VRYDAG 6 JUNIE 2014 WWW.BLOEMNUUS.CO.ZA GRATIS

Twee kosblikke om van te droom: Die groene is boordensvol gevul met druiwe. Die twee koekdrukkers watnes dinosourusse lyk, is vol ertjies enmielietjies. In die onderste, wit kosblik is die koekdrukker­babadinosou­russe se ma en pa (die toebroodjies). In die “nes” langsaan is ’n dinosourus­eier wat uitbroei op ’n nessievan soutkoekies. Foto’s: Evert Kleynhans / Rooistoel TV

’n Kosblik vir my seun

Reuven Kleynhans op pa, Evert, se skouers. Jy kan jou net voorstel hoeReuven se gesiggie moet ophelder as hy sy gourmet­kosblik voor symaatjies oopmaak. As gesonde kos só voorgesit word, sal selfs klein­goed wat nie van groente hou nie, daaraan wil weglê.

Jens Friis

’n PA wat op Vadersdag, Sondag15 Junie, ’n goue sterretjiebehoort te kry, is Evert Kleyn-hans wat gereeld die allermooistekosblikke vir sy seun Reuven (3en ’n half jaar) pak.

As Evert vasbrand, sit maRonel die kreatiewe taak voortom Reuven se kosblik metgesonde kos te vul.

“Ek is baie lief daarvoor omSondaemiddae op die bank te lêen deur die iPad-app Flipboard teblaai,” sê Evert.

“Een van die tydskrifte waaropek ingeteken is, For The Kiddos,het ’n artikel oor oulike BentoBoxes vir kinders gehad.

“Net daar het ek besluit om tekyk of ek ook Reuven se middag-ete ’n bietjie kan opkikker.”

Evert het reeds van dié kosblik-foto’s op sy Facebookprofielgelaai en die reaksie is baiepositief. Lesers het voorgestel dié“super-pa” moet ’n koffietafelboekuitgee.S Sien nog van Evert sekosblik-foto’s op bl. 2 en ook opBloemnuus se Facebook-blad.

2 BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014

Vinkel enkoljanderTWEELINGE kan gerus foto’s virgratis plasing in Bloemnuus najens.friis@media24.com stuur.

Mandie von Benecke en Lindie van Niekerk,gebore as Marais in 1957 in Kimberley. Hullewoon nou albei in Bloemfontein.

Corné en Tiaan Moller is in gr. 9 in die Hoër­skool Sand du Plessis.

Betta en Aletta Griessel (gebore Maloney) isin 1959 in Harrismith gebore. Hulle woon noualbei in Bloemfontein.

Med

iaCorne

r10

0114/A/R

Johannesburg na Bloemfontein. Met vlugte vanaf

slegs R940*, is dit geen wonder dat ons roete blom nie.

Hierdie spesiale tarief is net beskikbaar op die volgende SA Express vlugte: SA 1001/2 | SA1003/4 | SA 1011/12 SA 1013/14 | SA 1017/18 | SA 1021/22 | SA 1023/24

Of jy nou vir besigheid of plesier rondrits, ons glo dit moet ’n veilige, sorgvrye en plesierige

ervaring wees – en natuurlik so ekonomies as moontlik. So van kostedoeltreffend gepraat, is

daar niks wat ons prys van R940* vir ’n eenrigtingkaartjie tussen beide stede kan klop nie.

*Eenrigtingkaartjie op ons Johannesburg en Bloemfontein roete, onderhewigaan beskikbaarheid. Koste sluit belasting uit. Bepalings en voorwaardes geld.

Evert en Ronel Kleynhans maak spogkosblikke vir hul seun Reuven. Diéfoto bied ’n agter­die­skerms­kykie hoe die kosblik saamgestel word. OokDuke die hond soek ’n kossie. Foto’s: Evert Kleynhans/Rooistoel TV

’n Kosblik vir Reuven.

Ma Ronel Kleynhans en Reuven deel ’n spesialeoomblik.

Wie se kosblik is dié?

Só sê Tossie LochnerTOSSIE LOCHNER, dieradiovrou van veral Italië-faam, het met JENS FRIISgesels.

SWat behels aardse geluk?Om met my neus in ’n boek tesit.

SWaaroor is jy spyt? Toe eknog in Italië was en nie geweethet dat ek dalk in Suid-Afrikasou kom bly nie, het ektoegegee aan die versoek vanNaln in Bloemfontein om ’nsak vol van my gedenkwaar-dighede aan hom te skenk. Ekhet dit gedoen omdat ek niegeweet het wat van my souword nie. Intussen bly ek inSuid-Afrika, het ’n eie plekkieen ook my kinders is hier watgraag al daardie aandenkingssou wou hê. Naln wil egter niegehoor gee aan my versoek omdit terug te gee nie. Dit wordnie uitgestal nie omdat daarnie genoeg ruimte is nie. Aanmy is gesê dat dit nou staats-eiendom is. Intussen lê dittoegesluit in ’n doos envermurwe.

SWat is jou grootstetekortkominge? Ek het niegeduld met humorlose mensenie.

SWie en wat kan jy nieverduur nie? Almal watbeloftes maak en dit nieuitvoer nie.

SWat is jou kenmerkendeeienskap? Ek kan die snaaks-heid in enige situasie raaksienen lag dus baie.

SWatter CD is in joumotor? Geen. Ek luister netRSG.

SWat sou jy anders gedoenhet as jy jou lewe konoorhê? Ek sou ’n werk gekieshet om met diere te werk –maar net nie ’n veearts nie.

SWat is jou grootsteuitspattigheid? Ek het hopehandsakke.

SWie of wat is of was dieliefde van jou lewe? ’n Kleinou swart rondloperhondjie watek in Italië opgetel het. Hy wasagt jaar met ons. Ek kan nounog nie aan hom dink of oorhom praat sonder om te huilnie – soos nou.

SAs jy nou ’n reis na enigeplek op aarde kon wen,waarheen sou dit wees? Oralwaarheen die lewe my neemaanvaar ek.

SWat is die mooiste plek-naam in Afrikaans? ’n Plekmet die naam Karringmelknaby Swellendam. My pa was’n spoorwegwerker daar. Ekhet wonderlike swart speel-maatjies gehad en diere soosskilpadjies en bokkies.

SWat is die lelikste woordin Afrikaans? Alle woordewat die Pretoriase meisies metsulke ronde mondjies uit-spreek. Is hulle nie bang om tevroeg plooie om daardiemondjies te kry nie?

SWat is jou gunsteling-eet-plek in Bloemfontein? Ek lekmy lippe af vir Rian Snymanse braaivleis – hy is mylewensmaat, Martin, se seun.Hy berei die heerlikstebraaivleis so gesels-gesels.

S Lees jy op die oomblikenige boeke? Nou klaar metIrma Joubert se AnderkantPontenilo met sy Italiaansetema. Sy ken werklik daardieItaliaanse berghangdorpies endit het my laat verlang.

S Laaste fliek gesien? Wasdit goed? La Grande Bellezza,die Italiaanse Oscar-wenner virbuitelandse rolprente. Moeilik-moeilik. Ek kan amper sêvervelig. Hoe kon dit wen? Toesien ek dit is “produced byMediaset” en toe verstaan ek,want Mediaset behoort aanBerlusconi.

SWat is die diepste putvan ellende? My hart wat soerg tussen twee lande verskeuris.

SWie of wat was jy in ’nvorige lewe? Ek was dalktussen bobbejane. Ek kan myverkyk aan hulle – veral diepragtig, volmaak gevormdehandjies.

S Jou kosbaarste besitting?Die plastiekverloofring met dierooi hartjie waarmee ek enMartin ’n paar jaar gelede inBloemfontein verloof geraakhet. Jy, Jens, het nog destyds’n foto daarvan in Edenburggeneem.

SWat dink jy gebeur ná diedood? Ná die dood is dit stoftot stof.

SWat is jou gunsteling-vers-reël? Dit is nie ’n versreël nie,maar die woorde wat AudreyBlignaut jare gelede toe ek nogop kollege was in my aanden-kingboek geskryf het: “Behoualtyd die droom.”

Volg Bloemnuus op Facebook – net soos5 800 ander wat vir Bloemfontein omgee.

Tossie Lochner en haar lewensmaat, Martin Snyman.

BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014 3

DIE DAG GROET: Die laaste sonstrale van die dag kleur die hemel goud bo die Woodland Hills Wildlife Estatein die noordweste van Bloemfontein. Die winter, wat lank gevat het om behoorlik toe te slaan, is hier. Volgensweathersa.co.za sou die kwik vanoggend by ­5 °C gedraai het. Môreoggend sal die minimum temperatuur tweegrade warmer wees. Foto: Jens Friis

Mense leweook deur boekeBernard Odendaal

’n VROEGOPDAGER op dieboekbekendstelling is ’nkrom man met ’n kierie.Hy skuifel met die

voorste ry uitgepakte stoelein die boekwinkel langs, totby die een op die regter-punt. Daar gaan sit hy,hande op die kierieknop.Hy hang eintlik ’n bietjiedaaraan, soos wingerdstok.Die sitplekke raak vol. Sy

wakker oë agter dieblinkskoon brillense sienegter elke aankomeling.Ek stel die vrae, dat

Daniel Hugo kan gesels. Ditgaan oor 50 van diekwatryne van die 12de-eeu-se Persiese digter OmarKhajjam wat hy vertaal het.Glo al die sewende pogingin Afrikaans.Eintlik het die Khajjam-

kwatryne beroemd geworddeur die Engelse omsettingsvan Edward FitzGerald uitdie middel-1800’s. Die wyn-,vroue- en liedgenietery watdaaruit spreek, het FitzGe-rald se samestelling meeras ’n eeu lank die gewildstedigbundel, en Khajjam eenvan die bekendste digterster wêreld, gemaak.Miskien júís omdat dit soheerlik wars was van dieVictoriaanse sedigheid vanFitzGerald se tyd.Besprekingstyd is die

kierieman een van dieeerstes wat hand opsteek.Hy sê sover hy weet, is“Persies” eintlik ’n Wester-

se sambreelterm vir ’n paardialekte in en om wat onsvandag as Iran ken. Hywonder sommer in wattervan daardie tongvalle,byvoorbeeld Farsi of Tajiki,Khajjam geskryf het. Enhoe dit gekom het datFitzGerald dit geken het.Daniel sê hy weet

FitzGerald het “PersieseStudies” aan Oxfordonderneem; sy hoogleraardaar het hom op die spoorvan Khajjam se gedigtegebring. FitzGerald was ookgay, en ’n gerug wil hê een

van sy intieme vriende wasvan “Persiese” herkoms.Dalk het hy op sy vriend seuitlegte af vertaal? In elkgeval is daar maar vry metdie oorspronklike omge-gaan.Dis dus nie Khajjam se

poësie wat hy ons bringnie, beklemtoon Daniel. Dissý weergawe van FitzGe-rald se weergawe van watlaasgenoemde dalk net hoorsê word Khajjam op rymgeplaas het.“Hoe ook al,” reageer die

kierieman met die skoonbrillense, “Khajjam leefdeur jou en FitzGerald sewoorde.”Ná die tyd vertel die

boekwinkelbestuurder datdie kierieman ’n afgetredevolkekunde-professor is. Syvrou was voorheen diestiptelike bywoner vanboekbekendstellings, nie hýnie. Toe sy twee jaar geledeskielik oorlede is, het dieoudprofessor begin opdaag.En gaan sit waar sy altydgesit het.Toe Louis hom ’n keer

daarna vra, was sy ant-woord dat hy eintlik komom ’n bietjie by sy vrou tewees.Haar agterna-vertellery

oor die boekpraatjies wasaltyd so . . . léwendig. In sygenoeë aan die woordkunsvoel hy haar dan aan.

S Bernard Odendaal(ATKV-Skryfskool van dieNoordwes-Universiteit)

Prof. Bernard Odendaal

4 BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014

JohannNell praatop VryfeesDIE Bloemfonteiner Johann Nellse blitsverkoper Sondag op ’nVoëlplaas is deel van die Boeke-fees (geborg deur Van Rensburg-patoloë) op die Vryfees. Sypraatjie op 15 Julie om 10:30 indie Diakonale Lokaal van die Vander Merwe Scholtz-saal is gratis.Dit word in samewerking metNB-uitgewers aangebied. Bloem-nuus is die mediaborg. Hiervertel Johann meer oor dié boek.

“EK kan nie verstaan hoekom diepolisie jou nooit in hegtenisgeneem het nie.” Dít is ’n vraagvan ’n leser in Nelspruit nadat symy boek gelees het. Toe ek haarpols oor die rede vir haar aanmer-king, verwys sy ontsteld na ’nspesifieke voorval in die verhaalwaarby die hoofkarakter en tweeskoolseuns betrokke is.

Eers toe snap ek dat sy dink myverhaal is outobiografies en dat ékdie onderwyser in hierdie verhaalis. Ek het aan die leser probeerverduidelik dat fiksie en werklik-heid los van mekaar staan, enhoewel die intrige in ’n boek baiewerklik blyk te wees dit nienoodwendig die waarheid is nie.

Maar ek het moed opgegee toe symy met ’n vraag peper waarin symeld dat sy al die volstruisplaseom Oudtshoorn baie goed ken,maar sy kan nie die plase eienwaarop die verhaal afspeel nie. Salek haar net kan sê van watterspesifieke plase ek praat?

Slaag ’n roman dan nie juisdaarin nie wanneer hy die leseraan die neus rondlei op so ’nmanier dat ’n mens gedurig wonderof die werklikheid in der waarheidgelieg word?Sondag op ’n Voëlplaas is einde

September 2013 deur Tafelberg-uit-gewers bekend gestel en het vandie begin af uitstekende reaksieontvang. Die boek is dadelik as ’n“waardevolle genre-bydrae” – veraloor die kwessie van manlikeidentiteit (Dewald Koen in syresensie in Volksblad) – bestempel.

Koen gee ’n groot kompliment ashy meen dat Sondag op ’n Voël-plaas dieselfde soort narratief skepas Etienne van Heerden se Toor-berg en Annelie Botes se Klawer-vier. Iets van die magiese realismeis dus hier ter sprake. Anél Victorskryf in Rapport dat ek die clichésrondom manlikheid en manweessekuur raakvat in onder meer dieuitbeelding van Dominee Raymonden die Afrikaans-onderwyser,Tertius.

Die enigmatiese boeremeisie metdie seunsnaam, Andri, is menigeleser se gunsteling. Die raaiselsrondom haar bly verdiep, tot so ’nmate dat lesers voel daar behoort’n opvolgboek oor Andri te ver-skyn.

Een baie algemene opmerking

wat lesers en resensente maak, isdat Sondag op ’n Voëlplaas uitersboeiende leesstof is.

Dit is ’n boek wat ’n mens niekan neersit nie, aangesien daargedurig ’n onderliggende raaisel enonheil aan die broei is (LouiseMann, bemarkingsbestuurder vanOxford University Press, Suid-Afri-ka). Dit veroorsaak dat die leserdie hele tyd wil omblaai om te sienwat volgende gaan gebeur.

Francois Bloemhof (bekroondeskrywer) beskou die boek, en veraldie taalgebruik, as liries en hoogsonderhoudend. Dit lees lekker,maklik en getuig van goeievakmanskap, met ’n uitstekendehumorsin.

Bloemhof het in Maart op dieUS-woordfees ’n gesprek met mygehad voor ’n lekker vol saallesers. Wat ’n ongelooflike voorreg.

’n Egpaar uit Holland, ’n eneJaap en Anke, het agterna vir mykom sê dat hulle versot op Suid-Afrikaanse plaasstories is.

Skepties

Ek was aanvanklik baie skeptiesoor die bekendstelling van my boekaangesien ek in ’n stadium saammet gevestigde skrywers gepubli-seer het. Dit was ’n groot jaar:byvoorbeeld Eben Venter se WolfWolf, Marita van der Vyver se Dieblou van onthou en ’n Fontein voorons huis het saam met my boekverskyn; asook Tolbos van IrmaJoubert, Deon Meyer se Kobra enDana Snyman se Onder die Radar.My uitgewer, Riana Barnard, wasegter baie optimisties en meen dat’n nuwe (debuut-) skrywer tussenbekendes altyd ’n welkome verras-sing is.

’n Tweede boek is geen grap omte volg op ’n suksesverhaal nie. Ekdoen ernstig navorsing oor appel-boerdery in die Langkloof waar myvolgende boek afspeel. Dit verteldie verhaal van ’n appelboer, opdie plaas Fraaie Vertes, wie sedogter se lewe ’n onverwagsewending neem wanneer daar ’ndrogagtige baba in die huis geboreword wat slegs ’n paar uur leef.

Dan begin allerhande eienaardigedinge in die Kougaberg en tussendie rye appelbome gebeur.

Die hulp van ’n eksentriekeRussiese blommeboer wordingeroep, maar dinge loop vreemdedraaie wanneer al meer raaiselsontrafel word.

Johann Nell

ONTHOU JY NOG? Bloemnuus­lesers het lekker aan ’t gesels geraak op Bloemnuus se Facebook­bladoor die stad se eertydse inryteaters. Chris Kruger snr. het onder meer opgemerk: “Ja, daar was diePanorama­inry waar die Panorama­meenthuise in Tielman Roos/Ou Brandfortpad gebou is, daar wasdie Limousine­inry waar Limousine­afslaers in Bainsvlei was en die Veld­inry waar NorthRidge Mallvandag staan. Dit was die drie veldinrye in Bloemfontein gewees.”

DagboekWat gebeur wanneer waar indie groter Bloemfontein?Bloemnuus se gewilde Dag-boek-blad is die plek om tekyk.

Dit word ook gelaai opwww.bloemnuus.co.za.

Stuur dagboekinskrywingsin die onderstaande formaat(moenie volledige nuusverkla-rings stuur nie) na jens.fri-is@media24.com. Dit is gratis.Die spertyd is Dinsdag om09:00.

VRYDAG 6 JUNIESMaria’s Story: Multimedia-uit-stalling deur Maureen de Jagerby Oliewenhuis tot 22 Junie.S Tribute to Sting, CrowdedHouse and The Police deurDries Hyman en band, insluitendDapper Jannie. Aasvoëlklub,20:00.SOolong se maandelikseRooftop Jol met verskeie DJ’s.Bel 051-448-7244.SBiltong-en-wynfees-kuier-aand om 19:00 in die Sentrumvan die Klipkerk. Kaartjies teenR100 is te kry by JB (051-522-1707)of Izak (083-262-1442).SBinnelanders (18:30 opkykNET, kanaal 144): Daleen deelhaar vermoedens oor Margot metTertius, terwyl ’n bekommerdeZadie vir Sonja vir huweliksraadvra. Quinton konfronteer Margotoor ’n gerug. ’n Derde wiel aandie wa vertroebel ’n verhoudingen die spanning bou op voor dieDokter-Dokter-première.SNG kerk Langenhovenparkhou om 17:00 ’n Wildsfees.Inskrywings vir die potjiekos-kompetisie kan by die kerkkan-toor gedoen word.Bel ds. Hennie Pistorius, 076-176-4530.SKinderbeskermingsweekvind tot Sondag plaas.Die tema hierdie jaar is Caringcommunities protect children. ’nGroen strikkie word as simboolvir Kinderbeskermingsweekgebruik en dit simboliseer leween groei.Deur die strikkie te dra wys diegemeenskap dat hulle vir kindersomgee. Indien u bekommerd isoor enige kind se welstand, is uwelkom om Childline by 08000-55555 te kontak.

SATERDAG 7 JUNIESGrey-kollege se koshuis-ope-dag. Registreer deur ’n e-pos namjooste@gc.co.za te stuur. Bel051-444-1513 (Mareth).

S De Oude Kraal hou van 11:00tot laataand sy jaarlikse Wilds-KOSfees. Louwrens Conradie enMario Lategan sal onder meeroptree.Toegang: R250 en R50 (kinders 6tot 14 jaar).Besprekings is noodsaaklik. BelGerhard en Marie Lombard ofMelanie Moolman by 051-564-0636.Jy kan ook skryf aan info@deou-dekraal.com.S Die Laerskool Dr. CF Visserhou van 09:00 tot 14:00 syjaarlikse Beesdrop. Linda Zeelie,051-433-1213.SKermis van NG gemeenteHugenoot om 09:00 tot 13:00. ElnaVenter, 051-436-2659.SDie Vriende van Boyden nooidie publiek uit na sy ope aandom 19:00 by die Boyden-sterrewagop die Maselspoort-pad. Teleskopesal vir waarnemings beman worden lede van die publiek sal ’nkans kry om daardeur naverskillende verskynsels soosplanete, sterswerms en dubbel-sterre te kyk. Sterrebeelde ensterre sal ook uitgewys word.Bring gerus u verkyker saam ommeer te kan sien as wat met dieblote oog sigbaar is.Toegang: R50 per motor. Kontakprof. Matie Hoffman (083-625-7154).

SONDAG 8 JUNIESWorld Oceans Day.S Pentecost. Christian HolyDay.

MAANDAG 9 JUNIESKoop ’n Huisgenoot énVolksblad by koerantverkopersin Bloemfontein teen slegs R20.SBinnelanders (18:30 opkykNET, kanaal 144): Wimpiedink hy het ’n antwoord virOkkie se probleme en Wimpieraak ontsteld oor goed wat byEikehof wegraak. Margot hoorpresies waarom Daleen nie vanhaar hou nie en At het eindelik’n kompliment vir iemand.Quinton is bekommerd oor ’nnuwe vriendskap wat vorm.SVGGSA-maandbyeenkomsom 18:30 by die Ouditorium vandie Anglo-Boereoorlog-museum.Dries Ferreira sal praat oorimmigrante uit Engelssprekendelande. Hy gesels oor die Hay-word- en Renison-families wathulle in die 1860’s in die distrikSteytlerville gevestig het en diehuwelike wat hulle met Dorfling,Kleinhans, Ferreira, Marx enJoubert gesluit het. Toegang vir

besoekers is R20. Kontak Marie-tjie van Zyl, 082-406-5975.

DINSDAG 10 JUNIES Pensioners’ days everyTuesday at Makro. EileenNdewere, 051-101-1000.S SAPS Park Road sector 4(residents of Gen De Wet, Uitsig,Fleurdal, Fauna) CommunityPolice Sub Forum meeting,18:00, Dutch Reformed ChurchFauna. Phone 079-884-7616.

WOENSDAG 11 JUNIESBinnelanders (18:30 opkykNET, kanaal 144): Margotmoet dalk ander huisvesting soeken ’n video maak At bekommerdoor Nina. Die meisies verdinkmekaar van diefstal en Jana seantwoorde stel nie vir Karligerus nie. Sonja se ete-uitnodi-ging stuur op ’n ramp af, veralwanneer dit duidelik raak dat Aten Daleen nie om dieselfde tafelkan sit nie.

VRYDAG 13 JUNIES The Naval Hill Planetariumnow offers regular public shows.The first digital planetarium insub-Saharan Africa was inaugu-rated on 1 November 2013 and isalready operational. In additionto a “fly through the universe”experience, planetarium events –lasting approximately 60 minutes– include the screening of one ofseveral pre-recorded shows.Yolandie Loots, 051-401-9751.SBloemfonteinse Kouvoëlver-eniging hou ’n voëlskou in dieViolet-saal van die skouterrein.Oop vir die publiek van 16:00 tot21:00 en Saterdag van 08:30 tot10:30. Johan Venter, 082-899-3681,of Lukie Serfontein, 082-565-1333.SBinnelanders (18:30 opkykNET, kanaal 144): Die diefsteel Okkie se gemoedsrus en Atberaam ’n plan om Daleen te kanhelp. Leenta word ’n nuwe posaangebied, en Karli se begrotingkort ’n inspuiting. Gustav word’n mini-glanspersoonlikheid.S Die Laerskool President Brandhou ’n skaapkop-manneaand.Rudie Herbst, 082-815-1727.

SATERDAG 14 JUNIESMaria’s Story: Multimedia-uit-stalling deur Maureen de Jagerby Oliewenhuis tot 22 Junie.S Die Vrystaatse Orgideë-ver-eniging se maandvergaderingword om 11:00 by De Bruynstraat9A, Universitas, gehou. FredWilkinson, 084-200-9416.

BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014 5

S TUINE: Baie mense gee dieplante in hul tuin te veel water.Buiten dat dit skaars vars watermors, kan dit vlak wortelstelsels enswamgroei veroorsaak.Gee jou plante eerder minder

gereeld meer water. Dit moedigwortels aan om dieper te groei ensodoende vogtigheid in die grondop te neem en droogtetye te oorleef.Gee plante in die somer soggens

vroeg of saans water. Verdampingvind veral plaas gedurende diewarmste tyd van die dag ofwanneer die wind waai.

SWATER: Geil, groen grasperkevereis baie water. Omdat grasperke’n enkele plantspesie benodig,bevorder dit nie ’n ryk biodiversi-teit nie. Jy kan die grootte van jougrasperk verminder deur paadjieste plavei, blombeddings te plant ofrotstuine te skep. Maak ’n draai byjou plaaslike kwekery vir raad oorwaterslim-grondbedekkings. (Siendie advertensie van die PrettyGardens-kwekery elders op diébladsy.)

SWILD BIRDS: Feeding wild birdscan contribute to their welfare andconservation in urban areas. Foodscommonly offered include seeds,nuts, fruit and mealworms. Theaim is to supplement the birds’natural diet. Do not offer too muchat once. There should rather be arapid turnover so food stays fresh.Place feeders where they areunlikely to be contaminated bydroppings, and out of cats’ reach.Have several feeding sites androtate them. Clean sites and birdfeeders regularly.

SWIEROOK: Dit ruik dalk lekkeren is op die oog af skadeloos, maardie rook van brandende wierook isongesond om in te asem en dra totbinnenshuise besoedeling by.Navorsing toon dat net soos met

sigaretrook, die rook van wierookontsteking in longselle kan veroor-saak wanneer dit ingeasem word.Dit hou ook verband met oog-,

neus-, keel- en vel-irritasie;asemhalingsprobleme, waaronderasma; hoofpyn; hartbloedvatsiekteen verandering van longselle sestruktuur.

SMEAT-LIGHT DIET: The world’sgrowing population needsever-greater amounts of water fordrinking and food production.People are also eating less starch

and more meat and dairy products,which require more water toproduce.For example, it takes 3 500 litres

of water to produce 1 kg of rice,compared with 15 000 litres ofwater to produce 1 kg of beef. Aimto change to a meat-light diet.

SWALKING SCHOOL BUS: Ifyou live within walking distance ofyour children’s school, but you areanxious about letting them walk ontheir own, why not organise a“walking school bus” where agroup of kids accompanied by oneor two adults walk to school,picking up “passengers” on theway.Besides saving on fuel, walking

reduces childhood obesity – and itis fun. An alternative to the“walking school bus” is the“bicycle train”.

S DRUK SÓ: Talle werkplekke isnou deels papierloos en gebruikelektroniese dokumente waarmoontlik.As jy ’n dokument móét uitdruk,

druk op albei kante van die bladsy(dupleksdruk). Dit vermindervermorsing en red bome.Die meeste drukkers het ’n

outomatiese of verstelbare dupleks-drukfunksie – gaan na jou rekenaarse drukkerverstellings om ditvinnig en maklik te aktiveer.

SAIRCON: Car aircon reduces fuelefficiency by about 10%, so try touse it sparingly and only for shortbursts at a time.When you are driving in town at

slower speeds, open the windows tocool down.However, when driving at

70 km/h or faster, close thewindows and switch on the aircon,as driving with open windowssignificantly increases windresistance, lowering fuel efficiency.

S YSKAS: Verseker dat jou yskasmeer doeltreffend werk deur dit op’n koel plek te hou en nie langs diestoof of in die son nie.Laat warm kos afkoel voordat jy

dit in die yskas plaas, maar moeniedit langer as 90 minute buite dieyskas hou nie om die groei vanbakterieë te voorkom.Sorg dat die yskas nie onnodig

koud gestel is nie. Dit moet minderas 5 °C wees, maar 4 °C is laaggenoeg. Die vrieskastemperatuurmoet -18 °C wees.

SVir meer wenke gaan naHealth24.

Navorsing dui nou op ’n nog sterker verband tussen velkanker en bloot­stelling aan UVA­strale in sonlig en dit het gelei tot bygewerkte interna­sionale standaarde vir sonskermrome. Alle sonskermroomwat in Suid­Afrika verkoop word en aan die nuwe standaarde voldoen, dra ’n CansaSunSmart Choice­seël. Wees op die uitkyk hiervoor – des te meer asjy gereeld aan son blootgestel word. Op die meegaande foto is dieswemmer Ryk Neethling, een van Bloemfontein se bekendste uitvoer­produkte.

Tien wenke vir’n beter lewe

Warm aartappelslaai.

Gesondheiduit die grond uitDIT is nederige groente,maar aartappels is spogge-rig as bykos vir alles van’n braai en ’n Sondag-mid-dagete tot ’n laataand-peuselhappie en uithaler-voorgeregte. Skaf dieJunie-uitgawe van dietydskrif Sarie aan vir dieresepte van tien aartap-pelgeregte. HermanLensing is die kosredak-teur.

Warm aartappelslaai

Perfek as ’n winter-bykossaam met braaivleis.

Genoeg vir ses tot agtmense.S 1 x 500 g-sakkie baba-aar-tappelsS 125 ml goeie olyfolieS sap en skil van driesuurlemoeneS 60 ml heuningS 60 ml korrelmosterdS 1 hand Italiaanse pieter-sielie, fyngekapS 250 g spek, fyngesnyS sout en varsgemaaldeswartpeperPlaas aartappels ongeskil

in ’n pot en bedek met kouewater. Bring tot kookpunten kook vir 15 tot 20 minute

of tot aartappels sag is,maar nie pap nie.Maak intussen jou

slaaisous: Meng olyfolie, sapen skil van suurlemoen,heuning, mosterd enpietersielie.Verhit braaipan tot warm

en droogbraai spek totgoudbruin en bros. Gooiwarm spek by olyfoliemeng-sel en meng deur. Geur metsout en peper.Dreineer die gaar aartap-

pels en halveer terwylwarm. Gooi sous oor warmaartappels en geur weergoed. Sit louwarm voor.

6 BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014

Leerlinge se algemene kennis is onlangs in die jaarlikse Wêreldkennisolimpiade getoets.Van links is Khetiwe Ndhlaze, Gerhardus Bosch (skakelonderwyser), Chané Stander, prof.Nico du Plessis (organiseerder) en Teneal van Deventer. Die foto is by Oranje geneem.

Verloof: Jaco de Klerk en Izette Botha.

’n Kosdemonstrasie is aangebied deur die Food and Beverage Institute(FBI) en die Alliance Française (AF). Van links is Lesley Jacobs (FBI), Da­leen Krige (AF) en die Franse sjef Emeric le Puil.

Die Versekeringsinstituut van die Vrystaat se nuwe raadslede is van links, voor: ChantellDippenaar, Gerhard van Staden (president) en Liezl Fourie; agter: Shaaid Seedat, ConnaLups, CheneStaats, Karin Louw, Liesl Ebersohn (oudpresident) en JehanHeckroodt. Afwe­sig: Frans Henning (vise­president), Louw Buys en Rudi Besselaar.

Hettie Naudé (gebore Hester Isabella Prinsloo) het op 8 Mei haar 100steverjaardag gevier. Saammet haar om hierdie groot mylpaal te vier washaar twee kinders, Linet Janse van Rensburg en dr. Francois Naudé, vierkleinkinders, Eduan vanRensburg, Lucille van Jaarsveld, Jaco Janse vanRensburg en Mianda Janse van Rensburg, en nege agterkleinkinders,Jano vanRensburg, Botha vanRensburg,Wimpie van Jaarsveld, Conradvan Jaarsveld, Linette van Jaarsveld, NJ van Jaarsveld, Friedl Janse vanRensburg, Franco Janse van Rensburg en Naudé Janse van Rensburg.Van links is dr. Francois Naudé, Hettie Naudé en Linet Janse van Rens­burg.

DieBloemfontein 4x4­Ekoklubhet ’n teeparty vir inwoners vandie ”BlouGang” in die Westerbloem­sentrum vir bejaardes aangebied. Die gesel­ligheid spruit uit ‘n behoefte by lede van die klub om erkenning te ver­leen en dank te betuig vir die aandeel wat bejaardes in hul ekonomiesaktiewe lewensfase aan die opbou van ons land gehad het. Agter MarieVenter (96), oudste inwoner teenwoordig, staanHeléneBam,WilnaBak­ker en Anna­Marie Greeff (lede van die Ekoklub).

Wel en weeS Jens Friis, redakteur vanBloemnuus, het gisteraand naNederland vertrek. Hy sal ookSpanje en Frankryk aandoen.Terwyl hy met verlof is, sal IngeStrydom vir hom instaan met dieBloemnuus-uitgawes van 13 en 20Junie.

S Amanda Burger is die wennervan Wynand en Chereé se CD, Soonthou ons . . . The Highway Men.Dié CD was te wen op Bloemnuusse Facebook-blad.

S Die volgende mense in Bloem-nuus se lesersgebied is oorlede:*Alf Abraham (1913)*Hendrina Catharina Saayman(1917)* Fossie Foster (1928)* Dirk Louw (1930)* Frans Johannes Human (1937)* Johann Spicker (1939)* Patricia Willemse (1942)*Maria Elizabeth Nienaber(1947)* Ernest Frederick Goetsch(1948)*Koos Welthagen (1950)* Bennet James Mc Harlies(1952)*Marietjie van Vuuren (1953)*Maria Adriana Parkin (1955)* Edith Agnes Jacobs (1956)*Annalize Malan (1968)

S Agt lede van die uitvoerenderaad van die Vrystaatse rege-ring is deur premier Ace Maga-shule behou in die poste wat hullebeklee het.

Hy het een LUR, Dan Kgothule(sport, kuns, kultuur en ontspan-ning) uitgeskop en twee nuwes,Sam Mashinini en Mathabo Leeto,aangestel.

Mashinini, algemene sekretarisvan Cosatu in die Vrystaat, isaangestel as LUR vir openbarewerke en landelike ontwikkelingin die plek van Sisi Mabe, nuwespeaker.

Leeto, uitvoerende burgemeester

van die Lejweleputswa-distrikmu-nisipaliteit, is in die plek vanKgothule aangestel.

Die LUR’e wat in hul portefeul-jes behou is, is Olly Mlamleli(samewerkende regering, tradisio-nele sake en menslike nederset-tings), Tate Makgoe (onderwys),dr. Benny Malakoane (gesond-heid), Butana Komphela (polisie,paaie en vervoer), Elzabe Rock-man (finansies), Sisi Ntombela(maatskaplike ontwikkeling),Mamiki Qabathe (landbou) enMosebenzi Zwane (ekonomieseontwikkeling, toerisme en omge-wingsake). Zwane het ’n bykomen-de portefeulje van kleinsake-ont-wikkeling bygekry.

S Brenda Malan is die wennervan Hennie Jacobs se splinternu-we CD, Dit is die land. Dié CDwas te wen op www.bloem-nuus.co.za.

S David Fourie en Izak Davelbring Classics on the Rocks op 21Junie na Burgersdorp waar IrmaDavel en Elise Fourie, Izak enDavid se ma’s, musiekonderwysersaan die Hoërskool Burgersdorp is.

SGys die Slagter, bekendeBloemfonteinse slagter, hetSaterdag sy 35 jaar in die vleisbe-dryf met ’n karnaval gevier.

Gys van Rooyen (71) sê syfamilie het veel meer om te vier.Sy kleindogter, Alana Victor,verwag op 13 Junie ’n tweeling.

Van Rooyen sê hy en sy oorledevrou, Alet, het 35 jaar gelede saamdie suksesvolle slaghuise begin ensy was ’n groot inspirasie vir homin die vleisbedryf.

Oor die jare het die tweeslaghuise tot ’n familie-onderne-ming van formaat gegroei.

Sy kinders, Elize-Maré Cilliers,Sonja en Brett Beeston, en eenkleinkind, Altus Beeston, is al jarelank sy steunpilare in die onder-nemings.

S Prof. Jonathan Jansen,vice-chancellor and rector of theUniversity of the Free State (UFS),was presented with an honorarydoctor of letters degree from theUniversity of Vermont at agraduation ceremony in the USA.

Jansen was honoured for theoutstanding work he has donethrough various initiatives inSouth Africa and abroad. TheUniversity of Vermont especiallyhighlighted the Leadership forChange programme, which senttwo cohorts of first-year studentsfrom UFS to UVM, creatinglong-lasting ties between thestudents and staff of both instituti-ons.

“I am delighted and humbled bythe international recognition ofthe work of the UFS and my smallrole in it,” he said.

Rickus Prinsloo. ’n gr. 4­leerlingvan Willem Postma, is as die Vry­staat­wenner vir gr. 4 en gr. 5 opdie ATKV­redenaarskompetisieaangewys. Daar was 20 deelne­mers en slegs twee redenaarsgaan die Vrystaat op nasionalevlakop14Augustus inRustenburgverteenwoordig. Verlede jaar washy een van die nasionale wenners.

BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014 7

Hannes Haasbroek

DIE winter is hier – en so ook griep.Maar so 130 jaar gelede was dit die minste

waaroor Bloemfonteiners bekommerd was.Die republiek Oranje-Vrystaat was in 1883 en1884 in die knelgreep van ’n ernstige pokke-epidemie.Pokke (smallpox) of variola is een van die

gevaarlikste en besmetlikste virussiektes watin die verlede wêreldwyd baie slagoffersgeëis het. Vanweë inenting en ander doeltref-fende maatreëls is dit vandag so te sêuitgeroei.In daardie jare was dit veral die Boshof-

distrik wat daaronder gely het. Die nabyheidvan die distrik aan die erg pokbesmetteKimberleyse diamantvelde, asook die agtopenbare paaie wat daardeur gekruis het metdie gepaardgaande stroom mense, het dieverspreiding in die omgewing aangevuur.Aangesien pokke veral deur die klere en

beddegoed van ’n besmette persoon verspreiword, is geglo beroking met ’n ontsmettings-middel soos swaelsuur van ’n persoon en sybesittings ’n geskikte metode was om diesiekte hok te slaan.In sy wysheid, gerugsteun deur mediese

outoriteite, het die Vrystaatse owerheid dusbesluit dat die oprigting van fumigasiehuise,oftewel berokingshuise, op die strategieseBoshofse grensplase Olifantsfontein, Rietpanen Loskop teenaan die diamantveld sou helpom die siekte onder beheer te bring. Land-dros Conrad Linder van Boshof het sy vollesamewerking gegee.Die fumigasiestasies was bedrywig. In twee

tot drie maande het statistieke getoon datnagenoeg 10 000 mense by die Olifantfontein-stasie, 5 000 by die Loskopstasie en 6 000 bydie Rietpanstasie berook is.Die fumigasieproses het soos volg verloop:

As jy wit was, moes jy tot by jou onderbaad-jie ontklee en as jy van ’n ander ras was, totby jou hemp. Vroue moes waarskynlik nieontklee nie, want daar is vertel dat hulle nieeens hul arm sou ontbloot sodat ’n entmerkwaargeneem kon word nie.Beroking in die sogenaamde swaelhuis was

so vier minute waartydens jy jou neus enmond deur ’n ventilasiegat vir vars luggeplaas het. Gewoonlik is besittings terself-dertyd berook of daarna as ruimte ’nprobleem was.Diegene wat in hul beterweterigheid,

indien nie stommiteit nie, geglo het dat ookdie inaseming van die dampe tot hul heil is,het agterna gemurmureer dat hulle byna indie proses versmoor het.Amptenare by die stasies het later ’n

“sieklike” geel velkleur weens die swaelsuur-dampe ontwikkel.Die fumigasiestelsel was nie juis suksesvol

nie en besware het van alle kante ingestroom– te min stasies, te ver uitmekaar en te mingrenswagte om die grenslyn voortdurend tebewaak, en dan is hulle nog uiters ongedissi-plineerd. Reisigers het dikwels nie hul wegoopgesien nie om met hul maer trekdiere ’nompad te volg net om aan die bestaandeproklamasies te voldoen en ’n onaangename

beroking te ondergaan. Die gebrek aanmediese toesig, die verkeerde hoeveelheidswaelsuur wat toegedien word, die deurlaatvan besittings sonder beroking en dietydsbestek van beroking wat te kort was, hetalles bygedra daartoe dat die pers die stasiesas nutteloos, irriterend en ’n vermorsing vangeld afgemaak het. Hierdie “terrors offumigation” het menige mens afgeskrik omdeel van die proses te wees.Teen Maart 1884 toe dit blyk die siekte iets

van die verlede was, is die stasies om

finansiële redes gesluit. Middel 1884 was ditegter weer sulke tyd en pokgevalle het infelheid toegeneem. Hierdie keer is diefumigasiestelsel daar gelaat as van weinigwaarde en nie koste-doeltreffend nie.Verskerpte inentingsveldtogte en doeltreffen-de gesondheidskomitees het toe meegebringdat pokke teen die einde van 1884 bekamp is.

Fumigasiehuisemoes pokke uitrook

’n Spotprent van ‘n fumigasiehuis.

Conrad Linderwas ’n groot voorstander vanfumigasiehuise. Foto: Nasionale Museum

8 BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014

DIT sal Bloemfonteiners loonom ’n daguitstappie te onder-neem na die Duggan Cronin-galery in Kimberley, beloofJENS FRIIS. Cronin se bydraetot ons kultuurerfenis wordbeskou as een van die wêreld sebelangrikste volkekundigefotografiese optekeninge.

TUSSEN die twee Wêreldoorloëhet die Ier A.M. Duggan-Cronin128 000 km afgelê om die mensevan Suider-Afrika op film teverewig.

Dit het hom van die Namib endie Indiese Oseaan tot die woudevan Mosambiek en die Victoria-waterval geneem. Dit is hieropwat in die Kimberleyse Duggan-Cronin-galery gefokus word.

Dié uitstalling is egter letterliknet die punt van die figuurlikeysberg, want derduisende vanDuggan-Cronin se foto’s is in dienabygeleë McGregor-museum –wagtend om ontsluit te word.

Fortuinsoeker

Alfred Martin Duggan-Cronin(ook Duggie genoem) se verbinte-nis met Suid-Afrika strek terug na1897.

Ná skool wou hy ’n priesterword, maar diamantkoors hethoog geloop en soos anderfortuinsoekers het hy van Ierlandna Suid-Afrika geëmigreer. Die23-jarige Duggie was aanvanklik ’nkampongwag, maar later sou hyvorder tot hospitaal-apteker enwerknemer in die fotografie-afde-ling van De Beers.

Twee jaar ná die Anglo-Boere-oorlog het hy sy eerste kameragekoop. Dit was ’n kiskamera wathy vir tien sjielings op ’n Europe-se vakansie aangeskaf het.

Later jare sou hy aan dieRhodesia Scientific Association sêdat hy in ’n kits dolverlief opfotografie geraak het, in so ’nmate dat hy nooit tot trou gekomhet nie, “my work proving toogreat an attraction”.

Met sy goedkoop kiskamera hethy gekiek net waar hy kom, vantennisspelers tot renperde, vanlandskappe tot kuikens. Sommigehet hom selfs as ’n laspos beskouweens sy “origheid om foto’s teneem”, en “omdat hulle gereeldvir hom moes poseer”.

Bepalend vir sy latere loopbaanwas dat Duggan-Cronin foto’s vanmynwerkers in die Kimberleysekampongs geneem het. Diéwerkers sou hy vakansies na hul

tuisomgewings volg vir foto’s.Volgens hom had hy ’n “sympa-

thetic interest” in dié inboorlinge.Hy was beïndruk met die verskei-denheid kulture onder die rond-trekkende werkers, maar waseweneens bewus dat die Afrika-kulture die gevaar loop om in diesmeltkroes van die Westersewêreld te verdwyn.

Watter beter manier was daarom hul gebruike, kleredrag engewoontes te boekstaaf as deurfoto’s?

In die Eerste Wêreldoorlog hethy die militêre veldtogte in Suid-,Wes- en Oos-Afrika gedokumenteerterwyl hy as ’n mediese ordon-nans gewerk het.

In 1919 is hy deur die destydsekurator van die McGregor-mu-seum, dr. Maria Wilman, aange-moedig om die San in die Lang-berg van Griekwaland-Wes tefotografeer.

Só suksesvol was dit dat hy ’nhulptoelae van die Unie-navor-singsraad en die Carnegie-trustbekom het om sy werk oorSuider-Afrika heen voort te sit.

Duggan-Cronin het uitgebreideekspedisies onderneem na veralgebiede waar die inheemsestamme se leefstyl nog nie werklikdeur die Westerse beskawingbeïnvloed is nie.

Van 1919 tot 1939 het Duggan-Cronin nagenoeg 128 000 km afgelêom sy opdrag uit te voer.

Vir hierdie merkwaardigefotorekord het hy die ganseSuider-Afrika deurkruis tot so vernoord as Zambië.

Dit blyk uit sy foto’s vanBasoeto’s tot Betsjoeana-stammeen Tsjona-Shangaans tot Tswanas.

Eerste uitstalling

Sy werk is die eerste keer in1924 by die Wembley-tentoonstel-ling in Engeland uitgestal.

Die volgende jaar het De Beers’n huis in Kimberley beskikbaargestel om sy foto’s uit te stal,asook die versameling Afrika-kunsen gebruiksvoorwerpe wat hybesig was om byeen te bring.

Hieronder tel pottebakkers-,krale- en houtsneewerk.

Die gebou, vroeër bekend as TheLodge, is in 1889 gebou. Die eersteeienaar was J.B. Currey, diedirekteur van die London andSouth African ExplorationCompany. Mettertyd het dit aanDe Beers Consolidated Mines Ltdbehoort.

De Beers het dit aan dieKimberleyse stadsraad geskenk opvoorwaarde dat die Duggan-Cro-nin-versameling hier uitgestalword.

Tot 1929 het Duggan-Croninalleen gereis, maar hierna hetRichard Madela as tolk enhandlanger met hom saamgewerk.Dit het aansienlik gehelp, wantvan die inheemse inwoners waswantrouig oor die wit man met

die swart kamera.“Hulle dog,” het Duggan-Cronin

eens gesê, “sodra ek die swartdoek oor my kop gooi, kan ekdwarsdeur hulle sien”.

Duggan-Cronin het by dieinheemse stamme tuisgegaan, syfoto’s in die veld ontwikkel enafdrukke daarvan aan die inheem-se volkere gegee.

Gewoonlik het hy eers diestamhoof afgeneem en die volgen-de dag met ’n afdruk van diekiekie teruggekeer.

Daarna is hulle gewoonliktoegelaat om van die ander ledevan die stam af te neem.

Dié eertydse kampongwag het ’nvername Kimberliet geword watgraag sy fotoversameling aanbesoekende bekendes gewys het.

Hy het tennis gespeel, op symotorfiets rondrinkink en vriendevir ritte geneem in sy motor watmet sy familiewapen geblasoeneerwas.

Bemaking

In 1939 het hy sy ganse fotover-sameling aan die inwoners vanKimberley bemaak.

Hierdie reuse-geskenk is te sienin ’n galery wat sy naam dra endie bekende McGregor-museumtree as beskermheer van dieversameling op.

Die belangrikste deel van dieversameling is die meer as 7 282ou glas-fotonegatiewe, wat anti-kwaar Stephan Welz beskryf as,“een van ons belangrikste nasio-nale skatte”.

Hoewel Duggan-Cronin duisendefoto’s geneem het, het min in

private besit gekom.Hy het dit nooit verkoop nie en

slegs enkeles aan vriende enkennisse geskenk.

Boeke

Twee boeke wat grootliks op syfoto’s gegrond is, is gepubliseer.The Bantu Tribes of South Africahet tussen 1928 en 1941 verskyn enkan die versamelaar maklik meeras R10 000 uit die sak jaag. Dit isdeur die McGregor-museum en dieCambridge-universiteit uitgegee.The Bushmen Tribes of SouthernAfrica, met teks deur D.F. Bleek,verkoop vir etlike duisende rande.

Soms word Duggan-Cronin sewerke deur kunshistorici afge-kraak. Die toebehore waarmee hysy modelle aangeklee het, was glolukraak en “etnies nie korreknie’’.

Aanhangers wys egter daaropdat die artefakte in die algemeeneg was, sy bedoeling was om tedokumenteer en sy uitgangspuntwas allermins afbrekend.

Kort voor sy dood in dieouderdom van 80 jaar in 1954 hetDuggan-Cronin gesê: “As mybydrae tot die kennis van inheem-se stamme gewaardeer word, ismy doel in die lewe vervul. Magmy foto’s meehelp tot ’n beterinterpretasie en behandeling vanplaaslike stamme.”

Sy foto’s is in Londen, Parys enJohannesburg uitgestal en op ’nbesoek aan sy galery in 1947 deurdie Britse koninklikes geprys.

Maar die grootste genoegdoeningvir Duggan-Cronin is sekerlik datons danksy sy foto’s in ’n oogwink’n eeu kan terugreis na ’n Suider-Afrika wat eens gans anders gelykhet.

S Die Duggan Cronin-galery is opdieselfde werf as die bekendeMcGregor-museum.

Die Duggan Cronin­versameling word in ’n huis langs die McGregor­museum in Kimberley gehuisves.Foto: Jens Friis

Stap infotograafse spore

Van die fotografiese toerusting wat deur Duggan­Cronin gebruik is.

A.M. Duggan­Cronin

Tussen die twee Wêreldoorloë het Duggan­Cronin 128 000 km gereisom die mense van Suidelike Afrika te fotografeer. Dit het hom van dieVictoria­waterval tot die Namib geneem.

BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014 9

STUUR ’n foto van jou onlangse troue vir gratis plasing inBloemnuus na jens.friis@media24.com. Die kleurfoto moetminstens 1 MB groot wees. Meld asseblief watter fotograafhet vir wie waar afgeneem. Nog heelwat meer troufoto’s iste sien op www.bloemnuus.co.za.Getroud

Valerie Strachan en Jan Gabriel Vermeulen. Foto: Stephen Williams Lizèlle en Franco van der Merwe. Foto: Eye Poetry Photography

Christa en Corné van Deventer. Foto: Piet van der Merwe Nandi Kinghorn en Marius Cilliers. Foto: Perfect Pear Photography & Film

Lize en Etienne Jonker. Foto: Silver Fotografie Yolande en Eswee van den Hever.Foto: Christine Watson Photography

Maryke Coetzee en Hanno Mol. Foto: Forever Photos

10 BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014

Bloemfontein van ouds

’n Besoek aan die NasionaleMuseum in Bloemfontein is ’nmoet vir enigeenwat in geskiedenis belang­stel.

’n Vroeë foto van Grey­kollege se hoofgebou – waarskynlik omstreeks 1940 geneem.

VIR die rubriek Volksblad se Verlede wat op weeksdae opbl. 2 van Volksblad verskyn, roep JENS FRIIS talle inte-ressante gebeure uit die verlede op – soos dié paar watspesifiek op Bloemfontein betrekking het.

Dreineringskemavan 6 000 pondby stadion1958: ’n Nuwe dreineringskemawat ongeveer 6 000 pond sal kos,word tans by die VrystaatseStadion in Bloemfontein gebou, ensal na verwagting binne sesmaande voltooi word.Werkers met swaar masjinerie

is reeds besig om ’n dreinerings-tonnel agter die stadion te bou.Die tonnel begin agter die

stadion waar dit vyf voet diep salwees, en loop dan langs die draadaf tot in die spruit, waar dittwaalf voet diep sal wees.Intussen sal die pad na die

stadion van die stad se kant af

gesluit word en verkeer sal oordie ander pad moet gaan.Sodra die dreineringstonnel

voltooi is, sal daar begin wordmet die bou van ’n teerpadongeveer tien tree agter diestadion, tussen die twee stratelangs die stadion verby.Dit word gebou met die oog op

die nuwe Ramblersterrein watdaar opgerig gaan word.Na verneem word, sal die stuk

grond op die hoek van Parkwegen Eerste Laan ook dan gereedgemaak word vir ’n parkeerter-rein.

Dit klink haas onmoontlik, maar Bloemfontein had eens ’n Neder­landse konsul. Hier is dié konsul, N.N. van Rooyes, in Desember1938 met sy gesin in Voortrekkerdrag afgeneem.

Eleksiebaiegrootnuus“BLOEMFONTEIN is so nasionaalsoos nooit tevore” (1958):

“Sê aan die eerste minister datBloemfontein so nasionaal is soosnooit tevore nie en dat Bloemfon-tein op verkiesingsdag met al dieWolfies, Jakkalse en Sappe gaanafreken,” het mnr. M.C. (Basie)van Rensburg gisteraand aan min.B.J. Schoeman in die Bloemfon-teinse stadsaal gesê.Mnr. Van Rensburg het min.

Schoeman by die groot saamtrekvan Nasionaliste verwelkom.Mnr. J.W. (Sand) du Plessis, wat

as voorsitter opgetree het, het gesêdat die VP in Bloemfontein baieskaars is om openbare vergade-rings te hou. Hulle gaan egter gloeen in die stadsaal hou, maar ditsal ’n geheime vergadering wees.Daarheen sal mense blykbaaralleen op uitnodiging kan gaan.Mnr. Du Plessis het gesê dat hy

graag wil weet wat van syteëstander in die kiesafdelingBloemfontein-Wes, sen. WolfieSwart, geword het. “Ons twee isopponente en moet mekaar togimmers sien om mekaar te beveg.”Mnr. Van Rensburg het gesê dat

daar net een man in die opposisieis wat nie erkentlik wil wees virdie dienste van min. Schoemannie. Dit is sir De Villiers Graaff.Die verskil tussen die twee is

dat min. Schoeman as gewonespoorwegman begin het enminister geword het. Sir DeVilliers het as ’n oorsese sir beginen die mislukte leier van ’nmislukte party geword.Spr. het gesê die een Bloemfon-

teinse VP-kandidaat hou oor diehele land vergaderings, behalwe inBloemfontein, terwyl die andereen net huisbesoek doen. Hullehet egter een ding gemeen: dit isdat albei min vordering maak.Mnr. Van Rensburg het ’n

boodskap aan min. Schoeman virdie eerste minister gegee. Dit isdat Bloemfontein so nasionaal isas nooit tevore nie en dat Bloem-fontein op verkiesingsdag met aldie Wolfies, Jakkalse en Sappegaan afreken.

Het jy al ooit gewonder waar krydie Brill­gebou, die ou biblioteekop die UV­kampus, sy naam van­daan? Dr. Johannes Brill was rek­tor van die eertydse Grey­kollege(later Grey­universiteitskollege),nou die Universiteit van die Vry­staat. Dr. Brill is op 10 Desember1924 oorlede. Dié foto is 18 jaarvroeër, in 1906, geneem.

’n Konsul uit Nederland

Dit vinddan daarplaasDAGBOEKINSKRYWINGS is vandie gewildste op Bloemnuus seFacebook-blad. ’n Mens wilimmers weet wat wanneer gebeur.Vroeër jare was dit ook glad nie

anders nie.Die volgende Dagboek-kalender

het in ’n Volksblad van 1955verskyn:

VANAAND8.00 nm.: Uitvoering deur die

Israelse sangeres, Hanna Aharoni,in die Joodse Gemeenskapsaal.

MAANDAG5.00 nm.: Vergadering van

Sakekamer in Sonop se restau-rant.8.00 nm.: Lesing deur prof. P.M.

van Endt in die Rindlsaal,Universiteit.8.00 nm.: Kankervereniging se

jaarvergadering, BloemfonteinHotel.

Jongmanskuldigbevind“TWINTIGJARIGE skuldig aanmanslag” (1955):

Daniel Johannes Wepener (20)van Bloemfontein is in diestreekhof deur landdros J.J.Snyman aan strafbare manslagskuldig bevind.Hy is tot ’n boete van 75 pond

of drie maande gevangenisstrafmet dwangarbeid gevonnis.Die saak spruit uit ’n motor-

botsing op 14 Desember verledejaar op die hoek van Lombard-en Truterstraat toe besk. in symotor gebots het teen mnr.Robert W. Raine (77) wat per fietsgery het en daarna die lewegelaat het.

BLOEMNUUS, VRYDAG 6 JUNIE 2014 11

PERSOONLIKE

DIENSTE

FINANSIEEL

1420

A " BLACKLISTED""ITC" "DEPREWIEV"WE CAN HELP. We

finance you. Cars, Bakkies,D/Cubs available. 076 3099909 or 076 752 7446.email: martie.benecke

@gmail.com

FUNKSIES &

KONFERENSIES

1425

LENINGS

1445

Consolidation Loan Online:Up to R230 000. Bad creditwelcome.E-mail: help@debtcon.co.za

ALGEMENE &

HUISDIENSTE

HERSTELWERK

1818

KLERE-HERSTELWERK072 222 1771051 522 2600

Paul Krugerlaan 94Universitas

HUISVERBETERINGS

BINNE

1835

AAA-kwaliteit: INSTALLERING vanalle plafonne en 'drywalls'. Asook dieherstel van plafonne. Gratis kwota-sie. Skakel 079 581 6654.

LOODGIETERS

1855

Aandag! Alle loodgieters-werk. Nuwe installasies,verstopte riole asookonderhoud. 079 581 6654.

VAKANSIE

& REIS

AKKOMMODASIE

2635

HARTENBOS: Puik selfsorg-woonstel. Stap na strand.Skottel-TV, onderdakbraai oppatio. Baie gewild, slaapplekvir 1 - 6. Beste tarief heeljaar.044 695 0219/082 641 4092.

EIENDOMME

TUINWOONSTELLE

TE HUUR

3265

UNIVERSITAS: Kothuis.1 Jun. 2014. R3 500 p.m.W ingesl. Koopkrag.Martina 082 892 5611.

BETREKKINGS

3600

POS VIR blokman metgoeie ondervinding.Skakel Fauna MeatMarket, Tina:051 421 2870/051 421 2908 of082 575 1355.

BOEDELKENNIS-

GEWINGS

BOEDELS:

KREDITEURE EN

DEBITEURE4201

122 HG BREDENKAMP

In die boedel van wyle HelenaGlaudina Bredenkamp, identi-teitsnommer 220630 0013084, boedelno. 21263/2014,Meesterskantoor, Bloemfon-tein, geboortedatum 30 Junie1922, laaste adres Aliquando26, Heuwelsig, Bloemfontein,datum van dood 16 Mei 2014.Krediteure en debiteure in diebogemelde boedel word hier-mee versoek om hulle vorde-rings in te lewer en hulleskulde te betaal ten kantorevan die ondergetekende binne'n tydperk van 30 (dertig) dae,gereken vanaf 6 Junie 2014datum van publikasie hiervan.EE POHLSymington & De KokPosbus 12012Brandhof 9324(MHB0207).

122 RJ SELOKOMABOEDELKENNISGEWING

Rammorokhoane Jacob Selo-koma, identiteitsnommer:470228 5131 188 in lewewoonagtig te Shipmentstraat9, Wepener 9944 boedelno.4917/13.Krediteure en debiteure inbogemelde boedel word ver-soek om hul vorderinge in telewer en hul skuld te betaal bydie kantoor van die onder-getekende binne 'n tydperkvan 30 dae vanaf 6 Junie 2014.Adres: mnre. Carroll, Van deWall & Joubert, Kerkstraat 1,Posbus 10, Dewetsdorp 9940.21 Mei 2014.

DiePurpleCatDramaStudio vier sy tienjaar­bestaanmet ’ndubbeldoorproduksie hierdie naweek.Al die kaartjiesis egter reeds uitverkoop. Die twee toneelstukke Snow White en Die dag toe die Here icing sugar gemaak het,sal opgevoer word. Van links is oudlisensiaat­studente en huidige onderwysers Jeanette Harris, Talita Pretorius,Lizé Bosman, Anje Venter, Riëtte van der Watt en Juanné van Graan. Op die inlasfoto is Liena van der Merwe,die hoof van Purple Cat.

Dramagroep vier tien jaar

Die gebruik van die letter

, leestekens soos

of of die gebruik van

syfers met die doel om dieadvertensie na die bopuntvan die klassifikasie-lys teskuif, is streng verbode.

"A" "!"

"*"

SMALLS NOTICE

AANDAGALLE

ADVERTEERDERS

SPROKIESMOOI: Die plaas Dwarsrivier van Willem Strauss, die Cheetah Adriaan Strauss se pa, tussen Philippolis en Trompsburg. Foto: Jens Friis

DIE eerste keer in die geskiede-nis van die Suid-Afrikaanseperswese is ’n rugbytoetswed-stryd só blitsig in omvattendewoord en beeld aan ’n koerantse lesers gebring deur Volksblad,susterskoerant van Bloemnuus,soos op 14 Junie 1971. Dievolgende berig het vandees-maand 43 jaar gelede verskyn.

ONGELOOFLIK! Só iets is niemoontlik nie!Dit was voor die voet die reaksie

van mense wat Saterdagaand huloë nie kon glo toe Die Volksblad sespesiale toetsuitgawe in net meeras 20 minute ná die eindfluitjie opBloemfontein se strate verskyn hetnie – voordat duisende mense selfsnog hul voertuie bereik het.Baie mense was skepties. Is daar

nie iewers ’n slenter nie?Daar was nie. Dit was die egte

produk en ’n baie goeie daarby as’n mens die tydsfaktor in ag neem.Soos dit met so ’n produk hoort,

het hy soos soetkoek gevlieg. Diekoerantverkopertjies kon nievoorbly nie.Hoewel ’n groot oplaag gedruk is,

kon duisende mense glad nie ’neksemplaar bekom nie.Hoe dit alles moontlik was?Die antwoord is eenvoudig: Fyn

beplanning tot op die minuutuitgewerk en daarby geesdriftigesamewerking van personeel in alleafdelings.Metodes is gebruik, wat, om dit

sag te stel, uniek was. Benewensberigte wat regstreeks oor dietelefoon uit die persbank in diestadion gelees is, is kopie byvoor-beeld ook aan ’n tou agter diehoofpaviljoen laat sak van waar ’nverslaggewer dit per motor na dieredaksiekantoor geneem het.Teëspoed het natuurlik nie

uitgebly nie.Wie kon nou raai dat die motor

(in daardie stadium met ’n kosbarebesending spoele en kopie) by diestadion sou verseg om ’n voet te

versit? ’n Senior redaksielid wat bywas, het uitgespring, die motor vanagter gepak en hom aan die brandgehardloop.En is dit nodig om te vertel van

die konsternasie toe ontdek is datdie afdrukke van foto’s wat soinderhaas in die donkerkamerdeurgejaag word, van ’n totaalverkeerde film kom?Of van die fabrieksmanne se

kommer oor ’n defek wat laatVrydagmiddag in die groot rolpersontstaan het?Maar die krisisse is oorwin.Net mooi 22 minute ná die einde

van die wedstryd het die rolperssingend sy duisende eksemplarebegin uitgooi en het die sirkulasie-afdeling die produk na die malendemenigtes in die strate geneem.Vir die personeel was dit ’n

opwindende avontuur.Enige tyd net so spannend en vir

hulle persoonlik meer bevredigendas wat enige toetswedstryd kanhoop om te wees.

Blits-koerantlaat die oë rek

www.bloemnuus.co.za

BLINK UIT: Dané Scholtz (links) en Elri Groenewald van die Laer­skool President Brand het provinsiale kleure in netbal verwerf.

Foto: Jasper Herbst