετρικά το καθαρό κατω σέντον και στρώνουμε το μισό κρεβάτι

Τοποθετούμε το αδιάβροχο από την ίδια πλευρά, χω ρίς τ ντω μα και τοποθετούμε,

επίσης συμμετρικά, καιτο καθαρό ημισέντονο.

Ζητάμε τη συνεργασία του αρρώστου, αν μπορεί ώ στε να τον μεταφέρουμε με τον

ίδιο τρόπο στην άλλη πλευρά του κρεβατιού, σύροντας καιτο μαξιλάρι ου.

Μ εγρήγορες κινήσεις, το άλλο άτομο, αφαιρεί τα λευχήματα, χω ρίς να έλθουν σε

επαφή με τα καθαρά καιτα ρίχνει στον κάδο άπλ τω ν. Κ αθαρίζει με τον ίδιο τρόπο

τη στρω ματοθήκη καιτραβά το καθαρό κατω σέντονο, το στρώ νει προσέχει στο τέ-

ντω μα να μην δημιουργηθούν mυχές και με τον ίδιο τρόπο φτιάχνει το αδιάβροχο

και το ημισέντονο. Για καλύτερο τέντω μα και για προστασία της σπονδυλικής στή-

λης, χρησιμοποιούμε δύναμη, βάζοντας το δεξί γόνατο κόντρα στο κρεβάτι

Φ έρνουμε τον άρρω στο καιτο μαξιλάρι του στο κέντρο σε ύmια θέση, αφού τε-

ντώ σουμε καλά την πυτζάμα ή το νυχτικά και ξεδιπλώ νουμε το παπλω ματάκι

Α φαιρούμε την κουβέρτα, τη διπλώ νουμε και την βάζουμε στην καρέκλα. Α νοί-

γουμε το καθαρό πανω σέντονο, το απλώ νουμε πάνω στο ακάθαρτο με γρήγορ ς κι-

νήσεις, το ένα χέρι κρατά το καθαρό πανω σέντονο καιτο άλλο τραβά το ακάθαρτο

πανω σέντονο, ώ στε να μην εκτεθεί ο άρρω στος.

Στη συνέχεια στρώνουμε κατά το γνω στό τρόπο, χω ρίς να κάνουμε πιέτα.

Α λλάζουμε στο ελεύθερο μαξιλάρι τη μαξιλαροθήκη. Κ ρατάμε το κεφάλι του αρ-

ρώστου στον αυχένα καιπροσεκτικά αντικαθιστούμε το καθαρό με το ακάθαρτο μα-

ξιλάρι όπου αλλάζουμε και σε αυτό την μαξιλαροθήκη, ξανατοποθετώ ντας το στον

άρρω στο, έτσιπου να σχηματίζει σκάλα με το πρώ το.

Τοποθετούμε τον άρρωστο σε αναπαυτική θέση, αερίζουμε τον θάλαμο, απομα-

κρύνουμε το τροχήλατο στο βοηθητικό χώ ρο, όπου γίνεται η τακτοποίησή του.

Σε λερωμένο άρρωστο προηγείται το λουτρό καθαριότητας, με γάντια και ακο-

λουθεί το στρώσιμο του κρεβατιού.

Α λλαγή νυχτικού ή πυτζάμας.

Β άζουμε το νυχτικά πάνω στα λευχήματα με το μπροστινό μέρος προς τα κάτω .

Μ αζεύουμε αυτό καιτα μανίκια στα χέρια μας καιβοηθούμε τον άρρω στο να βάλει

τα χέρια του στα μανίκια, μετά να περάσει το κεφάλι το τραβάμε και το τακτοποι-

2 5 3

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 254


ούμε στο σώμα του, έτσιώ στε, να μην έχειπτυχές. Π αράλληλα, κρατάμε καιτον άρ-

ρω στο, αν δεν μπορεί

ενώ ό τ α ν έ χ ε ι ιν ο ρ ρ ό

περνάμε πρώ τα τον ορό μέσα στο μανίκι μετά το χέρι στη συνέχεια το άλλο χέ-

ρικαι μετά το κεφάλι τραβώ ντας το προς τον κορμό. Ό ταν αφαιρούμε το νυχτικά ή

τη πυτζάμα, ακολουθούμε την αντίστροφη διαδικασία, δηλαδή, το βγάζουμε από τον

κορμό καιτο κεφάλι απελευθερώ νουμε το ελεύθερο χέρι μετά το χέρι με τον ορρό

καιτέλος το περνάμε από τον ορρό.

δ . Σ τ ρ ώ σ ιμο κ ρ ε β α τ ιο ύ με ά ρ ρ ω σ τ ο σ ε ύ π τ ια θ έ σ η α π ό δ ύ ο ά τ ο μα .


Τα ίδια, όπω ς καιστο στρώ σιμο κρεβατιού με άρρω στο στην πλάγια θέση.


Ενημερώνουμε τον άρρωστο και ανάλογα με τη νοητική και σωματική ου κατάστα-

ση, καθώ ς και με το είδος της αρρώστιας του ζητάμε τη συνεργασία του. Για την με-

τακίνησή του πρέπει να υπάρχει η σύμφω νη γνώ μη του γιατρού καιτης προϊσταμένης.

Μ ερικές φορές που ο άρρω στος αρνείται να με-

τακινηθεί ή οι κινήσεις του είναι αυστηρά περιορι-

σμένες, ζητάμε βοήθεια και από τρίτο ή τέταρτο ά-

τομο, προκειμένου να προφυλάξουμε τον άρρω στο

καιτη δική μας σωματική ακεραιότητα. Σ ' αυτές τις

περιmώσεις μας βοηθά η τεχνολογία, με τα ειδικά

κρεβάτια, τους προφυλακτήρες, τους γερανούς για α-

νύψω ση του αρρώστου καιτις τεχνικές που χρησιμο-

ποιούμε. (εικ. 18).

Α ν αποφασίσουμε τε ικά , το στρώ σιμο του κρε-

βατιού να γίνει με τον άρρωστο σε ύmια θέση, χω ρίς

να μετακινηθεί τότε ενεργούμε ω ς εξής:

- Μ ετακινούμε την καρέκλα στ κάτω μέρος του

κρεβατιού για τοποθέτηση τω ν λευχημάτω ν, φέρ-

νουμε το τροχήλατο κοντά μας και κλείνουμε τα

παράθυρα.

Εικ. 18 Μ η χ α ν ι σ μ ο ί μ ε τ α φ ο ρ ά ς κ α ι

α ν ύ ψ ω σ η ς τ ο υ κ λ ιv ή po υ ς α ρ ρ ώ σ ιο υ .

254

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 255


+

- Χ αμηλώ νουμε το ερεισίνω το και αφαιρούμε το ένα μαξιλάρι ή το αφήνουμε, αν

εξυπηρετεί τον άρρωστο.

- Χ αλαρώ νουμε τα πάνω λευχήματα από πάνω προς τα κάτω , και οιδύο, συντονι-

σμένα.

- Α φαι ούμε το κάλυμμα. Α ν είναιακάθαρτο, το βάζουμε στο σάκο απλύτω ν καιτ

αντικαθιστούμε.

- Σχηματίζουμε εκατέρωθεν, παπλω ματάκι με το πανω σέντονο και την κουβέρτα,

ώ στε να μην εκθέτουμε το σώμα του αρρώ στου. (εικ. 19).

- Φ ροντίζουμε τον άρρω στο

με λουτρό καθαριότητας,

τμηματικά το σώμα του, ό-

πως αναφέρουμε στην κα-

θημερινή φροντίδα του και

αλλάζουμε το νυχτικά.

Στη συνέχεια:

- Χ αλαρώ νουμε το ημισέντ -

νο και το αδιάβροχο και οι

δύο ταυτόχρονα καισύρουμε Εικ. 19

το ημισέντονο προς τα κάτω , όσο γίνεται

- Α νοίγουμετο καθαρό ημισέντονο πάνω από το σώ μα του αρρώστου (όχιστο κεφάλι),

το πιάνουμε από τις γω νίες καιτο σουρώνουμε ριπιδοειδώ ς στην παλάμη μας.

- Το περνάμε συμμετρικά κάτω από το σώμα του αρρώ στου, αφού ανασηκώσουμε

με ήπιες κινήσεις το κεφάλι του, με το ένα χέρι κρατάμε τον άρρω στο και με το

άλλο το περνάμε κάτω από το σώμα του.

- Μ ε συντονισμένες και ήπιες κινήσεις, απλώ νουμε το καθαρό και ταυτόχρονα,

σπρώχνουμε το ακάθαρτο προς τα πόδια του αρρώστου, όπου το βάζουμε στο

σάκο απλύτω ν.

- Κ αθαρίζουμε το αδιάβροχο με υγρό απολυμαντικό και φτιάχνουμε ρολό (ταυ-

τόχρονα και οι δύο) με ημ σέντονο και αδιάβροχο και το φέρν υμε όσο γίνε-

ται πιο κοντά στο σώμα του α ρώστου. Ο σκοπός των ρολών είναι να μας βοη-

θήσουν ν' ανασηκώ σουμε έμμεσα τη λεκάνη του αρρώ στου για το κατω σέντο-

νο.

- Χ αλαρώ νουμε από πάνω προς τα κάτω το κατωσέντονο και το κατεβάζουμε μέ-

χριτην αρχ τω ν ρολών (ημισέντονο και αδιάβροχο).

2 5 5

Ι sel. 241-310 6-12-98 15:05

ΤΜ

ΑΪ >%0' 256


+

- Α νοίγουμε το καθαρό κατω σέντονο συμμετρικά, το ριπιδώ νουμε στην παλάμη

μας από κάτω προς τα πάνω , αφήνοντας στο τέλος 40 cm στο πάνω άκρο του κα-

τω σέντονου για να το στερεώ σουμε στο πάνω μέρος του στρώματος, ανασηκώνο-

ντας μαλακά το κεφάλι του αρρώστου.

- Μ ε τη βοήθεια των ρολών, ανασηκώ νουμε τον άρρωστο και με το ένα χέρι τρα-

βάμε το ακάθαρτο κατω σέντονο καιμετά το καθαρό, μέ ρι να φτάσουμε στο κά-

τω μέρος ου ρεβατιού. Τα πόδια του αρρώ στου συγκρατούνται από το ένα ά-

τομο, ενώ το άλλο ρίχνει το ακάθαρτο κατω σέντονο στο σάκο άπλυτω ν καιτρα-

βά το καθαρό κατω σέντονο.

- Ξετυλίγουμε το ημισέντονο καιτο αδιάβροχο, α φέρνουμε πάνω στο σώμα του

αρρώστου, ριπιδώ νουμε το κατω σέντονο κατά μήκος του αρρώστου, καθαρίζου-

με με υγρό απολυμαντικό τη στρω ματοθήκη. Στη συνέχεια την τεντώ νουμε, αρ-

χίζοντας το στρώσιμο με τη σειρά, κατω σέντονο, αδιάβροχο, ημισέντονο από τη

μια πλευρά και μετά από την άλλη στρώνουμε με τέντωμα . Μ πορεί όμως να κά-

νουμε το στρώσιμο αυτό ταυτόχρονα καισυγχρονισμένα, τεντώ νοντας καιοιδύο.

Η διαδικασία στρωσίματος του πανω σέντονου, τω ν κουβερτώ ν, του καλύμματος,

τω ν μαξιλαροθηκώ ν, είναι η ίδια με την πλάγια θέση, καθώ ς και η τακτοποίηση του

υλικού καιτου θαλάμου.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η Ι

Α ν ο άρρωστος μετακινείται τον μεταφέρουμε στη μία άκρη του κρεβατιού ύmια,

στρώνουμε την ελεύθερη πλευρά και μετακινώ ντας τον, στρώνουμε καιτην αντίθε-

τη πλευρά (βλέπε προηγούμενο μάθημα-Στρώσιμο αρρώστου στην πλάγια θέση).

Π ώ ς βοηθάμε τον άρρω στο να μεταφερθεί στο πάνω μέρος του κρεβατιού.

10ς τρόπος:

- Ενημερώνουμε τον άρρωστο να ακολουθεί ακριβώς τα στάδια της μεταφοράς του.

- Μ ε τα δύο του χέρια πιάνει πίσω από το κεφάλι του, το πάνω πλαίσιο του κρε-

βατιού.

- Λ υγίζειτα πόδια καιακουμπά σταθερά τα πέλματα στο στρώ μα, βάζοντας δύνα-

μη στα χέρια και με τη βοήθειά μας, ανασηκώ νεται όσο μπορεί πιο πάνω .

256

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:05 ΤΜ ΑΪ>%0·257


20ς τρόπος:

- Ζητάμε από τον άρρωστο να περάσει τα χέρια ου κάτω από τις μασχάλες μας

και κρατώ ντας γερά τους ώ μους μας να λυγίσει τα γόνατα, να ακουμπήσει στα-

θερά τα πέ ματα στο στρώ μα καιαφού του δώ σουμε εμείς το σύνθημα, να σπρώ -

ξει για να μεταφερθεί γρήγορα στο πάνω μέρος.

2. Λ ήψη Ζω τικών Σημείω ν και Ενημέρω ση

Θ ερμομετρικού Διαγράμματος.

+

α. Θ ερμομέτρηση.

Γενικές αρχές θερμομέτρησης.

• Εξασφαλίστε ατομικό θερμόμετρο στον άρρωστο. Α σφαλίζεται έτσιο άρρωστος

από πιθανή μόλυνση.

• Α πολυμαίνετε το θερμόμετρο πριν το χρησιμοποιήσετε σε άρρωστο καικαθαρί-

στε το από τα υγρά του σώματος μετά τη χρήση του.

• Κ ατεβάζετε πάντα τον υδράργυρο του θερμομέτρου πριν το βάλετε στη θέση του.

Α ν δεν κατεβεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άλλον άρρω στο, με αποτέλεσμα να

καταγράψετε λανθασμένη θερμοκρασία.

• Έ χετε ατομικό δίσκο θερμομέτρησης για αρρώ στους που θερμομετριούνται α-

πότο ορθό.

• Μ ην αφήνετε τον άρρω στο να θερμομετρηθεί μόνος του από το ορθό, για την πρό-

ληψη τραυματισμού.

• Τοποθετήστε το θερμόμετρο με ήπιες κινήσεις, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν αι-

μορροϊδετ για την πρόληψη τοπικού ερεθισμού, πόνου και αιμορραγίας.

• Το θερμόμετρο πλένεται και σαπουνίζεται με κρύο και όχι ζεστό νερό και απο-

λυμαίνετε.

• Μ η χρησιμοποιείτε ποτέ θερμόμετρο στόματος για θερμομέτρηση από το ορθό

και αντιστρόφω ς.

2 5 7

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:05 ΤΜ ΑΪ>%0·258


> - Δίσκος ερμομέτρησης που θα περιέχει

• Θ ερμόμετρο σε δοχείο με ανrισηmική διάλυση και στον πυθμένα του μια γάζα

για την προστασία του θερμομέτρου. Το θερμόμετρο να είναι ατομικό.

• Τολύπια ή τεμάχια χαρτοβάμβακα.

• Ν εφροειδές.

• Β αζελίνη καιτετράγω νο νοσηλείας μιας χρήσης για θερμομέτρησ από το ορ-

θό.

• Διάγραμμα αρρώ στου.

• Μ ολύβι μπλε.

+

1. Θ ερμομέτρηση από το στόμα.

~ Ετοιμάστε τα υλικά καιακουμπήστε το δίσκο στο κομοδίνο του αρρώ στου. Έ -

να ποτήρι νερό θα χρειαστείτε επιπλέον.

~ Εξηγείστε στον άρρωστο τιπρόκειται να κάνετε και ητήστε τη συνεργασία του.

~ Ελέγχετε την ακεραιότητα του θερμομέτρου και βεβαιω θείτε ότιο υδράργυρο ς

είναι κατεβασμένος, κάτω από τους 35 ο C.

~ Ξεπλένεται το θερμόμετρο στο ποτήρι με το νερό. Σκουπίστε το με τεμάχιο χαρ-

τοβάμβακα.

~ Κ ρατείστε το θερμόμετρο από το αντίθετο μέρος του υδραργύρου και τ ο π ο θ ε -

τ ή σ τ ε το βολβό του υδραργύρου στο χαλινό, κάτω από τη γλώ σσα .

~ Π είτε στον άρρωστο να κλείσει καλά τα χείλη του και να μη δαγκώσει το θερ-

μόμετρο με τα δόντια του. Α κόμη να μη μετακινεί το θερμόμετρο με τη γλώ σσα

του, γιατί με την τριβή αυξάνεται η θερμότητα και ανεβαίνει η θερμοκρασία.

~ Α φήστε το θερμόμετρο στη θέση του για 3 λεmά.

~ Α φαιρέστε το θερμόμετρο και καθαρίστε το από τις εκκρίσεις του στόματος.

~ Διαβάστε τη θερμοκρασία που δείχνει και αναγράψτε την στο θερμομετρ ό

διάγραμμα με μπλε μολύβι

~ Ξαναδιαβάστε τη θερμοκρασία και στη συνέχεια τινάξτε το θερμόμετρο και

βάλτε το στη θέση του.

2. Θ ερμομέτρηση από τη μασχάλη. (εικ. 20)

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο τι πρόκειται να κάνετε.

~ Ετοιμάστε τα υλικά καιακουμπήστε τα πάνω στο κομοδίνο του.

258

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:06 ΤΜ ΑΪ>%0·259


~ Σκουπίστε το θερμόμετρο

με ένα τολύπιο.

~ Ελέγχετε την ακεραιότητα

του θερμομέτρου και βε-

βαιω θείτε ότι ο υδράργυ-

ρος είναι κατεβασμένος,

κάτω από τους 35 ο C.

~ Στεγνώ στε τη μασχάλη του

αρρώστου, αν είναιιδρω μέ-

νος, με χαρτοβάμβακα που

έχετε στο δίσκο. Η υγρασία Εικ. 20 Δ ί σ κ ο ς θ ε pμ oμ iτ p η σ η ς α π ό τ η μ α σ χ ά λ η .

επηρεάζειτη θερμομέφηση .

~ Τοποθετήστε το θερμόμετρο στη μασχάλη με το άκρο του υδραργύρου να ε-

φάmεται στο δέρμα του αρρώστου. Συστήστε στον άρρωστο να ακινητοποιήσει

το χέριτου τοποθετώ ντας το στον θώ ρακα και βαστάζοντάς το με τ άλλο χέρι

Α ν ο άρρωστος δεν μπορεί μόνος του βοηθήστε τον εσείς.

~ Α φήστε το θερμόμετρο 3-7 λεmά περίπου, ανάλογα με το θερμόμετρο.

~ Α φαιρέστε το θ ρμόμετρο, διαβάστε και καταγράψτε με ακρίβεια τη θερμο-

κρασία στο θερμομετρικό διάγραμμα.

~ Κ αθαρίστε το θερμόμετρο, κατεβάστε τον υδράργυρο καιτοποθετήστε τα υλι-

κά στη θέση τους.

+

3. Θ ερμομέτρηση από το ορθό.

Εργαστείτε όπω ς στη διαδικασία 2.2 καισυνεχίστε ω ς εξής:

~ Α πομονώ στε τον άρρω στο με παραβάν ή κουρτίνες.

~ Β οηθείστε τον να κατεβάσει την πυτζάμα καιτο εσώρουχο. Α ναδιπλώ στε τα κλι-

νοσκεπάσματα.

~ Γυρίστε τον άρρωστο σε πλάγια θέση, με το επάνω πόδι σε ελαφριά κάμψη.

~ Τοποθετήστε το τετράγω νο νοσηλείας κάτω από τους γλουτούς του αρρώ στου.

~ Επαλείψτε το θερμόμετρο με βαζελίνη για την ευκολότερη εισαγω γή του.

~ Α νασηκώ στε τον επάνω γλουτό καιτοποθετήστε το θερμόμετρο με ήπιες κινήσεις

στο έντερο, σε βάθος 3-5 εκ. Π ερίπου. Κ ρατείστε το στη θέση αυτή για 2-3 λεmά.

~ Α φαιρέστε το θερμόμετρο, διαβάστε και σημειώ στε τη θερμοκρασία στο θερ-

μομετρικό διάγραμμα με ακρίβεια.

259

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:06 ΤΜ ΑΪ>%0·260


~ Α φήστε τον άρρω στο καθαρό καιτοποθετήστε τον σε αναπαυτική θέση.

~ Τακτοποιείστε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε. Το θερμόμετρο πλένεται με κρύο

νερό, για να μη σπάσει και μένει για 20 λεmά, τουλάχιστο, σε αντισηπτική διά-

λυση. Μ ετά ξεπλένεται με άφθονο νερό, σκουπίζεται καιτοποθετείται στο βα-

ζ ά κ ι με οινόπνευμα.

β . Μ έ τ ρ η σ η Α ρ τ η ρ ια κ ο ύ σ φ υ γ μο ύ .

Κ ε Ρ κ ι δ ι κ ό ς σ φ υ γ μ ό ς . (εικ. 21)


> - Διάγραμμα αρρώστου.

> - Μ ολύβι κόκκινο.

Εικ. 21 Ψ η λ ά φ ι σ η Κ ε Ρ κ ιδ ικ ο ύ σ φ υ γ μ ο ύ .

+


~ Ενημερώστε τον άρρωστο για τη διαδικασία.

~ Δώ στε στον άρρω στο καθιστή ή ύmια αναπαυτική θέση, τοποθετώ ντας το χέρι

του σε ελαφρά απαγωγή ή πάνω στο θώρακα ή πάνω στο τραπέζι

~ Εξασφαλίστε ησυχία και ηρεμία για τον άρρω στο.

~ Τοποθετήστε τα τρία δάκτυλα -δείκτη , μέσο και παράμεσο- στην έσω επιφά-

νεια του καρπού καιψηλαφίστε το σφυγμό, πιέζοντας ελαφρά την κερκιδική αρ-

τηρία. Η μεγάλη πίεση εξαφανίζει τον σφυγμό, γιατί διακόmει τη ροή του αί-

ματος.

~ Μ ετρήστε τον σφυγμό για ένα ολόκληρο λεmό της ώ ρας. Π οτέ λιγότερο.

~ Σημειώ στε στο διάγραμμα τον αριθμό τω ν σφύξεω ν με κόκκινο μολύβι (βλ. σελ.

275). Σε περ mω ση σημαντικής ανω μαλίας, ενημερώ στε τον υπεύθυνο νοση-

λευτή του τμήματος.

~ Ο άρρωστος αφήνεται σε αναπαυτική θέση.

γ . Μ έ τ ρ η σ η αναπνοώ ν.



> - Μ ολύβι πράσινο.

2 6 0

Ι sel. 241-310

6-12-98 15:06 ΤΜ ΑΪ>%0·261



~ Α φήστε τον άρρωστο να ηρεμήσει αν έχει προηγηθεί κό ωση.

~ Δώ στε στον άρρωστο αναπαυτική θέση.

~ Μ ετρήστε τις αναπνοές, χω ρίς να ενημερώσετε τον άρρωστο, γιατίο αριθμός τω ν

αναπνοών επηρεάζεται από τη θέληση του ατόμου. Γ ι' αυτό μετά από τη λήψη

τω ν σφύξεω ν, διατηρείτε τα δάκτυλά σας στην κερκιδική αρτηρία και μετράτε

τις αναπνοές.

~ Π αρακολουθείστε το ανέβασμα καιτ κατέβασμα του θώρακα σε 1 λεπτό.

~ Σημειώ στε στο διάγραμμα με πράσινο μολύβι τον αριθμό τω ν αναπνοώ ν.

δ . Μ έ τ ρ η σ η α ρ τ η ρ ια κ ή ς π ίε σ η ς .

+

Υ λ ικ ά π ο υ α π α ι τ ο ύ ν τ α ι: (εικ. 22)

> - Μ ανόμετρο (πιεσόμετρο).

> - Στηθοσκόπιο (ακουστικά).


> - Μ ολύβι μπλε.

Π ε ρ ι γ ρ α φ ή υ δ ρ α ρ γ υ ρ ικ ο ύ π ι ε σ ό μ ε τ Ρ ο υ .

Το πιεσόμετ ο αποτελείται από το μανόμετρο και την περιχειρίδα. Το μανόμε-

τρο έχει στήλη αριθμημένη από το 0-30 rnrnHg. Στη βάση της στήλης του υδραργύ-

ρου βρίσκεται η δεξαμενή με τον υδράργυρο. Η περιχειρίδα είναι υφασμάτινη και

μέσα της υπάρχει ο ελαστικός αεροθάλαμος. Ο αεροθάλαμος έχειδύο ελαστικούς σω -

λήνες. Ο ένας καταλήγει στο πουάρ (μπαλόνι) με τη βαλβίδα διαφυγής του αέρα. Ο

άλλος συνδέεται με τη στήλη υδραργύρου του μανόμετρου.

Ε ικ.22 Μ έ τ ρ η σ η α Ρ Τ η Ρ ι α κ ή ς π ίε σ η ς .


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο και ζητείστε τη συνεργασία του.

~ Έ χετε ό,τι είναι απαραίτητο, κοντά στον άρρω στο.

~ Β εβαιω θείτε ότιο άρρω στο; είναιήρεμος, δεν έχειφάει καπνίσει ασκηθεί αμέσω ς

πριν, γιατίαυτά αυξάνουν την πίεση. Δώ στετου αναπαυτική θέση καθιστή ή ύmια.

~ Σηκώ στε το μανίκι του αρρώ στου προς τα πάνω . Α ν το μανίκι είναι στενό, τότε

βγάλτε το, γιατί κατά τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης εν πρέπει να πιέζε-

ται ο βραχίονας.

261

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 262


+

~ Υ πoσrηρίξτε το χέριτου αρρώ στου σε επίπεδη επιφάνεια καιστο ύφοςτης καρδιάς.

~ Toπoθετήσrε το υδραργυρικ πιεσόμετρο απέναντί σας και δίπλα από το κρε-

βάτι του αρρώ στου. Για πιεσόμετρο χω ρίς υδράργυρο φρoντίσrε το ρολόι ή ο

πίνακας να είναι σrραμμένα προς εσάς.

~ Toπoθετήσrε την περιχειρίδα γύρω από το βραχίονα, λίγο πιο πάνω από την κα-

μπτική επιφάνεια του αγκώνα, με μέτρια πίεση και καλά σrερεω μένη.

~ Ελέγξτε αν οισωλήνες είναι συνδεδ μένοι και απομακρυσμένοι ο ένας από τον

άλλο, γιατί η επαφή τους δημιουργεί θόρυβο και παρεμποδίζει την καλή ακρό-

αση τω ν καρδιακώ ν παλμώ ν.

~ Π άρτε στο χέρι σας το πουάρ καικλείσrε τη βαλβίδα διαφυγής αέρα .

~ Ψ ηλαφίσrε τη βραχιόνια ή την κερκιδική αρτηρία για να διαπισrώσετε τον

σφυγμό.

~ Φ ορεστε στα αυτιά σας τα ακουστικά του στηθοοκοαίου, έτσιώ σrε να εφαρμό-

ζουν καλά . Β άλτε το πλακέ ή κω νικό άκρο του σrη βραχιόνια αρτηρία . Μ ην α-

σκείτε μεγάλη πίεση, γιατί παρεμποδίζεται η ροή του αίματος της βραχιόνιας

αρτηρίας.

~ Π ιέστε το πουάρ μέχρι να γεμίσει ο αεροθάλαμος με αέρα καινα ανέβει η οτάθ-

μη της σrήλης υδραργύρου στο ύφος 25-30.

~ AΡXίσrε να χαλαρώ νετε τη βαλβίδα διαφυγής αέρα , ώ σrε να αρχίσει να κατε-

βαίνει η στάθμη της σrήλης υδραργύρου μέχρι να διαπισrώσετε με ακρίβεια σε

πιο σημείο θα ακουστεί ο πρώ τος ήχος (παλμός). Στο σημείο αυτό μετράμε τη

ουστολική ή μέγισrη αρτηριακή πίεση.

~ Συνεχίστε να κρατάτε ανοιχτή τη βαλβίδα διαφυγής αέρα, μέχρι να ακουστεί ο

τελευταίος ήχος, πριν εξαφανισrεί τελείω ς. Στο σημείο αυτό μετράμε τη δια-

στολική ή ελάxισrη αρτηριακή πίεση.

Η τεχνική επαναλαμβάνεται άλλη μια φορά για την αποφυγή λάθους. Μ εταξύ τω ν

μετρήσεω αφήνεται διάστημα 1-2 λεmών, για την επόμενη μέτρηση, ώ σrε να δοθεί

χρόνος σrην επάνοδο της φυσιολογικής ροής του αίματος σrην περιοχή του βραχίονα.

~ Α φαιρέστε τα ακουστικά καιτην περιχειρίδα από το χέρι του αρρώστου καιτα-

κτοαοιειστε τα.

~ Σημειώ σrε την αρτηριακή πίεση σωστά στο διάγραμμα του αρρώ στου. (βλ. σελ.

275). Α ναφέρετε στον υπεύθυνο νοσηλευτή του τμήματος τυχόν σημαντική πα-

ρέκκλιση από το φυσιολογικό της αρτηριακής πίεσης.

2 6 2

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

263


+

Για να αποφύγουμε τη λανθασμένη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, πρέπει να

αποφύγουμε τους αιτιολογικού ς παράγοντες. Γι αυτό κατά τη μέτρηση της Α Π .:

1. Π εριορίστε τους θορύβους στο χώ ρο. Κ λείστε τα παράθυρα, την τηλεόραση, το

ραδιόφω νο καιαπομακρύνετε τους επισκέmες.

2. Α ποφεύγετε τις ακραίες συνθήκες του περιβάλλοντος. Το πολύ κρύο ή πολύ

ζε -

στό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει την Α Π .

3. Χ ρησιμοποιείστε την ανάλογη περιχειρίδα. Η χρησιμοποίηση μικρού ή μεγάλου

μεγέθους σάκκου περιχειρίδος δίνει λανθασμένα αποτελέσματα.

4. Ελέγξτε την ακεραιότητα και την καλή λειτουργία του πιεσόμετρου, πριν πάρε-

τε την πίεση. Π ιεσόμετρο στο οποίο ο υδράργυρο ς δεν κατεβαίνει στο «Ο »θα

δώ σει λανθασμένο αποτέλεσμα. Π εριχειρίδα σχισμένη, με ρωγμές στον αερο-

θάλαμο ή στους σωλήνες και με λανθασμένη σύνδεση σωλήνω ν, δυσκολεύει τη

σωστή λήψη της Α Π .

5. Διατηρείστε τα ακουστικά καθαρά και εφαρμοστά στα αυτιά σας. Τοποθετήστε

τον κώ δω να άνω στην αρτηρία και όχι με πολύ πίεση, χω ρίς να παρεμβάλλο-

νται αναδιπλω μένοι σωλήνες ή ρούχα του αρρώστου.

6. Η στήλη του υδραργύρου πρέπει να βρίσκεται στο ύψος τω ν ματιώ ν του νοση-

λευτή, για να μπορεί να τη διαβάσε με ακρίβεια.

7. Η περιχειρίδα πρέπει να βρίσκεται 2,5 εκ. του μέτρου πάνω από τον αγκώ να ή

πάνω από τον ιγνυακό βόθρο για την ιγνυακή αρτηρία ή πάνω από τον καρπό

για την κερκιδική αρτηρία. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο μηρό, γίνε-

ταιμε τον άρρω στο σε πρηνή θέση.

8. Χ ρησιμοποιείστε πάντα το ίδιο χέρι για κάθε μέτρηση.

9. Κ ατά την ενημέρω ση του διαγράμμα ος του αρρώ στου, μην παραλείπετε το χέ-

ρι από το οποίο μετρήσατε την αρτηριακή πίεση.

ε. Ε ν η μ ρ ω σ η δ ια γ ρ ά μμα τ ο ς .

Η ενημέρωση του διαγράμματος φαίνεται στην εικόνα 23.


> - Το διάγραμμα του αρρώ στου.

> - Μ ολύβια σε διάφορα χρώ ματα.

> - Χ άρακας τσέπης.

263

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 264


lii1 ••• -::ια

+

Μ " "" :: "} ,

. . . . . • • • . . • . . . ~;.:..

,.• .

,•

. : . . . - . •. . -

Aιιu••••'

.

. .

~.'JI ...-'_

ιη.~

~

0 1 -

~I

~

Η-

. Η- +

.1::t::

f~

'~

,.

-1--

: t

:+

.;.

. , - + -

.t:L

t

t -

,

r-t.

-:

- Ξ + . ,. . .

,

'~

,

.

.,

,..::

r+'

±

-

•r

!

1 . . : -

~

-

~

. . . • . .

~

-

Η·

t i

~ - . r ~ .

i

τ 1 + Ι

- -

-

-

Τ·

. 1 : -

~.

ι

i..

- + -

,

f-.

.~

Ι

.ι .

ι

ι

Ι-

.-

-

. . : :

' : :

-

':i'

-τ-

V

' . • . .

,.

,

$ Ξ

+-1

1 + I~ . 1 .

: : . :

: :

~ ~

. . .

.

}-

-

:t

. .-

""":

. . .

,. '.

_.-

-

. . .

. " 1 . ·

. , ' .

~.~

. .

. .

. .

:

••

. •

Εικ. 23

ιαδικασία:

~ Κ αθίστε στο τραπέζι του θαλάμου. Η απεικόνιση της θερμοκρασίας είναιγραμ-

μική καισημειώ νεται με μια τελεία (.)στο σημείο που αντιστοιχεί Στη συνέχεια

ενώ στε με ευθεία γραμμή το μπλε βέλος με την τελεία. Ό ταν θερμομετρήστε ξα-

νά ενώ ν τε με ευθεία γραμμή τις τελείες. Α ν ο άρρω στός σας κατά τη θερμομέ-

τρηση έχει ρίγος, τότε δίπλα από την τελεία που μας δείχνει τη θερμοκρασία,

σημειώ στε και μια ακτινω τή τελεία (.*).

~ Για την απεικόνιση τω ν σφύξεω ν, σημειώ ν τε μια τελεία στην ένδειξη και ενώ -

στε το κόκκινο βέλος καιτην τελεία με μια ευθεία γραμμή. Σε επόμενη μέτρη-

ση ενώ στε τις τελείες μεταξύ τους.

~ Ο ιαναπνοές σημειώ νονται με τελεία στην ένδειξη και ενώ νεται το πράσινο βέ-

λος με την τελεία.

~ Η αρτηριακή πίεση χρω ματίζεται με μπλε μολύβι Χ ρω ματίστε μερικά τετρα-

γω νάκια, ανάλογα με την τιμή της αρτηριακής πίεσης, σε κάθετες στήλες στην

ημερομηνία και ώ ρα που μετρήσατε την αρτηριακή πίεση.

2 6 4

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 265


Ά λλες απεικονίσεις στο διάγραμμα του αρρώστου μπορεί να είναι

> - Σήμα χειρουργείου: ~

> - Μ ετάγγιση ολικού αίματος: -:-

> - Χ ορήγηση συμπυκνω μένω ν ερυθρώ ν: +

> - Χ ορήγηση πλάσματος: -:-

> - Χ ορήγηση αιμοπεταλίω ν: +

> - Κ ένω ση: Ο , Ι, Π , πι

> - Μ έλαινα κένω ση: Ι, Π , πι

+

3. Ε ιδ ικ έ ς θ έ σ ε ις Α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

σκοπός τω ν θέσεω ν που τοποθετούνται οιάρρω στοι στο κρεβάτι είναιη διατήρηση

στικό, κυκλοφορικό σύστημα, η πρόληψη κατακλίσεω ν καιη ανακούφιση του αρρώ στου.

α. Ύ π τ ια θέση.

~ Ο ασθενής τοποθετείται σε σκληρό στρώ μα.

~ Π ροσαρμόστε το μαξιλάρι και το κεφάλι στην ίδια ευθεία με τη σπονδυλική

στήλη.

~ Τα χέρια ακουμπούν στην κοιλιά ή αν έχειορούς, τοποθετήστε μαξιλαράκια κά-

τω από τα χέρια του.

~ Τα κάτω άκρα έχουν ελαφρά έσω στροφή. Μ πορ ίτε να τοποθετήσετε προαι-

ρετικά λεmό μαξιλάρι κάτω από την οσφυϊκή καιιγνυακή χώ ρα (πίσω από τα

γόνατα) για να ακουμπούν καλύτερα τα πέλματα. Το άκρο πόδι σχηματίζει ορ-

θή γω νία με την κνήμη αν βάλουμε ένα μαξιλάρι τυλιγμένο ρολό και καλυμμέ-

νο με ημισέντονο ή αν βάλουμε ειδικά αφρολέξ.

265

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 266


β.

Π λάγια θέση.

~ Το κεφάλι του αρρώστου είναι στην ίδια ευθεία με τη σπονδυλική στήλη, γυρι-

σμένο δεξιά ή αριστερά , πάνω σε ένα μαξιλάρι και πίσω από την πλάτη τοπο-

θετημένα δυο μαξιλάρια για να μη γυρίσει

~ Το πάνω πόδι ακουμπά σε μαξιλάρι καιείναιλυγισμένο σε απαγω γή .

~ Το κάτω πόδι είναισε ευθεία .

~ Το πάνω χέρι ακουμπά σε μαξιλάρι και είναιλυγισμένο σε απαγω γή.

~ Το κάτω χέρι είναι μπροστά από το σώμα προσεκτικά, ώστε να μην πιέζεται

~ Ό ταν ο άρρω στος είναι σε κώ μα, ημιπληγικός ή παραπληγικός, τοποθετούμε

μαξιλάρι ανάμεσα στα γόνατα καιστις ποδοκνημικές.

γ. Π ρηνής θέση.

+

~ Το κεφάλι του αρρώστου είναιγυρισμένο δεξιά ή αριστερά πάνω στο μαξιλάρι

~ Το σώμα του είναι μπρούμυτα καιτα χέρια προς τα πάνω με κάμψη στους α-

γκώνες.

~ Τοποθετήστε μαλακά μαξιλάρια στο επιγάστριο, στη λεκάνη και στις κνήμες,

έτσιπου να μην ακουμπούν τα δάχτυλα στο στρώ μα .

~ Μ ερικές φορές τα δάκτυλα τω ν κάτω άκρω ν προεξέχουν από το κρεβάτι για να

μην πιέζονται αφού αφαιρέσουμε το κάτω πλαίσιο του κρεβατιού.

δ. Κ αθιστική - Η μικαθιστική θέση.

1. Θ έ σ η κ α θ ι σ τ ικ ή (Fow lerJ Είναι παραλλαγή της ύmιας. Β οηθά τους αναπνευστι-

κούς, καρδιολογικούς και χειρουργημένους αρρώστους.

~ Σηκώστε το ερεισίνωτο σε

900

γω νία και ασφαλίστε το. Τοποθετήστε τον άρ-

ρωστο αναπαυτικά, βάζοντας τρία (3) μαξιλάρια (σαν σκάλα) που αρχίζουν α-

πό τη μέση καιτελειώ νουν στο κεφάλι Μ πορεί να τοποθετήσετε μαξιλάρια κά-

τω από τα χέρια του, μηρούς καικνήμες.

~ Δώ στε προσοχή στα πέλματα, γιατί γλιστρά ο άρρω στος. Β άλτε μαξιλάρια το

ενσωματω μένο εξάρτημα του κρεβατιού ή ξύλινο υποπόδιο, ώ στε να είναι 900

τα πέλματα με τις κνήμες καινα αποφεύγεται η ιπποποδία.

~ Ό ταν έχειορθόπ οια, μετακινήστε το τραπεζίδιο φαγητού μπροστά του με ένα

μαξιλάρι πάνω για να ξεκουράζεται

2 6 6

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:52 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 267


2 . Θ έ σ η η μ ι κ α θ ι σ ι ι κ ή ( η μ ι -F ο w le r).

~ Α νασηκώ στε το ερεισίνω το σε 45 ο γω νία και ασφαλίστε.

~ Τοποθετήστε δύο μαξιλάρια , σαν σκάλα , στη μέση καιστο κεφάλι και προαι-

ρετικά κάτω από τους γλουτούς, μηρούς, κνήμες.

~ Υ ποστηρίζουμε τα πέλματα , όπω ς στη Fowler.

~ Β άλτε στεφάνι στις θέσεις Fowler και ημι-fοwler για να υποστηρίξετε τα κλινο-

σκεπάσματα, αν ο άρρω στος έχει εγκαύματα, τραύματα, κατάγματα, ακρω τη-

ριασμό.

ε . Κ α τ ά ρ ρ ο π η θ έ σ η (Tredelenburg).

+

~ Β οηθά αρρώστους με σοκ, σεκαθετηριασμό υποκλείδιας φλέβας, σεμερικές χει-

ρουργικές επεμβάσεις, σε λιποθυμία και είναι θέση παροχέτευσης τω ν τραχει-

οβρογχικών εκκρίσεω ν.

Ο άρρω στος έχειτα πόδια ανυψω μένα, σε πτια θέση με το κεφάλι χαμηλότερα.

Α ν έχει μαξιλάρι στο κεφάλι τοποθετείται σε σχήμα γάμα (Γ),όπου η μία πλευρά υ

ποστηρίζει τους ώ μους και η άλλη το κεφάλι Α ν δεν έχει το κρεβάτι μηχανισμό α-

νάκλισης, τοποθετήστε ξύλινους κύβους (τάκους) στα πόδια του κάτω μέρους του

κρεβατιού.

4. 'Ε γ ε ρ σ η Α ρ ρ ώ σ τ ο υ α π ό τ ο Κ ρ ε β ά τ ι.

Η κινητοποίηση του κλινήρη αρρώστου και η μετεγχειρητική του πορεία περιλαμ-

βάνει και την έγερση του αρρώστου. Έ τσι προλαμβάνονται επιπλοκές λόγω ακινη-

σίας π.χ. θρομβοεμβολικά επεισόδια.


> - Π ολυθρόνα με 2-3 μαξιλάρια.

> - Ρόμπα.

> - Ελαστικοί επίδεσμοι

> - Π ιεσόμετρο ή στηθοσκόπιο.

267

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:52

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 6 8


+

Διαδικασία:

~ Διδάξτε στον άρρω στο το σκοπό τη έγερσης για να πε ύχουμε καλύτερη συ-

νεργασία μαζίτου, αφού συνεννοηθούμε με τον θεράποντα γιατρό.

~ Εκτιμήστε τη γενική κατάσταση τ υ αρρώ στου καιπάρτε ζω τικά σημεία.

~ Τοποθετήστε την πολυθρόνα με τα μαξιλάρια σε βολική θέση για τον άρρω στο

κοντά στο κρεβάτι Α πομακρύνετε τυχόν εμπόδια.

~ Τοποθετήστε το στατό του ορού και ουροσυλλέκτη κοντά στην πολυθρόνα . Ε-

λέγχουμε αν έχει παροχετεύσεις και ζητάμε βοήθεια από δεύτερο άτομο.

~ Σηκώ νουμε το ερεισίνω το σε

900

κλίση (Fowler).

~ Μ ετρήστε πάλι σφύξεις καιΑ .Π . Ρωτήστε πώ ς αισθάνεται

~ Τοποθετήστε τους ελαστικού ς επιδέσμους στα κάτω άκρα με φορά από την πε-

ριφέρεια προς την καρδιά.

~ Β άλτε το ένα σας χέρι στους ώμους του αρρώστου και με το άλλο σας χέρι με-

τακινείστε τα πόδια του έτσιώ στε ο άρρω στος να καθίσει στην άκρη του κρε-

βατιού με τα πόδια κατεβασμένα κάτω από το κρ βάτι Τον αφήνουμε πάλι για

5 λεmά . Μ ετράμε Α .Π . και σφύξεις. Α ν ζαλίζεται τον ξαπλώ νουμε. Α ν αισθά-

νεται καλά, φορέστε παντόφλες και βοηθήστε τον να σηκω θεί όρθιος. Ταυτό-

χρονα βάζουμε τα πόδια μας μπροστά από τα πόδια του καθώ ς ακουμπούν στο

πάτω μα για να μη γλιστρήσει Ρωτήστε τον πώ ς αισθάνεται Β άλτε τη ρόμπα και

βοηθήστε τον να καθίσει στην πολυθρόνα αναπαυτικά.

~ Τακτοποιείστε ορούς καιπαροχετεύσεις, ελέγχοντας τη λειτουργία τους. Π άρ-

τε ζω τικά σημεία.

~ Φ ροντίστε να μην είναισε ρεύματα αέρος. Εξασφαλίστε υποστήριγμα για τα πό-

δια. Δεν αφήνουμε μόνο του τον άρρωστο την πρώ τη φορά έγερσης, μένουμε στο

θάλαμο καιτακτοποιούμε το κρεβάτι

~ Υ πάρχουν πολυθρόνες-κρεβάτια που έχουν υποδοχή για σκω ραμίδα. Α υτές δι-

ευκολύνουν πολύ το νοσηλευτικό προσωπικό καιτους αρρώστους.

~ Μ ετά από τις πρώ τες εγέρσεις τον βοηθάμε να περπατήσει σταδιακά (ω ς προς

το χρόνο παραμονής, έγερσης και απόστασης).

~ Ενημερώνουμε το δελτίο νοσηλείας.

Α σκήσεις στο κρεβάτι σε κλινήρη άρρωστο.

Για την καλή λειτουργία του μυοσκελετικού, κυκλοφορικού και αναπνευστικού συ-

στήματος στους κλινήρεις αρρώ στους για μεγάλο χρονικό διάστημα συστήνονται α-

2 6 8

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:52

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 6 9


σκήσεις (ενεργητικές καιπαθητικές). Α υτέςοιασκήσεις εφόσον επιτρέπονται από τον

θεράποντα γιατρό συνήθω ς γίνονται από φυσικοθεραπευτές και νοσηλευτές. Έ τσι

προλαμβάνονται οιδυσκαμψίες, οικατακλίσεις καιτα θρομβοεμβολικά επεισόδια.

Ο ι παθητικές ασκήσεις γίνονται με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή και οι ε-

νεργητικές από τον ίδιο τον άρρωστο με σύσταση από το φυσικοθεραπευτή και νο-

σηλευτή/τρια.

Α ρ χ έ ς γ ια σ ω σ τ ή με τ α φ ο ρ ά α σ θ ν ώ ν .

1. Διαλέξτε τον ιδανικό τρόπο μεταφοράς.

2. Α ποφασίστε ποιος θα είναι αυτός που θα δίνει το σύνθημα για τη μεταφορά του

αρρώστου.

3. Ενημερώστε τι ακριβώς πρόκειται να γίνει και πώς μπορεί να βοηθήσει

4. Μ ετακινήστε οποιοδήποτε αντικείμενο ή έπιπλο εμποδίζει την προσπάθειά σας.

5. Ν α ελέγχετεπόσο περίπου βάρος θα σηκώ σετε - ζητήστεβοήθεια αν είναιαναγκαίο.

6. Μ ε το σύνθημα όλοικινούνται τ α υ τ ό χ ρ ο ν α .

7. Β εβαιω θείτε ότιμετά τη μεταφορά ο ασθενής αισθάνε αι άνετα.

8. Τοποθετήστε πάλιτα αντικείμενα που μετακινήσατε στη θέση τους. (εικ. 24, 25,

26,27,28).

+

Εικ.26

Σ υ σ τ ά σ ε ις γ ια τ η σ ω σ τ ή μη χ α ν ικ ή τ ο υ σ ώ μα τ ο ς σ τ ο

ν ο σ η λ ε υ τ ικ ό π ρ ο σ ω π ικ ό .

Κ ατά την εφαρμογή τω ν νοσηλευτικών διαδικασιώ ν το

νοσηλευτικό προσωπικό πρέπει να χρησιμοποιεί ά-

ριστα τις τεχνικές που διδάχθηκε, ώ στε να προστα-

τεύει τον άρρωστο καιτον εαυτό του.

269

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:52

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 27 Ο


+

λ ΣΩ ΣΙΟ

~

., Μ Θ ΟΣ

Η σπονδυλική στήλη συχνά κατα-

πονείται στο νοσηλευτικό προσω πικό

και δημιουργούνται μακροχρόνια

φθορές (π.χ. κήλη μεσοσπονδύλιου δί-

σκου).

Στις φω τογραφίες που ακολουθούν

συστήνονται οι σω στές κινήσεις του

σώματος. (εικ. 29).

Ν α θυμάστε ότιη καλή φυσική κα-

τάσταση του σώματος είναι βασικός

παράγοντας για τη διατήρηση της υ-

γείας.

Εικ.29

Μ Θ Ο Σ ΣΩ ΣΤΟ

270

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

271


5. Π λ ύ σ ιμ ο κ α ι Ev ι :ρ ι β ή Ρ ά χ η ς κ α ι Γ λ ο υ τ ώ ν .

(Π ρ ό λ η ψ η Κ α τ α κ λ ί σ ε ω ν )


> - Δίσκος που περιέχει

• Λ εκάνη.

• Μ ια κανάτα με ζεστό νερό.

• Δυοτετράγω να ή δυο πετσέτες λουτρού.

• Α διάβροχο.

• Σαπούνι υγρό ή πράσινο με σαπου-

νοθήκη.

• Τρίφτης.

• Ελαιώ δη ουσία ή λοσιόν μαλακτική.

• Π αραβάν.


~ Ενημερώστε τον άρρωστο

~ Τοποθετήστε το παραβάν.

~ Κ λείστε τα παράθυρα αν χρειάζεται

~ Τοποθετήστε τον άρρωστο σε κατάλληλη θέση.

Α ν μπορεί πλάγια ή πρηνή . Α ν απαγορεύεται η

μετακίνηση του ο άρρωστος παραμένει σε ύmια

θέση και περνάμε ριπιδοειδώ ς πετσέτα με α-

διάβροχο, όπω ς στην αλλαγή ημισέντονου σε άρ-

ρω στο με ύmια θέση.

~ Χ αλαρώστε τα πάνω λευχήματα όπως έχετε δι-

δαχθεί στην πλάγια θέση.

~ Α νασηκώ στε την πυτζάμα για να πλύνετε ράχη

και γλουτούς.

~ Τοποθετήστε τετράγωνα ή πετσέτες για να μη βραχούν τα λευχήματα του αρ-

ρώστου. (εικ. 30 και 31)

~ Σαπουνίστε καλά με σταθερές κυκλικές κινήσεις, επιμένοντας στα σημεία πίε-

+

σης.

271

Εικ.30

Εικ.31

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 272


~ Ξεπλύνετε και στεγνώ στε με την άλλη πετσέτα.

~ Κ άντε εντριβή με λοσιόν ή κρέμα. Κ αλό είναιν' αποφεύγουμε τα σπρέι κυρίω ς

αυτά που έχουν αντιβιοτικό, γιατί διαταράσσουν τη φυσιολογική χλωρίδα του

δέρματος. (εικ. 32).

~ Κ Μ Υ ΤΕΡΗ Π ΡΟ Λ Η Ψ Η ΕΙΝ Α Ι

η

κα-

θαριότητα, η αποφυγή υγρασίας στο

Εικ. 32 δέρμα, η αλλαγή θέσης ειδικά σε κλι-

νήρεις αρρώστους, η τοποθέτηση ειδι-

κών επιθεμάτω ν στα σημεία πίεσης, το

καλό τέντω μα τω ν σεντονιώ ν (χω ρίςmυ-

χές) καιη χρήση στρωμάτων με αέρα ή

νερό. (εικ. 33).

Σκοπός όλω ν όσω ν προαναφέραμε είναιη τόνω ση της κυκλοφορίας του αίματος.

+

6. Κ α θ α ρ ιό τ η τ α Α ρ ρ ώ σ τ ο υ σ τ ο Κ ρ ε β ά τ ι.

ατομική υγιεινή περιλαμβάνει νοσηλευτικές ε έργειες που έχουν σαν σκοπό να α-

νακουφίσουν τον κλινήρη άρρωστο, να αισθανθεί ευεξία καινα διδαχθεί υγιεινές συ-

νήθειες που ίσω ς δεν τηρεί ή δε γνω ρίζει

Εικ.33 Κ ρ ε β β ά τ ι σ ε Μ .Ε . Θ . μ ε σ τ ρ ώ μ α α έ ρ α ρ υ θ μ ιζ ό μ ε ν ο

η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ά σ ε π ο ιο σ η μ ε ί ο θ α γ ί ν ε ι m α ss α ge σ τ ο ν ά ρ ρ ω σ τ ο .

272

Επίσης είναι μια ευκαιρία να

εκτιμήσουμε τις ιδιαίτερες ανά-

γκες του κάθε αρρώ στου καινα α-

ναπροσαρμόσουμε τη νοσηλευτι-

κή του φροντίδα.

Η πρω ινή φροντίδα του αρρώ -

στου μπορεί να περιλαμβάνει το

λουτρό καθαριότητας, τη φροντί-

α στοματικής κοιλότητας, προ-

σώ που, λαιμού, χεριώ ν, ποδιώ ν, το-

πική καθαριότητα, πλύσιμο ράχης

καιγλουτώ ν καιλούσιμο κεφαλής.

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 273


Ό λα αυτά εξατομικεϋονται με τις ανάγκες του κάθε αρρώ στου καιο σκοπός μας

είναι η κι ητοποίηση του αρρώ στου για αυτoφρoνrίδα.

α . Κ α θ α ρ ιό τ η τ α σ τ ο μα τ ικ ή ς κ ο ιλ ό τ η τ α ς .

Π εριλαμβάνει τους αρρώστους που συνεργάζονται καιαυτούς που δεν συνεργάζονται

+

Γ ι α α ρ ρ ώ σ τ ο υ ς π ο υ σ υ ν ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι .


> - Δίσκος με νεφροειδές (μιας χρήσης αν υπάρχει).

> - Χ αρτοσακούλα.

> - Ο δοντόβουρτσα.

> - Ο δοντόκρεμα και στοματικό διάλυμα.

> - Χ αρτοβάμβακο ή πετσέτα.

> - Π οτήρι με νερό.

> - Κ άψα με τολύπια βάμβακα καιτεμάχια χαρτοβάμβακα.

> - Γάντια μιας χρήσης.

> - Γλυκερίνη ή βαζελίνη.


~ Χ αιρετήστε τον άρρω στο με χαμόγελο.

~ Ενημερώστε τον για τη νοσηλεία και ζητήστε τη συνεργασία του, τοποθετήστε

τον σε πλάγια ή καθιστή θέση καιφέρετε το δίσκο στο κομοδίνο του αρρώστου.

~ Π λύνετε τα χέρια σας και φορέστ γάντια.

~ Τοποθετήστε χαρτοβάμβακο ή πετσέτα στο λαιμό του αρρώ στου.

~ Β άλτε το νεφροειδές κοντά του.

~ Δώ στε οδοντόβουρτσα με οδοντόκρεμα στον άρρωστο, να βουρτσίσει τα δόντια

του καισυγχρόνω ς διδάξτε τον τη σω στή τεχνική βουρτσίσματος, εφόσον δεν τη

γνωρίζει

~ Ο άρρω στος ξεπλένει το στόμα του με νερό και κατόπιν με στοματικό διάλυμα

(Hexalen, Betadine κτλ).

~ Στεγνώ στε τα χείλη και επαλείψτε τα με γλυκερίνη ή βαζελίνη, αν υπάρχει ξη-

ρότητα.

~ Ενημερώ στε την προϊσταμένη καιτο γιατρό αν παρατηρήσετε ή σας παραπο-

νεθεί ο άρρωστος για πρόβλημα στη στοματική κοιλότητα.

2 7 3

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 274


~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέση.

~ Τακτοποιήστε το υλικό και το κομοδίνο.

~ Π λύνετε τα χέρια σας.

Γ ι α α ρ ρ ώ σ τ ο υ ς π ο υ δ ε ν σ υ ν ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι .

Είναι απαραίτητη η περιποίηση ανά 2 ώ ρες σε βαριά αρρώ στους έω ς καιτρεις

φορές την ημέρα στους υπόλοιπους.

+


> - Ο ίδιος δίσκος όπω ς και στην α' περίmωση. Επιπλέον περιέχει γλω σσοπίεστρα

μιας χρήσης (σπάτουλα) και κάψα.


~ Α κολουθείστε την ίδια διαδικασία, μη χρησιμοποιείτε όμω ς οδοντόβουρτσα και

οδοντόκρεμα, αλλά γλωσσοπίεστρα με γάζα εμβαmισμένη σε αντισηπτικό διά-

λυμα στόματος.

~ Α φαιρέστε τις μασέλες, αν έχει και καθαρίστε με τη σειρά χείλη, ούλα, δόντια,

υπερώ α καιγλώ σσα.

~ Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με δροσερό νερό ή αντισηmικό διάλυμα μέ-

χρινα καθαρίσει καλά η στοματική κοιλότητα, αλλάζοντας κάθε φορά τη γάζα.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Ή !

Σε αρρώστους αφυδατω μένους, με συνεχείς εμετούς, διαβητικούς, καρκινοπαθείς,

αρρώ στους που λαμβάνουν αντιβιοτικά κτλ.

Φ ρ ο ν τ ί δ α ο δ ο ν τ ο σ τ ο ιχ ία ς .

~ Π λύνετε την οδο τοστοιχία με γάντια , κάτω από τη βρύση με ζεστό νερό, χρη-

σιμοποιώ ντας οδοντόβουρτσα καιοδοντόκρεμα ή ειδικές ταμπλέτες, εφόσον έ-

χει ο άρρω στος.

~ Τοποθετήστε την οδοντοστοιχία σε δοχείο με καθαρό νερό ή σε ειδικό κουτίγια

οδοντοστοιχίες. Το δοχείο πρέπει να έχει καπάκι και ετικέτα με το ονοματε-

πώνυμό του.

~ Επανατοποθετήστε το στο κομοδίνο.

274

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 275


β .

Λ ο ύ σ ιμο κ ε φ α λ ή ς σ ε κ λ ιν ή ρ η ά ρ ρ ω σ τ ο .

(2 άτομα)


> - Λ ουτήρας μεταφερόμενος με κάδο για το νερό (εφόσον υπάρχει στο τμήμα).

> - Τροχήλατο που περιλαμβάνει

• 2 πετσέτες.

• Α διάβροχο με τετράγω νο κυκλικά τυλιγμένο και από τις δύο πλευρές.

• Σαμπουάν.

• Κ ουβάς ή μεγάλη λεκάνη.

• Θ ερμόμετρο νερού,

• Χ τένα ή βούρ σα μαλλιώ ν.

•Νεφροειδές, τολύπια βαμβάκια, βαζελίνη.

• Τρεις κανάτες με ζεστό και κρύο νερό (η μια χρησιμεύει για την ανάμειξη του

νερού).

• Σεσουάρ, αν υπάρχει

+



~ Τοποθετήστε παραβάν.

~ Π ροφυλάξτε τον από ρεύματα αέρα.

~ Φ έρτε το τροχήλατο με το υλικό δ λα στο κρε-

βάτι

~ Α φαιρέστε το κάλυμμα καιμια κουβέρτα .

~ Χ αλαρώ στε το νυχτικά ή πυτζάμα ή αφαιρέστε

το.

~ Κ ατεβάστε σε ευθεία θέση το ερεισίνωτο και

μεταφέρετε τον άρρω στο με το μαξιλάρι σε ε-

πικλινή θέση στην άκρη του κρεβατιού.

~ Τοποθετήστε πετσέτες πάνω στο μαξιλάρι και

στο θώ ρακα καιβάλετε κάτω από τον αυχένα το

αυτοσχέδιο αδιάβροχο, τοποθετήστε το κεφά-

λιτου αρρώ στου ύmια και ελαφρά πλάγια , ώ -

στε να μπαίνει στον κουβά ή στη λεκάνη το νε-

ρό που θα χρησιμοποιήσουμε. (εικ. 34)

2 7 5

Εικ.34

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 27 6


+

~ Β άλετε βαμβάκι με βαζελίνη στα αυτιά του αρρώ στου.

~ Α ναμείξτε στην άδεια κανάτα ζεστό καικρύο νερό σε θερμοκρασία ανεκτή στον

άρρω στο (όχιπάνω από 4 00 - 4 30 C).

~ Π λύνετε τα μαλλιά του αρρώ στου με σαμπουάν προστατεύοντας με το χέρι σας

το πρόσωπό του.

~ Δώ στε προσοχή στις περιοχές πίσω από τα αυτιά και στο κάτω μέρος του κε-

φαλιού.

~ Ξεπλύνετε και επαναλάβετε τη διαδικασία 1-2 φορές. Κ ατόπιν στραγγίξτε τα

μαλλιά, ανασηκώστε το κεφάλι στην πετσέτα του μαξιλαριού.

~ Α φαιρέστε το τολύπιο από τα αυτιά, βάλτε τα στο νεφροειδές.

~ Στεγνώ στε τα μαλλιά, πρώ τα με την πετσέτα του μαξιλαριού καιμετά τυλίξτε τ

με τη στεγνή πετσέτα του θώ ρακα γύρω από το κεφάλι

~ Στεγνώ στε με το σεσουάρ και χτενίστε τον.

~ Φ ορέστε την πυ ζάμα ή νυχτικά στον άρρω στο.

~ Τοποθετήστε τον σε αναπαυτική θέση.

~ Α πομακρύνετε το υλικό που χρησιμοποιήσατε και τακτοποιήστε το καθώ ς επί-

σης καιτο παραβάν.

Ά ρρω στοι με ψείρες, πριν το λούσιμο ακολουθούν αντιφθειρική αγω γή με σκόνη

ή λοσιόν καιτο σαμπουάν είναι αντιφθειρικό.

Κ αλό είναι ο βρεγμένος ιματισμό ς να στέλνεται όσο το δυνατό πιο γρήγορα στα

πλυντήρια.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η : Ό ταν φτιάχνετε τον αυτοσχέδιο ουτήρα τυλίξτε κατά μήκος το

αδιάβροχο και κατά πλάτος το τετράγωνο, ώστε να μην φθάνει μέχρι τον κά-

δο.

~ Τοποθετήστε το κεφάλι του αρρώ στου όλο μέσα στο αδιάβροχο, έτσιώστε το έ-

να ρολό να υποστηρίζει τον αυχένα.

Ο ιαυτοσχέδιοι λουτήρες, αντικαθίστανται με ειδικούς τροχήλατους λουτήρες με

κάδο, για την τοποθέτηση τω ν οποίω ν αφαιρείται το επάνω πλαίσιο του κρεβατιού

με τράβηγμα του κρεβατιού πιο κάτω , ώ στε να προσαρμόζεται το κεφάλι του αρ-

ρώστου .

• Σε ορισμένα Ν οσοκομεία υπάρχουν κουρείς καικομμώ τριες που ασχολούνται α-

ποκλειστικά με το λούσιμο καιξύρισμα του αρρώστου.

27 6

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 277


• Ά ρρω στοι που πέφτουν τα μαλλιά τους, ιδιαίτερα αυτοί που υποβάλλονται σε α-

κτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία, θέλουν συχνή αλλαγή μαξιλαροθήκης καιχτέ-

νες με αραιά καιφαρδιά δόντια, όχι ψιλές χτένες.

Επίσης άρρωστοι με πολύ λιπαρά μαλλιά θέλουν πολύ συχνή φροντίδα, τουλάχι-

στον 3 φορές την εβδομάδα και μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ειδικά σαμπουάν

για τη λιπαρότητα.

Σ ' αυτ ς τις περιmώ σεις τη λύση δίνουν, επίσης, τα ξηρά σαμπουάν τα οποία α-

παιτούν λιγότερο ή καθόλου νερό και απομακρύνουν τη λιπαρότητα καιτη ρυπαρό-

τητα. Α υτά χρησιμοποιούνται μετά από σύσταση του γ ατρού.

γ . Φ ρ ο ν τ ίδ α π ρ ο σ ώ π ο υ - λ α ιμο ύ σ ε κ λ ιν ή ρ η ά ρ ρ ω σ τ ο .

+


> - Δίσκο με:

• Λ εκάνη καικανάτα με χλιαρό ή κρύο νερό.

• 2 πετσέτες προσώ που.

• Μ πατονέτε για τ' αυτιά (ωτίπς).

• Ν εφροειδές μιας χρήσης.

• Υ γρό σαπούνι (προτιμότερο).

• Α τομικό τρίφτη προσώπου ή γάζες.

(εικ.35).

Εικ. 35


~ Ενημερώστε τον άρρωστο καιφέρετε τα υλικά κοντά στο κρεβάτι Η θέση μπο-

ρεί να είναι ύmια, ημικαθιστή ή καθιστή.

~ Χ αλαρώ στε το πάνω μέρος της πυτζάμας καιτοποθετήστε τη μία πετσέτα πά-

νω στο μαξιλάρι δηλαδή κάτω από τους ώ μους καιτον αυχένα καιτην άλλη στο

θώ ρακα. Α ν μπορεί ο άρρω στος να πλυθεί μόνος του βοηθήστε τον.

~ Α ν δεν μπορεί γεμίστε τη λεκάνη με νερό βρέξτε καιστραγγίξετε τον τρίφτη αρ-

χίζοντας το καθάρισμα από το εσωτερικό τω ν ματιώ ν προς τον έξω κανθό, χω -

ρίς επιστροφή, αλλάζοντας την πλευρά του τρίφτη για το άλλο μάτι

~ Συνεχίστε στο υπόλοιπο πρόσωπο, μέτω πο, μάγουλα, πηγούνι αυτιά, αυχένα,

λαιμό.

~ Α λλάζετε νερό όταν χρειάζεται

277

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 27 8


~ Σκουπίζετε με την πετσέτα που έχει στο θώ ρακα με ήπιες κινήσεις.

~ Κ αθαρίστε τα αυτιά με τις μπατονέτες προσεκτικά καιρίξτε τες στο νεφροειδές.

~ Κ ουμπώ στε το νυχτικά ή πυτζάμα και αφήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέ-

ση. Α κολουθεί ή προηγείται η φροντίδα στόματος όπω ς αναφέρεται πιο πάνω .

δ . Τ ο π ικ ή κ α θ α ρ ιό τ η τ α γ ε ν ν η τ ικ ώ ν ο ρ γ ά ν ω ν

+


> - Δίσκο με:

• 1 λεκάνη .

• Κ ανάτα με ζεστό νερό 38 ο - 40 ο C.

• Α τομικό τρίφτη μιας χρήσης.

• Τετράγω νο με αδιάβροχο ή ενσωματω μένο αδιάβροχο μιας χρήσης.

• Μ εγάλο τετράγω νο καικουβέρτα νοσηλείας για κάλυψη τω ν γεννητικών οργάνω ν.

• Υ γρό σαπούνι

• Χ αρτοσακούλα ή νεφροειδές μιας χρήσης (για τα άχρηστα).

• Γάντια.

• Σκωραμίδα με χαρτοβάμβακο.



~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη νοσηλεία , φέρτε κοντά στο κρεβάτι τα υλικά

και βάλτε παραβάν.

~ Α φαιρέστε το εσώρουχο καιτη πυτζάμα του αρρώ στου.

~ Τοποθετήστε τα κλινοσκεπάσματα ριπιδοειδώ ς προς το κάτω μέρος του κρε-

βατιού και αντικαταστήστε το με κουβέρτα νοσηλείας.

~ Β άλετε κάτω από τη λεκάνη το τετράγω νο καιτο αδιάβροχο.

~ Κ αλύψτε με το μεγάλο τετράγω νο τη γεννητική περιοχή καιτα πόδια.

~ Τοποθετήστε τη σκω ραμίδα και πείτε στον άρρω στο να λυγίσει τα πόδια του.

~ Α νεβάστε ριπιδοειδώ ς την κουβέρτα νοσηλείας προς την κοιλιακή χώ ρα καλύ-

mοντας το σώμα του αρρώ στου.

~ Φ ορέστε τα γάντια μιας χρήσης.

~ Α ρχίστε το σαπούνισμα του αρρώστου αφού ελέγξετε τη θερμοκρασία του ερού.

Η σειρά είναι εφήβαιο, έσω επιφάνεια μηρών, έξω γεννητικά όργανα, περίνεο.

2 7 8

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 27 9


+

Στον άνδρα η σειρά είναι εφήβαιο, μηροβουβωνικές mυχές, έσω επιφάνεια μη-

ρών, έλξη της πόσθης, καθαρισμός βαλάνου κα πέους, περίνεο, όρχεις, πρω κτός.

Ο ι κινήσεις που κάνετε με τον τρίφτη είναι με φορά από πάνω προς τα κάτω .

Π οτέ αντίθετα.

~ Ξεπλύνετε με άφθονο νερό, αφού ελέγξτε τη θερμοκρασία στην εσωτερική πλευ-

ρά του μηρού, ρω τώ ντας τον άρρω στο αν το ανέχεται

Για να μη βραχεί ο άρρωστος βάλτε τον τρίφτη σταθερά στη μηροβουβωνική mυ-

χή και κατόπιν ρίξτε νερό απευθείας στα γεννητικά όργανα.

~ Στεγνώ στε την ηβική χώ ρα του αρρώ στου με το τετράγω νο, αφαιρέστε τη σκω -

ραμίδα υποβαστάζοντας με την παλάμη τη μέση του αρρώ στου και ζητήστε αν

χρειαστεί τη βοήθειά του.

~ Στεγνώ στε τους γλουτούς καιαφαιρέστε το τετράγω νο καιτο αδιάβροχο.

~ Ευθειάστε τα γόνατα του αρρώστου, κατεβάστε την κουβέρτα νοσηλείας, φορέ-

στε το εσώ ρουχο καιτη πυτζάμα και αφαιρώντας την κουβέρτα νοσηλείας ταυ-

τόχρονα ανεβάζετε τα κλινοσκεπάσματα από το κάτω μέρος του κρεβατιού για

να μην εκτεθεί ο άρρωστος.

~ Α φήστε τον σε αναπαυτική θέση, τακτοποιήστε τα αντικείμενα στο βοηθητικό

χώ ρο, φροντίστε για την απολύμανση της σκω ραμίδας. Α ν υπάρχ ι πλυντήριο

βάλτε την για πλύσιμο.

Συνήθω ς τη φροντίδα του άνδρα την πραγματοποιεί ο νοσοκόμος.

Α ν έχει ουροκαθετήρα ο άρρω στος κάνετε πιο συχνή φροντίδα (τουλάχιστον 3

φορές την ημέρα) και πιο επιμελημένη, στο σημείο εξόδου του καθετήρα.

ε. Λ ο υ τ ρ ό κ α θ α ρ ιό τ η τ α ς σ ε κ λ ιν ή ρ η ά ρ ρ ω σ τ ο .


> - Τροχήλατο με:

• 2 μεγάλες πετσέτες ή 1 πετσέτα και 1 κουβέρτα νοσηλείας να σκεπάζεται ο άρ-

ρω στος.

• 1 τετράγω νο αδιάβροχο (υπάρχουν μιας χρήσης).

• 1-2 πετσέτες προσώ που.

• Υ γρό σαπούνι

• Μ ία κανάτα με ζεστό νερό, μία με κρύο καιμία για ανάμιξη και ξέπλυμα.

• Μ ία λεκάνη για σαπούνισμα και μία για ποδόλουτρο.

279

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 53 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 28 Ο


• 2 τρίφτες (προσώπου και σώματος).

• Γάντια μιας χρήσης.

• Θ ερμόμετρο νερού.

• Κ άψα με τολύπια βάμβακος και ω τίπς (μπατονέτες αυτιού).

• Ψ αλίδι για τα νύχια.

• Ο ινόπνευμα.

• 1 νεφροειδές μιας χρήσης.

• Δίσκοι φροντίδας στόματος.

• Υ λικό για χορήγηση ουροδοχείου ή σκω ραμίδας.

• Υ λικό για τοπική καθαριότητα.

• Υ λικό για λούσιμο κεφαλής, χτένα, βούρτσα.

• Υ λικό ιματισμού - πυτζάμα ή νυχτικά

• Π αραβάν ή κουρτίνες.

+


~ Ενημερώστε τον άρρωστο.

~ Φ έρετε το τροχήλατο κοντά του καιτοποθετήστε στο κομοδίνο του αρρώ στου

τα αντικείμενα.

~ Π ροφυλάξτε τον από ρεύματα αέρος.

~ Β άλτε κουρτίνα ή παραβάν.

~ Ζητείστε όσο το δυνατόν γίνεται τη συνεργασία του.

~ Μ ετρήστε Ζω τικά σημεία (Α Π , σφύξεις, αναπνοές).

~ Α νμπορεί βάλτε τον σε ημικαθιστική θέση να περιποιηθεί πρόσω πο, λαιμό, αυ-

τιά, χέρια.

~ Α ν δεν μπορεί κατεβάστε το ερεισίνω το σε ύπτια θέση μ ' ένα μαξιλάρι

~ Φ ορέστε γάντια .

~ Α ντικαταστήστε τα κλινοσκεπάσματα με κουβέρτα νοσηλείας.

~ Κ άντε τοπική καθαριότητα (όπως έχει αναφερθε ).

~ Β γάλτε γάντια - Π λύνετε τα χέρια σας επιμελώ ς.

~ Φ ορέστε άλλα γάντια .

~ Α φαιρέστε την πυζάμα του αρρώ στου ή το νυχτικά με προσοχή να μην εκθέσε-

τε τον άρρωστο.

~ Α ναμίξτε στην άδεια κανάτα ζεστό και κρύο νερό, ελέγξτε με θερμόμετρο νε-

ρού και ρω τήστε τον άρρωστο αν είναι ανεκτό.

2 8 0

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 28 1


~ Τοποθετήστε πετσέτα προσώπου στον τράχηλο.

~ Π λένετε με τη σειρά πρόσωπο, τράχηλο, αυτιά όπω ς έχει προαναφερθεί

~ Π ετάξτε την πετσέτα στον κάδο άπλυ ω ν, αφού στεγνώ σετε τον άρρω στο.

~ Τοποθετήστε το μπουρνούζι κάτω από τον ώ μο καιγύρω από τη μασχάλη για το

λουτρό καθαριότητας χεριώ ν. Α ρχίστε το σαπούνισμα του χεριού που βρίσκεταικο-

ντά σας, ξεπλύνετε, σκουπίστε, επιμένοντας στη μασχάλη καιστιςmυχές. Το ίδιο

κάνετε καιστο άλλο χέρι (εικ. 36).

~ Φ ροντίστε τα νύχια (βλέ-

πε επόμενο κεφάλαιο).

~ Β άλτε το μπουρνούζι

στην πρόσθια επιφάνεια

του θώρακα καικοιλιάς,

αφού πρώ τα κατεβάσου-

με την κουβέρτα νοση-

λείας μέχριτην ηβική χώ-

ρα. (εικ. 37).

~ Α νανεώνετε το νερό ό-

ποτε χρειάζεται καισαπουνίστε με τον

τρίφτη το δέρμα. Τοποθετήστε το χέ-

ρι σας κάτω από το μπουρνούζι ώστε

να μην εκτεθεί ο άρρωστος, επιμένο-

ντας ιδιαίτερα κάτω από τους μαστούς

στις γυναίκες και στην περιοχή του

ομφαλού.

~ Ξεπλένετε καισκουπίζετε ταμπονάρο-

ντας.

~ Α ν χρειαστεί καθαρίστε τον ομφαλό με

τολύπιο και οινόπνευμα. Εικ. 37

~ Α ν μετακινείται εύκολα ο άρρωστος βάλτε τον πλάγια και συνεχίστε τη φροντί-

δα ράχης. Το μπουρνούζι το τοποθετούμε κατά μήκος της ράχης και τον σκε-

πάζουμε μετά το σαπούνισμα.

~ Ξεπλένετε και στεγνώ νετε καλά.

~ Φ έρετε πάλι σεύmια θέση για τη φροντίδα τω ν ποδιώ ν. Α ν ο άρρω στος δε μετα-

κινείται η φροντίδα τω ν ποδ ώ ν ακολουθεί μετά τη φροντίδα θώρακα καικοιλίας.

+

ικ. 36

281

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:53

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

282


~ Α ναδιπλώ στε την κουβέρτα νοσηλείας λοξά από το ένα πόδι (αυτό που βρίσκε-

ται απέναντί σας). (εικ. 38 και 39).

+

~ Τοποθετήστε κάτω από το γλουτό, κατά μήκος του ποδιού το μπουρνούζι της

ράχης (αν έχει γίνει φροντίδα ποδιώ ν αλλάξτε το μπουρνούζι).

~ Σαπουνίστε, ξεπλένετε καιστεγνώ στε από το μηρό προς το άκρο πόδι

~ Π εριποιηθείτε ιδιαίτερα το κάτω πόδι καιμεσοδακτύλια διαστήματα καθώ ς και

τα νύχια όπω ς θα αναφέρουμε παρακάτω . Π ροσέξτε ιδιαίτερα το διαβητικό πό-

δι να αποφύγετε τραυματισμούς.

~ Α ν τα πόδια είναι πολύ λερω μένα κάνουμε ποδόλουτρο.

~ Συνεχίστε με φροντίδα ράχης καιαλλάξτε μπουρνούζι όπως προαναφέραμε και

νερό, αν ο άρρωστος δεν γυρίζει πλάγια.

~ Φ ορέστε του καθαρό νυχτικά ή πυτζάμα, αφού απομακρύνετε μπουρνούζια και

ακάθαρτο ιματισμό.

~ Στρώ στε το κρεβάτι καιτοποθετήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέση. Χ τενί-

στε τον και δώ στε του το πρω ινό.

~ Μ ετά το πρω ινό, βοηθήστε τον αν μπορεί να κάνει περιποίηση στοματικής κοι-

λότητας.

~ Φ ροντίστε το περιβάλλον του αρρώστου.

~ Α ερίστε το θάλαμο, βάλτε το κουδούνι μπροστά του, απομακρύνετε το τροχή-

λατο στους βοηθητικούς χώ ρους για τακτοποίηση.

~ Α ναφέρετε γραmώ ς παρατηρήσεις για τον άρρω στο στο φύλλο νοσηλείας και

τσεκάρετε τη νοσηλεία.

2 8 2

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

283


Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η : Τον ψυχικά άρρωστο οφείλουμε να τον κινητοποιούμε να αυτοεξυ-

πηρετείται

+

Π ε ρ ιπ ο ί η σ η ν υ χ ιώ ν .

Μ ετο υλικό που προαναφέραμε τα νύχια τα κόβουμε με ειδικό ψαλιδάκι μέσα στο

νεφροειδές, σε ευθεία γραμμή, χω ρίς στρογγύλεμα για να αποφύγουμε την εισχώ ρηση

του νυχιού στο δέρμα καιτην ανάmυξη φλεγμονής.

Α νυπάρχει έτοιος κίνδυνος βάζουμε ένα πολύ μικρό κυλινδρικό τολύπιο βάμβακος

στη γω νία κάτω από το νύχι

Τα άτομα με κυκλοφορικά προβλήματα θέλουν ιδιαίτερη περιποίηση, όπως οιδια-

βητικοί Ο παραμικρός τραυματισμός μπορεί να επιδεινώ σει τη γενικότερη κατά-

σταση του αρρώστου και να δημιουργήσει λοίμω ξη.

Ιδιαίτερη προσέγγιση χρειάζεται και τα άτομα που αρνούνται να τους κόψουμε

τα νύχια. Σκοπός μας είναι να τους πείσουμε, να συνεργαστούν, γιατί υπάρχει κίν-

δυνος τραυματισμού.

σ τ ) Χ ο ρ ή γ η σ η σ κ ω ρ α μίδ α ς κ α ι ο υ ρ ο δ ο χ ε ίο υ σ ε κ λ ιν ή ρ η ά ρ ρ ω σ τ ο .

λ ικ ά π ο υ α π α ιτ ο ύ ν τ α ι:

> - Δοχείο (σκωραμίδα ή ουροδοχείο) με κάλυμμα.

> - Χ αρτί υγείας.

> - Υ λικό τοπικής καθαριότητας, αν χρειαστεί

> - Γάντια.

> - Π αραβάν.



~ Φ έρετε το δοχείο στη καρέκλα .

~ Ζητήστε τη συνεργασία του αρρώ στου.

~ Α ναδιπλώ στε τα κλινοσκεπάσματα από την πλευρά που θα δώ σετε το δοχείο.

~ Α φαιρέστε το κάλυμμα του δοχείου καιτοποθετήστε το κοντά στο κάτω μέρος

του κρεβατιού.

~ Ζητήστε του να λυγίσειτα γόνατά του και να ανασηκώσει τα ισχία του στηριζό-

μενος στα πέλματα καιω μοπλάτες του. Α ν δεν μπορεί τον βοηθάμε στηρίζοντας

283

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 284


+

τον αγκώνα μας στο κρεβάτι καιυποβαστάζουμε τ μέση του αρρώστου μετην πα-

λάμη μας. Τοποθετούμε καλά το δοχείο κάτω από τους γλουτούς με το άλλο μας

χέριεκτός αν πρόκειται για ουροδοχείο στον άνδρα ασθενή οπότε δεν χρειάζεται

~ Κ ατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα και τοποθετήστε το κουδούνι και το χαρτί υ-

γείας κοντά στον άρρωστο. Α ν δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί τον βοηθάμε.

~ Α πομακρύνετε το δοχείο με το κάλυμμα. Α ν χρε αστεί κάντε τοπική καθαριό-

τητα καιπλύσιμο χεριώ ν.

~ Τακτοποιείστε τον άρρω στο και αερίστε το θάλαμο.

~ Φ έρετε το ουροδοχείο ή σκω ραμίδα στον βοηθητικό

χώ ρο και τακτοποιήστε τα στο πλυντήριο αφού πε-

τάξετε το κάλυμμα στον κάδο αχρήστων. (εικ. 40).

~ Α ν έχει μέτρηση ούρω ν, τα με ράμε σε ειδικό ογκο-

μετρικό δοχείο και καταγράφουμε το ποσό, τ σύ-

σταση, το χρώμα (το ίδιο καιστις κενώ σεις) εφόσον ζη-

τηθεί Ειδικά τις μέλαινες κενώ σεις, τις βλέπει και ο

γιατρός.

~ Α φαιρέστε γάντια - πλύνετε τα χέρια σας.

Εικ. 40 Π λ υ ν τ ή ρ ι ο

σ κ ω ρ α μ ί δ ω ν κ α ι ο υ ρ ο δ ο χ ε ί ω ν .

Π ροσέξτε τον άρρωστο με λοφώδες νό ημα! Έ χει α-

τομική σκω ραμίδα και ουροδοχείο με δικό του όνομα.

7. Ε φ α ρ μο γ ή Σ ω λ ή ν α Α ε ρ ίω ν .

Η εφαρμογή σωλήνα αερίω ν ενδείκνυται για την κινητοποίηση του εντέρου καιτην

έξοδο αερίω ν που δεν μπορούν να αποβληθούν φυσιολογικά και προκαλούν μετεω -

ρισμό της κοιλιάς.

Ο σωλήνας αερίω ν είναι κατασκευασμένος από συνθετική ύλη, έχει ελαστικότη-

τα που δεν επιτρέπει την αλλαγή του σχήματός του καιτοποθετείται στο ορθό, σε μή-

κος 5-1 Ο Cffi. Δεν πρέπει να παραμένει παραπάνω από 20 λεmά στο ορθό, λόγω πρό-

κλησης χαλάρω σης τω ν σφιγκτήρω ν του πρω κτού. Η διαδικασία μπορεί να επανα-

ληφθεί μετά από 2-3 ώ ρες.

2 8 4

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11: 55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

285



> - Δίσκος νοσηλείας.

> - Δύοσω λήνες αερίω ν μιας χρήσης, σε

μέγεθος ανάλογο με την ηλικία και

τη σωματική διάπλαση του ατόμου.

> - Ν εφροειδέ μιας χρήσης.

> - Γάντια μιας χρήσης (τύπου Latex).

> - Χ αρτοβάμβακο και τετράγωνο με

αδιάβροχο ή μιας χρήσης.

> - Β αζελίνη.

> - Ο υροδοχείο ή άλλο ειδικό δοχείο, με ευρύ στόμιο, για το ελεύθερο άκρο του σω -

λήνα αερίω ν.


Εικ.41

Υ λ ι κ ά γ ι α ε φ α ρ μ ο γ ή σ ω λ ή ν α α ε ρ ί ω ν .

+


~ Ελέγξτε την ιατρική οδηγία.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για το είδος καιτο σκοπό της νοσηλείας. Τοποθετή-

στε το παραβάν, απομακρύνετε διακριτικά τους επισκέmες και έχετε όλα τα α-

παραίτητα υλικά στο δίσκο νοσηλείας, δίπλα στο κρεβάτι του αρρώστου.

~ Φ ορέστε γάντια μιας χρήσης.

~ Χ αλαρώστε τα κλινοσκεπάσματα απ τη μια πλευρά το κρεβατιού, χωρίς να

εκθέσετε τον άρρωστο και βοηθήστε τον να απομακρύνει την πυτζάμα καιτο ε-

σώρουχό του.

~ Τοποθετήστε πάνω στο κρεβάτι καικάτω από τους γλουτούς του αρρώ στου, το

τετράγω νο με το αδιάβροχο και ητήστε από τον άρρωστο να γυρίσει σε δεξιά

πλάγια θέση, με τα γόνατα λυγισμένα προς το στήθος (εμβρυϊκή στάση). Α ν δεν

επιτρέπεται η πλάγια θέση, ο άρρωστος παραμένει σε ύmια θέση.

~ Τοποθετήστε το ουροδοχείο σε απόσταση 15 cm από τους γλουτούς του αρρώ -

στου, για συλλογή πιθανής αποβολής υγρώ ν από το ορθό.

~ Α νοίξτε τη συσκευασία του σωλήνα αερίω ν και φυλάξτε την.

~ Επαλείψτε το άκρο του σωλήνα αερίω ν με βαζελίνη, προσεκτικά, χω ρίς να φρά-

ξετε τις οπές που υπάρχουν. Α νασηκώστε τον πάνω γλουτό του αρρώστου με τε-

μάχιο χαρτοβάμβακα, εισάγετε τον καθετήρα στο ορθό σε μήκος 8-1 Ο cm, ενώ

ενθαρρύνετε τον άρρωστο να είναιχαλαρός καινα αναπνέει ήρεμα. Τοποθετήστε

285

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 28 6


+

το ελεύθερο άκρο του σωλήνα στο ειδικό δοχείο, με το ευρύ στόμιο, στο οποίο

μπορείτε να βάλετε χλιαρό νερό και αντισηπτικό, για να λέγξετε τη λειτουρ-

γία του σωλήνα. Μ την έξοδο αερίω ν, θα σχηματιστούν φυσαλίδες. Σκεπάστε

με χαρτοβάμβακο το στόμιο του δοχείου καιτο τμήμα του σωλήνα που προε-

ξέχει και τακτοποιείστε τα σκεπάσματα, ώ στε ο άρρω στος να μείνει σκεπα-

σμένος.

~ Α φήστε το σωλήνα στη θέση αυτή για 10-20 λεmά και όχι περισσότερο. Κ αλό

είναι να μην απομακρυνθείτε από τον άρρω στο και μετά την παρέλευση του

χρόνου, αφαιρέστε το σωλήνα, με ήπιες κινήσεις, σκουπίζοντας τον πρω κτό με

χαρτοβάμβακο.

~ Ο σωλήνας πρέπει να τοποθετηθεί στη θήκη του καιμαζί με τα χρησιμοποιη-

θέντα άχρηστα υλικά στο νεφροειδές μιας χρήσης για απόρριψη.

~ Α φαιρέστε το τετράγω νο νοσηλείας και συγκεντρώ στε τα υλικά στο δίσκο νο-

σηλείας, ξεχω ρίζοντας τα άχρηστα.

~ Α ν χρειαστεί πλύνετε τον άρρωστο και αλλάξτε ιματισμό.

~ Α φαιρέστε τα γάντια μιας χρήσης, απομακρύνετε το παραβάν, αερίστε το δω -

μάτιο, αφού προηγουμένω ς τοποθετήστε τον άρρωστο σε αναπαυτική θέση, με

τα ρούχα το .

~ Α πομακρύνετε το υλικό από το χώ ρο, απορρίψτε τα άχρηστα καιαπολυμάνετε

ό,τι θα ξαναχρησιμοποιηθεί

~ Α ναφέρετε στην προϊσταμένη του τμήματος το τέλος τω ν εργασιώ ν σας καιτο

αποτέλεσμά τους. Π λύνετε τα χέρια σας.

8. Χ ο ρ ή γ η σ η Υ π ό θ ε τ ο υ σ ε Ά ρ ρ ω σ τ ο .

Το υπόθ το είναι μορφή φαρμάκου, ειδικά κατασκευασμένη για να χορηγείται από

το ορθό. Είναι στερεό, μικρού μεγέθους, σχήματος κυλινδρικού και έχειτην ιδιότη-

τα, λόγω της ουσίας κατασκευής του (γλυκερίνη, βούτυρο κακάο), να διαλύεται εύ-

κολα με την επίδραση της θερμοκρασίας του σώματος καινα απορροφάται από το

βλεννογόνο του εντέρου.

Ο ιπερισσότερες κατηγορίες φαρμάκω ν, βρίσκονται και σε μορφή υπόθετου (α-

2 8 6

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 287


ναλγητικά, σπασμολυτικά, αντιφλεγμονω δη, καθαρτικά) και χορηγούνται στον άρ-

ρωστο, όταν υπάρχει αδυναμία λήψης του φαρμάκου από άλλη οδό (από το στόμα,

ενδοφλέβια, ενδομυϊκά). Διατηρoύνrαι σε ψυχρό περιβάλλον, γιατί διαλύoνrαι εύ-

κολα.

Τα καθαρτικά που χορηγούνται με τη μορφή υπόθετου, βοηθούν στη δημιουργία

κένω σης, ω ς εξής:

α) «μαλακώ νουν» το περιεχόμενο του εντέρου καιδιευκολύνουν την αποβολή κο-

πράνω ν.

β) αυξάνουν τις περισταλτικές κινήσεις του εντέρου.

γ) προκαλούν διάταση του εντέρου και κένω ση.

Στους άνδρες, το υπόθετο χορηγείται από το νοσοκόμο. Α σθενείς που μπορούν να

εφαρμόσουν μόνοιτους το υπόθετο, αφήνoνrαι να το κάνουν, εφόσον γνω ρίζουν τη

διαδικασία.

+

Υ λ ικ ά π ο υ α π α ι τ ο ύ ν τ α ι: (εικ.42)


> - Το υπόθετο, σύμφωνα με την ια-

τρική οδηγία.

> - Β αζελίνη ή νερό.

> - Χ αρτοβάμβακο.


> - Τετράγω νο με αδιάβροχο ή μιας

χρήσης.


Εικ. 42 Υ λ ι κ ά γ ι α χ ο ρ ή γ η σ η υ π ό θ ε τ ο υ σ ε ά ρ ρ ω σ ο .


~ Εφόσον πρόκειται για χορήγηση φάρμακου, α πρέπει ν' ακολουθήσετε τις βα-

σικές αρχές ορήγησης, που αφορούν τον έλεγχο της ιατρικής οδηγίας, την ώ -

ρα, το όνομα του αρρώ στου, το δω μάτιο καιτο κρεβάτι του. Ρωτήστε το όνομα

του ασθενούς, ελέγξτε το διάγραμμά του και αν έχειταινία στο χέρι του, ελέγ-

ξτε την, επίσης.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο απομακρύνετε τους επισκέmες και έχετε δίπλα στο

κρεβάτι το δίσκο νοσηλείας, με τα υλικά που απαιτoύνrαι


2 8 7

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 28 8


+

~ Ζητήστε από τον άρρω στο ή βοηθήστε τον να γυρίσει σε πλάγια θέση, με τα γό-

νατα λυγισμένα προς το στήθος, αφού κατεβάσει την πυτζάμα καιτο εσώρουχο

προς τους μηρούς. Χ αλαρώ στε τα σκεπάσματα από τη μια πλευρά του κρεβα-

τιού, χω ρίς να εκθέσετε τον άρρω στο.

~ Τοποθετήστε το τετράγω νο νοσηλείας κάτω από τους γλουτούς, φορέστε τα γά-

ντια, ανοίξτε το περιτύλιγμα του υπόθετου, αφού διαβάστε για τελευταία φορά

την ονομασία του και επαλείψτε την άκρη του με βαζελίνη.

~ Α νασηκώ στε το γλουτό, κρατώ ντας χαρτοβάμβακο και εισάγετε το υπόθετο α-

πό την κορυφή του, στο ορθό έω ς τον έσω σφιγκτήρα (εισαγω γή του δείκτη σας

ω ς τη δεύτερη φάλαγγα περίπου).

~ Κ αθαρίστε τον άρρω στο και αφαιρέστε τα γάντια.

~ Επαναφέρετε τον άρρω στο σε ύmια θέση, τακτοποιείστε τα σεντόνια και εν-

θαρρύνετε να κρατήσει όσο χρόνο περισσότερο μπορεί το υπόθετ . Π ροσφέ-

ρετε το κουδούνι κλήσης, για να μπορέσει να σας καλέσει στην περίmωση, που

το υπόθετο χει δοθεί για να προκαλέσει κένω ση.

~ Α φαιρέστε το παραβάν, απομακρύνετε το άχρηστο υλικό, τακτοποιήστε τα υ-

πόλοιπα υλικά, πλύνετε τα χέρια σας και ενημερώστε την προϊσταμένη.

~ Στο διάστημα που περιμένετε για την κλήση, αν το υπόθετο είναικαθαρτικό, ε-

τοιμάζετε το υλικό για τη χορήγηση σκω ραμίδας, αν ο άρρωστος είναι κλινή-

ρης και δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί στην τουαλέτα. Το υπόθετο γλυκερίνης,

δίνεται συνήθως ω ς υποβοηθητικό κένω σης καιδε χρειάζεται λιπαντικό κατά τη

χορήγησή του, παρά μόνο νερό.

9. Υ π ο κ λ υ σ μό ς .

Υ ποκλυσμός είναι η τεχνική διαδικασία, κατά την οποία γίνεται εισαγω γή υγρού στο

ορθό ή σε υψηλότερα από το ορθό τμήματα του εντέρου.

Α νάλογ με την ποσότητα του υγρού που εισάγεται οιυποκλυσμοί διακρίνονται

σε μικρούς καιμεγάλους και ανάλογα με το είδος του υγρού καιτο σκοπό για τον ο-

ποίο γίνονται διακρίνονται σε καθαρτικούς, φαρμακευτικούς, υπερτονικούς καιδια-

γνωστικούς υποκλυσμούς.

2 8 8

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 28 9


Ο ικαθαρτικοί υποκλυσμοί γίνονται είτε με συσκευή μιας χρήσης (Fleet-enema),

είτε με συσκευή πολλαπλής χρήσης

α . Κ α θ α ρ τ ικ ό ς υ π ο κ λ υ σ μό ς με σ υ σ κ ε υ ή μια ς χ ρ ή σ η ς (Fleet-enema).

+



> - Τη συσκευασία του εμπορίου μιας

χρήσης (Fleet-enema), σε θερμο-

κρασία 37°C - 39° C.

> - Τετράγω νο νοσηλείας με αδιάβροχο

ή μιας χρήσης.


> - Β αζελίνη ή ξυλοκαινη, για λιπανrΙKό.


> - Ν εφροειδές μιας χρήσης (2). Εικ.43 Υ λ ικ ά γ ι α υ π ο κ λ ε ι σ μ ό μ ε σ υ σ κ ε υ ή μ ι α ς χ ρ ή σ η ς .


> - Επιπλέον, υλικό για χορήγηση σκωραμίδας, υλικό τοπικής καθαριότητας γεν-

νητικής περιοχής καιυλικό για πλύσιμο χεριώ ν.


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο και ζητήστε τη συνεργασία του.

~ Α πομακρύνετε επισκέmες, τοποθετήστε παραβάν και έχετε κοντά σας τα υλικά

που θα χρησιμοποιήσετε.

~ Κ ατεβάστε το ερεισίνω το, αφήστε ένα μαξιλάρι για τον άρρωστο, χαλαρώ στε τα

σκεπάσματα καιαναδιπλώ στε τα από τη μια πλευρά, χω ρίς να εκθέσετε τον άρ-

ρωστο.


~ Ζητήστε του ή βοηθήστε τον να γυρίσει σε αριστερή πλάγια θέση, με λυγισμέ-

να τα γόνατα προς το στήθος και κατεβάστε πυτζάμα και εσώρουχο.

~ Τοποθετήστε το τετράγω νο με το αδιάβροχο κάτω από τους γλουτούς καισε ε-

παφή με τον άρρωστο ένα νεφροειδές μιας χρήσης.

~ Π άρτε το Fleet-enema, αφαιρέστε το κάλυμμα από το ρύγχος και αν υπάρχει

στη βάση του ρύγχους ένα είδος βαλβίδας, αφαιρέστε το, γιατί διαφορετικά, δεν

2 8 9

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:55

ΤΜΑ Ϊ >%0' 2 9 Ο


+

θα προκληθεί έξοδος του υγρού. Τοποθετήστε βαζελίνη ή ξυλοκαινη στο ρύγ-

χος και πιέστε τα τοιχώ ματα της συσκευής, ώ στε να βγει αργά ο αέρας.

~ Κ ρατώντας ένα κομμάτι χαρτοβάμβακο, ανασηκώστε τον επάνω γλουτό και

εισάγετε το ρύγχος του fleet-enema στο ορθό, ενώ ενθαρρύνετε τον άρρω στο

να αναπνέει ήρεμα σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και να είναι χαλα-

ρός.

~ Π ιέστε τα τοιχώ ματα καιολοκληρώ στε την έγχυση του υγρού μέσα σε 5 λεmά .

Κ αλό είναι όλο το υγρό να εισαχθεί στο ορθό καιαυτό επιτυγχάνεται αν ο άρ-

ρωστος είναι χαλαρός. Διαφορετικά, κάποια ποσότητα θα εξέλθει γι αυτό και

πρέπει να υπάρχει το νεφρο ιδές κοντά στους γλουτούς του αρρώ στου. Σε έ-

ντονο πόνο, αντίσταση ή αιμορραγία, σταματήστε τη διαδικασία και ενημερώ-

στε την προϊσταμένη ή το γιατρό.

~ Μ όλις αδειάσει το περιεχόμενο, αφαιρέστε το ρύγχος αργά και σκουπίστε τον

άρρω στο με το χαρτοβάμβακο που έχετε στο χέρι σας.

~ Α πομακρύνετε τα άχρηστα υλικά καιτα γάντια στο άλλο νεφροειδές που έχετε

και ζητήστε από τον άρρω στο, να κρατήσει το διάλυμα όσο περισσότερο χρό-

νο μπορεί επαναφέροντάς τον στην ύπτια θέση, τοποθετώ ντας δίπλα του το

κουδούνι κλήσης, αν δεν σηκώ νεται για να σας ειδοποιήσει να του χορηγήσε-

τε σκω ραμίδα.

~ Εφόσον έχετε ήδη ετοιμάσει το υλικό για χορήγηση σκω ραμίδας και έχετε δε-

χτείκλήση, προχω ρείτε στη νέα διαδικασία, φορώ ντας γάντια καιολοκληρώνετε

με τοπική καθαριότητα και πλύσιμο χεριώ ν του αρρώστου.

~ Α ν ο άρρω στος δε μπορεί να γυρίσει στο πλάι ο υποκλυσμός γίνεται σε ύmια

θέση, τοποθετώ ντας τη σκωραμίδα από την αρχή της διαδικασίας.

~ Α ν ο άρρω στος σηκώνεται δε χρειάζεται να χορηγηθεί σκω ραμίδα, ούτε τοπι-

κή καθαριότητα. Μ πορεί να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα.

~ Μ ετά το τέλος της διαδικασίας, ελέγξτε τον ιματισμό και αν χρειάζεται αλ-

λάξτε σε τόνια, αερίστε το δω μάτιο καιαπομακρύνετε το υλικό σας. Π λύνετε τα

χέρια σας, αφού απορρίψτε τα άχρηστα υλικά.

~ Ενημερώστε την προϊσταμένη καισημειώ στε την κένω ση στο διάγραμμα του αρ-

ρώστου.

2 9 0

Ι sel. 241-310

6- 12- 1999 11: 55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 291


β .

Κ α θ α ρ τ ικ ό ς υ π ο κ λ υ σ μό ς με σ υ σ κ ε υ ή π ο λ λ α π λ ή ς χ ρ ή σ η ς (ιρ ιγ κ α τ έ ρ ).



> - Διάλυμα υποκλυσμού, που έχετε ήδη

ετοιμάσει (500 ml - 600 ml) και το-

ποθετήσει σε συλλέκτη μιας χρήσης

με ενσω ματω μένη στρόφιγγα.

> - Σω λήνες εντέρου (2), σε μέγεθος α-

νάλογο με τον άρρω στο.

> - Τετράγω νο νοσηλείας με αδιάβροχο

ή μιας χρήσης.




> - Ν εφροειδές μιας χρήσης (2).

> - Π αραβάν και στατό.

> - Υ λικό για χορήγηση σκω ραμίδας, τοπικής καθαριότητας πλυσίματος χεριώ ν.

+

Εικ. 44 Υ λ ι κ ά γ ι α υ π ο κ λ υ σ μ ό μ ε σ υ σ κ ε υ ή

π ο λ λ α π λ ή ς χ ρ ή σ η ς .

ω ς ε τ ο ιμά ζ ε τ α ι τ ο δ ιά λ υ μα .

Στο δω μάτιο αλλαγής ή προετοιμασίας υλικών νοσηλείας, έχετε ένα ογκομετρικό δο-

χείο, μέσα στο οποίο τοποθετείτε νερό σε θερμοκρασία σώματος (200 ml), χαμομή-

λιστην ίδια θερμοκρασία (300 ml) καιμικρή ποσότητα παραφινέλαιου.

Α δειάζετε το διάλυμα στη συσκευή πολλαπλής χρήσης, που ονομάζεται καταιο-

νιστήρας ή ιριγκατέρ. Η συσκευή αυτή, μπορεί να είναι ανοξείδω τη, εμαγιέ ή πλα-

στική και έχει στο πλάι της βάσης της σωλήνα με στρόφιγγα, με την οποία ρυθμίζε-

ται η δίοδος ή όχιτου υγρού.

Α φαιρείτε το κάλυμμα καιεφαρμόζετε το ελεύθερο του συλλέκτη στο σω λήνα της

συσκευής, ανοίγοντας τη στρόφιγγα, ώ στε όλο το διάλυμα να ρέει προς το συλλέκτη.

Το υλικό για τον υψηλό υποκλυσμό, είναι πλέον έτοιμο για χρήση. Κ λείστε το συλ-

λέκτη κα κατευθυνθείτε, με όλα τα υλικά, στο δω μάτιο του ασθενούς.


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί

291

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 292


+

~ Τοποθετήστε παραβάν, απομακρύνετε τους επισκέmες, χαλαρώ στε τα σκεπά-

σματα καιτοποθετήστε τον άρρω στο στη σωστή θέση: πλάγια, με τα γόνατα λυ-

γισμένα προς το στήθος στην αριστερή πλευρά, εκτός και αν δεν υπάρχει αυτή

η δυνατότητα, οπότε επιλέγεται η ύmια θέση, με τοποθέτηση σκω ραμίδας κά-

τω από τους γλουτούς του ασθενή, από την αρχή της διαδικασίας.

~ Κ ατεβάστε την πυτζάμα καιτο εσώρουχο του ασθενή, τοποθετήστε το τετράγω νο

με το αδιάβροχο κάτω από τους γλουτούς και ένα νεφροειδές σε επαφή με το

σώμα του, χω ρίς να τον εκθέσετε.

~ Φ ορέστε γάντια καισυνδέστε το ελεύθερο άκρο του συλλέκτη με τη στρόφιγγα,

με έναν από τους σωλήνες εντέρου που έχετε. Επαλείψτε την άκρη του σωλήνα

με βαζελίνη και αφαιρέστε τον αέρα, αφήνοντας να κυλήσει ελάχιστη ποσότη-

τα υγρού στο νεφροειδές. Κ λείστε τη στρόφιγγα.

~ Κ ρατώ ντας ένα τεμάχιο χαρτοβάμβακο, απομακρύνετε τους γλου ούς μεταξύ

τους και εισάγετε το σωλήνα εντέρου στο ορθό, σε μήκος 1Ο Cffi.

~ Ενθαρρύνετε τον άρρωστο να είναι ήρεμος και χαλαρός, ανοίξτε τη στρόφιγγα,

για να εισχω ρήσει μικρή ποσότητα από το διάλυμα και αν δεν παρατηρήστε α-

ντίδραση, ανυψώ στε το συλλέκτη με το διάλυμα 45-50

Cffi

από το κρεβάτι και

κρεμάστε τον από το στατό. Μ ε τη στρόφιγγα ρυθμίζετε την ποσότητα εισερ-

χόμενου υγρού και ολοκληρώ στε την έγχυση, αφήνοντας να μείνει μικρή ποσό-

τητα στο σωλήνα. Κ λείστε τη στρόφιγγα. Α ν στο σωλήνα δεν υπάρχει στρόφιγ-

γα, χρησιμοποιήστε λαβίδα.

~ Α φαιρέστε τον καθετήρα (σωλήνα) από το ορθό, σκουπίστε την περιοχή καισυ-

γκεντρώ στε τα υλικά που χ ησιμοποιήθηκαν, στο άλλο νεφροειδές, προς α-

πόρριψη.

~ Ζητήστε από τον άρρω στο να κρατήσει όσο χρόνο περισσότερο μπορεί το διά-

λυμα, αλλά επειδή, συνήθω ς, αυτό δεν συμβαίνει καιο άρρω στος αισθάνεται πίε-

ση και έντονη τάση για κένω ση, καλό είναι να υπάρχει έτοιμο δίπλα μας το υ-

λικό για χορήγηση σκωραμίδας.

~ Χ ορηγείστε σκω ραμίδα και μόλις τελειώ σει η κένω ση, σκουπίστε τον άρρωστο

καισε νέα σκωραμίδα κάνετε τοπική καθαριότητα της περιοχής, αλλάζοντας γά-

ντια μιας χρήσης.

~ Α φού ολοκληρώστε όλες τις διαδικασίες, αλλάξτε τον ιματισμό, αν χρειάζεται

ετοιμάστε τον άρρω στο καιτακτοποιείστε τον σε αναπαυτική θέση. Μ ετακινή-

στε το παραβάν, αερίστε το δω μάτιο και απομακρυνθείτε, αφαιρώ ντας τα γά-

2 9 2

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

293


ντια, ενώ απορρίmεται όλα τα υλικά μιας χρήσης, έξω , βέβαια, από το δω μάτιο.

~ Ενημερώστε την προϊσταμένη για την επιτυχία καιτο τ λος τω ν εργασιώ ν σας.

Π λύνετε τα χέρια σας.

10. Α π ο σ τ ε ίρ ω σ η .

α . Π ρ ο ε τ ο ιμα σ ί α υ λ ικ ώ ν γ ια α π ο σ τ ε ίρ ω σ η .

+

Η προετοιμασία υλικών για αποστείρωση, είναιαρμοδιότητα του νοσηλευτικού προ-

σωπικού τω ν τμημάτω ν και εργαστηρίω ν του νοσοκομείου, σε εκείνες τις περιmώ-

σεις τω ν νοσοκομείω ν, που δεν διαθέτουν τμήμα Κ εντρική; Α ποστείρωσης.

Τα νοσοκομεία που διαθέτουν τμήμα Κ ε-

ντρικήι Α ποστείρω σης, προμηθεύουν τα

τμήματά τους με αποστειρωμένο υλικό, που

ετοιμάζεται στο ειδικό αυτό τμήμα, και το

οποίο όταν χρησιμοποιείται επιστρέφεται

πρόχειρα συσκευασμένο καικαταμετρημέ-

νο. Στην αντίθετη περίmωση, το υλικό προς

αποστείρωση, ετοιμάζεται στα τμήματα και

αποστέλλεται στο τμήμα αποστείρωσης του Εικ. 45

Τ μ ή μ α Α π ο σ τ ε ί ρ ω σ η ς Χ ε ι ρ ο υ ρ γ ε ί ο υ .

Χ ειρουργείου. (εικ. 45)

Ο τρόπος συσκευασίας καιχρήσης αποστειρωμένω ν ειδώ ν του Ν οσηλευτικού τμή-

ματος, τα τελευταία χρόνια, έχει διαφοροποιηθεί αρκετά, αλλά υπάρχουν ακόμη

τμήματα που ακολουθούν τις παλιές μεθόδους, όχιτόσο για εργαλεία, όσο για γάζες

και τολύπια.

Σε ένα μεγάλο μεταλλικό κουτί τοαοθετούνταν γάζες καιτολύπια, το κουτίέκλεινε

«ερμητικά» καιστέλνoνrαν για αποστείρωση. Για να χρησιμοποιηθούν οιγάζες καιτα

τολύπια, έπρεπε να υπάρχει μια μεγάλη λαβίδα, η «αολυαάγρα», που επίσης αποστει-

ρωνόταν, αλλά στη συνέχεια έμενε σε ένα αποστειρωμένο μεταλλικό δοχείο, γεμάτο με

ανrισηmικό. Το κουτίάνοιγε τόσες φορές, όσες ήταν καιτα υλικά που είχε και άλλες

τόσες φορές η πολυπάγρα έβγαινε καιτοαοθετοόνταν πάλιστο μεταλλικό δοχείο.

293

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 294


Η διαδικασία αυτή δεν ήταν ασφαλής και έχει εγκαταλειφθεί στα περισσότερα

νοσηλευτικά τμήματα, όπου πλέον, χρησιμοποιούνται ατομικά set, που έχουν όλο το

απαραίτητο υλικό για έναν άρρω στο ή μια αλλαγή ή καισυμπληρω ματικά set, με με-

μονω μένα υλικά.

Στα ατομικά set τοποθετούνται μια

λαβίδα, ένα ψαλίδι 3-4 τολύπια, 4-5 γά-

ζες και στα μεμονω μένα set, γάζες, τολύ-

πια, εργαλεία, καικατ' αυτόν τον τρόπο

στέλνονται για αποστείρωση. Για την κα-

τασκευή τω ν set χρησιμοποιείται ειδικό

απορροφητικό χαρτί αποστείρωσης ή τε-

τράγω νο νοσηλείας ή έτοιμα σακουλάκια

αποστείρω σης, που κλείνουν με αυτο-

Εικ. 46 Σ ά κ κ ο ς α π o σ τ e ί ρ ω σ η ς μ ε α π o σ τ ε ιp ω μ iν α υ λ ι κ ά

κ α ι α π ο σ τ ε ι ρ ω μ έ ν α s e t α λ λ α γ ή ς .

κόλλητη ενσω ματω μένη ταινία. (εικ. 46)

Η προετοιμασία υλικού για αποστεί-

ρωση έχειδύο στάδια: στο πρώ το στάδιο γίνεται ο καθαρισμός τω ν αντικειμένω ν και

στο δεύτερο στάδιο ακολουθεί η συσκευασία τους σε set αποστείρωσης.

+

Π ρ ώ τ ο σ τ ά δ ιο .


> - Δοχεία για πλύσιμο (λεκανάκια).

> - Β ούρτσα τρίχινη απλή.

> - Β ούρτσα τρίχινη, μακριά, για πλύσιμο σω λήνω ν.

> -

Α πολυμαντική διάλυση (π.χ. cetavlon 1

% ).

> - Α ντισηmική διάλυση (π.χ. Betadine).

> - Διάλυμα οξυζενέ.

> - Γάζες, τολύπια γάζας.

> -

Γάντια μιας χρήσης.

> - Α πορροφητικό χαρτί ή τετράγω νο νοσηλείας.


~ Φ ορέστε γάντια μιας χρήσης καιτοποθετήστε τα μεταλλικά αντικείμενα σε μια

λεκάνη καιτα γυάλινα σε άλλη λεκάνη. Τα υλικά μιας χρήσης απορρίmονται

2 9 4

Ι sel. 241-310

6-12-1999 11:55 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 295


+

~ Π ροσθέστε κρύο νερό και ξεπλύνετε τα , για να φύγουν αίμα και άλλες ουσίες

(π.χ. εκκρίματα παροχ τεύσεω ν). Α δειάστε το νερό.

~ Π ροσθέστε ζεστό νερό και απολυμαντικό ή αντισηmικό. Για ελαστικά ή πλα-

στικά είδη, δε χρησιμοποιείται αντισηmικό που αφήνει χρώμα στα τοιχώ ματα.

Για κυλινδρικά είδη, χρησιμοποιείτε οξυζενέ. Α φήστε τα υλικά βυθισμένα για

30-60 λεmά. Β γάλτε τα γάντια και περιμένετε, στο χρόνο αυτό μπορείτε να ε-

τοιμάσετε τα υλικά που απαιτούνται για το δεύτερο στάδιο, ώ στε να κερδίσετε

χρόνο.

~ Φ ορέστε γάντια και με τη χρήση βούρτσας, καθαρίστε τις εγκοπές, τις εσοχές

και με τη χρήση της μακριάς βούρτσας, καθαρίστε κυλινδρικά είδη. Μ εταλλι-

κά είδη δεν πρέπει να τρίβονται σε σύρμα. Για να γυαλίσουν χρησιμοποιείστε

σόδα φαγητού.

~ Α δειάστε τη διάλυση και ξεπλύνετε τα υλικά, με άφθονο κρύο νερό υπό πίεση.

~ Α φήστε τα να στραγγίσουν σετετράγω νο απορροφητικό χαρτί ή τετράγω νο νο-

σηλείας. Σκουπίστε τα με γάζες. Τα κυλινδρικά είδη στεγνώ νονται με γάζες και

τη βοήθεια λαβίδας.

~ Για τη συντήρηση τω ν εργαλείω ν, υπάρχουν ειδικά spray. Α ντο τμήμα έχειδια-

θέσιμο τέτοιο είδος, περάστε τα εργαλεία μ' αυτό.

~ Ελέγξτε την αρτιότητα και την καταλληλότητα τω ν ε γαλείω ν, καταμετρήστε

τα καιπροχω ρήστε στο δεύτερο στάδιο. Εργαλεία που βρίσκονται ακατάλληλα,

είτε στέλνονται για επισκευή, ε τε αντικαθίστανται με νέες παραλαβές.

Δ ε ύ τ ε ρ ο σ τ ά δ ιο .


> - Χ αρτί αποστείρωσης.

> - Χ άρτινες ταινίες συγκόλλησης.

> - Ταινίες - Δείκτες αποστε ρωσης.

> - Ν εφροειδή - δίσκος.

Π αραμάνες.

> - Γάζες απλές.

> - Τολύπια βαμβακιού και γαζώ ν.

> - Τετράγω να διαφόρω ν μεγεθώ ν (ύφασμα).

> - Χ άρτινες σακούλες (μικρές-μεγάλες).

295

Ι sel. 241-310 6-12-1999 11:55

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 9 6


> - Σάκοι αποστείρωσης (για οξείδιο του αιθυλενίου).

> - Τα εργαλεία που έχουν καθαρ στεί στο πρώ το στάδιο.

+


1. Ετοιμασία δίσκου εργαλείω ν προς αποστείρωση.

~ Τοποθετήστε τετράγω νο νοσηλείας μέσα σε καθαρό δίσκο, καλ mοντας το δά-

πεδο της εσω τερικής του επιφάνειας καιστη συνέχεια ταξινομείστε πάνω σ' αυ-

τό τα εργαλεία, ανά είδος, και μερικές παραμάνες με ένα μικρό κομμάτι χαρ-

τιού αποστείρωσης μεταξύ τους.

~ Τοποθετήστε από πάνω τετράγω νο νοσηλείας ή σχιστό διπλω μένο καιβάλτε ει-

δικό δείκτη αποστείρωσης (steam ατμού).

~ Σε σταθερή επίπεδη επιφάνεια, ανοίξτε δύο τετράγω να, λοξά, σε σχήμα ρόμβου.

Τοποθετήστε το δίσκο στο κέντρο και τυλίξτε τον σε πακέτο, ω ς εξής: Α ναδι-

πλώ στε τη γω νία του πρώ του τετραγώ νου που είναιπρος το σώμα σας, πάνω στο

υλικό, ώ στε να καλύmεται όλη η επιφάνεια και κάνετε στην άκρη της μια μι-

κρή γω νία προς τα έξω . Α ναδιπλώ στε τη δεξιά γω νία, κάνοντας mυ ή στα πλά-

για καιδιπλώ στε την άκρη της προς τα έξω , όπως καιπροηγούμενα. Επαναλά-

βετε το ίδιο καιγια την αριστερή γω νία. Α ναδιπλώ στε την απέναντι γω νία, πά-

νω στο πακέτο, ανάμεσα στις δύο γω νίες που σχηματίζον αι πλάγια, αφήνοντας

ένα μικρό τμήμα της άκρης της να προεξέχει ελεύθερο, για να μπορέσει ν' α-

νοίξει το πακέτο, χω ρίς να μολυνθεί το περιεχόμενό του. Τυλίξτε κατά τον ίδιο

τρόπο το πακέτο στο δεύτερο τετράγω νο, ξεκινώ ντας από την αντίθετη από ε-

σάς πλευρά ή αντιστρέψετε το ήδη τυλιγμένο πακέτο κατά

1800 .

~ Τοποθετήστε δύ χάρτινες ταινίες για τη συγκράτηση τω ν τετραγώ νω ν και σε

μια γω νία τοποθετήστε ένα κομμάτι ταινίας αποστείρωσης, που αλλάζει χρώμα

δείχνοντας ότιτο πακέτο είναι αποστειρωμένο.

~ Σε οριζόντια ταινία, γράψτε το περιεχόμενο του πακέτου, την ημερομηνία α-

ποστολής, το τμήμα του Ν οσοκομείου καιτην υπογραφή σας ή το όνομά σας.

Η ίδια διαδικασία μπορεί να ακολουθηθεί χρησιμοποιώ ντας χαρτί αποστεί-

ρωσης, αντίγια τετράγω να. Η διαδικασία τυλίγματος του πακέτου φαίνεται στις

παρακάτω εικόνες (47, 48, 49, 50, 51, 52):

2. Ετοιμασία set αλλαγώ ν.

~ Τοποθετήστε σε καθαρό νεφροειδές, γάζες κα τολύπια καιαπό πάνω βάλτε έ-

να μικρό κομμάτι χαρτιού αποστείρωσης.

296

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 9 7


+

~ Τοποθετήστε ένα-ένα τα εργαλ ία (μια λαβίδα, ένα ψαλίδι) πάνω στο χαρτί με

την εξής σειρά: εργαλείο-μικρό κομμάτι χαρτιού αποστείρωσης-εργαλείο-δεί-

κτης αποστείρω σης.

~ Τυλίξτε το νεφροειδές σε πακέτο, όπω ς προηγουμένω ς, βάλτε χάρτινες αινίες

για τη συγκράτηση, ταινία αποστείρωσης καιγράψτε τα απαραίτητα στοιχεία.

~ Α ν υπάρχουν οιειδικοί σάκοι αποστείρωσης για αποστείρωση σε αέριο, τοπο-

θετήστε μέσα σε αυτούς 3-4 τολύπια, 4-5 γάζες, 1 λαβίδα, ένα ψαλίδι με τις λα-

297

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 9 8


βές προς τα κάτω , από την πλευρά που ανοίγει ο φάκελος για χρήση και κλεί-

στε το σάκο με την ειδική ενσωματω μένη αυτοκόλλητη ταινία. Στο σάκο υπάρ-

χει δείκτης αποστείρωσης και χώ ρος για αναγραφή τω ν απαραίτητω ν στοιχεί-

ω ν. Είναι η πιο απλή μέθοδος, που προτιμάται ιδιαίτερα, δεδομένου ότ υπάρ-

χουν διάφορα μεγέθη σάκω ν, κατάλληλα για κάθε χρήση, ακόμη καιγια ετοι-

μασία υλικών (εργαλείω ν και ιματισμού) σε ατομική συσκευασία (είδη σε ξε-

χω ριστούς σάκους και όλα μαζί σε μεγαλύτερο σάκο).

~ Φ ροντίστε να σταλούν τα υλικά έγκαιρα για αποστείρω ση, αφού ενημερώ σετε

το βιβλίο παράδοσης-παραλαβής.

~ Φ υλάξτε τα αποστειρω μένα, σε ειδικό χώ ρο αποθήκευσης και ελέγχετε καθη-

μερινά, μήπω ς έχει περάσει η ημερομηνία λήξης της αποστείρωσης (συνήθω ς

1 μήνας). Κ ριτήριο αποστείρωσης είναι να υπάρχει ο ίδιος τόνος χρώματος σε

όλες τις ραμμές τω ν ταινιώ ν ή σε κάθε σάκο.

β . Τ ρ ό π ο ς χ ρ ή σ η ς α π ο σ τ ε ιρ ω μέ ν ο υ υ λ ικ ο ύ .

+

Α π ο σ τ ε ρ ω μέ ν ο π α κ έ τ ο :

1. Τοποθετήστε το πακέτο σε σταθερή, ελεύθερη επιφάνεια, με το άνοιγμα προς το

μέρος σας. Ελέγξτε το δείκτη αποστείρωσης και αφαιρέστε τις ταινίες.

2. Ξεδιπλώ νετε τις γω νίες, χω ρίς να έρθει το χέρισας σε επαφή με το εσωτερικό ω ν

γω νιώ ν. Επαναλάβετε το ίδιο καιγια το δεύτερο τετράγω νο, χρησιμοποιώ ντας την

εσω τερική του επιφάνεια για αποστειρωμένο πεδίο

3. Η ίδια διαδικασία μπορεί να γίνει κρατώ ντας το πακέτο από κάτω , στην ανοι-

χτή σας παλάμη, είτε προσφέροντας υλικά σε προσωπικό που φορά γάντια α-

ποστειρω μένα, είτε αφήνοντας να πέσει το υλικό σε αποστειρωμένο πεδίο, χω -

ρίς να ακουμπήσετε το τετράγω νο της συσκευασίας του πακέτου με το π δίο.

1. Α νοίξτε το σάκο, από το σημείο με τα ανοιχτά χείλη, ώ στε να εμφανιστεί η λα-

βή τω ν εργαλείω ν που περιέχουν, χω ρίς να ακουμπήσετε το εσωτερικό του.

2. Π ροσφέρετε το υλικό σε προσω πικό που φορά αποστειρω μένα γάντια ή ρίξτε το

σε αποστειρωμένο πεδίο χω ρίς να το αγγίξετε ή πιάστε το με αποστειρωμένη λα-

βίδα, χω ρίς να ακουμπήσετε στην εσω ερική επιφάνεια της συσκευασίας.

2 9 8

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 2 9 9


Α π ο σ τ ε ρ ω μέ ν ο δ ο χ ε ίο ή δ ί σ κ ο ς : (εικ. 53)

1.Α ν πρόκειται για δίσκο σε πακέτο, α-

νοίξτε το πακέτο, όπω ς έχει αναφερ-

θεί προηγουμένω ς και με αποστει-

ρω μένη λαβίδα (πολυπάγρα) πάρτε

το υλικό που σας χρειάζεται ή φορέ-

στε αποστειρωμένα γάντια καιχειρι-

στείτε το υλικό.

2. Α ν πρόκειται για δοχείο με γάζες, α-

Εικ. 53 Α ν ο ιχ τ ό α π ο σ τ ε ι ρ ω μ έ ν ο se t α λ λ α γ ή ς .

νοίξτε με προσοχή, με την εσωτερι-

κή επιφάνεια προς τα πάνω και με την πολυπάγρα πάρτε ό,τι υλικό χρειάζεστε

καικλείστε το δοχείο. Επαναλάβετε όσες φορές χρειαστεί

+

Χ ε ιρ ι σ μό ς π ο λ υ π ά γ ρ α ς .

1. Η πολυπάγρα, καθώ ς και το δοχείο υποδοχής της, πρέπει να αποστειρώνονται

καθημερινά.

2. Στο δοχείο δεν πρέπει να τοποθετείται αντισηmικό διάλυμα.

3. Κ ατά τη χρήση της πολυπάγρας, τα σκέλη πρέπει να παραμένουν κλειστά και

προς τα κάτω (ποτέ πλάγια ή αιω ρούμενη ή με ανοιχτά τα σκέλη). Τα σκέλη πρέ-

πει να ανοίγουν κατά τη λήψη υλικού από αποστειρωμένο δοχείο ή δίσκο.

4. Η πολυπάγρα κρατείται μόνο από τις λαβές της καιτα δάκτυλα του χειριστή δεν

πρέπει να έρχονται σε επαφή με το αποστειρωμένο μέρος του δοχείου, το οποίο

θεω ρητικά, είναι αυτό που καλύmεται με το αντισηπτικό.

5. Α ν για οποιοδήποτε λόγο η πολυπάγρα έρθει σε επαφή με άλλο αντικείμενο μη

αποστειρω μένο ή το δοχείο γείρει πρέπει να σταματά η χρήση τους καινα θε-

ωρούνται μη αποστειρωμένα. Για το λόγο αυτό, στο κάθε τμήμα πρέπει να υ-

πάρχουν δύο set, ώ στε το ένα να αντικαθιστά το άλλο.

6. Β έβαια σήμερα η χρήση της πολυπάγρας απαγορεύεται και αντενδείκνυται Έ -

χει καταργηθεί πρακτικά στα περισσότερα νοσοκομεία και θα πρέπει να κα-

ταργηθεί και σ ' αυτά που επιμένουν στη χρήση της.

γ . Π λ ύ σ ιμο χ ε ρ ιώ ν .

Έ να βασικό μέτρο στην πρόληψη καιτον περιορισμό τω ν ενδονοσοκομειακώ ν ή μη

2 9 9

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3 Ο Ο


+

μολύνσεω ν, είναιτο πλύσιμο τω ν χεριώ ν γιατί όπω ς έχει ήδη αναφερθεί ο συχνότε-

ρος τρόπος μετάδοσης μικροβίω ν γίνεται με τα χέρια.

Τα χέρια μπορεί να μολυνθούν από τραύματα, πύον, αίμα, εκκρίματα και το

δέρμα των αρρώστων, από το πρόσωπο, τα χέρια, σώμα, τα ρούχ και τα αντικεί-

μενα τω γιατρών, του νοσηλευτικού και του υπόλοιπου προσω πικού και έλος, α-

πό τον ιματισμό, τις υγρές πετσέτες, τους νιmήρες και γενικά από τα είδη τουαλέ-

τας.

Τα χέρια μας μπορεί να μολύνουν χειρουργικά ή μη τραύματα, χρόνιους αρρώ -

στους, ανοσοκατεσταλμένους, ηλικιω μένους, προσωπικό του νοσοκομείου, εργαλεία,

καθαρό ιματισμό, είδη τουαλέτας, πόμολα, είδη κουζίνας.

Γίνεται φανερό ότι ένας απλός, συνήθης και πρακτικός τρόπος, όπω ς είναι το

πλύσιμο τω ν χεριώ ν, μπορεί να μειώ σει την πιθανότητα μεταφοράς μικροβίω ν σε ά-

τομα ή αντικείμενα και επιβάλλεται να γίνεται όταν:

• Τα χέρια μας δεν είναι καθαρά καικατά την είσοδο στο νοσοκομείο.

• Π ριν καιμετά από κάθε ατομική φροντίδα.

• Π ριν καιμετά από κάθε νοσηλευτική παρέμβαση.

• Π ριν την έξοδο από το χώ ρο του νοσοκομείου.

ω ς π ρ έ π ε ι ν α π λ έ ν ο ν τ α ι τ α χ έ ρ ι α .

Ο πιο συνηθισμένος και απλός ρόπος πλυσίματος τω ν χεριώ ν, είναι με σαπούνι

ή αντισηmικό διάλυμα ειδικό ια τα χέρια. Συγκεκριμένα:

*

Α φαιρείτε κοσμήματα (δακτυλίδια, βραχιόλια, κ.ά.), αν καιείναικαλύτερα να μην

φοράτε, γιατί μολύνονται δεν απολυμαίνονται εύκολα ή καταστρέφονται κατά την

απολύμανση καιμπορεί να τραυματίσουν τον άρρω στο. Επίσης, αποφεύγετε το βά-

ψιμο τω ν νυχιώ ν, γιατί κάτω από το χρώ μα μπορεί να παραμείνει ρυπαρότητα.

*

Β ρέχετε τα χέρια σας κάτω από το νερό της βρύσης καισαπουνίζετε καλά με σα-

πούνι ή αντισηmικό διάλυμα, όλες τις επιφάνειες τω ν χεριώ ν, τρίβοντας αυτά με-

ταξύ τους, κυρίω ς τις mυχές, τα μεσοδακτύλια διαστήματα, τις πλάγιες καιυπο-

νύχιες επιφάνειες, όπου συγκεντρώνονται και αναπτύσσονται μικρόβια. Στο ει-

ρουργείο, ο χρόνος που απαιτείται για αυτή τη διαδικασία είναι 1Ο λεmά. Στο τμή-

μα, ο χρόνος αυτός μπορεί να είναιλιγότερος, αλλά ο τρόπος πρέπει να είναιτο

ίδιο προσεκτικός και σοβαρός.

*

Κ ρατάτε τα χέρια σας κάθετα στο δάπεδο και με κυκλικές κινήσεις σαπουνίζετε

μέχρι τον αγκώ να . Στη συνέχεια , με τον αγκώ να σε κάμψη καιτα χέρια προς τα

3 0 0

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3 Ο 1


+

πάνω , ξεπλένετε κάτω από την ανοιχτή βρύση, αφήνοντας να τρέξει το νερό από

τα χέρια προς τους αγκώ νε , ώ στε να φύγει όλη η σαπουνάδα . Α ν μείνουν υπο-

λείμματα, το δέρμα μπορεί να ερεθιστεί

* Π ροσπαθήστε να μην βρέχετε το δάπεδο καιτα ρούχα σας, γιατί η υγρασία ευ-

νοείτην ανάmυξη τω ν μικροβίω ν καιυπάρχει κίνδυνος mώσης στο υγρό δάπεδο.

*

Μ ην «τινάζετε» τα χέρια σας μετά το πλύσιμο. Στην ίδια θέση τω ν χεριώ ν, σκου-

πίστε, με καθαρή χειροπετσέτα χρησιμοποιώ ντας την εσω τερική της επιφάνεια,

το ένα χέρ από τις άκρες τω ν δακτύλω ν ω ς τον αγκώ να , χω ρίς να τρίβετε, «τα-

μαονάρετε» την περιοχή, ώ στε η χειροπετσέτα ν' απορροφήσει το νερό. Μ ετο κα-

θαρό χέρι και παίρνοντας νέα χειροπετσέτ στεγνώ στε το άλλο χέρι με τον ίδιο

τρόπο. Κ λείστε τη βρύση με την εξω τερική επιφάνεια της χειροπετσέτας, αν δεν

υπάρχει μηχανισμός ποδιού ή αγκώνα.

Η εξάσκηση του σωστού τρόπου πλυσίματος τω ν χεριώ ν, μειώ νειτη δυσκολία που

τυχόν θα συναντήσετε στην αρχή, αλλά είναιαπαραίτητη, γιατί με οποιοδήποτε άλλο

τρόπο και αν πλύνετε τα χέρια σας, το αποτέλεσμα δεν θα είναιτο ίδιο: απλώ ς θα τα

«βρεξετε». Η διαδικασία απεικονίζεται στις εικόνες που ακολουθούν. (εικ. 54, 55, 56,

57,58,59)

301

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :56

ΤΜΑ Ϊ >%0' 3 Ο 2


δ. Τρόπος χρήσης μάσκας, μπλούζας, γαντιώ ν.

+

Μ ά σ κ α :

• Π λύνετε τα χέρια σας πριν φορέσετε τη μάσκα.

• Φ ορέστε τη μάσκα πριν από τη μπλούζα ή το χειρουργικό πλύσιμο τω ν χεριώ ν

στο χειρουργείο.

• Τοποθετήστε τη μάσκα πάνω απ το στόμα καιτη μύτη και δέστε τα δύο κορ-

δονάκια πίσω καιπάνω από τα αυτιά καιτα άλλα δύο, πίσω καικάτω από το λαι-

μό σας. Α ν φοράτε γυαλιά , στερεώ στε την κάτω από τα γυαλιά σας.

• Μ η μετακινείτε τη μάσκα και αλλάξτε την όταν υγρανθεί

• Α πομακρύνετε τη μάσκα, αφού πρώ τα πλύνετε τα χέρια σας ή βγάλετε τα γάντια

σας αν φοράτε, χαλαρώνοντας πρώτα τα πάνω κορδονάκια και μετά τα κάτω .

Κ ρατώ ντας τη μάσκα από τα κορδόνια, πετάξτε την στο καλάθι τω ν αχρήστω ν,

έξω από το δω μάτιο του ασθενούς.

• Π λύνετε ξανά τα χέρια σας.

Μ π λ ο ύ ζ α :

• Α ν η μπλούζα είναι σε αποστειρω μένο πακέτο, ο τρόπος με τον οποίο διπλώ νε-

ται διευκολύνει ώ στε να πιάσετε τη μπλούζα από την εσωτερική επιφάνεια και

να τη μετακινείστε ελαφρά για να την ξεδιπλώ σετε.

• Κ ρατήστε τη από το επάνω καιμέσα μέρος της. φορέστε καιτα δύο μανίκια συγ-

χρόνω ς, χω ρίς να ακουμπήσετε την εξω τερική επιφάνειά τους και εφαρμόστε

την στους ώ μους.

• Στερεώ στε τη , δένοντας τα κορδόνια στον αυχένα και στη μέση σας. (εικ. 60)

• Α φαιρέστε τη μπλούζα μετά την εργασία σας, έχοντας υπόψη ότιη εξω τερική της

302

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :57

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

3 Ο 3


επιφάνεια ίναιμολυσμένη, χαλαρώνο-

νrας τα κορδόνια καιαφαιρώνrας τα μα-

νίκια από την εσω τερική τους επιφάνεια.

• Α ναδιπλώ στε τη, με την εσωτερική επι-

φάνεια προς τα έξω καιαπορρίψτε την,

είτε στον κάδο αχρήστω ν, είτε σε κάδο

για αποστείρωση, αν είναι πολλαπλής

χρήσης.

+

Γ ά ν τ ι α :

• Π άρτε το κατάλληλο μέγεθος γανrιώ ν

για τα χέρια σας. Ελέγξτε την ημερο-

μηνία λήξης πριν τα χρησιμοποιήσετε.

• Π λένετε τα χέρια σας. Τα γάντια προ-

στατεύουν, αλλά δεν αντικαθιστούν το

πλύσιμο τω ν χεριώ ν.

• Α νοίξτε το set μιας χρήσης, σε καθαρό,

στεγνό καιασφαλές μέρος στα πλαίσια

του οπτικού σας πεδίου.

• Κ ρατήστε το ένα γάντι από το ρεβέρ

του χω ρίς να αγγίξετε την εξω τερική

του επιφάνεια, γιατί θα τη μολύνετε ό-

πως φαίνεται στην εικόνα 61. Η εσωτε-

ρική επιφάνεια θα έρθει σ ' επαφή με

το δέρμα.

• Φ ορέστε το γάντι με ήπιες κινήσεις.

(εικ. 62)

• Μ ε το χέρι που ήδη έχετε φορέσει το

γάντι πάρτε το άλλο γάντι κρατω νταο

το με τα 4 δάκτυλα, κάτω από το ρεβέρ.

(εικ. 63)

• Φ ορέστε το, πρoσπαθώνrας να μη μο-

λυνθείτε, εφαρμόστε τα γάντια στα δά-

κτυλά σας καλά και μπορείτε να εργα-

Εικ.60

ικ. 61

Εικ.62

Εικ. 63

303

Ι sel. 241-310

6- 12 - 1999 11: 57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3Ο4


στείτε. Α ν φοράτε μπλούζα με μανσέτα, καλύψτε την, γυρίζοντας τα ρεβέρ τω ν

γαντιώ ν .

• Α φαιρέστε τα γάντια μετά την εργασία σας, κρατώ ντας το ένα γάντι από το ρε-

βέρ καιτραβώ ντας το προς τα κάτω με σταθερή και γρήγορη κίνηση . Το γάντι

έτσι αφαιρείται ανάποδα καιη πιθανότητα διασποράς μικροβίω ν είναι μικρό-

τερη. Α πορρίψτε το σε κάδο αχρήστω ν.

• Μ ε το γυμνό χέρι αφαιρέστε καιτο άλλο γάντι ανάποδα, χω ρίς να έλθετε σε ε-

παφή με την εξω τερική του επιφάνεια και απορρίψτε το .

• Π λύνετε τα χέρια σας καλά μετά την αφαίρεση τω ν γαντιώ ν.

Α ντα γάντια που θα χρησιμοποιήσετε δεν είναιαποστειρωμένα καιείναιμιας χρή-

σης, φορέστε τα, αφού έχετε πλύνει και στεγνώ σει τα χέρια σας. Διεκπεραιώ στε την

εργασία σας καιαπορρίψτε τα άμεσα. Μ ην πιάνετε αντικείμενα, πόμολα, έπιπλα, χαρ-

τιά με τα γάντια, γιατί θα τα μολύνε ε. Α λλάξτε γάντια για κάθε νέα εργασία καιπλέ-

νετε τα χέρια σας.

+

11. Ε φ α ρ μο γ ή σ τ ο ν Ά ρ ρ ω σ τ ο Θ ε ρ μώ ν ή Ψ υ χ ρ ώ ν Ε π ιθ ε μά τ ω ν .

Θ ερμά ή ψυχρά επιθέματα ονομάζονται τα μέσα τα οποία τοποθετούνται σε κάποιο

σημείο του σώ ματος, για τη διαστολή τω ν αγγείω ν καικατά συνέπεια, την υπεραιμία

και την αύξηση της κυκλοφορίας του αίματο , στο σημείο επαφής και για τη σύ-

σπαση τω ν αγγείω ν και επομέ ω ς, την ισχαιμία καιτη μείω ση της κυκλοφορίας του

αίματος στο σημείο τοποθέτησης, αντίστοιχα.

Θ ερμά επιθέματα δεν τοποθετούνται σε περιmώσεις, που ο άρρωστος είναισε κώ -

μα , έχει έλλειψη αισθητικότητας ή περιφερική αγγειοπάθεια.

α . Π ρ ο ε τ ο ιμα σ ί α κ α ι ε φ α ρ μο γ ή θ ε ρ μο φ ό ρ α ς .



> - Ελαστική θερμοφόρα με ειδική υφασμάτινη θήκη από βαμβάκι

> - Ζεστό νερό θερμοκρασίας 50°C ω ς 60° C.

304

Ι sel. 241-310

6- 12 - 1999 11: 57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3Ο5


> - Θ ερμόμετρο νερού.

> - Π ετσέτα για το σκούπισμα της θερμοφόρας.

+


~ Ενημερώστε τον άρρωστο και εξηγήστε του το σκοπό της εφαρμογής της θερ-

μοφόρας.

~ Ελέγξτε αν η θερμοφόρα είναισεκαλή κατάσταση καιμπορεί να χρησιμοποιηθεί

~ Ελέγξτε τη θερμοφόρα νερού, τοποθετώ ντας το θερμόμετρο μέσα στο δοχείο με

το ζεστό νερό.

~ Α δειάστε το νερό στη θερμοφόρα , ώ στε αυτό να καλύmει τα 2/3 αυτής.

~ Α φαιρέστε τον αέρα καιτοποθετήστε το πώμα, κλείνοντας με ασφάλεια τη θερ-

μοφόρα. Δεν πρέπει να υπάρχει διαρροή.

~ Σκουπίστε τη θερμοφόρα καιτοποθετήστε την στην ειδική θήκη.

~ Τοποθετήστε τη θερμοφόρα στο δίσκο νοσηλείας.

~ Π ηγαίνετε στο δω μάτιο του ασθενούς καιακουμπήστε το δίσκο στο κομοδίνο του.

~ Φ ροντίστε, ώ στε ο άρρω στος να βρίσκεται σε αναπαυτική θέση και εφαρμόστε

τη θερμοφόρα στο σημείο που έχει καθοριστεί με το πώ μα αντίθετα προς το

σώμα του αρρώ στου. Α ν ο άρρω στος παραπονεθεί για τη θερμοκρασία , τοπο-

θετήστε τη θερμοφόρα πάνω από το νυχτικά του ή τα σεντόνια.

~ Ελέγχετε το δέρμα του αρρώ στου κατά διαστήματα καιμετά από 2 ώ ρες, αντι-

καταστήστε το νερό.

~ Εφαρμόστε τη θερμοφόρα όσες φορές απαιτείται σύμφωνα με τις ιατρικές ο-

δηγίες.

~ Ό ταν πλέον δεν απαιτείται η χρήση της, απομακρύνετε τη θερμοφόρα από

τον άρρωστο, αφαιρέστε τη θήκη της για να σταλεί στο πλυντήριο, αδειάστε το

νερό, ξεπλύνετε τη καιαφήστε τη να στεγνώ σει αφού την κρεμάσετε με το πώ -

μα ανοιχτό και προς τα κάτω .

~ Στεγνή όπω ς είναι αφήστε να μπει αέρας, για να μη συμπίmουν τα τοιχώ ματά

της, κλείστε το πώμα και αποθηκεύστε την σε ειδικό χώ ρο του τμήματος.

β .

Π ρ ο ε τ ο ιμα σ ί α κ α ι ε φ α ρ μο γ ή ζ ε σ τ ή ς κ ο μπ ρ έ σ α ς .



305

Ι sel. 241 310

6- 12 - 1999 11: 57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3Ο 6


> - Θ ερμόμετρο νερού.

> - Δοχείο για το υγρό, με καπάκι ώ στε να μη χάνει τη θερμοκρασία του, η οποία

πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 40 ο C και 45 ο C.

> - Κ ομπρέσα (κομμάτι από πετσέτα ή άλλο βαμβακερό ύφασμα) σε μέγεθος ανά-

λογο της χρήσης.

> - Α διάβροχο καιτετράγω νο νοσηλείας, για την περιτύλιξη της κομπρέσας.

> - Το υγρό που θα χρησιμοποιηθεί (ζεστό νερό ή διάλυμα οινοπνεύματος-νερού

1:2 ή διάλυμα αλουμινίου 8%).


> - Π αραμάνες ή επίδεσμος, για το στερέω μα της κομπρέσας.

+


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για το είδος της νοσηλείας καιτο σκοπό της.

~ Τοποθετήστε τα υλικά που απαιτούνται Στο δίσκο νοσηλείας, ελέγξτε τη θερ-

μοκρασία του υγρού που έχετε ετοιμάσει σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες και

βυθίστε σε αυτό την κομπρέσα.

~ Μ ε το δίσκο νοσηλείας και το δοχείο κλειστό, πηγαίνετε στο δω μάτιο του α-

σθενούς, τοποθετήστε το δίσκο στο κομοδίνο, απομονώ στε τον άρρωστο καιδώ-

στε του την κατάλληλη θέση.


~ Κ άτω από το σημείο που θα τοποθετηθεί η κομπρέσα, απλώστε το τετράγωνο

νοσηλείας καιτο αδιάβροχο.

~ Γυμνώ στε την περιοχή και κάντε επάλειψη με βαζελίνη, εκτός καιαν εφαρμό-

σετε κομπρέσα με διάλυμα αλουμινίου.

~ Στύψτε την κομπρέσα μετις δύο παλάμες σας καιτοποθετήστε τη στη γυμνή πε-

ριοχή.

~ Τυλίξτε την κομπρέσα με το αδιάβροχο πρώ τα καιμε το τετράγω νο νοσηλείας

στη συν χεια και στερεώ στε με παραμάνες ή επίδεσμο.

~ Επαναλάβετε τη διαδικασία, όσες φορές απαιτείται με την ίδια θερμοκρασία

διαλύματος.

~ Ό ταν δοθεί εντολή να διακοπεί η εφαρμογή ζεστής κομπρέσας, σε ένα δίσκο

νοσηλείας τοποθετείτε μια στεγνή πετσέτα και πηγαίνετε στο δω μάτιο του α-

σθενούς.

~ Α φαιρέστε τον επίδεσμο ή τις παραμάνες, ώ στε να ξετυλίξετε το τετράγω νο νο-

3 0 6

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :57

ΤΜΑ Ϊ >%0' 3 Ο 7


σηλείας και το αδιάβροχο και να αφαιρέσετε την κομπρέσα. Τοποθετήστε τα

όλα στο δίσκο, αφού πριν έχετε πάρει την πετσέτα για να σκουπίσετε την περιοχή,

όπου ήταν η κομπρέσα.

~ Β εβαιω θείτε ότιο άρρω στος βρίσκεται σε καλή κατάσταση, έχει στεγνά σεντό-

νια και απομακρυνθείτε από το δω μάτιο, με το δίσκο νοσηλείας και όλα τα υ-

λικά που χρησιμοποιήσατε.

~ Στεγνώ στε την κομπρέσα καιτα τετράγω να νοσηλείας, απολυμάνετε το αδιά-

βροχο και τοποθετήστε, τα πρώ τα στον κάδο για τα άπλυτα καιφυλάξτε το α-

διάβροχο.

~ Κ αθαρίστε καιαπολυμάνετε το δίσκο νοσηλείας καιτις παραμάνες, αχρηστεύ-

σετε τον επίδεσμο αν τον χρησιμοποιήσατε.

~ Ο υπεύθυνος νοσηλευτής ή η Π ροϊσταμένη, πρέπει να ενημερω θούν για τη δια-

δικασία που ακολουθήθηκε, καθώ ς καιγια την κατάσταση του ασθενούς.

γ . Π ρ ο ε τ ο ιμα σ ία κ α ι ε φ α ρ μο γ ή π α γ ο κ ύ σ τ η ς .

+



> - Ελαστική παγοκύστη.

> - Θ ήκη παγοκύστης.

> - Δοχείο για παγάκια.

> - Π ετσέτα για το σκούπισμα της παγοκύστης.

> - Ταλκ, αν η παγοκύστη τοποθετηθεί σε λείο και όχιτριχω τό δέρμα.


~ Ενημερώστε τον άρρωστο για το είδος της νοσηλείας, το σκοπό της και τους

πιθανούς κινδύνους, από την πολύω ρη επίθεση της παγοκύστης (ισχαιμία δέρ-

ματος).

~ Ετοιμάστε την παγοκύστη, αφού ελέγξετε την κατάστασή της, βάζοντας μέσα τα

παγάκια. Γεμίστε τη κατά το 1/3,αφαιρέστε τον αέρα καικλείστε τη με το πώμα.

~ Σκουπίστε τη και ελέγξτε για διαρροή νερού. Τοποθετήστε την ειδική θήκη και

με το δίσκο νοσηλείας πηγαίνετε στο δω μάτιο του ασθενούς.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο στην κατάλληλη θέση, αν χρειαστεί χρησιμοποιεί-

στε το ταλκ και εφαρμόστε την παγοκύστη.

3 07

Ι sel. 241-310 6-12-1999 1 :57

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

3 Ο 8


+

~ Μ ην αφήνετε την παγοκύστη για χρό ο περισσότερο από μισή έως μία ώρα. Ε-

λέγχετε τ δέρμα στην περιοχή.

~ Α ντικαταστήστε τη θήκη, αν έχει υγρανθεί ή τα παγάκια αν έχουν λιώ σει

~ Επαναλάβετε τη διαδικασία, όσες φορές απαιτείται

~ Στο τέλος της νοσηλείας, απομακρύνετε την παγοκύστη, τακτοποιείστε τον άρ-

ρωστο, ώ στε να είναι καθαρός και στεγνός.

~ Α φαιρέστε τη θήκη της παγοκύστης και στείλτε τη για πλύσιμο.

~ Α δειάστε το νερό από τα παγάκια που έχουν λιώ σει καθαρίστε, απολυμάνετε

την παγοκύστη καιτην αφήνετε ανάποδα να στεγνώ σει

~ Στεγνή, καθώ ς πρέπει να είναι αφήστε τον αέρα να μπειστο εσωτερικό της, κλεί-

στε τη με το πώ μα καιφυλάξτε τη για την επόμενη ρήση .

~ Ενημερώ στε τον υπεύθυνο νοσηλείας ή την Π ροϊσταμένη, για τη νοσηλεία που

έγινε καιγια την κατάσταση του ασθενούς.

~ Σήμερα χρησιμοποιούνται ειδικές παγοκύστεις, οιοποίες αποτελούνται από δύο

μέρη, το ένα είναι τ δοχείο υποδοχής του πάγου καιτο άλλο είναι αυτό πο

εφαρμόζεται στον άρρωστο ω ς ασκός-περίδεση και στο οποίο κυκλοφορεί νε-

ρό που διατηρείται κρύο από τον πάγο, που αλλάζει κάθε 6 ώρες. Έ τσι στον

άρρω στο εφαρμόζει το υλικό της περίδεσης καιτο παγω μένο νερό του εσωτε-

ρικού αυτής και όχι «τα παγάκια». Επιπλέον, υπάρχουν παγοκύστεις, με την ο-

νομασία «Cold Η οι» σε πλαστική ανθεκτική συσκευασία, με ζελέ στο εσωτε-

ρικό τους, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν, είτε ω ς ψυχρό, είτε ω ς θερμό ε-

πίθεμα.

12. Π ε ρ ιπ ο ίη σ η Κ α τ α κ λ ίσ ε ω ν .

Η περιποίηση κατακλίσεω ν έχειω ς σκοπό την πρόληψη της επιδείνω σής τους καιτης

μόλυνσης τω ν ιστώ ν. Χ ρησιμοποιούμε τις αρχές ασηψίας και αντισηψίας.

Σε άρρω στο με κατακλίσεις:

~ Α λλάξτε θέση ανά 2ωρο/24h για καλύτερη κυκλοφορία του αίματος στους ι-

στούς που πιέζονται

~ Μ η σέρνετε τον κλινήρη άρρωστο όταν τον φροντίζετε, αποφεύγοντας τις τρι-

3 0 8

Ι sel. 241 310

6- 12 - 1999 11: 57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3Ο 9


βές. Α νασηκώστε τον με σω στές τεχνικές καιγυρίστε με σεντόνι ή ημισέντονο ή

με ειδική ζώ νη.

~ Π αρατηρήστε προσεκτικά το δέρμα του.

~ Τοποθετήστε μαξιλάρια στα σημεία πίεσης ανάμεσα στα πόδια του καιστην ω -

μοπλάτη.

~ Α ποφύγετε στους κλινήρεις αρρώ στους την fowler ή ημιfοwler θέση. Α ν χρειά-

ζεται υποστηρίξτε τα πόδια του.

~ Τεντώ στε σε κάθε βάρδια τα σεντόνια καιαλλάξτε τα αν είναιβρώμικα καιυγρά.

Τακτοποιήστε καλά την πυζάμα του χω ρίς mυχές. Α πομακρύνετε τα ψίχουλα.

~ Π λύνετε τις ύποmες περιοχές με ουδέτερο σαπούνι μια φορά κάθε 8 ώ ρες για

να βελτιω θεί τοπικά η κυκλοφορία.

~ Β άλετε λοσιόν και ενυδατώ στε το δέρμα, ώ στε να διατηρείται λείο, καθαρό και

στεγνό (4 φορές το 24ω ρο).

~ Φ ροντίστε να είναι ο άρρω στος σε ειδικά στρώ ματα αέρος ή νερού.

+

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

~ Δεν συνιστάται η εντριβή με οινόπνευμα γιατί ξηραίνει το δέρμα.

~ Α παγορεύονται οιμαλάξεις γύρω από την κατάκλιση.

~ Π εριορίστε τις ενδομυϊκές ενέσεις στην πάσχουσα περιοχή.

~ Φ ροντίστε τον άρρωστο με κομμένα και καθαρά νύχια, χωρίς κοσμήματα

στα χέρια. Μ πορεί να τον τραυματίσουν.

Π ε ρ ιπ ο ίη σ η π ά σ χ ο υ σ α ς π ε ρ ιο χ ή ς .

Π εριλαμβάνει το πλύσιμο καιτην αλλαγή του έλκους.


> - Λ εκάνη.

> - Σφουγγάρι

> - Σαπούνι ουδέτερο.

> - Κ ανάτα με χλιαρό νερό.

> - 2 τετράγωνα.

> - Κ ρέμα ενυδατική.

> - Set αλλαγής τραυμάτω ν.

> - Ν εφροειδές.

> - Χ αρτοβάμβακο ή απορροφητικό χαρτί

3 0 9

Ι sel. 241-310

6- 12 - 1999 11: 57 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 31 Ο


> - Λ ευκοπλάστ αντιαλλεργυ«; - ψαλίδι

> - Φ υσιολογικός ορός.

> - Α νrισηmικό (Betadine solution) ή αλοιφή ή γάζα με αντιβιοτική αλοιφή.

+


~ Ενημερώστε τον άρρωστο.

~ Τοποθετήστε παραβάν.

~ Τακτοποιήστε το σε πλάγια, πρηνή ή ύ-

mια θέση ανάλογα με το σημείο της κα-

τάκλισης.

~ Β άλετε τετράγω να στην περιοχή αυτή (πά-

νω καικάτω ).

~ Σαπουνίστε καλά με σταθερές κυκλικές

κινήσεις και στεγνώ νουμε το δέρμα (σε

ευρύτερη περιοχή από ότι η κατάκλιση).

~ Φ ορέστε αποστειρωμένα γάντια.

~ Ξεπλένετε το έλκος με φυσιολογικό ορό.

~ Βάλτε Betadine solution ή αλοιφή. Α ν υ-

πάρχουν νεκρά κύτταρα τα αφαιρείται με

τη λαβίδα.

~ Βάζετε αποστειρωμένη γάζα με λευκο-

πλάστ ή ειδικά επιθέματα.

Τα επιθέματα έχουν διάφορα μεγέθη ανάλογα

μετην έκταση της βλάβης. Η αλλαγή του γίνεται

συνήθως κάθε 3-5ημέρες εκτόςαν διαφεύγουν υ-

γρά και ξεκολλήσει (εικ. 64) (εικ. 65 και 66).

Στα τελευταία στάδια μπορεί να χρειαστεί

χειρουργικός καθαρισμός και ειδικές ανrιμι-

κροβιακές κρέμες αφού προηγηθεί καλλιέργεια.

Α φού τελειώ σει η περιποίηση απομακρύ-

νετε το υλικό καιτακτοποιείτε τα κλινοσκεπά-

σματα του αρρώ στου. Β άλτε τα αντικείμενα

και έπιπλα στη θέση τους.

Κ αταγράψτε τη νοσηλεία.

310

Εικ. 64 Ε π ι θ έ μ α τ α κ α τ α κ λ ί σ ε ω ν .

Εικ.65

Εικ.66

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 18 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 311


13. Τ ε χ ν η τ ή Δ ι α τ ρ ο φ ή Α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Η τεχνητή διατροφή του αρρώστου διακρίνεται σε ε ν τ ε ρ ι κ ή τ ε χ ν η τ ή δ ι α τ ρ ο φ ή , που γί-

νεται μέσω ρινογαστρικού σω λήνα καιστομίας (οισοφαγοστομία, γαστροστομία, νη-

στιδοστομία), και σε

ο λ ικ ή π α ρ ε ν τ ε ρ ι κ ή δ ια τ ρ ο φ ή

μέσω κεντρικής φλεβικής γραμμής.

α . Ε φ α ρ μο γ ή ρ ι ν ο γ α σ τ ρ ικ ο ύ σ ω λ ή ν α (levin).

+

Η εφαρμογή ρινογαστρικού σωλήνα, γίνεται από το γιατρό. Α παιτείται προηγουμέ-

νω ς, η προετοιμασία κατάλληλου υλικού και η προετοιμασία του αρρώστου, που εί-

ναιαρμοδιότητα του νοσηλευτικού προσωπικού, όπω ς επίσης, καιη συνεργασία τους

κατά την ώ ρα της εφαρμογής.

Η εφαρμογή ρινογαστρικού σωλήνα ή ρινογαστρική διασωλήνω ση, είναι η εισα-

γω γή καθετήρα από τη μύτη του αρρώ στου, στο στομάχι καιεξυπηρετεί τους παρα-

κάτω σκοπούς:

• Α φαίρεση υγρώ ν καιαέρα για τη μείω ση της διάτασης, η οποία εμποδίζει την α-

πορρόφηση υγρώ ν.

• Π λύση στομάχου σε επείγουσες κα αστάσεις.

• Τεχνητή διατροφή, όταν η λήψη τροφής από το στόμα δεν είναιδυνατή ή δεν εν-

δείκνυται

• Εφαρμογή εσωτερικής πίεσης σε αιμορραγία κιρσώ ν οισοφάγου.



> - Ρινογαστρικοί σωλήνες τύπου

Levin (2) σε μέγεθος ανάλογο με

την ηλικία κ ι τη σωματική διά-

πλαση του αρρώστου.

> - Γάντια μιας χρήσης (2 ζευγάρια).

> - Χ αρτοβάμβακο και γάζες,

> - Ξυλοκαϊνη σεμορφήjel GellyXylo-

caine 2%). Εικ. 67 Υ λ ικ ά γ ι α τ ο π ο θ έ τ η σ η ρ ιν ο γ α σ τ ρ ικ ο ύ σ ω λ ή ν α .

311

Ι sel. 311-406 6-12-199912:18

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 312


> - Ν εφροειδή μιας χρήσης (2).

> - Σύριγγα μιας χρήσης 60 ml με μεγάλο μπεκ, για εφαρμογή στο άκρο του σωλή-

να.

> - Π οτήρι με νερό και καλαμάκι

> - Τετράγω νο νοσηλείας, μιας χρήσης.

> - Λ ευκοπλάστ υποαλλεργικό καιψαλίδι

> - Σάκο συλλογής υγρών (ουροσυλλέκτης) καιστατό.

> - Σφηνοειδές πώμα, για το κλείσιμο του καθετήρα.


+


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για το είδος καιτο σκοπό της παρέμβασης καιζητή-

στε του να είναι ήρεμος και να συνεργαστεί

~ Ετοιμάστε τα υλικά που απαιτούνται και κατευθυνθείτε στο δω μάτιο του ασθε-

νούς. Α πομακρύνετε τους επισκέmες καιτοποθετήστε το παραβάν.

~ Δώ στε στον άρρωστο καθιστή ή ημικαθιστή θέση, σηκώ νοντας το ερεισίνω το του

κρεβατιού καιαν αυτό δεν γίνεται τοποθετήστε τον σε ύπτια ή πλάγια δεξιά θέση.

~ Κ αθαρίστε τη μύτη με χαρτοβάμβακο, ώ στε να είναι δυνατή η δίοδος του σω-

λήνα.

~ Τοποθετήστε το τετράγω νο νοσηλείας μπροστά στον άρρω στο.

~ Ειδοποιήστε το γιατρό και πλύνετε τα χέρια σας.

~ Φ ορέστε γάντια μιας χρήσης και δώ στε το άλλο ζευγάρι στο γιατρό.

~ Α νοίξτε τη συσκευασία του σωλήνα καιπροσφέρετε το σωλήνα στο γιατρό.

~ Δώ στε στον άρρω στο να κρατά ένα νεφροειδές, αν ο ίδιος μπορεί καιαν όχι έ-

χετε το νεφροειδές κοντά του για την περίmωση εμετού

~ Κ αθώ ς ο γιατρός κρατά το σωλήνα , προσφέρετε jelly Χ ylocaine 2% για επάλει-

ψη του άκρου του καθετήρα, ώ στε η εισαγω γή του να γίνει πιο εύκολα.

~ Το μήκος του σωλήνα που θα πρέπει να εισαχθεί εξαρτάται από τη σωματική

διάπλαση του αρρώστου και συνήθω ς, αντιστοιχεί στην απόσταση μύτης-αυτι-

ού-στομάχου (40-45 cm). Επιπλέον, υπάρχουν κυκλικές γραμμώ σεις στο σωλή-

να, που αποτελούν ένδειξη μέτρου.

~ Ενθαρρύνετε τον άρρωστο να είναιήρεμος και ο γιατρός, με ήπιες κινήσεις, το-

ποθετεί το σω λήνα, θυμίζετε στον άρρωστο ότιπρέπει να αναπνέει με το στόμα

και να καταπίνει Δώ στε του νερό με το καλαμάκι και συστήστε του να καταπί-

3 12

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 18 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 313


+

νειμικρές ποσότητες. Σημεία που πρέπει να σας ανησυχήσουν είναι ο βήχας, που

σημαίνει ότιο καθετήρας κατευθύνεται προς το λάρυγγα, η δύσπνοια καιη κυά-

νω ση, που παραπέμπουν στην έξοδο του σωλήνα καιστην επανατοποθέτησή του.

~ Α ν δεν υπάρξει κανένα πρόβλημα, η επιβεβαίω ση ότιο σωλήνας βρίσκεται στο

στομάχι γίνεται α) με αναρρόφηση περιεχομένου του στόμαχου, δί οντας τη σύ-

ριγγα τω ν 60 ml στο γιατρό β) με την εισαγω γή αέρα με τη σύριγγα καιτην πα-

ράλληλη ακρόαση με το στηθοσκόπιο.

~ Στερεώ στε το σωλήνα με λευκοπλάστ, στη μύτη του αρρώ στου. Κ όβετε το λευ-

κοπλάστ οριζόντια σε δύο ταινίες ενω μένες στο ένα άκρο τους, το οποίο τοπο-

θετείται στη μύτη και χιάζετε τις δύο ταινίες κάτω από το σωλήνα, κολλώντας

τα ελεύθερα άκρα τους επάνω στα τοιχώ ματα της μύτης.

~ Κ λείστε το άκρο του σωλήνα με το σφηνοειδές πώμα ή αν ο σωλήνας έχει το-

ποθετηθεί για την αφαίρεση υγρών και αέρα, συνδέστε το συλλέκτη και στερε-

ώ στε τον στο στατό, στο πλάι του κρεβατιού.

~ Συγκεντρώστε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε, τακτοποιήστε τον άρρω στο σε α-

ναπαυτική θέση, θυμίστε του ότιδεν πρέπει να αφαιρέσει τον καθετήρα, αφαι-

ρέστε το παραβάν καιτα γάντια.

~ Α πομακρυνθείτε από το δω μάτιο καιαπορρίψτε τα υλικά μιας χρήσης, που έ-

χετε διαχω ρίσει πλύνετε καιτακτοποιείστ το υπόλοιπο υλικό.


β.

Σίτιση αρρώ στου μέσω ρινογαστρικού σωλήνα (levin).

Υ λικά που απαιτούνται

> - Δίσκος φαγητού.

> - Ο γκομετρικό δοχείο με ρευστή ή ημίρρευστη τροφή, σε θερμοκρασία 38 ο C, που

έχει παραγγελθεί προηγουμένω ς στο μαγειρείο, ποσότητας 200 ml ή η ίδια πο-

σότητα σε βαθύ πιάτο, για ψυχολογικού ς κυρίω ς λόγους.


Π οτήρι με νερό.

> - Σύριγγα τω ν 60 ml με μεγάλο μπεκ.

> - Κ ουταλάκι τυλιγμένο σε χαρτοπετσέτα.

> - Τετράγω νο νοσηλείας μιας χρήσης.

313

Ι sel. 311-406 6-12-199912:18

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 314


+


~ Φ ροντίστε, ώ στε το περιβάλλον του δω ματίου να είναιευχάριστο καικαθαρό και

να μη συμπίmει η ώ ρα του φαγητού με άλλες τυχόν δυσάρεστες νοσηλείες.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη χορήγηση γεύματος.

~ Δώ στε στον άρρωστο ημικαθιστή θέση και έχετε δίπλα σας τα υλικά που θα

χρησιμοποιήσετε.

~ Π λύνετε τα χέρια σας καιτοποθετήστε το τετράγω νο νοσηλείας μπροστά στον

άρρω στο, για να μη λερω θεί

~ Κ αθίστε δίπλα στον άρρωστο, μη δίνετε την ε τύπω ση ότιβιάζεστε και ελέγξτε

τη λειτουργία του καθετήρα, εισάγοντας μικρή ποσότητα νερού, με τη σύριγγα.

Α ν στο σωλήνα υπάρχει γαστρικό γρό, κάνετε απλή αναρρόφηση. Ό ταν α-

φαιρείτε το πώμα, αναδιπλώ στε το σωλήνα στο άκρο του, κρατήστε τον χαμη-

λά και εφ αρμόστε τη σύριγγα με αναδιπλω μένο το άκρο, για να μην εισέλθει α-

έρας ή να μη βγει προς τα έξω το περιεχόμενο του στομάχου.

~ Διατηρείτε καθαρό τον άρρω στο καιαναρροφήστε με τη σύριγγα ποσότητα τρο-

φής από το δοχείο και εφαρμόστε την στο στόμιο του σωλήνα. Εισάγετε την πο-

σότητα αργά και χω ρίς να ασκείτε πίεση. Επαναλάβετε τη διαδικασία, ώ στε να

τελειώ σει όλο το μίγμα τροφής. Π οσότητα 200 ml χορηγείται σε 1Ο λεmά . Η

διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε 2 ή 3 ή 4 ώ ρες, ώ στε ο συνολικός όγκος να

κυμαίνεται στα 1500 ml- 2000 ml στο 24ω ρο. Α ν κατά τη διάρκεια της σίτισης

ο άρρωστος παραπονεθεί για δυσφορία, σταματήστε καιενημερώστε την προϊ-

σταμένη ή τον υπεύθυνο νοσηλευτή.

~ Στο τέλος της ομαλής σίτισης, δώ στε νερό στον άρρω στο κατά τον ίδιο τρόπο

καικλείστε το άκρο του σωλήνα με το πώ μα.

~ Α ν ο άρρω στος επικοινω νεί μπορε ε να του δώ σετε στην αρχή ποσότητα φαγη-

τού με το κουταλάκι την οποία πρέπει να κρατήσει στο στόμα του, για να έχειτη

γεύση, χω ρίς να την καταπιεί αλλά να την αποβάλλει στο νεφροειδές. Συνήθω ς,

η σίτιση μέσω levin, γίνεται σε ασθενείς που αδυνατούν να συνεργαστούν, γι αυ-

τό καλό είναινα το αποφεύγετε. Υ πάρχει κίνδυνος εισρόφησης κατά την κατάποση.

~ Τακτοποιείστε τον άρρωστο. Α πομακρύνετε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε, ε-

πιστρέψτε καθαρά τα υλικά της κουζίνας, απορρίψτε τα άχρηστα. Π λύνετε τα

χέρια σας.

~ Επισκεφθείτε τον άρρω στο μετά

Υ 2

ώ ρα, βεβαιω θείτε ότιείναι καλά, μετρώντας

τα ζω τικά του σημεία.

314

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 18 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 315


~ Α ναφέρετε στην προϊσταμένη το τέλος των εργασιών σας, με την ώρα και την

ποσότητα φαγητού που χορηγήσατε, καθώ ς καιτυχόν ανω μαλίες που προέκυ-

ψαν.

γ. Ν οσηλευτική φροντίδα παραμονής ρινογαστρικού σωλήνα (levin).

+

Στην περίmω ση κατά την οποία ο άρρω στος πρέπει να σιτίζεται μέσω levin για αρ-

κετό χρονικό διάστημα, ο σωλήνας θα πρέπει να αλλάζει συχνά, κάθε 1Ο ημέρες. Ε-

πιπλέον, απαιτείται φροντίδα και στην περίmω ση τω ν ρουθουνιώ ν της μύτης, με

βαμβακοφορέα εμποτισμέ ο σε φυσιολογικό ορό, αλλαγή του λευκοπλάστ καθημε-

ρινά, έλεγχος της λειτουργίας του σω λήνα με νερό, αλλαγή πώματος.

Μ η χρησιμοποιείτε τη σύριγγα για πώμα, γιατί υπάρχει κίνδυνος μετακίνησης ή

αποσύνδεσης του καθετήρα, λόγω βάρους ή νέκρω σης σε κάποιο σημείο στο ρουθούνι

λόγω πίεσης.

Μ η ξεχνάτε να κάνετε περιποίηση στοματικής κοιλότητας.

Θ α πρέπει να έχετε υπόψη σας, τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά

την τεχνητή διατροφή μέσω evin, όπως: εισρόφηση τροφής (είσοδος τροφής στον

αναπνευστ κό σωλήνα), ερεθισμός μύτης, φάρυγγα, οισοφάγου λόγω μόλυνσης από

παρατεταμένη παραμονή του σωλήνα, απόφραξη σωλήνα, ναυτία, έμετος, διάταση

εντέρου, διάρροια, δυσκοιλιότητα.

δ. Α φαίρεση ρινογαστρικού σωλήνα (levin).





Σύριγγα τω ν 60 ml με μεγάλο μπεκ.


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο καιτοποθετήστε τον σε ημικαθιστή θέση ή γυρίστε

τον στο δεξιό πλάγιο.

~ Α φαιρέστε το σάκο συλλογής υγρώ ν, αν υπάρχει ή το πώ μα, αν είναι κλειστός

με αυτό.

315

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 18 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 31 6


~ Εφαρμόστε τη σύριγγα καιαφαιρέστε το λευκοπλάστ.

~ Φ ορέστε γάντια και με σταθερή κίνηση προς τα έξω , αφαιρέστε τον καθετήρα

με το ένα χέρι ενώ με το άλλο, κρατώ ντας χαρτοβάμβακο, συγκρατήστε την ά-

κρη του καθετήρα.

~ Π ετάξτε το υλικό στο νεφροειδές, δώ στε χαρτοβάμβακο στον άρρω στο να φυ-

σήξει τη μύτ του.

~ Α πομακρύνετε το υλικό, αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε τα.

~ Ενημερώ στε την προϊσταμένη ή τον υπεύθυνο νοσηλευτή για την εκτέλεση της

παρέμβασης.

Π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς .

Εντερική διατροφή μέσω ρινογαστρικού σωλήνα, μπορεί να γίνει και με την το-

ποθέτηση ενόςάλλου είδους ρινογαστρικού σω λήνα, που ονομάζεται feeding tube (σω -

λήνας σίτισης). Είναι πιο εύκαμmος, λεmότερος και χρησιμοποιείται για τη χορή-

γηση διαλυμάτω ν εντερικής διατροφής σε συνεχή έγχυση.

Η τοποθέτησή του γίνεται κατά τον ίδιο τρόπο, ελέγχεται ακτινολογικά καιη πα-

ραμονή του απαιτεί την ίδια νοσηλευτική φροντίδα. Στο άκρο του δεν εφαρμόζει σύ-

ριγγα με μεγάλο μπεκ, αλλά απαιτε ται η χρήση ειδικών συσκευών έγχυσης, που συν-

δέουν το σωλήνα με τα χορηγούμενα, σε γυάλινα δοχεία, έτοιμα διαλύματα του ε-

μπορίου, εντερικής διατρο-

φής. (εικ. 68). Η έγ υσή τους

γίνεται σε σταγόνες, γι αυτό

καιη ροή τους πρέπει να ρυθ-

μίζεται ανάλογα με την πο-

σότητα του διαλύματος που ο-

ρίζουν οιιατρικές οδηγίες, για

το 24ω ρο. (εικ. 69)

Τα προβλήματα που μπο-

ρεί να προκύψουν, είναι πα-

ρόμοια με αυτά που αφορούν

και τον κοινό ρινογαστρικό

σωλήνα τύπου levin.

+

Εικ. 68 Δ ι α λ ύ μ α τ α δ ιε ν Τ ε Ρ ι κ ή ς δ ια τ ρ ο φ ή ς .

316

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1999 12: 19 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 317


ε. Σίτιση αρρώστου με οισοφαγοστομία, γαστροστο-

μία, νηστιδοστομία.

+

Στις παραπάνω περιmώσεις, ο άρρωστος σιτίζεται μέ-

σω ενός σωλήνα, ο οποίος έχει τοποθετηθεί σε στόμιο

που έχει γίνει με χειρουργική επέμβαση στον οισοφά-

γο, στο στομάχι και στο λεmό έντερο (νήστιδα).

Τα υλικά που απαιτούνται καθώ ς και η διαδικασία

που ακολουθείται είναι η ίδια όπω ς και κατά τη χρή-

ση ρινογαστρικού σωλήνα levin. Επιπλέον, σημειώ νε-

ται στη φροντίδα παραμονής του σωλήνα, η καθημερι-

νή αλλαγή της γάζας που υπάρχει στη βάση του σωλή-

να , ώ στε να διατηρείται καθαρός ο άρρω στος και να

μην αισθάνεται άσχημα. Ο σωλήνας πρέπει να στερε-

ώ νεται με λευκοπλάστ στο σώμα του αρρώ στου καινα

διατηρείται κλειστός με πώμα που αλλάζεται κάθε μέρα.

14. Π λύση στομάχου.

Εικ. 69 Χ ο ρ ή γ η σ η δ ιε ν Τ ε Ρ ι κ ή ς

δ ι α τ ρ ο φ ή ς .

Ο ρινογαστρικός σωλήνας τύπου levin χρησιμοποιείται και στην πλύση στομάχου, η

οποία γίνεται σε περιmώσεις φαρμακευτικής δηλητηρίασης, γαστροπληγίας.

Η πλύση γίνεται με τη χρήση σύριγγα ς 60

ml

με μεγάλο μπεκ και την εισαγω γή

φυσιολογικού ορού, που προηγουμένω ς έχει αναρροφηθεί στη σύριγγα καιτην έξο-

δο του ορού, πάλι με αναρρόφηση με τη σύριγγα καιτην απόρριψή του σε νεφροει-

δές. Χ αρτοβάμβακο καιτετράγω νο νοσηλείας είναιαπαραίτητα, όπω ς επίσης, ο άρ-

ρωστος να βρίσκεται σε ημικαθιστή θέση.

Η διαδικασία αυτή έχει απλοποιηθεί και γίνεται μόνο σε εξαιρετικά επείγουσες

περιπτώ σεις, όπου υπάρχει ήδη τοποθετημένος ο απλός σωλήνας τύπου levin. Ό ταν

δεν υπάρχει τέτοιος σω λήνας καιαπαιτείται να γίνει πλύση στομάχου, επιλέγεται ρι-

νογαστρικός σωλήνας με δύο αυλούς. Ο ένας αυλός χρησιμοποιείται για την εφαρ-

μογή του σάκου συλλογής υγρώ ν καιο άλλος, για την εφαρμογή συσκευής διαλύμα-

3 17

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1999 12: 19 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 318


τος φυσιολογικού ορού, ώ στε η έγχυση να είναι συνεχής. Το κλειστό αυτό σύστημα

δίνειτη δυνατότητα, να εισέρχεται φυσιολογικός ορός στο στομάχι καινα εξέρχεται

μαζί με τα υγρά του στομάχου, στο σάκο συλλογής υγρώ ν.

Η διαδικασία καιτα υλικά που απαιτούνται κατά την εφαρμογή, είναιίδια με τον

απλό ρινογαστρικό σωλήνα τύπου levin. Α παιτείται όμως, στενή παρακολούθηση

του αρρώστου, με συχνή λήψη ζω τικών σημείω ν, έλεγχο και μέτρηση εισερχόμενω ν

και αποβαλλόμενω ν υγρών.

15. Τ ε χ ν ικ ή Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ώ ν Δ ι α δ ικ α σ ιώ ν κ α τ ά τ η ν

Π ρ ο ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή κ α ι Μ ε τ ε γ χ ε ιρ η τ ικ ή Φ ρ ο ν ίδ α .


> - Μ έσα στο δίσκο τοποθετούνται

• Τετράγωνο νοσηλείας με αδιάβροχο ή μιας

χρήσης.


• Π οδονάρια.

• Μ πολ με σαπουνάδα και χλιαρό νερό.

• Ν εφροειδές ή χάρτινη σακούλα.

• Ξυριστική μηχανή μιας χρήσης.

• Γάζες μετρίου μεγέθους καιτολύπια.

• Μ πουκαλάκια με οινόπνευμα και βενζίνη.

• Κ ουβέρτα νοσηλείας. Εικ. 70 Χ ε ι ρ ο υ ρ γ ι κ ά π ε δ ία .

• Ψ αλίδι

• Λ αβίδα αιμοστατική κυρτή.

• 2 μπολ με χλιαρό νερό.

+

α . Τ ε χ ν ικ ή ε τ ο ιμα σ ία χ ε ιρ ο υ ρ γ ικ ο ύ π ε δ ίο υ . (εικ.70)

318

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

319


+


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία. Τοποθετήστε παραβάν ή κλείστε

τις κουρτίνες και απομακρύνετε τους επισκέmες.

~ Μ εταφέρετε κοντά στο κρεβάτι του αρρώστου τα υλικά που θα χρησιμοποιήσετε,

αν είναιτοποθετημένα σε τρόλεϊ Α ν τα έχετε σε δίσκο ακουμπήστε τα στο κο-

μοδίνο.

~ Α φήστε ένα μόνο μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του αρρώστου.

~ Κ ατεβάστε το ερεισίνω το, αν είναι ανασηκω μένο και αν δεν δημιουργεί πρό-

βλημα στον άρρωστο.

~ Κ ατεβάστε ριπιδοειδώ ς τα κλινοσκεπάσματα καιτοποθετήστε την κουβέρτα νο-

σηλείας ή αφήστε το σεντόνι

~ Α φαιρέστε το κάτω μέρος ή και το πάνω της πυτζάμας, ανάλογα με την περί-

σταση.

~ Φ ορέστε τα ποδονάρια, αν πρόκειται για ετοιμασία της ηβικής χώ ρας.

~ Τοποθετήστε το αδιάβροχο με το τετράγωνο κάτω από το σώμα του αρρώστου

στο ύφος του εγχειρητικού πεδίου για να προφυλάξτε τα σεντόνια.

~ Δώ στε στον άρρωστο την κατάλληλη θέση.

~ Φ ορέστε τα γάντια .

~ Α ν στην περιοχή υπάρχουν μεγάλες τρίχες προσπαθήστε να τις κοντύνετε καινα

τις απομακρύνετε με μια γάζα. Τοποθετήστε τη γάζα με τις τρίχες στο νεφροειδές.

~ Π άρτε τη λαβίδα και πιάστε μια γάζα. Β υθίστε στο μπολ με τη σαπουνάδα τη

γάζα, στύψτε την στο εσω τερικό του μπολ καισαπουνίστε με κυκλικές κινήσεις

την περιοχή του εγχειρητικού πεδίου πολύ καλά.

~ Ξυρίστε την περιο ή, τεντώ νοντας με το ένα χέρι το δέρμα, για να μη τραυμα-

τιστεί Ξυρίζετε πάντα προς τη φορά τω ν τριχώ ν και όχι αντίθετα. Ό ταν το ξύ-

ρισμα γίνεται στην περιοχή τω ν γεννητικών οργάνω ν, αρχίστε πρώ τα από το ε-

φηβαίο, συνεχίστε στις μηροβουβωνικές mυχές και στην περιοχή του αιδοίου,

όταν πρόκειται για γυναίκα άρρωστη. Κ αλό είναι η νοσηλεία αυτή να γίνεται α-

πό νοσηλεύτρια σε γυναίκα και από νοσηλευτή σε άνδρα.

~ Ξεπλένετε τη μηχανή στο μπολ με το χλιαρό νερό.

~ Ξεπλύνετε το δέρμα και στεγνώ στε το με το τετράγω νο νοσηλείας.

~ Κ αθαρίστε τον ομφαλό με τολύπιο και βενζίνη, αν το εγχειρητικό πεδίο βρί-

σκεται στην περιοχή της κοιλιάς.

~ Ελέγξτε για τυχόν τραυματισμό την περιοχή που ξυρίσατε.

319

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 32Ο


~ Β οηθείστε τον άρρωστο να τακτοποιηθεί στο κρεβάτι του.

~ Α φαιρέστε τα γάντια σας.

~ Α νοίγετε τις κουρτίνες ή απομακρύνετε το παραβάν.

~ Α πομακρύνετε από το θάλαμο όλα τα υλικά της νοσηλείας. Π λύνετε τα καιτα-

κτοποιείστε τα.

~ Π λύνετε τα χέρια σας και ενημερώστε το δελτίο νοσηλείας.

β . Ε τ ο ιμα σ ία φ ο ρ ε ίο υ .

+


> - Φ ορείο μεταφοράς αρρώστου.

> - Κ ουβέρτα.

> - Δύο σεντόνια.

> - Κ αρφίτσες ασφαλείας μέσα σε μπολάκι

> - Μ αξιλάρι

> - Μ αξιλαροθήκη.

ι α δ ι κ α σ ί α :

~ Β άλτε τα υλικά που θα χρειαστείτε πάνω σετροχήλατο.

~ Α κινητοποιείστε το φορείο και στρώστε το σεντόνι στο στρώμα.

~ Π άρτε το άλλο σεντόνι και ανοίξτε το ανάποδα επάνω στο στρώ μα, με το φαρ-

δύτερο στρίφω μα προς την πλευρά του κεφαλιού του αρρώστου.

~ Π άνω στο σεντόνιτοποθετήστε τη κουβέρτα διπλω μένη κατά μήκος στα δύο. Υ -

πoλoγίστε να μπορέσει να σκεπασθεί καλά ο άρρωστος. Διπλώ στε το περίσσιο

σεντόνι πάνω στη κουβέρτα, πρώ τα κατά μήκος και μετά κατά πλάτος.

~ Φ ροντίστε να σχηματισθούν γω νίες στις τέσσερις άκρες του σεντονιού, για να

φαίνεται καλύτερο το πάπλω μα, χω ρίς περισσεύματα από σεντόνι

~ Στερεώ στε το σεντόνι στη κουβέρτα με καρφίτσες ασφαλείας και φροντίστε να

κλείσουν καλά για να μην τραυματίσουν τον άρρωστο.

~ Διπλώστε το πάπλωμα στο κάτω μέρος του φορείου.

~ Ό ταν ο καιρός είναι ζεστός, το πάπλω μα αντικαθίσταται από σεντόνι

~ Τοποθετήστε, τέλος, το μαξιλάρι ντυμένο με τη μαξιλαροθήκη στο επάνω μέ-

ρος του φορείου.

320

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 321


γ . Ε τ ο ιμα σ ί α α ρ ρ ώ σ τ ο υ γ ια χ ε ιρ ο υ ρ γ ε ίο .


> - Μ έσα σε δίσκο νοσηλείας:

• Χ ειρουργικό πουκάμισο.

• Π οδονάρια.

• Κ άλυμμα κεφαλής μιας χρήσης.

• Α σετόν και τολύπια από βαμβάκι


+


~ Α πομακρύνετε τους επισκέmες από το θάλαμο καιτοποθετήστε παραβάν ή τρα-

βήξτε τις κουρτίνες.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία. Π ριν πάει στο χειρουργείο ο άρ-

ρωστος πρέπει να ουρήσει

~ Δακτυλίδια και άλλα μικροκοσμήματα πρέπει να αφαιρεθούν. Π αραδίνονται

στους οικείους του ή στον προϊστάμενο του τμήματος. Ο λόγος που αφαιρούνται

είναι για να μη χαθούν καινα μη πάθει ο άρρω στος έγκαυμα από την διαθερ-

μία κατά την εγχείρηση, αν αυτά έλθουν σε επαφή με μεταλλική επιφάνεια.

Φ ουρκέτες καιτσιμπιδάκια αφαιρούνται για την πρόληψη τραυματισμού.

~ Α φαιρέστε τυχόν οδοντοστοιχίες ή πρόσθετα δόντια. Α υτά αφαιρούνται γιατί

κατά την αναισθησία οιμυς χαλώνται καιείναι δυνατόν να μετακινηθούν καινα

φράξουντην αναπνευστική οδό με σοβαρές συνέπειες. Τοποθετούνται σε ένα πο-

τήρι με νερό ατομικό και φυλάσσονται στο κομοδίνο του αρρώ στο . Φ ακοί ε-

παφής καιγυαλιά αφαιρούνται

~ Ελέγξτε τα νύχια τω ν χεριώ ν καιτω ν ποδιώ ν και αν είναι βαμμένα ξεβάψτε τα

με ασετόν. Τα χρησιμοποιημένα τολύπια βάλτε τα στο νεφροειδές.

~ Α ν ο άρρω στος φοράει δαχτυλίδια που δεν βγαίνουν, τότε καλύψτε τα με λευκο-

πλάστ.

~ Χ αμηλώστε το ερεισίνωτο και χαλαρώστε τα σκεπάσματα του αρρώστου. Στη

συνέχεια, κατεβάζετε τα σκεπάσματα στο κάτω μέρος του κρεβατιού.

~ Β οηθείστε τον άρρω στο να αφαιρέσει τα ενδύματά του.

~ Φ ορέστε στον άρρωστο το χειρουργικ πουκάμισο, τα ποδονάρια και το κά-

λυμμα κεφαλής.

321

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

322


~ Τοποθετήστε ταυτότητα χεριού με το ονοματεπώ νυμο του αρρώ στου και την

κλινική στην οποία βρίσκεται

~ Α ν υπάρχει επιλογή για προνάρκωση από τον αναισθησιολόγο, αυτή γίνεται μι-

σή με μία ώ ρα πριν ξεκινήσει ο άρρωστος για το χειρουργείο.

~ Συμπληρώ στε το προ εγχειρητικό δελτίο (έντυπο). Μ ετη συμπλήρω ση του προ-

εγχειρητικού δελτίου γίνεται και έλεγχος της προεγχειρητικής ετοιμασίας. Τον

άρρωστο συνοδεύουν στο χειρουργείο ο φάκελος του ιστορικού του, το βιβλιά-

ριο, το προεγχειρητικό δελτίο καιτα φάρμακά του αν έχει

δ . Ε τ ο ιμα σ ία χ ε ιρ ο υ ρ γ ικ ο ύ κ ρ ε β α τ ιο ύ .

+


> - Χ ειρουργικό πουκάμισο.

> - Π ετσέτα προσώπου.

> - Μ αξιλαροθήκες.

> - Κ άλυμμα κρεβατιού.

> - Σεντόνια για απλό κρεβάτι αδιάβροχο καιημισέντονο.

> - Α διάβροχο καιτετράγω νο κεφαλής.

> - Ν εφροειδέ , κατά προτίμηση πλαστικό.

> - Χ αρτοβάμβακο ή χαρτομάντηλα.

> - Χ άρτινη σακούλα για τα άχρηστα. Κ ολλητική ταινία.

> - Ο υροσυλλέκτες για άρρωστο με καθετήρα.

> - Στήριγμα ουροσυλλέκτη.


~ Στρώστε το κρεβ τι όπως το απλό.

~ Τοποθετήστε το αδιάβροχο κεφαλής και το τετράγωνο στο επάνω μέρος του

κρεβατιού καιστερεώ στε τα κατάλληλα.

~ Α πλώ στε το σεντόνι πάνω στο κρεβάτι χω ρίς να το στερεώ σετε. Α πλώ νετε, στη

συνέχεια, την κουβέρτα καιτο κάλυμμα. Α φού γυρίσετε το επάνω μέρος του σε-

ντονιού που περισσεύει στ κάλυμμα, αναδιπλώ στε ριπιδοειδώ ς τα σκεπάσμα-

τα προς το πλάγιο ή το κάτω μέρος του κρεβατιού, έτσιώ στε, να εξυπηρετήσει

την τοποθέτηση του αρρώ στου μετά το χειρουργείο.

~ Τοποθετήστε το μαξιλάρι και ανασηκώ στε το ερεισίνω το, ανάλογα με την πε-

3 2 2

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 323


ρίπτω ση και εφόσον ο άρρωστος έχεισυνέλθει από την αναισθησία καιδεν κά-

νει εμετούς. Σε περίπτω ση επισκληρίδιας ή ενδοραχιαίας αναισθησίας, ο άρ-

ρωστος τοποθετείται σε ύπτια θέση.

~ Φ ροντίστε το σωμάτιο του αρρώ στου να είναι καθαρό, ήσυχο και ζεστό.

~ Ετοιμάστε το κομοδίνο του αρρώ στου. Τοποθετήστε την πετσέτα , το χαρτο-

βάμβακο ή τα χαρτομάντιλα, το νεφροειδές καικολλήστε τη χαρτοσακούλα στο

πλάι του κομοδίνου.

~ Α πομακρύνετε οτιδήποτε άλλο υπάρχει πάνω στο κομοδίνο.

~ Εξασφαλίστε κοντά στο κρεβάτι του αρρώ στου, ανάλογα με το είδος της επέμ-

βασης, στατό ορού, συσκευή οξυγόνου, αναρροφητήρα και στερεώ στε στο κρε-

βάτι τον ουροσυλλέκτη με το στήριγμά του.

ε. Π α ρ α λ α β ή χ ε ιρ ο υ ρ γ η μέ ν ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ . (εικ.71)


Επιστρέφοντας ο άρρω στος από το χει-

ρουργείο, ο νοσηλευτής του τμήματος

φροντίζει τα εξής:

~ Βοηθά στη μεταφορά του αρρώστου

από το φορείο στο κρεβάτι με ήπιες

και συγχρονισμένες κινήσεις. Χ ρειά-

ζονται τρία άτομα, απαραίτητα, και

τα δύο από αυτά να έχουν μεγάλη μυ-

ϊκή δύναμη.

~ Τακτοποιεί τον άρρωστο στην κα-

τάλληλη θέση, ανάλογα με την επέμ-

βαση που έχεικάνει Συνήθεις θέσεις

που δίνονται στον άρρωστο επιστρέ-

φοντας από το χειρουργείο, είναι ύ-

mια μετο κεφάλι γυρισμένο στο πλάι

για πρόληψη πνιγμού από εισρόφη-

ση εμεσμάτω ν. Μ ένει σε αυτή τη θέση για λίγες ώ ρες, μέχρι να ανανήψει

~ Σκεπάζει καλά τον άρρω στο καιταυτόχρονα απομακρύνει το πάπλω μα του φο-

ρείου με το οποίο ήταν σκεπασμένος ο άρρωστος.

+

Εικ. 71 Χ ε ι ρ ο υ ρ γ ι κ ό κ ρ ε β β ά τ ι.

323

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

324


~ Τοποθετεί στο στατό του κρεβατιού τον ορό, τακτοποιεί τις παροχετεύσεις και

ελέγχει την κανονική τους ροή.

~ Συνδέει τη συσκευή οξυγόνου με τον άρρω στο, αν έχει δοθεί ιατρική εντολή.

~ Ελέγχει τα ζω τικά σημεία για την εκτίμηση της γενικής κατάστασης.

~ Ελέγχει το τραύμα για αιμορραγία. Α ν αιμορραγεί βάφονται κόκκινες οι εξω -

τερικές γάζες.

~ Φ ροντίζει να μην κρυώσει ο άρρωστος από ρεύματα αέρα.

~ Π αρακολουθεί τον άρρωστο, μήπως παρουσιάσει μετεγχειρητικές επιπλοκές.

~ Ενθαρρύνει τον άρρω στο να παίρνει βαθιές αναπνοές, να βήχει να κινείτα κά-

τω άκρα.

~ Τον ανακουφίζει από τον πόνο και ακούει τις ανησυχίες του.

~ Τοποθετεί κοντά τα χαρτομάντιλα καιτο κουδούνι

~ Διεκπεραιώ νει τις ιατρικές οδηγίες.

FAA-fN11- ιHVO\P"T~

ΓΚJYPΓ8σ γΓΈIΑΣ - ΓFONOAΣ

+

Γ Ε Ν Ι ΚΟ Π Ε Ρ Ι Φ Ε Ρ Ε ΙΑ ω N ~ Π O K O M Π ; )

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΕΛΤ!Ο

Ημερομη",c εισόδου ο ••

Λ Ρ .θ. M η rp.:OOu Α οφ όλιοη ".

HλΙKiι .' _ ο • • ο • •• • Eπόyγελ~o

όπος γέννησης

οκονεναοοι ωτόατοοη

ιεύ6υνση οοθενή Τηλ"φ .

Ποια η γc;'<ική σ~ΤLΚ ή κατάσταση , .

θάρο; οώιαιοο.

Είναι ~λι.πΊρης .

Αριθμός σφύξ tuv _ , _ -ο • ο • • ο • • ο . . • A::Hηρ lO~ πίεση . .. .

. ... Έ:<~<ατoKλίσtις ;

0 0 • __

E~άνθημa;

00

ηαα ιίναιηγινl! '\ή κοτάαιοοή τοο : .

Γιθονη διάγνωση "ατ/,,,,,...................... .

Τρόπος "'"""'Υ ης .

Σuνo&~ό,.ιεlOς "ο,.... .

ηοοολοθών νασrλευπiς-τpια ..

Γροηοο tl;a~O.1 η όιOKDμ_~ης

IJΠ)γΧι[ή

Ηινια εζόδοψ

υηονροφ ή ...

Ημψσ- 'Ω

Jηv ίa ,ΡU

ΔΕΛΤΙ0 ΝΟΣΗι\::ΥΤιΚΗΣ '1ΑΡΑΚΟΛονΘΗΣΗΣ

Εικ.72

324

~ Ενημερώνει το δελτίο νοσηλείας

(εικ. 72) σημειώ νοντας:

• Τα ζω τικά σημεία του αρ ώ στου.

• Την ώρα επιστροφής από το χει-

ρουργείο.

• Τη γενική κατάσταση του αρρώ-

στου.

• Τον ορό που παίρνει

• Τις παροχετεύσεις που έχει κα-

θώ ς επίσης, και αν παίρνει οξυ-

γόνο ή ό,τιάλλο σχετικό.

~ Φ ροντίζει για την κινητοποίηση

του αρρώστου σύμφωνα με τις

ιατρικές οδηγίες που αφορούν

στο χρόνο και σύμφωνα με την

τεχν κή έγερσης του αρρώστου

από το κρεβάτι

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

325


16. Τεχνική Ν οσηλευτικώ ν Διαδικασιώ ν κατά τη Χ ορήγηση

Φ αρμάκω ν στον Ά ρρω στο.

α. Χ ορήγηση φαρμάκων από το στόμα.


> - Δίσκος φαρμάκω ν που περιέχει

• Π οτηράκια φαρμάκω ν ογκομετρημένα.

• Π οτηράκια μιας χρήσης.

• Κ αρτάκια χρωματιστά. (εικ. 73,74)

• Φ άρμακα των αρρώστων. (εικ. 75)

+


~ Ετοιμάστε τα φάρμακα του κάθε αρρώ στου

στο χώ ρο του τμήματος, όπου βρίσκεται το

φαρμακείο. Τοποθετήστε τα στο δίσκο φαρ-

μάκων.

~ Φ ροντίστε να μη σας διακόψει κανείς κατά

την ετοιμασία τω ν φαρμάκω ν, για να απο-

φύγετε τα λάθη.

~ Π άρτε τα ντοσιέ μετα φύλλα νοσηλείας τω ν

αρρώστω ν και ελέγξτε τα φάρμακα συγκρί-

νοντας τις κάρτες με τις ιατρικές οδηγίες.


~ Τοποθετήστε τις κάρτες φαρμάκων με τη

σειρά τω ν αρρώ στω ν του κάθ θαλάμου. Α ν

οικάρτες κάθε αρρώ στου είναι περισσότε-

ρες από μία, τις διατηρείτε μαζί

~ Διαβάστε το κάθε φάρμακο τρεις φορές:

• Ό ταν το παίρνετε από το φαρμακείο.

• Π ριν το βάλετε στο ποτηράκι

• Π ριν το επιστρέψετε στο φαρμακείο.

3 2 5

•• •

Εικ. 73 Κ α ρ τ ά κ ι υ π ο θ έ τ ω ν .

Εικ.74 Κ α ρ τ ά κ ι ε ν έ σ ι ω ν φ α ρ μ ά κ ω ν .

Εικ. 75 Δ ί σ κ ο ς φ α ρ μ ά κ ω ν α π ό τ ο σ τ ό μ α .

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

326


~ Μ η πιάνετε με τα χέρια σας το φάρμακο αν είναι ταμπλέτα ή κάψουλα. Βάζε-

τε την καθορισμένη δόση κατευθείαν στο ποτηράκι (εικ. 76).

~ Μ ετρήστε τις σταγόνες σωστά . Τις βάζετε σε ποτηράκι φαρμάκω ν με λίγο νε-

ρό.

~ Α ντο φάρμακο είναιεναιώ ρημα,

ανακινήστε το μπουκάλι πριν το

βάλετε στο ποτηράκι φαρμάκων.

Τα μπουκάλια πρέπει να διατη-

ρού ται καθαρά. Φ ροντίστε να

μην λερώνετε τις ετικέτες, να κα-

θαρίζετε καλά τα χείλη του μπου-

καλιού και στο τέλος, να εφαρ-

μόζετε καλά το πώμα.

~ Α φού τελειώ σετε την ετοιμασία τω ν φαρμάκω ν, ελέγξτε την ώ ρα καιαρχίστε τη

χορήγησή τους στους αρρώστους σας.

~ Α πομακρύνετε τους επισκέmες από το θάλαμο

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για το είδος, τη δόση καιτο αποτελέσματα που θα έ-

χειτο φάρμακο που του χορηγείτε.

~ Β άλτε στο κομοδίνο του αρρώ στου ένα ποτήρι νερό.

~ Β εβαιω θείτε για την ταυτότητα του κάθε αρρώστου. Ελέγξτε το όνομά του στην

ταυτότητα, που πρέπει να φέρει στο χ ριτου, στο διάγραμμά του αν είναι μέσα

στο θάλαμο καιτέλος, καλέστε τον με το όνομά του για να κάνετε επαλήθευση.

~ Κ ατά τη χορήγηση φαρμάκων σε έναν άρρωστο μην αφήνετε το δίσκο στο τρα-

πέζι του θαλάμου, αλλά σε μέρος όπου μπορείτε να τον ελέγχετε. Υ πάρχει κίν-

δυνος, άλλος άρρω στος να πάρει λάθος φάρμακα.

~ Τα φάρμακά του ο άρρωστος πρέπει να τα παίρνει μπροστά σας, πριν απομα-

κρυνθείτε από αυτόν. Ο άρρω στος μπορεί να τα συγκεντρώ σει καινα τα πάρει

όλα μαζί ή να τα πετάξει ή να τα δώ σει σε άλλον άρρω στο.

~ Μ ην αφήνετε ποτέ φάρμακα στο κομοδίνο του αρρώστου.

~ Β οηθείστε τον κλινήρη άρρω στο να πάρει θέση καθιστή ή ημικαθιστή , για να

πάρει το φάρμακό του. έτσιπρολαμβάνεται η εισρόφηση και ο πνιγμός.

~ Ό ταν χορηγείτε υπογλώ σσια φάρμακα, εξηγείστε στον άρρω στο, ότιπρέπει να

το τοποθετήσει κάτω από τη γλώ σσα. Δεν πρέπει να πιεί νερό, ούτε να το κα-

ταπιεί

326

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

327


~ Α νο άρρω στος έχειρινογαστρικό σωλήνα καιτο φάρμακο είναιταμπλέτα, θρυμ-

ματίστε την, διαλύστε την με νερό στο ποτηράκι φαρμάκω ν και χορηγείστε την

με σύριγγα, μέσα από τον ρινογαστρικό σωλήνα. Μ ε σύριγγα χορηγείτε καιτα

φάρμακα που είναι σε υγρή μορφή κατευθείαν στο ρινογαστρικό σωλήνα.

~ Επιστρέψτε τον δίσκο φαρμάκων στη θέση του και αφήστε τον καθαρό καιτα-

κτοποιημένο. Π λύνετε τα ποτηράκια φαρμάκω ν

~ Α νκάποιο φάρμακο δεν δόθηκε στον άρρω στο, για οποιονδήποτε λόγο, καιπρέ-

πει να δοθεί αργότερα, το αφήνετε στον δίσκο.

~ Ενημερώ νετε το φύλλο νοσηλείας ω ς εξής:

• Τσεκάρετε α φάρμακα που χορηγήσατε.

• Γράφετε γιατί ο άρρω στος δεν πήρε το φάρμακο (ήταν νηστικό ς για εξέταση,

απουσίαζε, αρνήθηκε να το πάρει κ.ά.).

• Σημειώ στε την έναρξη νέω ν φαρμάκω ν καιανοίξτε και καρτάκια.

• Σημειώ στε τη διακοπή φαρμάκω ν.

+

Η χορήγηση φαρμάκω ν μπορεί να γίνει και με κινητό φαρμακείο. Α υτό αποτε-

λείται από ένα ντουλάπι που κλειδώ νει στο πάνω μέρος. Μ έσα στο ντουλάπι υπάρ-

χουν θήκες, όπου τοποθετούνται τα φάρμακα με τη συσκευασία τους και με αλφα-

βητική σειρά. Υ πάρχουν, επίσης, ποτηράκια φαρμάκω ν ογκομετρημένα και κουτα-

λάκια μιας χρήσης. Στο κάτω μέρο του φαρμακείου τοποθετείτε κανάτα με νερό, πο-

τηράκια μιας χρήσης και χαρτοβάμβακο ή χαρτομάντιλα.

Η χορήγηση φαρμάκω ν με κινητό φαρμακείο προϋποθέτει να έχετε μαζί σας τα

φύλλα νοσηλείας τω ν αρρώστω ν.

Η ετοιμασία και χορήγηση τω ν φαρμάκω ν γίνεται μέσα στο θάλαμο του αρρώ -

στου.

β . Τ ο π ικ ή ε φ α ρ μ ο γ ή φ α ρ μ ά κ ω ν .

Ε ν σ τ ά λ α ξ η φ α ρ μ ά κ ο υ σ τ ο μ ά τ ι .

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία παθολογικών καταστάσεω ν

του ματιού, βρίσκονται σε μορφή κολλυρίω ν και αλοιφώ ν και χορηγούνται τοπικά.

Ο άρρωστος πρέπει όμως να παρακολουθείται για τοπικές αλλά και γενικές αντι-

δράσεις, γιατί τα φάρμακα αυτά, όπω ς γνω ρίζετε, απορροφούνται και περνούν στη

γενική κυκλοφορία του αίματος.

3 2 7

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

328




• Κ άρτα νοσηλείας.

• Κ ολλύριο.

• Τολύπια ή γάζες αποστειρωμένες.


• Ροδέλες. (εικ. 77)

+

Δ ια δ ικ α σ ί α :

~ Ετοιμάστε το δίσκο και απομακρύνε-

τε τους επισκέπτες από το θάλαμο.

~ Ενημερώστε τον άρρωστο για τον τρόπο χορήγησης του φαρμάκου και ζητεί-

στε τη συνεργασία του.

~ Δίνετε στον άρρωστο την κατάλληλη θέση (ύmια ή καθιστή, με το κεφάλι του

προς τα πίσω ).

~ Π λύνετε τα χέρια σας πριν και μετά τη νοσηλεία.

~ Κ αθαρίστε το μάτι αν υπάρχουν εκκρίσεις, με αποστειρωμένη γάζα ή τολύπιο,

ξεχω ριστό για κάθε μάτι καιγια μια μόνο χρήση. Π ρολαβαίνετε έτσιτη μόλυν-

ση του υγιούς ματιού.

~ Α ν ο άρρω στος έχει χειρουργηθεί και έχει καλυμμένα τα μάτια του, τον πλη-

σιάζουμε ήρεμα καιτου μιλάμε με το όνομά του. κατόπιν τον βοηθάμε να ξα-

πλώσει

~ Β εβαιω θείτε ότιείναιο σωστός άρρωστος. Κ άντε τον έλεγχο της ταυτότητάς του

καιτον έλεγχο του φαρμάκου, όπω ς γνω ρίσατε στην προηγούμενη νοσηλεία (χο-

ρήγηση φαρμάκων από το στόμα .

~ Π ροσέξτε στις οδηγίες αν το κολλύριο πρέπει να μπει σε ένα από τα δύο μάτια.

~ Π άρτε με το ένα σας χέριτο κολλύριο, αφού το ανοίξετε καιμε το άλλο, ένα το-

λύπιο. Κ ρατείστε το τολύπιο στο κάτω βλέφαρο για να απορροφήσει το φάρμακο,

που πιθανόν θα πέσει έξω καιμε το δείκτη τραβήξτε το ελαφρά προς τα κάτω

για τη σωστή τοποθέτηση του κολλυρίου. Κ ατά την ώ ρα της εφαρμογής του κολ-

λυρίου, λέμε στον άρρω στο να κοιτάζει προς τα πάνω .

~ Κ ρατήστε το μπουκαλάκι σε απόσταση 2-5 εκ. από τον επιπεφυκότα καιακου-

μπήστε το χέρι σας, για να είναιπιο σταθερό, στο μέτω πο του αρρώ στου. Π ρο-

σέξτε να μην ακουμπήσει η άκρη του σταγονόμετρου στο μάτι γιατί θα μολυν-

Εικ. 77 Δ ί σ κ ο ς ε ν σ τ ά λ α ξ η ς κ ο λ λ υ ρ ίο υ .

32 8

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

329


+

θείο Κ άντε την ενστάλλαξη. Π ροσοχή, μην ενσταλλάξετε το φάρμακο στον κε-

ρατοειδή, γιατί ερεθίζεται εύκολα.

~ Εξηγείστε στον άρρω στο να μείνει για λίγα λεmά στη θέση του καινα ανοιγο-

κλείνει το μάτι του καιστη συνέχεια να το κλείσει απαλά.

~ Α σκείτε πίεση στο κάτω μέρος του έσω κανθού, για να παρεμποδίσετε την εί-

σοδο το φαρμάκου από τον δακρυϊκό πόρο στη μύτη και κατά συνέπεια , την

απορρόφησή του από τον οργανισμό.

~ Στη συνέχεια σκουπίστε με τολύπιο απαλά, από τον έσω προς τον έξω κανθό, το

φάρμακο που τυχόν έτρεξε έξω .

~ Σε μετεγχειρητικό άρρω στο καλύψτε πάλι το μάτι με ροδέλα και υποαλλεργικό

λευκοπλάστ.

~ Κ αλύψτε το κολλύριο.

~ Τοποθετήστε τον άρρωστο σε αναπαυτική θέση και βεβαιω θείτε ότιδεν χρειά-

ζεται τίποτε άλλο.

~ Φ ροντίστε το δίσκο ενσταλλάξεω ν, ώ στε να μείνει καθαρός.

~ Ενημερώστε το δελτίο νοσηλείας.

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

α ) Δεν γίνεται ενστάλλαξη κολλυρίου σε άρρωστο που έχει φακούς επαφής.

β ) Τα κολλύρια και οιαλοιφές τω ν ματιώ ν πρέπει να είναι ατομικά του κάθε αρ-

ρώ στου, για να προληφθεί η περίmω ση μόλυνσης.

γ )

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται κατά τη χορήγηση μυδριατικών καιμυωτικών φαρ-

μάκω ν, επειδή η απροσεξία έχει σοβαρές επιmώσεις στην όραση.

Τ ο π ο θ έ τ η σ η α λ ο ιφ ή ς σ τ ο μ ά τ ι .


Η διαδικασία είναι περίπου η ίδια με την ενστάλλαξη κολλυρίου στο μάτι

~ Τοποθετήστε την αλοιφή κατά μήκος της εσωτερικής επιφάνειας του κάτω βλε-

φάρου, πιέζοντας το σω ληνάριο με περιστροφική κίνηση καιαρχίζοντας από τον

έσω προς τον έξω κανθό. Α ποφύγετε την επαφή του σωληνάρ υ με το μάτι

~ Π είτε στον άρρω στο να ανοιγοκλείσει μερικές φορές το μάτι για να απλω θεί η

αλοιφή ομοιόμορφα.

~ Η αλοιφή προκαλεί προσωρινό θάμπωμα στο μάτι Ενημερώστε γι αυτό τον

άρρω στο, ώ στε να μην ανησυχήσει

329

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 33Ο


Ε ν σ τ ά λ λ α ξ η φ α ρ μ ά κ ο υ σ τ η μ ύ τ η .

Τα φάρμακα που χρησιμoπoιoύνrαι για τοπική εφαρμογή στη μύτη, είναισε μορ-

φή σταγόνω ν, αλοιφώ ν και αεροζόλης.


> - Δίσκος νοσηλείας που περιέχει

• Φ άρμακο σύμφωνα με την ιατρική οδηγία .




+


~ Ετοιμάστε το δίσκο με όλα τα απαραίτητα και απομακρύνετε το επισκεmήριο

από το θάλαμο.

~ Ενημερώστε τον άρρωστο για τη διαδικασία. Η ενστάλλαξη του φαρμάκου

στη μύτη , κάνει τον άρρω στο να αισθανθεί τη δυσάρεστη γεύση του φαρμά-

κου. Α υτό συμβαίνει γιατί το φάρμακο περνάει μέσα από το ρινοφάρυγγα, στο

στόμα.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σε ύmια θέση με ένα μαξιλάρι στο αυχένα καιτην

ω μοπλάτη ή καθιστή με το κεφάλι προς τα πίσω .

~ Β εβαιω θείτε ότι είναι ο σωστός άρρω στος.

~ Κ άντε τον έλεγχο του φαρμάκου.

~ Π λύνετε τα χέρια σας πριν καιμετά τη νοσηλεία.

~ Π ιέζετε το άκρο της μύτης προς τα πίσω , με τον άρρω στο σε καθιστή θέση, για

τη διευκόλυνση της εισαγω γής του φαρμάκου.

~ Κ ρατείστε το μπουκαλάκι στο χέρι αφού το ανοίξετε, και σε μικρή απόσταση

από το ρουθούνι Π ιέστε το μπουκαλάκι για να κάνετε την ενστάλλαξη.

~ Π είτε στον άρρω στο κατά την ενστάλλαξη, να αναπνέει από το στόμα καινα πα-

ραμείνει στη θέση αυτή για λίγα λεmά.

~ Σκουπίστε τυχόν σταγόνες που έπεσαν έξω με μια γάζα ή ένα τολύπιο.


~ Α πομακρύνετε καιτακτοποιείστε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε.


3 3 0

Ι sel. 311-406 6-12-199912:19

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 331


Ε ν σ τ ά λ λ α ξ η φ α ρ μ ά κ ο υ σ τ ο α υ τ ί .



• Φ άρμακο σύμφωνα με την ιατρική εν ολή .




+


~ Ετοιμάστε τα υλικά στο δίσκο νοσηλείας και απομακρύνετε τους επισκέmες α-

πό το θάλαμο του αρρώ στου.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τον τρόπο καιτο σκοπό της νοσηλείας.


~ Ελέγξτε το φάρμακο, αν συμφω νεί με τις ιατρικές οδηγίες.

~ Τοποθετήστε τον άρρωστο σε πλάγια θέση.

~ Φ ροντίστε το διάλυμα να έχειτη θερμοκρασία του σώματος. Η μεγάλη διαφο-

ρά θερμοκρασίας, προκαλεί ερεθισμό.

~ Το φάρμακο θερμαίνεται περιστρέφονταςτο φιαλίδιο ανάμεσα στις δύο παλάμες.

~ Π λύνετε τα χέρια σας πριν και μετά τη νοσηλεία.

~ Τραβήξτε το mερύγιο του αυτιού προς τα έξω καιπάνω , για να ευθειάσετε τον

έξω ακουστικό πόρο και κάντε την ενστάλλαξη του φαρμάκου. Π ροσοχή, η εν-

στάλλαξη να γίνει στο σωστό αυτί

~ Π είτε στον άρρω στο να μείνει στη θέση αυτή για λίγα λεmά . Α πορροφάται κα-

λύτερα το φάρμακο.

~ Σκουπίστε με ένα τολύπιο ή γάζα τυχόν σταγόνες που έπεσαν έξω , για να προ-

λάβετε ερεθισμό του δέρματος.


~ Τακτοποιείστε το δίσκο νοσηλείας με το οποίο χορηγήσατε το φάρμακο.

~ Ενημερώ στε το φύλλο νοσηλείας.

γ . Χ ο ρ ή γ η σ η φ α ρ μά κ ο υ με ε ισ π ν ο έ ς .

Φ άρμακα που χορηγούνται με εισπνοές, είναι τα βρογχοδιασταλτικά, τα αντιβιοτι-

κά, τα σπασμολυτικά και φάρμακα για τη ρευστοποίηση τω ν εκκρίσεω ν.

331

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:37

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 332




• Φ άρμακο σύμφωνα με την ιατρική οδηγία .

• Φ υσιολογικό ορό σε σύριγγα.

• Ειδική μάσκα αεροζόλ με ομιχλοποιητή.

• Π αροχή οξυγόνου.


+


~ Ετοιμάστε το δίσκο καιαπομακρύνετε τους επισκέmες από το θάλαμο του αρ-

ρώστου.


~ Ελέγξτε το φάρμακο, αν συμφω νεί με την ιατρική οδηγία.

~ Ενημερώστε τον άρρωστο για τη διαδικασία της νοσηλ ίας και για το αποτέλε-

σμα της χρήσης του φαρμάκου.

~ Β άλτε στον ομιχλοποιητή το φάρμακο με το φυσιολογικό ορό.

~ Συνδέστε τη μάσκα με την παροχή οξυγόνου.

~ Α νοίξτε το ροόμετρο στα 5 Ιίι

~ Εφαρμόστε καλά τη μάσκα στο πρόσωπο του αρρώστου. Η μάσκα πρέπει να κα-

λύπτει τη μύτη καιτο στόμα καιλέμε στον άρρω στο να αναπνέει από το στόμα.

~ Ό ταν τελειώ σειη χορήγηση του φαρμάκου με ομιχλοποίηση, κλείστε την παροχή

οξυγόνου, βγάλτε τη μάσκα από το πρόσωπο του αρρώ στου και κρεμάστε την.

~ Σκουπίστε το πρόσωπο του αρρώ στου με την πετσέτα του.

~ Α ν η μάσκα είναιλερω μένη, καθαρίζετε.

~ Φ ροντίστε πάντα την καθαριότητα της μύτης και του στόματος.

~ Τοποθετήστε τον άρρωστο σε αναπαυτική θέση καιβεβαιω θείτε ότιδεν χρειά-

ζεται κάτι άλλο.

~ Τακτοποιείστε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε και φροντίστε το δίσκο νοση-

λείας.

~ Ενημερώ στε το φύλλο νοσηλείας του αρρώ στου.

δ . Τ ο π ο θ έ τ η σ η φ α ρ μά κ ο υ σ τ ο δ έ ρ μα .

Στο δέρμα τοποθετούνται φάρμακα αντιβιοτικά, κορτιζονούχα, αγγειοδιασταλτικά,

3 32

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:37

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

333


τοπικά αναισθητικά κ.ά., σε μορφή αλοιφώ ν, διαλυμάτω ν, σκονώ ν καιαυτοκόλλητω ν

δισκίω ν.



• Φ άρμακο σύμφωνα με την ιατρική εν ολή .


• Γάζες ή σπάτουλες μιας χρήσης.

+


~ Ετοιμάστε το δίσκο με όλα τα απαραίτητα υλικά καιαπομακρύνετε το επισκε-

mήριο από το θάλαμο.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία.


~ Ελέγξτε αν το φάρμακο είναι αυτό π υ πρέπει να χορηγήσετε στον άρρω -

στο.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο στην κατάλληλη θέση, ανάλογα με την περιοχή που

θα εφαρμόσετε το φάρμακο ..

~ Φ ορέστε γάντια, αν η αλοιφή ή το διάλυμα είναι ερεθιστικό.

~ Τοποθετήστε την αλοιφή ή το διάλυμα, με γάζα ή σπάτουλα σε στεγνό και κα-

θαρό δέρμα.

~ Π ροστατέψτε τα ρούχα του αρρώστου, γιατί ορισμένα φάρμακα αφήνουν λε-

κέδες.

~ Α ν η αλοιφή ή το διάλυμα πρέπει να τοποθετηθεί σε τραύμα , τότε εφαρμόστε

άσηmη τεχνική.

~ Α φήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέση που επιθυμεί

~ Τακτοποιείστε τα υλικά που χρησιμοποιήσατε.


ε . Χ ο ρ ή γ η σ η υ π ό θ ε τ ο υ α π ό τ ο ν κ ό λ π ο .

Τα υπόθετα από τον κόλπο χορηγούνται για αντισηψία, σε φλεγμονώ δεις καταστά-

σεις του κόλπου κ.ά.

3 3 3

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:37

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 334



Εικ. 78

Χ ο ρ ή γ η σ η υ π ο θ έ τ ο υ α π ό τ ο ν κ ό λ π ο .


• Υ πόθετο σύμφωνα με την ιατρική ε-

ντολή.




• Τολύπια.

• Β αζ λίνη.

• Τετράγω νο μιας χρήσης.

• Χ αρτοβάμβακο. (εικ. 78)


~ Ετοιμάστε τα υλικά που θα χρειαστείτε, απομακρύνετε το επισκεmήριο και α-

πομονώ στε την άρρω στη με παραβάν.

~ Ενημερώστε την άρρωστη για το είδος αυτής της νοσηλείας καιτο αποτέλεσμά

της.

~ Β εβαιω θείτε ότι είναι η σωστή άρρω στη.

~ Κ άνετε έλεγχο του φαρμάκου για να είστε πιο ασφαλής.

~ Ζητείστε από την άρρω στη να κατεβάσει την πυζάμα της.

~ Α ν υπάρχουν εκκρίσεις από τον κόλπο, πρέπει να προηγηθεί τοπική καθαριό-

τητα.

~ Συστήστε στην άρρωστη να ουρήσει πρώτα.

~ Τοποθετείστε κάτω από τους γλουτούς καιπάνω στο κρεβάτι το τετράγω νο μιας

χρήσης.

~ Για τη χορήγηση ολπικού υπόθετου, χρησιμοποιείται η γυναικολογική θέ-

ση.

~ Φ ορέστε τα γάντια σας.

~ Α νοίξτε τη ζελατίνη του υπόθετου και επαλείψτε με βαζελίνη το άκρο. Έ τσι γλυ-

στράει πιο εύκολα το υπόθετο και αποφεύγεται ο τραυματισμός του βλεννογό-

νου του κόλπου.

~ Συστήνετε στην άρρω στη να παίρνει βαθιές αναπνοές καινα μη σφίγγεται Μ ε

ήπιες κινήσεις σπρώ χνετε το υπόθετο με το δείκτη του χεριού σας βαθιά κατά

μήκος του κόλπου.

~ Β γάλτε τα γάντια και αφήστε τα στο νεφροειδές.

+

334

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 37

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

335


~ Α φαιρέστε το τετράγω νο μιας χρήσης.

~ Α φήστε την άρρωστη καθαρή καισεαναπαυτική θέση, μετο διακόmη του κου-

δουνιού κοντά της για να μας καλέσει σε περίmωση που θα μας χρειοιεϊ

~ Α πομακρύνετε το παραβάν.



~ Φ ροντίστε τα αντικείμενα που χρησιμοποιήσατε.

σ τ . Π α ρ ε ν τ ε ρ ικ ή χ ο ρ ή γ η σ η φ α ρ μά κ ω ν κ α ι υ γ ρ ώ ν .

+

> - Ο δίσκος ενέσεω ν περιλαμβάνει (εικ. 79)

• Σύριγγες μιας χρήσης σε διάφορα μεγέθη.

• Β ελόνες μιας χρήσης.

• Τολύπια σε βαζάκι

• Ο ινόπνευμα.

• Ν εφροειδές ή χάρτινη σακούλα.

• Μ αχαιρίδια σε ποτηράκι για το κόψιμο α-

μπούλας.

• Ειδικό δοχείο για την απόρριψη τω ν χρησιμοποιηθέντω ν βελονώ ν.

• Το φάρμακο, σε αμπούλα ή φιαλίδιο (φλακόν).

• Τον φυσιολογικό ορό ή τον ειδικό διαλύτη.

Δ ι ά λ υ σ η φ α ρ μ ά κ ω ν γ ι α έ ν ε σ η .


Εικ. 79 Δ ί σ κ ο ς ε ν έ σ ιμ ω ν φ α ρ μ ά κ ω ν .


Α κολουθείστε τις βασικές αρχές χορήγησης φαρμάκω ν.

~ Τοποθετήστε τις κάρτες τω ν φαρμάκω ν κατά θάλαμο και αριθμό κρεβατιού.

Α ν οικάρτες του αρρώστου είναι περισσότερες από μία τις βάζετε μαζί

~ Ελέγξτε τα φάρμακα με το γνωστό τρόπο.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για την τεχνική της ένεσης. Έ τσι θα συνεργαστεί κα-

λύτερα μαζί σας.

~ Δώ στε στον άρρωστο την κατάλληλη θέση.


~ Ετοιμάστε αποστειρω μένη σύριγγα με βελόνα. Α νοίξτε το σακουλάκι που πε-

3 3 5

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:37 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 336


+

ριέχει τη σύριγγα από την άκρη που έχει διακεκομμένη γραμμή, πιάστε το έμ-

βολο με προσοχή και εφ αρμόστε στο μπεκ τη βελό α. Ελέγξτε τη δυνατότητα

της σύριγγας, μετακινώ ντας το έμβολο εμπρός-πίσω .

~ Π άρτε την αμπούλα με το δείκτη και τον αντίχειρα, κρατώντας ην από το ε-

πάνω μέρος και αν το τμήμα πάνω από τον αυχένα της έχει φάρμακο, χτυπή-

στε το με το δάκτυλό σας, έτσιώ στε να χορηγηθεί ή ακριβής δόση του φαρμά-

κου.

~ Κ άντε αντισηψία στον αυχένα της αμπούλας και στο μαχαιρίδιο, με τολύπιο

βρεγμένο με οινόπνευμα. Το τολύπιο με οινόπνευμα, εκτός από το ότιπροστα-

τεύειτο φάρμακο από μόλυνση, προστατεύει καιτα χέρια σας από το γυαλίτης

αμπούλας.

~ Π άρτε στη συνέχεια στεγνό τολύπιο και κρατείστε την αμπούλα.

~ Χ αρακώ στε τον αυχένα της αμπούλας με το μαχαιρίδιο καισπάστε το επάνω μέ-

ρος της, προσέχοντας να μην πέσουν γυαλιά στο περιεχόμενο της αμπούλας. Α ν

ο αυχένας της φύσιγγας έχειασπροδακτύλιο, τότε δεν χρειάζεται το μαχαιρίδιο

για το άνοιγμα .

~ Π ετάξτε την αμπούλα, αν διαπιστώ σετε ότι έπεσαν μέσα γυαλιά.

~ Π ιάστε με το ένα χέρι την αμπούλα , ανάμεσα στο δείκτη καιτο μέσο δάκτυλο

και με τ άλλο σας χέρι κρατάτε τη σύριγγα. Στηρίζοντας τη βελόνα στο σημείο

της ένεσης με το μπεκ, με το δείκτη σας, βάλτε τη βελόνα μέσα στην αμπούλα

χω ρίς να ακουμπήσετε τα τοιχώ ματά της. Στη συνέχεια, στηρίζετε τη βελόνα

στο σημείο του μπεκ με τον δείκτη καιτο μέσο δάκτυλο του ενός χεριού, ενώ ε-

ξακολουθείτε να κρατάτε την αμπούλα και με τον αντίχειρα και το μέσο δά-

κτυλο του άλλου χεριού πιάνετε το έμβολο της σύριγγας καιπιέζοντας με το δεί-

κτη του χεριού εξω τερικά της σύριγγα ς αναρροφάτε το περιεχόμενο της α-

μπούλας, τραβώ ντας το έμβολο προς τα έξω , χω ρίς να το αγγίξετε.

~ Μ ην αναρροφάτε αέρα και μην βγάζετε τη βελόνα από την αμπούλα, πριν πά-

ρετε όλο το περιεχόμενο.

~ Π ροσοχή, όταν απομακρύνετε τη βελόνα από την αμπούλα, φροντίστε ν μην

ακουμπήσει στα τοιχώ ματά της.

~ Α ν έχει μπει αέρας στη σύριγγα, πρέπει να τον αφαιρέσετε με τον εξής τρόπο:

Κ ρατείστε τη σύριγγα κάθετα , με τη βελόνα προς τα πάνω . Μ ε το ένα σας χέρι

κρατάτε το σώ μα της σύριγγα ς εξω τερικά, ενώ στηρίζετε με τον δείκτη του ίδιου

χεριού το μπεκ της βελόνας. Μ ε το άλλο σας χέρι κάντε αναρρόφηση και στη

336

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:37 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 337


+

συνέχεια σπρώ χνετε το έμβολο προς τα έξω γι να βγει όλος ο αέρας, χω ρίς να

χαθεί καθόλου υγρό.

~ Α νθελήσετε να διαλύσετε φάρμακο που είναισε αμπούλα, ενίετε τον διαλύτη που

αναρροφήσατε στην αμπούλα με το φάρμακο και ξαναπαίρνετε όλο το περιε-

χόμενο στη σύριγγα, ακολουθώ ντας τη διαδικασία που αναφέραμε παραπάν .

~ Κ αλύψτε τη βελόνα με το πλαστικό κάλυμμα πλησιάζοντας σε γωνία και όχι

στην ίδια ευθεία για να μην τρυπηθείτε. Το φάρμακο είναι έτοιμο για να ενεθεί

στον άρρω στο.

~ Α ντο προς διάλυση φάρμακο είναι σε φλακόν τότε αφαιρέστε το προστατευτι-

κό κάλυμμα του πώματος καικάντε καλή αντισηψία με τολύπιο καιοινόπνευμα.

~ Α ναρροφήστε την ποσότητα του διαλυτικού μέσου που χρειάζεται με τον εξής

τρόπο:

~ Τρυπήστε με τη βελόνα το ελαστικό πώ μα στο κέντρο καιπιέστε το έμβολο της

σύριγγας για να αδειάστε το υγρό μέσα στο φλακόν.

~ Α φού αδειάσετε το περιεχόμενο της σύριγγας, αφαιρέστε την μαζί με τη βελό-

να από το φιαλίδιο και καλύψτε τη βελόνα με το κάλυμμά της.

~ Α νακινείστε το φιαλίδιο, μέχρι να διαλυθεί τελείω ς το φάρμακο. Η διάλυση του

φαρμάκου πρέπει να είναι πλήρης.

~ Α φαιρέστε στη συνέχεια το κάλυμμα της βελόνας, αναρροφήστε μέσα στη σύριγγα

τόση ποσότητα αέρα, όση είναι και η ποσότητα του διαλυόμενου φαρμάκου.

~ Β άζετε τη βελόνα της σύριγγα ς στο φιαλίδιο και σπρώ χνετε τον αέρα μέσα σ '

αυτό. Α ναστρέφετε το φιαλίδιο, με τον τρόπο που αναφέραμε και στην αναρ-

ρόφηση από αμπούλα , αφού προηγουμέν ς φέρετε την άκρη της βελόνας στην

εσω τερική επιφάνεια του πώματος του φιαλιδίου.

~ Β εβαιω θείτε ότιαναρροφήσατε ό-

λο το φάρμακο.

~ Μ όλις αφαιρέσετε τη βελόνα από

το φιαλίδιο, αφαιρέστε τυχόν αέ-

ρα από τη σύριγγα καικαλύψτε τη

βελόνα με το κάλυμμά της.

~ Α λλάξτε τη βελόνα πριν κάνετε

την ένεση στον άρρω στο. Το φάρ-

μακο είναι έτοιμο για να ενεθεί

(εικ. 80)

Εικ.80

3 3 7

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:37

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

338


+

Ε ν δ ο μ υ ϊ κ ή έ ν ε σ η .


~ Ό σα φάρμακα είναιμέσα σε φλακόν, μπορείτε να τα διαλύσετε π ιν πάτε στον

άρρω στο, αλλά ποτέ δεν θα τα αναρροφήσετε έξω από το θάλαμο του αρρώ στου.

~ Β εβαιωθείτε ότι είναι ο σωστός άρρωστος και θα πάρει το σωστό φάρμακο.

~ Ψ ηλαφίστε τον μυ στο σημείο που καθορίσατε να γίνει η ένεση με το δείκτη και

τον παράμεσο του χεριού σας. Ελέγχετε να μην υπάρχουν σκληρίες. Η εφαρμογή

της ένεσης σε περιοχή με σκληρίες δεν απορροφάται σω στά και επιπλέον, ο άρ-

ρωστος πονάει

~ Η κατάλληλη θέση, όταν η ένεση γίνεταιστους γλουτούς, είναιη πρηνής ή η πλά-

για.

~ Κ άντε καλή αντισηψία της περιοχής για την πρόληψη της μόλυνσης.

~ Π ιάνετε τον μυ με το χέρικαιτεντώ νετε το δέρμα στο σημείο της ένεσης, με τον

αντίχειρα, το δείκτη και τον παράμεσο. Π είτε στον άρρωστο να πάρει βαθιές

αναπνοές καινα χαλαρώ σει Εισάγετε τη βελόνα κάθετα (σεγω νία 900) καιβα-

θιά, με σταθερή και γρήγορη κίνηση

~ Α φήνετε τμήμα της βελόνας έξω από το σώμα του αρρώστου, έτσιώστε, αν συμ-

βείατύχημα, π.χ. σπάσιμο της βελόνας, να υπάρχει η δυνατότητα αφαίρεσής της

εύκολα.

~ Τραβώ ντας το έμβολο προς τα έξω αναρροφάτε για να ελέγξετε τη θέση της βε-

λόνας, μήπως τρυπήσατε κάποιο αιμοφόρο αγγείο. Α ν διαπιστώ σετε παρουσία

αίματος στη σύριγγα, τότε την μετακινείται ή την αφαιρείται καιτης αλλάζετε

θέση. Επαναλαμβάνετε την αναρρόφηση καιαφού σιγουρευτείτε, τότε ενίετε το

φάρμακο.

~ Ενέστε το φάρμακο με αργό ρυθμό, μέχρι να αδειάσει η σύριγγα. Κ ατόπιν α-

σκείται μικρή πίεση στο δέρμα κοντά στη σύριγγα, με το τολύπιο, και αφαιρεί-

τε τη βελόνα με γρήγορη κίνηση. Συνεχίστε να πιέζετε για λίγο το σημείο της έ-

νεσης με το τολύπιο για τυχόν αιμορραγία . Μ ε την πίεση και μια ελαφρά μά-

λαξη, τοπικά, διευκολύνετε την απορρόφηση του φαρμάκου και προλαμβάνετε

το αιμάτω μα.

~ Μ η βάζετε τη βελόνα πάλι μέσα στη θήκη της μετά τη χρ ση, αλλά πετάξτε την

στο ειδικό δοχείο. Έ τσι αποφεύγετε την πιθανότητα να τρυπηθείτε, με κίνδυνο

να μολυνθείτε.


338

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:37 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 339


~ Φ ροντϊστε για την ασφάλεια καιτην άνεση του αρρώ στου, την ενημέρω ση του

δελτίου νοσηλείας καιτην τακτοποίηση τω ν υλικών που χρησιμοποιήσατε, όπω ς

και στη χορήγηση φαρμάκω ν από το στόμα.

~ Α ν ο άρρωστος χρειάζεται παρακολούθηση, το τηρείτε.

Υ π ο δ ό ρ ι α έ ν ε σ η .

Μ ε υποδόρια ένεση χορηγούνται μικρές ποσότητες φαρμάκω ν, 1-2 cc συνήθω ς,

γι αυτό και οισύριγγες που χρησιμοαοιοονται ίναι μικρότερες. Η συνήθης ανατο-

μική θέση, είναι ο δελτοειδής μυς. Π ροσφερονται επίσης, ο μηρό ς καιοικοιλιακοί

μύες. Ο ιπεριοχές αυτές χρησηιοιτοιοονται περισσότερο από ινσουλινοεξαρτώ μενους

αρρώστους με κυκλικό τρόπο, για την πρόληψη λυποδυστροφίας.

+


~ Ξεκινήστε να εργάζεσθε όπω ς στην ενδομυϊκή ένεση.

~ Α ν η ένεση γίνει στο δελτοειδή μυ, η θέση που θα έχει ο άρρωστος είναι η κα-

θιστή ή η ημικαθιστή ή η ύmια.

~ Α ποκαλύψτε την περιοχή στην οποία πρόκειται να ενέσετε το φάρμακο καιψ η-

λαφίστε την. Εφαρμόστε ανrισηψία και συνεχίστ όπω ς στην ενδομυϊκή ένεση.

~ Π ιάνετε με τον αντίχειρα καιτο δείκτη του ενός χεριού το δέρμα με το υποδό-

ριο καιτο ανασηκώνετε λίγο. Μ ε το άλλο σας χέρικρατάτε τη σύριγγα και στη-

ρίζoνrας ταυτόχρονα τη βελόνα με το δείκτη, πλησιάζετε καιπιέζετε με γρήγο-

ρη κίνηση τη βελόνα στον υποδόριο ιστό, σε γω νία 45 ο , φρoνrίζoνrας να μείνει

λίγο τμήμα της βελόνας έξω , για τυχόν ατυχήματα.

~ Συνεχίστε τη διαδικασία, όπω ς στην ενδομυϊκή ένεση.

Η τακτοποίηση τω ν υλικών που χρησιμοποιήθηκαν, η ασφάλεια του αρρώστο και

η ενημέρωση του δελτίου οσηλείας ισχύουν, όπω ς καικατά τη χορήγηση φαρμάκω ν

από το στόμα.

Ε ν δ ο δ φ μ ι κ ή έ ν ε σ η .

Ο ι πιο συνηθισμένες θέσεις είναι η έσω επιφάνεια του αντιβραχίου και η πάνω

περιοχή της ράχης.

~ Ετοιμάστε όλα τα απαιτούμενα υλικά.


~ Α κολουθείστε τις βασικές αρχές χορήγησης φαρμάκω ν.

339

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 340


~ Στην ενδοδερμική ένεση ενίεται μικρή ποσότητα φαρμάκου, η οποία σχηματί-

ζειμικρό, λευκό έπαρμα στο δέρμα, στο σημείο της ένεσης. Ενδοδερμικά γίνο-

νταισυνήθω ς διάφορα διαγνω στικά tests. Χ ρησιμοποιείστε σύριγγα mantoux ή

σύριγγα ινσουλίνης και λεmή, μικρή βελόνα, μήκους 1 εκ. Η ενδοδερμική ένε-

ση γίνεται με γω νία 10-15 ο, παράλληλα σχεδόν με το δέρμα. Ο ι ενδοδερμικέ

ενέσεις γίνονται από γιατρό ή από ειδικευμένους νοσηλευτές.

~ Συνεχίστε τη διαδικασία, όπω ς και στην ενδομυϊκή ένεση.

Ε ν δ ο φ λ έ β ια έ ν ε σ η φ α ρ μ ά κ ο υ ή ο ρ ο ύ .


+

Εικ.81 Φ λ ε β ο κ α θ ε τ ή ρ ε ς .

Εικ. 82 Σ υ σ κ ε υ έ ς ε ν δ ο φ λ έ β ι α ς έ γ χ υ σ η ς υ γ ρ ώ ν .

Εικ.83

> - Ο δίσκος νοσηλείας με τα εξής:

• Α ντισηmική διάλυση.

• Λ αστιχάκι περίδεσης ή ελαστική ταινία

(tourniquet).

• Α ποστειρωμένες γάζες.

• Φ λεβοκαθετήρες, πεταλούδες. (εικ. 81)

• Σύριγγες των 1Ο ή 20 m l , ανάλογα με το σκο-

πό που θα χρησιμοποιηθούν.

• Συσκευές ορού 3 way. (εικ. 82, 83)

• Ο ρός ή φάρμακα, σύμφωνα μετην ιατρική ο-

δηγία.

• Λ ευκοπλάστ, ψαλίδι νεφροειδές.

• Τολύπια.

• Τετράγω νο αδιάβροχο μιας χρήσης.

• Ν άρθηκας, αν χρειασθεί

• Στατό. Τροχήλατο νοσηλείας (εικ. 84)

~ Ενημερώστε τον άρρωστο για τη διαδικασία

καιτο σκοπό αυτής.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέ-

ση αι αφαιρέστε το μανίκι της πυτζάμας.

~ Τοποθετείτε το άκρο του αρρώστου σε επί-

πεδη επιφάνεια και σε έκταση.

340

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 341


+

~ Βάζετε το αδιάβροχο κάτω από το σημείο που πρό-

κειται να γίνει η φλεβοκέντηση.

~ Επιλέξτε τη φλέβα που θα παρακεντηθεί και ελέγξτε

την καταλληλότητά της.


~ Δέστε το λαστιχάκι περίδεσης πιο πά ω από το ση-

μείο της φλεβοκέντησης, ώ στε να μη δεθεί κόμπος.

(εικ. 85). Μ ε αυτόν τον τρόπο εμποδίζεται η επιστρο-

φή του αίματος στην καρδιά και διογκώνεται η φλέ-

βα . Α ν ο καθορισμός της φλέβας καθυστερεί λύστε

το λαστιχάκι και ξαναδέστε το.

~ Π είτε στον άρρωστο να ανοιγοκλείσει μερικές φορές

Εικ. 84 Τ ρ ο χ ή λ α τ ο ν ο σ η λ ε ί α ς .

το χέριτου καιστη συνέχεια να το κρατήσει κλειστό.

~ Ψ ηλαφίστε τη φλέβα μετο δείκτη. Α ν δεν ψη-

λαφιέται τότε χτυπήστε ελαφρά στο σημείο

της φλέβας με την παλάμη σας.

~ Κ αθαρίστε το δέρμα καλά με αντισηmική διά-

λυση και αφήστε το να στεγνώσει ή το στε-

γνώ νετε με μια αποστειρωμένη γάζα.

~ Μ ετο ένα σας χέριακινητοποιείστε το χέριτου Εικ. 85 Π ε ρ ίδ ε σ η γ ι α φ λ ε β ο κ ίν η σ η .

αρρώστου περιφερικά από το σημείο της φλεβοκέν ησης. Συγχρόνω ς τεντώ στε

το δέρμα προς τα κάτω για να εξασφαλίσετε λεία επιφάνεια και να είναι εύκο-

λη η εισαγω γή του φλεβοκαθετήρα.

~ Μ ε το άλλο σας χέρι κρατείστε το φλεβοκαθετήρα σε γω νία 45 ο κατά μήκος του

τοιχώ ματος της φλέβας που θέλετε να παρακεντήσετε.

~ Μ όλιςτρυπήστε τη φλέβα, μειώ στε τη γω νία του φλεβοκαθετήρα, έτσιώστε να εί-

ναιπαράλληλη μετο δέρμα. Σπρώξτε το φλεβοκαθετήρα στη φλέβα προχω ρώντας

σιγά-σιγά. Το λοξό αιχμηρό σημείο του φλεβοκαθετήρα πρέπει να είναιπρος τα

επάνω , γιατί έτσι διευκολύνεται η είσοδός του.

~ Α μέσως μετά την εισαγω γή του φλεβοκαθετή-

ρα στη φλέβα, εμφανίζεται αίμα στο άκρο του

φλεβοκαθετήρα.

~ Β γάλτε το λαστιχάκι περίδεσης. (εικ. 86, 87,

88,89,90,91,92)

341

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 342


+

~ Ελέγξτε την ετικέτα της φιάλης του ορού, αν εί-

ναιτο κατάλληλο διάλυμα.

~ Β εβαιω θείτε ότι έχετε το σωστό διάλυμα, για

το σωστό άρρω στο.

~ Ελέγξτε το υγρό της φιάλης, για ύπαρξη κρυ-

στάλλων, αλλοίω ση χρώματος ή διαρροή υγρού.

~ Κ άντε καλή αντισηψία στο πώμα της φιάλης

και εφαρμόστε την με άσηπτη τεχνική. Έ -

τσι μειώ νεται η πιθανότητα μόλυνσης του ο-

ρού.

~ Α ν ο ο ός πρέπει να εμπλουτισθεί με φάρμα-

κα, τότε ακολουθείται η εξής τακτική:

• Κ άντε προσεκτικό έλεγχο στα φάρμακα καιστις


• Β εβαιω θείτε ότι τα φάρμακα γίνονται ενδο-

φλέβια καιότιο άρρωστος δεν είναιαλλεργικό ς

σε αυτά.

• Τηρείτε άσηmη τεχνική κατά την αναρρόφη-

ση καιτην εισαγω γή του φαρμάκου στη φιάλη

του ορού.

• Κ άντε αντισηψία στο πώμα της φιάλης καιφρο-

ντίστε να μη χάνετε φάρμακο κατά την αναρ-

ρόφηση.

• Α νακινείστε τη φιάλη πριν την εφαρμόσετε στον

άρρωστο.

• Τελευταία , εμπλουτίστε τον όρό με φάρμακα

που χρωματίζουν το διάλυμα.

• Εμπλουτίζετε τον ορό, λίγο πριν τον χορηγήσε-

τε.

• Στο εξω τερικό της φιάλης αναγράφεται το ο-

νοματεπώ νυμο του αρρώ στου, τον αριθμό του

θαλάμου και του κρεβατιού, την ονομασία και

τη δόση του φαρμάκου που έχετε προσθέσει

στον ορό.

342

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

343


+

• Α ν δεν χωράει η φιάλη του ορού την ποσότητα των φαρ-

μάκω ν που πρέπει να τοποθετήσουμε, τότε αφαιρούμε

μικρή ποσότητα ορού.

~ Εφαρμόστε τη συσκευή του ορού στη φιάλη του διαλύ-

ματος με άσηmη τεχνική.

~ Κ ρεμάστε τη φιάλη στο στατό ορού με κλειστό το πίε-

στρο της συσκευής. Π ιέζετε το ευρύτερο τμήμα της συ-

σκευής, ώ στε να γεμίσει μέχρι τη μέση με διάλυμα και

στη συνέχεια, ανοίγετε το πίεστρο. Α δειάζετε τον αέρα

από τη συσκευή αφήνοντας να τρέξει 20-30 ml διαλύ-

ματος στο ν φροειδές και αμέσω ς κλείνετε το πίεστρο.

(εικ. 93)

~ Συνδέστε τη συσκευή με το φλεβοκαθετήρα ή πετα-

λούδα, που έχει τοποθετηθεί στη φλέβα και ανοίγετε το πίεστρο.

~ Στερεώστε καλά το φλεβοκαθετήρα στη θέση του, με λευκοπλάστ ή διάφανα

αυτοκόλλητα. Α κινητοποιείστε το άκρο με νάρθηκα, αν αυτό κρίνετε αναγκαίο.

~ Ρυθμίστε τη ροή του διαλύματος. Ο τύπος για τον υπολογισμό τω ν σταγόνω ν εί-

ναι ο εξής:

Εικ.93

Συνολικό Π οσό Υ γρού

(ml) χ

Σταγόνες /

ml

Σταγόνα/λεmό =--------=---------

Συνολικός χρόνος έγχυσης χ αριθμός λεmών


~ Α κινητοποιείστε το άκρο, αν χρειάζεται


~ Π αρακολουθείστε τον άρρω στο για εμφάνιση παρενεργ ιώ ν.

~ Ελέγξτε τη στάθμη του ορού, έτσιώ στε να τον αλλάξετε εγκαίρω ς.

~ Ελέγχετε το ρυθμό ροής του υγρού.

~ Φ ροντίστε καθημερινά το σημείο της φλεβοκέντησης.

~ Β οηθήστε τον άρρωστο σε οτιδήποτε χρειασθεί (φαγητό, ατομική υγιεινή κ.ά).

~ Α ν ο άρρω στος παρουσιάσει οποιαδήποτε αντίδραση, τότε ενημερώνεται ο για-

τρός.

343

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 344


Ε ν δ ο α ρ τ η ρ ι α κ ή χ ο ρ ή γ η σ η φ α ρ μ ά κ ω ν .

Κ ατά την ενδοαρτηριακή έγχυση φαρμάκω ν, το φάρμακο ενίεται μέσα στην αρτη-

ρία.

Ο ιενδοαρτηριακές ενέσεις γίνονται κυρίω ς για διαγνω στικό σκοπό. Τα υλικά που

χρησιμοποιούνται είναι ίδια με εκείνα που χρησιμοποιούνται και στην ενδοφλέβια

έγχυση.

Ο ιενδοαρτηριακές εγχύσεις φαρμάκων γίνονται από εξειδικευμένο ιατρικό προ-

σω πικό.

17. Μ ε τ ά γ γ ισ η Α ίμα τ ο ς σ ε Ά ρ ρ ω σ τ ο .

+


> - Β ελόνες για την φλεβοκέντηση, διαμέτρου 18-19.

> - Σύριγγες τω ν 5 ή 10 ml.

> - Η φιάλη αίματος που θα χορηγηθεί

> - Λ αστιχάκι περίδεσης ή ελαστική ταινία.


> - Ψ αλίδι λευκοπλάστ, τετράγω νο αδιάβροχο μιας χρήσης.

> - Τολύπια και γάζες αποστειρωμένες.

> - Α ντισηmική διάλυση.

> - Συσκευές μετάγγισης αίματος.

> - Στατό.

> - Ν άρθηκας και επίδεσμος για ακινητοποίηση του άκρου, αν χρειάζεται

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία και εξηγείστε του τον σκοπό της

μετάγγισης.

~ Ετοιμάστε τα υλικά που θα χρειαστούν.

~ Α πομακρύνετε τους επισκέπτες.


~ Β εβαιω θείτε ότιέχειγίνει καθορισμός της ομάδας αίματος καιη διασταύρω ση.

344

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

345


Η διασταύρω ση ελέγχεται για τη συμβατότη-

τα του αίματος του δότη και ο καθορισμός

της ομάδας γίνεται για τις ομάδες Α , Β , Α Β ή

Ο καιτου παράγοντα Rh. (εικ. 94)

o:or.ι _ •. •

~ Κ άντε έλεγχο τω ν στοιχείω ν στις ετικέτες της

φιάλης, συγκρίνοντάς τα με τα στοιχεία του

αρρώ στου, για να βεβαιω θείτε για την ομά-

δα αίματος, την ομάδα Rhesus, το γονότυπο,

τον αριθμό συμβατότητας, την ημερομηνία

λήξης του αίματος, το ονοματεπώ νυμο του

αρρώ στου και αν ταιριάζει με αυτό της φιά-

λης, την υπογραφή του τμήματος αιμοδο-

σίας, την κλινική που νοσηλεύεται ο άρρω-

στος

~ Ελέγξτε τη φιάλη για φυσαλίδες, για θολερό- ~-~.~ :p; =~

τητα και για ρω γμές. ~

~ Ετοιμάστε τον ρρωστο για φλεβοκέντηση. ~

~ Ο γιατρός που θα αναλάβει τη φλεβοκέντηση ••..•••..•

θα κάνει και εκείνος προσεκτικό έλεγχο τω ν

παραπάνω στοιχείω ν και θα υπογράψει στην

ετικέτα της φιάλης, βεβαιώ νοντας ότιόλα είναι σω στά.

~ Α κολουθείστε τη σειρά εργασίας της φλεβοκέντησης.

~ Π άρτε τα ζω τικά σημεία του αρρώ στου (θερμοκρασία , αναπνοές, σφύξεις και

αρτηριακή πίεση).


~ Εφαρμόστε τη συσκευή μετάγγισης στη φιάλη, με άσηπτη τεχνική. (εικ. 95)

~ Κ ρεμάστε τη φιάλη στο στατό, με κλειστό το

+

.""'.-- =;--

ικ.94

πίεστρο, περίπου ένα μέτρο πάνω από το ε-

πίπεδο της καρδιάς.

~ Π ιέστε το φαρδύ μέρος της συσκευής, για να

γεμίσει κατά το 1/3.

~ Α φαιρέστε τον αέρα από τη συσκευή, ανοί-

γοντας το πίεστρο, προσέχοντας να μη χάσε-

τε αίμα και εφ αρμόστε το μπεκ στη βελόνα της φλεβοκέντησης.

345

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 346


+

~ Ενεργείστε όπω ς και στην ενδοφλέβια έγχυση.

~ Ρυθμίστε τη ροή του αίματος, αρχικά σε 15-20 σταγόνες στο λεmό. Μ είνετε κο-

ντά στον άρρωστο τουλάχιστον για 15-30 λεmά από την έναρξη της μετάγγισης.

Α ν δεν παρακολουθήσετε σημεία αντίδρασης, ο ρυθμός ροής μπορεί να αυξη-

θεί σε 60-80 σταγόνες στο λεmό, ανάλογα με την περίmωση.

~ Π άρτε ζωτικά σημεία 15-20 λεπτά μετά την έναρξη χορήγησης του αίματος.

Στη συνέχεια, κάθε ώ ρα ή πιο συχνά, αν χρειάζεται καιτα αναγράφετε.

~ Σε περίmω ση χορήγησης καιάλλης μονάδας αίματος, αλλάξτε τη συσκευή με-

τάγγισης αίματος, γιατίτο φίλτρο μπορεί να αποφραχθεί μετά τη χορήγηση της

μιας μονάδας αίματος.

~ Χ ορηγείστε το αίμα 20 λεmά μετά την παραλαβή του από την τράπεζα αίμα-

τος.

~ Μ η βάζετε φάρμακα μέσα στη φιάλη αίματος και μη χορηγείτε ταυτόχρονα

Dextrose 5%" καθώ ς επίσης, και Ringer's Lactated. Η προσθήκη φαρμάκων

μπορεί να προκαλέσει ασυμβατότητα με το αίμα, η δεξτρόζη πήξη του αίματος

στο σωλήνα έγχυσης καιτο διάλυμα Ringer's να δημιουργήσει πήγματα.

~ Σημειώ στε στο διάγραμμα του αρρώ στου τη μετάγγιση του αίματος.

~ Φ ροντίστε για την άνεση του αρρ στο .

~ Ενημερώ στε στο φύλλο νοσηλείας του αρρώ στου: χρόνο χορήγησης, ποσότητα,

ρυθμό ροής, ζω τικά σημεία πριν και μετά τη μετάγγιση αίματος, αντιδράσεις

του αρρώ στου.

18. Τ ε χ ν ικ ή Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ώ ν Δ ια δ ικ α σ ιώ ν κ α τ ά

τ η Δ ιε ν έ ρ γ ε ια Π α ρ α κ ε ν τ ή σ ε ω ν .

Ο ιπαρακεντήσεις (μυελούτω ν οστώ ν, ήπατος, οσφυονω τιαία, κοιλιάς, θώρακα) πραγ-

ματοποιούνται από το γιατρό καιτο Ν οσηλευτικό προσω πικό βοηθά το γιατρό και

τον άρρω στο.

Θ α πρέπει να είναι σε ετοιμότητα το καρότσι εκτάκτου ανάγκης, για αντιμετώ -

πιση ανεπιθύμητης κατάστασης.

346

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 347


α . Π α ρ α κ έ ν τ η σ η τ ω ν ο σ τ ώ ν (σ τ ε ρ ν ικ ή ) κ α ι ο σ τ ε ο μυ ε λ ικ ή β ιο ψ ία .

Α ναρρόφηση μυελού τω ν οστώ ν και βιοψία γίνεται για να εξασφαλιστούν δείγματα

καινα σταλούν για εξέταση.

+


> - Δίσκος στερνικής παρακέντησης που να περιέχει

• Α ποστειρωμένη ειδική βελόνα-τροκάρ με ανασταλτικό δακτύλιο και στειλεό.

(εικ. 96)

• Σύριγγα τύπου record τω ν 5 cc αποστει-

ρωμένη.

• Τετράγω νο σχιστό αποστειρωμένο.

• Λ αβή μαχαιριδίου.

• Α ποστειρωμένα τολύπια και τετράγω να,

γάζες.

> - Τροχήλατο νοσηλείας που να περιέχει

• Α ντικειμενοφόρεξ πλάκες καικαλυmρίδες. Εικ. 96 Β ε λ ό ν α σ τ ε Ρ ν ικ ή ς π α ρ α κ έ ν τ η σ η ς .

• Σύριγγες τω ν

5 , 1 0,2 0

ml και βελόνες Ν ο

25 , Ν ο 22.

• Α ντισηmικό δέρματος (Betadine Solution, οινόπνευμα).

• Τοπικό αναισθητικό (xylocaine, αροκαϊνη 1%)

• Σπρέι (opsite).

• Γάντια αποστειρωμένα μιας χρήσης.

• Λ ευκοπλάστ και ψαλίδι

• Σω ληνάρια για λήψη αίματος.

• Φ ιαλίδιο με διάλυμα φορμόλης 10%.

• Λ άστιχο αιμοληψίας.

• Σφυγμομανόμετρο και ακουστικά.

• Χ αρτοβάμβακο, νεφροειδές δοχείο για τα χρησιμοποιημένα αιχμηρά αντικεί-

μενα.

• Λ άμες μαχαιριδίου.

• Υ λικό για ξύρισμα (αν χρειάζεται).


3 4 7

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 348



~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία για να μπορεί να συνεργασθεί μα-

ζ ί σας καιγια να μην παρερμηνεύει την αίσθηση πίεσης, καθώ ς καιτον οξύ πό-

νο που θα ιώ σει κατά τη διάρκεια της αναρρόφησης.


~ Μ ετρήστε τα ζω τικά σημεία .

~ Κ ατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα και βάλτε τον άρρω στο σε ύmια θέση, χω ρίς

μαξιλάρι στο κεφάλι

~ Α ποκαλύψτε το θώρακα του αρρώστου.

~ Α ν η περιοχή χρειάζεται ξύρισμα κάντε το ίδιο, όπω ς στην τοπική προεγχειρη-

τική φροντίδα.

~ Ο γιατρός, αφού καθορίσει το σημείο παρακέντησης, φορά τα γάντια, κάνει α-

ντισηψία του δέρματος και τοποθετεί το αποστειρωμένο σχιστό στο θώ ρακα.

~ Α φού αναρροφήσει ανάλογη ποσότητα αναισθητικού (xylocaineή procaine), συνή-

θω ς 4-5 ml, το ενίει εκτόςαπό το δέρμα καιστα μαλακά μόρια καιστο περιόστεο.

~ Γίνεται μια μικρή τομή (όχι πάντοτε) με το μαχαιρίδιο πριν ην εισαγω γή της

βελόνας για α εμποδίσει την είσοδο δέρματος στο μυελό τω ν οστώ ν.

~ Η βελόνα του μυελο μαζί με το στε εό της εισάγεται από το γιατρό στη μέση

στερνική γραμμή στο ύψος του 20υ μεσοπλεύριου διαστήματος με ελαφρά πε-

ριστροφική κίνηση.

~ Εσείς υποστηρίζετε τον άρρω στο όση ώ ρα ο γιατρός εισάγει τη βελόνα παρα-

κέντησης.

+

Εικ. 97 Ε π ίσ τ ρ ω σ η ε ρ υ θ ρ ο ύ μ υ ε λ ο ύ τ ω ν ο σ τ ώ ν

σ ε α ν τ ι κ ε ιμ ε ν ο φ ό ρ ε ς π λ ά κ ε ς ..

348

~ Α φαιρείται ο στειλεός, συνδέ-

εται η σύριγγα στη βελόνα και

γίνεται αναρρόφηση αργά, ώ -

σπου να εμφανιστεί στη σύ-

ριγγα μυελός του οστού.

~ Α φαιρούνται στη συνέχεια η

βελόνα και η σύριγγα, ακο-

λουθεί η επίστρω ση του υλι-

κού γρήγορα (για να μην πή-

ξει) (εικ. 97) στις αντικειμε-

νοφόρες πλάκες από το για-

τρό.

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 349


~ Εσείς εφαρμόστε πίεση πάνω στο σημείο παρακέντησης με αποστειρω μένη γά-

ζα , η οποία αφαιρείται μετά από 48 ώ ρες (στο σημείο παρακέντησης τοποθε-

τήστε ειδικό spray ή Betadine για πρόληψη οστεομυελίτιδας).

~ Α φαιρέστε το σχιστό τετράγω νο, απομακρύνετε τα υλικά, τακτοποιείστε σε ύmια

και αναπαυτική θέση τον άρρωστο και μετρήστε α ζω τικά σημεία.

~ Φ ροντίστε να σταλείτο υλικό έγκαιρα στα εργαστήρια, καταγράφοντας στην ε-

τικέτα τα στοιχεία του αρρώ στου καιτην κλινική.

~ Τακτοποιείστε το υλικό που βρίσκεται στο καρότσι καιτην ειδική βελόνα, φρο-

ντίζοντας ιδιαίτερα τη βατότητα του αυλού της βελόνας πριν σταλεί το set στην

αποστείρω ση.

~ Κ αταγράψτε τη νοσηλεία στη λογοδοσία (ημερομηνία , ώ ρα , γιατρός, ζω τικά

σημεία).

~ Ελέγχετε ανά τέταρτο για 2 ώ ρες τα Ζ.Σ. καιτη γενική κατάσταση του αρρώστου.

~ Π αρακολουθείστε για αιμορραγία στο σημείο παρακέντησης.

+

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

Μ ερικές φορές η βιοψία μυελού τω ν οστώ ν γίνεται στην πρόσθια λαγόνια ακρο-

λοφία (λαγόνιο οστό), όπου ο άρρω στος τοποθετείται σε πλάγια θέση και το γό-

νατο είναι σε κάμψ η. Ό ταν γίνεται στην οπίσθια λαγόνιο ακρολοφία, ο άρρωστος

τοποθετείται σε πρηνή θέση. (εικ. 98)

Η διαδικασία είναιη ίδια που προαναφέραμε. Ό ταν όμως γίνει β ι ο ψ ία οστού,

αλλάζει ο τύπος της βελόνας καιπάντα προηγε ται τομή με μαχαιρίδιο, γιατί η βε-

λόνα είναι μεγάλη και έτσιδιευκολύνεται η είσοδός της. (εικ. 99)

Α φού προω θηθεί η βελόνα γύρω στο 1 εκ. μέσα στο οστό με περιστροφική κί-

νηση αφαιρεί ο γιατρός ένα κυλινδρικό τεμάχιο οστού, το οποίο τοποθετείται στο

φιαλίδιο με τη φορμόλη 10%.

Στη συνέ εια ακολουθείται η ίδια νοσηλευτική φροντίδα καισ' αυτή τη διαδι-

κασία.

Π ρ ο φ ύ λ α ξ η : Για αποφυγ τοπικού αιματώ ματος, εκτός από την πίεση για Ιθω

χρειάζεται ελαστική επίδεση καικατάκλιση στην πλευρά της βιοψίας τις πρώ τες ώ -

ρες.

349

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 350


Ε ικ . 9 8 Λ ή ψ η μ υ ε λ ο ύ α π ό τ ο λ α γ ό ν ω ο σ τ ό .

β . Π α ρ α κ έ ν τ η σ η θ ώ ρ α κ α .

Ε ικ . 9 9 Β ε λ ό ν α ο σ τ ε ο μ υ ε λ ικ ή ς β ι ο ψ ί α ς .

Π αρακέντηση θώ ρακα είναιη εισαγω γή βελόνας στην υπεζω κοτική κοιλότητα για α-

ναρρόφηση πλευριτικού υγρού για διαγνω στικό ή ανακουφιστικό (εκκενω τική πα-

ρακεντηση) ή θεραπευτικό σκοπό (έγχυση φαρμάκου).

+


> - Α ποστειρωμένος δίσκος (set), ο οποίος να περιέχει

• Β ελόνες ααρακεντηοηο με στειλεό (σεπαχύσαρκου ς ασθενείς μπορεί να χρησι-

μοποιηθούν μεγάλου μήκους βελόνες, όπω ς της οσφυονω τιαίας ααρακεντησηο),

• Στρόφιγγα τριώ ν κατευθύνσεω ν (three-way) με παροχετευτικό σω λήνα.

• Ο γκομετρικό δοχείο ή φιάλη συλλογής υγρού.

• Σύριγγες 1Ο ml, 20 ml, και 60 ml.

• Γάζες καιτολύπια.

• Σω ληνάρια

• Τετράγω νο σχιστό.

> -

Τροχήλατο νοσηλείας που να περιέχει

• Σύριγγες και βελόνες.

• Τοπικό αναισθητικό (Xylocaine)

• Α νrισηmικό διάλυμα (Betadine).

• Στατό, παραπεμπτικά, ετικέτες.

• Ν εφροειδές ή σακούλα για τα άχρηστα.

• Λ ευκοπλάστ και ψαλίδι ή αυτοκόλλητη γάζα.

3 50

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:38 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 351



~ Εξηγείστε τη διαδικασία στον άρρω στο και συστήστε του να μην κινείτε ή βή-

χει κατά τη διάρκεια της παρακέντησης.

~ Φ έρτε το τροχήλατο με το υλικό σας κοντά στον άρρω στο που θα κάνει την πα-

ρακέντηση.

~ Ο γιατρός φροντίζει να έχει μαζίτου πρόσφατη ακτινογραφία σημείο παρακέ-

ντησης είναι συνήθω ς το 70 ή 80 μεσοπλεύριο διάστημα στην οπίσθια μασχα-

λιαία γραμμή).



~ Δώ στε στον άρρω στο κατάλληλη θέση αφού συμβουλευθείτε το γιατρό. Η θέση

του αρρώ στου εξαρτάται από την κατάστασή του καιτη δυνατότητα να συνερ-

γασθεί (εικ. 100)

• Ι η

θέση: Ο ά ρ ρ ω σ τ ο ς κ ά θ ε τ α ι σ τ η ν κ α ρ έ κ λ α α ν ά π ο δ α κ α ι υ π ο σ τ η ρ ίζ ε τ α ι σ τ η ν π λ ά τ η τ η ς .

• 2η θέση: Κ α θ ισ τ ή θ έ σ η τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ σ τ η ν ά κ ρ η τ ο υ κ ρ ε β α τ ι ο ύ μ ε τ ο κ ε φ ά λ ι κ α ι τ α χ έ ρ ια

υ π ο σ τ η ρ ι γ μ έ ν α σ ε τ ρ α π ε ζ ί δ ιο φ α γ η τ ο ύ μ ε έ ν α μ α ξ ι λ ά ρ ι γ ι α υ π ο σ τ ή ρ ιξ η κ α ι τ α π ό δ ι α τ ο υ ν α α -

κ ο υ μ π ά ν ε σ ε σ κ α μ π ό .

• 3η θέση: Κ α θ ισ τ ή θ έ σ η τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ σ τ ο κ ρ ε β ά -

τ ι μ ε α ν υ ψ ω μ έ ν ο τ ο ε ρ ε ι σ ί ν ω τ ο κ α ι τ α χ έ ρ ια σ ε α ν ά τ α σ η ,

υ π ο σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν α σ τ ο κ ε φ ά λ ι .

~ Α φαιρέστε το επάνω μέρος της πυζάμας ή

νυχτικού του/της αρρώστου.

~ Α νοίξτε με προσοχή το αποστειρω μένο set.

~ Δώ στε στο γιατρό τα υλικά για να κάνει α-

ντισηψ ία δέρματος καιτοπικό αναισθητικό

(αν ζητηθεί).

~ Ο γιατρός φορά τα απ στειρωμένα γάντια

καιτοποθετεί το τετράγω νο σχιστό στην πε-

ριοχή που θα κάνει την παρακέντηση.

• Σφυγμομανόμετρο, ακουστικά.

• Φ άρμακα (αν πρόκειται να γίνει έγχυση).


• Μ αξιλάρια.

+

351

Εικ. 100 Θ έ σ η α ρ ρ ώ σ τ ο υ

μ ε τ ά τ η ν π α pα κ iν τ ι σ η θ ώ ρ α κ α .

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 38

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

352


+

~ Β οηθείστε τον άρρω στο να παραμείνει ακίνητος κατά τη διάρκεια της παρα-

κέντησης υποστηρίζοντας το θώ ρακα και ανασηκώστε το χέρι για ν' ανοίξουν

τα μεσοπλεύρια διαστήματα.

~ Α φού εισαγάγει ο γιατρός τη βελόνα στο κατάλληλο σημείο καιβγάλειτον οδηγό,

προσαρμόζει το three-way, τον παροχετ υτικό σωλήνα και τη φιάλη συλλογής

υγρού. Μ ε κατάλληλη στροφή του three-way:

• Α ναρροφά υγρό στη σύριγγα από την κοιλότητα καιτο τοποθετεί στα σωληνά-

ρια (αποκλείοντας τον παροχετευτικό σω λήνα) .

• Α λλάζοντας θέση στο three-way απομονώ νει τη σύριγγα και αφήνει να τρέχει

το υγρό προς τη φιάλη συλλογής.

~ Κ ατά τη διάρκεια της ροής του υγρού προς το σάκο, παρακολουθείστε τον άρ-

ρωστο για ενδεχόμενες επιπλοκές.

~ Ό ταν βγάλει ο γιατρός τη βελόνα, τοποθετήστε αποστειρωμένη γάζα, την οποία

στερεώ νεται με λευκοπλάστ ή αυτοκόλλητη γάζα.


~ Τοποθετήστε σε κατάλληλη θέση τον άρρωστο (πλάγια προς το υγιές ημιθω-

ράκιο).

~ Α πομακρύνετε το τροχήλατο καιτακτοποιείστε τα αντικείμενα.

~ Α ποστείλετε τα δείγματα υγρού στα κατάλληλα εργαστήρια, αφού τοποθετήσε-

τε τις ετικέτες με τα στοιχεία του αρρώστου.

~ Φ ροντίστε να πραγματοποιηθεί η ακτινογραφία θώ ρακος μετά την παρακέ-

ντηση (έλεγχος για πνευμοθώρακα).

~ Κ αταγράψτε στη λογοδοσία (είδος παρακέντησης διαγνω στική ή θεραπευτική,

ημερομηνία, ώ ρα πραγματοποίησης, ποσό υγρού που αφαιρέθηκε, ζω τικά ση-

μεία).

γ . Β ιο ψ ία υ π ε ζ ω κ ό τ α .

Εικ. 101 Β ε λ ό ν α Abr α m 's.

Κ ατά τη βιοψία υπεζω κότα εισάγεται α-

πό το γιατρό ειδική βελόνα βιοψίας τύπου

Abram's (εικ. 101) (σπανιότερα χρησιμο-

ποιείταιη τύπου Cope) καιαφαιρείται μι-

κρό τεμαχίδιο τοιχω ματικού υπεζω κότα

για καλλιέργεια ή ιστολογική εξέταση.

3 5 2

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:39

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

353


Το σημείο παρακέντησης, η θέση του αρρώστου, τα υλικά και η διαδικασία είναι

τα ίδια που αναφέρονται στην παρακέντηση, με τη διαφορά ότιστα υλικά περιλαμ-

βάνονται η ειδική βελόνα (Abram's), χειρουργικά μαχαιρίδια για να γίνει τομή για

εύκολη είσοδο της βελόνας και αποστειρωμένα δοχεία με φορμόλη για τοποθέτηση

του τεμαχιδίου. Το υλικό αποστέλλεται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο.

δ . Ε τ ο ι μ α σ ί α υ λ ι κ ώ ν γ ι α τ ο π ο θ έ τ η σ η κ α ι ε φ α ρ μ ο γ ή κ λ ε ι σ τ ή ς π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η ς θ ώ -

ρ α κ α (B illa ί i).

+

Υ λ ικ ά π ο υ α π α ι τ ο ύ ν τ α ι :

> - Set αποστειρωμένο παροχέτευσης θώ ρακα.

• 2 λαβίδες χειρουργικές, 2 μεγάλες λαβίδες kocher.

• 1 βελονοκάτοχο, 2 λαβίδες μαχαιριδίω ν (μικρή και μεγάλη).

• 2 ανατομικές λαβίδες, 2 μοσχίτος, 1 κυρτή.

• 2 άγκιστρα φαραμπέφ μικρά, 3 ρουχολαβίδες.

• 2 χειρουργικά ψαλίδια.

• Ράμματα, γάζες, τετράγω να απλά τέσσερα και ένα τετράγω νο σχιστό.

• Ειδικό τροκάρ (μιας χρήσης) και μιας χρήσης σωλήνα (καθετήρας) για σύνδε-

ση με τη συσκευή

> - Φ ιάλη γυάλινη αποστειρωμένη ή έτοιμο σύστημα μιας χρήσης. (εικ. 102)

> - Συνδετικό σω ληνάκι (μιας χρήσης).

> - Α πεσταγμένο νερό ή φυσιολογικός ορός για το Billaί.

> - Π ροστατευτική θήκη (αν η φιάλη είναι γυάλινη).

> - Γάντια αποστειρωμένα καιρου ισμό αποστειρωμένο.

> - Μ αχαιρίδια αποστειρωμένα.

> - Β ελόνες, σύριγγες τοπικό αναι-

σθητικό, φυσιολογικός ορός.

Λ ευκοπλάστ και ψαλίδι

Η συσκευή συνήθω ς τοποθετείται

στο χώ ρο του χειρουργείου και μόνο

σε έκτακτες περιmώ σεις γίνεται η το-

ποθέτηση στη Μ Ε Θ , στα Τ ΕΠ ή στη

Ν οσηλευτική μονάδα. Εικ. 102 Π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η θ ώ ρ α κ ο ς υ π ό σ υ ν ε χ ή α ν α ρ ρ ό φ η σ η .

3 5 3

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:39 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 354


Η νοσηλευτική φροντϊδα και η βοήθεια στο γιατρό ακολουθεί τις βασικές αρχές

ασηψίας και ανrισηψίας και η μετέπειτα φροντϊδα αναφέρθηκε στο θεω ρητικό μέ-

ρος

ε. Α λ λ α γ ή φ ιά λ η ς Billaίi.

+


> - Set με φιάλη παροχέτευσης μιας ή πολλαπλώ ν χρήσεω ν.

> - Α ποστειρω μένο σωλήνα παροχέτευσης (που συνδέει το θω ρακικό σωλήνα και

τη συσκε ή Billaί και έχει ω ς σκοπό κυρίω ς την επιμήκυνση της παροχέτευ-

σης).

> - Συνδετικό μιας χρήσης.

> - Φ ιάλη με φυσιολογικό ορό ή απεσταγμένο νερό.

> - Λ ευκοπλάστ καιψαλίδι

> - 2 λαβίδες kocher (υπάρχουν πάνrα στο κομοδίνοΟ .


> - Α νrισηmικό διάλυμα (Betadine).

> - Τολύπια βάμβακα, γάζες αποστειρωμένες.

> - Κ αρφίτσες ασφαλείας, λαστιχάκια.


~ Στο κέντρο νοσηλείας, εφαρμόζoνrας τις αρχές ασηψίας και ανrισηψίας, ετοι-

μάστε το υλικό.

~ Β άλτε το φυσιολογικό ορό ή απεσταγμένο νερό στη φιάλη με άσηmη τεχνική ,

ανάλογα με τη συσκευή που θα χρησιμοποιηθεί (300-500 cc στη γυάλινη - 15 cc

στο μιας χρήσης σύστημα 3 αγκυλώ ν).

~ Στερεώ στε καλά το πώ μα και αν είναιγυάλινη η φιάλη , κολλήστε λευκοπλάστ

στο επίπεδο ης πάνω επιφάνειας του νερού. Α υτό χρησιμεύει για να ελέγxoνrαι

τα υγρά που αποβάλλει ο άρρω στος.

~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για τη διαδικασία καιτοποθετήστε τον σε ημικαθι-

στή θέση.

~ Κ άνετε ανrισηψία μετολύπιο που περιέχει ανrισηmικό στο σημείο σύνδεσης τω ν

δύο σω λήνω ν (ενδοθωρακικού και παροχετευτικού).

~ Κ λείστε τον ενδοθω ρακικό σωλήνα με δύο λαβίδες kocher κοντά στο θώ ρακα .

3 54

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:39

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

355


~ Α ποσυνδέστε τον παροχετευτικό σωλήνα μαζί με το συνδετικό του και εφαρμό-

στε γρήγορα το νέο παροχετευτικό σωλήνα με το νέο συνδετικό στη μια άκρη

του, μαζί με τη συσκευή Billaί.

~ Α φαιρέστε τις λαβίδες και βάλτε αυτές στο κομοδίνο του αρρώστου.

~ Ελέγξτε για σημεία διαρροής.

~ Α σφαλίστε με λευκοπλάστ όλες τις συνδέσεις.

Στη συνέχεια ισχύουν τα γενικά μέτρα νοσηλευτικής φροντίδας που προαναφέρ-

θηκαν.

σ τ . Ε τ ο ιμα σ ί α σ υ σ κ ε υ ή ς π ο λ λ α π λ ώ ν χ ρ ή σ ε ω ν Billaίi γ ια α π ο σ τ ε ίρ ω σ η .

+

Ό πως προαναφέρθηκε, μπορεί η συσκευή Billaί να είναι πολλαπλών χρήσεων ή

μιας χρήσης.

Στη συσκευή πολλαπλώ ν χρήσεω ν το πώ μα, τα γυάλινα σωληνάκια και η φιάλη

είναι πολλαπλώ ν χρήσεω ν, δηλαδή αποστειρώ νονται ενώ ο σωλήνας καιτο συνδε-

τικό σω ληνάκι είναι συνήθω ς μιας χρήσης.

Α ν η φιάλη είναι μιας χρήσης, μετρήστε τα υγρά, καταγράψτε τα και στη συνέ-

χεια ρίξτε την στο ειδικό δοχείο καταστροφής (αν υπάρχει).

Α νείναιγυάλινη (πολλαπλών χρήσεω ν) μεταφέρετε την στουςβοηθητικούς χώ ρους,

φορέστε γάντια και αφού αφαιρέστε το πώμα, αδειάστε το περιεχόμενο (αφού πρώ -

τα μετρήσετε τα υγρά) και στη συνέχεια ξεπλύνετε την.

Α ν ο ελαστκός σωλήνας καιτο συνδετικό είναι μιας χρήσης απορρίψτε τα. Δια-

φορετικά, ξεπλύνετε τα όλα πολύ καλά, τοποθετήστε τα σε αντισηmική διάλυση (ό-

σο χρόνο αναφέρουν οιοδηγίες), ξεπλύνετε με άφθονο νερό υπό πίεση και στη συ-

νέχεια στεγνώ στε καιπρο ετοιμάστε τα για την αποστείρωση.

Στο ειδικό χαρτί αποστείρωσης, τοποθετήστε ξεχω ριστά το γυάλινο δοχείο καιξε-

χω ριστά το πώμα με τα σωληνάκια. Σε διαφορετικό χαρτί τον σωλήνα καιτο συνδε-

τικό (μπαίνουν σε κλίβανο αερίου) και πριν τα αποστείλετε στην αποστείρωση το-

ποθετήστε τις ειδικές ταινίες και γράψετε τα στοιχεία (τιυλικό είναι το τμήμα, την

ημερομηνία).

3 5 5

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:39 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 356


ζ . Α φ α ί ρ ε σ η κ λ ε ισ τ ή ς π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η ς θ ώ ρ α κ α (Billa ίi).

+


> - Τροχήλατο χειρουργικών αλλαγώ ν πάνω στο οποίο τοποθετούνται

• Α ποστειρωμένο set αλλαγώ ν που περιέχει

f Λ αβίδες.

f Ψ αλίδι ραμμάτω ν.

f Ν εφροειδές.

f Τολύπια καιγάζες διαφόρω ν μεγεθώ ν.

f Λ αβή μαχαιριδίου.

• Λ άμες αποστειρωμένες.

• Α ντισηmικό (Betadine solution), οινόπνευμα.

• Δύο λαβίδες kocher.

• Γάζες Fucidine.

• Λ ευκοπλάστ ή αυτοκόλλητο ελαστικό επίδεσμο (Tensoplast).

• Χ αρτοσακούλα για τα άχρηστα.

• Τετράγω νο με αδιάβροχο.



~ Ενημερώ στε τον άρρω στο για να μπορεί να συνεργαστεί καλύτερα.

~ Εξηγήστε του πώς να αναπνεύσει και να κρατήσει την α απνοή του, κατά την

αφαίρεση του σωλήνα.

~ Χ ορηγήστε παυσίπονο, αν σας πει ο γιατρός.

~ Μ εταφέρετε τα υλικά στο θάλαμο.

~ Τοποθετήστε το παραβάν κοντά στο κρεβάτι του αρρώ στου καιτο καρότσι χει-

ρουργικών αλλαγώ ν.


~ Α νασηκώ στε το νυχτικά ή την πυτζάμα καιτοποθετήστε το αδιάβροχο καιτετρά-

γω νο νοσηλείας κάτω από το θώ ρακα , στην πλευρά που βρίσκεται ο σωλήνας.


~ Δώ στε στο γιατρό να φορέσει αποστειρωμένα γάντια, το ίδιο κάνετε και εσείς.

~ Κ λείστε τον ενδοθω ρακικό σωλήνα με δύο λαβίδες kocher, συνεργασθείτε με το

γιατρό και σερβίρετε τα υλικά που χρειάζεται

356

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:39 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 357


+

~ Β γάλετε την παλιά επίδεση με προσεκτικό τρόπο, ανοίξτε το αποστειρωμένο set

αλλαγής καιδώστε στο γιατρό την αποστειρωμένη λάμα την οποία τοποθετεί στη

λαβή του μαχαιριδίου.

~ Ο γιατρός κόβει τα ράμματα και εσείς δίνετε βαζελινούχα γάζα (Fucidine) την

οποία τοποθετεί με τις λαβίδες πάνω στην αποστειρωμένη γάζα. Στη συνέχεια

με το ένα χέρι αφαιρεί τον ενδοθω ρακικό σωλήνα, ενώ ταυτόχρονα με το άλλο

τοποθετεί τις γάζες καιτις Fucidine πάνω στο τραύμα.

~ Στερεώ στε τις γάζες πιεστικά με Tensoplast ή Sanipore (αυτοκόλλητο οθώ νιο).

~ Α φαιρέστε αδιάβροχο καιτετράγω νο, τακτοποιήστε την πυζάμα ή το νυχτικά και

βάλτε τον/την άρρωστο/στη σε αναπαυτική θέση.

~ Μ ετρήστε πάλι α ζω τικά σημεία .

~ Α πομακρύνετε το παραβάν, το χρησιμοποιημένο υλικό καιτο Billaί.

~ Τακτοποιήστε το καρότσι αφού πετάξετε στα άχρηστα τα χρησιμοποιημένα υ-

λικά. Α ντο Billaί είναιπολλαπλώ ν χρήσεω ν ετοιμάστε το για αποστείρωση (βλέ-

πε προηγούμενο μάθημα). Διαφορετικά το πετάτε.


~ Π αρακολουθήστε τον άρρωστο και ενημερώστε το γιατρό αν εμφανίσει κάποια

συμmώ ματα, όπω ς δύσπνοια, αιμορραγία στο σημείο αφαίρεσης της παροχέ-

τευσης κτλ.

~ Κ αταγράψετε στη λογοδοσία, την ημερομηνία και ώρα αφαίρεσης της παρο-

χέτευσης, το ποσό του υγρού που περιείχε, τα ζω τικά σημεία.

η . Β ιο ψ ία ή π α τ ο ς .

Γίνεται για λήψη ηπατικού ιστού με ειδική βελόνα.


Α ποστειρωμένο set που περιέχει

• Τετράγω νο σχιστό .

• Γάζες, τολύπια.

• Λ αβή μαχαιριδίου .

• Ειδική βελόνα και σύριγγα βιοψίας (τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται μιας

χρήσης ειδική βελόνα παρακέντησης, η οποία είναι στο set). (εικ. 103)


357

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 358


Εικ. 103

S et β ι ο ψ ί α ς ή π α τ ο ς .

• Σύριγγες 5 ml, 1Ο ml, βελόνες.

• Τοπικό αναισθητικό (xylocaine).

• Α ντισηπτικό διάλυμα (Betadine), οινό-

πνευμα.

• Α ποστειρωμένα γάντια.

• Α ποστειρωμένες λεπίδες αιχμηρές.

• Α μπούλες φυσιολογικού ορού.

• Φ ιαλ διο με διάλυμα φορμόλης 5%.

+

• Π αραπεμmικό και ετικέτες.

• Λ ευκοπλάστ.

• Ο ρό ς Ν Saline 0,9% 1000 cc, συσκευή ο ού, φλεβοκαθετήρας.


• Χ αρτοβάμβακο, νεφροειδές.

• Δοχείο για χρησιμοποιημένα αιχμηρά αντικείμενα.

• Ειδικό spray (opsite) ή κρέμα Betadine.

• Γάζα αυτοκόλλητη.

• Σάκος άμμου ή μαξιλάρι με αδιάβροχη θήκη.

• Τετράγω νο και αδιάβροχο ή μιας χρήσης.

ι α δ ι κ α σ ί α .

Γίνεται έλεγχος από τον γιατρό αν υπάρχουν οιεξετάσεις αίματος που ελέγχουν

την πηκτικότητα, όπω ς χρόνος προθρομβίνης, χρόνος ροής πήξεω ς, διασταύρωση και

γενική αίματος.

~ Επιβεβαιώ στε ότιυπάρχει διαθέσιμο συμβατό αίμα, εαικοινω νώ νταο με την Α ι-

μοδοσία.

~ Δεν χορηγούνται υγρά ή τροφή στον άρρωστο για 4-8 ώρες πριν την εξέταση.

~ Επεξηγήστε τη διαδικασία στον ασθενή καιτιπρέπει να κάνε, ώ στε να μειω θεί

ο φόβος του καινα συνεργασθεί


~ Τοποθετείτε τον άρρω στο σε ύmια θέση στο δεξιό άκρο του κρεβατιού με το δε-

ξίάνω άκρο κάτω από το κεφάλι καιτο πρόσωπο στραμμένο αριστερά.

~ Κ ατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα, αποκαλύψτε το πάνω μέρος της κοιλιάς καιτο-

ποθετήστε ένα μαξιλάρι καιτο τετράγω νο νοσηλείας με το αδιάβροχο κάτω α-

πό το στρώ μα του αρρώ στου.

358

Ι sel. 311-406

+

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 359


~ Π λύνετε τα χέρια σας, καθώ ς και ο γιατρός, ο οποίος φορά αποστειρω μένα γά-

ντια, ανοίξτε το set και βοηθήστε τον να κάνει αντισηψία της περιοχής με απο-

στειρωμένες γάζες οινόπνευμα καιBetadine, αφού πρώ τα κάνει προσδιορισμό

τω ν ορίω ν του ήπατος.

~ Μ όλις ο γιατρός τοποθετήσει το αποστειρωμένο σχιστό τετράγω νο, χορηγήστε

του σύριγγα 5 ml ή 10ml για να αναρροφήσει τοπικό αναισθητικό (xylocaine).

Α φού αλλαχθεί η βελόνα στη σύριγγα κάνει τοπική αναισθησία δ ρματος τω ν

μεσοπλεύριω ν ιστώ ν καιτης ηπατικής κάψας.

~ Α φού ελέγξει ο γιατρός την αναισθησία της περιοχής ανοίξτε προσεκτικά τη λε-

πίδα, την οποία προσαρμόζει ο γιατρός στη λαβή του μαχαιριδίου για να κάνει

την τομή του δέρματος στο σημείο εισόδου της βελόνας παρακέντησης.

~ Α νη βελόνα παρακέντησης είναιμιας χρήσης, ανοίξτε τη σ' αυτή τη χρονική στιγ-

μή καιδώστε τη στο γιατρό, ο οποίος την εισάγει σε 2 χρόνους, πρώ τα στο θω -

ρακικό οίχω μα από το μεσοπλεύριο διάστημα και στη συνέχεια ζητά από τον

άρρω στο να εισπνεύσει και να εκπνεύσει βαθιά και να κρατήσει την αναπνοή

του τη στιγμή που μπαίνει η βελόνα μέσα στο ήπαρ σε βάθος 3-4 cm. Α ναρρο-

φά ιστό καιτην αποσύρει ενώ με το άλλο χέριτοποθετεί γάζα αποστειρωμένη,

πιέζει το σημείο εισαγω γής της βελόνας και πληροφορεί τον άρρωστο ότιμπο-

ρεί να αναπνεύσει

~ Μ έχρι να βάλει ο γιατρός το υλικό βιοψίας στο φιαλίδιο με τη φορμόλη, εσείς

συνεχίστε να πιέζετε τη γάζα.

~ Στη συνέχεια βάλτε ειδικό σπρέι ή κρέμα Betadine σε αποστειρω μένη γάζα και

καλύψτε το σημείο εισαγω γής της βελόνας.

~ Στερεώ στε πιεστικά τη γάζα με λευκοπλάστ ή αυτοκόλλητη γάζα.

~ Μ ετά τη βιοψία απομακρύνετε το σχιστό καιτο τετράγω νο μετο αδιάβροχο, βοη-

θείστε τον άρρωστο να γυρίσει προς τα δεξιά, ώ στε να πιέζεται το σημείο της

παρακέντησης, πάνω στο μαξιλάρι ή στο σάκο με άμμο, για να προλάβετε εν-

δεχόμενη αιμορραγία. Ο άρρω στος μένει σ ' αυτή τη θέση 2-4 ώ ρες.

~ Π άρτε τα ζωτικά σημεία κάθε 15-30 λεmά τις δύο πρώτες ώρες και αν σταθε-

ροποιηθούν σε ικανοποιητικό επίπεδο κάθε μία ώ ρα για τις επόμενες έξιώ ρες.

~ Ενημερώστε τον άρρωστο να παραμείνει στο κρεβάτι για 24 ώρες. Μ πορεί να

φάει ελαφρά μετά από 4 ώ ρες, αν αισθάνεται καλά .

~ Φ ροντίστε για ασφαλή και έγκαιρη μεταφορά του δείγματος στο παθολογοα-

νατομικό εργαστήριο.

359

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 99 9 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 36Ο


~ Τακτοποιείστε το καρότσι νοσηλείας καιρίξετε το χρησιμοποιημένο υλικό στα

άχρηστα, προσέχοντας τις χρησιμοποιημένες βελόνες και τα αιχμηρά υλικά.

~ Ενημερώ στε το ατομικό δελτίο του αρρώ στου για τη διαδικασία, τα ζω τικά ση-

μεία καιγια τη γενική του κατάσταση.

θ . Ο σ φ υ ο ν ω τ ια ία π α ρ α κ έ ν τ η σ η .

Ο σφυονω τιαία παρακέντηση είναι η είσοδος της βελόνας διαμέσου του 3

0υ

και4

0υ

ή

5

0υ

και 6

0υ

οσφυϊκού σπονδύλου στον υπαραχνοειδή χώ ρο του νω τιαίου σω λήνα.


+

ΕΙΚ . 104

Β ε λ ό ν ε ς ο σ φ υ ο ν ω τ ι α ί α ς π α ρ α κ έ ν τ η σ η ς

- Δ ι ά φ ο ρ α μ ε γ έ θ η .

> - Δίσκος (set) αποστειρωμένος που να

περιέχει

• Βελόνες Ν ο 22 ή 23 οσφυονωτιαίας

παρακέντησης με στειλεό (τελευταία

χρησιμοποιούνται μιας χρήσης απο-

στειρωμένες). (εικ. 104)

• Μ ανόμετρο μέτρησης της πίεσης ε-

γκεφαλονω τιαίου υγρού (ΕΝ Υ ).

• Σχιστό τετράγω νο.

• Τρία σωληνάρια για λήψη δείγματος

με πώμα .

• Λ αβίδα ανατομική.


> -

Τροχήλατο νοσηλείας που να περιέχει

• Τετράγω νο και αδιάβροχο ή μιας χρήσης.

• Σύριγγες 5 ml, 1Ο ml, για τοπική αναισθησία και βελόν ς.

• Α ντισηmικό διάλυμα (Betadine solution).

• Τοπικό αναισθητικό (xylocaine).


• Λ ευκοπλάστ, ψαλίδι ή αυτοκόλλητη γάζα.

• Ειδικό σπρέι ή κρέμα Betadine.

• Π αραπεμmικό και ετικέτες, στατό.


3 6 0

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:40

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 3

61


• Στρόφιγγα τριώ ν κατευθύνσεω ν (three-way).




~ Εξηγήστε στον άρρωστο τη διαδικασία, ενθαρρύνοντάς τον να συνεργασθεί μα-

ζ ί σας.

~ Κ ατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα προς το κάτω μέρος του κρεβατιού καιτοπο-

θετήστε τον άρρω στο σε κατάλληλη θέση καιτο τετράγω νο καιτο αδιάβροχο

κάτω από το σώμα του αρρώ στου. (Στην παρακέντηση συμμετέχουν 2 άτομα. Το

ένα βοηθάει να παραμείνει ο άρρω στος στη θέση του καιτο άλλο άτομο βοη-

θάει το γιατρό).

Σ ε π λ ά γ ι α θ έ σ η ή κ α θ ι σ τ ή .

~ Ό ταν η θέση είναιπλάγια τοποθετήστε τον με τη ράχη στο χείλος του κρεβατι-

ού με το κεφάλι λυγισμένο προς το στήθος καιτα γόνατα προς την κοιλιά υπο-

στηρίζοντάς το. (σχήμα 105)

~ Ό ταν είναι σε καθιστή θέση στηρίζει τα

πόδια του σ ' ένα σκαμπό, έχοντας λυγι-

σμένα τα όνατά του λυγίζ ι το κεφάλι

προς αυτά και αγκαλιάζει με τα χέρια

του τα πόδια του κάτω από τα γόνατα.

~ Ο γιατρός αφού προσδιορίσει την περιο-

χή που θα παρακεντήσει πλένει τα χέρια

του, φορά τα αποστειρω μένα γάντια.

~ Α νοίξτε το set και αφού πάρει ο γιατρός το τετράγω νο σχιστό το τοποθετεί στον

άρρω στο καικάνει τοπική αναισθησία.

~ Π αίρνει τη βελόνα από το set (ή ανοίξτε του μιας χρήσης βελόνα) την εισάγει

στον

30

και

40

ή

50

και

60

οσφυϊκό σπόνδυλο. Η βελόνα προχω ρεί ω ς το σημείο

που ο γιατρός θα έχει την αίσθηση κατάργησης της αντίστασης που σημαίνει

ότιβρίσκεται στον υπαραχνοειδή χώ ρο.

~ Μ ετά την είσοδο της βελόνας και εφόσον ο γιατρός θέλει να μετρήσει την εν-

δοκράνια πίεση, αφαιρεί το στειλεό καιεφαρμόζει στη βελόνη το three-way και

το μανόμετρο μέτρησης.

+

361

Σχήμα 105 Θ έ σ η α ρ ρ ώ σ τ ο υ

κ α τ ά τ η ν ο σ φ υ ο ν ω τ ι α ί α π α ρ α κ έ ν τ η σ η .

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 362


~ Το δεύτερο άτομο συγκρατεί καισυμβουλεύειτον άρρωστο να είναιχαλαρός και

ν' αναπνέει ήρεμα.

~ Α φού μετρηθεί η ενδοκράνια πίεση αφαιρεί ο γιατρός το μανόμετρο και εσείς

που βοηθάτε το γιατρό δώ στε τα υλικά, πλησιάζοντας προσεκτικά τα αποστει-

ρω μένα σωληνάρια βγάζοντας το πώ μα τους για να τρέξει το ΕΝ Υ στάγδην α-

πευθείας μέσα στα σωληνάρια. Λ αμβάνονται τρία δείγματα από 0,1

ml

σε κά-

θε σω ληνάριο.

~ Στη συνέχεια τοποθετεί πάλι ο γιατρός το μανόμετρο για μέτρηση της πίεσης

και φρά οντας με το στυλεό τη βελόνα την αφαιρεί πιέζοντας συγχρόνω ς με α-

ποστειρωμένη γάζα το σημείο παρακέντησης.

~ Στο σημείο αυτό βάλτε ειδικό σπρέι ή αποστειρω μένη γάζα αφού πρώ τα έχετε

τοποθετήσει κρέμα Betadine και καλύψτε το πιεστικά με λευκοπλάστ ή με αυ-

τοκόλλητη γάζα.

~ Α φαιρέστε το τετράγω νο καιτο αδιάβροχο, τοποθετήστε τον άρρω στο σε ορι-

ζόντια πρηνή ή ύmια πλάγια θέση προσέχοντας να μην είναιτο κεφάλι σε ψη-

λότερο σημείο από το υπόλοιπο σώμα για 6-12 ώ ρες.

~ Μ ετρήστε τα ζω τικά σημεία, απομακρύνετε το τροχήλατο με το υλικό καιτα-

κτοποιείστε το.

~ Φ ροντίστε να αποσταλούν έγκαιρα τα δείγματα του ΕΝ Υ στο κατάλληλο εργα-

στήριο, αφού αναγράψετε στις ετικέτες τα πλήρη στοιχεία του αρρώ στου.

~ Ενθαρρύνετε τον άρρω στο να παίρνει ελεύθερα υγρά και ελαφρά τροφή, αν αι-

σθάνεται καλά.

~ Κ αταγράψετε στη λογοδοσία, τη διαδικασία καιπε-

ριγράψετε τη γενική κατάσταση του αρρώστου.

+

ι. Π α ρ α κ έ ν τ η σ η κ ο ιλ ία ς .

Π αρακέντηση κοιλίας είναι η είσοδος βελό ας στην κοι-

λιακή χώ ρα για αφαίρεση υγρού. Εικ. 106)

> - Α ποστειρωμένος δίσκος (set) που να περιέχει

• Τετράγω νο σχιστό και ειδικές βε όνες (κοντές και

αιχμηρές με μεγάλο εύρος).

• Γάζες τετράγω νες και τολύπια.

3 62

Εικ. 106 Θ έ σ ε ις

γ ι α π α ρ α κ έ ν τ η σ η κ ο ιλ ία ς

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 363


+

• Λ αβίδες (ανατομική και kocher).

• Ο γκομετρικό δοχείο.

• 2-3 δοκιμαστικά σωληνάρια.

• Ελαστικός σωλήνας μεγάλου μήκους.


• Στρόφιγγες τριώ ν κατευθύνσεω ν (three-way).

• Α ντισηmικό δέρματος (Betadine solution) και οινόπνευμα.

• Τοπικό αναισθητικό (xylocaine 2%, procaine 1%).


• Λ ευκοπλάστ και ψαλίδι αυτοκόλλητες γάζες.

• Ζώ νη κοιλίας.

• Λ άστιχο, ετικέτες, παραπεμmικά, στατό.

• Χ αρτοβάμβακο, νεφροειδές δοχείο για χρησιμοποιούμενα αιχμηρά αντικείμενα.

• Ζυγαριά .


> - Φ άρμακα (αν πρέπει να γίνει έγχυση στην κοιλιακή χώ ρα).


~ Ενημερώ στε τον άρρω στο εφόσον επικοινω νεί για να εξασφαλίσετε τη συνερ-

γασία του.

~ Ζυγίστε τον και αναγράψτε το βάρος του σώματος σαν μέτρο σύγκρισης με το

βάρος στο τέλος της διαδικασίας.

~ Π είτε στον άρρω στο να ουρήσει πριν την παρακέντηση για μείω ση του κινδύ-

νου τρώσης της κύστης.


~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σε θέση Fowler με υποστηριγμένη την πλάτη , τους

βραχίονες και τα πόδια. Μ πορεί να τοποθετηθεί και σε καθιστή θέση στο χεί-

λος του κρεβατιού.

~ Φ έρετε το τροχήλατο στο θάλαμο, τοποθετήστε το παραβάν, κατεβάστε τα κλι-

νοσκεπάσματα ριπιδοειδώ ς προς τα κάτω μέχρι το μέσον τω ν μηρώ ν, προστα-

τέψτε τον θώ ρακα με κουβέρτα καιαποκαλύψτε την κοιλιακή χώ ρα.

~ Ο γιατρός πλένει τα χέρια του, φορά τα γάντια του καιαφού ανοίξετε εσείς το

αποστειρωμένο set κάνει αντισηψία του δέρματος. Έ πειτα τοποθετεί το τετρά-

γω νο σχιστό στην περιοχή που θα παρακεντήσει

363

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 364


+

~ Α φού αναρροφήσει αναισθητικό κάνει τοπική αναισθησία, εισάγει τη σύριγγα

με τη βελόνα στο σημείο παρακέντησης. Το σημείο καθορίζεται 3 ή 4 δάχτυλα

κάτω από τον ομφαλό αριστερά ή δεξιά της λευκής γραμμής.

~ Α ναρροφά 15-20 ml υγρό, αφαιρεί τη σύριγγα με τη βελόνα και κλείνει με α-

ποστειρωμένη γάζα (αν η παρακέντηση είναι μόνο διαγνω στική).

~ Α ν είναιεκκενω τική, αφαιρώντας τη σύριγγα προσαρμόζει το three-way καιστη

συνέχεια εφαρμόζει τον ελαστικό σω λήνα, το άλλο άκρο του οποίου καταλήγει

στο ογκομετρικό δοχείο.

~ Στερεώ νει τη βελόνα στο κοιλιακό τοίχω μα αφού τοποθετήσει με λαβίδα γάζα

κομμένη σε σχήμα Υ .

~ Το υγρό που έχει αναρροφήσει στη σύριγγα τοποθετήστε το στα δοκιμαστικά

σω ληνάρια.

~ Μ ην απομακρυνθείτε από τον άρρω στο σε όλη τη διάρκεια της παρακέντησης

και παρακολουθήστε τον άρρωστο για ενδεχόμενες εκδηλώ σεις συμπτω μάτω ν

(ωχρότητα, λιποθυμία κτλ).

~ Α φού ο γιατρός αφαιρέσει την καθορισμένη ποσότητα υγρού, βγάζει τη βελόνα

και τοποθετεί αποστειρωμένη γάζα, την οποία στερεώ νει πιεστικά με λευκο-

πλάστ ή τοποθετεί αυτοκόλλητη γάζα.

~ Εφαρμόστε τη ζώ νη κοιλίας, η οποία ασκεί πίεση στα κοιλιακά τοιχώ ματα.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σε αναπαυτική θέση (ύmια ή ημικαθιστή, στην α-

ντίθετη πλάγια αριστερά ή δεξιά πλευρά, ανάλογα με το σημείο παρακέντη-

σης).

~ Π αρακολουθήστε τα ζωτικά σημεία (Α Π , σφ. θερμ .) για 24 ώρες καιτο σημείο

παρακέντησης.

~ Ζυγίστε τον άρρω στο καικαταγράψτε το βάρος του.

~ Τακτοποιήστε το καρότσι νοσηλείας και φροντίστε για άμεση αποστολή τω ν

δειγμάτω ν στα εργαστήρια.

~ Ενημερώ στε τη λογοδοσία για τη διαδικασία , τα ζω τικά σημεία , το βάρος σώ-

ματος, την ποσότητα του υγρού που αφαιρέθηκε κτλ.

364

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 365


19. Τεχνική Ν οσηλευτικώ ν Διαδικασιώ ν κατά τη Χ ορήγηση

Ο ξυγόνου και Φ αρμάκων μετά από Ο μιχλοποίηση.

Ο ξυγονοθεραπεία.

Στο θεω ρητικό μέρος αναφέρθηκαν πολλοί τρόποι χορήγησης οξυγόνου. Στο εργα-

στηριακό μέρος θα περιγραφούν οιπιο συνηθισμένοι τρόποι χορήγησης οξυγόνου

που είναι α) Η χορήγηση 02 με ρινική κάνουλα (γυαλιά 02) και β) Η χορήγηση ο-

ξυγόνου με μάσκα Venturi καθώς και η χορήγηση εισπνεομένων φαρμάκων με μά-

σκα αερολύματος (Α εροζόλ).

α. Χ ορήγηση οξυγόνου (02) με ρινική κάνουλα.

+


> - Π ηγή 02 (επιτοίχια παροχή ή οβίδα).

> - Υ γραντήραξ με απεσταγμένο νερό, ω ς το επίπεδο ένδειξης.

> - Ροόμετρο.

> - Π λαστική ρινική κάνουλα (γυαλιά 02)'

> - Κ άρτα με ένδειξη «Μ η καπνίζετε».

> - Μ ικρός δίσκος που περιέχει


• Μ πολ με τολύπια και χαρτοβάμβακο.

• Λ ευκοπλάστ, ψαλίδι

• Β αζελίνη.


~ Ελέγξετε την ιατρική οδηγία.

~ Τοποθετήστε την κάρτα «Μ η καπνίζετε» στην πόρτα του θαλάμου.

~ Εξηγήστε στον άρρω στο τη νοσηλεία που πρόκειται να του παρασχεθεί

~ Ελέγξετε αν λειτουργεί καλά το σύστημα παροχής 02'

~ Β άλετε τον άρρω στο σε κατάλληλη θέση (ημι-fοwler).

~ Ελέγξετε τη βατότητα τω ν ρουθουνιώ ν. Κ αθαρίστε τις εκκρίσεις αν υπάρχουν.


~ Συνδέστε το σωλήνα της ρινικής κάνουλας με το σημείο εξόδου του υγραντήρα.

365

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 366


~ Α νοίξετε τη βαλβίδα του ροόμετρου και ελέγξετε αν το οξυγόνο περνά μέσα α-

πό την κάνουλα καιστη συνέχεια κλείστε την.

~ Εφαρμόστε τη ρινική κάνουλα στα ρουθούνια του αρρώ στου σε βάθος τουλάχι-

στον 2,5 οαι φέρνοντας τις ειδικές λαβές γύρω από τα αυτιά του αρρώ στου και

στερεώ στ την πίσω από το κεφάλι με το ειδικό πλαστικό που υπάρχει στη συ-

σκευή ή κάτω από το πηγούνι (εικ. 107)

~ Ρυθμίστε τη ροή του οξυγόνου σύμφω να με την ιατρι-

κή οδηγία (συνήθω ς 2 lit 02 / 1 λεmό και πυκνότητα

24-30%. Σπανιότερα δίδεται με τη ρινική κάνουλα πά-

νω από 3 lit / 1 λεmό, γιατί φεύγει από τη μύτη καιτο

στόμα λόγω της ανατομικής κατασκευής του ανω τέρου

αναπνευστικού καιδεν μπαίνει μεγάλη ποσότητα 02)'

~ Στερεώ στε μελευκοπλάστ το σωλήνα στο μαξιλάρι α-

φήνοντας κατάλληλο μήκος για να κινεί άνετα το κε-

φάλι του ο άρρω στος.

~ Ελέγχετε τη λειτουργία της συσκευής σε τακτά χρονι-

κά διαστήματα για ενδεχόμενη μετακίνηση, αναδί-

πλω ση, απόφραξη από βλέννες κτλ.

~ Ελέγξετε τη γενική κατάσταση του αρρώ στου (χρώ μα

δέρματος, ζω τικά σημεία κτλ).

~ Φ ροντίστε το στόμα και τα ρουθούνια καθημερινά για πρόληψη ξηρότητα ς

βλεννογόνω ν. Χ ρησιμοποιήστε βαζελίνη στα ρουθούνια αν υπάρχει ξηρότητα.

~ Α λλάζετε τη ρινική κάνουλα και το νερό του υγραντήρα καθημερινά.

~ Ενημερώστε τον άρρωστο καιτους συγγενείς ότιδεν πρέπει να αφαιρείται η ρι-

νική κάνουλα και να διακόmεται η οξυγονοθεραπεία καθώ ς και η αυξομείω ση

της ροής του

02'

~ Κ αταγράψετε στη λογοδοσία, ημερομηνία και ώ ρα έναρξης της οξυγονοθερα-

πείας, μέθοδο χορήγησης, ρυθμό ροής και πυκνότητα παροχής του 02'

+

Εικ. 107

β . Χ ο ρ ή γ η σ η ο ξ υ γ ό ν ο υ (02) με μά σ κ α Venturi.

Υ πάρχουν διάφοροι τύποι μάσκας Venturi. Χ ρησιμοποιούνται ευρέω ς, είναι εύκο-

λες στη χρήση τους και εφαρμόζουν εκτός από τη μύτη καιτο στόμα καισε τραχει-

οσω λήνα ή ενδοτραχειακό σωλήνα.

3 6 6

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 367


+

Η μάσκα Venturi είναι έτσικατασκευασμένη ώ στε να χορηγεί με ακρίβεια ρυθ-

μισμένη συγκέντρωση 02' Κ άνει ανάμειξη του ατμοσφαιρικού αέρα με το οξυγόνο

που χορηγείται με το ροόμετρο και έτσιδίνει σταθερή συγκέντρωση 02ανεξάρτητα

από το ρυθμό της αναπνοής του αρρώ στου. Το περίσσευμα του αέρα φεύγει από τη

μάσκα μέσα από το διάτρητο Cuff παίρνοντας μαζίτου καιτο εκπνεόμενο διοξείδιο

του άνθρακα.

Το σύστημα αποτελείται

1. Α πό μια πλαστική μάσκα με δύο μικρές οπές, ένα μεταλλικό έλασμα που βοηθά

να εφαρμόσει καλά στη μύτη του αρρώστου καιμια ελαστική ταινία, η οποία στα-

θεροποιεί η μάσκα στο πρόσω πο.

2. Α πό ένα πλαστικό σωλήνα μικρού μήκους.

3. Α πό κωδικοποιημένες βαλβίδε σε διάφορα χρώματα, οιοποίες προσαρμόζονται

στον ελαστικό σωλήνα και δίνουν την επιθυμητή συγκέντρωση του 02'

Π .χ.

24%

στα

4

λίτρα.

28% στα 4 λίτρα.


35%

στα

8

λίτρα.

40%

στα

8

λίτρα.


60%

στα 12 λίτρα.

Α υτά τα νούμερα αναγράφονται καιστο κάτω μέρος της κάθε βαλβίδας. (εικ.

108)

Υ πάρχει και ένας άλλος τύπος μάσκας στον οποίο δεν αλλάζει κάθε φορά η κω -

δικοποιημένη βαλβίδα, αλλά ρυθμίζεται η επιθυμητή συγκέντρωση του 02με ένα βε-

λάκι που υπάρχει στο κάτω μέρος της μάσκας. Μ' αυτό τον τύπο της μάσκα δεν

μπορεί να χορηγηθεί 02 με πυκνότητα

60%.

Τα υλικά είναιτα ίδια όπω ς και στη

χορήγηση 02 με ρινική κάνουλα με τη

διαφορά ότιαντικαθίσταται από μια μά-

σκα Venturi με την κω δικοποιημένη

βαλβίδα, ανάλογα με την ιατρική εντο-

λή. Εικ. 108 Μ ά σ κ α ο ξ υ γ ό ν ο υ V en turi, β α λ β ί δ ε ς , σ υ ν δ ε r ι κ ό .

3 67

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 368


+


Η διαδικασία είναιη ίδια όπω ς αναφέρεται στη χορήγηση οξυγόνου με ρινική κά-

νουλα καιστο μόνο σημείο πο διαφοροποιείται είναιστην τοποθέτηση της μάσκας.

~ Β γάλετε από τη συσκευασία τη μάσκα.

~ Π ροσαρμόστε τον κοντό σωλήνα και στη συνέχεια την κατάλληλη κωδικοποιη-

μένη βαλβίδα ανάλογα με την ιατρική οδηγία. Π .χ. για βαλβίδα 31% ρυθμίστε

το

02

στα 6 λίτρα.

~ Στο κάτω μέρος της βαλβίδας προσαρμόστε το ένα άκρο του συνδετικού σωλή-

να καιτο άλλο άκρο στην παροχή

02'

~ Τοποθετήστε τη μάσκα πάνω στη μύτη καιτο στόμα του αρρώστου καικάτω α-

πό το πηγούνι

~ Εφαρμόστε την καλ στο πρόσωπο, πιέζοντας τ μεταλλικό έλασμα στη μύτη

καιπεράστε ην ελαστική ταινία πίσω από το κεφάλιτου αρρώστου, ώ στε να μην

υπάρχουν διαρροές.

~ Α νοίξετε την παροχή του οξυγόνου.

~ Κ άθε φορά που αλλάζει η ιατρική οδηγία ω ς προς την πυκνότητα, αλλάζετε την

κωδικοποιημένη βαλβίδα καιρυθμίζετε το οξυγόνο στα αντίστοιχα λίτρα.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Ή !

Κ ατά τη διάρκεια του φαγητού αντικαθίσταται η μάσκα Venturi, με γυαλιά οξυ-

γόνου, έτσιώ στε να μην μένει ο άρρωστος χω ρίς οξυγόνο.

γ . Χ ο ρ ή γ η σ η ε ισ π ν ε ο μέ ν ω ν φ α ρ μά κ ω ν με μά σ κ α α ε ρ ο λ ύ μα τ ο ς (Α ε ρ ο ζ ό λ ).

Μ ε αυτή τη μάσκα χορηγείται οξυγόνο σε πυκνότητα 35% και πάνω , με μεγάλη υ-

γρασία που παρέχει ομίχλη αερολύματος θερμαινόμενη ή όχιή γίνεται θεραπεία με

υψηλής υγρασίας συμπιεσμένο αέρα.


> - Π ηγή 02

(επιτοίχια ή οβίδα).

> - Ροόμετρο.

> - Π λαστική μάσκα Α ερολύματος (Α εροζόλ).

> - Κ άρτα με την ένδειξη «Μ η καπνίζετε».

> - Κ άρτα φαρμάκω ν.

3 6 8

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 369


> - Φ άρμακο που αναφέρεται στην κάρτα (Aerolin, Atrovent, Berovent κτλ) καιφυ-

σιολογικός ορός ανάλογα με την ιατρική οδηγία. Π .χ. 1 cc Aerolin

+

4 cc φυσιολο-

γικό ορό.

+


~ Δείτε προσεκτκά την ιατρική οδηγία.

~ Συγκεντρώ στε τα απαραίτητα υλικά (μάσκα , φάρμακο κτλ)


~ Τοποθετήστε την κάρτα «Μ η καπνίζετε» στην πόρτα του θαλάμου.

~ Ελέγξτε το σύστημα παροχής

02

αν λειτουργεί καλά.

~ Β άλετε στο βαρελάκι της μάσκας το φάρμακο όπω ς αναγράφεται στην ιατρική

οδηγία. (εικ. 109)

~ Συνδέστε τη μάσκα καιτον ελαστι-

κό σωλήνα στην παροχή

02'

~ Εφαρμόστε τη μάσκα στο πρόσωπο

του αρρώστου καιρυθμίστε τη ροή,

ώ σπου να παραχθεί το επιθυμητό

νέφος (συνήθω ς 8-10

Η ι. 02/ Ιεε).

~ Π είτε στον άρρωστο να αναπνέει α-

πό το στόμα. Η διαδικασία κρατάει

2-3re.

~ Τσεκάρετε στην κάρτα φαρμάκων.

~ Ό ταν τελειώ σει η χορήγηση φαρμάκου με ομιχλοποίηση, κλείστε την παροχή

του 02'

~ Α ν παίρνει

02'

αλλάξετε τη συσκευή με τη ρινική κάνουλα ή τη μάσκα Venturi.

~ Η μάσκα αερολύματος (Α εροζόλ) πρέπει να αλλάζει γιατί ο κίνδυνος λοιμώ ξε-

ω ν είναι μεγάλος λόγω της αυξημένης υγρασίας.

~ Επίσης πρέπει να γίνεται συχνή φροντίδα της στοματικής κοιλότητας καιτης μύ-

της

Εικ. 109 Τ ο π ο θ έ τ η σ η β ρ ο γ χ ο δ ι α σ τ α λ τ ι κ ο ύ

φ α ρ μ ά κ ο υ σ τ η μ ά σ κ α α ε ρ ο λ ύ μ α τ ο ς .

3 6 9

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4 Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 37 Ο


20. Τ ε χ ν ικ ή Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ώ ν Δ ι α δ ικ α σ ιώ ν κ α τ ά τ η Ν ο σ η λ ε ία

Α ρ ρ ώ σ τ ο υ με Τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία .

α . Α π ο σ τ ε ιρ ω μέ ν ο set τ ρ α χ ε ιο τ ο μή ς .

Είναι απαραίτητο σε όλα τα Ν οσηλευτικά Τμήματα και στο Χ ειρουργείο Μ ΕΘ , Ε -

πείγοντα Εξω τερικά Ιατρεία και πρέπει να υπάρχουν περισσότερα από ένα. Εναλ-

λακτικά υπάρχουν έτοιμα set τραχειοτομής, αλλά έχουν μεγαλύτερο κόστος

+



• Λ αβή χειρουργικού μαχαιριδίου.

• 2 χειρουργικές λαβίδες.

• 1 ανατομική λαβίδα.

• 1 ψαλίδι ραμμάτω ν.

• 2 ψαλίδια ιστώ ν.

• 1pean.

• 3 μοσχίτος μεσαίου μεγέθους.

• 2 μοσχίτος μικρές.

• 1 μοσχίτος κυρτή.

• 1 kocher.

• 2 βελονοκάτοχα Alison.

• 4 ρουχολαβίδες.

• 1 διαστολέας τραχείας.

• 2 άγκιστρα.

• Τετράγω νο σχιστό καιαπλό.

• Γάζες 3

0υ

βαθμού.

• Μ πωλ, φακαρόλα

> - Υ λικά αποστειρωμένα μιας χρήσης, όπω ς είναι

• Τραχειοσω λήνες σε διάφορα νούμερα.

• Γάζες τραχειοστομίας.

• Λ άμες Ν ο 10 ή 15.

• Ράμματα.

3 7 0

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 40

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

371


β .

Π ε ρ ι π ο ί η σ η τ ρ α χ ε ιο σ τ ο μία ς .


> - Τροχήλατο χειρουργικών αλλαγώ ν που περιέχει

• Α ποστειρωμένο set αλλαγής (νεφροειδές μέσα στο οποίο υπάρχουν γάζες καιτο-

λύπια, 3 λαβίδες, ψαλίδι και 2 μπολ).


• Α ντισηmικό (Betadine solution), φυσιολογικός ορός.

• Τραχειοσωλήνες μιας χρήσης σε διάφορα νούμερα (αν είναιμεταλλικός είναι ε-

ξωτερικός και εσω τερικός).

• Φ ακαρόλα.

• Χ αρτοσακούλα για τα άχρηστα.

• Συσκευή αναρρόφησης.

• Κ αθετήρες αναρρόφησης μιας χρήσης.

• Συσκευή οξυγόνου.


Δ ια δ ι κ α σ ί α : (καλό ίναι να προηγείται αναρρόφηση) (εικ. 11Ο )


~ Ο δηγήστε το τροχήλατο με το υλικό κοντά στον άρ-

ρωστο.

~ Α πομονώστε με παραβάν.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σεκατάλληλη θέση (ύmια

ή ημικαθιστή, αλλά με το κεφάλι σε έκταση βάζοντας

μαξιλάρι στους ώ μους).

~ Π λύνετε τα χέρια και ανοίξτε το et μέσα στο οποίο

προσθέσετε την ειδική σχιστή γάζα τραχειοστομίας με

άσηmη τεχνική.

~ Α φού βγάλετε τα δύο μπωλ από το set, τοποθετήστε

στο ένα την απαραίτητη ποσότητα αντισηmικού και

στο άλλο φυσιολογικό ορό.

~ Φ ορέσετε τα αποστειρω μένα γάντια , πάρετε μια λα-

βίδα από το set και αφαιρέστε μ ' αυτή τη χρησιμο-

ποιημένη γάζα και βάλετε τη στη χαρτοσακούλα.

+

371

Ε ικ. 1 1 Ο Κ α θ α ρ ι σ μ ό ς τ ο υ

σ ω λ ή ν α α ν α ρ ρ ό φ η σ η ς μ ε φ υ σ ιο -

λ ο γ ι κ ό ο ρ ό - α π α ρ α ί τ η τ α υ λ ι κ ά

σ τ ο κ ο μ ο δ ί ν ο τ ο υ α ρ ρ ώ σ τ ο υ .

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 40 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 372


~ Π άρετε από το set τις άλλες δύο βαλβίδες και με τολύπια και φυσιολογικό ορό

καθαρίστε πολύ καλά την περιοχή του τραχειοστομίου από το κέντρο προς την

περιφέρεια. Κ άνετε αντισηψία στην γύρω περιοχή με αντισηmικό (Betadine

solution).

~ Π ιάσετε με τις ύο λαβίδες την αποστειρωμένη σχιστή γάζα και τοποθετήστε

τη σω στά γύρω από το στόμιο της τραχείας. Α νδεν έχετε ειδική σχιστή γάζα μπο-

ρείτε να χρησιμοποιήσετε μια σχιστή γάζα αποστειρωμένη, αφού την κόψετε κα-

τάλληλα με ένα ψαλίδι

~ Βάλετε καθαρή φακαρόλα.

~ Η περιποίηση αυτή επαναλαμβάνεται τρεις ή περισσότερες φορές ημερησίω ς,

με σκοπό την πρόληψη της μόλυνσης.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο αναπαυτικά.

~ Α πομακρύνετε το παραβάν, φροντίστε το θάλαμο καιτακτοποιήστε το υλικό σας.

~ Κ αταγράψετε τη διαδικασία στη λογοδοσία.

+

γ . Α λ λ α γ ή τ ρ α χ ε ιο σ ω λ ή ν α .

α υλικά είναιτα ίδια μετα προηγούμενα που αναφέρθηκαν για την περιποίηση τρα-

χειοστομίας.

Επιπλέον χρειάζεται αποστειρωμένος διαστολέας τραχείας και ελέ ξυλοκαινης

για την επάλειψη του τραχειοσωλήνα.

Η αλλαγή γίνεται κυρίω ς από το γιατρό καιιδιαίτερα το πρώτο χρονικό διάστημα.

~ Β οηθήστε το γιατρό στην αλλαγή, δίνοντας στο γιατρό τα απαραίτητα υλικά.

~ Χ ρησιμοποιήστε αρχές ασηψίας και αντισηψίας, όπω ς έχετε διδαχθεί σε κάθε

αλλαγή χειρουργημένου αρρώ στου.

~ Ό πως σε κάθε νοσηλεία του αρρώστου, απομακρύνετε του επισκέmες και το-

ποθετήστε το παραβάν.

δ . Ε τ ο ιμα σ ί α με τ α λ λ ικ ο ύ τ ρ α χ ε ιο σ ω λ ή ν α γ ια α π ο σ τ ε ίρ ω σ η .

Ο μεταλλικός τραχειοσωλήνας έχει δύο τμήματα: το εσω τερικό καιτο εξω τερικό. Η

ετοιμασία περιλαμβάνει δύο φάσεις:

1. Π λύσιμο ή καθάρισμα, και

2. Α ποστείρωση.

3 7 2

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1 999 12: 4Ο Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 373



> - Ν εφροειδές ή λεκάνη.

> - Β ουρτσάκι τρίχινο κυρτό για καθάρισμα του σωλήνα.

> - Λ αβίδα ανατομική κυρτή καιψ αλίδι

> - Γάζες, απολυμαντικό διάλυμα.

+



~ Α φαιρέστε τη φακαρόλα του χρησιμοποιούμενου τραχειοσωλήνα και ρίξτε τη

στο δοχείο άχρηστω ν.

~ Α νοίξτετην ασφαλιστική βαλβίδα, βγάλετε τον εσω τερικό από τον εξω τερικό τρα-

χειοσω λήνα.

~ Ξεπλύνετε καλά κάτω από τη βρύση με τρεχούμενο νερό.

~ Β υθίστε σε νεφροειδές με διάλυμα, νερό

+

οξυζενέ (αραίω ση 1:1).

~ Α φήστε τα μέχρι να μαλακώ σουν οιεκκρίσεις.

~ Ξεπλύνετε τους τραχειοσωλήνες και αρχίσετε καλό καθαρισμό τω ν αυλώ ν με

μια γάζα διπλω μένη σαν ταινία με λαβίδα.

~ Κ αθαρίστε καλά με το βουρτσάκι Επιμένετε στα δύσκολα σημεία .

~ Μ ετά βυθίστε πάλι σε νεφροειδές με απολυμαντικό διάλυμα καιαφήστε τα, α-

νάλογο χρόνο σύμφωνα με τις οδηγίες του απολυμαντικού.

~ Ξεπλύντε καλά, σκουπίστε τους τραχειοσω λήνες πολύ καλά με γάζες.

~ Α φαιρέστε τα γάντια και πλύνετε τα χέρια σας.

~ Ετοιμάστε το set για αποστείρωση, όπως έχετε διδαχθεί

ε. Α παραίτητα υλικά που πρέπει να υπάρχουν κοντά στον άρρω στο με τραχειο-

στομία.

Υ λικά που απαιτούνται (δες εικ. 11Ο )

> - Συσκευή αναρρόφησης τροχήλατη ή εντοιχισμένη.

> - Κ αθετήρες αναρρόφησης μιας χρήσης (Ν ο 12, 14, 16).

> - Σω λήνες και συνδετικό για τη συσκευή αναρρόφησης.

> - Φ ιάλη με φυσιολογικό ορό (για εμβάmιση του καθετήρα μετά από κάθε αναρ-

ρόφηση).

> - Γάντια αποστειρωμένα μιας χρήσης.

373

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 374


> - Π αροχή οξυγόνου (συνήθως επιτοίχια).

> - Δίσκος με υλικό αλλαγής που προαναφέρθηκε.


Α ρ ρ ώ σ τ ω ν με Π ρ ο β λ ή μα τ α Ο υ ρ ο π ο ιη τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς .

α . Κ α θ ε τ η ρ ια σ μό ς ο υ ρ ο δ ό χ ο υ κ ύ σ τ η ς σ ε γ υ ν α ίκ α .

+

Εικ.

1 1 1

(Fol ley 2 w α y -th ree w α y, σ ι λ ι κ ό ν η ς , N el α to n ,

T iem α n , ε ξ ω τ ε ρ ικ ό ς κ α θ ε τ ή ρ α ς ) .

Ε ίδ η κ α θ ε τ ή ρ ω ν : (εικ. 111)

Εσω τερικοί

1. Folley 2 way και 3 way.

2. Folley σιλικόνης 2 way και 3 way.

3. Nelaton.

4. Tieman.

5. Pezzer.

6. Malecot.

Εξωτερικός.

Κ αθετήρας είναιειδική συσκευή για τη συλ-

λογή ούρω ν, που εφαρμόζεται εξω τερικά

στους άνδρες.


> - Δίσκος (set) καθετηριασμού που περιέχει

• 2 ανατομικές λαβίδες.


• Μ πολ.

• Τετράγω νο και σχιστό.

(Στο εμπόριο κυκλοφορούν έτοιμα αποστειρωμένα set καθετηριασμώ ν ουροδόχου

κύστης, μιας χρήσης).

> - Τροχήλατο νοσηλείας που τοποθετούμε:

• Κ αθετήρες αποστειρωμένους (2-3).

3 7 4

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 375


• Α ντισηmικό διάλυμα (Betadine).

• Υ δροδιαλυτό γλισχραντικό jelly.


• Ν εφροειδές, ψαλίδι λευκοπλάστ.

• Σύριγγες.

• Φ υσιολογικό ορό για το φούσκω μα του μπαλονιού.

• Α ποστειρωμένο δοχείο, ετικέτες (για συλλογή ούρων).

• Π οδονάρια, κουβέρτα νοσηλείας, παραβάν.

• Α διάβροχο με τετράγω νο.

• Ο υροσυλλέκτη με βρυσάκι και πλαίσιο συγκράτησης του.

• Υ λικό για τοπική καθαριότητα.

+

ΠΡΟΣΟΧΉΙ

Α πό τον καθετηριασμό ουροδόχου κύστης προηγείται τοπική καθαριότητα τω ν έ-

ξω γεννητικών οργάνω ν.



~ Ετοιμάστε όλα τα απαραίτητα υλικά καιμεταφέρετε το τροχήλατο στο θάλαμο

του αρρώ στου.


~ Α ντικαταστήσετε α κλινοσκεπάσματα με την κουβέρτα νοσηλείας.

~ Α φαιρέστε το εσώρουχο καιτοποθετήστε τα ποδονάρια καιτο αδιάβροχο με το

τετράγω νο κάτω από την άρρω στη.

~ Τοποθετήστε το πλαίσιο με τον ουροσυλλέκτη στο μεταλλικό πλαίσιο του κρε-

βατιού προς το κάτω μέρος του.

~ Α ναδιπλώ στε την κουβέρτα νοσηλείας ριπιδοειδώ ς προς το πάνω μέρος του σώ -

ματος. Η άρρω στη βρίσκεται σε ύπτια θέση με γόνατα λυγισμένα καιτους μη-

ρούς σε απαγω γή.

~ Κ άνετε τοπική καθαριότητα και στη συνέχεια πλύνετε τα χέρια σας.

~ Τοποθετήστε το set καθετηριασμού στο κομοδίνο ή στο κάτω μέρος του κρε-

βατιού καιανοίξτε το με άσηmη τεχνική.

~ Β άλετε αντισηmική διάλυση στο μπω λ.

~ Τοποθετήστε το νεφροειδές σε σημείο που προσεγγίζετε εύκολα.

3 7 5

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 37 6


+

~ Α νοίξτε το εξω τερικό κάλυμμα του καθετήρα και βάλετε τον καθετήρα στο δί-

σκο (set).

~ Ετοιμάστε σύριγγα με φυσιολογικό ορό.

~ Φ ορέστε αποστειρωμένα γάντια.

~ Κ αλύψτε την άρρω στη με τα αποστειρω μένα οθόνια (τετράγω νο και σχιστό).

~ Α ποχω ρίστε τα χείλη με τα δύο σας δάκτυλα, δείκτη και αντίχειρα του αριστε-

ρού χεριού για να βρείτε την ουρήθρα.

~ Διατηρήστε το χέρι σας σε αυτή τη θέση μέχρι το τέλος του καθετηριασμού και

εργασθείτε με το άλλο.

~ Κ αθαρίστε καλά με την αποστειρωμένη λαβίδα καιτολύπιο με αντισηmικό διά-

λυμα κατά σειρά μικρά και μεγάλα χείλη και το στόμιο της ουρήθρας καθαρί-

ζοντας με μια κίνηση από πάνω προς τα κάτω , δηλαδή από την κλειτορίδα προς

τον πρω κτό. Χ ρησιμοποιείτε κάθε τολύπιο μια φορά καιτο απορρίmετε.

~ Α πομακρύνετε τη λαβίδα καιτο νεφροειδές.

~ Π ιάστε τον καθετήρα καιτη δεύτερη αποστειρω μένη λαβίδα σε απόσταση 7-8

cm από την κεφαλή, επαλείψετε με το γλισχραντικό jelly και εισαγάγετε τον

στην ουρήθρα με γρήγορες και ήπιες κινήσεις, περίπου 5-6 εκ. Α φήστε να τρέ-

ξουν ούρα . (Η εισαγω γή του καθετήρα μπορεί να γίνει και με το χέρι εφόσον

έχει διατηρηθεί η ασηψία του γαντιού).

~ Φ ουσκώστε το μπαλόνι με φυσιολογικό ορό που έχετε ήδη ετοιμάσει στη σύριγγα,

σε ποσότητα όση αναγράφεται στον καθετήρα.

~ Τραβήξτε ελαφρά τον καθετήρα για να βεβαιω θείτε ότι το μπαλόνι έχει φου-

σκώσει καιδεν υπάρχει κίνδυνος να έχει βγει ο καθετήρας.

~ Συνδέστε τον καθετήρα με τον ουροσυλλέκτη με άσηmη τεχνική.

~ Ελέγξετε τη ροή τω ν ούρω ν μέσα στον ο ροσυλλέκτη.

~ Στερεώ στε τον καθετήρα στην εσωτερική επιφάνεια του μηρού.

~ Α νχρειάζεται να γίνειλήψη ούρων για καλλιέργεια, ακολουθείται η τεχνική που

θα περιγραφεί παρακάτω :

~ Στεγνώ στε το περίνεο.

~ Α πομακρύνετε το σχιστό, αδιάβροχο καιτετράγω νο, τα ποδονάρια καιτην κου-

βέρτα νοσηλείας και σκεπάστε την άρρωστη.

~ Α πομακρύνετε τα χρησιμοποιημένα υλικά.

~ Α πορρίψτε το υλικό μιας χρήσης.

~ Ετοιμάστε το set για την αποστείρωση.

376

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 377


~ Κ αταγράψετε στη λογοδοσία την ώρα του καθετηριασμού, το ποσό ούρων, το

χρώ μα κτλ.

β. Κ αθετηριασμός ουροδόχου κύστης σε άνδρα.

Το υλικό και η διαδικασία είναι η ίδια. Ο ιδιαφορές είναι οιπαρακάτω :

~ Δώστε στον άρρωστο ύmια θέση μετα κάτω άκρα σε έκταση.

~ Κ αθαρίστε τη βάλανο με κυκλικές κινήσεις από το στόμιο προς το δέρμα.

~ Κ ρατήστε με γάντι το πέος σχεδόν κατακόρυφα και διατηρήστε τη θέση αυτή

μέχρι το τέλος του καθετηριασμού.

~ Β άλετε τον καθετήρα στην ουρήθρα 15-20 Cffi και μετακινήστε τον ελαφρά μέ-

χρινα βγουν ούρα.

~ Ό ταν αρχίσει η ροή των ούρων προχωρήστε τον καθετήρα λλα 2,5

Cffi.

~ Στη συνέχεια ενεργήστε όπω ς και στον καθετηριασμό της γυναίκας.

+

Φ ροντίδα ουροκαθετήρα και συστήματος παροχέτευσης ούρω ν (ουροσυλλέκτη)

για πρόληψη ουρολοιμώ ξεω ν.

- Ο καθετηριασμός ουροδόχου κύστης γίνεται μόνο όταν είναιαναγκαίος καιμε-

τά από εντολή του γιατρού.

- Χ αλαρή στερέω ση του καθετήρα στην έσω επιφάνεια του μηρού για πρόληψη

τραυματισμού της ουρήθρας.

- Χ ρήση κλειστού αποστειρωμένου συστήματος παροχέτευσης ούρω ν (μεκάνου-

λα) και αφαίρεση αυτού κάθε φορά που αλλάζει καθετήρας ή υπάρχει διαρ-

ροή ή κακοσμία. (εικ. 112)

- Τοποθέτηση του ουροσυλλέκτη χαμηλότερα από το επίπε-

δο της κύστης για να μη παλινδρομούν τα ούρα στην κύστη.

- Α παγορεύεται η επαφή του σάκου παροχέτευσης με το δά-

πεδο.

- Ο σάκος παροχέτευσης αδειάζει από την κάνουλα κάθε 8

ώ ρες ή όταν είναιγεμάτος κατά τα 2/3.

- Κ αθημερινή τοπική καθαριότητα της περιοχής της ουρή-

θρας και του περινέου και τοποθέτηση αντιμικροβιακής

αλοιφής στην περιοχή της ουρήθρας καιιδιαίτερα στις γυ- Εικ. 112 O υ p o σ v λ λ i κ τ η ς

ναίκες.

μ ε κ ά ν ο υ λ α .

377

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 378


- Π λύσιμο τω ν χεριώ ν πριν καιμετά την επαφή με τον ουροκαθετήρα καιτον ου-

ροσυλλέκτη.

γ . Α φ α ί ρ ε σ η κ α θ ε τ ή ρ α ο υ ρ ο δ ό χ ο υ κ ύ σ τ η ς .


> - Δίσκο νοσηλείας ο οποίος να περιέχει

• 1 μεγάλο νεφροειδές.

• Γάζες.

• Τετράγω νο με αδιάβροχο.

• Γάντια.

• Α ντισηmικό διάλυμα.

• Σύριγγα 1Ο και20 ml, χω ρίς βελόνα .


+


~ Ενημερώστε τον άρρωστο και τοποθετήστε παραβάν, καθώς επίσης το αδιά-

βροχο με το τετράγω νο κάτω από τους γλουτούς ου αρρώ στου.


~ Τοποθετήστε το νεφροειδές κοντά στον/στην άρρωστο/η.

~ Κ αθαρίστε το στόμιο του καθετήρα με αντισηmικό διάλυμα.

~ Π άρετε τη σύριγγα, προσαρμόστε το μπεκ στο ειδικό στόμιο του καθετήρα του

καθετήρα που επικοινω νεί με το μπαλονάκι και αναρροφήσετε όλη την ποσό-

τητα του φυσιολογικού ορού.

~ Π άρετε στο ένα σας χέρι γάζα, κρατείστε με αυτή τον καθετήρα κοντά στο στό-

μιο της ουρήθρας και τραβήξτε τον με ήπιες κινήσεις και μόλις τον αφαιρέσε-

τε, ακουμπήστε τον μέσα στο νεφροειδές μαζί με τη γάζα.

~ Π άρετε καθαρή γάζα και σκουπίστε τον/την άρρω στο/η.

~ Α πομακρύνετε το νεφροειδές με τα χρησιμοποιημένα υλικά , καθώ ς και το α-

διάβροχο, τετράγω νο και τον ουροσυλλέκτη και πετάξτε ό,τι είναι άχρηστο.

~ Τακτοποιήστε τον/την άρρω στο/η και απομακρύνετε το παραβάν.


~ Ελέγξετε πότε θα ουρήσει ο/η άρρω στος!η μετά την αφαίρεση του καθετήρα.

~ Ενημερώ στε τη λογοδοσία.

378

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 37 9


δ . Τ ε χ ν ικ ή γ ια λ ή ψ η ο ύ ρ ω ν γ ια γ ε ν ικ ή ε ξ έ τ α σ η ο ύ ρ ω ν ή ο υ ρ ο κ α λ λ ιέ ρ γ ε ια .

(Στουςάνδρες δεν είναι απαραίτητος ο σχολαστικός καθαρισμός. Στις γυναίκες ο κα-

θαρισμός της περιουρηθρικής περιοχής είναι βασικός για τη λήψη αξιόπιστου δείγ-

ματος για ουροκαλλιέργεια).


> - Α ποστειρωμένο δοχείο για ουροκαλλιέργεια.

> - Κ αθαρό ποτηράκι με καπάκι για τη γενική ούρω ν.

> - Ετικέτες.

> - Γάντια.

> - Διάλυμα πράσινου σαπουνιού.

> - Α πεσταγμένο νερό.

> - Α ποστειρω μένες γάζες 8 cm Χ 8.


+


~ Ενημερώ στε και επεξηγήστε τη διαδικασία στην άρρω στη.


~ Κ αθαρίστε την περιοχή με τρεις αποστειρωμένες γάζες 8 χ 8 βουτηγμένες σε διά-

λυμα πράσινου σαπουνιού (αντισηπτικά που περιέχουν μικροβιοκτόνα, όπω ς

Phisohex, Betadine δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται).

~ Χ ρησιμοποιώντας κάθε φορά μια γάζα καθαρίστε την περιοχή με φορά από ε-

μπρός προς τα πίσω .

~ Επαναλάβετε το ίδιο με τρεις γάζες εμβαmισμένες σε απεσταγμένο νερό.

~ Ενώ η άρρω στη θα κρατά τα μεγάλα χείλη ανοιχτά , πείτε της να ουρήσει με δύ-

ναμη.

~ Α φήστε τα αρχικ ούρα να πέσουν έξω (στη λεκάνη ή στο δοχείο) και κατόπιν

συλλέξτε τα επόμενα στο αποστειρωμένο δοχείο, το οποίο δεν πρέπει να ακου-

μπά πάνω στα γεννητικά όρ ανα . Το δοχείο απομακρύνεται ενώ ακόμη ουρεί

η άρρωστη.

~ Κ λείστε το με άσηmη τεχνική, επικολλήστε την ετικέτα με τα στοιχεία της αρ-

ρώστου και αποστείλετε τα στο εργαστήριο σε διάστημα όχι περισσότερο από

1ώρα .

379

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 38Ο


ΠΡΟΣΟΧΉΙ

Εναλλακτικά, μπορεί να καθίσει ανάποδα στη λεκάνη της τουαλέτας ή πάνω σε

δοχείο με το ευρύ της μέρος προς τα εμπρός, γιατί έτσιανοίγουν τα μεγάλα χείλη

καλά για καθαρισμό. Στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία που περιγράφηκε πιο

πάνω , αφού πρώ τα εξηγήσετε με λεπτομέρεια τα στάδια της προετοιμασίας και

της λήψης τω ν ούρω ν.

Για τη λήψη τω ν ούρων για γενική εξέταση δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοι-

μασία και διαδικασία.

ε . Τ ε χ ν ικ ή γ ια λ ή ψ η ο ύ ρ ω ν α π ό ο υ ρ ο κ α θ ε τ ή ρ α γ ια ο υ ρ ο κ α λ λ ιέ ρ γ ε ια .

(Σε αρρώ στους που φέρουν μόνιμο καθετήρα η λήψη τω ν ούρω ν δεν πρέπει να γίνε-

ται με αποσύνδεση του συστήματος συλλογής τω ν ούρων ή από τον ουροσυλλέκτη).

+


> - Α ποστειρωμένο δοχείο.

> - Α ντισηmικό διάλυμα (Betadine solution).

> - Βαμβάκι

> - Γάντια.

> - Ετικέτες.

> - Σύριγγες και βελόνες.

> - Ειδική λαβίδα (κλάπα) ή kocher για κλείσιμο του καθετήρα.




~ Π λύνετε τα χέρια σας, φορέστε τα γάντια.

~ Κ λείστε με τη λαβίδα τη ροή των ούρων σε απόσταση 5 εκ. Α πό το στόμιο της

ουρήθρας.

~ Κ άνετε καλή αντισηψία του σημείου παρακέντησης (κατάλληλο σημείο είναι

μετά το διχασμό του ουροκαθετήρα εκεί που ενώ νεται με τον ουροσυλλέκτη, ε-

νώ στην ειδική υποδοχή που φέρει ο ουροσυλλέκτης μπορεί να γίνει η λήψη μό-

νο την πρώ τη φορά).

3 8 0

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 381


~ Π αρακεντήστε με τη σύριγγα καιτη βελόνα καιαναρροφήστε ούρα

1Ο ml

και

τοποθετήστε τα με άσηmη τεχνική στο αποστειρω μένο δοχείο, αφού πρώ τα έ-

χετε βγάλει τη βελόνα από τη σύριγγα.

~ Α φαιρέστε τη λαβίδα καιαπομακρύνετε τα υλικά από το θάλαμο.

~ Επικολλήστε την ετικέτα στο δοχείο με τα στοιχεία του αρρώστου και στείλτε

το στο μικροβιολογικό εργαστήριο.

~ Α φαιρέστε τα γάντια, πλύνετε τα χέρια σας, ενημερώστε τη λογοδοσία για τη δια-

δικασία.


Α ρ ρ ώ σ τ ω ν με Π ρ ο β λ ή μα τ α τ ο υ Π ε π τ ικ ο ύ Σ υ σ τ ή μα τ ο ς .

+

α . Τ ε χ ν ικ ή ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή ς φ ρ ο ν τ ίδ α ς ε ιλ ε ο σ τ ο μία ς - κ ο λ ο σ τ ο μία ς .


Σε τροχήλατο αλλαγής ή σε δίσκο νοσηλείας, πρέπει να είναι ουγκεντρωμενα ό-

λα τα παρακάτω υλικά, που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της τοπικής φρο-

νrίδας της στομίας:

> - Σάκος και βάση της στομίας, κατάλληλου μεγέθους και τύπου. Ο ι σάκοι ειλεο-

στομίας διαφέρουν από αυτούς της κολοστομίας. (εικ. 113)

> - Set αλλαγής (λαβίδες, γάζες, τολύπια).

> - Γάντια.

> - Ν εφροειδέ μιας χρήσης.


Χ αρτοσακούλα για τα άχρηστα.

> - Π λαστική σακούλα για το σάκο που α-

φαιρείται

> - Τετράγω νο με αδιάβροχο.

Εικ. 113 Σ ά κ κ ο ι κ ο λ ο σ τ ο μ ία ς - ε ιλ ε ο σ τ ο μ ία ς .

> - Ειδικό σαπούνι για την καθαριότητα του

δέρματος ή αν δεν υπάρχει σαπούνι ουδέτερο (γλυκερίνης).

> - Ειδική κρέμα για περιποίηση δέρματος.

381

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

382


+

> - Ειδική σκόνη για εξουδετέρωση κακοσμίας, που τοποθετείται στο νέο σάκο πριν

την εφαρμογή.

> - Φ υσιολογικός ορός.

> - Α ντισηmικό (διάλυμα ιω δίου).

> - Δοχείο με χλιαρό νερό.


Β ασική αρχή σε κάθε είδος παρέμβασης είναι η εξασφάλιση συνεργασίας με τον

άρρωστο, σ' ένα κλίμα εμπιστοσύνης καιαποδοχής. Η συνεργασία επιτυγχάνεται αν

ληφθούν υπόψη τα εξής τρία στοιχεία:

α) Ο χρόνος, που δεν πρέπει να συμπίmει με το χρόνο νοσηλείας, πνου ή φα-

γητού. Η καλύτερη χρονική στιγμή για τη φροντίδα της στομίας είναι 1 έω ς Υ 2 ώ -

ρα πριν το φαγητό.

β)

Η ενημέρω ση του αρρώ στου για τη σειρά τω ν εργασιώ ν καιτο είδος της νο-

σηλείας.

γ) Η ιακριτική απομάκρυνση συνοδώ ν και η διαφύλαξη της αξιοπρέπειας

του αρρώ στου. Α ν δεν υπάρχουν κουρτίνες, είναι καλό, να τοποθετείται πα-

ραβάν.


Εφόσον έχετε λάβει υπόψη τα παραπάνω , μπορείτε να προχω ρήσετε στο καθαυ-

τό τεχνικό στάδιο, όπως προτείνεται στη συνέχεια:

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο σεκατάλληλη καιαναπαυτική θέση, ύmια, με μικρή

κλίση στο πλάγιο του στομίου ή ημικαθιστή.

~ Α ναδιπλώ στε τα κλινοσκεπάσματα ω ς την ηβική περιοχή.

~ Α ποκαλύψτε την περιοχή του στομίου, απομακρύνοντας τις πυζάμες.

~ Τοποθετήστε το τετράγω νο αδιάβροχο κάτω από την περιοχή της στομίας, για

να μη λερώσετε τα σεντόνια ή τις πυζάμες.

~ Η χαρτοσακούλα για τη συλλογή τω ν άχρηστω ν, πρέπει να είναι δίπλα σας, α-

νοιχτή στο κάτω μέρος του κρεβατιού.

~ Τοποθετήστε το νεφροειδές, με φύλλα χαρτοβάμβακα στο εσωτερικό του, κά-

τω από το στόμιο και σε επαφή με τα κοιλιακά τοιχώ ματα.

~ Α ν ο άρρωστος φορά ζώνη, χαλαρώστε τη.

~ Π λύνετε τα χέρια σας και μετακινήστε το τροχήλατο δίπλα στο κρεβάτι


382

Ι sel. 311-406 6-12-1999 12:41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 383


+

~ Ενισχύστε τον άρρωστο, να παρακολουθεί τις κινήσεις σας, για να μαθαίνει τη

διαδικασία.

~ Α φαιρέστε το σάκο καιαπορρίψτε τον στην πλαστική σακούλα. Κ αλό είναιν α-

πομακρυ θεί αμέσως από το θάλαμο. Σημειώ στε τον όγκο καιτον χαρακτήρα

του περιεχομένου.

~ Α ν υπάρχει βάση, ξεκολλήστε τη προσεκτικά.

~ Κ αλύψτε το στόμιο με γάζα , για απορρόφηση απεκκριμάτω ν, όση ώ ρα εργάζε-

στε.

~ Κ αθαρίστε με ουδέτερο σαπούνι καινερό, το δέρμα γύρω από το στόμιο, χω ρίς

εντριβή και στεγνώ στε το. Ελέγξτε το χρώμα καιτην κατάστασή του.

~ Α ν υπάρχουν υπολείμματα κόλλας αφαιρέστε τα με στεγνή γάζα και αν δεν α-

φαιρούνται χρησιμοποιείστε το ειδικό σαπούνι για τον καθαρισμό του δέρμα-

τος.

~ Κ αθαρίστε την περιοχή του στομίου, χρησιμοποιώ ντας λαβίδα με τολύπιο ε-

μποτισμένο σε φυσιολογικό ορό.

~ Επαναλάβετε τον καθαρισμό του στομίου, όσες φορές χρειαστεί με κινήσεις

κυκλικές από το κέντρο προς την περιφέρεια.

~ Ελέγξτε το στόμιο, το δέρμα γύρω από αυτό και ετοιμάστε τη νέα βάση με τον

κατάλληλο τύπο σάκου. Η διάμετρος της βάσης καιτου σάκου, πρέπει να είναι

μεγαλύτερη απ' αυτή του στομίου.

~ Εφόσον όλη η περιοχή είναιστεγνή, επικολλήστε τη βάση καιεφαρμόστε σ ' αυ-

τή το σάκο. Η βάση πρέπει να τοποθετείται κατά τέτοιο τρόπο, ώ στε να μη δη-

μιουργούνται mυχές στο δέρμα καιυπάρχει κίνδυνος διαρροής. Α ν υπάρχει ζώ -

νη, την τοποθετείτε όπω ς ήταν πριν.

~ Α φήστε τον άρρωστο καθαρό σε αναπαυτική θέση.

~ Συγκεντρώστε καιαπομακρύνετε όλα τα χρησιμοποιηθέντα αντικείμενα. Υ λικά

μιας χρήσης απορρίmονται υλικά πολλαπλής χρήσης πλένονται απολυμαίνο-

νται και στέλνονται για αποστείρωση.

~ Α φαιρέστε τα γάντια που χρησιμοποιήσατε καιαπομακρύνετε το τροχήλατο α-

πό το δω μάτιο. Α ερίστε το δω μάτιο.

~ Α ναφέρετε στην προϊσταμένη του τμήματος το τέλος τω ν εργασιώ ν, όπω ς καιτις

παρατηρήσεις σας για την εμφάνιση αίματος, πύου, δερματίτιδας.


383

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12: 41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

384



1.Α ν χρησιμοποιείται αυτοκόλλητος σάκος χω ρίς βάση, ακολουθείται η ίδια δια-

δικασία σε μία φάση. Α φού έχετε επιλέξει την κατάλληλη διάμετρο, κολλήστε το

σάκο από το κάτω μέρος αρχικά, στη συνέχεια από τα δύο πλάγια καιτέλος, στο

επάνω μέρος, τεντώ νοντας ταυτόχρονα το δέρμα.

2. Εφαρμόστε το σάκο κατακόρυφα, σε άρρωστο που περπατά, και ελαφρά πλά-

για, σε κλινήρη άρρωστο.

β . Π λ ύ σ η - Υ π ο κ λ υ σ μό ς κ ο λ ο ο τ ο μία ς .

+


Τροχήλατο αλλαγής ή δίσκος νοσηλείας, πάνω στον οποίο τοποθετούνται

> - Διάλυμα πλύσης, σύμφω να με την ιατρική οδηγία (φυσιολογικός ορός, χαμομή-

λι παραφινέλαιο θ: 37-380 C, όγκος:

250-500

cc).

> - Ιριγκα έρ ή fleet-enema ή set πλύσης κολοστομίας.

> - Κ αθετήρες ορθού απλοί ή με ενσωματω μένο κώ νο.

> - Γάντια, νεφροειδή, χαρτοβάμβακο, χαρτοσακούλα, πλαστική σακούλα.


> - Τετράγω νο με αδιάβροχο.

> - Set αλλαγής (λαβίδα, γάζες, τολύπια).

> - Σάκος κολοστομίας καιτα υπόλοιπα υλικά περιποίησης της στομίας.

> - Π αραβάν, στατό ορού.


~ Εξασφαλίστε τη συνεργασία του αρρώστου, έχοντας υπόψη τα τρία στοιχεία: χρό-

νος, ενημέρωση, απομάκρυνση επισκεmών, όπω ς έχειήδη αναφερθεί και προ-

χω ρήστε στην τεχνική.

~ Τοποθετήστε τον άρρω στο στην κατάλληλη θέση: ελαφρά πλάγια προς την πλευ-

ρά που θα γίνει η πλύση, με υποστηριγμένη την πλάτη σε μαξιλάρι ή καθιστι-

κή θέση.

~ Α ναδιπλώ στε τα κλινοσκεπάσματα καιαποκαλύψτε την περιοχή του στομίου, με

απομάκρυνση της πυτζάμας. Α φαιρέστε τη ζώ νη, αν υπάρχει

~ Τοποθετήστε το τετράγωνο με το αδιάβροχο, κάτω από την περιοχή του στο-

μίου.

384

Ι sel. 311-406 6-12-1999 1 :41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 385


+

~ Τοποθετήστε νεφροειδές με φύλλα χαρτοβάμβακα στο εσωτερικό του, σ ' επα-

φή με τα κοιλιακά τοιχώ ματα, κάτω από το στόμιο. Έ χετε δίπλα σας τη χαρτο-

σακούλα καιτην πλαστική σακούλα.

~ Π λύνετε τα χέρια σας και μετακινήστε το τροχήλατο δίπλα σας.

~ Φ ορέστε γάντια, αφαιρέστε το σάκο αν είναι αυτοκόλλητος, και αν όχι αφαι-

ρέστε το σάκο, απορρίψτε τον στην πλαστική σακούλα και απομακρύνετέ τον

από το δω μάτιο. Α φαιρέστε καιτη βάση.

~ Κ άνετε καθαριότητα δέρματος και στομίου όταν έχει αφαιρεθεί

~ Α λλάξτε γάντια αν χρειάζεται

~ Τοποθετήστε το διάλυμα πλύσης στο δοχείο πλύσης ή ετοιμάστε το fleet-enema.

~ Κ ρεμάστε το δοχείο στο στατό, σε ύφος 40 cm από το επίπεδο της στομίας, για

να εξασφαλίσετε χαμηλή πίεση ροής του διαλύματός σας. Έ χετε κλειστή τη

στρόφιγγα.

~ Α νοίξτε τη συσκευασία του καθετήρα από το πάνω μέρος, για να συνδέσετε το

μπεκ του καθετήρα με τη στρόφιγγα της συσκευής πλύσης.

~ Επαλείψτε το άκρο του καθετήρα με βαζελίνη, ανοίξτε τη στρόφιγγα καιαφή-

στε να πέσει ποσότητα υγρού στο νεφροειδές, αφαιρώντας τον αέρα από τον κα-

θετήρα. Α ν τοποθετηθεί κώνος, Επαλείψτε το άκρο του με βαζελίνη.

~ Εισάγετε τον καθε ήρα ή τον κώνο στο έντερο από το στόμιο, με ήπιε ς κινήσεις.

Α ν αισθανθείτε αντίσταση μην πιέζετε, αφήστε να τρέξει το διάλυμα και ω θή-

στε ήπια τον καθετήρα προς τα μέσα. Στο fleet-enema πιέστε ήπια το σάκο. Υ -

πάρχει πιθανότητα, λόγω ταχείας εισαγω γής του διαλύματος στο έντερο, ο άρ-

ρωστος να παρουσιάσει πόνο. Σταματήστε τη ροή για λίγο καισυνεχίστε, μέχρι

να πέσει όλο το διάλυμα.

~ Α φαιρέστε τον καθετήρα ή τον κώνο καιαποχω ρήστε τον από τη συσκευή πλύσης.

~ Κ αλύψτε το στόμιο με χαρτοβάμβακα για προστασία δική σας καιτου ιματισμού,

γιατί υπάρχει περίmωση απότομης εξόδου του περιεχομένου του εντέρου.

~ Α φήστε ελεύθερο το στόμιο για να παροχετευτεί όλο το περιεχόμενο. Π εριμένε-

τε τουλάχιστον 15λεmά. Α ν χρειάζεται επαναλάβετε την πλύση ή το fleet-enema.

~ Κ αθαρίστε το στόμιο καιτο δέρμα γύρω από αυτό.

~ Τοποθετήστε νέα βάση και σάκο ή αυτοκόλλητο σάκο.

~ Α πομακρύνετε άχρηστα χρησιμοποιημένα αντικείμενα. Α φαιρέστε τα γάντια.

Π λύνετε τα έρια σας, τακτοποιείστε το κρεβάτι καιτον άρρω στο σε αναπαυτι-

κή θέση.

385

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 386


~ Υ λικά πολλαπλής χρήσης, πρέπει να πλένονται να απολυμαίνονται και να α-

ποστέλλονται για αποστείρωση.

~ Ενθαρρύνετε τον άρρω στο, αφού ηρεμήσει να μετακινηθεί ή να ανασηκω θεί

για καλύτερη διέγερση του περισταλτισμού του εντέρου. Π αραμείνετε δίπλα

του, για να τον βοηθήσετε στην έγερση καιστην κατάκλιση.

~ Ενημερώστετην προϊσταμένη για το τέλοςτω ν εργασιώ ν σας, τιςπαρατηρήσεις σας

και συμπληρώ στε στο διάγραμμα, το χαρακτήρα καιτον αριθμό τω ν κενώ σεω ν.

+


1.Α ν ο άρρωστος είναι περιπατητικός, η πλύση μπορεί να γίνει στην τουαλέτα, σε

καθιστ κή θέση. Στην περίmωση αυτή χρησιμοποιείται ειδικός μακρόστενος σά-

κος, που εφαρμόζει στον πλαστικό δακτύλιο της βάσης της κολοστομίας, όπω ς

ο σάκος, και υποστηρίζεται με την ειδική ζώ νη . Μ έσω του σάκου αυτού, απο-

βάλλεται το εντερικό περιεχόμενο, χω ρίς ο άρρωστος ή εσείς να λερώνεστε, α-

φού η αποβολή γίνεται απευθείας στην τουαλέτα.

2. Σε αποτυχία της πλύσης, και εφόσον αναφερθεί μπορεί να δοθεί οδηγία να το

ποθετηθεί σωλήνας αερίω ν στον άρρω στο από το στόμιο. Η διαδικασία είναι η

ίδια, με ήπιου ς χειρισμούς, για αποφυγή διάτρησης του εντέρου.

ιδ α σ κ α λ ία α ρ ρ ώ σ τ ο υ - ο ικ ο γ έ ν ε ια ς .

Ό σο χρονικό διάστημα ο άρρω στος παραμένει στο νοσοκομείο, η φροντίδα της

ειλεοστομίας-κολοστομίας είναι αρμοδιότητα του νοσηλευτικού προσω πικού, και ε-

πιπλέον, απαιτείται καιαπό τον ίδιο. Εντούτοις, είναι απαραίτητο, ο ίδιος ή ένα μέ-

λος της οικογένειας, να διδαχθεί τη διαδικασία, ώ στε κατά την έξοδό του από το νο-

σοκομείο να μην υπάρχει πρόβλημα ή άγνοια φροντίδας.

Διδάξτε στον άρρωστο ή σε ένα μέλος της οικογένειας, τα παρακάτω :

• Την τεχνική της φροντίδας, το υλικό καιτον τρόπο χρήσης του .

• Εξηγήστε του ότι η λήψη φαρμάκω ν καιτο διαιτολόγιο, θα πρέπει να είναι υπό

την επίβλεψη του γιατρού ή της προϊσταμένης. Π ληροφορείστε τον ότι φορώ -

ντας την ειδική ζώ νη δεν θα έχει πρόβλημα στην ένδυση ή στην άσκηση καιμε

την πάροδο του χρόνου, το οίδημα και ο ερεθισμός του στομίου υποχω ρούν και

δεν απαιτείται η χρήση αποστειρω μένω ν υλικών, παρά μόνο καθαρώ ν. Α ν πρό-

κειται για έγκυο γυναίκα, επιβάλλεται η ιατρική παρακολούθηση, όπω ς επίσης,

καιη προσαρμογή τω ν κατάλληλω ν υλικώ ν.

3 8 6

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 387


Ο λοκληρώ στε τον κύκλο τω ν εργασιώ ν που έχετε αναλάβει με υπευθυνότητα και

συνειδητά απευθυνθείτε στον άρρω στο, λέγοντας πολύ απλά:

«Για ό,τι χρειαστείτε, θα είμαστε στο πλευρό σαφ.

Α ν είναιαληθινή η έκφρασή σας καιόχιτυπική, ο άρρωστος θα το καταλάβει και

θα νιώ σει πολύ καλύτερα . Μ ια φράση μπορεί να μειώ σει κατά πολύ την ένταση και

το άγχος μιας δυσάρεστης διαδικασίας. Ο φείλετε να συμβάλλετε και σε αυτό.

23. Ν ο σ η λ ε υ τ ικ ή Φ ρ ο ν τ ίδ α Ν ε κ ρ ο ύ .

+


> - Τρόλεϊ με:

• Π ροστατευτικές μπλούζες (συνήθω ς 2).

• Γάντια μιας χρήσης (τύπου Latex).

• Δύο πετσέτες μπάνιου.

• Μ ία πετσέτα προσώπου.

• Λ εκάνες (2 για σαπούνισμα και ξέβγαλμα).

• Κ ανάτα με ζεστό νερό.

• Κ άδο για το χρησιμοποιούμενο νερό.

• Τρίφτη μιας χρήσης.

• Α ντισηmικό και σαπούνι

• Χ τένα.


• Κ οινό επίδεσμο.

• Γάζες.

• Λ ευκοπλάστ.

• Μ εγάλα τολύπια βάμβακος.

• Λ αβίδα.

• Ψ αλίδα.

• Σεντόνι (όχιλευκό, συνήθω ς γκρι).

• Β ραχιόλι νεκρού - Ειδικές κάρτες.

• Σάκο άπλυτων.

3 87

Ι sel. 311-406 6-12-1999 1 :41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 38 8


+


~ Κ αλέστε γιατρό.

~ Κ άντε Η Κ Γ για διαπίστω ση του θανάτου του αρρώστου.

~ Χ ρησιμοποιείστε παραβάν ή κουρτίνες ή μεταφέρετε το νεκρό σε άλλο ειδ κό

θάλαμο (ειδικά αν υπάρχει σαβανω τής).

~ Α φαιρέστε κουβέρτες ή πανω σέντονα.

~ Φ έρτε το τρόλεϊ με τα υλικά.

~ Φ ορέστε προστατευτικές μπλούζες καιγάντια.

~ Τοποθετήστε το σώμα του νεκρού σε ύmια θέση μ ' ένα μαξιλάρι

~ Κ λείστε τα μάτια του.

~ Α φαιρέστε όλες τις παροχετεύσεις, καθετήρες και αποσυνδέστε από τα μηχα-

νήματα, με σεβασμό στο σώμα του.

~ Α φαιρέστε όλα τα προσω πικά του αντικείμενα (ρολόι δακτυλίδια κτλ).

~ Κ αθαρίστε τα τραύματα με αντισηmικό καικαλύψτε με γάζες καιλευκοπλάστ.

~ Κ αθαρίστε το σώμα του νεκρού όπω ς στο λουτρό καθαριό ητας.

~ Π ω ματίστε με βαμβάκι το ορθό και άλλα σημεία που μπορεί να έχει έκκριση

υγρών.

~ Τοποθετήστε το βραχιόλι στο χέριμε το ονοματεπώνυμο, ημερομηνία καιτμήμα.

~ Κ ρατήστε το δεξί χέριτου νεκρού, κάντε τρεις φορές το σταυρό του, εφόσον εί-

ναιΧ ριστιανός Ο ρθόδοξος. Σταυρώ στε τα χέρια, ακουμπήστε τα στην κοιλιά του,

αφού τα δέσετε με επίδεσμο. Τοποθετήστε καιτην ειδική κάρτα μαζίμετη γάζα.

~ Ευθειάστε τα πόδια και δέστε τα μαζί στις ποδοκνημικές αρθρώσεις, με επίδε-

σμο.

~ Κ ρατήστε τη σιαγόνα (κάτω γνάθο) καιδέστε με επίδεσμο προς το κεφάλι

~ Τυλίξτε όλο το σώμα καιτο κεφάλι του νεκρού με καθαρό σεντόνι (όχιλευκό).

Στερεώ στε πάνω στο σεντόνι ειδική κάρτα με τα στοιχεία του νεκρού.

~ Α πομακρύνετε διακριτικά και αθόρυβα το νεκρό, αφαιρέστε το ρουχισμό του

κρεβατιού, προστατευτικές μπλούζες καιγάντια -α ερίστε το θάλαμο.

~ Ο νεκρός μεταφέρεται στο νεκροθάλαμο καιυπογράφετε σε ειδικό τετράδιο. Στο

ίδιο τετράδιο υπογράφεται και η παραλαβή του από το γραφείο τελετώ ν.

~ Π αραδώ στε όλα τα είδη του νεκρού στους συγγενείς (καιτα χρήματα), ενυπό-

γραφα σε ειδικό τετράδιο, στο νοσηλευτικό τμήμα.

~ Α ν δεν υπάρχουν συγγενείς παραδώ στε τα με τον ίδιο τρόπο στην προϊσταμένη

του τμήματος.

3 8 8

Ι sel. 311-406 6-12-1999 1 :41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 38 9


~ Δώ στε προσοχή στον τρόπο ενημέρω σης των συγγενών για το θάνατο του αρ-

ρώ στου. Ν α είστε διακριτικοί και σοβαροί Ο ι συγγενείς πρέπει να πάρουν το πι-

στοποιητικό θανάτου από το γιατρό, ένα ειδικό έντυπο υπογεγραμμένο από τη νο-

σηλευτική διεύθυνση (εικ. 114) και το βιβλιάριο νοσηλείας που θα προσκομίσουν

στο λογιστήριο. Α ν ο νεκρός είχε νοσηλευτεί λιγότερο από 24 ώ ρες στο νοσοκομείο,

από την πιστοποίηση θανάτου, οισυγγενείς συμπληρώ νουν τριπλότυπο έντυπο για

την νεκροτομή.

(J,!;HFIEΣ

I~Jla.::~

ElJI"Θ:i ι . : ι : : ι ί !! ι : ; ι : : ι i. ι .c . 'Α ' ι ι : : : ι

+

~ " " " " , , " , q : .

4. "' ~ιΣ< ~ ...., ~qaollι1 " ' 4 " U ι

ιιa

O~'ί'«: ••..

o f " o 1 o

ti,

...," " - '" !Jc. . __ ._ .

. _ .~._------_.-----_._--_._---------

= ι~ _ .. . _

Εικ, 114

Φ ροντίδα νεκρού με AIDS.

Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που εργάζεται σε χώ ρους με οροθετικούς α-

σθενείς, θα πρέπει να είναι ενημερωμένο ενυπόγραφα για τα τηρούμενα μέτρα προ-

στασίας. Ο νεκρός θα πρέπει να χαρακτι!ρισθεί Η ΙΥ ( +) μολυσμένος

ή

σηmικό . Το

προσω πικό που θα φροντίσει το νεκρό, θα φορά μπλούζα προστατευτική, αδιάβρο-

3 8 9

Ι sel. 311-406

6- 12 - 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 39Ο


+

χη μιας χρήσης, διπλά γάντια, ποδονάρια. Α ν υπά χει κίνδυνος μόλυνσης από αίμα

και υγρά , φορά επιπλέον μάσκα , κάλυμμα κεφαλής και προστατευτικά γυαλιά . Η

διαδικασία φροντίδας του νεκρού είναιη ίδια, όπως προαναφέραμε. Επισημαίνονται

τα παρακάτω :

~ Χ ρησιμοποιείστε αδιάβροχο λευκοπλάστ, κατά τον πωματισμό, λαβίδα μιας

χρήσης καιεμποτίστε το τολύπιο βάμβακος με ιάλυμα υποχλωριώ δους νατρίου

(χλωρίνη) 10%.

~ Π εριτυλίξτε το νεκρό με σεντόνι-σάβανο. Ο Ν ΕΚ ΡΟ Σ ΔΕΝ Ν ΤΥ Ν ΕΤΑ 1.

~ Ό λα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για την ετοιμασία του νεκρού (ξυ-

ριστικές μηχανές κτλ) είναι μιας χρήσης.

~ Το φορείο που θα ετοιμαστεί για τη μεταφορά του, στρώ νεται με σεντόνι

~ Ο σάκος τοποθετείται ανοικτός πάνω στο φορείο καιο νεκρός με μεγάλη προ-

σοχή μεταφέρεται στον ειδικό σάκο, ώ στε να μην ακουμπήσουμε καιλερώσου-

με την εξω τερική επιφάνειά του. Κ λείστετο σάκο καιτοποθετήστε κάρτα νεκρού.

~ Ο νεκρός μεταφέρεται στο νεκροθάλαμο καιπαραμένε στο ψυγείο.

~ Τοποθετείται σε φέρετρο που εσωτερικά βάζουν απορροφητικό υλικό, αφού α-

φαιρεθεί ο πλαστικός σάκος καισφραγίζουν το φέρετρο.

~ Η παράδοσή του γίνεται παρουσία της εφημερεύουσας προϊσταμένης, για να ε-

λέγχεται η τήρηση τω ν μέτρων ασφαλείας.

~ Ο ιχώ ροι νοσηλείας χαρακτηρίζονται υψηλής μολυσματικότητα ς και λαμβάνο-

νται αυστηρά προφυλακτικά μέτρα.

~ Τα απορρίμματα συλλέγονται ανά εί ος σε ειδικούς σάκους. Γίνεται διαχω ρι-

σμός, συλλογή, διακομιδή ιματισμού και απολύμανση. Τα υπόλοιπα τα στέλνε-

τε για αποστείρωση.

~ Τα υλικά των παροχετεύσεων, αναρροφήσεων και ουροσυλλέκτες τα απομα-

κρύνετε αφού αδρανοποιήσετε το περιεχόμενό τους με διάλυμα χλωρίνης.

~ Α κολουθεί καλός καθαρισμός καιαπολύμανση στρώματος, μαξιλαριώ ν καικρε-

βατιού.

~ Φ ροντίστε για τον καθαρισμό καιαπολύμανση τω ν επιφανειώ ν (δάπεδα, τοίχοι

πάγκοι κομοδίνα).

~ Ο ι στολές που χρησιμοποιήθηκαν τοποθετούνται σε ειδικούς σάκους.

Α φού αεριστεί καιστεγνώ σει καλά το δω μάτιο, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε.

3 9 0

Ι sel. 311-406

6- 12- 1999 12: 41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 391


24. Α π α ρ α ίτ η τ α Υ λ ικ ά κ α ι "Όργανα Ε κ τ ά κ τ ο υ Α ν ά γ κ η ς .

α . Τ ρ ό λ ε ϊ κ α ρ δ ια κ ή ς α ν α κ ο π ή ς .

β .

Set δ ια σ ω λ ή ν ω σ η ς θ ώ ρ α κ α .

γ . Κ λ ε ισ τ ή π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η θ ώ ρ α κ α με σ υ σ κ ε υ ή Billow.

+

Το τροχήλατο έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιείται μόνο σε επείγουσες καταστά-

σεις, όχι σε καθημερινές νοσηλείες. Β ρίσκεται σε κάθε τμήμα σε κατάλληλο μέρος,

ώ στε όταν χρειαστεί να μεταφέρεται εύκολα και γρήγορα. Το υλικό ελέγχεται και

παραλαμβάνεται ενυπόγραφα σε κάθε βάρδια. Ελέγχεται η λειτουργία του απινι-

δωτή.

Α ν κάτι αναλω θεί ή λήξει κάτι από το υλικό αντικαθίσταται Είναι χρήσιμο και

διευκολύνει το προσω πικό τω ν νοσηλευτικών τμημάτω ν να υπάρχει ο ίδιος τύπος

τρόλεϊ πανroύ καιτο ταξινομημένο υλικό να είναιτοποθετημένο παρόμοια. Α υτό πε-

ριλαμβάνει

1. Μ η χ α ν ή μα τ α - Ό λ α έ τ ο ιμα γ ια χ ρ ή σ η .

• Α πινιδω τής. (εικ. 115)

• Η Κ Γφος (ειδικό ζελέγια τα ηλεκτρόδια καιαυ-

τοκόλλητα).

• Π ιεσόμετρο.

• Στηθοσκόπιο.

·AMBU.

• Α ναρρόφηση

• Λ αρυγγοσκό ιο (με μικρή ,

μεσαία και μεγάλη λάμα.

Θ υμηθείτε να ελέγχεται το Εικ. 115 Α π ι ν ι δ ω τ ή ς .

φω τάκι αν λειτουργεί).

• Ο βίδα 02'

• Σανίδα για μάλαξη καρδιάς (συνήθω ς είναι προσαρμοσμένη στο τρόλεϊ).

391

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

392


(εικ. 116 και 117)

α . Υ λ ικ ό .

• Set κεντρική; φλεβικής πίεσης.

• Set αποκάλυψης φλέβας.

• Set τραχειοστομίας.

• Υ ποκλείδιοι καθετήρες.

• Ενδοτραχειακοί σωλήνες (σε διάφορα με-

γέθη).

• Α ποστειρωμένο βελονοκάτοχο καιλαβίδα.

• Λ αβίδα για σύλληψη γλώ σσας.

• Κ αθετήρες αναρρόφησης (διάφορα νού-

μερα).

• Γάντια αποστειρω μένα (νούμερα 7, 8).

• Ράμματα ΕΤΗ ΙΙΟ Ν (3/0, 4/0 ή άλλα).

• Ρινογαστρικοί καθετήρες (14, 16, 18, 20

νούμερα).

• Ο υροκαθετήρες

• Β ελόνες ενδοκαρδιακής έγχυσης φαρμά-

2. Τ ρ ό λ ε ϊ ε κ τ ά κ τ ω ν α ν α γ κ ώ ν .

Εικ. 116

Τ ρ ο χ ή λ α τ ο έ κ τ α κ τ η ς α ν ά κ γ η ς .

+

Εικ. 117 Τ ρ ο χ ή λ α τ ο

έ κ τ α κ τ η ς α ν ά κ γ η ς .

β . Φ ά ρ μα κ α σ ε ε ν έ σ ιμη μο ρ φ ή .

• Adrenaline amp 1 mg.

• Atropine amp 1mg.

• Anιnophylline amp.

• Bicarbonate 4% amp.

• Calcium de Glyconate amp.

ω ν.

• Β ελόνες απλές.

• Σύριγγες τω ν 2,5-5-10-15-20-60 cc.

• Σύριγγες ινσουλίνης.

• Ν εφροειδή μιας χρήσης.

• Α ποστειρωμένες γάζες, τολύπια βάμβακος.

• Κ άδος αχρήστω ν.

• Σανίδα (για καρδιαναπνευστική αναζω ο-

γόνηση αν χρειαστεί).

3 92

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:41

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

393


+

• Dopamine amp 50 mg.

• Dormicum amp 25 mg, 50 mg.

• Digoxin amp 0,5 mg.

• Effortil amp 1Ο mg.

• Isoptin amp 5 mg.

• Isuprel amp.

• Inotrex fl 250 mg.

• Heperine fl.

• Lasix amp 20 mg.

• Nitrolingual amp 25 mg.

• Solu-cortef fl 100 mg, 250mg, 500 mg

• Solu-medrol fl25 mg, 40 mg.

• Stedon amp 1Ο mg.

• Sodium chloride 15% amp.

• Xylocaine 2% fl.

• Potassium chloride 10% amp.

• Primperan amp 10 mg.

.Ο ρ ο ί.

• Dextrose (D/W) 5% 1000 cc, 500 cc, 250 cc, 100 cc.

• Dextrose (D/W) 10% 1000 cc, 500 cc.

• Dextrose (D/W) 20% 1000 cc.

• Dextrose (D/W) 35% 1000 cc.

• Sodium Chloride (N/S) 0,9% 1000 cc, 500 cc, 2 0 cc.

• Ringer' s 1000 cc.

• Manitol 1000 cc.

• Haemacel.

• Bicarbonate 4% 250 cc.

Κ αλό είναινα υπάρχουν κάρτες χορήγησης φαρμάκω ν έκτακτης ανάγκης. Α ν ε-

κείνη τη στιγμή δεν προλαβαίνετε να καταγράφετε τα φάρμακα που χορηγούνται βά-

ζετε σε νεφροειδές τα άχρηστα χρησιμοποιούμενα (fl)φλακόν και (amp) αμπούλες,

ώ στε να μετρηθούν μετά. Π .χ.

393

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:41 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 394


Κ Α ΡΤΑ Χ Ο ΡΗ ΓΗ ΣΗ Σ Φ Α ΡΜ Α Κ Ω Ν ΕΚ ΤΑ Κ ΤΗ Σ Α Ν Α ΓΚ Η Σ

Ν Α

Ο Ν Ο Μ /Μ Ο

Φ Α ΡΜ Α Κ Α ΔΟ ΣΟ Λ Ο ΓΙΑ Ο ΔΟ Ι Χ Ο ΡΗ ΓΗ ΣΗ Σ Ω ΡΑ

Υ πογραφή Ιατρού: Η μερομηνία:

Υ πογραφή Ν οσηλεύτριας!ού:

Ώ ρα:

+

Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Η : Π ολλές φορές η προϊσταμένη του τμήματος παραγγέλει και έτοι-

μα set μιας χρήσης (κεντρικής φλεβικής πίεσης, αποκάλυψης φλέβας, τραχειοστο-

μίας κτλ). Ά λλες φορές λόγω αυξημένου κόστους, τα ετοιμάζει το προσωπικό του νο-

σηλευτικού τμήματος.

394

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 395


Γ λ ω σ σ ά ρ ι

+

HDL: υψηλής πυκνότητας λιποπρωταΙνες.

LDL: χαμηλής πυκνότητας λιποπρω ταΙνες.

Levin: ρινογαστρικός σω λήνας.

ph: αρνητικός δεκαδικός λογάριθμος της συγκέντρωσης τω ν ιόντω ν υδρογόνου (Η+)

στο αίμα και στα υγρά του σώ ματος - δείκτης της οξεοβασικής ισορροπίας.

Shock: καταπληξία.

Valetudinaria: οργανω μένα νοσοκομεία στη Ρω μαϊκή κοινω νία για πολεμιστές.

Valetudo: καλή υγεία, από το valerius (υγιαίνω , είμαι ικανός, ισχυρός).

Ά γω : φέρω .

Α ιματέμεση: η αποβολή αίματος από το στόμα με τη μορφή εμετού, σκδηλω τική αι-

Α ιμοπνευμοθώ ρακας: παρουσία αίματος και αέρα στην υπεζω κοτική κοιλότητα.

Α κρω τηριασμός: κόψιμο μέλους σώματος.

Α κτινογραφία: απεικόνιση, «φ ω ιογράφ ηοη» διαφόρων μερών του σώματος με τη

βοήθεια ειδικών μηχανημάτω ν.

Ά λγος: πόνος.

Α νάνηψη: η επαναφορά τω ν βασικών λειτουργιώ ν (π.χ. αναπνοές, Α .Π , σφύξεις, κτλ.)

σε φυσιολογική κατάσταση.

Α πάγω : διώ χνω .

Α πομύζηση: αναρρόφηση / απορρόφηση των προϊόντων της πέψης από το αίμα.

Α πόχΡεμψη : αποβολή φλέγματος, συνήθω ς μετά από βήχα .

Α ρτηριοσκλήρυνση: χρόνια πάθηση τω ν αρτηριώ ν που χαρακτηρίζονται από παθο-

λογική πάχυνση και σκλήρυνση τω ν τοιχω μάτω ν τω ν αρτηριώ ν.

Α υτοφροντίδα: αυτοεξηπηρέτηση, μόνος του φροντίζει

Α φυδατω μένος: στεγνός από υγρά.

Β αγοτομή: εκτομή τω ν νεύρω ν τ υ παρασυμπαθητικού, που ευθύνονται για τη γα-

στρική έκκριση.

Β ακτηριαιμία: η παρουσία βακτηρίω ν στο αίμα.

Β αμβακοφορέας: μπατονέτα (cotton stick ή cotton bads).

395

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 396


+

Β ηματοδότης: η ηλεκτρονική συσκευή που εμφυτεύεται στο θώ ρακα τω ν καρδιο-

παθώ ν και διεγείρει το μυοκάρδιο με ηλεκτρική παραγω γή ηλεκτρικών διεγέρ-

σεω ν. Φ υ σ ι ο λ ο γ ί α : μηχανισμός της καρδιάς που προκαλεί τους καρδιακούς παλ-

μούς.

Β λεννογόνος: επιθηλικός ιστός, συνήθω ς καλύmει το εσω τερικό τοίχω μα τω ν κοίλων

οργάνω καιπαράγει βλέννα.

Β λεννοσκοπική κάθαρση: καθάρισμα εκκριμάτω ν από το τραχειοβρογχικό δέντρο.

Στην τραχεία εσωτερικά υπάρχουν κροσσοί που μοιάζουν με σκούπα και με τις

κινήσεις τους αποβάλλουν μέσω του βήχα εκκρίσεις του τραχειοβρογχικού δέ-

ντρου.

Β ορβορυγμός: ήχος που ακούγεται κατά τον περισταλτισμό του εντέρου (γουργού-

ρισμα, γουργουρητό).

Γάντια τύπού Latex: ελαστικά γάντια.

Γαστρεκτομή: η μερική ή ολική αφαίρεση του στομάχου.

Γονότυπος: το σύνολο τω ν κληρονομικών καταβολώ ν του οργανισμού.

Δάγγειος πυρετός: μεταδοτική νόσος με υψηλό πυρετό και εξανθήματα.

Διάγνω ση: διαδικασία αναγνώ ρισης της ασθένειας και διάκρισης από άλ η.

Διαδικασία: τρόπος εκτέλεσης.

Διασταύρωση αίματος: ελέγχε αι η συμβατότητα (τα πλήρη αντισώματα).

Δοκιμασία Coombs: ελέγχονται τα ατελή αντισώ ματα.

Δυσκαμψία: δυσκολία στην κίνηση (κυρίω ς αρθρώσεω ν).

Ε.Σ.Υ .: Εθνικό Σύστημα Υ γείας.

Έ γερση: σήκωμα ατόμου από ένα μέρος.

Ειδικότητα: η αναλογία τω ν ορθώ ς αρνητικών ευρημάτω ν στο σύνολο εκείνω ν που

δεν πάσχουν από τη νόσο.

Εισιτήριο: μικρό δελτίο, που αποδεικνύει την είσοδο στο νοσοκομείο (μπορεί να συ-

νοδεύεται από καταβολή χρημάτω ν σε ιδιω τικά ιδρύματα).

Εισρόφηση εμεσμάτω ν: περιεχόμενο εμετού εισέρχεται στο βρογχικό δέντρο.

Ενδοσκόπηση / ενδοσκοπικός έλεγχος: η εξέταση εσωτερικών κοιλοτήτω ν του σώ -

ματος με τη χρησιμοποίηση ιατρικών οργάνω ν (π.χ. ουρητηροσκόπηση, γαστρο-

σκόπηση, κυστεοσκόπηση, κολονοσκόπηση, βρογχοσκόπηση κτλ.).

Ενυδατω μένος: έχει πάρει ικανοποιητική ποσότητα υγρών.

Εξκουβίτορας: νυχτερινό; φύλακας του Ξενώ να (Βυζ).

Επιπλοκές: μη αναμενόμενες επιmώσεις από μια πάθηση ή ενέργεια.

3 9 6

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 397


+

Επίσχεση ούρω ν: αδυναμία της κύστης να αποβάλλει τα ούρα που υπάρχουν μέσα

σε αυτή.

Ερεισίνω το: το μέρος του κρεβατιού (καρέκλα ςή καναπέ), που χρησιμεύει για τη στή-

ριξη της πλάτης.

Ερυθρότητα: υπεραιμία, κοκκίνισμα.

Ευαισθησία: η αναλογία τω ν ορθώ ς θετικών ευρημάτω ν προς το σύνολο εκείνω ν που

πάσχουν από τη νόσο.

Ζακόρος ή νακόρος: πρακτικος νοσηλευτής στα χρόνια της Κ λασσικής Ελλάδας.

Η μιπληγικός: παράλυση της αριστ ρής ή δεξιάς πλευράς του σώματος.

Η μισέντονο: μισό σεντόνι

Θ εραπευτικό πλάτος: είναι η απόσταση μεταξύ μέσης θεραπευτικής και μέσης θα-

νατηφόρου δόσης ενός φαρμάκου. Ό σο πιο μικρό είναι τόσο πλησιάζει η μέση

θεραπευτική τη μέση θανατηφόρο δόση καιφυσικά είναι πιο επικίνδυνο.

Θ νησιμότητα: το ποσοστό τω ν ανθρώ πων που πεθαίνουν σε δεδομένο τόπο καιχρό-

νο.

Θ ρόμβος: πήγμα του αίματος.

Θ ρομβοφλεβίτιδα: φλεγμονή του εσωτερικού χιτώ να τω ν φλεβών με σχηματισμό

θρόμβου, κιρσοί

Ίαμα: το μέσο θεραπείας, το φάρμακο, το γιατρικό.

Ιαματικός: αυτός που συντελεί στη θεραπεία, την ίαση.

Ισχαιμία: μειω μένη αιμάτω ση.

Κ αθετήρες: σω λήνες διαφόρω ν υλικών (σιλικόνης, latex, συνθετικά κτλ).

Κ ηλοτόμος: ο γιατρός που θεραπεύει τις κήλες.

Κ λινήρης: αυτός που είναι άρρω στος και αναγκάζεται να μείνει ξαπλω μένος στο

κρεβάτι ( α ν τ ί θ ε τ ο : περιπατητικός).

Κ λινική εικόνα: σύνολο σημείω ν και συμmωμάτω ν του αρρώστου.

Κ λινική εξέταση: τρόπος ανεύρεσης τω ν σημείω ν και συμmωμάτω ν με την ακρόα-

ση (ακοή), ψηλάφιση, επίκρουση (χτύπημα με δάκτυλα καιάκουσμα ήχου) καιε-

πισκόπηση (καλή παρατήρηση).

Κ λινοσκεπάσματα: σκεπάσματ αρρώστου στο κρεβάτι

Κ λισίη: πρόχειρο χειρουργείο (αρχ).

Κ υτταροστατικά φάρμακα: συνδυασμός φαρμάκω ν, που αναστέλλουν τον πολλα-

πλασιασμό τω ν κυττάρων (κυρίω ς καρκινικών).

κ.Φ .Π . (Κ εντρική Φ λεβική Π ίεση): είναιμια διαδικασία όπου μετράται η πίεση του

3 97

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 398


+

κυκλοφορούμενου όγκου αίματος. Είναι η υδροστατική πίεση τω ν μεγάλω ν φλε-

βών κοντά στην καρδιά.

Λ άμες: αιχμηρά αποστειρωμένα μαχαιρίδια.

Λ εμφογάγγλια: λεμφαδενικός ιστός

Μ ικροβιαιμία: η παρουσία μικροβίω ν στο αίμα.

Μ ικροβιολογικές εξετάσεις: είναι εξετάσεις διαφόρω ν εκκριμέτω ν (υγρών σώ ματος)

του ανθρώ που, π.χ. mύελα, ούρα, αίμα, που γλινονται σε ειδικά εργαστήρια με

τη βοήθεια ειδικών συσκευών. Ο σκοπός τους είναι διαγνω στικός.

Μ Β Ν : Μ ονάδα Β ραχείας Ν οσηλείας.

Ν εφροειδές: σκεύος σε σχήμα νεφρού, μεταλλικό, πλαστικό ή χάρτινο, για διάφο-

ρες χρήσεις στη νοσηλευτική πρακτική.

Ν οσηρότητα: η συχνότητα προσβολής πληθυσμιακής ομάδας από ασθένε ς ή συ-

γκεκριμένο νόσημα σε δεδομένο χρονικό διάστημα.

Ν όσος Crohn: καλοήθης φλε μονή του παχέος εντέρου με παρουσία κοκκιω μάτω ν

καιοζιδίω ν στο βλεννογόνο, υπεραιμία, οίδημα καιπάχυνση του ινώ δους χιτώ να.

Χ αρακτηρίζεται από χρόνια διάρροια, κολικοειδή κοιλιακά άλγη, πυρετό και α-

πώ λεια βάρους. Α ν ιμετω πίζεται συντηρητικά και χειρουργικά.

Ο ίδημα: πρήξιμο.

Ο ξεοβασική ισορροπία: η διατήρηση σταθερού ph στο αίμα του ανθρώ που, ώ στε να

μη φθάσει ο οργανισμός σε κατάσταση οξέω σης (όπου το ph είναι μικρότερο α-

πό 7,35) ή αλκάλω ση (όπου το ph είναιμεγαλύτερο από 7,45).

Ό ρδινος: νοσηλευτικό τμήμα, στην εποχή του Β υζαντίου.

Ο ροθετικός: αυτός που στον ορό του αίματός του, έχουν εντοπισθεί αντισώματα έ-

ναντι συγκεκριμένω ν ιώ ν, ο φορέας.

Ο υροδοχείο: δοχείο συλλογής ούρων, για άνδρες ασθενείς.

Π άθηση: ασθένεια, νόσος.

Π αθολογοανατομικό εργαστήριο: εκείπου εξετάζουν τεμάχια ιστώ ν καιγίνονται οι

βιοψίες.

Π αιδοκομία:η ανατροφή και η περιποίηση μικρώ ν παιδιώ ν.

Π ανώ λη: λοιμώ δης νόσος, αιτία θανατηφόρω ν επιδημιώ ν κατά την αρχαιότητα καιτο

Μ εσαίω να, που οφείλεται σρτο βάκιλο του Γερσέν καιπροσβάλλει λεμφαδένες προ-

καλώ ντας υψηλό πυρετό, δύσπνοια, αιμόmυση, θόλω ση διανοίας, παραλήρημα.

Π αραβολανείς/παραβαλανείς: άνδρες νοσοκόμοι (Βυζ).

Π αραπληγία: παράλυση των κάτω άκρω ν.

3 9 8

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 399


+

Π α ρ ο χ έ τ ε υ σ η : η διέξοδος υγρών του σώματος μέσω ειδικού καθετήρα ή χειρισμώ ν

ή αλλαγής θέσης αρρώστου.

Π ε ρ ιτ ο μή : αφαίρεση της ακροποσθίας, τηςmυχής του δέρματος που καλύmει τη βά-

λανο του πέους.

Π η μέ ν τ ο : φαρμακείο.

Π ο λ υ π ά γ ρ α : ειδικό εργαλείο, που μοιάζει με λαβίδα, με μακρά σκέλη για τη λήψη

αποστειρωμένω ν υλικών από αποστειρωμένο δοχείο.

Π ρ ιμμικ ή ρ ιο ς : διευθυντής (Β υζ).

Π ρ ο π έ τ ε ια : η προβολή προς τα εμπρός ενός οργάνου ή τμήματος αυτού.

Π ρ ω θ ιε ρ έ α ς : πρώ τος μεταξύ τω ν ιερέω ν.

Ρ ιπ ιδ ο ε ιδ ώ ς : σούρωμα, μάζεμα.

Σ η με ίο : αντικειμενικό εύρημα του αρρώστου (το βλέπεις, το ψηλαφάς, το ακούς, π.χ.

πυρετός).

Σ κ ω ρ α μίδ α : δοχείο συλλογής ούρων ή κοπράνω ν για τις κλινήρεις γυναίκες ασθενείς.

Χ ρησιμοποιείται καιγια άνδρες για τη συλλογ κοπράνω ν.

Σ τ α δ ι ο π ο ί η σ η : κατάταξη σε στάδια.

Σ ύ μπ τ ω μα : υποκειμενικό εύρημα (παραπονείται ο άρρωστος χω ρίς να το βλέπουμε,

ακούμε ή αντιλαμβανόμαστε, π.χ. πόνος).

Σ ύ μφ υ σ η : συγκόλληση μερών γειτονικών οργάνω ν.

Σ ύ ν δ ρ ο μο : σύνολο συμπτω μάτω ν και σημείω ν που χαρακτηρίζουν μια πάθηση.

Σ υ σ τ ρ ο φ ή ε ν τ έ ρ ο υ : συστροφή τμήματος του εντέρου γύρω από το μεσεντέριο, με α-

ποτέλεσμα τη μερική ή ολική απόφραξη του αυλού.

Τ ε ιν ε σ μό ς : τάση για κένω ση.

Τ .Ε .Π .: τμήμα επειγόντω ν περιστατικών.

Τ ο λ ύ π ι ο β ά μβ α κ ο ς : τούφα, κομμάτι από βαμβάκι

Τ ρ ο χ ή λ α τ ο : τρόλεϊ με ρόδες - ειδικό καρότσι για νοσηλείες.

Υ δ ρ α ε ρ ικ ό ε π ί π ε δ ο : το επίπεδο που απεικονίζεται στην α/α κοιλίας με τα υγρά ου

εντερικού σωλήνα κάτω καιτον αέρα από πάνω .

Υ π α ρ α χ ν ο ε ιδ ή ς έ γ χ υ σ η : έγχυση φαρμάκου στον σχισμοειδή χώ ρο που σχηματίζεται

ανάμεσα στη χοριοειδή και αραχνοειδή μήνιγγα και περιέχει εγκεφαλονω τιαίο

υγρό.

Υ π ε ρ θ ε ρ μιδ ικ ή δ ια τ ρ ο φ ή : διατροφή που υπ ρβαίνει την συνηθισμένη ποσότητα σε

θερμίδες.

3 9 9

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 400


Υ π ο ξ α ιμία : χαμηλή πίεση

02

στο αίμα.

Υ π ο ξ ία : χαμηλή πίεση

02

στους ιστούς.

Υ π ο π ρ ω τ ε ϊν α ιμία : ελάττω ση τω ν πρω τεϊνώ ν του πλάσματος.

Υ ψ η λ ό ς υ π ο κ λ υ σ μό ς : ιριγκατέρ (υποκλυσμός με συσκευή πολλαπλής χρήσης).

Φ ο ρ ά δ α ν : επίρρημα, δηλω τικό μεταφοράς ασθενώ ν με φορείο (αρχ).

Φ ο ρ μό λ η : απολυμαντικό για ιστοτεμάχια σε βιοψίες.

Χ α μη λ ό ς υ π ο κ λ υ σ μό ς : fleet-enema.

Ψ ε υ δ ώ ς θ ε τ ικ ά : τα άτομα που δεν πάσχουν αλλά βρίσκονται θετικά με διαγνω στική

μέθοδο που χρησιμοποιείται

+

400

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 401


Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία

Α . Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η

+

1.Α γραφιώ της Δ . , «Υ ΓΕΙΑ Κ Α ΙΑ ΡΡΩ ΣΤΙΑ -Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΚ Ο -Π Ο Λ ΙΤΙΣΤΙΚ ΕΣΔ ΙΑ -

ΣΤΑ ΣΕΙΣ», Ιατρικές εκδ. Λ ίτσαςΑ θήνα 1988.

2. Α θανάτου Ε . «Κ Λ ΙΝ ΙΚ Η Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ ΤΙΚ Η Β Α ΣΙΚ Ε Σ Κ Α Ι ΕΙΔ ΙΚ Ε Σ Ν Ο Σ Η -

Λ ΕΙΕΣ» έκ οση ΣΤ ', Α θήνα 1996.

3. Α ποστολοπούλου Ε . «Ν Ο ΣΟΚ Ο Μ ΕΙΑ Κ ΕΣΛ Ο ΙΜ Ω ΞΕΙΣ», Ιατρ. Εκδ. Π . Χ . Π -

σχαλίδης, Α θήνα 1996.

4. Α ' Π αθολογική Κ λινική Π αν/μίου Α θηνώ ν, Διευθ. Κ αθ. Δ . Λ ουκόπουλος «Α ξιο-

λόγηση εργαστηριακώ ν εξετάσεω ν» Ιατρ. εκδ. Π ασχαλίδη, Α θήνα 1994.

5. Α ' Χ ειρ. Κ λιν. Π ανεπ. Α θηνών. Π . Μ πάλας, «Χ ειρουργική», 2

η

Έ κδοση, τόμος

Β '. Ιατρικές Εκδόσεις Λ ίτσας, 1990.

6. Α ΓΩ ΓΗ Υ ΓΕ ΙΑ Σ- Υ Π Ο Υ ΡΓΕ ΙΟ Υ Γ Ε ΙΑ Σ -Π Ρ Ο Ν Ο ΙΑ Σ &Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΚ Ω Ν Α ΣΦ Α -

Λ ΙΣΕΩ Ν «Π ΡΟ Λ Η Ψ Η Η Μ ΕΓΜ Η Λ ΕΩ Φ Ο ΡΟ Σ ΤΗ Σ Υ ΓΕΙΑ Σ» Α Θ Η Ν Α 1995.

7. Α Θ Α Ν Α ΤΟ Υ Ε . «Π Α Θ Ο Λ Ο ΓΙΚ Η -Χ ΕΙΡΟ Υ ΡΓΙΚ Η Κ Λ ΙΝ ΙΚ Η Ν Ο ΣΗ Λ Ε Υ ΤΙ-

Κ Η »,Α Θ Η Ν Α 1995.

8.Α ναγνωστόπουλος Φ ., Π απαδάτου Δ . «Ψ Υ Χ Ο Λ Ο ΓΙΚ Η Π ΡΟ ΣΕΓΓΙΣΗ Α ΤΟ Μ Ω Ν

Μ Ε Κ Α ΡΚ ΙΝ », εκδόσεις

«Φλόγα»,

Α θήνα 1986.

9. Α νδρουλάκη Γ., «Α νάνηψη τω ν βαριά πασχόντω ν» εκδόσεις Γρηγορίου Κ . Π αρι-

σιάνου, Α θήνα 1980.

10. Α ΤΛ Α Ν Τ Α ΣΑ Ν Α Π Ν ΕΥ ΣΤΙΚ Ο Υ Κ Α Ι Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο ΡΙΚ Ο Υ ΣΥ ΣΤΗ Μ Α ΤΟ Σ , ΓΕ -

Ω ΓΡΑ Φ ΙΚ Ο ΙΝ ΣΤΙΤΟ Υ ΤΟ Α Θ Η Ν Α Σ

11 . Α ργύρης κ.ά. «ΒΙΟ Λ Ο ΓΙΑ » Γ ' Λ υκείου, Β ' Δέσμη, Μ έρος Α ', Ο ργανισμός Εκ-

δόσεω ς Διδακτικών Β ιβλίω ν, Α θήνα 1991.

12. Β ασιλειάδου Α . «Η Μ Η Χ Α Ν ΙΚ Η Τ Ο Υ ΣΩ Μ Α Τ Ο Σ » ατά την άσκηση της Ν ο-

σηλευτικής Εκδόσεις Β Η ΤΑ , Α θήνα 1996.

13. Β ότση Ε., «Ιστορία της Ν οσηλευτικής για τις Μ .Τ.Ε.Ν .Σ.», Α θήνα 1996.

14. Β αργεμέλη Ε . , «Ν οσηλευτική φροντίδα ατόμω ν με κολοστομία και αποκατά-

στασψ, πρακτι ά εισηγήσεω ν ημερίδας Ν αυτικού Ν οσοκομείου Α θηνώ ν, «νεό-

τερες εξελίξεις στην ογκολογική νοσηλευτική» σελ. 35-52, Α θήνα 1994.

401

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 402


+

15. Β ώ ρος Κ . Διονύσης, «Χ ειρουργικές λοιμώ ξεις», επιστημ. εκδ. Π αρισιάνος, Α θή-

να 1987.

16. ΓκουργκούληΕ. Διδ. διατριβή «Η συμβολή της νοσηλεύτριας στην αντιμετώ πιση

του πόνου από κακοήθεις νεοπλασίες σε αρρώστους που νοσηλεύονται στο σπί-

ΤΙ».Α θήνα 1993.

17. Δρυλλεράκη Ειρήνη - Δημάκη Μ ηλίτσα, «Μ αθήματα νοσηλευτικής τέχνης για τις

νοσηλευτικές σχολές», τεύχος

Α '

και Β ' , εκδ. «Β ιβλιοσυνεργατική Συν. Π .Ε.», Α -

θήνα 1988

18. Δ ρ. Α φροδίτη Χ ρ. Ραγιά «Β Α ΣΙΚ Η Ν Ο ΣΗ Λ Ε Υ ΤΙΚ Η - Θ ΕΩ ΡΗ ΤΙΚ ΕΣ Κ Α Ι

Δ Ε Ο Ν Τ Ο Λ Ο ΓΙΚ Ε ΣΑ Ρ Χ Ε Σ», Α θήνα 1995.

19. Ενημερω τικό Φ υλλάδιο Π αθολογικού Τομέα 251 ΓΝ Α , Α θήνα 1998.

20. Εταιρεία Ν οσηλευτικώ ν Σπουδώ ν «Α ΓΩ ΓΗ Υ ΓΕΙΑ Σ» Π ρακτικά Σεμιναρίου 24-

25/2/1995.

21. Εταιρεία Ν οσηλευτικών Σπουδών, «Διαγνω στικές Επεμβατικές Τεχνικές» - πρα-

κτικά σεμιναρίου, Α θήνα 15-16/11/1991.

22. Έ ντυπες οδηγίες Α ' Κ αρδιολογικής κλινικής Θ εραπευτηρίου «ΕΥΑ ΓΓΕΛ ΙΣΜ Ο Σ»

«Ε ΣΕ ΙΣ Κ Α Ι Η Α Ρ ΡΩ ΣΤ ΙΑ ΣΑ Σ ».

23. Ελληνικό Ίδρυμα Κ αρδιολογίας «Η Κ Α ΡΔΙΑ ΣΟ Υ » Ο ΕΔΒ , Α θήνα 1991.

24. Έ ντυπο Ελληνικής Π νευμονολογικής Εταιρείας «Π ΡΟΓΡΑ Μ Μ Α ΕΝ Η Μ ΕΡΩ -

ΣΗ Σ ΓΙΑ ΤΗ Χ Α Π .».

25. Έ ντυπο Εξω τερικού Ιατρείου Β ρογχικού Ά σθματος ΣΓΠ Ν Α Β ' Π νευμ/κή Κ λινι-

κή «ΤΙ Π ΡΕΠ ΕΙ Ν Α ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟ Α ΣΘ Μ Α ».

26. Ελληνική Έ νω ση κατά της Φ υματίω σης καιτω ν Ν όσων του Α ναπνευστικού συ-

στήματος «Θ Ε ΣΕΙΣ Ο Μ Ο Φ Ω Ν ΙΑ Σ ΓΙΑ ΤΗ Φ Υ Μ Α Τ ΙΩ Σ Η ΣΤΗ Ν ΕΛ Λ Α Δ Α »,Α -

θήνα 1990.

27. Έ ντυπα Ελληνικής Εταιρείας Μ ελέτης του Ή πατος «Η Π Α ΤΙΤΙΔΑ Κ Α Ι Η Π Α -

TITIΔAC».

28. Ιατρική Ε ταιρεία Α θηνώ ν «Ο Ι Λ ΙΜ Ω Ξ Ε ΙΣ Τ Ο Υ Α Ν Α Π Ν Ε Υ ΣΤ ΙΚ Ο Υ ΣΤ Η Ν

Κ Ο ΙΝ Ο ΤΗ ΤΑ », 250 Ιατρικό Συνέδριο Α θήνα 1996.

29. ΙΟ ΡΔΑ Ν Ο ΓΛΟ Υ Ι «Θ ΕΜ Α ΤΑ Π Ν ΕΥΜ Ο Ν Ο Λ Ο ΓΙΑ Σ» Ιατρικές εκδ. «Π ασχα-

λίδης» Α θήν 1995.

30. Κ ουρκούτα Λ αμπρινή, «Η Ν οσηλευτική στο Β υζάντιο», διδ. διατριβή 1993.

31. Κ αραγεωργοπούλου-Γραβάνη Σ ., Τσίκος Ν ., «Π ΡΑ Κ ΤΙΚ Η Α ΣΚΗ ΣΗ Ν Ο ΣΗ -

Λ ΕΥ ΤΙΚ Η Σ Ι», εκδ. </Ελλην»,Α θήνα 1997.

4 02

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 403


+

32. Σπυριδούλα Κ αραγεωργοπούλου-Γραβάνη, Ν ικόλαος Τσίκος, «Π ΡΑ Κ ΤΙΚ Η Α -

ΣΚΗ ΣΗ Ν Ο ΣΗΛ ΕΥΤΙΚ Η Σ ΙΙ», εκδ. </Ελλην»,Αθήνα 1997.

33. Κ ισσούδη Α «Φ Υ Μ Α ΤΙΩ ΣΗ ΣΤΗ Ν ΤΡΙΤΗ Η Λ ΙΚ ΙΑ - Ν Ο Σ /Κ Η Π Α ΡΕΜ Β Α -

ΣΗ », Ν οσηλευτικά Χ ρονικά , Α θήνα 1993.

34. Κ Α Λ Α Ν ΤΖΗ -Α ΖΙΖΙΑ «ΕΦ Α ΡΜ Ο ΣΜ ΕΝ Η Κ Λ ΙΝ ΙΚ Η Ψ Υ Χ Ο Λ Ο ΓΙΑ ΣΤΟ Χ Ω ΡΟ

ΤΗ Σ Υ ΓΕΙΑ Σ» Δ ' ΕΚ ΔΟ ΣΗ , Ελληνικά Γράμματα, Α θήνα 1996.

35. Κ αραγιαννίδου Σ . - Α νδρουλή-Ν τομπρίδου Σ . - Κ Ν . Π απαδόπουλος «ΕΠ Α Γ -

ΓΕ Λ Μ Α Τ ΙΚ Η Ν Ο Μ Ο Θ Ε ΣΙΑ Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ω Ν Μ .Τ .Ε .Ν .Σ .», β' έκδοση 1996, Ια-

τρικές εκδόσεις

Α

Σώ κης.

36. Κ ανέλλος Ευάγγελος - Λ υμπέρη Μ αρία, «Φ υσιολογία Ικαι ΙΙ», εκδόσεις Λ ύχνος,

Α θήνα 1992.

37. Κ ατρίτσης Ε . , Κ ελέκηςΔ . , «Α Ν Α ΤΟ Μ ΙΑ Φ Υ ΣΙΟ Λ Ο ΓΙΑ » Ίδρυμα Ευγενίδου, τεύ-

χος

Α',

Α θήνα 1995.

38. Κ άλου Κ - Κ ω στάρα Α, «ΕΧΙΝ Ο Κ Ο Κ Κ Ι ΣΗ Η Π Α ΤΟΣ» Π τυχιακή εργασία,

ΤΕΙ Ιωαννίνων - Τμ . Ν οσ/κής, 1989.

39. Κ ούβελα Η ., «Α Ν Α ΤΟ Μ ΙΑ Φ Υ ΣΙΟ Λ Ο ΓΙΑ » Τόμος Β ' Ίδρυμα Ευγενίδου, Α θήνα

1995.

40. Λ ανάρα Β ασιλική, «Τα εκατό χρόνια της Σχολής Α δελφών Ν οσοκόμων του Ευ-

αγγελισμού», Εθνικό Τυπογραφείο, 1978.

- Λ ανάρα Β ασιλική, «Η ΡΩ ΙΣΜ Ο Σ Κ Α Ι Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥ Τ ΙΚ Η » Β Έ κδοση, Α θήνα

1996.

-Λ ανάρα Β ασιλική , περιοδικό Ν οσηλευτική, «Η συμβολή του ΕΣΔ Ν Ε στην Α νά-

mυξη της Σύγχρονης Ελληνικής Ν οσηλευτικής», τ. 2, τόμο 33, σελ. 66-73, Α πρί-

λιος-Ιούνιος 1994.

41. Λ ιαρόπουλος Λ υκούργος, «Ο ργάνω ση υπηρεσιώ ν υγείας» - σημειώ σεις, Α θήνα,

1991.

42. Λ εμονίδου Χ ρ., «Εκπαίδευση τω ν ατόμω ν με σακχαρώ δη διαβήτη», Ν οσηλευτι-

κή, τόμος 36, τεύχος 1, σελ. 14-20, Ιαν.-Α πρ . 1997.

43. Λ υρίτσης Γ. «Π Α Θ Η ΣΕΙΣ Κ Α ΙΝ Ο ΣΗ Λ Ε Υ ΤΙΚ Η ΤΟ Υ Μ Υ Ο ΣΚ Ε Λ Ε ΤΙΚ Ο Υ ΣΥ -

ΣΤ Η Μ Α Τ Ο Σ», Α θήνα 1986.

44. Μ πενάκη Β ., «Εισαγω γή στην Α κτινοδιαγνω στική», γραφ. τέχνες Α ργυρού, Α θή-

να 1989.

45. Μ πομπί Ζαν-Ν τομινίκ, «ΤΟ ΣΚ Α Φ Α Ν ΔΡΟ Κ Α ΙΗ Π ΕΤΜ Ο Υ ΔΑ » Εκδ. Ψ υχογιό ς

Ιούλιος 1997.

403

Ι

sel. 311-406

6-12-1999 12:42

Τ ΜΑ Ϊ >% 0'

404


+

46. Μ ίχου Τ ., Μ Α Θ Η Μ Α Τ Α Δ ΕΟ Ν Τ Ο Λ Ο ΓΙΑ Σ ΓΙΑ ΤΙΣ Μ .Τ .Ε .Ν .Σ . ΤΟ Υ Υ .Υ .Π .

& Κ Α », Α θήνα 1989.

47. Μ αργαριτίδου-Τ υμπαλέξη Β ., «Η Θ ΙΚ Η Κ Α Ι Δ Ε Ο Ν Τ Ο Λ Ο ΓΙΑ ΣΤ Η Ν Υ ΓΕ ΙΑ

Κ Α ΙΤΗ Ν Ο ΣΗ Λ ΕΥΤΙΚ Η - AIDS / Η Θ ΙΚ ΕΣ ΔΙΑ ΣΤΑ ΣΕΙΣ» Ιατρικές εκδόσεις

Λ ίτσας, Α θήνα 1983.

48. Μ αλγαρινού Μ ., Κ ω σταντινίδου Σ ., «Ν Ο Σ Η Λ ΕΥ Τ ΙΚ Η Π Α Θ Ο Λ Ο ΓΙΚ Η -

Χ ΕΙΡΟ Υ ΡΓΙΚ Η », Τόμος Α ' & Β ', Εκδόσεις «ΤΑ Β ΙΘ Α », 14

η

, Α θήνα 1991.

49. Μ υλω νάκης Μ ., «Ο Ο Ρ ΓΑ Ν ΙΣΜ Ο Σ Τ Ο Υ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Υ » Α ' τάξη Ε νιαίου Π ολυ-

κλαδικού Λ υκείου Ο ΕΔ Β , Α θήνα 1996.

50. Μ παλτζή-Ο ικονομοπούλου Ελ., «ΕΚ Τ ΙΜ Η Σ Η ΤΟ Υ Κ Ο ΣΤΟ Υ Σ ΤΩ Ν Κ Α Τ Α -

Κ Λ ΙΣΕΩ Ν », Διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Κ αποδιστριακό Π αν/μιο Α θηνώ ν

- Τμ . Ν οσ/κης, Α θήνα 1997.

51. Μ πάλας Π ., Χ ειρουργική, εκδόσεις Π ασχαλίδη , Α θήνα 1987.

52. Μ αθιουλάκη Μ ., «ΒΡΟΓΧΙΚ Ο Α ΣΘΜ Α Κ Α ΙΠ Α ΙΔΙ» Π τυχιακή εργασία ΤΕΙ Β '

Α θήνας, 1996.

53. Ν τουράκης Σπ., Χ ατζηγιάννης Σ . «ΕΣΩ ΤΕΡΙΚ Η Π Α Θ Ο Λ Ο ΓΙΑ », Ιατρ. Εκδόσεις

Π ασχαλίδη

«Α θήνα

1994».

54. Π λατή Δ . Χ ., «Ν οσηλευτικές εφαρμογές» - σημειώ σεις, Α θήνα 1989.

55. Π άγκαλης Α «ΕΓΧ ΕΙΡΙΔΙΟ Φ Υ ΣΙΟ Λ Ο ΓΙΑ Σ» για τις Μ .Τ .Ε .Ν .Σ ., Ιατρ. Εκδ. Λ ί-

τσας, Α θήνα 1992.

56. Π απαδαντω νάκη Α , «Τμήμα Επειγόντω ν καιΑ τυχημάτω ν - Επιmώ σεις της Δια-

μόρφω σης του Χ ώ ρου στην Α ντιμετώ πιση τω ν Α σθενώ ν», Διδακτορική Διατριβή,

Α θήνα 1989.

57. Π απαδάτου Δ . - Α ναγνω στόπουλος Φ ., «Η Ψ Υ Χ Ο Λ Ο ΓΙΑ ΣΤΟ Χ Ω ΡΟ ΤΗ Σ Υ -

ΓΕΙΑ Σ», εκδόσεις «ΕΛ Λ Η Ν ΙΚ Α ΓΡΑ Μ Μ Α ΤΑ »,Α θήνα 1995.

58. Π ρακτικά Εταιρείας Ν οσηλευτικών σπουδών «Κ Α ΡΔΙΑ Κ Η Α Ν ΕΠ Α ΡΚΕΙΑ » Α -

θήνα 1998.

59. Π Ο Λ Υ ΖΩ ΓΟ Π Ο Υ Λ Ο Υ Δ . - Π Ο Λ Υ Χ ΡΟ Ν Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Β ., «Κ Λ ΙΝ ΙΚ Η

Π Ν ΕΥΜ Ο Ν Ο Λ Ο ΓΙΑ », Τόμος Α ', Α θήνα 1991, Τόμος Β ', Α θήνα 1993.

60. Ραγιά Α , «Ν οσηλευτικές

Θεωρϊεο -

σημειώ σεις, Α θήνα 1987.

- Ραγιά Α , «Β ασική Ν οσηλευτική», Α θήνα 1987.

- Ραγιά Α , «Βασική Ν οσηλευτική - Θ εω ρητικές καιΔεοντολογικές Α ρχές», Α θή-

να 1995.

61. ΣΑ Π Ο Υ Ν Τ ΖΗ -Κ ΡΕΠ ΙΑ Δ . «Χ ΡΟ Ν ΙΑ Α ΣΘ Ε Ν Ε ΙΑ Κ Α Ι Ν Ο Σ/Κ Η Φ ΡΟ Ν ΤΙΔ Α »,

εκδόσεις «ΕΛ Λ Η Ν »Α Θ Η Ν Α 1998.

404

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 405


+

62. Σαμαρά Α σπ., Κ αραγιαννίδου Σ ., Ν τομπρίδου Σ . «Ν Ο ΣΗΛ ΕΥ ΤΙΚ Η ΤΕΧΝ Η -

Ε Π ΙΔ ΕΙΞ ΕΙΣ-ΤΕΧ Ν ΙΚ Ε Σ-Δ ΙΑ Δ ΙΚ Α ΣΙΕ » Τόμος Ι & Il,

επιμέλ. εκδ.

«Κ Α ΡΟ Λ Ο Σ», Θ εσσαλονίκη 1996.

63. Σουμίλας Α, «Χ ειρουργική νοσηλευτική» - σημειώ σεις, τεύχη Α , Β , Γ, Α θήνα 1990.

64. Σουμίλας Α - Θ εοδοσοπούλου Ε . - Π απαδαντω νάκη Α, «Τεχνική Χ ειρουργεί-

ου» - σημειώ σεις, Α θήνα 1990.

65. Σαχίνη-Κ αρδάση Α, Π άνου Μ ., «Π Α Θ Ο Λ Ο ΓΙΚ Η Κ Α Ι Χ Ε ΙΡΟ Υ ΡΓΙΚ Η Ν Ο Σ Η -

Λ ΕΥΤΙΚ Η - Ν Ο Σ /Κ ΕΣ ΔΙΑ ΔΙΚ Α ΣΙΕΣ» εκδ. Β ', Τόμος 10ς, 20ς, 30ς, εκδ. «ΒΗ -

ΤΑ », Α θήνα 1997.

66. Στέφα Μ ., «Κ Α ΡΔΙΟ Λ Ο ΓΙΚ Η Ν Ο ΣΗΛ ΕΥΤΙΚ Η » Γ ' έκδοση, Α θήνα 1998.

67. Τριχόπουλος Δ ., «Επιδημιολογία» εκδ. Π αρισιάνος, Α θήνα 1994.

68. Τζουμερκιώ της Σ., «Τελική φροντίδα αρρώ στου με Aids» 100 Π ανελλήνιο συνέ-

δριο AIDS, Α θήνα 1998.

69. Χ ατζημηνά Ι, «Επίτομος Φ υσιολογία», εκδ. Γρ. Κ . Π αρισιάνου, Α θήνα 1972.

70. Bussy C., RN, Ι Hirsch, RN «Είναιαπαραίτητο ν' απομονώ σουμε τους ουδετε-

ροπενικούς ασθενείς;» Ongology Nurses, τόμο 1,Α ρ 1,1996.

71. Campdell W., Frisse Μ ., «MANUAL Θ ΕΡΑ Π ΕΥ ΤΙΚ Η Σ» 24η έκδοση, Ιατρικές

εκδόσεις Λ ίτσας, Α θήνα 1986

72. Gittrust Κ,,Paola D. Brabec, «Ν οσηλευτική Διαγνω στική καιΚ λινική Π ρακτική»

εκ. « Ελλην», Α θήνα 1997.

73. Gustav Heinz Engelhardt «ΕΓΚ Ο Λ Π ΙΟ -Α Τ Λ Α Σ ΤΩ Ν ΤΕΧ Ν ΙΚ Ω Ν ΤΗ Σ Ε -

Π ΕΙΓΟΥ ΣΑΣ ΙΑ ΤΡΙΚ Η Σ» Επιστημ . Εκδ. «ΓΡ. Π Α ΡΙΣΙΑ Ν Ο Σ», Α θήνα 1995.

74. Gittrust Κ,,Paola D. Brabec, «Ν οσηλευτική Διαγνω στική καιΚ λινική Π ρακτική»

εκ. « Ελλην», Α θήνα 1997.

75. Heinz - Ε . Kohnlein, Siegfried Weller, et. al. «Π ΡΩ ΤΕΣ ΒΟ Η Θ ΕΙΕΣ» Επιστημ .

Ε κδόσε ς Μ . Π Α Ρ ΙΣΙΑ Ν Ο Υ Α Θ Η Ν Α 1992.

76. Helmut Leonazdt, «Εγχειρίδιο ανατομικής του ανθρώ που», τόμος 2, Ιατρ. Εκ-

δόσεις ίτσας, Α θήνα 1985.

77. Kubler-Ross Ε ., «Α Υ Τ Ο Σ Π Ο Υ Π Ε Θ Α ΙΝ Ε Ι» εκδ. «Τ Α Μ Α ΣΟ Σ», Α θήνα 1979.

78. Krup Μ ., M.S. Chatton, ΙΜ Tierney «ΣΥ ΓΓΧ Ο Ν Η Δ ΙΑ Γ Ν Ω ΣΤ ΙΚ Η Κ Α Ι Θ Ε ΡΑ -

Π ΕΥ ΤΙΚ Η » Τόμος Α ' Επιστημονικές εκδόσεις Γρηγόριος Π αρισιάνος, Α θήνα 1987.

79. Krup Μ ., M.S. Chatton, ΙΜ Tierney «ΣΥ Γ ΓΧ Ο Ν Η Δ ΙΑ Γ Ν Ω Σ ΤΙΚ Η Κ Α Ι Θ Ε -

ΡΑ Π ΕΥ ΤΙΚ Η » Τόμος Α ' Επιστημονικές εκδόσεις Γρηγόριος Π αρισιάνος, Α θή-

να 1987.

405

Ι sel. 311-406

6-12-1999 12:42 Τ ΜΑ Ϊ >% 0' 406


80. Read Ε. Alan, Barrit W. D., Hene R. Laugton, «Σύγχρονη Π αθ λογία», Ιατρ. εκδ.

Λ ίτσας, 1984.

81. Ulrich, Canale, Wendell «Π Α Θ Ο Λ Ο ΓΙΚ Η -Χ ΕΙΡΟ Υ ΡΓΙΚ Η Ν Ο ΣΗΛ ΕΥ ΤΙΚ Η -

ΣΧΕΔΙΑ ΣΜ Ο Σ Ν Ο Σ /Κ Η Σ Φ ΡΟ Ν ΤΙΔΑ Σ» 3η έκδοση, Ιατρικές εκδόσεις «Π . Δ .

Λ αγότ;».

82. Vandevelde G., RN «Η αντιμετώ πιση τω ν δερματικώ ν αντιδράσεω ν από την α-

κτινοθεραπεία» Ongology Nursing, τόμος 3, Α ρ 3,1998.

Β . Ξ Ε Ν Ο Γ Λ Ω Σ Σ Η

+

I.Joy Ufema RN, MS 'ΊΝ SΙGΗ ΤS Ο Ν DEATH &DYING" Nursing 97, FEBRUARY,

2. Mary Ε . Scholes RGN, Jane L. Wilson RSCN, Sheila Macrae RGN ''HANDBOOK

OF NURSING PROCEDURES" Blackwell Scientific Publications, 1983.

3. Marguerites S. Anιbrose, Heyward Michael Dreher "PANCREATITIS - Μ Α Ν -

AGING Α FLARE UP" Nursing, Aprill996, pages 33-40.

4. Κ ΙΜ CRELLIN, RN staffNurse "11 EASYWAYSΤΟ Βυιιτ RAPPORT" Nurs-

ing 98, November, pages 48-49.

5. Norma Dison, RN, ΒΑ , Μ Α "CLINICAL NURSING TECHNIQUES" Fourth Edi-

tion, The C.V. Mosby Company, London 1979.

6.Jeanie Holt, RN, C 'ΊΟ TIPS FOR KE PING Η Ο ΡΕ ALIVE" Nurs ng 97, Febru-

ary, pages 32h-32.

7. Inge Gurevich RN, Μ Α ''Hepatitis Precautions" AnericanJournal ofNursing, April

1983, pages 578-579.

8. A drea Quinn, RN, CCRN "THORA-DRAIN Π Ι" Nursing 86, September, pages

46-51.

406

Documents

Biblio Nosileytikis