ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-----o0o-----

NGUYỄN THỊ HẰNG

ẢNH HƢỞNG CỦA PHẬT GIÁO

ĐẾN LỐI SỐNG CỦA NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành Triết học

HÀ NỘI – 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-----o0o-----

NGUYỄN THỊ HẰNG

ẢNH HƢỞNG CỦA PHẬT GIÁO

ĐẾN LỐI SỐNG CỦA NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAY

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Triết học

Mã số: 60 22 03 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đặng Thị Lan

HÀ NỘI – 2015

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1

CHƢƠNG 1.MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHẬT GIÁO

VÀ LỐI SỐNG CỦA NGƢỜI VIỆT NAM ...... Error! Bookmark not defined.

1.1. Những tƣ tƣởng cơ bản của Phật giáo ......... Error! Bookmark not defined.

1.1.1. Thế giới quan Phật giáo........................... Error! Bookmark not defined.

1.1.2. Nhân sinh quan Phật giáo........................ Error! Bookmark not defined.

1.2. Sự du nhập và phát triển của Phật giáo ở Việt NamError! Bookmark not

defined.

1.3. Lối sống của ngƣời Việt Nam ........................ Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Quan niệm về lối sống ............................. Error! Bookmark not defined.

1.3.2. Đặc điểm lối sống của người Việt Nam truyền thốngError! Bookmark

not defined.

1.3.3. Sự biến đổi của lối sống và những vấn đề đặt ra trong xây dựng lối sống

của người Việt Nam hiện nay ........................... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 2.NHỮNG ẢNH HƢỞNG CHỦ YẾU CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN

LỐI SỐNG CỦA NGƢỜI VIỆT NAM HIỆN NAYError! Bookmark not

defined.

2.1. Ảnh hƣởng của Phật giáo trong cách thức lao động sản xuất và tổ chức

cuộc sống của ngƣời Việt Nam hiện nay ............. Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Những ảnh hưởng tích cực ...................... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Một số ảnh hưởng tiêu cực ..................... Error! Bookmark not defined.

2.2. Ảnh hƣởng của Phật giáo đến phong tục, tập quánError! Bookmark not

defined.

2.2.1. Phật giáo góp phần củng cố, duy trì các phong tục, tập quán của người

Việt Nam ............................................................. Error! Bookmark not defined.

2.2.2. Phật giáo ảnh hưởng đến tập tục đi lễ chùa, cúng Rằm, mùng Một Error!

Bookmark not defined.

2.2.3. Phật giáo ảnh hưởng trong tục ăn chay, phóng sinh và bố thí ........ Error!

Bookmark not defined.

2.2.4. Phật giáo ảnh hưởng đến nghi thức ma chay, cưới hỏi ................... Error!

Bookmark not defined.

2.3. Ảnh hƣởng của Phật giáo đến phƣơng thức ứng xử, triết lý sống của

ngƣời Việt Nam ....................................................... Error! Bookmark not defined.

2.4. Một số khuyến nghị nhằm phát huy ảnh hƣởng tích cực, hạn chế ảnh

hƣởng tiêu cực của Phật giáo đến lối sống của ngƣời Việt Nam hiện nay.

..................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.4.1. Không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân và

đồng bào Phật tử nhằm xa rời mê tín dị đoan, tiếp nhận những tư tưởng tích

cực của Phật giáo. ............................................... Error! Bookmark not defined.

2.4.2. Phát huy vai trò tích cực của các tổ chức Phật giáo, tổ chức Phật tử

trong đời sống xã hội .......................................... Error! Bookmark not defined.

2.4.3. Nâng cao hiệu quả tổ chức và quản lý đối với các hoạt động tín ngưỡng,

tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng ............ Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 8

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Phật giáo ra đời cách đây hơn 2500 năm và đã được truyền bá, có ảnh

hưởng tới nhiều nước trên thế giới như Xrilanca, Mianma, Ai Cập, Thái Lan,

Việt Nam, Trung Quốc… Trong quá trình du nhập và trải qua các thời kỳ

lịch sử, Phật giáo lại phụ thuộc vào tình hình kinh tế - xã hội, điều kiện lịch

sử, văn hóa ở mỗi quốc gia mà có những biến đổi cho phù hợp. Ngày nay,

trên phạm vi quốc tế, Phật giáo đang chiếm vị trí sâu rộng trong đời sống

của con người trong đó có Việt Nam.

Phật giáo vừa là một tôn giáo, vừa là triết học bởi trong nó chứa đựng

nhiều quan điểm sâu sắc về thế giới, nhân sinh. Trải qua bao thăng trầm của

lịch sử, từng chịu biết bao thử thách trong sự va chạm với các tôn giáo khác,

song Phật giáo vẫn tồn tại và phát triển mạnh mẽ cho đến ngày nay.Sở dĩ đạo

Phật có được sức sống mãnh liệt đó là vì mục đích tối thượng của nó là cứu

khổ đem lại sự an lạc, hạnh phúc cho con người. Mọi sự thuyết pháp của đức

Phật đều tập trung vào cuộc sống hiện thực của chúng sinh mà ít bàn đến

những hiện tượng tự nhiên, điều đó hoàn toàn phù hợp với đông đảo quần

chúng khi trình độ nhận thức còn nhiều hạn chế. Hơn nữa, đạo Phật đã khơi

dậy được những giá trị văn hóa trong con người hướng tới chân – thiện – mỹ,

khơi dậy được khát khao của con người muốn được giải thoát trước những

mâu thuẫn, bế tắc do chính con người tạo ra. Bởi vậy, đạo Phật xét về mặt tích

cực, nó thực sự là chỗ dựa tinh thần cho một bộ phận đông đảo quần chúng

nhân dân. Cũng chính bởi vậy mà đạo Phật đã bám sâu vào trong đời sống xã

hội, đáp ứng được nhu cầu thiết thực của con người trong mọi thời đại.

Phật giáo du nhập vào Việt Nam từ rất sớm và luôn gắn bó với những

bước thăng trầm của lịch sử dân tộc. Những tư tưởng, giáo lý của Phật giáo

đã ngấm sâu vào tư duy và trở thành một bộ phận văn hóa, nếp sống của

2

người Việt. Với bề dày gần hai nghìn năm tại Việt Nam, Phật giáo đã khẳng

định chân giá trị của nó trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Phật giáo đã

trở thành một hệ tư tưởng - tôn giáo có sức sống lâu dài và đã có những ảnh

hưởng sâu sắc đến đời sống con người Việt Nam. Trải qua mọi thời đại, văn

hóa Phật giáo là một bộ phận không thể tách rời của văn hóa dân tộc. Đạo

Phật với quan niệm nhân sinh độc đáo đã trở thành một bộ phận không thể

thiếu của nền văn hóa Việt Nam. Phật giáo với cái đích là cứu con người thoát

khỏi nỗi khổ muôn đời, với cứu cánh là giải thoát, nó mang đậm tính triết học

hơn bất kỳ một tôn giáo nào khác. Phật giáo chứa đựng một hệ thống những

tư tưởng về thế giới quan, nhân sinh quan vô cùng sâu sắc. Những tư tưởng cơ

bản của Phật giáo đã và đang có những tác động, ảnh hưởng sâu rông trên

nhiêu lĩnh vực của đời sống xã hội ở nước ta hiện nay.

Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, do sự tác động mạnh mẽ

của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và quá trình giao lưu,

hội nhập quốc tế, đạo đức, lối sống của con người có nhiều biến đổi theo cả

chiều hướng tích cực và tiêu cực. Chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng suy

thoái nghiêm trọng về đạo đức, lối sống trong một bộ phận dân cư, trong đó có

cả các đảng viên. Trong tình hình ấy, chúng ta cần phát huy mọi nguồn lực để

xây dựng một lối sống tiến bộ, lành mạnh. Phật giáo chứa đựng trong đó những

tư tưởng nhân văn về đạo đức vẫn còn nhiều điểm phù hợp với công cuộc xây

dựng xã hội mới như Đảng ta khẳng định. Biết phát huy những giá trị tích cực

trong thế giới quan và nhân sinh quan Phật giáo là một nhân tố quan trọng góp

phần xây dựng lối sống ở nước ta hiện nay. Với tầm quan trọng và ý nghĩa như

vậy, tác giả lựa chọn chọn đề tài: “Ảnh hưởng của Phật giáo đến lối sống của

người Việt Nam hiện nay” làm luận văn Thạc sĩ của mình.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Phật giáo là một trong ba tôn giáo lớn trên thế giới cả về bề dày lịch sử,

3

tính đồ sộ của hệ thống giáo lý và số lượng tín đồ, do đó thu hút được sự quan

tâm rất lớn của giới khoa học. Nghiên cứu về Phật giáo được rất nhiều nhà

khoa học trong và ngoài nướcnghiên cứu trên nhiều phương diện khác nhau

và đạt được kết quả đáng trân trọng. Có thể kể đến một số công trình nghiên

cứu trên các phương diện sau:

2.1. Các công trình nghiên cứu về Phật giáo, tư tưởng của Phật giáo và lịch

sử Phật giáo Việt Nam

“Việt Nam Phật giáo sử luận” (Nxb Văn học Hà Nội, 1992) của

Nguyễn Lang đã đề cập đến các giai đoạn du nhập của Phật giáo vào Việt

Nam, vai trò của các thiền sư trong công cuộc dựng nước và giữ nước của

các triều đại phong kiến Việt Nam. Trong sách “Lịch sử Phật giáo Việt

Nam” (Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998), các tác giả đã bàn về lịch sử du

nhập và quá trình phát triển của Phật giáo từ thời kỳ đầu mới du nhập đến

thế kỷ XX, bàn về các tông phái Phật giáo và đã phân tích vai trò của Phật

giáo đối với các lĩnh vực tư tưởng chính trị trong suốt chiều dài lịch sử Việt

Nam; “Mấy vấn đề Phật giáo và lịch sử tư tưởng Việt Nam” của Ủy ban

Khoa học Xã hội Việt Nam, Việt Triết học (Hà Nội, 1996) đã đề cập đến

tính chất của Phật giáo Việt Nam, các tông phái Phật giáo ở Việt Nam, vai

trò của Phật giáo trong nền văn hóa dân tộc và ảnh hưởng của Phật giáo đối

với lịch sử tư tưởng Việt Nam… Bên cạnh đó, các công trình nghiên cứu về

triết học Phật giáo như“Đại cương triết học Phật giáo” của Thích Đạo

Quang (Nxb Thuận Hóa - Huế, 1996) đã phân tích những giá trị trong các

giáo lý cơ bản của Phật giáo và đề cập một cách khái quát các tông phái cơ

bản của đạo Phật; “Tư tưởng triết học Phật giáo Việt Nam”của Nguyễn Duy

Hinh đã trình bày và phân tích một cách sâu sắc các vần đề của triết học

Phật giáo như: Bản thể luận, nhận thức luận, giải thoát luận và các nội dung

triết học Phật giáo Việt Nam như tư tưởng triết học Phật giáo sơn môn Dâu,

4

tư tưởng triết học Phật giáo sơn môn Kiến Sơ và triết học Phật giáo tông

Trúc Lâm... Nguyễn Hùng Hậu với cuốn “Đại cương triết học Phật giáo

Việt Nam” (Nxb Khoa học xã hội, 2002) dưới góc độ triết học đã khái quát

quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam. Tác giả đã trình

bày rõ sự tiếp biến và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam qua các giai

đoạn và chỉ ra đặc trưng của Phật giáo Việt Nam là sự kết hợp của ba yếu

tố Thiền – Tịnh – Mật trong sự hòa quyện với tín ngưỡng bản địa tạo nên

những đặc điểm riêng biệt của Phật giáo Việt Nam…Cuốn sách này là một

trong những nguồn tư liệu quý giá khi nghiên cứu Phật giáo và Phật giáo

Việt Nam. Phan Văn Hùm viết cuốn “Phật giáo triết học” bản in lần thứ

ba năm 1943 dưới góc độ tiếp cận triết học, tác giả tập trung phân tích

nguyên lý của Phật giáo nguyên thủy: vấn đề tâm và vật, Ngũ uẩn, Nghiệp,

Thiền định; đưa ra những nhận định chung nhất về bản thể luận, nhận thức

luận của triết học Phật giáo.

Ngoài ra, trong nhóm công trình nghiên cứu về Phật giáo cũng có một

số công trình nghiên cứu của các học giả nước ngoài, có thể kể đến một số

công trình như: “Cốt tủy của đạo Phật” (1971) của Daisetz Teitaro Suzuki

do Trúc Thiên dịch (Nxb An Tiêm, Sài Gòn); “Nền tảng của đạo Phật” của

Peter D. Santina do Thích Tâm Quang dịch (NXb Thành phố Hồ Chí Minh).

Junjiro Takakusu với cuốn “Tinh hoa triết học Phật giáo”(The Essentials of

Buddhis). Nhan đề lần xuất bản thứ nhất do Ban Tu thư Viện Đại học Vạn

Hạnh dịch là “Các tông phái của đạo Phật”, lần tái bản năm 2008 Tuệ Sỹ

dịch ra tiếng việt là “Tinh hoa triết học Phật giáo”. Ngoài phần giới thiệu và

kết luận, cuốn sách gồm có 14 chương. Ông đã trình bày triết học Phật giáo

theo xu hướng hệ thống trong đó tập trung lý giải các nguyên lý cơ bản của

Phật giáo ở các chương I, II, III. Ông đã chỉ ra 6 nguyên lý căn bản trong

triết học Phật giáo là nguyên lý duyên khởi, nguyên lý tất định và bất định,

5

nguyên lý tương dung, nguyên lý như thực, nguyên lý viên dung, nguyên lý

Niết bàn hay giải thoát viên mãn… Emmanuel Kant khi nghiên cứu về Phật

giáo Tích Lan, Miến Điện, Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản cũng đánh giá

cao những giá trị đạo đức của tôn giáo này thông qua nhận thức và hành vi

của các vị tu sĩ, qua thuyết “Duyên khởi”, thuyết “Luân hồi” của Phật giáo.

Sau Emmanuel Kant, một số triết gia người Đức khác như Schelling, Hegel,

Nietzche, Schopenhaueur… cũng chú ý đến Phật giáo. Nhìn chung, các triết

gia người Đức này đều đánh giá Phật giáo là một tôn giáo cao thâm thể hiện ở

các quan niệm của nó về thế giới và con người như quan niệm: thế giới là vô

thủy vô chung, thế giới vận động biến đổi không ngừng,con người là “vô

ngã”…Đặc biệt, họ rất chú ý đến quan niệm “Nhân quả, luân hồi’ trong giáo

lý nhà Phật, và cho đây là một trong những điều huyền bí nhất cần khám phá

trong văn hoá phương Đông.

2.2. Các công trình nghiên cứu về ảnh hưởng của Phật giáo đối với đạo

đức, lối sống của con người Việt Nam

Về lĩnh vực này có thể kể đến các công trình như: “Ảnh hưởng của các

hệ tư tưởng và tôn giáo đối với con người Việt Nam hiện nay” (Nxb Chính trị

quốc gia Hà Nội, 1997) do Nguyễn Tài Thư (chủ biên) đã đề cập đến vai trò

của Phật giáo trên một số lĩnh vực như: ảnh hưởng của Phật giáo đối với hệ tư

tưởng, đối với sự hình thành nhân cách con người Việt Nam hiện nay; “Phật

giáo và văn hóa Việt Nam” (Nxb Hà Nội, 1999) của Nguyễn Đăng Duy đã đề

cập đến vai trò của Phật giáo trong đời sống chính trị, văn hóa, đạo đức của

dân tộc Việt Nam. Trần Văn Giàu với một loạt các công trình như: “Giá trị

tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam” (Nxb Khoa học xã hội, 1975),

“Đạo đức Phật giáo trong thời hiện đại” (Nxb TP. Hồ Chí Minh, 1993) và

“Sự phát triển của tư tưởng Việt Nam từ giữa thế kỷ XIX đến cách mạng

tháng Tám” (3 tập) (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1997, 1998) đã đề cập

6

đến những giá trị đạo đức Phật giáo, những đóng góp của Phật giáo trong lịch

sử tư tưởng Việt Nam. Học viện Phật giáo Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí

Minh với “Phật giáo nhập thế và phát triển” (Nxb Tôn giáo, 2008) đã tập

hợp các bài viết của các nhà khoa học, các tri thức Phật giáo viết về vai trò

Phật giáo trong các lĩnh vực của đời sống xã hội Việt Nam hiện nay như:

Phật giáo trong thời kỳ hội nhập và phát triển, Phật giáo với chính trị, xã

hội; Phật giáo với sự phát triển bền vững của đất nước, Phật giáo với xã hội

dân sự, Phật giáo với sự nghiệp độc lập, Phật giáo với đời sống tâm linh…

“Phật giáo với dân tộc” của Thích Thanh Từ (Thành Hội Phật giáo TP. Hồ

Chí Minh, 1995) đã bàn về những nét chính trong luân lý Phật giáo, những

giới luật của phật tử tại gia và phật tử xuất gia, về đóng góp của Phật giáo

cho lịch sử dân tộc trên các phương diện chính trị, tư tưởng, văn nghệ, về

các giá trị đạo đức Phật giáo với tuổi trẻ Việt Nam hiện đại. Luận án Tiến sĩ

Triết học của Lê Hữu Tuấn với đề tài: “Ảnh hưởng của những tư tưởng triết

học Phật giáo trong đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc Việt Nam” (Hà

Nội, 1999); Luận án tiến sĩ triết học của Tạ Chí Hồng với đề tài: “Ảnh

hưởng của đạo đức Phật giáo trong đời sống đạo đức xã hội Việt Nam hiện

nay” (Hà Nội, 2004); “Ảnh hưởng của nhân sinh quan Phật giáo trong đời

sống tinh thần của con người Việt Nam và sự biến đổi của nó trong quá

trình đổi mới hiện nay” của Mai Thị Dung, luận án Tiến sĩ Triết học, Học

viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2003…

Ngoài ra, còn có rất nhiều các công trình trên các tạp chí cũng đề cập

đến những ảnh hưởng của Phật giáo trên các phương diện khác nhau trong

văn hóa, lối sống của người Việt Nam như: “Anh hương cua Phât giao đôi

vơi tư duy va cach ưng xư cua ngươi Viêt Nam hiên nay” (Tạp chí xã hội học,

sô 4/1989) và “Môt sô suy nghi vê ảnh hưởng của Phật giáo đối với tư duy

ngươi Viêt” (Tạp chí Triết học , sô 5/1996) của GS .TS Nguyên Hung Hâu ;

7

“Phật giáo và sự hình thành nhân cách con ngươi Vi ệt Nam hiện nay” (Tạp

chí Triết học, số 2/1994) của GS.TS Nguyễn Tài Thư; “Tôn giáo và tín

ngưỡng trong đời sống văn hóa hiện nay” (Tạp chí cộng sản số 15/1999) của

GS.TS Đỗ Quang Hưng; “Vài suy nghĩ vê Ph ật giáo dân gian Việt Nam”

(Tạp chí nghiên cứu Phật học, số 2/1997) của Hoàng Thị Lan; “Một vài đóng

góp của Phật giáo đối với văn hóa Việt Nam” (Tạp chí nghiên cứu Tôn giáo,

số 5/2005) của Lê Đức Hạnh; “Bàn thêm về ảnh hưởng của Phật giáo trong

đời sống xã hội Việt Nam hiện nay” (Tạp chí nghiên cứu tôn giáo, số

10/2007) của Lê Văn Đính; “Phật giáo Việt Nam trong sự nghiệp đổi mới,

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Tạp chí nghiên cứu Phật học, số 3/2006) của

Hòa thượng Thích Thanh Tứ; “Nghiên cứu và ứng dụng các giá trị văn hóa

Phật giáo trong xã hội Việt Nam hiện nay” (Tạp chí nghiên cứu Tôn giáo, số

5/2008) của Nguyễn Hồng Dương; “Ảnh hưởng của “Tâm” trong Phật giáo

đối với văn hóa tinh thần của người Việt Nam hiện nay” (Tạp chí nghiên cứu

Tôn giáo, số 5/2008) của Ngô Thị Lan Anh…

Nhìn chung, có thể nhận xét khái quát các công trình nghiên cứu trên

đã tiếp cận Phật giáo và vai trò của Phật giáo dưới nhiều quan điểm và góc độ

khác nhau. Đồng thời, khẳng định Phật giáo có giá trị và ảnh hưởng sâu săc

trong đời sống xã hội Việt Nam. Những tư tưởng cơ bản của Phật giáo kết

hợp với văn hóa truyền thống tạo nên sự đa dạng, phong phú của đời sống

tinh thần con người Việt Nam hiện nay. Chính vì vậy, trên cơ sở tiếp thu, kế

thừa những kết quả nghiên cứu của cac công trinh đa co , luận văn tập trung

vào việc phân tích, đánh giá những ảnh hưởng của Phật giáo đến lối sống của

người Việt Nam hiện nay.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích

Trên cơ sở trình bày một số vấn đề lý luận chung về Phật giáo, lối sống

8

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ngô Thi Lan Anh (2011), Ảnh hưởng của “Tâm” trong Phật giáo đối với văn

hóa tinh thần của người Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Triết học, Học viện

Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

2. Lê Hữu Ái (2009), “Phát huy vai trò của văn hóa truyền thống”,Tạp chí

Lý luận chính trị (12), tr.57- 62.

3. Nguyễn Thị Bảy (1997), Văn hóa Phật giáo và lối sống của người Việt ở

Hà Nội và châu thổ Bắc Bộ, Nxb Thông tin, Hà Nội.

4. Thích Hạnh Bình (dịch) (2007), Phật giáo và cuộc sống, Nxb Phương Đông.

5. Minh Chi,Hà Thúc Minh (1993), Đại cương lịch sử triết học phương

Đông, Nxb TP.Hồ Chí Minh.

6. Minh Chi (2001),“Về xu thế thế tục hoá và dân tộc hoá của Phật giáo”,Tạp

chí Nghiên cứu Tôn giáo(3), tr. 26 - 29.

7. Minh Chi(2004), “Vài suy nghĩ về sự hội nhập của Phật giáo vào nền văn

hóa Việt Nam”, Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo(4), tr.58 - 61.

8. Đoàn Trung Còn (2007), Lịch sử nhà Phật, Nxb Tôn giáo, Hà Nội.

9. Nguyễn Du (Tái bản 1996), Truyện Kiều, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

10. Mai Thi Dung (2003), Ảnh hưởng của nhân sinh quan Phật giáo trong đời

sông tinh thân cua con ngươi Viêt Nam va sư biên đôi cua no trong qua

trình đổi mới hiện na y, Luân an tiên si Triêt hoc , Học viện chính trị quốc

gia Hô Chi Minh, Hà Nội.

11. Nguyên Đăng Duy (1999), Phât giao va văn hoa Viêt Nam , Nxb Ha Nôi ,

Hà Nội.

12. Nguyên Hông Dương (2008), “Nghiên cưu va ưng dung cac gia tri văn hoa

Phât giao trong xa hôi Viêt Nam hiên nay”, Tạp chi Nghiên cưu Tôn giao (5),

tr. 23-26.

9

13. Lê Văn Đinh (2007), “Bàn thêm về ảnh hưởng của Phật giáo trong đời

sông xa hôi Viêt Nam hiên nay ”,Tạp chi nghiên cứu tôn giáo (10), tr.16 -

24.

14. Thích Tâm Đức (2008), Quan điểm của Phật giáo về kinh tế và công bằng

xã hội, Nxb Viện Nghiên cứu Phật học, TP. Hồ Chí Minh.

15. Trân Văn Giau (1975), Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt

Nam, Nxb Khoa hoc xa hôi, Hà Nội.

16. Trần Văn Giàu (1986), Đạo Phật và một số vấn đề của lịch sử tư tưởng Việt Nam

(in trong Phật giáo và tư tưởng Việt Nam), Viện Triết học xuất bản, Hà Nội.

17. Trân Văn Giau (1993), Đao đưc Phât gia o trong thơi hiên đai , Nxb TP.

Hô Chi Minh .

18. Trân Văn Giau (1997, 1998), Sư phat triên cua tư tương Viêt Nam tư giưa thê

kỷ XIX đến cách mạng tháng Tám (3 tâp), Nxb Chinh tri quôc gia, Hà Nội.

19. H. Thông tin khoa học xã hội chuyên đề (1997 – 1998),Tôn giáo và đời

sống hiện đại(tập 1,2,3), Hà Nội.

20. Lê Đưc Hanh (2005), “Môt vai đong gop cua Phât giao vơi văn hoa Viêt

Nam”, Tạp chi Nghiên cưu Tôn giao (5), tr.16 - 25.

21. Nguyên Hung Hâu (1990), “Anh hưởng của Phật giáo đối với tư duy và cách

ứng xử của người Việt Nam hiện nay”, Tạp chi Xa hội học (4), tr.70 - 80.

22. Nguyên Hung Hâu (1994), “Phật giáo và sự hình thành nhân cách con

người Việt Nam hiện nay”, Tạp chi Triết học (2), tr. 18 -21.

23. Nguyên Hùng Hậu (1996), “Môt sô suy nghi vê anh hương cua Phât giao

đôi vơi tư duy ngươi Viêt”, Tạp chi Triết học (5), tr.24 - 26.

24. Nguyễn Hùng Hậu (2002), Đại cương triết học Phật giáo Việt Nam, tập 1,

Nxb Khoa học xã hội.

25. Nguyễn Hùng Hậu (2004), Triết lý trong văn hóa phương Đông, Nxb Đại

học Sư phạm Hà Nội, Hà Nội.

10

26. Nguyễn Duy Hinh (2006), Triêt hoc Ph ật giáo Việt Nam, Nxb Văn hóa

thông tin và Viện Văn Hóa Hà Nội.

27. Dương Phu Hiêp (chủ biên) (2001), Tiên lên chu nghia xa hội bo qua chế

đô tư ban chu nghia ơ Viêt Nam, Nxb Chinh tri quôc gia, Hà Nội.

28. Dư Minh Hoàng (1954), người dịch Trần Quang, Nhân sinh quan mới,

Nxb Sự thật, Việt Nam.

29. Học viện Phật giáo Việt Nam (2008), Phât giao nhâp thê va ph át triển ,

Nxb tôn giao, Hà Nội.

30. Tạ Chí Hồng (2004), Ảnh hưởng của đạo đức Phật giáo trong đời sống

đao đưc xa hôi Viêt Nam hiên nay , Luân an Tiên si triêt hoc , Học viện

Chính trị Quốc gia HCM, Hà Nội

31. Nguyễn Đăng Huy (1999), Phật giáo với văn hóa Việt Nam, H. Nxb Hà Nội.

32. Phan Văn Hùm (1943), Phật giáo triết học, Nxb Tân Việt.

33. Đỗ Quang Hưng (1999), “Tôn giao va tin ngương trong đơi sông văn hoa

hiên nay”, Tạp chi Cộng sản (15), tr.17 -21.

34. Hoàng Thị Lan (1997), “Vài suy nghĩ về Phật giáo dân gian Việt Nam ”,

Tạp chi nghiên cứu Phật học (2), tr.10 -14.

35. Nguyễn Lang (1992),Việt Nam Phật giáo sử luận (tập 1,2,3), Nxb Văn

học, Hà Nội

36. Lịch sử tư tưởng Việt Nam- Văn tuyển (2004), tập 2, Nxb Chính trị quốc

gia, Hà Nội.

37. Lịch sử Phật giáo Việt Nam (1998), Nxb Khoa hoc xa hôi, Hà Nội

38. Thiền sư Định Lực, cơ sở Nhất Tâm (2003), Phật giáo Việt Nam và thế

giới, H. Văn hóa Thông tin.

39. Mấy vấn đề về Phật giáo và lịch sử tư tưởng Việt Nam (1986), Ủy ban

Khoa học xã hội, Viện Triết học, Hà Nội.

40. Một số tôn giáo ở Việt Nam (1995), Phòng Thông tin tư liệu Ban Tuyên giáo

Chính phủ, Hà Nội.

11

41. C.Mác và Ph.Ăng ghen toàn tập, tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội.

42. C.Mác và Ph.Ăng ghen toàn tập (2002), tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

43. C.Mác và Ph.Ăng ghen toàn tập (1995), tập 3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

44. C.Mác và Ph.Ăng ghen tuyển tập (1980), tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội.

45. Thiện Nguyên (2009), Triết lý giải thoát của Phật giáo đối với đời sống hiện nay.

46. Phân viện nghiên cứu Phật học (2000), Phật giáo và văn hóa dân tộc, Thư

viện Phật học xuất bản.

47. Thích Đạo Quang (2003), Đai cương triêt hoc Phât giao , Nxb Thuân

Hóa, Huê.

48. Basnagoda Rahula (2010), Lời dạy của Đức Phật về sự thành tựu trong gia

đình, nơi sông sở, ngoài xã hội, Nxb Tôn giáo, Hà Nội.

49. Walpola Rahula(1999), Lời giáo huấn của Phật đà, NXB Tôn giáo, Hà Nội.

50. Nadasena Ratnapala (Thích Huệ Pháp dịch - 2011), Xã hội học Phật giáo, Nxb

Văn Hóa Sài Gòn.

51. Peter D. Santina (Thích Tâm Quang dịch), Nền tảng của đạo Phật, Nxb Thành

phố Hồ Chí Minh.

52. Phạm Văn Sinh (1994),Về vai trò Phật giáo ở Việt Nam (qua triều đại nhà

Lý), Luận án PTS khoa học Triết học, Hà Nội.

53. Trần Đăng Sinh (2002), “Phật giáo và ý thức cội nguồn của người Việt

Nam”, Tạp chí nghiên cứu Phật học (3), tr.30 -34.

54. Trần Đăng Sinh và Đào Đức Doãn (2002), Giáo trình Tôn giáo học,

Nxb Sư phạm, Hà Nội.

55. Daisetz Teitaro Suzuki (Trúc Thiên dịch – 1971), Cốt tủy của đạo Phật,

Nxb An Tiêm, Sài Gòn.

56. Junjiro Takakusu (Tuệ Sỹ dịch – 2008), Tinh hoa triết học Phật giáo,

Nxb Phương Đông, Hà Nội.

57. Trường Tâm và Thanh Long, Phật giáo một góc đạo và đời, Nxb Văn

Hóa, Sài Gòn.

12

58. Trường Tâm và Thanh Long, Đạo Phật đi vào cuộc sống, Nxb Văn hóa, Sài Gòn.

59. Lê Mạnh Thát (1982), Nghiên cứu về Mâu Tử, Tập 2, Tu thư Vạn hạnh.

60. Lê Mạnh Thát (1999), Lịch sử Phật giáo Việt Nam, tập 1, Nxb Thuận Hóa,

Huế.

61. Trần Ngọc Thêm (2004), Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Tổng

hợp, TP Hồ Chí Minh.

62. Lê Như Thỉnh, Trung Hậu(Sưu tập – 2002), Ca dao tục ngữ Phật giáo

Việt Nam, Nxb TP. Hồ Chí Minh.

63. Hoàng Thị Thơ, “Tư duy hương nôi cua Phât giao va vai tro cua no trong

tư duy cua ngươi Viêt”, Tạp chi Triêt hoc (5), tr.47 - 55.

64. Hoàng Thị Thơ (2000), “Vấn đề con người trong đạo Phật”, Tạp chí Triết

học (6), tr. 41 - 44.

65. Hoàng Thị Thơ (2001), “Giá trị nhân bản của Phật giáo trong truyền thống

và hiện đại”,Tạp chí triết học (6), tr.19 - 24.

66. Hoàng Thị Thơ (2005), Lịch sử tư tưởng Thiền từ Veda Ấn Độ tới Thiền

tông Trung Quốc, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội

67. Hoàng Thơ (2002), “Đạo đức Phật giáo với kinh tế thị trường”, Tạp chí

Triết học (7), tr. 28 - 33.

68. Phương Thu(sưu tầm và biên soạn - 2004),Ca dao tục ngữ Việt Nam, Nxb

Thanh niên, Hà Nội.

69. Nguyễn Tài Thư (chủ biên) (1998), Lịch sử Phật giáo Việt Nam, Nxb

Khoa học xã hội, Hà Nội.

70. Nguyên Tai Thư (chủ biên) (1997), Ảnh hưởng của các hệ tư tưởng và tôn giáo

đôi vơi con ngươi Viêt Nam hiên nay, Nxb Chinh tri quôc gia,Hà Nội.

71. Nguyên Tai Thư (1993),“Phât giao va sư hinh thanh nhân cach con ngươi

Viêt Nam hiên nay”,Tạp chi Triết học(4), tr.48 - 53.

72. Nguyễn Văn Trung (1993), Một số hiểu biết về tôn giáo. Tôn giáo ở Việt

13

Nam, H. Quân đội nhân dân, Hà Nội.

73. Lê Hữu Tuấn (1998), Ảnh hưởng của tư tưởng triết học Phật giáo trong

đời sống văn hóa tinh thần ở Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Triết học, Học

viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

74. Thích Thanh Tứ (2006),“Phât giao Viêt Nam trong sư nghiêp đôi mơi ,

xây dưng va bao vê Tô quôc”, Tạp chi nghiên cứu Phật học (3), tr.9 -11.

75. Thích Thanh Từ (1995), Phật giáo và dân tộc, Thành hội Phật giáo TP.

Hồ Chí Minh xuất bản.

76. Từ điển bách khoa (1983), Moskva.

77. Từ điển triết học (1984), Nxb Tiến bộ, Moskva.

78. Từ điển bách khoa thư triết học mới (2001), Moskva

79. Đặng Nghiêm Vạn (1994), Những vấn tôn giáo hiện nay, Nxb Khoa học

xã hội, Hà Nội.

80. Đặng Nghiêm Vạn (2001), “Vài nét về đời sống tôn giáo qua lịch sử Việt

Nam”, Nghiên cứu tôn giáo (4), tr. 31 - 39.

81. Viện Triết học (1986), Phật giáo và lịch sử tư tưởng Việt Nam, Ủy ban

Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội.

82. Viện văn hóa và phát triển – Học viện Chính trị hành chính quốc gia Hồ

Chí Minh (2006), Giáo trình Lý luận văn hóa và đường lối văn hóa của

Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

83. Huỳnh Khái Vinh (2001), Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá

trị xã hội, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

84. Trần Quốc Vượng (1992), Vài nét về Phật giáo dân gian Việt Nam, Nxb Hà Tây.

85. Phạm Thị Xê (1996), Ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo trong lối sống

của người Huế hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị

Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

86. Nguyễn Như Ý (1996), Từ điển Tiếng Việt thông dụng, Nxb Giáo dục, Hà Nội.