Caldag - Cevre Dersi

7/25/2019 Caldag - Cevre Dersi

1/104

aldadaki Nikel...!

Prof. Dr. smail DUMANMetalurji Yksek Mhendisi

stanbul Teknik niversitesiKimya Metalurji Fakltesi

Metalurji ve Malzeme Mhendislii Blm


2/104


3/104

Turutlu l!esine "it Tar#msal $eriler

41

9

4

16

30


4/104



5/104


Sebze TarmDomates 2500 hektar alanda 97.000 tonluk rekolte ile ilk

srada

Meyve Tarmz!m"#ekirdeksiz$7700 ha% #ekirdekli$79 ha% &ara'lk$(90 ha) *iraz "+250 ha) ,rik "-50 ha) e/tali "(70 ha) n1ir "5 ha)

3eytin "+++ ha) 4 Tarm alanlarnn (!n! ka'samaktadr.

retilen #ekirdeksiz !z!m!n -5i a#k alanlarda kurutularak% +5i ise ya& meyve olarak 'azara sunulur


6/104


6ayvan1lk +.+2( b!y!kba& +(.272 k!#!kba& +.500.000 etlik veya yumurtalk kanatl hayvan

Tarma Dayal Sanayi adet konserve 5 adet zeytinya8 adet #r#r 5 adet un

( adet #eltik adet yem + adet s!t tozu /abrikas

5 adet !z!m i&letmesi7 adet mandra+ tavuk kesimhanesi+5 adet '!lverizatr imalathanesi


7/104

Turutlu l!esine "it Tar#m %elirleri

2007 yl sonu itibari ile Tur:utlu Ti1aret ;orsasndaborsa kotasyonuna tabi !r!nlerden +57 milyon T


8/104

lkemin yneti1ilerine bu :elirler yetmemi&....>;ir de end!striyel hasat ya'"tr)mak istiyorlar

+5 ylda 25 milyar dolarlk nikel......

lkeme ne kala1ak ?

;unun 2si

@1akba& i&lem ya'ld8 i#in +i

250 milyon ASD B 75 milyon T)

+% km2 "+.00.000 m2) 'asa dk!m alan. 6er yl +0%-milyon ton 'asa


20/104

+5 yllk i&letme sonunda +5+ milyon tonluk +0+ milyonml!k bir 'asa y8n ola1akG kabarn1a ha1mi +0milyon me ula&a1ak.

;u 'asa ile ,kvator #iz:isi !zerinde d!nyay#evreleyen + m y!ksekli8inde %25 m :eni&li8inde bir

yol d&eyebilirsiniz>


21/104

+ milyon ton s!l/!rik asit herbiri 20 tonluk -00.000adet tanker dolusu asit demektir

;u kadar tanker u# u1a eklendi8inde -000 kmuzunlu8unda bir kuyruk olu&turur.

;u kuyruk Tur:utludan itibaren (0 dere1e 'aralelineko&ut bir #iz:i !zerine dizilirse% u1u Hekini :e#i'

Cin Denizine ula&r.

+5 yllk i&letme sonunda +5$+- milyon ton s!l/!rik asitkullanlm& ola1ak


22/104

(5 I 5+2 mlik alana 5 m y!ksekli8inde yan yana dizilen 2adet y8nda li# ya'la1ak

&letme sonunda bu y8nlarn y!ksekli8i (0 m% ka'laya1a8to'lam alan da 90 hektar ola1ak

To'lam olarak 29%5 milyon mto'rak n1e aside bula&trl'sonra su ile ykanarak "nereden buluna1aksa>) oldu8u yerdeyle1e brakla1ak

=8nlarn tabannda 0 1m kil astar ve +%5 mm "sade1e +%5)kalnl8nda 'lastik yay: ola1ak% bu yay: !zerine #akl serili'

direnaJ borular d&ene1ek. Eyn i&lem - kez tekrarlan' (0 my8n y!ksekli8ine ula&la1ak

zerinde (0 milyon ton a8rlk bulunan bu yay:laraE


23/104

&letmenin to'lam (%9 $ %0 milyon tonluk k!k!rt

bilan#osunda --0.000 $ +.+00.000 ton k!k!rt a#8:r!lmektedir. ereye :ide1e8i belli olmayan buk!k!rd!n yakla&k milyon ton s!l/!rik asit halinde y8nykama sular yoluyla atmos/ere :ide1e8ine hi# &!'he

yok.


24/104

3letmede Kullan#la)ak Kimyasallar


25/104

,uro i1kel$;os'hourus i1kel$Sardes ili&kisi N ,uro i1kel sermayesinin +00!n! vererek TO

yasalarna :re kurdurdu8u ;os'hourus i1kel &irketi eli ile+%5 milyar ASD yatrm ya'arak 25 milyar ASDlik ikelde8erine kar&lk :elen ikel$*obalt hidrat konsantresi!rete1ek

&lenmemi& ham 1evher !retimi ise Sardes /irmastara/ndan ya'la1ak

;u iki T!rk &irketi s!rekli yatrm halinde ola1aklar ve

!r!nlerini ,uro i1kel /irmasna gerektiindezararnasatabile1ekleri i#in 'ek kPr edemeyebilirler

ikel$*obalt hidrat konsantresini u1uz al' 'ahalya satmaihtimali hayli y!ksek olan ,uro i1kel &irketinin kPrndan

n:iltereye deye1e8i ver:i a1aba ne kadar ola1ak ?


26/104

,uro i1kel n:iltereye :nderdi8i 200 yl /aaliyetra'orunda QIn general terms there is not a strongsafety culture in Turkey ":enel anlamda T!rkiyedeyeterin1e :!#l! bir :!venlik k!lt!r! yok) diyor.

T!rkiyede :iri&ti8i bu i&i #ok tatl buluyor veTurkish Delight

"T!rk


27/104

%ru( Ya(#s#European Nickel

PLC

Sardesi1kelMaden1ilik

AdriaticNickel

Resources

sh.p.kAlbania

2 yearsexploration incountry

8 depositsevaluated

2 pre!easibilitystudies

"urkey

2 years incountry

#alda$ depositlicensed andper%itted

&'(''' tonnestrial %ine andexport

"rial heapsunder irri)ation

97.7 +00

*inaraNickeld.o.o.

+eo)rad

+00

Serbia ,-ontene)ro

Severaldepositsidentied

/ exploration

licence)ranted

-orovaNickel L.L.C

0ardisteNickel doo

1vornik

3ren dooSara4evo

5osovo


6 explorationlicence

applications

RepublicSrbska


7ederation o!+osnia ander3e)ovina


+00 +00 +00


28/104

Blesel 41tansiyel


29/104

MA!"A T#$%#T 'A&DA(

!)*& !+&*TM*"!!,$MA -A$&I(IA -**),"!"T*M!*

D,($#DA -* D,&A.&I,M"#/ *T)!&*$!


30/104

Manisa ili% Tur:utlu il#esi Calda8mevkiinde SELD,S ikel Maden1ilik E. .tara/ndan i&letmeye a#lmas d!&!n!len

nikel madeni ile il:ili olarak TMM@;@rman M!hendisleri @das zmir ubesitara/ndan ya'lan in1eleme 2.05.2009tarihiyle ra'orlandrlm&tr.

;u ra'orda &u bil:iler verilmektedir N


31/104

1. evre ve Orman Bakanl tarafndan03.04.2009 tarihinde izin verilen 3 adetve toplam alan 3.297.83232 m2 olan

alan d!nda daha "n#e verilmi! olanizinler ve maden i!letme$e a%ldktan&onra talep edile#ek izinlerle 'irliktemaden i!letme&inin i!(al ede#ei toplamalan ')$)kl)) 1.832* hektardr +,-rapor &a$fa 31/de ' alan 1831 hektarolarak 'elirtilmi!tir.


32/104

2. !letmenin krla#a alann %ok ')$)k %onl zmir OrmanB"l(e )d)rl)) ani&a Orman !letme )d)rl)) r(tlOrman !letme !eflii &nrlarnda kalmakta %ok k)%)k 'ir'"l)m) de a$n !letme )d)rl))n)n arhanl Orman !letme5efliinde kalmaktadr. B i!letme !efliklerinin 199* $lnda

$aplan Orman 6menaman lanlarna ("re talep &aha&nn1.2899 hektar verimli *117 hektar 'ozk olmak )zere 1.801hektar ormanla kapldr. 6menaman planlar $enilenmemi!ama $enileme ama#na $"nelik olarak $"renin 2003 $lnda havafotoraflar %ekilmi!tir. B fotoraflarn Orman :enel )d)rl))

Orman ;arita ve


33/104

3. Orman amenaman planlar $aplrken(")& $)k&ekliindeki %ap +$erdenortalama 130 #m $)k&eklik 8 #m/den

kaln aa%lar "l%)l)r. :")& %ap8 #m/den in#e aa%lar fidanlk %andaka'l edilir ve &ervet envanterine dahiledilmez. 2003 $l hava fotoraflarna("re orman $ap& ve aa% adetleri%izel(e halinde a!ada ("&terilmi!tir=


34/104

zellii Alan Hektardaki AaSays

Toplam

Yeni Dikim (10-12 yalarnda za) 722,3 2.200 1.589.06

0!ki Dikim (20-30 yalarnda

za"3, z"3, z"#1, z"#2,z"#3)

3$$,5 7$7 257.3$2

%e' &erimli rman (z#1) 20,8 191 3.973%e' &erimli rman (z#2) 8,8 268 2.358%e' &erimli rman (z#3) 19,3 $00 7.720%e' &erimli rman (z#d1) 53,$ 17$ 9.292%e' &erimli rman (z#d2) 151,8 263 39.923

%e' &erimli rman (z#d3) 137,5 385 52.938

%e' &erimli rman (zd2) 10,2 188 1.918*z'k rman 275,6 27 7.$$1

Toplam Ormanlk Alan 1.744,2

1.71.!4


35/104

:"rd))m)z %izel(ede he&aplama $aplrken zame!#ere&i i%in aa%landrma %al!ma&nda dikilenfidan &a$& e&ki dikim alanlar i%in izin tale'ine$"nelik arazide $aplan envanter &on%lar mev#t

verimli orman i%in&e 199* $lnda $aplanamenaman plan verileri alnm!tr. 7223 hektarlkalan kapla$an $eni dikim alanlarnda 1*>30 metrearalk me&afe$le 'eher hektara 2.200 adet fidan

dikildii ka'l edilmi!tir. -ikimden &onra 'nlarn$ar&nn doal &e'eplerle $a da $aplan k)lt)r'akmlar$la &ahadan zakla!trld var&a$l&a 'ileen az 700?800 'in fidan mev#ttr.


36/104

Sonu olarak daha "n#e mahkeme$e vakidilek%elerde 300 'in aa#n katledile#ei"n("r)lm)!t)r. 6n#ak te&i&in i!letme$ea%lma&$la 'irlikte dordan ke&ile#ek ve$a

&)r)l)p topraa ("m)le#ek aa% &a$&nn 'miktarn %ok )zerinde %ka#a &ade#e halenizin olr verilmi! te&i& alan i%inde ' &a$nn'ir mil$ondan fazla ola#a ke&indir. Tesisiniletilmesinin oluturaca ekolo!ik etkilerle' &a$ zaman i%eri&inde mil$onlarla 'ile ifadeedileme$e#ek rakamlara la!a#aktr.


37/104

;u ra'orda de8inilen ekoloJik etkiler vedava konusu olan orman tahsisinin i'talini:erektire1ek nedenler

*a#nlmaz ve do8rudan zararlar Hotansiyel tehlikeler "@rman !zerindeki

#evresel riskler) Lehabilitasyon 'lanlarnn :er#eklikle

ba8da&masnn irdelenmesi

&eklinde de8erlendirilmi&tir.


38/104

'A&DA(DA .AI&A2A)

MAD*2!&!) AA&!.*T!!5&%*D*)! ,$MA -A$&I(I/*$!D* .A$ATA2A(I

)A'II&MA/ -* D,($#DA/A$A$&A$


39/104

17 "&$!) A"!T&! .I(I &!'! -*'*-$*.* *T)!&*$!


40/104


41/104


42/104

Tur:utlu n!/usu

++5.0006ane ba&na ( ki&i 0.000 hane

5 ay k& boyun1a +%5 ton km!r

81 ton : saat k;ml ?oyunca @

-.500 mO@2F saat " yl boyun1a )


43/104

B7 A(A' )*"!M!! .AMA'D#$A.&I&I(IA ="TA!&!T*"!*@,M"#/ *T)!"!


44/104


45/104


46/104

37 '*D ",$A"IDA !&*'5/&*M*.* "# $,&*M!&letmede #ok b!y!k miktarda su kullanlmas :ereke1ektir. ;a&lan:#ta%+5 yl boyun1a s!rekli olarak +5 ltFsn% yakla&k :!nde +2.000 ton sut!ketile1e8i belirtilmi&ti. C,D La'orunda bu suyun Rediz ehrinden

#ekile1e8i% yazn biraz da sondaJ kuyularyla yeraltsuyundan sa8lana1a8belirtilmekte idi. C,D La'orunun ekindeki bir yeraltsuyu modelleme#al&mas ra'orundan% yazn ay boyun1a yeraltndan 5 ltFsn su#ekildi8inde #evredeki #i/t#i kuyularnn bundan olumsuz etkilenmeye1e8ininhesa'lanm& oldu8u anla&lmaktadr. En1ak% C,D La'orunun ekinde yeralan DS 6idroloJi La'oru ise Redizden ( ay boyun1a su #ekilemeye1e8inia#k#a ortaya koymaktadr. =ani% bu durumda aylar boyun1a :ereksinile1ekb!t!n suyun yeraltsuyundan #ekilerek kar&lanmas :erekmektedir. Ema%C,D ve eklerinde bu #ekimin #evreye etkisi +5 ltFsn i#in de8il de% 5 ltFsni#in de8erlendirilmi&ti. DS den ise yalnz1a 2 ltFsnlik !retim iznine ili&kin birbel:e eklenebilmi&ti% C,D La'oru na.


47/104

Suyun yetmeye1e8i bilindi8i haldeihtiya#lar :r!n!rde d!&!r!lerek% olmayan

kaynaklar var :ibi :sterilerek% 'eCreakanl>> '*D uEmanlar> yan>lt>lm>Ft>r7C,D ra'orunda de'o diye :e#en

5 !niteden !n!n baraJ oldu8u dahasonra ortaya #km&tr.


48/104

Aluslararas ;!y!k ;araJlar *omisyonu "O@ maHen iFletmesinin '*D syla g;EHen ka>rm>Ft>rJ


49/104

Daha da tesi% C,D ra'orunun kabul

edildi8i 200 ylnda bu baraJlar ile il:ilihi#bir hazrlk ya'lamam&t. =ama#durayll8 ve zemin :e#ir:enli8ine ili&kin

sondaJlar yine 200 ylnda% an1ak olumluC,D alndktan sonra ba&latlm&tr.


50/104

"S#$%"&"' ()*S"SS+&+


51/104

C,D ra'orunun 2-0. say/asnda yer alan su den:esi &emasnda

buharla&ma yoluyla kaybedile1ek suya ili&kin bir tahmin yeralmakla birlikte%asit ntralizayonu srasnda kalsiyum s!l/ata ba8lana1ak /azladan bir mol sudikkate alnmam&tr. Eyn &emaya baklrsa y8n li#inde kullanlan asitlisuyun ntralizasyon ve metal hidroksit #kt!rme i&lemlerinden sonra s!rekliolarak ka'al devre #evrimde tutula1a8 varsaylmaktadr. ;u suyun debisi70( m Fsaat olarak verilmi&tir. ;u de8er% +9 lFsnye kar&lk :elmektedir

"=lda .+ milyon msu demektir bu>). emada belirtilmemesine ra8men sz konusu debiyi sa8laya1ak miktardaki

su% bir de/aya mahsus olmak !zere ba&lan:#ta temin edilmekdurumundadr. En1ak su den:esi yle kurulmu&tur ki% sanki bu ba&lan:#suyu +5 yl boyun1a hi# eskimeye1ek..> @ysa #zeltideki demir% man:an veal!minyum kire#ta& ile ntralizasyon ya'larak hidrat halinde #kt!r!ld!ktensonra% nikel ve kobalt #kt!rmek i#in ylda (.+55 ton sodyum karbonatkullanla1aktr. ;u sodyum karbonat +.-0 ton sodyum s!l/ata dn!&!'#zeltide kala1aktr. Eyn suyun li# devrelerinden ka# de/a :e#irilebile1e8iC,D ra'orunda yoktur. =aln bir hesa'la 5 :Fl iUOo #kt!r!l!rken #zeltininher litresine +2 :ram sodyum s!l/at :e#e1e8i bulunur. E&a8da verilendiya:ramdan da :r!le1e8i :ibi% Calda8n yllk s1aklk ortalamas +2VOalnd8nda sodyum s!l/atn #z!n!rl!8! en /azla +00 :Fl ola1aktr.


52/104


53/104

;u de8ere yakla&ld8nda% #zelti a&r viskozla&' ak&kanl8n ve li#ya'ma ka'asitesini kaybeder. Sz konusu tehlikeli snra li# y8nndan sekiztur atld8nda varlr.

+5 yl boyun1a #zeltiye 927.000 ton sodyum s!l/at :e#e1ektir. ;ununanlam% kullanlamaz duruma :elen +0 milyon msodyum s!l/atl #zeltininatla1a8dr...*$*.*K

Etlmas :ereke1ek +0 milyon mha1minde ve 927.000 ton sodyum s!l/atta&yan su% olumlu :r!& alm& C,D ra'orunun k!tle bilan#osunda ni#in:r!nmemektedir?

Eyn #zeltinin yllar1a 1evher y8nlarnn i#inden :e#irilemeye1e8i% eskiyi'atlmak zorunda kala1a8% C,D komisyonunun ve mahkeme bilirki&isi

K8retim yelerinin dikkatinden nasl ka#m&tr? =ine C,D ra'orunda 1evher y8nlarnn asitle li# i&lemi bittikten sonra su ile

ykana1a8 i/ade edilmektedir. ;una kar&lk bu ykama suyunun neredenbuluna1a8na ve ykama i&leminden sonra nasl bertara/ edile1e8ine dairdoyuru1u bil:i C,D ra'orunda yer almamaktadr.


54/104

... $etki &ahi'i olan - maden &aha&n da i%ine alan '"l(enin$eralt &$ drmn a$rntl olarak et)t etmi!tir. 1983 $lndahazrlanan :ediz ;avza& ;idroeoloik ,t)t @apor eklerinde $eralt&$ haritalar 'lnmaktadr. B raporda proe &aha&nn da i%inde$er ald r(tl?alihli ovalarndan %ekile'ile#ek re&erv $eralt

&$ miktar 91 mil$on m

A$l olarak 'elirlenmi! olp ' miktarn80/inin $ani 73 mil$on mA$l Cnn emni$etle $er altndan%ekile'ile#ei he&aplanm!tr. aden &aha&nn da i%inde $er aldr(tl?alihli ovalarnda 17 &a$l $a&a (erein#e - tarafndan()n)m)ze kadar tah&i& edilen toplam $eralt &$ miktar 30 mil$on

m

A$l #ivarndadr. -ola$& ile emni$etli $eralt &$ %ekimi i%inhalen potan&i$el tah&i& edile'ile#ek $eralt &$ miktar 43 mil$onmA$l #ivarndadr. roe i%in $eralt &$ndan %ekile#ek & miktaren fazla 3* litreA&ani$e $ani 1.103.79 mA$l $ani potan&i$el olaraktah&i& edile'ile#ek &$n 40/da 1/i +ve$a $)zde iki '% D

*"567* &ikel 5a(1ru 8 "ust1s -99:


55/104

;u i/adelerden anla&lyor ki%

SELD,S ikelin :z! halen

yeralt suyunda>


56/104


57/104

HroJenin ba&ndan beri bilinen ve C,Dra'orundan kolaylkla anla&lmas :erekensu a#8na ra8men bu C,D ra'oru nasl

olumlu :r!& alabilmi&tir?

;u olumlu :r!&% SELD,S ikelin

tanmyla Qba8mszW bilim insanlarndankurulu bilirki&i heyeti tara/ndan mahkemen!nde nasl olmu&tur da desteklenmi&tir?


58/104

'alHaHaki su Lotansiyelinin iFletmenin sugereksinimini karF>layamayaca> aLa>kortaHaH>r7 u HurumHa sFma alan> H>F>na >kar>lmaya al>F>lanyeralt>suyu n>lmaE g;r


59/104

'A&DA(DA .AI&A2A)MAD*2!&!) AA&!.*T!!

5&%*D*)!,$MA -A$&I(I /*$!D*.A$ATA2A(I ,TA"!.*&

T*&!)*&*$=,rman EerinHeki 'eCresel$iskler@


60/104

17 "# -* A"!T A$AN&A$II ,M"#/*T)!"!


61/104

B7 &!' .I(I&A$II ,M"#/ *T)!"!


62/104


63/104


64/104


65/104

'A&DA(DA .AI&A2A)

MAD*2!&!) AA&!.*T!",$A"I $*A!&!TA".,&A&A$II %*$'*)&!)&*

A(DA+MA"II!$D*&*M*"!


66/104

5ehabilitasy1n 5a(1runa re;


67/104

,konomik olmayan kaya "'asa) dk!malan +. milyon km2b!y!kl!8!ndedir.

;itkilendirilmek !zere + metre kalnl8ndato'rak ile ka'lanabilmesi i#in +5 tonluk+.000 kamyon dolusu to'rak ta&nmas

:erekiyor.

5ehabilitasy1n 5a(1runa re;


68/104

+5 yl boyun1a kmldatlm& bun1a to'rak y!k!n!,AL@ O*,< ka# ylda yeniden eski haline :etirmek

!zere ta&ya1aktr ?

Rr!n!&e baklrsa bu rehabilitasyon m!r boyu

s!re1ek X>


69/104

S,#-,',' ,)S"'


70/104

C,D ra'orunda hi# bahsedilmeyen ve rtbas edilmek istedi8ianla&lan bir Ersen meselesi var. La'ordaki 1evher analizlerinde

Ersenden hi# bahsedilmemektedir. En1ak% bilinmektedir kiCalda8daki :ibi lateritik 1evherlerde herzaman Ersen bulunur.Kzellikle hematit$limonit kontakt zonunda /ay hatlar boyun1aara:onitler i#inde Ersen y!ksek oranda mev1uttur. ;u bl:edenalnan 1evher numuneleri !zerinde daha n1e MTE tara/ndanya'lan analizlerde 500$2.000 ''m " 0%2ye kadar) Ersenbulunmaktadr. Rer#i d!nyadaki benzer ikel yataklarylakar&la&trld8nda% bu d!&!k bir orandrG an1ak% milyon ton

1evher i&lene1e8ine :re to'lam (5.000 ton Ersen s!l/!rik asitlereaksiyona sokula1aktr. Etmos/erik li# ko&ullarnda Ersen i#eri8ininen az yars #z!lebilmektedir. ;yle1e 20.000$25.000 ton Ersen bubl:ede 1anllar tara/ndan b!nyeye alnabilir "bio$available) hale:ele1ektir.


71/104

S,#-,',' #)*%


72/104

Ersenin yansra 1evherin i#inde bulunan

en nemli #evresel zehir kromdur. Oevhery8nlar li# edilirken to'lam 750.000tonluk krom k!tlesi% s!l/!rik asit uyarmna

maruz kala1aktr.


73/104

."T$)$ / .0T1)1


74/104

Son olarak% bl:eyle il:ili bir YaydaFMaliyetEnalizi ya'makta yarar var.


75/104

C,D La'orunda belirtildi8i kadaryla &irket +5ylda toplam 144 mil$on dolar ver(i 193 mil$on dolar devlet hakk

4* mil$on dolar orman ver(ileriolmak !zere +- milyon dolarlk yararsa8laya1aktr.

;una kar&lk (%- milyon dolarlk Eararvere1ektir.

;yle1e to'lam yarar + milyon dolarola1aktr.


76/104

Tur:utlunun +5 yllk tarm !retimi5.+ milyar dolar tutmaktadr.

Sade1e bir de/a kazanla1ak olan+ milyon dolar i#in 5.+ milyar dolar ve

:ele1ekteki 5.+ milyar dolarlar riskeata1ak myz?


77/104

Evru'ada #ok sevilen ve havadakurutulan Tur:utlunun QSultanineW kuru!z!m!% !zerine asit ya8dktan sonra hPlPihra# edilebile1ek mi?


78/104

=8n li#i yntemiyle nikel !retimiD.ADA !&) )*/ T!rkiyedeya'la1aktr.

D!nyann ba&ka bir yerinde bu:!ne kadarneden ya'lmad a1aba?

Krne8inG Sayn Sir David


79/104

;undan byle ba&ka devletleri ikna etmeki#in T!rkiyenin rnek :sterile1e8indenkimsenin ku&kusu olmasn>


80/104


81/104


82/104


83/104


84/104

. .

$

O@2

O@2

O@2

Sa/ O@2

62S@(

62S@(

2ba1k:round


85/104

. .

$

Sa/ O@2

62S@(

62S@(

O@2ba1k:round


86/104

%,2"'-")-" $-.$-$ S*)+'-,)3&,'-45 #+--,'4%-,) T1)#$&"62"#$7"8)" S*)+'-,)4 ,),S4'2, ',S4-

B$) &") #,(-4&*)?


87/104

T!rkiyedeki #evre sorunlarnn elbette #ok saydakayna8 var. Sanayi kurulu&lar de&arJ ve emisyona#sndan nis'eten etkin denetlenebiliyor. ,nerJi !retim

i&letmeleri ise bir t!r QiltimasW :rmekte. 202 ylnakadar 2000 adet yeni 6,Sin devreye alnmas :iri&imiise bu to'raklardaki en b!y!k #evre /elaketiniyarata1aktr d!&!n1esindeyim. Eyn ye8inlikte bir #evre

tahribat da% korkarm maden1ilikten kaynaklana1aktr.;u noktada Qmaden1ilikW kavramndan !lkemiz yasakoyu1ularnn ne anladklarn #ok merak ediyorum.


88/104

T1)#$&"62"#$ %,2"'7,-45%,-,)4 $-" $-.$-$ &,(4-,'"' B1&1# &,'-45-4# '"2$)?


89/104

Maden1ilik ve end!stri iki ayr sektrd!r. ;u aktivitelerikontrol edenFdenetleyen #evresel yasalar ve snrlamalarda birbirinden /arkldr. ,nd!strinin tabi oldu8u #evrekurallar% maden1ili8in tabi oldu8u kurallardan #ok daha

katdr. Q,nte:re Maden1ilikW kavram% :!n!m!zde birkandrma1adan ba&ka bir&ey de8ildir. lk #a8dan itibarenuy:ulanm& QCzelti Maden1ili8iW% suda #z!nebilirtuzlardan% asitte #z!nebilir ve siyan!rde #z!nebilirminerallere do8ru snrlarn #i8neyerek :eni&letilmi&tir.;u :eni&letme% hidrometalurJikFhidrokimyasal end!stri'roseslerini% haksz1a maden1ilik b!nyesinesoku&turarak onlar sk #evresel yasalardan ka#rmayama#lamaktadr.


90/104

&in en vahim tara/ da maden kanununun Qo1ak ba&i&lemW ya'lmas halinde alna1ak ver:iyi yaryad!&!rmesidir. Maden1ili8in sade1e 1evher #karmaktanibaret olan ksm% do8ru #al&ld8 taktirde #evreye snrlzarar verir. En1ak% yasayla te&vik edilen krma% 8!tme%manyetik ayrma% /lotasyon% #zeltiye alma% kalsinasyon:ibi yerinde zen:inle&tirme i&lemleri zellikle a#ktaya'ldklar i#in toz olu&umu% a8r metal sa#lm% :az

emisyonu% kimyasal i&lem :rm!& toksik atklarnora1kta braklmas yoluyla #evreye :eri dn!lmez vetela/isi olmayan zararlar vermektedir.


91/104

;az maden1iler% sk#a kullandklar QMadenlerbulunduklar yerde #karlrW savyla

T@HLE*TE MED, C*ELME ileMED,D, M,TE< C*ELME= kastl olarakbirbirine kar&trmakta ve byle1e do8annkendisini dev bir a#k hava metalurJi$kimya

i&letmesi olarak kullanmay kendilerine hakolarak :rmekteler.


92/104

'")"-")2"3 '" .$B$ 7,-45%,-,)

&,(4-4&*)? "' 7*# 9,'.$ B0-." B+&,'-45 %,2"' 7,-45%,-,)4'2,'%+:2,)$(? S*' &4--,)2, T1)#$&"62"#$

%,2"'-")-" $-.$-$ "' &,'-45

+&.+-,%,-,) '")"-")2" &,(4-4&*)?


93/104

Son +5 ylda !lkemizde 1iddi boyutta bir maden QhisterisiW 'atlakverdi. T!rk insan #ok uluslu altn tekellerinin 'e&i sra Enadolununher kar& to'ra8na kazma vuruyor. =ine de bunlarn he'si bir ka&ksuda /rtna ko'artmak :ibi... C!nk!% maden1ilik sektr!n!n :ayrisa/i milli hPslamzdaki 'ay +$+%5 arasnda de8i&iyor. ;a&ta ,:e

olmak !zere Ertvinden ,rzin1ana oradan da Tun1eliye kadar vatanto'ra8 siyan!re buland ve bulanmak isteniyor. *az da8larhavasyla% suyuyla% ormanyla milyonlar1a ylda i&lenmi& bir dantel:ibi. imdi delik de&ik edilmek tehlikesiyle kar& kar&ya. To'raktanalna1aklar alndktan sonra QrehabilitasyonW mavalyla okaybolanlar :eri :etirmek artk m!mk!n olmaya1ak. QE#ktakullanlan siyan!r!n en b!y!k tehlikesi kendisi de8il% ,:eto'raklarnda #ok1a bulunan ve arseno'irit dedi8imiz mineral i#indezararsz halde duran arseni mobilize etmesidir.W zmirin sularndaniye birden bire arsen oran y!kseldi? ;u sorunun yant +( yl n1esyleyi' yazd8m yukardaki 1!mlededir.


94/104

Son yllardaki en yanl& uy:ulama Manisa ili Tur:utluil#esindeki Calda8da ya'lmak isteniyor. Tarm :etirisiCukurovann +%5 kat olan ve d!nyann en verimli 7b!y!k ovas arasnda saylan Rediz @vasnn ve !nl!Sultaniye !z!m!n!n idam /erman ola1ak bu :iri&imde0 milyon ton lateritik nikel 1evheri +- milyon ton s!l/!rikasit kullanlarak ykana1ak. e y8n li#i denilen bu i&lem

a#k havada ya'la1ak. 0 milyon ton 1evhere ula&maki#in +5+ milyon ton 'asa #karl' da8n etekleriney8la1ak.


95/104

Esitli #zeltiyi ntralize etmek i#in kullanla1ak kire# ta&ndanve 1evher y8nlarnn i#indeki karbonat minerallerinden#ka1ak olan karbondioksit +5 yl boyun1a her saat (2 tonkm!r yanmasna e&de8er ola1aktr. R!zelim tarmhavzasnn orta yerine orta halli bir termik santral kurmu& :ibi

bir&ey bu. ;ununla da kalmyorG bu kadar asidi ta&mak akld& oldu8u i#in R!ney Emerikadan her yl 0.000 ton k!k!rt:etirilerek yine o tarm to'raklarnn !st!ne bir s!l/!rik asit/abrikas kurulmas n:r!l!yor. ;u /abrika% d!nyann ikin1ib!y!k s!l/!rik asit /abrikas ola1ak "maden1ilik /aaliyetinin

k!#!k bir aksesuar>). ,n ileri s!l/!rik asit teknoloJisinde bile 0%5$+%0 arasnda asit ka#a8 olur. ;u yetmiyormu& :ibi asitkat temasndan #ka1ak olan karbondioksit% s!l/!rik asitliy!zbinler1e ton #zeltiyi beraberinde s!r!kleyi' r!z:ara :rebu:!n bu il#eyi% yarn b!r il#eyi kavura1aktr.


96/104

+imHi He ?en acil yan>t arayan ?ir ka soru soray>mO

&i bitmi& li# y8nlar esas itibariyle toksik k!tleler ya da ba&ka bir deyi&le%a#kta de'olanmas yasak kat atklar de8il mi?

6!k!met otoriteleri tara/ndan verilen izin ve tahsisler% +- milyon ton s!l/!rikasidi a#kta kullanmay 'lanlayan bir :iri&imi me&ru klar m?

;yle bir Qmaden1ilikW :iri&imine ,uro'ean "Sardes) i1kel irketinin anavatannda izin verilir mi?

=ant hayr ise% burada ser:ilenen sm!r:e1i bir tavr de8il midir? Oevherden nikel ekstraksiyonu ya'mak i#in :eli&tirilmi& en yay:n yntem%

boru otoklav sisteminde ka'al #al&maktr. En1ak% bunun kurulum maliyeti

2%5$ milyar ASD 1ivarndadr. 20$25 milyar ASD de8erinde nikele kar&lkbu kadar yatrma bile katlanamyorlar. eHelini eCre ;Heyecekse H


97/104

&"'$ %,2"' &,S,S43

%,2"'-")" B,;-4 7"8)"S*)+'+'+ ',S4- B$)

B*&+T, 8,)24),


98/104

+5.0.+9-5 tarih ve 2+ sayl Maden =asas%05.0.200( tarihinde 5+77 sayl yasa ile de8i&tirildi.2(.0+.2009 tarihinde 5+77 sayl yasann zellikle #evreile il:ili olan ksm Enayasa Mahkemesi tara/ndan i'taledildi. +0 adet maddesi Enayasann +5 adet maddesiyle#eli&en byle bir yasay ya'mak hi# bir 'arlementoyaonur kazandrmaz elbette. +0.0.20+0 tarihinde 5995sayl Maden =asas 'arlementoda kabul edildi ve

Ay:ulama =netmeli8i 0.++.20+0 tarihinde yaynland.;u yeni yasa da #evre lehine herhan:i bir yeniliki#ermiyor. De8i&iklik% Enayasa Mahkemesineyakalanmamak i#in ya'lm& bir ka# makyaJdan ibaret.


99/104

%,2"' S*)+'+ $-" $-.$-$"' ,


100/104

lke Ce eCre yarar>na ?ir maHen yasas> yaL>lmas> gerekir7

unun iin ?irka ;neri sunal>mO =eralt do8al kaynaklarnn i&letilmesinde kay'lara% yata8n en de8erli

bl!m! alnarak b!y!k bir bl!m!n!n bir daha #karlamaya1ak &ekildeyeraltnda braklmasna izin verilmemelidir. ;u ama#la zellikle metalmadenleri i#in D!nya ve lke konJonkt!r!ne uy:un olarak belirlene1ek

Q1ut$o// :radeW de8erlerine uyulmas i&letme izinlerinde yasal zorunlulukhaline :etirilmelidir. Maden1ili8in ham madde ihra1 i#in de8il lke ekonomisinin ihtiya1n

kar&lamak i#in ya'lmas zendirilmelidir. ;u ama#la% #karlan 1evherin yurti#inde ikin1i% !#!n1! ve u# !r!nlere do8ru metalurJik !retimle i&lenmesinim!mk!n klan tesislerin kurulmasn sa8laya1ak ortaklklar olu&turulmas n

ko&ulu ile il:ili maden1ilik /aaliyeti te&vik edilmelidir. =urt i#inde metalurJi% kimya ve seramik sektrlerinde il:ili /abrikalarn

yoklu8u nedeniyle de8erlendirilemeyen 1evherlerin #karlmasna ve ihra1na1aydr1 yasal snrlamalar :etirilmelidir.

;ilinen rezervleri azalan madenlerin aranmas te&vik edilmeli ve ihra1strateJik rezerv saklamak !zere yasaklanmaldr.


101/104

Maden i&letme 'roJeleri kendi /izibiliteleri ve C,Dleri d&nda lkemizindo8al sermayesini de :z n!nde bulunduran bir yararFzarar kyaslamasylade8erlendirilmeli ve te&vik veya kstlamalar buna :re ya'lmaldr.

3uhuratn teknoloJik i&letmesinin ya'lamad8 durumlarda el eme8imaden1ili8i "artizanal maden1ilik) yeniden r:!tlenmeli ve desteklenmelidir.

Maden1ilik sektr!nde i& :!venli8i% ii sa8l8 ve #evre sa8l8 nlemleri

skla&trlmaldr. Maden1ilik sektr!n!n ama1a uy:un :eli&imini izlemek% ynlendirmek ve

desteklemek !zere yeni ve zerk Ekademi% ,nstit! ve st *urullarolu&turulmal% MTE yeniden ya'landrlmaldr.

Maden1ilik ve lke ekonomisi ile il:ili uy:ulamalar hakknda ba&ka

sektrlerin istek ve kay:lar da :z n!ne alnmal% yasal d!zenlemeler veuy:ulama kararlar Sivil To'lum *urulu&lar% Meslek Kr:!tleri% =erel 6alkKr:!tlenmeleri ve il:ili t!m sektr yneti1ileri ile demokratik kurallar#er#evesinde ve Q:stermelikW olmayan &ekilde tart&larak yeniden velkemizin ve To'lumumuzun #karlarna uy:un bir &ekilde olu&tura1akstrateJiye :re hazrlanmaldr.


102/104

%,2"'


103/104

isan 2000de Mi1hi:an niversitesinden Hro/. Mi1hael Loss tara/ndan

hazrlanan bir #al&maya ]+^ :re do8al kaynaklara dayal zen:inlik bir birimartt8nda 0 ile +0 arasndaki demokrasi 1etvelinde 0%72 'uanlk d!&!&ya&anyor. Maden1ilik !r!nlerinin ihra1na dayal ekonomilerde demokratikkurumlar ya&ayamyor. 200+ ylnda ayn bilim adam tara/ndan Oali/ornianiversitesinde ya'lan bir yaynda da &yle deniyor ]2^ N Maden d&satmnn ulusal :elirdeki 'ay arttk#a ";irle&mi& Milletler *alknma

Hro:ram tara/ndan ortaya konulan) Qnsani Reli&me ndeksi "6D)W azal'yoksulluk snrnn altnda ya&ayan n!/usun oran artyor. Maden ihra1ba8mll8nda her 5lik art& nsani Reli&me ndeksini %+ 'uan d!&!r!yor.Do8al kaynaklara ba8mllk arttk#a% erken ya&lardaki #o1uk l!m oranartyor ve ortalama ya&am s!resi azalyor% yolsuzluk oran ve :elir e&itsizli8itrmanyor% ekonomik &oklara dayankllk azalyor% her 5 yllk dnem i#in i#sava& ya&ama riski 2 artyor. *aynak zen:ini !lkelerin "sabit sermayet!ketimi% net tasarru/% e8itim har1amalar% enerJi ve maden kaynaklarnnt!kenmesi% ormanlarn t!kenmesi% karbondioksitin ve di8er :azlarn zararlar:ibi etkenler de :z n!ne alnarak) do8al sermayesinin t!keni&i hesabakatld8nda QRer#ek Alusal Tasarru/ @ranW :enellikle +0un altnda

bulunuyor.


104/104

TeFekk

Documents

Caldag - Cevre Dersi