11
Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la varietât locâl da la lenghe furlane, cul jutori dal sportel linguistic par la tutele da la minorance furlane da la Comunitât Montane dal Glemonês, Cjanâl dal Fier e Val Cjanâl

Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis

primariis di Mueç, doprant la varietât locâl da la lenghe furlane, cul jutori dal sportel linguistic par la tutele da la minorance furlane da la Comunitât

Montane dal Glemonês, Cjanâl dal Fier e Val Cjanâl

Page 2: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

IL PIPINOT DI NEIF

Ai 24 di novembar passât, al è

stade une biele e abondante

neveade. Ducj non erin

contentissims: la mestre Rita nus

veve prometût che il di dopo

saressin lâts tal curtîl par fâ un

pipinot di neif. E cussì al è stât.

<il di dopo a la fin da la ricreazion

sin lâts jù tal curtîl da la scuele.

Vin ingrumat dongje la neif e la

vin fracade par ben fin che sin

rivâts a fâ il cuarp. Gioele e

Francesco ai àn fat il cjâf

rodolant une bale di neif; Christel

l'à puartât la cjarte grispe par fâ

la barete e la siarpe e doi tapons

par fâ i voi e i botons; par fâ il

nâs vin ficjât tal mieç da la muse

la carote che la veve puartât

Federca e par fâ la bocje vin

doprât un panin che la veve

puartât Francesca.

A la fin il pipinot al ere pardabon

simpatic e chê zornade l'è stade

maraveose.

Ve chi il pipinot di neif

Page 3: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

LA VISITE A LA CJASE DI RIPÔS

Miercus ai 10 di dicembar dal

2008 al neveave

bondantementri, erin un pêl

pinsirôs parcè che vevin di lâ a

fâ visite ai nonuts da la cjase di

ripôs. Par fortune nus àn

menâts ju cul pulmin dal Comun

di Resiute.

Sin lâts non da la classe tierce

e i fruts da li classis prime e

seconde. Cuant che nus àn

vedut, i anzians ai son stâts

subit contentons e cualchidun

si ancje ingropât, forsit ur è

vignût di pensâ ai lôr nevôts

lontans.

Non vevin preparât un pensîr

par ognidun di lôr e po ancje

cualchi cjante di Nadâl che vin

compagnât cui imprescj musicâi.

I nonuts ai eri cuasi ducj che ai

ridevin e soredut ai erin tant

tant contents. Ancje intai

nestris cûrs al ere tante

contentece parcè che par un

lamp vin rivât a mandâ vie

l'aviliment che al ere su par li

lôr musis.

Ve chi, a

man çampe,

i nonuts

che nus

batevin li

mans

contents da

la nestre

visite.

Page 4: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

IL PUARTE CJANDELIS DI NADÂL

Ce che al covente:

une scugjele

cole viniliche

fueis di fau

une cjandele

cjarte di gjornâl

tipo “Messaggero”

cjarte di alumini

un toc di “das”

Ramaçutis di peç fint

Ruscli di chel fint

Fonguts fints

Pitosis di laris

Nastri scozeis natalizi

Un toc di cartoncin “Bristol”

Procediment:

Par prime robe tu as di cjapâ la

scugjele e fodrâle cu la cjarte di

alumini. Dopo tu i as di dâ une

passade di cole e tac su un foi di

gjornâl, e cussì par uns dîs voltis, po

lasse suiâ par un pâr di dis.

Cumò gjave la scugjele e cuvierç il

stamp cu li fueis di fau. Insom dal

stamp tu as di tacâ un anel fat cul

"das" li che tu metarâs la cjandele

che la vignarà tacade cu la cole

viniliche par fale stâ ben in pîts.

Dopo tacade la cjandele tu as di

piturâ li fueis colôr aur e, cuant che

il colôr al è sut, tu as di tacâ I

fonguts, li pitosis, li ramaçutis di peç

e il riscli par abelî il lavôr.

Cumò il puarte cjandelis al è pront

par jessi impachetât, sierât cuntun

biel floc e regalât a cui che ti fâs

plui plasê.

Chi tu viodis cemût che al varès di vignî il

puartecjandelis

Page 5: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la
Page 6: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la
Page 7: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

LA NEIF

Lunis ai 24 di november al à

tacât a neveâ a li siet di binore.

La neif la vegnive ju piçule e

lizere.

I prâts e i cuvierts da li cjasis

ai erin taponâts di una côltre

blancje.

La neif, plan plan, la diventave

simpri pui alte. La continuave

avegnî ju e al sameave che no la

finis pui.

La nei la piture di blanc dut ce

ca la cjate. I siei flocs ai vegnin

ju come plumutis di ucel.

Cuant che la ven la neif, i fruts

ai son contents ma i gjenitôrs

un pouc manco.

Page 8: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

L’ARBULUT PAR NADÂL

Ce che al covente:

Un pacut di crete rosse

Un toc di cartoncin ondulât

Un stamp a forme di peç

Par decorâ:

Un pipinot o un agnul natalizi

Cualchi foiute verde

Piçulis balutis rossis

(Tu as di doprâ la cole a cjalt)

Istruzions:

Cu la mace slargje un pouc il

bloc di crete rosse, ritae la

forme dal peç cuntun curtis a

ponte taronde.

Lasse suiâ ben la crete. Cuant

che al’è ben secje met jù par

ben li fois, il pipinot e li balutis

rossis e tace dut cu la cole a

cjalt.

Cumò poe l’arbulut sul cartoncin

ondulât. Impachete a to plasê

Ve chi parsore il lavôr finît

Page 9: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

LA GJITE A BLED

Non aluns da la classe cuarte, sin

lâts a Bled ai dîs di otubar parcè che

nus an invidâts a cjapâ part di une

cunvigne si li Alps.

Non vevin preparât un cartelon sui

personçs , plantis, animâi da li Alps.

Il passât lu von figurât cui disegns di

une vecje storie intitolade “Il plan

da la staipie”

A Bled, sin stâts intune sale di

cunvignis e si sin cjatâts cun altris

fruts slovens e todescs e daucj nus

son stadis datis i auricolârs par capî

ce che i disevin.

Po vin visitât une vecje cjase/museu

li che nus an mostrât cemût che i

vivevin une volte. La cusin l’ere nere

di cjalin e li stanziis a li erin bassis

cui barcons picinins par no fâ jentrâ

il freit.

Ve chi la cjase/museu che vin visitât

Page 10: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

IL NESTRI JUTORI AI FRUTS DA LA BOLIVIE

Ducj i fruts da la scuele primarie di

Mueç vin partecipât a un progjet par

judâ i fruts puars da la Bolivie.

Doprant li scjatulutis vueidis dai

medisinâi che vevin a cjase, vin dât

dongje une musine, par rindile plui

biele vin tacât su i façolets colorâts

e, alfin vin fat une busute par podê

meti dentri i becins.

Ogni frut al à metût dentri inta sô

musine i siei sparagns e a Nadâl,

dutis li musinis, li sono stadis metodi

intun grant zei che al è stât puartât

in glesie. A la fin da la messe ducj i

becins son stâts consegnâts a li

muinis missionaris.

Son stâts cjapâts su plui o mancul

700 euros che i missionaris ai an

doprât par comprâ, diretementri in

Bolivie, imprescj par la scuele.

Al è impuartant che i imprescj ai

sedin stâts comprâts in Bolivie e no

chi in Italie parcè che cussì, cun chei

bêçs, vin judât tant i fruts da li

scuelis che i comerciants locâi.

Non, par cjapâ su chestis ofiertis vin

fat un sacrifici pardabon piçul ma

savìn che par i fruts che vin judât al

à volût dî pardabon tant.

Page 11: Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe ... · Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe tiece da li scuelis primariis di Mueç, doprant la

Chest gjornalin al è stât realizât dai fruts da la classe cuarte da li scuelis primariis di Mueç, doprant la varietât locâl da la lenghe furlane, cul jutori dal sportel linguistic par la tutele da la minorance furlane da la Comunitât

Montane dal Glemonês, Cjanâl dal Fier e Val Cjanâl