19
Vũ Đức Cường-CSTMQT Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 1 1 Ch−¬ng 2 c¸c thuyÕt thuyÕt th th−¬ −¬ng ng m¹i i qu quèc Néi dung: I. C¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn vµ t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT (5) II. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT (3) III. Lîi Ých cña ngoi thương IV. NT trong mét nÒn KT më quy m« nhá 2 Hàn Quốc - 1970: GNP/người = 260$ - 1998: đạt 8.600$/người Nền kinh tế đứng thứ 12 trên thế giới, thành viên OECD, là NIC - Tốc độ tăng trưởng KT bình quân trong giai đoạn 1968-1998: >8%/năm Ghana - 1970: GNP/người = 250$ - 1998: chỉ đạt 390$/người Nền kinh tế đứng thứ 96 trên thế giới. - Tốc độ tăng trưởng KT bình quân trong giai đoạn 1968-1998: <1,5%/năm 3 Li Ých tõ TMQT: Ghana vµ Hµn Quèc

ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 1

1

Ch−¬ng 2 cc¸̧cc lýlý thuyÕtthuyÕt vÒvÒ thth−¬−¬ngng mm¹¹i i ququèècc tÕtÕ

Néi dung:

I. C¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn vµ t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT (5)

II. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT (3)

III. Lîi Ých cña ngoại thương

IV. NT trong mét nÒn KT më quy m« nhá

2

Hàn Quốc- 1970: GNP/người = 260$- 1998: đạt 8.600$/ngườiNền kinh tế đứng thứ 12 trên thếgiới, thành viên OECD, là NIC- Tốc độ tăng trưởng KT bìnhquân trong giai đoạn 1968-1998: >8%/năm

Ghana- 1970: GNP/người = 250$- 1998: chỉ đạt 390$/ngườiNền kinh tế đứng thứ 96 trên thếgiới.- Tốc độ tăng trưởng KT bìnhquân trong giai đoạn 1968-1998: <1,5%/năm

3

Lợi Ých tõ TMQT: Ghana vµ Hµn Quèc

Page 2: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 2

4

1. C¸c häc thuyÕt cæ ®iÓn vÒ TMQT

1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)

Hoµn c¶nh ra ®êi:- ThÕ kû 16-18: Thêi kú tÝch lòy t− b¶n ë Ch©u ¢u.

- §−îc xem lµ lý thuyÕt ®Çu tiªn nghiªn cøu vÒ TMQT métc¸ch cã hÖ thèng.

Häc gi¶ tiªu biÓu:- ng−êi Ph¸p: Jean Bordin, Melon, Jully, Colbert;

- ng−êi Anh: Thomax Mun, James Stewart, Josias Chhild

5

1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)

Néi dung chñ yÕu:- §Ò cao vai trß cña tiÒn tÖ (vµng, b¹c):

- Coi träng ho¹t ®éng TM: Ngo¹i th−¬ng míi lµ nguångèc thùc sù cña cña c¶i.

- Nh×n nhËn vÒ XK vµ NK:

- Lîi nhuËn th−¬ng nghiÖp?

- Vai trß cña ChÝnh phñ:

6

1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)

ChÝnh s¸ch ¸p dông:ChÝnh s¸ch víi thuéc ®Þa:- Gi÷ ®éc quyÒn TM t¹i c¸c thÞ tr−êng thuéc ®Þa- C¸c n−íc thuéc ®Þa:.

ChÝnh s¸ch ®Ó ®¹t thÆng d− mËu dÞch:- T¨ng l−îng XK.- ¦u tiªn XK hµng cã gi¸ trÞ cao, cÊm XK hµng s¬ chÕ.- ¦u tiªn NK nguyªn liÖu so víi thµnh phÈm, - NK vµng, b¹c- KhuyÕn khÝch chë hµng XNK b»ng tµu cña n−íc m×nh.- Thùc hiÖn ®éc quyÒn trong TM.

Page 3: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 3

7

1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory)

¦u ®iÓm:- Lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ nhËn thøc:

- NhËn thøc vai trß cña Nhµ n−íc.

Nh−îc ®iÓm:- Quan niÖm ch−a ®óng vÒ:

- Zero-sum game vs. positive-sum game.

- Ch−a gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò:

8

1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi(Absolute Advantage Theory):- T¸c gi¶: Adam Smith (1723-1790) lµ

nhµ chÝnh trÞ, kinh tÕ häc cæ ®iÓn næitiÕng ng−êi Scotland.

- T¸c phÈm: Nguån gèc sù giµu cãcña c¸c quèc gia (Causes of the Wealth of Nations) (1776)

Quan ®iÓm vÒ TMQT: � Nguån gèc cña sù giµu cã lµ do SX c«ng nghiÖp. � TMQT gi÷a c¸c n−íc lµ trªn c¬ së tù nguyÖn vµ c¸c bªn

cïng cã lîi.

� C¬ së cña TMQT:

9

1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):

Kh¸i niÖm Lîi thÕ tuyÖt ®èi (LTT§):• LTT§ cña mét quèc gia vÒ mét s¶n phÈm nghÜa lµ quèc

gia ®ã SX ra s¶n phÈm ®ã víi chi phÝ thÊp h¬n c¸c n−íc kh¸c.

VD:

Nghiªn cøu cña A.Smith chØ ra r»ng:

- C¸c n−íc nªn chuyªn m«n hãa vµo SX mÆt hµng cã LTT§vµ trao ®æi víi c¸c n−íc kh¸c ®Ó cã nh÷ng mÆt hµng cßnl¹i phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc �

- TM tù do cã lîi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia.

Page 4: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 4

10

1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):

Nguån gèc cña LTT§:

- Lîi thÕ tù nhiªn (Natural Advantage):

� SX cã hiÖu qu¶:

- Lîi thÕ thu ®−îc tõ nç lùc (Accquired Advantage):

� SX thµnh phÈm:

11

1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):

Chuyªn m«n hãa vµ m« h×nh LTT§:

C¸c gi¶ ®Þnh trong m« h×nh cña A.Smith:

• ChØ cã 2 quèc gia, SX ra 2 mÆt hµng ®ång nhÊt;

• Kh«ng tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i;

• Chi phÝ SX lµ kh«ng ®æi dï quy m« SX t¨ng

• Lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu vµo SX duy nhÊt vµ dÔ dµng dichuyÓn gi÷a c¸c ngµnh SX trong n−íc nh−ng kh«ng dichuyÓn gi÷a c¸c quèc gia;

• Kh«ng cã sù hiÖn diÖn cña hµng rµo thuÕ quan.

• Tr×nh ®é c«ng nghÖ lµ nh− nhau.

12

• B¶ng chi phÝ ®Ó SX 1V¶i vµ 1G¹o cña 2 n−íc:

Hµn QuècViệt Nam

V¶iGạo

Tæng SPHµn QuècViÖt Nam

V¶iG¹o

TH1: Kh«ng cã trao ®æi (Autarky):

Page 5: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 5

13

T¨ngTæng SPHµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹o

TH2: Cã Chuyªn m«n ho¸ vµ trao ®æi:

NÕu tû lÖ trao ®æi lµ 1G¹o = 1V¶i vµ mçi n−íc s½n sµng trao®æi 15 ®¬n vÞ th× l−îng tiªu dïng tõng n−íc sÏ lµ:

Hµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹o

14

1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):

H¹n chÕ:• Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc hiÖn t−îng trao ®æi th−¬ng m¹i vÉn

diÔn ra víi nh÷ng n−íc cã lîi thÕ h¬n h¼n/bÊt lîi tuyÖt ®èiso víi c¸c n−íc kh¸c ë mäi s¶n phÈm

15

1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh

(Comparative Advantage Theory):- T¸c gi¶ David Ricardo (1772-1823)

- T¸c phÈm: “On the Principles of Political Economy and Taxation” (1817)

- Chøng minh TMQT mang l¹i lîi Ých cho c¸cbªn tham gia, dï cã −u thÕ SX trong tÊt c¶c¸c mÆt hµng.

- Ph−¬ng ph¸p luËn nhÊt qu¸n:

- ñng hé tù do hãa th−¬ng m¹i

Page 6: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 6

16

1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh: (tiÕp)

Quy luËt LTSS: Mét n−íc kh«ng cã LTT§ ë c¶ 2 mÆt hµngnh−ng sÏ cã LTSS ë mÆt hµng nµo cã møc bÊt thÕ nháh¬n vµ vÉn thu ®−îc lîi Ých khi tham gia vµo TMQT.

1936: G.Haberler gi¶i thÝch quy luËt LTSS dùa trªn kh¸iniÖm Chi phÝ c¬ héi:

17

1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp):

- Chi phÝ c¬ héi:

- Chi phÝ c¬ héi ~ Gi¸ c¶ hµng hãa t−¬ng quan

- Trong m« h×nh cña D.Ricardo:

18

M« h×nh minh häa vÒ quy luËt LTSS:

Hµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹oChi phÝ

Page 7: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 7

19

LTSS mang l¹i lîi Ých khi tham gia TMQT:

V¶i

Tæng

Hµn Quèc

ViÖt NamCMH vµ trao ®æi

Tæng

Hµn Quèc

ViÖt NamTù cung tù cÊp

Chi phÝ L§/1 §V sp

Hµn Quèc

ViÖt Nam

G¹oN−íc

20

Hµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹oOp.Cost

Hµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹oChi phÝ (L§)

21

TH Lîi thÕ “c©n b»ng”:

Hµn Quèc

ViÖt Nam

V¶iG¹o

(?)

- C¬ së cña TMQT lµ Lîi thÕ SS hay Lîi thÕ T§?

- Mét n−íc cã LTT§ nh−ng kh«ng cã LTSS th× cã lîi khi thamgia TMQT hay kh«ng?

- M« h×nh cña D.Ricardo dù ®o¸n mét møc ®é chuyªn m«nhãa hoµn toµn lµ s¸t víi thùc tÕ hay kh«ng?

Page 8: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 8

22

Lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn (RCA) (Balassa Index)

- Balassa giíi thiÖu RCA Index vµo n¨m 1965

RCA = (EXA/EA):(EXW/EW)- EXA: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña n−íc A

- EA: tæng kim ng¹ch XK cña n−íc A

- EXW: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña thÕ giíi

- EW: tæng kim ng¹ch XK cña thÕ giíi

§¸nh gi¸:

- RCA > 2,5:

- 1 < RCA < 2,5:

- RCA < 1:

23

1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp):

H¹n chÕ cña lý thuyÕt:

- Míi chØ chó ý tíi cung SX s¶n phÈm.

- Ch−a tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i, thuÕ quan vµ hµng rµo b¶o hémËu dÞch.

- Gi¸ t−¬ng ®èi trong trao ®æi theo lý thuyÕt LTSS chØ dùavµo ®Çu vµo lµ lao ®éng.

- Ch−a tÝnh tíi yÕu tè chi phÝ SX gi¶m dÇn theo quy m« vµn¨ng suÊt lao ®éng t¨ng dÇn theo quy m«.

- Ch−a tÝnh ®Õn vßng ®êi s¶n phÈm, thÞ hiÕu tiªu dïng.

24

1.4. Lý thuyÕt vÒ t−¬ng quan cña cÇu:(Reciprocal Demand Theory)

- T¸c gi¶ John Stuart Mill (1806-1873)

- Cßn gäi lµ Lý thuyÕt Gi¸ trÞ quèc tÕ hay tû lÖ trao ®æi gi÷a c¸c s¶n phÈm.

- Nghiªn cøu yÕu tè CÇu t¸c ®éng ®Õn TûlÖ trao ®æi trong TMQT nh− thÕ nµo.

- Theo J.S.Mill: Tû lÖ mËu dÞch thùc sùsÏ phô thuéc vµo c−êng ®é vµ ®é co gi·n cña CÇu NK mçi n−íc, tøc lµ phôthuéc vµo Sè cÇu t−¬ng quan.

Page 9: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 9

25

Néi dung: tù ®äc Gi¸o tr×nh

26

1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi• §−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng SX: Nh©n tè cung

Production Possibility Frontier (PPF)• §−êng bµng quan quèc gia: Nh©n tè cÇu

National Indifference Curve (I)

1.5.1. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi kh«ng ®æi:

Gạo

H

T

EF

V’

O

60

10

24 20

V

Gạo

Vải Vải

Việt �am Hàn Quốc

T

27

1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi1.5.2. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi t¨ng dÇn:• H×nh 1.3 trang 45 Gi¸o tr×nh

Thép

P1V

P0V

T

C1V

S

P0HP1H

OO

C1H

T

S

Cà phê Cà phê

Thép

Việt �amHàn Quốc

Page 10: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 10

28

1.6. Lý thuyÕt tû lÖ c¸c yÕu tè (Factor Proportions Theory / Factor Endowment Theory)

T¸c gi¶: 2 nhµ KT häc ng−êi Thuþ §iÓnEli Heckscher (1879 - 1952) vµBertil Ohlin (1899 – 1979)

� Lý thuyÕt H-O (Lý thuyÕt t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT)

29

LËp luËn cña H-O:

• Trong tiÕn tr×nh SX ng−êi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu yÕu tè®Çu vµo (®Êt ®ai, nh©n c«ng vµ t− b¶n) theo nhiÒu tû lÖkh¸c nhau.

• ChÝnh møc ®é s½n cã cña c¸c yÕu tè SX vµ hµm l−îng södông c¸c yÕu tè ®Ó lµm ra c¸c mÆt hµng kh¸c nhau lµ 2 nh©n tè quan träng quy ®Þnh TMQT.

30

Kh¸i niÖm Th©m dông yÕu tè:X ®−îc coi lµ mÆt hµng sö dông th©m dông lao ®éng

(labor intensive product) khi:

LX/KX > LY/KY

Kh¸i niÖm §é dåi dµo yÕu tè:N−íc A ®−îc coi lµ dåi dµo vÒ lao ®éng (labor abundance

country) nÕu:

LA/KA > LB/KB

Page 11: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 11

31

C¸c gi¶ thiÕt ®i kÌm Lý thuyÕt H-O:1. M« h×nh 2 quèc gia, 2 mÆt hµng, 2 yÕu tè SX (L, K)

2. C«ng nghÖ SX lµ gièng nhau.

3. Së thÝch t−¬ng tù nhau.

4. Hµng hãa kh¸c nhau vÒ hµm l−îng c¸c yÕu tè SX; gi¸ c¶t−¬ng quan kh«ng lµm thay ®æi hµm l−îng ®ã.

5. SX cã hiÖu suÊt kh«ng ®æi theo quy m«, yÕu tè SX cã n¨ngsuÊt cËn biªn gi¶m dÇn.

6. C¹nh tranh hoµn h¶o tån t¹i trªn c¸c thÞ tr−êng.

7. Chuyªn m«n hãa SX lµ kh«ng hoµn toµn.

8. C¸c yÕu tè SX cã thÓ di chuyÓn trong ph¹m vi 1 n−íc nh−ngkh«ng thÓ di chuyÓn gi÷a c¸c n−íc.

9. Th−¬ng m¹i lµ tù do, chi phÝ vËn t¶i b»ng 0.

10. TÊt c¶ c¸c nguån lùc ®−îc toµn dông ë c¶ 2 n−íc.

11. Th−¬ng m¹i c©n b»ng gi÷a 2 n−íc.

32

§Þnh lý H-O:• Mét n−íc sÏ XK nh÷ng mÆt hµng mµ viÖc SX th©m dông

yÕu tè SX dåi dµo cña n−íc ®ã.

VD minh häa: ViÖt Nam lµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ L§ (Hµn Quèclµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ Vèn)

300

1500

=Tæng sè Vèncña Hµn Quèc

20Tæng sè Vèncña ViÖt Nam

Tæng sè L§cña Hµn Quèc

>200

=

Tæng sè L§cña ViÖt Nam

33

H×nh 1.4. M« h×nh th−¬ng m¹i theo lý thuyÕt H-O

I0

Vải

I1

I2

O

K

L

Thép

CH

CV

Ho

Vo

V1

H1

Page 12: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 12

34

C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:

§Þnh lý c©n b»ng gi¸ c¶ yÕu tè SX (H-O-S): TM tự do sẽlµm cho gi¸ c¶ c¸c yÕu tè SX cã xu h−íng trë nªnc©n b»ng, và nếu hai quèc gia tiÕp tôc SX c¶ hai mÆthµng (thùc hiÖn CMH kh«ng hoµn toµn) th× gi¸ c¶ c¸cyÕu tè sÏ thùc sù trë nªn c©n b»ng.

35

C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:

§Þnh lý Rybczynski: T¹i møc gi¸ hµng hãa t−¬ng quankh«ng ®æi th× sù gia t¨ng møc cung cña mét yÕu tè SX sÏ lµm t¨ng s¶n l−îng mÆt hµng sö dông nhiÒu yÕu tè®ã, vµ lµm gi¶m s¶n l−îng cña mÆt hµng kia.

U

H

EE’

Vải

ThépF VO

36

C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O:

§Þnh lý Stolper-Samuelson: NÕu gi¸ t−¬ng quan cñamét mÆt hµng nµo ®ã t¨ng lªn th× gi¸ t−¬ng quancña yÕu tè ®−îc th©m dông t−¬ng ®èi ®Ó SX ra mÆthµng ®ã sÏ t¨ng lªn, cßn gi¸ t−¬ng quan cña yÕu tèkia sÏ gi¶m xuèng.

Page 13: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 13

37

KiÓm ®Þnh lý thuyÕt H-O:The Leontief Paradox (1953)

- Sö dông B¶ng c©n ®èi liªn ngµnh I-O ®Ó tÝnh to¸nl−îng Vèn vµ Lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó SX 1 giá hµng XK®iÓn h×nh (1) vµ 1 giá hµng c¹nh tranh víi hµng NK(2) trÞ gi¸ 1 triÖu USD cña Mü n¨m 1947.

�KÕt qu¶:

�Tr¸i víi dù ®o¸n tõ m« h×nh H-O:

�NghÞch lý Leontief

38

1.7. NX vÒ gi¶ thiÕt cña c¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn:

- ViÖc lµm ®Çy ®ñ?

- CMH hoµn toµn?

- Tµi nguyªn sö dông trän vÑn, hiÖu qu¶?

- Môc tiªu cña c¸c quèc gia chØ giíi h¹n vµo hiÖu qu¶?

- Chi phÝ vËn chuyÓn kh«ng tèn tµi nguyªn?

- TÝnh linh ®éng cña tµi nguyªn?

- KhÝa c¹nh dÞch vô trong TMQT?

39

2. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT:2.1. TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo qui m«:

(International Trade based on Increasing Returns)- T¸c gi¶ tiªu biÓu: Paul Krugman- HiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m« sÏ dÉn ®Õn TMQT.- §−êng PPF:- Chi phÝ c¬ héi:

L−u ý cña m« h×nh: - Tû lÖ trao ®æi quèc tÕ = møc gi¸ t−¬ng quan

- Mçi n−íc thùc hiÖn chuyªn m«n hãa hoµn toµn

- Hai n−íc gièng nhau vÒ mäi khÝa c¹nh:

Page 14: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 14

40

H×nh 2.1-TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m«

Máy bay

Ô tô

U

V

ME

I1

AI2

I3

S

TO

A1

M1

R

41

2.2. Thương mại dựa trªn sù biÕn ®æi c«ng nghÖ

- D.Ricardo:

- H-O:

- C¸c häc thuyÕt vÒ c«ng nghÖ:

42

2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ:

- T¸c gi¶: Posner (1961)- LËp luËn: c«ng nghÖ lu«n thay ®æi d−íi h×nh thøc c¸c ph¸t

minh, s¸ng chÕ míi � t¸c ®éng ®Õn XK cña mét n−íc.

Néi dung:- S¶n phÈm míi ra ®êi � n−íc ph¸t minh cã LTT§ t¹m thêi

- Khi nhu cÇu n−íc ngoµi xuÊt hiÖn�

- Khi c«ng nghÖ bÞ b¾t ch−íc �

- N−íc ph¸t minh l¹i ra ®êi s¶n phÈm míi kh¸c

Page 15: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 15

43

2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ:

Gi¶i thÝch 2 lo¹i h×nh th−¬ng m¹i:1. Hai n−íc.

2. TM h×nh thµnh khi

C¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña 1 n−íc:- ThÓ chÕ

- R&D

- ThÞ tr−êng trong n−íc.

44

2.2.2. Lý thuyÕt Vßng ®êi s¶n phÈm

(Product Life-Cycle Theory)

T¸c gi¶: Raymond Vernon (1966)

- Sù ph¸t triÓn cña Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ

- Dùa trªn sù quan s¸t:

- KÕt luËn:

45

t4

t3t2t1t0

H×nh 2.2.2. Vßng ®êi s¶n phÈm vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ

XK

NK

Nước phát minh

Các nước phát triển khác Các nước đang phát triển

Page 16: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 16

46

• ¦u ®iÓm:

- Gi¶i thÝch ®−îc m« h×nh TMQT trong 1 thêi kú lÞch sö

• Nh−îc ®iÓm:

- Quan ®iÓm bÞ xem lµ vÞ kû.

- Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc thùc tÕ hiÖn nay:

+

+

+.

47

2.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ c¹nh tranh quècgia(National Competitive Advantage)

- T¸c gi¶: Michael Porter (1990), GS cña Havard Business School

- Cơ sở lËp luËn: kh¶ n¨ng c¹nh tranhcña mét ngµnh CN ®−îc thÓ hiÖn tËptrung ë kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ ®æimíi cña ngµnh ®ã ���� từ ®ã kh¸i qu¸tcho mét quèc gia.

���� §−a ra kh¸i niÖm: Lîi thÕ c¹nh tranhquèc gia x©y dùng tõ 4 nhãm yÕu tèt¹o thµnh M« h×nh kim c−¬ng

48

• M« h×nh Kim c−¬ng cña M.Porter

Chiến lược, Cấu trúc,

Môi trườngcạnh tranh

ngành

Các ngànhhỗ trợ

và liên quan

Điều kiệnvề Cầu

Điều kiệnvề các

Yếu tố SX

Chính Phủ

Cơ hội

Page 17: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 17

49

1. §iÒu kiÖn c¸c yÕu tè SX (Factor Endowments):-- §§ÇÇuu vvµµoo cc¬¬ bb¶¶nn (basic factors):(basic factors):

-- §§ÇÇuu vvµµoo caocao cÊpcÊp (advanced factors):(advanced factors):

- BÊt lîi vÒ ®Çu vµo c¬ b¶n

50

2. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ cÇu (Demand Conditions):- LËp luËn: C¸c c«ng ty cña mét n−íc sÏ giµnh ®−îc lîi

thÕ c¹nh tranh nÕu nh÷ng ng−êi tiªu dïng trong n−íc cãtr×nh ®é vµ ®ßi hái cao.

51

3. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî vµ liªn quan (Related and Supporting industries)

- T¸c ®éng lan táa (spill over) ®Õn NLCT cña mét ngµnh.

Page 18: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 18

52

4. ChiÕn l−îc, cÊu tróc vµ ®èi thñ c¹nh tranh (Firm Strategy, Structure, and Rivalry)

- Sù kh¸c biÖt vÒ triÕt lý qu¶n trÞ

- M«i tr−êng c¹nh tranh khèc liÖt t¹o søc Ðp c¶i tiÕn liªntôc ®Ó tån t¹i

53

ý nghÜa cña m« h×nh Kim c−¬ng:

Porter dù ®o¸n mét n−íc sÏ:

XK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh cã c¶ 4 yÕu tè trongm« h×nh kim c−¬ng thuËn lîi; vµ

NK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh kh«ng cã ®−îcnh÷ng thuËn lîi nh− vËy.

Dù ®o¸n nµy lµ ®óng?

54

3. lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng

Page 19: ch.2 cac ly thuyet ve tmqt bookbooming

Vũ Đức Cường-CSTMQT

Chương 2-Các lý thuyết về TMQT 19

55

4. Ngo¹i th−¬ng trong nÒn KT më quy m« nhá:

4.1. §iÒu kiÖn chÊp nhËn gi¸:- Trong m« h×nh cña nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá th× nÒn

kinh tÕ lu«n chÊp nhËn gi¸ cho c¶ hµng XK vµ NK:

- ViÖc xem xÐt ViÖt Nam nh− mét nÒn KT më quy m«nhá lµ mét sù ®¬n gi¶n ho¸ phï hîp víi thùc tÕ.

- Trong nÒn KT më quy m« nhá, nÕu mäi yÕu tè kh¸cc©n b»ng, th× sù thay ®æi vÒ Cung vµ CÇu sÏ dÉntíi?

56

q0

E1

E2

D

E0

Q

D’S

4.2.Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá:a. XuÊt khÈu: H×nh 1.11 (tr.85 Gi¸o tr×nh)

PW

PD

q1 q2

P

XK1

q3O

XK2

57NK1

q0

E1 E2

D

E0

Q

D’

S

4.2. Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá:b. NhËp khÈu: H×nh 1.12 (tr.86 Gi¸o tr×nh)

PW

PD

q1 q2

P

q3O

NK2