Bilişim Teknolojileri - 13 - Portlar

8/9/2019 Biliim Teknolojileri - 13 - Portlar

1/49

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

BLM TEKNOLOJLER

PORTLAR

ANKARA 2007


2/49

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim

materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye

rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek vegelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.


3/49

i

NDEKLER

NDEKLER..........................................................................................................................iGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET1 ....................................................................................................31. BLGSAYAR PORTLARI .................................................................................................3

1.1. Giri/k (I/O) Birimi ve Yaps ................................................................................31.2. Giri/k (I/O) Portlarnn zellikleri ........................................................................4

1.2.1. Paralel Port (DB25) ...............................................................................................41.2.2. Seri Port (RS232)...................................................................................................51.2.3. USB (Universal Serial Bus) Portu .........................................................................61.2.4. PS/2 Portu ..............................................................................................................71.2.5. Monitr VGA Portu ...............................................................................................8

1.2.6. Ethernet Portu RJ45...............................................................................................91.2.7. Modem Portu RJ-11...............................................................................................91.2.8. Firewire IEEE 1394 Port .....................................................................................101.2.9. Audio Portu..........................................................................................................111.2.10. S-Video Port ...................................................................................................... 121.2.11. DVI Monitr Portu ............................................................................................ 13

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................15LME VE DEERLENDRME ....................................................................................16

RENME FAALYET2 ..................................................................................................202.SER VE PARALEL PORTLAR ........................................................................................ 20

2.1. Seri ve Paralel Portlar n Yaps ................................................................................... 20

2.1.1. Seri Portun Yaps ................................................................................................ 212.1.2. Seri Portun zellikleri .........................................................................................222.2. Paralel Portun Yaps ..................................................................................................23

2.2.1.Paralel Portun zellikleri .....................................................................................242.3.Harici Seri ve Paralel Portun Montaj ..........................................................................25UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................28LME VE DEERLENDRME ....................................................................................29

RENME FAALYET3 ..................................................................................................313.USB PORTU ....................................................................................................................... 31

3.1. Usb Portlarn Yaps .................................................................................................... 313.2. Usb Portlarn zellikleri .............................................................................................32

3.3. USB Portlarn Montaj ................................................................................................ 32UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................34LME VE DEERLENDRME ....................................................................................35

MODL DEERLENDRME ..............................................................................................37CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................43KAYNAKA .........................................................................................................................45

NDEKLER


4/49

ii

KOD 481BB0014ALAN Biliim TeknolojileriDAL/MESLEK Alan Ortak MODLN ADI Portlar

MODLN TANIMI Bilgisayarlarda bulunan portlar ile ilgili bilgi veren ve buportlar tan tan bir renim materyalidir.

SRE 40/16N KOUL Disk Srcleri modln alm olmak.

YETERLK Gvenli bir ekilde bilgisayar portlarn kullanmak, buportlara balanabilecek cihazlarn montajn yapabilmek.

MODLN AMACI

Genel Ama

renci; bu modl ile bilgisayarda bulunan portlartanyarak, bu portlara balanabilecek cihazlarn montajnyapabilecektir.

Amalar

1. Giri/k portlarnn yapsn tanyarak, konektrbalantlarn reneceksiniz.

2. Seri ve paralel portlarn yapsn tanyarak, sistem iindebu portlar kullanan cihazlarn montajn

yapabileceksiniz.3. USB portlarnn yapsn tanyarak, sistem iinde bu

portlar kullanan cihazlarn montajn yapabileceksiniz.4. PS/2 Port, VGA Monitr Port, Mini Audio Jack, S-Video

Port ,DVI, Monitr Port , Firewire IEEE 1394 Port,Modem RJ11, Ethernet RJ45 portlarn tanyarak buportlar kullanabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VE

DONANIMLARI

OrtamGncel iletim sistemli bilgisayar laboratuvar.

Donanm ve Yaz lmYldz ve Dz Tornavida

LME VEDEERLENDRME

Modl iinde ve sonunda verilen retici sorularlaedindiiniz bilgileri pekitirecek, uygulama rneklerini vetestleri gerekli sre iinde tamamlayarak etkili renmeyigerekletireceksiniz. Srasyla aratrma yaparak, grupalmalarna katlarak ve en son aamada alanretmenlerine danarak lme ve deerlendirmeuygulamalarn gerekletirin.

AIKLAMALAR


5/49

1

GRSevgili renci,Bilgisayarlarn gnmze kadar olan geliimine baktmzda byk bir yol kat

ettiimizi grrz. lk olarak basit aritmetik ilemler yapan bilgisayarlar u anda milyarlarcabilgiyi bir saniye ierisinde ileyebilmektedirler. lenen bu bilgiler iletiim ve evrebirimleri zerinden bilgisayarlarn ekranlarndan veya yazclarndan bizleregnderilmektedir. Bilgisayarlar sadece bu bilgileri bize gndermekle kalmay p istenildiitaktirde gerekli balantlarn yaplmasyla dier mikroilemci tabanl sistemlere de bubilgileri gnderebilmektedir. Buradaki mikroilemci tabanl sistemler bir bilgisayarolabilecei gibi robot, dijital telefon santrali, dijital uydu alcs , cep telefonu, dijital fotorafmakinesi veya kamera gibi donan mlar olabilir. Nasl insanlar birbirleriyle konuarak veiletiim kurarak birlik olup zor problemleri zyorsa bilgisayarlar da portlar vastasyladier cihazlarla haberleerek daha zor problemlerin ve karmak ilerin stesindengelmektedir. Bilgisayarlar daha etkin bir ekilde kullanabilmeniz ve bilgisayar portlarntanmanz iin bu modlde sizlere portlarla ilgili temel bilgiler verilecektir. Edindiiniz bubilgiler yardmyla bazen ister istemez aklnza gelen acaba takarsam bozulur mu? diyednmeyecek, bilinli hareket ederek bilgisayar portlar n kullanabileceksiniz.

GR


6/49

2


7/49

3

RENME FAALYET1Bu renme faaliyetinde bilgisayarlarn giri k [Input/Output(I/O)] portlarnn

yapsn zelliklerini ve bilgisayar anakart zerindeki yerlerini reneceksiniz.

u an piyasada kullanlan bilgisayarlarla 1995 ylnda kullanlmas yava yavabraklan 80x86 tabanl bilgisayarlarn port yaplar zerine aratrma yaparak bubilgisayarlar n gnmzdeki bilgisayarlarla ortak ve farkl olan taraflarn bulmaya alnzve bulduunuz bilgileri raporlayp snfa sununuz. Daha sonra aadaki tablolar

doldurunuz.

1. BLGSAYAR PORTLARI80X86(286-386-486 vs) ilemcili PC zellikleri VAR YOK I/O KartI/O Entegresi (Mikro kontrolr-Chipset)Seri PortParalel PortPS2 Klavye PortuSeri Klavye PortuUSB Port

IEEE1394 Fire Wire PortuMonitr PortuPentium ilemcili PC zellikleri VAR YOK I/O KartI/O Entegresi (Mikro Kontrolr-Chipset)Seri PortParalel PortPS2 Klavye PortuSeri Klavye PortuUSB PortIEEE1394 Fire Wire PortuMonitr Portu

1.1. Giri/k (I/O) Birimi ve Yapsekil 1.1.1 de Bilgisayarlarn Merkezi lem Biriminin Kontrol, Adres ve Veri yollar

zerinden Bellek, Genileme Birimi ve evre Cihazlar ile iletiim emas gsterilmitir.Bilgisayarlarda bulunan I/O birimi yardmyla ilemci evre birimleriyle iletiim kurar.evre birimi klavye, monitr, seri veya paralel port olabilece i gibi hard disk CDROM veyaDVDRAM vs. olabilir. Burada I/O birimi evre birimleri ile ilemci arasndaki gelen vegiden bilgi trafiini kontrol etmektedir. Adres yolu zerinden istenen donanmn adresinegidilerek gnderilmek veya alnmak istenen veri data yolu zerinden alnabilir. Kontrol yolubilgi trafiinin kontrol iin kullanlmaktadr. rnein eer bilginin iletiminde problem

karsa kontrol yolu zerinden bu bilginin salkl bir ekilde iletilmedii sinyalignderilecektir.

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


8/49

4

ekil 1.1.1: Bir bilgisayarda temel ilemci bus yaps

1.2. Giri/k (I/O) Portlarnn zellikleri

u an gnmzde kullanlan belli bal bilgisayar portlarn sralarsak Tablo1.2.1de

belirtildii gibi sralanr. Yalnz burada bilgisayar portlarnn sadece Tablo1.2.1 debelirtilenlerden ibaret olmad n dnmemeniz gerekir. Genelde port olarakdnmediiniz fakat bilgisayar srcleri ile iletiim kurmaya yarayan IDE, EIDE ve SCSIvs. gibi portlarda mevcuttur. Sizlere bu modlde tabloda belirtilen portlar hakk nda genelbilgiler verilecektir.

Paralel Port

Seri Port

USB Port

PS/2 Port

VGA Monitor Port

Ethernet PortModem RJ-11 Port

Firewire IEEE 1394 Port

Audio Portu

S-Video Port

DVI Monitor Port

Tablo 1.2.1: Belli bal bilgisayar portlar

1.2.1. Paralel Port (DB25)

Paralel Port ilk olarak Apple bilgisayarlar iin saniyede yaklak 150K lk bilgi verenve sadece k iin tasarlanm arabirim kart olarak retilmitir. Daha sonra IBM Intel,


9/49

5

Xircomi Zenith, Microsoft ve Hewlett Packard firmalar paralel porta bugnk eklini

vererek PC bilgisayarlar iin bu portu gelitirmilerdir..Paralel porttaki paralelin anlam ayn anda birden fazla bitin alnp gnderilmesi

olarak ifade edilebilir. Yani bir cihazda paralel port varsa bu port vastasyla 8 bitlik veriayn anda gnderilip alnabilir. ekil 1.2.1.1 de PC bilgisayarlar iin paralel port soketlerierkek ve dii olarak gsterilmitir.

ekil 1.2.1.1: PCde paralel port

dev 1:

Herhangi bir bilgisayar veya elektronik rn satan maazaya giderek paralel port ilealan donanmlar aratrnz ve en az 3 tanesinin markasn yazarak snfa sununuz. (Notparalel port destei olan donanmlar artk fazla retilmemektedir. Bu nedenle yalnz bellibal yazclarda bu portla karlaabilirsiniz. )

1.2.2. Seri Port (RS232)

RS232 standartyla zdelemi olan seri port ile birim zamanda bilgilerin ard ardna

iletilmesiyle haberleme gerekleir. Paralel portta 8 bitlik bilgi tek evrimde gnderilirkenseri portta ayn bilgi 8 evrimde gnderilir. Bu olay u ekilde dnebilirsiniz. 8 kiilikarkada grubunuzla beraber bir futbol msabakasna gidiyorsunuz. Kaplardan ierigireceksiniz yalnz sadece bir kap (turnike) ak. Bu durumda dier arkadalarnzla beraberarka arkaya kapdan ieri gireceksiniz. Eer 8 kap birden ak olsayd hepiniz ayn andakapdan ieri girebilirdiniz. Yalnz buradan sakn ola ki seri portun paralel porta gre yavaolduu fikri aklnza gelmesin. Seri porttaki bir bilginin birim zamandaki bit iletim hznabal olarak (boud rate) seri portun h z belli olur. ekil 1.2.2.1 de seri port soketleri erkekve dii olarak gsterilmitir.

dev 2:

Herhangi bir bilgisayar veya elektronik rn satan maazaya giderek seri port ilehaberleebileceiniz cihazlar aratrnz ve en az 3 farkl cihaz yazarak snfa sununuz.


10/49

6

ekil 1.2.2.1: PCde seri port

1.2.3. USB (Universal Serial Bus) Portu

niversal seri port olarak da bilinen bu port dijital cihazlara hzl bir ekilde veritransfer etmek iin tasarlanm bir protokol erevesinde, seri olarak bilgi transferi iinretilmitir. ou dijital kamera ve hafza kart okuyucular bu port zerinden bilgisayarlara

balanmaktadr. RS232 seri portlara gre hzl fakat Firewire portuna gre yava olan USBportlarnn 1.0, 2.0 gibi versiyonlar mevcuttur. RS232 portuna sadece 1 adet cihaztaklabilirken USB portununa 127 farkl cihaz taklabilir. Bu ilem USB portuna USB Hub(oklayc) taklarak yaplabilir. ekil 1.2.3.1 de bir USB Hub ve USB konektrlerigsterilmektedir.

ekil 1.2.3.1: PCde USB portlar


11/49

7

dev 3:

Herhangi bir bilgisayar veya elektronik rn satan maazaya giderek USB port ilehaberleebileceiniz cihazlar aratrnz ve en az 10 farkl cihaz yazarak snfa sununuz.

1.2.4. PS/2 Portu

PS/2 portu fare ve klavye iin 2 adet retilmi 6 pinli konektrden oluan, dk h zlbir seri porttur. 1984 ylnda IBM tarafndan tasarlanmtr. Bu portun kullanmndagenellikle klavye ve fare girileri kartrld iin kullanc problemleri kmaktadr. ekil1.2.4.1 de gsterildii zere mor olan klavye iin ye il olan fare iindir. Bu portlarabilgisayar akken balant yaplmas durumunda bilgisayar anakartna zarar verilebilir.Byle bir durumda klavye veya fare ksm almayacandan bilgisayar kullanlamaz

duruma gelebilir. Gerekli olan arzann giderilmesini bekleyebilir ya da USB klavye veyaUSB fare takarak zm retebilirsiniz.

dev 4:

Bilgisayarlarda PS/2 portu olmadan nce klavye ve fare girileri iin hangi portlarkullanlyordu aratrnz ve bu portlarn resimlerinin ktlarn alp snfa sununuz.

ekil 1.2.4.1: PCde PS/2 portlar


12/49

8

1.2.5. Monitr VGA Portu

PC bilgisayarlar iin standart haline gelen VGA monitr portu vastasyla bilgisayardailenen bilgilerin monitrlerde grntlenmesi salanmaktadr. Ekran kart zerinde veyaanakart zerinde bulunan porta monitr balanmaktadr. Uygun monitr grnts iiniletim sisteminde belirtilen ekran tazeleme oran, znrlk ve renk derinliine gre ekranayarlamalar yaplr. Yanl yaplacak olan znrlk ve tazeleme frekans ayarlamasmonitrn grntsn bozabilir.

Bilgisayar ak veya kapal olsun bilgisayar ekranlar monitr portunabalanmadklarnda sinyal yok iareti verirler. Bu durumda ekran kablosu monitr portunataklmaldr. Takld halde yine ayn uyar veriliyorsa monitr kablosu pinleri kontrol

edilerek tekrar taklmaldr. Uyarnn devam etmesi durumunda bir ar za olumu olabilir.Ayn ekilde bilgisayar ekrannda baz renklerin gzkmemesi monitr kablosununkonektrnde bulunan pinlerle ilgili olabilir. Byle bir durumda pinlerin kontrol edilip tekrartaklmasnda problem zlebilir. ekil 1.2.5.1de monitr portu ve konektrgsterilmektedir.dev.5:

PC bilgisayarlarn monitr portlaryla Apple Macintosh bilgisayarlarn monitrportlar ayn m? Bu bilgisayarlarn kullandklar monitrler ile monitr portlar hakkndaaratrma yapnz. Edindiiniz bilgileri raporlayp snfa sununuz.

ekil 1.2.5.1: PCde monitr portu


13/49

9

1.2.6. Ethernet Portu RJ45

LAN (Local Area Network) lokal alan ebeke yaps Xerox, DEC ve Intel firmalarnn1976 ylnda ortak yaptklar alma sonucu bulunmutur. Ethernet bus veya yldz topolojiolmak zere kullanlabilen ve 10 Mbps bilgi transferini gerekletirebilen bir yapya sahiptir.Gnmzde 10/100 Mbps Base Ethernet ve Gigabit Ethernet gibi versiyonlarkullanlmaktadr. Artk anakart retici firmalar 10/100 Mbit veya Gigabit Ethernet portmodllerini anakart zerinde tmleik olarak retmektedirler. IEEE 802.3 standartndaretilen Ethernet CSMA/CD eriim metodunu kullanarak haberlemesinigerekletirmektedir. RJ45 konektr vastasyla balants yap lan bu port ve kablosu ekil1.2.6.1 de gsterilmektedir.

dev 6:100Mbit base T(Fast Ethernet) ve (1000Mbit)Gigabit Ethernet hakknda aratrma

yapnz. Bu Ethernet alar iin kullanlacak kablo katagorileri hakknda bilgi toplayp snfasununuz.

ekil 1.2.6.1: PCde ethernet portu

1.2.7. Modem Portu RJ-11

Modemler araclyla uzaktaki bir bilgisayarla PSTN Telefon hatt zerinden balantkurmamz salayan bu portun yaps ve konektr ekil 1.2.7.1 de gsterilmitir. Bu portgenellikle internete balanmak iin kullanlmaktadr. Bu port ADSL ve normal V.92modemlerde bulunmaktadr. Bu portlara normal ev veya iyeri telefonlar paralel olarak

balanabilir. Yalnz ADSL destei olan hatlarda splitter zerinden bu balantnn yaplmasgereklidir.


14/49

10

dev 7:

RJ11 ve RJ45 konektrlerinin yapsn inceleyerek farklarn bulunuz. Tespitlerinizisnfla paylanz.

ekil 1.2.7.1: PCde modem portu

1.2.8. Firewire IEEE 1394 Port

USB portlara gre daha hzl olan Firewire portu genellikle dijital kameralardakullanlmaktadr. Dijital kameralarda bulunan bu port vastasyla grnt aktar mn videoyakalama kart olmadan gerekletirmek mmkndr. Ayrca bu port baz hafza kartokuyucularnda bulunabilmektedir. lk olarak Apple bilgisayarlar iin retilmi olan bu portPC bilgisayarlarda da yaygn olarak kullanlmaya balamtr. Dier bir adyla Ay-linkolarak bilinen bu port dizst bilgisayarlarn hepsinde standart haline gelmitir. Byk ve

kk olmak zere iki farkl konektr yapsna sahip olan bu portun byk olan versiyonuekil 1.2.7.1 de gsterilmitir.

dev 8:

Byk ve kk olmak zere iki farkl boyutu olan firewire portunun byk ve kkkonektrlerini karlatrnz. Belirlediiniz yapsal farkllklar snfa sununuz.


15/49

11

ekil 1.2.8.1: PCde firewire portu

1.2.9. Audio Portu

Ses (Audio) portlarna hoparlr (speaker), mikrofon, veya harici bir cihaz ba layarakbilgisayardan ses k ve giri ilemleri gerekletirilmektedir. ekil 1.2.8.1de gsterilenyeil renkli port hoparlr k iin, krmz mikrofon girii iin, mavi ise harici cihaz veya boyutlu (surround) ses sistemleri iin ilave hoparlr balantsnda kullanlr. Ayrca dijitalolarak ses k almak iinde ilgili ayarlamalar yaplarak bu port kullan labilir.

dev 9:

Analog olarak yaplan hoparlr balantsyla dijital olarak yaplan hoparlrbalantsnn farklarn arat rnz. Bulduunuz sonular snfa sununuz.


16/49

12

ekil 1.2.9.1: PCde Audio Portu

1.2.10. S-Video Port

Ekran kartlar zerinde bulunan S-Video Portu zerinden bilgisayar monitrndebulunan bilgiyi televizyon veya video kaydedicisine gndermek mmkndr. S-Videostandardnda resim ve parlaklk bilgisi ayr ayr iki farkl kablodan gnderilmektedir. Bunedenle tek kablodan gnderilen video sinyallerine gre S-Videodan elde edilen grntdaha kaliteli olmaktadr. ekil 1.2.10.1de S-Video Portu gsterilmektedir.

dev 10:

S-Video portunun kullanlabilecei bir uygulama rnei yaznz.


17/49

13

ekil 1.2.10.1: PCde s-video portu

1.2.11. DVI Monitr PortuYksek kaliteli UXGA ve HDTV gibi yaynlar iin 160 MHz tazeleme frekas destei

olan DVI portu hem analog hem dijital monitrlerin kullan labilmesi iin analog sinyallerindijital sinyalleri dntrld bir porttur. Plazma ve LCD televizyonlarda bulunan bu portile bilgisayarlarn bu ekranlara balanmas mmkndr. Yksek kaliteli bir bilgisayargrntsnde saniyede 30 adet gnderilen resim bilgisinin bir tek resminde 2 MB bilgibulunmaktadr. DVI portu vastasyla bu yksek younluklu bilgi verici tarafnda sktrlpalcda tekrar alarak zmlenmekte ve yksek kaliteli grnt aknn gereklemesi buport zerinden salanmaktadr. ekil 1.2.11.1 de Ekran kart zerinde bulunan DVI portu vekonektr gsterilmektedir.


18/49

14

ekil 1.2.11.1: PCde DVI Portu

Resim 1: Kablolar


19/49

15

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler

1) Evinizde veya okulunuzda bulunan birbilgisayarn btn kablo balantlarnkarnz. Btn kablo balantlar ktktansonra aadaki aamalar gerekletirin

Elektrik balantsnn olmadndanemin olunuz. Kablolar karrken vidalolup olmadn kontrol ediniz.

2) PS/2 portlarna klavye ve fareyi taknz. Fare ve kalvye portunu kartrmaynz.Konektrleri porta takarken pinlerini

bkmemeye zen gsteriniz.

3) Monitr portuna monitr ara kablosunutaknz.

Eer port girmiyorsa sakn zorlamaynters takmaya alyor olabilirsiniz.Sakince tekrar kontrol ederek takn.Daha sonra konektrn yanlarndabulunan vidalar porta sktrnz.

4) Modem veya Ethernet portuna kablolarn

taknz.

Ethernet portuna telefon kablosunu

takmayn.

5) Audio Portlarna hoparlr kablosunutaknz.

Yeil Renk hoparlr iindir.

6) Bilgisayarn 220 V besleme kablosunutakarak bilgisayar anz.

retmeninize veya daha nceden builemi yapm olan bir kiiyebalantnz kontrol ettiriniz.

7) almayan bir donanmn olupolmadn kontrol ediniz.

almayan bir donanm varsa ilembasamaklarn batan tekrar ediniz.Takldnz bir konuda bilgi sayfalarntekrar okuyunuz.

retmenlerinizin ayrca verecei nerileri Uygulama Faaliyeti Tablosuna not ediniz.

UYGULAMA FAALYET


20/49

16

LME VE DEERLENDRME

Bu ksmda birinci renme faaliyetinde verilen bilgilerle ilgili, dnce gcnzlecek sorular sorulacaktr. Baz sorularn cevaplarn hemen bulabilir bazlarncevaplamanz ise vakit alabilir. Bu bilinle hareket ederek sorular cevaplaynz.

LME SORULARI 1

Aada verilen sorular iin uygun cevap seenei iaretleyiniz.

1. Pin kavram ile verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Port konektrlerine pin denir.B) Kablonun dier bir ad pin dir.C) Pin, Port konektrlerinin ilerindeki sivri ulu iletkenlerdir.D) Pin, Portun dier addr.

2. Yandaki ekilde verilen konektr hangi port iindir?A) PS2B) MonitrC) ParalelD) DVI

3. USB Port konektr hangi kta gsterilmektedir?

A) B)

C) D)

LME VE DEERLENDRME


21/49

17

4. Paralel Port ve Seri Port ile ilgili verilen bilgilerin hangisi yanl tr?A) Paralel Portta ayn anda birden fazla bit verisi gnderilebilir.B) Seri Portta veriler birbirinin ard sra iletilir.C) Paralel portta yazc balanabilir.D) Seri port paralel porttan her zaman yavat r.

5. PS/2 portu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Fare ve klavye herhangi bir PS/2 portuna taklabilir.B) Bir PC anakartnda sadece bir tane PS/2 portu bulunur.C) USB klavye veya fare dntrc kullanlarak PS/2 uyumlu olamaz.D) Fare ve klavyenin kendine zg PS/2 girii vardr.

6. Yandaki ekilde hangi arabirim araclyla Videosinyali aktarma ilemi gerekletirilebilir?A) S-Video PortuB) Monitr VGA PortuC) Seri PortD) USB Portu


22/49

18

7. Yukarda verilen rakamlar iaret eden portlarn sras hangi kta doru verilmitir?A) 1:Audio 2: Paralel 3:Monitr 4:USBB) 1:Mikrofon 2: Paralel 3:Monitr 4:Firewire

C) 1:Audio 2: Paralel 3:Comm 4:USBD) 1:Mikrofon 2: Paralel 3:Comm 4:Firewire

1.

8. Yandaki ekilde verilen port ile ilgili sylenenlerden hangisi

yanltr?

A) Ik ile iletim salanr.B) Gigabit ve 100 Mbit versiyonlar mevcuttur.C) RJ45 konektr ile ilgili portuna balanr.D) LAN sistemlerinde haberlemede kullanlr.

2.

9. Plazma TVlerde de bulunan ve yksek kalitede resim bilgisinin ilenmesinisalayan port aadakilerden hangisidir?

A) VGAB) S-VideoC) VideoD) DVI

10. Firewire portu ile ilgili klarda verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) USB portundan yavatr.B) Dijital kameralarda bilgisayara grnt aktarm iin kullanlabilir.C) Tek tip konektre sahiptir.D) Belli bir standarda sahip deildir.


23/49

19

Resim2B-DEERLENDRME 1

Cevaplarnz modl sonunda bulunan cevap anahtar ile karlatrnz. Unutmaynkendinizi deniyorsunuz. Eer eksikliini hissettiiniz bir konu ile karlarsanz bilgisayfalarna tekrar dnebilirsiniz. Aratrma yaparak, uygulama faaliyetlerini tekrargerekletirerek eksiklerinizi giderebilirsiniz. Ayrca konu ilginizi ektiyse daha fazla bilgiedinmek iin aratrma yapmanz nerilir.


24/49

20

RENME FAALYET2

Bu renme faaliyetinde giri k portlarndan seri ve paralel portu daha ayrntlinceleyeceiz.

Bilgisayarlarn birbirleriyle ya da evre donanmlaryla haberlemesinde seri veparalel portun ne kadar sklkla kullanldn aratrn. Bu portlarn yerine baka portlarn

kullanlp kullanlmadn renin. Edindiiniz bilgileri snfla paylan.

2.SER VE PARALEL PORTLAR

2.1. Seri ve Paralel Portlarn Yaps

Genellikle bilgisayarlarn evre donanmlaryla haberlemesinde kullan lan seri veparalel portlar artk gnmzde bilgisayar anakartlarnn zerinde tmleik olarakgelmektedir. PC bilgisayarlarn retilmeye baland ilk yllarda PCI veya ISA slotlarna

taklan I/O kart zerinde bulunan bu portlar, Pentium ilemciler iin retilen anakartlarnzerinde tmleik olarak retilmeye balamtr. Yani I/O kart anakart zerinde I/Oentegresine dnmtr diyebiliriz. ekil 2.1.1 de I/O kart ve gnmz anakartgsterilmektedir.

ekil 2.1.1: I/O Kart ve anakart

RENME FAALYET-2

AMA

ARATIRMA


25/49

21

Anakartlarn bazlarnda seri ve paralel port konektrleri ayrca verilmektedir. Bu

durumda anakartn beraberinde verilen uzatma kablolar ile portun kasaya kullanctarafndan monte edilmesi gerekmektedir. Genellikle AT yapdaki anakartlarda karlalanbu durumda kablolarn anakart montaj kitapna baklarak ilgili pinlere taklmasndansonra kasaya vidalanmas gerekir.

2.1.1. Seri Portun Yaps

Seri Portta bilgi transferi giden bilgi iin tek hat ayn ekilde gelen bilgi iin de tek hatzerinden yaplmaktadr. Bu nedenle seri port ift ynl [full dubleks] alabilen(bidirectional) bir porttur. Seri haberlemede bilgi paketleri balang ve biti bitleriyleiaretlenerek birbirinin ard sra gelen sinyallerle gnderilir.

PC bilgisayarlarda seri port haberlemesi RS232 standardnda yaplmaktadr. RS232standardnn sinyal seviyeleri TTL seviyesinden yksektir. RS 232 sinyallerini TTLseviyesine dntrmek iin bilgisayar anakartlar ierisinde seviye uygunlatrc entegrelerkullanlmaktadr. Ayrca UART ad verilen arabirim sayesinde seri gelen bilgiler paralel halegetirilip bilgisayar anakart ierisinde ilenebilir hale gelir. Yine ayn ekilde bilgisayardangnderilmek istenen paralel bilgi UART vas tasyla seri hale dntrlr.

ekil 2.1.1.1de seri port dii ve erkek konektrlerinin yaps gsterilmektedir.Genelde 9 pinli konektr yaps seri portlar iin kullanlmaktadr. Eski 25 pinlik konektrlerartk kullanlmamaktadr ve bu byk konektrn byk olmasndan baka hibir zellii

yoktur.

ekil 2.1.1.1: Seri port erkek ve dii konektrleri


26/49

22

2.1.2. Seri Portun zellikleri

Seri portta bilgi gnderme ilemi u ekilde ifade edilebilir. 8 tane rencinin tek srahalinde dizildiini ve bu renci grubunun banda ve sonunda birer rehber retmeninolduunu kabul edelim. Bu grubun gezi iin bir yere gittiini ve gvenlik nlemenin alndbu yerden turnikeden geerek teker teker ieri girdiklerini dnelim. Bu grubu izleyengvenlik grevlisinin ilk retmenin giriiyle grubun geldiini, son retmenin ieriyegirmesiyle de grubun tamamen ieride olduunu gzlemleyeceini ok rahat diyebiliriz. teseri port haberlemesi teker teker 1 ve 0 (var/yok) bilgilerinin iletilmesiyle gerekle ir.

RS232 standardnda eer bilgi 0 olarak alglandysa bu bilgi +3V ile +25V aras ndabir deer olabilir. Eer bilgi 1 olarak alglandysa bu bilgi -3V ile -25V arasnda gerilim

deeri almtr.

ki cihaz seri haberleme portu zerinden haberletirilmek isteniyorsa birinin bilgignderen ucu dierinin bilgi alan ucuna apraz ekilde balanmal ve ase (GND) ularbirletirilmelidir. Ayrca iki cihazn seri port hznn belirlendii boudrate inin ayn olmasgerekmektedir. Aksi taktirde alnan verilerde hata meydana gelecektir. ekil 2.1.2.1 de seriport kablosu gsterilmektedir.

ekil 2.1.2.1: Seri port kablo sinyalleri


27/49

23

Kablolarn ta d sinyaller aada gsterilmitir:

1. Tayc Tespit [Carrier Detect] Modemin alan bir telefon hattna tak lptaklmadn tespit etmek iin kullanlr.

2. RX Bilgi Alma [Receive Data] Gnderilen bilgi sinyallerini almak iinkullanlr.

3. TX Bilgi Gnderme[Transmit Data] -Bilgi Sinyali gndermek iin kullan lr.

4. Bilgi Terminali Hazr [Data Terminal Ready] Kar tarafla anlamak iinhazr olunduunu belirtmek iin kullanlr.

5. GND ase-Toprak [Ground] - Toprak

6. Bilgi Gnderme Hazr [Data Set Ready] Kar tarafn anlamak iin hazrolduunu belirtmek iin kullanr.

7. Gnderme stei [Request To Send] Kar tarafa bilgi gnderilebilirliinuygunluunu sormak iin kullanlr.

8. Gnderme stei Tamam [Clear To Send] Kar tarafn bilgi gndermeninuygun olduunu belirtmek iin kullanlr.

9. Zil aretisi [Ring Indicator] Telefonla modem arandnda ar sinyali buhat zerinden gnderilir.

Seri Portlar PC BIOS yazlm zerinden 2E8h, 2F8h, 3E8h, 3F8h donanm balangadreslerinden herhangi ikisine Comm1 veya Comm2 olarak ayarlanabilmektedir.

NOT: Windows iletim sisteminde Donatlar/letiim ksmnda bulunan HyperTerminal programyla seri haberleme portu kullanlabilmektedir.

2.2. Paralel Portun Yaps

Paralel portta bilgi 8 bitlik data hatt zerinden yaplmaktadr. Seri haberlemeninaksine paralel haberlemede iletilmek istenen 8 bitlik veri ayn anda iletilebilmektedir. Seriportta anlatlan retmen renci grubu olayn tek kapdan deil de grubun sanki 8 ayrkapdan bir anda geerek ieri girdiini dnerek paralel port iin uyarlayabiliriz. Ayrcaparalel portta Kontrol (Control) ve Durum (Status) sinyallerinin alnp gnderildii pinler

bulunmaktadr. 25 pinlik erkek ve dii konektrle kullanlan paralel portun ekil 2.2.1.1dekablolar gsterilmitir.

ekil 2.2.1.1: Paralel port konektrleri


28/49

24

2.2.1.Paralel Portun zellikleri

SPP, EPP ve ECP olarak 3 farkl modu bulunan 25 pinlik paralel port bidirectional birporttur. Tablo2.2.2.1 de gsterilen EPP modundaki sinyal tablosuna gre 29 aras pinlertek ynl (half dubleks) veri aktarm iin kullanlmaktadr. Yalnz 1825 aras pinler aseiin ayrlm olmakla beraber istenirse ift ynl (full dubleks) haberleme iin data hattolarak da kullanlabilir. EPP ve ECP nin IEEE tarafndan standart olarak kabul edilmesineramen bilgisayarlar SPP modunda desteklemektedir. ekil 2.2.2.1 de paralel port ve sinyalkablolar gsterilmitir.

ekil 2.2.2.1: Paralel port sinyal kablolar

Paralel portun SPP, ECP, EPP gibi modlar mevcuttur. Bu modlar PC lerin BIOSyazlm zerinden deitirilebilmektedir. Ayrca veri hatt balang adreslerinin 287h veya387h olarak yaplmas BIOS zerinden mmkndr.

SPP( Standart Paralel Port) modu tekynl (unidirection) olarak al an bir moddur.Bu mod ayn anda bir ynden bilgi al veriini (half dubleks) salayarak alr. Yani aynanda hem bilgi alma hem bilgi gnderme ilemi gerekletirilemez.

EPP (Enhanced Parallel Port) modu saniyede 500 Kbyte ile 2 Mbyte veri aktarmnaizin verebilmektedir. Bu mod genellikle depolama ayg tlar iin kullanlmaktadr. Bu nedenleherhangi bir depolama (back up) aygt paralel porta balanacaksa bilgisayarla olan moduyuumuna dikkat edilmesi gerekmektedir. Tablo2.2.2.1 de EPP modundaki pin sinyal

bilgileri gsterilmektedir


29/49

25

Tablo2.2.2.1: EPP Sinyalleri

EPPPin EPP Sinyali Pin EPP Sinyali Pin EPP Sinyali

1 Yazma 10 Kesme 19 ase

2 DATA 0 11 Bekleme 20 ase

3 DATA 1 12 Yedek 21 ase


5 DATA 3 14 Data Tutma 23 ase

6 DATA 4 15 Strobe* 24 ase


8 DATA 6 17 Reset

9 DATA 7 18 Adres Strobe

ECP (Extended Capabilities Port) modu ECP nin hemen ardndan yazclarhzlandrmak iin tasarlanmtr. Tablo2.2.2.2de ECP sinyal bilgileri gsterilmektedir.

Tablo2.2.2.2: ECP SinyalleriECP

Pin ECP Sinyali Pin ECP Sinyali Pin ECP Sinyali

1Sunucu Cihaz CLK 10 Balanan Cihaz CLK 19 ase

2 DATA 0 11Balanan Cihaz Kabul

Acknowledge*20 ase

3 DATA 1 12 nAcknowledge TERS 21 ase

4 DATA 2 13 X Bayra 22 ase

5 DATA 3 14 Sunucu Acknowledge 23 ase

6 DATA 4 15 Balanan Cihaz stek 24 ase

7 DATA 5 16 nstek TERS 25 ase

8 DATA 6 17 1284 Aktif

9 DATA 7 18 ase

Strobe ve Acknowledge pinlerini rnekle anlatmak istersek Strobe ucundaki sinyalin+5V tan 0V a dmesi demek verinin yazcya gnderildiini ifade eder. Acknowledge ucuayn ekilde ki seviye dmesinde yazcnn bilgiyi aldn ifade etmektedir.

2.3. Harici Seri ve Paralel Portun Montaj

Harici seri ve paralel portlarn montaj anakartlar zerine kolayca yaplabilmektedir.Burada dikkat edilmesi gereken husus anakartn zerinde bulunan iaretlerdir. Harici portunanakartla birleecek olan konektr incelendiinde konektr zerinde entiklere veya kapal

pin ularyla karlaabilirsiniz. Bu iaretler bize montaj aamasnda kopya vermektedir.rnein ekil 2.3.1 de gsterildii gibi anakart zerinde bulunan harici Comm2 portunun


30/49

26

kondansatrn hemen altndaki pini bulunmamaktadr. Bu ksmn konektrdeki karl ucu

kapal olan pin yeridir. Konektr taklrken ayn hizaya gelecek ekilde dikkat edildiindehibir problemle karlalmayacaktr. Baka dikkat edilmesi gereken bir husus konektrgirecei yere byk veya kk geliyorsa ya da zor giriyorsa anakarttaki konektr yerleritekrar ve tekrar kontrol edilmelidir. Hibir ekilde zorlama yaplmamaldr.

ekil 2.3.1 de sadece seri port iin harici balantya rnek verilmitir. Bilgisayaranakartlarnda harici paralel port balantsyla sk karlalmamasna ramen karlalddurumda ayn yukarda ifade edilen montaj kurallarna uyarak ilemin gerekletirilmesigerekmektedir. ekil 2.3.1 de ayrca belirtilmi olan IRDA portu dikkatinizi ekebilir.Harici olarak hemen hemen tm anakartlarda olan bu port k zl tesi iletiim kurmamzsalayan bir seri porttur. Bu portun kullanlabilmesi iin kzl tesi harici donanmnn alnp

bilgisayara balanmas gerekir.

ekil 2.3.1: Harici paralel ve seri port balants

ekil 2.3.2de aama aama kasaya konektr ksm monte edilmi 9 pinlik harici seriport balants gsterilmitir. 4. aamada ayrca istenildii taktirde 25 pinlik harici seriportun 9 pinlik seri port yerine taklabilirlii gsterilmitir.

dev 11:

nternet zerindeki arama motorlarn kullanarak arama motoruna paralel ve seri portyazp sadece resim olarak arattrdnzda kan resimleri inceleyiniz. Farkl olduunainandnz resimleri snfla paylanz.


31/49

27

ekil 2.3.2: Seri port balant aamalar

Resim 2


32/49

28

UYGULAMA FAALYET


1)AT veya ATX yapda bir bilgisayarkasasnn portlarna bakarak Paralel ve SeriPortun yerini belirleyiniz.

Eer kasanz ATX ise Paralel Port veSeri Port Anakart zerinde tmleikolacaktr.

AT kasada ise Paralel ve Seri Portunanakarta harici olarak balanm olmasyksektir.

2)Kasaya bal olan kablolar skn ve

bilgisayar kasasnn kapan an.

Bu ilemleri retmeninizin

gzetiminde gerekletirin.

3)Paralel Portun ve Seri Portun anakartlabirletii yerleri kontrol edin.

! Eer Seri Port ve Paralel Port bilgisayaranakartna lehimli ise lehim blgelerini iyiceinceledikten sonra ilem basama 6 yageiniz.

AT kasalarda paralel portun ve seriportun PCI yuvalar iin ayrlm olanboluklara vidalandn ve uzatmakablosu ile anakarta balandngreceksiniz.

ATX de bu portlar direk anakartalehimlidir. Yalnz harici olarak bir taneSeri Port yerinin anakart zerindebulunduunu grebilirsiziniz.

4)Eer bilgisayar kasas AT yapda veyaParalel ve Seri Portu harici olarak ba lysa;bal olduklar yerden kartp tekrartakmaya alnz.

Genellikle bu tip balantlarda kablosonlarnda bulunan delikli konektrnbir tarafnda entik bulunmaktadr. Buentik kabloyu yuvasna ters sokmanzengeller.

5)Kablolarn balantsn dzgn olarakyaptnz kontrol ediniz.

Ters takabilirsiniz. Sakn yanlyapmaktan korkmayn. Konektrlerecihaz balamadnz srece uzatmakablolarn ters taklmas bir arzayasebebiyet vermeyecektir.

6) Bilgisayarnzn kasasn kontrol edipkapan kapatnz. retmeninize veya daha nceden bu

ilemi yapm olan bir kiiye yaptnzilemi kontrol ettiriniz.


UYGULAMA FAALYET


33/49

29

LME VE DEERLENDRME

Bu ksmda birinci renme faaliyetinde verilen bilgilerle ilgili, dnce gcnzlecek sorular sorulacaktr. Baz sorularn cevaplarn hemen bulabilir bazlarncevaplamanz ise vakit alabilir. Bu bilinle hareket ederek sorular cevaplaynz.

A-LME SORULARI 2

Aada verilen sorular iin uygun cevap seenei iaretleyiniz.

1. Paralel Portun pin says aadaki seeneklerden hangisinde doru verilmitir?A) 20

B) 22C) 24D) 25

2. Seri Port ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanltr?A) Boudrate kavram kullanlacak olan comm port numarasn belirlerB) Kk konektr 9 pinlidir.C) Byk konektr 25 pinlidir.D) Paralel porta nazaran bilgiler birbirinin ard sra iletilir.

3. I/0 kart ile ilgili verilen bilgilerden hangisi kesinlikle dorudur?

A) zerinde yalnz paralel port bulunur.B) zerinde yalnz seri port bulunur.C) Gnmz anakartlarna I/O kart taklmayabilir.D) Gnmz anakartlarnn yannda I/O kart verilmektedir.

4. RS232 ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanltr?A) PC bilgisayarlarda seri port haberleme standarddr.B) Sinyal genlikleri TTL seviyesindedirC) Bir standarttr.D) Lojik 1 sinyal seviyesi -3V -25V arasndadr.

5. ki cihazn basit bir ekilde haberleebilmesi iin aada verilen artlardan hangisiuygun deildir?A) RX-TX ve GND ular kullanlmaldr.B) Birinin RX ucu dierinin TX ucuna ba lanmaldr.C) GND ular ortak balanmaldr.D) 9 Pinin hepsinin balanmas gereklidir.

6. Paralel port ile ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Sadece EPP modunda alabilir.B) Veri hatt 25 bittirC) Kontrol Durum ve Veri hattndan oluur

D) Bilgi seri olarak iletilir.

LME VE DEERLENDRME


34/49

30

7. 287h veya 387h adresleri neyi ifade etmektedir?

A) Paralel port veri balang adresleriniB) Seri port veri balang adresiniC) Paralel port standart numarasnD) Sseri port standart numarasn

8. AT kasalar iin retilen anakartlarla ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi kesinlikleyanltr?A) Seri port harici olarak bulunabilir.B) Paralel port anakartn zerine lehimlenmitir.C) Paralel port iin anakart zerinde balant noktas mevcuttur.D) Seri port iin anakart zerinde balant noktas mevcut deildir.

9. Paralel ve Seri Port konektrleri iin verilenlerden hangisi yanltr?A) 25 Pinlik seri konektr fazla kullanlmamaktadr.B) Kk seri port konektr monitr konektr ile ayn ebattadr yalnz pin saylar

farkldr.C) Paralel port konektrnn PC de bulunan ksm diidir.D) Byk seri port dii konektr Paralel port konektrne uyar.

10. Aada verilen klarda hangisinde en az bilgi iletimi olmutur?A) 8 Darbe boyunca 8 bitlik seri port bilgisiB) 8 Darbe boyunca 8 bitlik paralel port bilgisi

C) 1 Darbe boyunca 8 bitlik seri port bilgisiD) 1 Darbe boyunca 8 bitlik paralel port bilgisi

B-DEERLENDRME 2

Cevaplarnz modl sonunda verilen cevap anahtar ile karlatrnz. Unutmaynkendinizi deniyorsunuz. Eer eksikliini hissettiiniz bir konu ile karlarsanz bilgisayfalarna tekrar dnebilirsiniz. Aratrma yaparak, uygulama faaliyetlerini tekrargerekletirerek eksiklerinizi giderebilirsiniz. Ayrca konu ilginizi ektiyse daha fazla bilgiedinmek iin aratrma yapmanz nerilir.


35/49

31

RENME FAALYET3

Bu renme faaliyetinde bilgi aktarmnda ok yaygn kullanlan USB Portunu(Universal Serial Bus) ayrntl bir ekilde inceleyeceiz.

USB portlaryla ilgili aratrma yaparak bu portu kullanan donanm eitleriniinceleyiniz. Bu portun kullanld ve kullanlmad donanmlar not ediniz. USB portunu

kullanmayan bir donanmla karlarsanz baka bir markann veya modelin USB desteiolup olmadn sorunuz. Edindiiniz bilgileri snfla paylan.

3.USB PORTU

3.1. Usb Portlarn Yaps

USB portlar seri ekilde hzl bilgi transferi iin gelitirilmi portlardr. Bilgi iletimiseri olarak 2 kablo zerinden yap lmaktadr. Ayrca dier beseleme iin +5 V ve ase iin 2kablo daha bulunmaktadr. Toplam 4 kablo ieren USB portundan maksimum 500 mA akm

ekilebilir. Bu zellii sayesinde bu porta balanacak ou donanm ayrca enerjigereksinimi duymadan alabilir. Paralel porttan 24 mA akm ekilebileceidnldnde USB portu bu zellii ile byk avantaj salamaktadr. ekil 3.1.1 de USBport kablolar gsterilmitir.

ekil 3.1.1: USB kablo Sinyalleri

USB port konektrleri eitli ekillerde olabilir. ou firma rettii cihazn yapsnagre uygun USB konektrn belirlemektedir. ekil 3.1.2 de USB portu ve en okkullanlan USB konektrleri gsterilmektedir.

RENME FAALYET3

AMA

ARATIRMA


36/49

32

ekil 3.1.2: USB Portu ve konektrleri

3.2. Usb Portlarn zellikleri

USB portlarnda veri aktarm hz seri ve paralel porttan yksek Firewire portundan isedktr. 127 adet cihaz bu port zerine balanabilir. USB portuna birden fazla cihaz

takmak iin USB Hublar kullanlmaktadr. USB1.0, USB1.1, USB2.0 gibi versiyonlar olanbu portun USB2.0 da bilgi aktarm saniyede 480 Mbitdir. USB2.0 USB1.0 versiyonundan20 kat daha hzldr. USB portunu kullanan cihazlarn tak kart zellii bulunmaktadr. Yanibilgisayara zarar vermeden bilgisayar alrken bu porta ok rahatlkla donanm takpkartlabilir.

USB portunu kullanan donanmlar 3 modda kullanlmaktadr. Bunlar:

a) Kesme Modu: USB fare veya klavye gibi fazla bilgi gndermeyen donanmlar bu modukullanmaktadr.

b) Hacim Modu: Yazc gibi paket olarak bilgi transferi yapan cihazlar bu modukullanmaktadr. Paketlerin transferlerinden sonra dorulama yaplmaktadr.

c) Asenkron Modu: USB hoparlr gibi devaml surette bilgi alan donanmlar bu moddaalr. Bilgi aktarmnda hata dorulamas yoktur.

3.3. USB Portlarn Montaj

Yeni bilgisayar donanmlar genellikle USB destei ile piyasaya kmaktadr. Gitgidekullanm yaygnlaan bu portlar iin anakart reticileri hem anakartlara tmleik olarak

USB portlarn tasarlamakta hem de harici USB portunun montaj iin anakart zerinde yerbrakmaktadr. ekil 3.3.1 de harici USB portun montaj aamalar gsterilmektedir. Burada


37/49

33

dikkat edilmesi gereken husus anakart reticisinin montaj kitapna bakarak harici USB

portun anakart zerinde nerede olduunun doru bir ekilde belirlenmesidir. Kasa zerindeUSB balant noktas belirlendikten sonra balant kablolarnn yerine taklmasgerekletirilir. Ayn ekilde kitapa bakarak ya da anakarttaki balant noktasnnzerinde yazan ifadeler dorultusunda markalanm kablolarn yerine yerletirilmesigerekmektedir. Bu kablolar +5V, D-, D+ ve GND kablolar dr. Bu kablolarn ters taklmasdurumunda USB portuna balanan donanma annda zarar verilebilir. Bu nedenle montajnndikkatli bir ekilde yaplmas gerekmektedir.

ekil 3.3.1: Harici USB balants


38/49

34

UYGULAMA FAALYET


1)Bir bilgisayar kasasnn portlarna bakarakUSB portun yerini belirleyiniz.

Kasanzn arka tarafnda anakarta dahilin tarafnda ise harici USB balantlarbulunmaktadr.

2)Kasaya bal olan kablolar skn vebilgisayar kasasnn kapan an.

Bu ilemleri retmeninizingzetiminde gerekletirin.

3)USB portun anakartlarla birletiinoktalar kontrol ediniz.

Anakarta tmleik USB portulehimlenmitir.

Harici USB portu ise kablo arac lylaanakarta monte edilmitir. Anakartzerinde harici USB balant noktasndaUSB ifadesine dikkat edin.

4)Harici USB balantsn karn. Kablolarn hangi pinden ktna dikkatedin. Unutmayn USB balantsndayap lacak olan bir yanllk bu porta

balanan donanmlarn arzalanmasnaneden olacaktr.5)kardnz kablolarn balantsnsrasna gre tekrar yapnz.

Eer srasn ardysanz veyayaptnz balanty kontrol etmekistiyorsanz anakartn kitapnda ilgilisayfay aarak kontrol edin.

Ayrca anakart zerinde de kablolarnbalanaca yerler ifade edilmitir.

6) Bilgisayarnzn kasasn kontrol edipkapan kapatnz.

retmeninize veya daha nceden builemi yapm olan bir kiiye yaptnzilemi kontrol ettiriniz.


UYGULAMA FAALYET


39/49

35

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRMEBu ksmda nc renme faaliyetinde verilen bilgilerle ilgili, dnce gcnz

lecek sorular sorulacaktr. Baz sorularn cevaplarn hemen bulabilir bazlarncevaplamanz ise vakit alabilir. Bu bilinle hareket ederek sorular cevaplaynz.

A-LME SORULARI 3

Aada verilen sorular iin uygun cevap seenei iaretleyiniz.1. USB kablosunda kablo says aadaki seeneklerden hangisinde doru verilmitir?

A) 4

B) 3C) 2D) 1

2. USB portu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanltr?A) USB2 versiyonunda saniyede 300Mbit veri aktarlabilirB) USB1.1 versiyonu mevcuttur.C) Sadece 1 tane konektr bulunmaktadr.D) 3 farkl modda veri iletiimi gerekletirilir.

3. Harici USB portuyla ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?

A) Ekstra USB portu salar.B) Kasaya bal deildir.C) Kasann montaj esnasnda balants yaplamaz.D) Dahili USB portuyla arasnda hibir fark yoktur.

4. USB fare hangi modda alr?A) Asenkron ModuB) Kesme ModuC) Hacim ModuD) Uyku Modu

5. Aadaki donanmlardan hangisi USB balantsyla alr?A) Ekran KartB) MonitrC) Dijital KameraD) SCSI kart

6. USB portundan maksimum ka mA akm ekilebilir?A) 125B) 250C) 375D) 500

LME VE DEERLENDRME


40/49

36

7. USB portuyla ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?

A) 1A akm ekilebilir.B) Firewire portundan hzldr.C) USB hub ile portu ile USB port says arttrlr.D) 128 adet cihaz balanabilir.

8. USB portta bilgi aktarm ile ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Paralel olarak bilgi aktarm yaplr.B) Her modunda dorulama vardr.C) USB1 versiyonunda bilgi aktarm hz en yksektir.D) Seri olarak bilgi aktarm yaplr.

9. Paralel ve Seri Port ve USB portlar iin verilenlerden hangisi yanl tr?A) nn konektrleri birbirinden farkldr.B) En hzl veri transfer USB den gerekleir.C) USB portuna taklan bir cihaz bilgisayar kapatlmadan kartlamaz.D) USB portu yaygn olarak kullanlmamaktadr.

10. USB portundan elde edilebilecek gerilim ka ne kadardr ?A) 10VB) 5VC) 500VD) 250V

B-DEERLENDRME 3

Cevaplarnz modl sonunda verilen cevap anahtar ile karlatrnz. Unutmaynkendinizi deniyorsunuz. Eer eksikliini hissettiiniz bir konu ile karlarsanz bilgisayfalarna tekrar dnebilirsiniz. Aratrma yaparak, uygulama faaliyetlerini tekrargerekletirerek eksiklerinizi giderebilirsiniz. Ayrca konu ilginizi ektiyse daha fazla bilgiedinmek iin aratrma yapmanz nerilir.


41/49

37

MODL DEERLENDRMEYETERLK LME

Bu ksmda modl ierisindeki renme faaliyetlerinde rendiiniz bilgilerle ilgili,dnce gcnz lecek sorular sorulacaktr. Baz sorularn cevaplarn hemen bulabilirbazlarn cevaplamanz ise vakit alabilir. Bu bilinle hareket ederek sorular cevaplaynz

A-LME SORULARI 4

Aada verilen sorular iin uygun cevap seenei iaretleyiniz.1. Plazma TVlerde de bulunan ve yksek kalitede resim bilgisinin ilenmesini

salayan port aadakilerden hangisidir?A) VGAB) S-VideoC) VideoD) DVI

2. Firewire portu ile ilgili klarda verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) USB portundan yavatr.B) Dijital kameralarda bilgisayara grnt aktarm iin kullanlabilir.C) Tek tip konektre sahiptir.D) Belli bir standarda sahip deildir.

3. ki cihazn basit bir ekilde haberleebilmesi iin aada verilen artlardan hangisiuygun deildir?A) RX-TX ve GND ular kullanlmaldr.B) Birinin RX ucu dierinin TX ucuna balanmaldr.C) GND ular ortak balanmaldr.D) 9 Pinin hepsinin balanmas gereklidir.

4. Harici USB portuyla ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Ekstra USB portu salar.B) Kasaya bal deildir.

C) Kasann montaj esnasnda balants yaplamaz.D) Dahili USB portuyla arasnda hibir fark yoktur.

5. USB fare hangi modda alr?A) Asenkron ModuB) Kesme ModuC) Hacim ModuD) Uyku Modu

MODL DEERLENDRME


42/49

38

6. Paralel Port ve Seri Port ile ilgili verilen bilgilerin hangisi yanl tr?

A) Paralel Portta ayn anda birden fazla bit verisi gnderilebilir.B) Seri Portta veriler birbirinin ard sra iletilir.C) Paralel portta yazc balanabilir.D) Seri port paralel porttan her zaman yavatr.

7. PS/2 portu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Fare ve klavye girileri herhangi bir PS/2 portuna taklabilir.B) Bir PC anakartnda sadece bir tane PS/2 portu bulunur.C) USB klavye veya fare dntrc kullanlarak PS/2 uyumlu olamaz.D) Fare ve klavyenin kendine zg PS/2 girii vardr.

8. Aadaki donanmlardan hangisi USB balantsyla alr?A) Ekran KartB) MonitrC) Dijital KameraD) SCSI kart

9. USB portundan maksimum ka mA akm ekilebilir?

A) 125B) 250C) 375

D) 500

10. Paralel port ile ilgili verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Sadece EPP modunda alabilir.B) Veri hatt 25 bittirC) Kontrol, Durum ve Veri hatt ndan oluurD) Bilgi seri olarak iletilir.

11. 287h veya 387h adresleri neyi ifade etmektedir?A) Paralel port veri balang adresleriniB) Seri port veri balang adresini

C) Paralel port standart numarasnD) Seri port numarasn

12. Pin kavram ile verilen bilgilerden hangisi dorudur?A) Port konektrlerine pin denir.B) Kablonun dier bir ad pin dir.C) Pin,Port konektrlerinin ilerindeki sivri ulu iletkenlerdir.D) Pin, Portun dier addr.


43/49

39

13. RS232 ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanltr?A) PC bilgisayarlarda seri port haberleme standarddr.B) Sinyal genlikleri TTL seviyesindedirC) Bir standarttr.D) Lojik 1 sinyal seviyesi -3V -25V arasndadr.

14. AT kasalar iin retilen anakartlarla ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi kesinlikleyanltr?A) Seri port harici olarak bulunabilir.B) Paralel port anakartn zerine lehimlenmitir.C) Paralel port iin anakart zerinde balant noktas mevcuttur.

D) Seri port iin anakart zerinde balant noktas mevcut deildir.

15. Yukarda verilen rakamlar iaret eden portlarn sras hangi kta doru verilmitir?A) 1:Audio 2: Paralel 3:Monitr 4:USBB) 1:Mikrofon 2: Paralel 3:Monitr 4:FirewireC) 1:Audio 2: Paralel 3:Comm 4:USBD) 1:Mikrofon 2: Paralel 3:Comm 4:Firewire


44/49

40

B-PERFORMANS TESTLER

PERFORMANS TEST 1

Modln Ad:Konu:Sre:

Bilgisayar PortlarBilgisayar Portlar15 dk

ModlEitiminiAlann: Adve Soyad

AIKLAMA: Bilgisayar teknik servisinde alyorsunuz. Bir mterinizbilgisayarnn yerini deitirmek istediini bu nedenle bilgisayar kablolarn karlmasve tekrar taklmas iin servise ihtiya duyduunu belirtiyor. Bu durumu bir bilgisayarbana geerek gerekletirin.

Aada listelenen davranlarn her birinde rencide gzleyemediyseniz (0), zayfnitelikte gzlediniz ise (1), orta dzeyde gzledi iseniz (2) ve iyi nitelikte gzlediniz ise(3) rakamnn altndaki ilgili kutucua X iareti koyunuz.

GZLENECEK DAVRANILAR DEER LE

arpan 0 1 2 3

1 Bilgisayar kapatld m? X2

2 Klavye PS/2 portundan karld m? X2

3 Fare PS/2 portundan karld m? X2

4 Monitr kablosu monitr portundan kar ldm? X2

5 Hoparlr kablolar audio portundan karld m? X2

6 Modem veya Ethernet kablosu karld m? X3

7 USB port kablosu karld m? X3

8 Seri/Paralel Porta takl kablolar karld m? X3

9 Klavye doru bir ekilde yerine takld m? X3

10 Fare doru bir ekilde yerine takld m? X311 Monitr doru bir ekilde yerine takld m? X3

12 Hoparlrler doru bir ekilde takld m? X3

13 Modem veya Ethernet kablolar doru takld m? X3

14 USB kablolar doru bir ekilde takld m? X3

15 Seri veya Paralel port kablolar doru takld m? X3

TOPLAM PUAN

DNCELER


45/49

41

PERFORMANS TEST 2

Modln Ad:Konu:Sre:

Bilgisayar PortlarSeri ve Paralel Port20 dk

Modl EitiminiAlann:Ad ve Soyad

AIKLAMA: Karnza bilgisayarnda ek olarak harici seri portunu da kullanmakisteyen birisi geldi ve sizden bu portun taklmas iin yardm istedi. Bu durumu uygun birbilgisayarda gerekletiriniz.

Aada listelenen davranlarn her birinde rencide gzleyemediyseniz (0), zayfnitelikte gzlediniz ise (1), orta dzeyde gzledi iseniz (2) ve iyi nitelikte gzlediniz ise

(3) rakamnn altndaki ilgili kutucua X iareti koyunuz.GZLENECEK DAVRANILAR DEER LE

arpan 0 1 2 3


2 Mevcut seri portlar kontrol edildi mi? X2

3 Bilgisayara bal olan kablolar karld m? X3

4 Bilgisayarn kasas uygun bir ekilde ald m? X3

5 Harici seri port balant noktas bulundu mu ? X56 Harici seri port kablosu kontrol edildi mi? X5

7Harici seri port kablosu uygun ekilde yerinetak ld m?

X5

8 Harici seri port kasaya vidaland m? X3

9 Bilgisayar kasas uygun bir ekilde kapatld m? X3

10 Bilgisayar kablo balantlar yapld m? X2

TOPLAM PUAN

DNCELER


46/49

42

PERFORMANS TEST 3

Modln Ad:Konu:Sre:

Bilgisayar PortlarUSB Port20 dk

ModlEitiminiAlann:Ad veSoyad

AIKLAMA: Bir bilgisayara yeni kasa taklacak. Yalnz bu kasann n tarafndabulunan harici USB portunun anakarta balanmas gerekiyor. Bu ilemi uygun birbilgisayarda gerekletiriniz.

Aada listelenen davranlarn her birinde rencide gzleyemedi iseniz (0), zayfnitelikte gzlediniz ise (1), orta dzeyde gzledi iseniz (2) ve iyi nitelikte gzlediniz ise

(3) rakamnn altndaki ilgili kutucua X iareti koyunuz.DEER LE

GZLENECEK DAVRANILARarpan 0 1 2 3


2 Mevcut USB portlar kontrol edildi mi? X2

3 Bilgisayara bal olan kablolar karld m? X3

4 Bilgisayarn kasas uygun bir ekilde ald m? X3

5 Harici USB port balant noktas bulundu mu? X5

6 USB port kablosu kontrol edildi mi? X5

7Harici USB port kablosu uygun ekilde yerinetak ld m?

X5

8 Harici USB port kasaya vidaland m? X3

9 Bilgisayar kasas uygun bir ekilde kapatld m? X3

10 Bilgisayar kablo balantlar yapld m? X2

TOPLAM PUANDNCELER

DEERLENDRME

Derecelendirme lei listesindeki davranlar srasyla uygulayabilmenizgerekmektedir. Hangi davrantan 0 ve 1 deer leini iaretlediyseniz o konuyla ilgilifaaliyeti tekrar etmenizde fayda bulunmaktadr.


47/49

43

CEVAP ANAHTARLARIHangi lme testinin yantlarn kontrol etmek istiyorsanz cevap anahtar numarasna

bakarak yantlarnz karlatrnz.

RENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI

1 C2 B3 B4 D5 D

6 A7 C8 A9 D

10 B


1 D2 A3 C

4 B5 D6 C7 A8 B9 D

10 C


1 A2 C3 A4 B5 C6 D7 C8 D9 D

10 B

CEVAP ANAHTARLARI


48/49

44

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1 D2 B3 D4 A5 D6 D7 D8 C9 D

10 C

11 A12 C13 B14 D15 C


49/49

KAYNAKA

WHITE Ron ; How Computer Works 6th Edition, Indiana Polis, 2002

AYDIN Serkan; Bilgisyara Giri Dersi Ders Notlar

AYDIN Serkan; Mikroilemciler Dersi Ders Notlar

http://www.tigerdirect.com/

http://www.howstuffworks.com/

KAYNAKA

Documents

Bilişim Teknolojileri - 13 - Portlar