đe cuong sinh ly

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    1/24

    NI DUNG N TP SINH L

    Cu 1: Trnh by tiu hao nng lng cho chuyn ha c s v vn c

    1.Tiu hao nng lng cao cho chuyn ha c s

    Chuyn ha c s l mc nng lng c th tiu hao trong iu kin khng vn c, khngchuyn ha, khng suy ngh, khng iu nhit. n v tnh nng lng tiu hao chochuyn ha c s l Lcalo/ 1m3 da/ gi, chuyn ha c s l nguyn nhn tiu tn nhiunng lng nht. Chuyn ha c s ph thuc vo cc yu t sau:-Tui: Tui cng cao chuyn ha c s cng gim.

    -Gii: Trong cng 1 la tui chuyn ha c s ca n thp hn ca nam.

    -Cc yu t khc:

    Chuyn ha c s thay i theo nhp ngy m, ngi bnh thng chuyn ha c s caonht lc 13 16 gi v thp nht lc 1 4 gi. Song n thay i khi ta lm vic theo ca,hay sng mi gi khc. ph n na sau ca chu k kinh nguyt chuyn ha c s tnghn (do tng bi tit progesteron), lc ng chuyn ha c s gim do gin c v do gimtrng lc thn kinh giao cm.Chuyn ha c s thay i trong bnh l tuyn gip: tng trong u nng tuyn gip vgim trong nhc nng tuyn gip. Trong st chuyn ha c s tng, thn nhit tng 10Cth chuyn ha tng 10%, trong suy dinh dng protein nng lng th chuyn ha c sgim, ph n c thai chuyn ha c s tng.

    2.Tiu hao nng lng cho vn c

    25% ha nng tiu hao chuyn ha thnh cng co c, cn 75% ta ra di dng nhit.Ngi ta tnh tiu hao nng lng trong c vn l Kcalo/ 1kg th trng/ 1 pht. Tiu hao

    nng lng cho vn c thay i theo ngh, song khng bng tiu hao cho chuyn ha cs. Nhng n c dng xc nh khu phn n theo ngh. Tiu hao nng lng chovn c thay i theo nhng yu t sau:

    -Cng vn c cng ln th tiu hoa nng lng cng nhiu. y chnh l c s nh gi mc lao ng.

    -T th trong vn c: t th lao ng thoi mi s c co t, tiu hao nng lng t v ngcli. y l vn lin quan n vic sn xut cng c lao ng ph hp vi vc dng cangi lao ng.

    -S tho ngh: cng tho ngh th mc tiu hao nng lng cng t, do vy cn c chuynmn ha cao.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    2/24

    Cu 2: Trnh by c ch chng nng v cc bin php iu nhit ca loi ngi

    1.C ch chng nng

    mi trng nng thn nhit c xu hng tng ln, khi nhit tng ln biu hin bngcm gic nhc u, kh chu, kh th, co git, sau chuyn sang giai on c ch biuhin bng mt mi, bun ng, run ry v hn m. Khi thn nhit tng trn 420 th bin tnh

    prtein cu trc, nht l protein enzym.

    Bnh thng nhng kch thch ca mi trng nng thng qua cung phn x iu nhit slm gim qu trnh sinh nhit v tng ta nhit.

    Gim qu trnh sinh nhit do gim cng chuyn ha trong c th, v th trong mitrng nng ta c cm gic mt mi, song qu trnh chuyn ha l bo m s sng nnkhng th gim qu nhiu. Do vy c th tng qu trnh ta nhit l bin php chnh chng nng. Qu trnh tng ta nhit c bt u t phn x gin mch di da lm chomu n da nhiu hn, dn n da ln trong mi trng nng. Mu n da nhiu thuntin cho vic thm nc qua da v bi tit m hi. Song nu bi tit qu nhiu m hi dnn thiu nc v thiu mui. Khi thiu nc ta c cm gic kht, ngng bi tit nc bt,

    mu b c ng, lng O2 trong mu gim, cho nn ngi lao ng trong mi trng nngcn cho ung nc ngay v chia lm nhiu ln. Khi thiu mui nht l NaCl gy mt mido gim trng lc c. Trong trng hp ny khng cn ph mui ngay v s lm tng plc thm thu ca mu, do lm cn tr bi tit m hi. V th cho h t b sungmui trong ba n.

    Khi c ch chng nng khng thc hin c lm cho thn nhit nn nhn tng ln, da tmti, ko c m hi, m man, st nng, trong trng hp ny phi cp cu ngay.

    2.Cc bin php iu nhit ca loi ngi

    Loi ngi ngoi nhng c ch chung cn sng to ra nhng bin php h tr gip chothn nhit hng nh, l:

    -Ci to vi kh hu: Mc ch tng s lu chuyn khng kh trong mi trng nng,song li kn o m p trong mi trng lnh. iu ng dng xy dng nh , nhlm vic.

    -Chn qun o thch hp: Mu sc qun o ph hp vi ma tham gia vo gi thnnhit hng nh. Ma h th mc qun o sng mu, rng mng, d thm m hi, mang th ngc li.

    -Chn thc n thch hp: L ch n t nng lng (t lipid), nhiu nc, n thc n mt

    nh rau ngt, rau m v cc loi u v ma h, cn ma ng th ngc li v ma ngn nhiu lipid, protid ng vt, thm gng v ht tiu.

    -Rn luyn: L phng php ch ng c hiu qu ln nh rn luyn ta c th lm victrong mi trng lnh hoc nng m c th chu ng c.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    3/24

    Cu 3: Trnh by c im ca h nhm mu ABO v quy tc truyn mu

    1.H thng nhm mu ABO

    a.Cc khng nguyn v khng th ca nhm mu h ABO

    TheoLandsteiner trn mng hng cu c 2 loi khng nguyn A v B (gi l ngng ktnguyn), bn cht l polysaccarit. Chng c mt trn mng hng cu t giai on bo thai.Trong huyt tng c 2 loi khng th c hiu vi khng nguyn (gi l ngng kt t)

    l anti A v anti B, bn cht globulin. Khi a tr ra i khng th bng 0 sau tng dnti a khi tr 9 10 tui. Da trn s c mt hay khng c mt ca 2 loi KN A v B trnmng HC. Ngi ta phn loi nhm mu trong h ABO nh sau:

    Tn nhm mu KN trn mnghng cu

    KT huyttng

    A A Anti B

    B B Anti A

    AB AB Khng c AntiA, B

    0 Khng c KNA,KNB

    Anti A, B

    Nh vy trong h ABO c cc nhm mu A, B, O, AB, vi nhm A da vo kh nngngng kt ca n ngi ta chia lm A1 v A2. Phn nhm A1 chim 80% mang tnh KN

    mng, phn nhm A2 chim 20% mang tnh KN yu. V vy phn nhm A2 d nhm vinhm mu O, cn nhm A2B d nhm vi nhm mu B.

    b.Di truyn nhm mu

    Quy nh nhm mu l do cc gp gen nm trn NST ng dng. l nhng gen ngdng A, B, O. Vi gen O hu nh khng hot ng nn ko sinh KN O mng HC. Nhvy c 6 kh nng kt hp ca gen l O, OA, OB, AA, BB, AB v c 4 nhm mu tngng A, B, O, AB. Di truyn nhm mu dng trong php y v xc nh ai l b a tr.

    2.Quy tc truyn mu

    trnh tai bin trong truyn mu ngi ta a ra nhng quy tc truyn mu nh sau:*Quy tc c bn: Ko cho KN v KT tng ng gp nhau trong mu ngi nhn. V vyta truyn cng nhm mu.

    *Quy tc ti thiu: Trong trng hp ti cn thit m ko c mu cng nhm th ta c thtruyn khc nhm mu nhng phi bo m quy tc: ko cho KN trn HC ngi cho bngng kt bi KT trong huyt tng ngi nhn. Ch truyn s lng t (

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    4/24

    Cu 4: Trnh by chc nng ca bch cu ht

    .Chc nng ca BC ht

    *BC ht trung tnh (BCHTT)

    BC ht trung tnh bo v c th bng qu trnh thc bo. Nhng ch n c vt c kchthc nh nn gi l vi thc bo. BC ht trung tnh thc hin chc nng ca n nh nhnghot ng sau:

    -Xuyn mch: BCHTT c th chui qua cc l ca thnh mao mch ra ngoi t chc vimbng hnh thc xuyn mch.

    -Vn ng bng chn gi: BC ht c kh nng vn ng bng chn gi ging nh amip tini vim nhim vi tc 40m/ pht.

    -Ha ng ng: nhng sn phm ca qu trnh vim c th l nhng cht hp dn BC dichuyn v pha , hay y n ra xa, hin tng gi l ha ng ng.

    -Bm mch: 1 s BC ht c kh nng bm mch vo thnh mch. Khi xy ra qu trnhvim s bm mch cng d dng, lc thnh mch dn ra di tc dng ca sn phmvim cng lm cho BC xuyn mch d dnh.

    -Thc bo: l chc nng quan trng nht ca BCHTT. S thc bo c thc hin trcht l la chn.

    +Vt cng x x cng d thc bo.

    +Vt tch in dng thc bo do bn thn BC tch in m. Mi BCHTT tiu hac 5 20 vi khun trc khi tr nn bt hot v cht.

    Qu trnh thc bo xy ra nh sau: BCTT p st vt l, th chn gi m ly vt l, tothnh khoang kn cha vt l. Khoang kn lm vo bn trong bo tng. Mng bao quanhvt l b tch khi v to nn ti thc bo, cc lysosom tr men thy phn vo ti thc bo

    v tiu ha chng. BCHTT tng cao trong nhim khun cp, gim trong nhim c kimloi nng (ch, asen) nhim x, nhim virut (quai b, SSH)

    *Chc nng ca BC ht a acid:

    -Thc bo: Chc nng thc bo ca BC ht a acid yu hn nhiu so vi BCHTT vthng tp trung ni xy ra phn ng KN, KT thc bo, tiu ha phc hp KNKT.

    -Chng k sinh trng: BC ht a acid c kh nng gn vo k sinh trng ri gii phng racht dit u trng k sinh trng.

    -Chng d ng: m xy ra phn ng nh cc m quanh ph qun ca ngi b hen hay da ni xy ra phn ng d ng. C ch l do dng bo hoc BC ht base gii phng rayu t ha ng ng lm bc ht a acid vn ng v pha m b d ng kh c nhngcht gy vim, ph hy phc hp KNKT.

    -Lm tan cc mu ng: BC ht a aicd di tn vo cc mu ng. Ti y gii phng raplasminogen v hot ha thnh plasmin lm tan si fibrin.

    Bc ht a acid tng cao trong nhim k sinh trng nh: Giun a, giun tc, giun mc, snln, d ng, bnh hodgkin, gim khi dng corticoit

    *Chc nng ca BC ht a base:

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    5/24

    -Gii phng histamin v 1 lng nh bradykinin, sertonin. BC ht a base rt him gptrong mu ngoi vi, ko c kh nng vn ng v thc bo.

    Cu 5: Trnh by qu trnh ng mu trong c th theo c ch ni sinh

    - Khi mch mu b tn thng hay tip xc vi thnh mch tn thng s hot ha yu t Xv tiu cu hot ha.

    +Yu t XIIh s hot ha yu t XI,+ Yu t XIh s hot ha yu t IX.

    +Yu t IXh cng yu t VIIIh (do thrombin hot ha), yu t Ca2+ v phospholipid ca tiu chot ha yu t X

    + Yu t X hot ha cng vi yu t V hot ha ( bi thrombin) cng vi Ca 2+, phospholipid ca ticu to ra phc hp men prothombinase

    - Giai oan thnh lp thrombin: prothrombin c trong huyt tng do gan sn xut. Vi s cmt ca ion Ca2+, prothrombinase chuyn prothrombin thnh thrombin

    - Giai on thnh lp fibrin: fibrinogen l protein c trong huyt tng do gan sn xut. Dtc dng ca thrombin, fibrinogen chuyn thnh fibrin n phn. Cc fibrin n phn trnhp to si fibrin. Di tc dng ca yu t XIII, cc si fibrin tao thnh mng li fibrikhng ha tan giam gi cc thnh phn ca n. Mng fibrin kt dnh vo b mt tn thnca mch mu do bt kn ming vt thng.

    XII XIIh

    Tiu cu XI XIhHot ha Ca2+

    IX IXh

    VIII Ca2+

    ThrombinVIIIh thrombin

    X Xh

    Ca2+

    Phospholipid tiu cu Vh VProthrombinase

    XIIIProthrombin Thrombin

    Ca2+ XIIIhFibrinogen fibrinogen n phn

    Ca2+

    Mu tn thng hoc tipxc vi b mt l

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    6/24

    Fibrin trng hp

    Cu 6: Trnh by chu k hot ng ca tim

    1.Chu k tim

    a. nh ngha: Hot ng co gin nhp nhng ca tim c lp i lp li 1 cch u n gi l chk tim.

    b.Th nghim: Nm 1861 Chauvcau v Marey lm th nghim trn nga: lun 2 ng thng vo tnmch cnh ri vo tnh mch ch trn, sau 1 ng dng li bung tm nh phi cn 1 ng dn tm tht phi. u trong ca ng thng c gn vi 1 qu bng chu p sut v dn truyn rngoi. u ngoi gn vi ng trng Marey v h thng bt ghi, ghi li hot ng bin i p sutrong bung tim. th bt u t tm nh co, n tm tht co, cui cng tm nh v tm tht gin. Th t ny lp i lp li mi vng l 1 chu k tim.

    2.Cc giai on ca chu k tim: vi nhp p bnh thng 75ck/ 1 pht th thi gian ca chu k timl 0,80 giy.

    a.Giai on tm nh thu: c tm nh co lm cho p sut trong bung tim tm nh tng ln hn p su

    trong bung tm tht c tc dng tng nt 35% lng mu cn li xung tm tht. Van nh tht m tgiai on tm tng ca chu k trc. Thi gian nh thu 0,10s cn li l tm nh gin.

    b.Giai on tm tht thu: c tm tht co c chia lm 2 thi k.

    *Thi k tng p 0,05s: c tm tht co lm cho p sut trong bung tm tht tng cao hn p sutrong bung tm nh lm ng van nh tht. Song do p sut trong bung tht cha cao hn p sutrong ng mch ch v ng mch phi nn van ng mch cha m. Mu trong bung tht kthot c, c tm tht co kn lm cho p sut bung tm tht tng rt nhanh. y l thi k co cng trng (ng tch).

    *Thi k tng mu 0,25s: Khi p sut trong bung tm tht cao hn p sut ng mch ch v

    ng mch phi, lm m van ng mch. Mu phun vo ng mch. Tm tht tip tc co, c tmtht thu nh li nn p sut trong bung tht ko gim th hin mu phun vo ng mch. Thi giatng mu chia lm 2 th. Th tng mu nhanh 4/5 lng mu tng vo ng mch trong khon0,09s v th tng mu chm nt 1/5 lng mu cn li vo ng mch. Mi ln tm tht thu tnc 70ml mu vo ng mch gi l th tch tm tht thu, th tch tm tht thu ph thuc vkhi lng mu v tim v lc tm thu.

    c.Giai on tm trng tan b: 0,4s

    Sau khi co, tm tht bt u gin trong khi tm nh vn ang gin. p sut trong bung tm thgim nhanh. n khi p sut bung tht nh hn p sut ng mch mu dn v ng van nmch p sut trong bung tht tip tc gim trong khi th tch tm tht ko i (c tm tht gi

    ng tch), khi p sut bung tm tht gim xung nh hn p sut trong bung tm nh lm chvan nh m. Tm trng tan b lm cho mu tnh mch v tim v mu t tm nh xung tm th(6,5% lng mu). Lc ny tm tht vn ang gin trong khi tm nh ang co chu k sau.

    3.C ch chu k tim: do nt xoang pht xung ng trong khong thi gian nht nh, nhp tim dnt xoang pht xung ng, xung ng c dn truyn n nt nh tht (lm 2 c tm nh u cosau xung ng dn truyn n b His ri theo 2 nhnh His c tm tht v n mng lPurkinje lm 2 c tm tht co.

    4.Lu lng tim: lm mu t tim tng vo ng mch trong 1 pht c tnh theo cng thc:

    Q = V x f

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    7/24

    V: Th tch tm thu

    f: Tn s

    ngi bnh thng lc ngh ngi lu lng tim l: Q = V x f = 70 x 75 Ck/ 1 pht = 5250mpht

    Cu 7: Trnh by cc loi huyt p ng mch v cc yu t nh hng n huyt p

    1.Cc loi huyt p ng mch

    *Huyt p tm thu (huyt p ti a): l p sut mu o c trong giai on tm thu, ph thuvo lc co bp ca tim v th tch tm thu. Gii han t 90 140 mmHg (bnh thng 110 mmHgKhi trn 140 mmHg l tng huyt p, di 90 l h huyt p (Vit Nam: >= 160 mmHg l tichun bnh tng huyt p).

    *Huyt p tm trng (huyt p ti thiu): l p sut o c trong giai on tm trng, phthuc vo vo trng lc mch mu. Gii hn t 50 90 mmHg (bnh thng 70 mmHg). Trn 9mmHg l tng huyt p, di 50 l h huyt p.

    *Huyt p hiu s: l hiu gia huyt p tm thu v huyt p tm trng. y l iu kin ch

    mu tun hon trong ng mch bnh thng l 40mmHg, khi thp gi l kt huyt p.*Huyt p trung bnh: l tr s p sut l nu gi nguyn gi tr th c hiu lc bm mu bng n1 chu k tim. N gn vi huyt p ti thiu, xa huyt p ti a, cng thc tnh: HA trung bnh Huyt p ti thiu + 1/3 HA hiu s.

    Huyt p trung bnh thp nht l lc mi sinh sau tng dn c th t ti tr s 110 mmHg ngi gi bnh thng.

    2.Cc yu t nh hng

    Trong vt l tnh lu lng cht lng chy trong h ng Poiseuille a ra cng thc:

    Q = (P1 P2)ln8. 4r

    Trong :

    + L: di ng

    + : hng s

    + r: bn knh ng

    + Q l lu lng cht lng

    + n: qunh ca cht lng+ P1: p sut u ng

    + P2: p sut cui ng

    T cng thc ny ta p dng cho mch ta c:

    Q = lu lng mu

    P1: p sut quai ng mch ch (xut pht t tm tht tri)

    P2: p sut mu tnh mch ch ni vo nh phi = 0

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    8/24

    r: bn knh ng mch

    l = Chiu di h mch (khng i)

    n = qunh ca mu

    Ta c cng thc:

    Q = Pln8

    . 4r

    => Q = Q x 4.ln8

    r

    t

    l8l hng s c: P = Q 4

    r

    n

    Nh vy thy huyt p ph thuc vo 3 yu t l lu lng tim, tnh cht mu v bn knh mch

    *Huyt p ph thuc vo lu lng tim (Q): Theo cng thc A = V x f

    V l th tch tm thu; cn f l tn s tim.

    -Khi tim co bp mnh lc tm thu tng lm cho th tch tm thu tng dn dn n lu lng timtng, huyt p tng, lc co bp c tim gim dn n huyt p gim.

    -Khi tn s tng dn n huyt p tng v ngc li. Khi tn s tim tng qu cao (trn 140ck/ pht) th thi gian tm trung ngn, mu khng kp v tim dn n th tch tm thu gim lm chlu lung tim gim, huyt p gim.

    *Huyt p ph thuc cc tnh cht ca mu:

    -Khi qunh ca mu tng lm huyt p tng, qunh l do nng protein trong mu tnn, khi n nhiu protid huyt p cao, khi qunh gim huyt p gim. qunh gim ko the

    ph suy dinh dng do thiu protein nng lng tim truyn huyt thanh.-Th tch mu tng th lu lng mu tng lm cho huyt p tng. Th tch mu tng trong truymu, truyn huyt thanh; th tch mu gim trong mt mu mt nc (nn nhiu, a chy mnc).

    *Huyt p ph thuc yu t ca mch mu: Khi mch mu co lm huyt p tng v ngc li khtrng lc thnh mch gim lm huyt p gim. Ngi b x va ng mch, mch mu km hi do huyt p tng.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    9/24

    Cu 8: Trnh by iu ha huyt p ng mch bng cc yu t co mch

    1.Cc yu t gy co mch:

    -Adrenalin: Gy co mch di da nhng lm gin mch vnh, mch no, mch c vn nn ch lmtng huyt p tm thu.

    -Noradrenalin: Lm co mch tan thn nn tng c huyt p tm thu v tm trng.

    -H thng: Renin Angiotensin: Khi huyt p gim s c 1 lng angiotensin II xut hin tronmu. y l 1 c ch iu ha c bit m thn ng vai tr quan trng. C ch: Khi dng mn thn gim - t bo tiu cu thn (nm thnh tiu ng mch n) s bi tit renin dng hong mu.

    Renin hot ha angiotensingen (l 1 protein huyt thanh) thnh angiotensin I qua phi nh meconverting (c trong mng phi) chuyn ha angiotensin II, angiotensin II b phn gii nhanh dtc dng ca Angiotensinase. Angiotensin II c nhiu tc dng:

    +Co mch: angiotensin II lm cho cc tiu ng mch st mao mch lm tng huyt p. Tc dnco mch ca angiotensin II mch gp 30 ln so vi adrenalin.

    + Kch thch lp cu ca v thng thn tng bi tit andosteron, andosteron kch thch trc ti

    ln ng thn tng ti hp thu ion Na+.+ Kch thch vng nn no tht IV (Postrema) l vng c nhiu t bo nhy cm vi angiotensin lm tng trng lc thnh mch, huyt p tng.

    + Kch thch cc tn cng thn kinh giao cm tng bi tit noadrenalin.

    + Lm tng tnh nhy cm vi noadrenalin vi mch mu:

    *S :

    + Vasopressin: Khi huyt p gim vng di i tng bi tit Vasopressin vo mu gy co mctrc tip dn n tng sc cn ngoi bin v tng huyt p trung bnh.

    Vasopressin ng vai tr quan trng trong iu ha huyt p gim n mc nguy him (5mmHg). Trong trng hp ny tc dng ca Vasopressin mnh hn c angiotensin II.

    Ngoi ra Vasopressin cong gim bi xut nc tiu ca thn, do vy gin tip tham gia iu hhuyt p. V th cn c tn l Antidiuretic hormon ADH (hormon chng bi niu).

    .

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    10/24

    Cu 9: Trnh by phn ng gn oxy v th Barcrofi

    Trong phn t Hb c cu to gm 4 hem gn vi 1 protein, mi hem c 1 ion Fe ++ gn vi 1 pht oxy. Khi oxy, st vn gi nguyn ha tr v y l phn ng gn oxy ch khng phi phn noxy ha.

    Hb + O2 = HbO2

    Phn ng ny kt hp lng lo, d phn ly. Phn ng gn oxy cng nh tch oxy xy ra rt nhanhhon ton trong vng 0,01s.

    Barcofi lm th nghim:

    ng mu ton phn chng ng vo tng bnh ri cho tip tc vi oxy cc phn p khnhau. V ng th kt hp gia oxy v Hb theo t l phn trm HbO2 so vi tng lng Htheo phn p oxy; ta c biu vn chuyn oxy hay th Barcrofi.

    Khi phn p oxy tng, t l HbO2 tng, th c ng i ln. th c hnh ch S v mi hemkhi kt hp vi 1 phn t oxy th li lm tng tnh i lc i vi oxy ca cc hem cn li.Hnh ch S ca th c ngha sinh l: Nu xt theo chiu t ni c phn p oxy cao n n

    phn p xy thp ta thy: Khi phn p oxy trong ph nang

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    11/24

    Cu 10. Trnh by cc yu t anh hng n qu trnh vn chuyn CO2

    - Phn p CO2: khi phn p CO2 trong mu tng lm tng hm lng CO2, tang mc vchuyn CO2 .

    - Phn p O2 : khhi phn p O2 tng s lm gim i lc ca hemoglobin vi CO2 do gimvn chuyn co2 trong mu. Hin tng ny goi l hiu ng Haldane.

    - Hin tng di chuyn ion clo ( hin tng hamburger)

    Khhi mu ti m, co2 khuch tn t m vo huyn tng ri vo hng cu. Trpng hng cco2 gn nc nh xc tc ca enzym cacbonuc anhydrase (CA) to thnh H2CO3 theo phn nsau : CO2 + H2O CA H2CO3

    H2CO3 phn ly thnh H+ v HCO3-. Ion H+ kt hp vi Hb, ion HCO3- khuch tn ra huytng nh vy khhi CO2 vo hng cu, HCO3- trong hng cu tng ln ri khhuch tn ra huytng trao i vi Cl- t huyt tng vo hng cu gi cn bng in tch. Khi mu t

    phi,qu trnh xy ra ngc li: Cl-

    ra huyt tng, H2CO3-

    vo hng cu. S di chuyn ion nc gi l hin tng Hamberger hay hin tng trao i ion gia hng cu v huyt tng. Hitung ny c ngha sinh l l khi CO2 vo mu, Cl - vo hng cu i ch cho HCO3- ra huytng lm tng NaHCO3 huyt tng, tnng nng CO2 ca mu do tng cng chc nnvn chuyn CO2 ca mu.

    - Thay i PH mu: trong mu CO2 tn ti di 2 dng H2CO3 v BHCO3 (biccbonatbnh thng t l H2CO3/BHCO3 khng thay i ln PH n nh. Khi c acid mnh xut hitrong mu n s kt hp vi cc bccbonat to mt acid yu l H2CO3 phn li thnh H2O vCO2, CO2 thi ra ngoi qua phi. Khi c kim mnh vo mu n kt hp vi H2CO3 v to thn

    mt kim yu hn dn n hin tng th ra gim

    Cu 11: Trnh by tc dng ca nhm enzym tiu ha dch v

    Dch v tinh khit l cht lng trong sut khng mu, Ph = 1 thnh phn gm cc men tiu h

    acid HCl, cht nhy v yu t ni.Nhm men tiu ha:

    -Men Pepsin do t bo chnh bi tit di dng cha hot ng l pepsinnogen di tc dng cHCl 1 s men Pepsinnogen hot ha thnh pepsin v chnh pepsin ny cng vi HCl hot ha ti

    pepsinnogen khc thnh pepsin hot ng.

    Pepsin c tc dng tiu ha protein mi trng Ph ti u 1,5 1,6 v 3,1 khi Ph tng ln n th pepsin khng hot ng.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    12/24

    Tc dng ct lin kt peptid m phn NH thuc v cc acid amin c nhn ln (tyrosinphenylalamin) do phn gii peptid thnh nhng chui polipeptid gi l proteoza v pptngoi ra pepsin cn c tc dng tiu ha colagen l thnh phn c bn ca m lin kt gia cc t

    bo ca tht, khi cc si ny tiu ha th men tiu ha mi thm v tht v tiu ha protein ca bi, v th ngi thiu men pepsin tiu ha tht b gim st. Protein ch tiu ha c 10 20%protein ca thc n.

    -Men lipase dch v: hot ng trong mi trng acid ct lin kt gia glyxerol vi acid bo, d

    dods phn gii triglyxerid cho acid bo, monoglyxerit v plyxerol. Lipasa dch v phn gii lip c nh tng ha nh lipid ca sa, trng.

    -Men sa: Hot ng trong mi trng acid cng vi s c mt ca ion calci, tc dng phn gicazeinogen l 1 protein ha tan trong sa thnh cazein kt ta phn cht lng cn li gi l ngthanh c a nhanh xung rut non.

    V th m d dy tip nhn lng sa ln hn c dung tch ca n, tr 1 thng tui dung tch ddy 80ml c th n 120 150ml. Dch v khng c men tiu ha glucid, nhng glucid (tinh btvn c tiu ha trong d dy nh amylasa ca nc bt, cho ti khi thc n c nho trthm dch v v tr thnh v trm Ph gim xung ti 4 amylasa khng cn tc dng na.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    13/24

    Cu 12: Trnh by tc dng nhm enzym tiu ha protid v lipid ca dch ty.

    Dch ty l cht lng trong sut, khng mu, Ph = 7,8 8,4, c bi tit khong 2000ml/ ngy.

    1.Nhm emzym tiu ha protid

    *Trypsin c bi tit di dng cha hot ng l trypsinnogen. Tin men ny c hot hbi:

    -Enterokinassa ca rut non.-Bi chnh trypsin va xut hin.

    T ng hot ha Ph = 7,9 khi c ng dch ty.

    Nh c ch hot ng ny m ngi khi dch ty cn trong ng ty, trypsin dng cha hot nnn khng th phn gii chnh bn thn tuyn ty. Ngay dch ty vo n rut tr trypsin b hoha rt nhanh v tc dng ln protid ca thc n. Nu v l do no dch rut trn vo ng thoc do ng dch ty, trypsin s tiu ha tuyn ty gy ra vim ty cp.

    Trypsin hot ng trong mi trng kim Ph, ti u bng 8. N ct t lin kt peptid m ph

    CO - thuc v acid amin kim (lysin, arginin), do trypsin c tc dng phn gii protid ca thn thnh cc chui polypeptid.

    *Chymotrypsin: c bi tit di dng cha hot ng l chymotrypsinnogen v c hot nbi trypsin. Tc dng ca chymotrypssin hot dng trong mi trng kim, Ph ti u = 8, ct lin kt peptid m Co- thuc v acid amin nhn thm do phn gii protein thnh c

    polypeptid.

    *Ccboxypolypeptidasa: c bi tit di dng cha hot ng l procacboxypolypeptidasa vc hot ha bi chnh trypsin.

    Hot ng Ph ti u l 8, n ln lt ct ri cc acid amin ng u C- ca chui polypeptithnh acid amin.V vy, vi cc men ca dch ty cc protein ca thc n u b phn gii thnh cc acid amitrong men trypsin l quan trng nht (c 1 s loi ht u cha cht chng trypsin nn n vgy kh tiu).

    2.Nhm enzym tiu ha lipid:

    rut nh tc dng ca mui mt, tan b lipid ca thc n c nh tng ha, to iu kithun li cho cc men tiu ha lipid.

    -Lipase dch ty: Phn gii tt c cc lipid (triglyxerid) thnh acid bo, glyxerol v monoglyxeritrong vi pht do n ct t lin kt este gia acid bo v glyxerol.-Phospholipase tc dng phn gii phospholipid thnh phosphat v diglyxerol (do n ct t likt gia glyxerol vi acid phosphoric) cht ny c phn gii tip bi lipase.

    -Cholestrol esterase phn gii este ca cholesterol v cc steroid khc ca thc n thnh cc acibo v sterol.

    Nh vy vi nhm men tiu ha lipid th mi loi lipid ca thc n c tiu ha hon ton.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    14/24

    Cu 13: Trnh by qu trnh hp thu cc cht ng ln gn

    1.Ti hp thu glucose: Glucose l cht dinh dng quan trng. Bnh thng nng trong mu t 3,9 6,4 mol/L. Glucose ch c ti hp thu l vn chuyn tch cc nh cht ti chung vi natri (ti hp thtch cc th pht). V ti hp thu ph thuc vo cht ti nn kh nng ti hp thu c gii hn, gii hn gi l ngng ti hp thu c gii hn (gii hn gi l ngng ng thn).

    Bnh thng ngng hp thu l 9,9mmol/l huyt tng. Khi nng glucose di ngng th ti hp thhan ton. Khi nng ln hn ngng th ti hp thu tng nhng khng hon ton (kh nng ti hp th

    tng nhng ch ti gii hn nht nh gi l mc vn chuyn ti a k hiu l Tm). Nu nng glucosln hn mc vn chuyn ti a th s c o tho ra ngai bng ng nc tiu.

    2.Ti hp thu protein, acid amin:

    Bnh thng trong dch lc ch c cc protein v acid amin c phn t lng rt nh. Chng c ti hthu han tan ng ln gn.

    -Hp thu protein: mi ngy cc t bo biu m ca ng ln gn ti hp thu khong 30g protein thephng thc m bo (qu trnh din ra dim bn chi).

    -Hp thu acid amin trong t bo protein phn gii thnh cc acid amin, cac acid amin ny c ti hthu vo dch k nh chuyn ti c hiu (trn b mt cht ti amin ny tch khi cht mang n tip t

    khuych tn vo dch k).3.Ti hp thu nc v in gii:

    -Ti hp thu natri: 60% natri c ti hp thu ng ln gn. Natri c khuych tn t lng ng vbo tng qua dim bn chi. Trong mng tng natri gn vi phc hp K+ - ATP ase to phc hp Na- K+ - ATP ase, phc hp ny chuyn v thnh bn ca t bo, natri tch khi phc hp ri c bm vdch k. Nh bm natri do c s chnh lch nng Na+ gia t bo v lng ng, v vy Na+ c vchuyn lin tc.

    -Ti hp thu Clo (Cl): Cc ion Clo c ti hp thu phn ln ng ln gn theo natri.

    -Ti hp thu bicacbonat (HCO3): c bicabonat c ti hp thu theo phng thc trao i ion. HCO

    khng qua mng t bo m thng qua c ch khuych tn CO 2 to iu kin hnh thnh HCO3 tronbo tng ri vo dch k.

    + lng ng:

    H2O

    HCO3- + H+ -> H2CO3

    CO2

    CO2 c ha tan trong lipid cu to mng, v vy khuych tn vo bo tng

    + Trong bo tng

    CO2 + H2O -> H2CO3 -> H+

    Dch kHCO3-

    s ti hp thu CHO3 c tc dng thc y qu trnh ti hp thu Na+ v Cl-.

    -Ti hp thu kali (K+): kali c ti hp thu hon ton ng ln gn nh cht chuyn ti chung vi natr

    -Ti hp thu nc: cc t bo biu m ng ln gn c tnh thm cao i vi nc. Nh s ti hp thu ccht ng ln gn nn to p sut thm thu cao dch k, do to iu kin thun lo cho vic t

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    15/24

    hp thu nc. Ngoi cc cht ch yu trn ng ln gn cn ti hp thu 1 s cht khc nh: accto acetaur, SO4, cc vitamin Cn cc cht nh: PAH (paraamino hipquri) cc cht mu, penixilin, cc s

    phm ca chuyn ha (nh steroid) th c bi tit ng ln gn.

    Tm li ng ln gn l ni ti hp thu hu ht cc cht vi t l cao ca dch lc, n quai henle chcn cc m gii v nc. Dch lc tr nn ng trng.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    16/24

    Cu 14: Trnh by qu trnh bi tit cc cht ng ln xa

    1. on u ca ng ln xa (on pha long): C tc dng bm ion clo t lng ng vo dch kv ko theo cc ion dng nh (Na+, K+, Mg++, Ca++). Cc ion c ti hp thu, nng iocn trong lng ng gim (gim 3 ln) v vy ngi ta gi an pha long. Hin tng pha long ctc dng ti hp thu nhiu ion, to iu kin ti hp thu nc on sau c d dng.

    2. an sau ng ln xa: Chc nng on ny l ti hp thu cc ion natri, ion clo v ncng thi bi tit cc ion H+, K+, Mg++.

    -Qu trnh ti hp thu natri, clo: Theo phng thc vn chuyn tch cc, ti hp thu natri c iha bi hormon v thng thn (aldosterol). Khi nng ion natri trong mu gim s lm tng btit aldosterol do o slm tng qu trnh hp thu natri (v ngc li). C ch: Aldosterol (A) gvi cht tip nhn c hiu mng t bo (R rector) to phc hp A R, phc hp ny vo nht bo kch thch DNA tng hp RNA thng tin (RNAm) tham gia tng hp protein mang ccho qu trnh vn chuyn Na+, K+.

    -Clo c ti hp thu theo natri.

    -Qu trnh ti hp thu nc: nc c ti hp thu nh 3 yu t sau:

    + p sut thm thu ca dch k: c tc dng ko nc ra.+ S pha long ca giai on u ca ng ln xa: c tc dng lm tng bc thang p sut ththu gia lng ng v dch k.

    + ADH to iu kin thun li cho vic ti hp thu nc theo c ch: ADH (Anti diuretic hormongn vo reccepter trn mng t bo ng ln xa, hot ha enzym adenylcylase, enzym ny kch thcs bin i ATP thnh AMP vng (AMPv), AMPv kch thch hot tnh ca protein kinase lm tntnh thm thu ca t bo i vi H2O (tc dng lm m rng khe t bo).

    -Bi tit kali (K+): K+ c ti hp thu hon ton ng ln gn, nhng khi nng K+ tronmu tng qu cao, lng K+ tha s c bi tit t bo biu m ng ln xa di s iu hca aldosterol, c ch nh cht ti chung v ngc chiu vi Na+ (Antiport). S bi tit K+ c li

    quan ti H+ cn bng ni mi. Trong trng hp c ch b acid ha, thn tng bi tit H+ sgim bi tit K+.

    -Bi tit NH3: NH3 c bi tit vo lng ng nh ha tan trong lipid cu to mng. Khi vo lnng NH3 kt hp vi H+ cho nn NH4+ kt hp vi clo to thnh NH4Cl v o thi theo ntiu lng ng:

    NH3 + H+ -> NH4

    NH+4 + Cl- -> NH4Cl

    S bi tit NH3 ko theo H+ do c tc dng iu ha PH trong c th, ngun NH3 ch yu l sphm kh amin ca cc acid amin trong cc phn ng sau:

    Glutamin + H2O acid glutamic + NH3

    Acid glutamic + H2O Acid ceto glutaric + NH3

    Ngoi ra ngun NH3 cn t huyt tng n t bo biu m bi tit.

    -Bi tit H+: H+ c bi tit iu ha PH mu theo c ch: CO2 t dch k khuych tn vo bo, ti y di tc dng ca enzym CA (Caboanhydrase) CO2 tc dng vi H2O to thnH2CO3. H2CO3 khng bn s phn ly ngay to H+ v HCO3 ion H+ c vn chuyn vo lng nthn v bi tit ra ngoi.

    CA HCO3 .CO2 + H2O -> H2CO3. lng ng

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    17/24

    ng ln xa cn bi tit 1 s cht khc na. Dch trong lng ng ln xa khi chuyn xung ngp c thnh phn v nng cc cht gn ging nc tiu.

    Cu 15: Trnh by tc dng, iu ha bi tit hormon tuyp gip

    1.Tc dng:

    *Pht trin c th: phi hp vi GH lm c th pht trin, lm tng bit ha t bo, lm tng tc phtrin ca c th. V vy khi cn tr nu thiu T3, T4 c th ko pht trin.

    *Tc dng ln chuyn ha nng lng-Lm tng hot ng chuyn ha ca hu ht cc t bo (tr t bo no, vng mc, lch, phi).

    -Lm tng tc ca cc phn ng ha hc trong c th.

    Hai tc dng ny lm tng chuyn ha c s.

    -Lm tng tng hp ATP. Khi nng T3, T4 tng qu cao (basedew) nng lng ko c tch ly hdi dng ATP m thi ra di dng nhit.

    *Tc dng ln chuyn ha protid:

    -Tng thoi ho protein, nu tha T3, T4 (basedew) s lm tng huy ng protein d tr v gii phnacid amin vo mu. V vy bnh nhn basedow thng gy.

    -Trong thi k ang pht trin T3, T4, c tc dng lm tng tng hp RNA thng tin, tng tng hprotein cc m lm pht trin c th v tng bit ha t bo.

    *Tc dng ln chuyn ha lipid:

    -Tng thoi ha lipid m d tr - tng nng acid bo t do trong mu. Tng qu trnh oxy ha acbo m to nng lng.

    -Lm gim nng cholesterol mu.

    *Tc dng ln chuyn ha glucid: T3, T4 lm tng nh glucose mu t do.

    -Tng thoi ha glucose m

    -Tng phn hy glucogen thnh glucose gan.

    -Tng to ng mi

    -Tng hp thu glucose rut.

    *Tc dng ln chuyn ha nc: iu ha s phn b nc, htieu T3, T4 gy i t v ph.

    *Tc dng ln tim: lm tim p nhanh v tng lu lng tim.

    *Tc dng ln h thn kinh c:-T3, T4 c nh hng n hot ng v chc nng ca no. Thiu T3, T4 lm chm s pht trin no

    Nu ko iu tr kp thi a tr s b n v tr tu (n bm sinh).

    -Nhng ngi u nng tuyn gip thng d b xc ng hay cu gt v kh ng do tc dng kch thcln h thn kinh trung ng. Ngi bnh luon c cm gic mt mi.

    -Hot ha cc synap do lm ngn thi gian dn truyn xung ng qua synap. Ngi b u nng tuygip thi gian phn x gn xng ngn. Ngic li ngi nhc nng tuyn gip thi gian phn xgn xng ko di. Trn lm sng, do thi gian phn x gn xng c th bit c hot ng chnng ca tuyn gip.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    18/24

    -Khi nng T3, T4 tng qu cao, cc synap thn kinh ty sng trung tm ca phn x iu htrng lc c b hot ha dn n biu hin run c.

    *Tc dng ln chc nng sinh dc: T3, T4 cn cho s pht trin bnh thng ca cc c quan sinh dkhi tr v hot ng bnh thng khi trng thnh.

    2. iu ha bi tit:Do nng TSH ca tuyn yn iu ha, nu TSH tng s lm tng bi tit T3, Tv ngc li,Khi b lnh hay tress th T3, T4 c bi tit nhiu.

    Cu 16: Trnh by bn cht, tc dng ca hormon chuyn ha ng

    Cht i din Cortisol

    1.Bn cht: L steroid c nhm = 0 hoc OH v tr C11 hoc C17.

    2.Tc dng:

    -Tc dng ln chuyn ha glucid:

    +Tng to ng mi gan

    + Gim thoi ha glucose m

    +Tng d tr glucogen gan*Kt qu: lm tng glucose mu, c th gy bnh tiu ng.

    -Tc dng ln chuyn ha protid

    + Tng thoi ha protid hu ht cc t bo (tr gan) tng huy ng cc acid amin t bo khcc bit t bo c v gan, tng tng hp thnh glucose.

    + gan: Tng vn chuyn acid amin vo t bo gan, tng tng hp protein t bo gan.

    -Tc dng ln chuyn ha lipid:

    + Tng thoi ha lipid cc m m do lm tng nng acid bo t do trong mu.

    + Tng oxy ha acid bo m.

    -Tc dng chng stress: Trong tnh trng stress nng ACTH tng sau vi pht, nng cortesotng, nh c th chng stress n nay cha tht r.

    -Tc dng chng vim: cortisol c tc dng lm gim tt c cc giai on ca qu trnh vim do c tc dng chng vim mnh. Trn lm sng tc dng ny c ng dng nhiu nht. Tc dnny c gii thch bng 2 c ch sau:

    + Cortisol lm n nh mng lysosom. Do hn ch gii phng cc men phn gii protein v ccht ha hc gy ra hin tng vim nh: histamin, bradykinin,

    +Cortisol c ch men phospholipase A2 l men tham gia qu trnh tng hp protaglandin (chng vai tr quan trng trong c ch vim).

    -Tc dng chng d ng: Khi c khng nguyn l xm nhp vo c th, phn ng trung ha giKN v KT xy ra, phn ng ny kch thch cc m sn xut histamin l cht ng vai tr quatrng trong cc phn ng d ng. Cortisol c tc dng c ch sinh histamin nn lm gim hitng d ng.

    -Tc dng ln cc t bo mu: lm gim s lng BC a acid, BC lympo gim kch thch hnh vtuyn c.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    19/24

    -Tc dng ln h thng min dch: Cortisol lm gim KT. Do dng cortisol lu ngy d bnhim khun. Ngc li, c th dng cortisol ngn chn s loi b mnh ghp trong ghp cquan.

    -Lm tng bi tit HCl ca dch v.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    20/24

    Cu 17: Trnh by cc giai on sinh sn v c im ca tinh trng

    1.Cc giai on

    Giai on u t nhng tinh nguyn bo nguyn thy (tinh nguyn bo nhm A) phn chia bn lto ra 16 t bo ln hn gi l tinh nguyn bo nhm B di chuyn ti t bo sertoli, ti y tinnguyn bo B pht trin nahnh tr thnh tinh bo 1, tinh bo I tip tc phn chia thnh tinh bII (C 23 NST). Sau 2 3 ngy tinh bo II phn chia nguyn nhim thnh tin tinh trng ri kh

    t bo sertoli vo ng sinh tinh. Thi gian sn xut ra 1 tinh trng l 74 ngy.2. c im:

    -Tinh trng trng thnh gm phn u, c, thn v ui, nhn t bo chim gn ht phn u vc cha men hyaluronidase c kh nng tiu ha ph v mng trng gip tinh trng xm nhtrng.

    -Tinh trng trng thnh di ng vi tc 1 4mm/pht , tinh trng hot ng mi trng hkim hoc trung tnh, b tiu dit nhanh mi trng acid. Tinh trng c kh nng tn ti nhitun ng sinh sn nam, nhng ch tn ti uc 1 2 ngy ng sinh sn n.

    -Tinh trng gm 2 loi, mang NST gii tnh khc nhau. Mt loi mang NST X, 1 loi mang NSY. T bo trng ch c 1 loi NST X. khi th thai nu tinh trng mang NST Y gp trng manNST X th trng th tinh mang NST XY v sinh con trai. Nu tinh trng mang NST X gp trnmang NST X th trng th tinh mang NST XX v sinh con gi.

    -Sn xut tinh trng bt u tui dy th. Vic sn xut tinh trng l lin tc v sut i.

    -Bnh thng c khong 100 triu tinh trng trong 1ml tinh dch. Khong 50% nam gii c lntinh trng t 20 40 triu trong 1ml. Nu di 20 triu tinh trng trong 1ml c kh nng v sinKhi th thai ch cn 1 tinh trng, vn ny cha c hiu r hon ton, ngi ta gii thch nhsau:

    Tinh trng u tin l tinh trng khe nht tin ti vng trong ca trng, trong khi tinh trng th phi mt 10, 20, 30 pht sau mi ti c. Khi tinh trng u tin chui vo trng t bo v nangii phng ra 1 cht, cht ny gn vo vng trong ca trng ngan cn vic gn ca tinh trng th

    Ngoi ra tinh trng tip xc vi mng trng gy hin tng kh cc mng y ra cc tinh trnkhc.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    21/24

    Cu 18: Trnh by tc dng , iu ha bi tit hormon estrogen v proestrogen

    1.Estrogen: do lp o trong ca nang trng, t bo hong th, rau thai, 1 lng nh do tuyn vthng thn v tinh hon bi tit.

    a.Bn cht ha hc: l 1 steroid c 18C.

    b.Tc dng: tui dy th estrogen bi tit gp 20 ln so vi trc lc dy th, gip cho ph n cbn nng sinh dc v duy tr bn nng ny. Xut hin cc c tnh sinh dc n th pht: Mc lnmu, lng nch, da mn mng mm mi. Lm tng kch thc cc b phn sinh dc, hnh dng tcung, bung trng, vi trng, m o

    -Lm pht trin nim mc t cung trong k kinh nguyt, lm tng co bp c t cung, tng lnmu ti t cung, gy sng ha t bo m o.

    -Trn tuyn v: lm pht trin ng tuyn v v t chc m, chun b cho tuyn v bi tit sa lc thai.

    Tc dng vi chuyn ha: lm tng tng hp protein, pht trin h thng c xng lm cho c thpht trin n nang.

    c. iu ha bi tit: do GnRH v FSH, LH2.Progesteron: Do t bo hong th, rau thai bi tit, 1 lng nh do tuyn v thng thn v tinhan bi tit.

    a.Bn cht ha hc: l steroid c 21C.

    b.Tc dng:

    -Lm bin i nim mc t cung na sau ca chu k kinh nguyt, cc tuyn ca nim mc tcung pht trin di ngon ngo, c kh nng bi tit glycogen chun b cho trng lm t c hnren thu v bi tit nim dch.

    -To ra phn ng mng dung c tc dng tip nhn v cy phi khi ti nim mc t cung.

    -Tc dng ln c t cung: kch thch t bo tuyn bi tit dch nhy qunh.

    -Lm gim co bp t cung, lm mm v pht trin c t cung, gi cho thai pht trin tn ti tront cung v th cn gi l hormon dng thai.

    -Lm pht trin tuyn v, tng cng tc dng ca prolactin, tuyn c kh nng bi tit.

    -c ch bi tit LH, c ch rng trng (ng dng trnh th thai).

    -Lm tng chuyn ha v tng thn nhit, do vy na sau ca chu k kinh nguyt thn nhit tn

    t 0,3 0,50C.c. iu ha bi tit: do Gn RH ca vng di i v FSH, LH ca tuyn yn.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    22/24

    Cu 19: Trnh by cc giai on ca chu k kinh nguyt

    1.Giai on Estrogen (giai on nang t, tng sinh)

    Bt u t khi sch kinh n gia chu k trng rng

    Tuyn yn: Di nh hng ca Gn RH bi tit RSH v LH, nng 2 hormon ny tng dtrong mu, tc ng ti bung trng lm nng trng pht trin v bi tit estrogen, proestrogenLng estrogen tng dn. Lp nim mc chc nng t cung di tc dng ca estrogen c tto li t lp nn ngy cng pht trin, tuyn di ra, nim mc dy ln 2 4mm, ng mch phtrin. Cui giai on nang t khi hm lng FSH/LH bng 1/3 gy rng trng. Mi chu k c trng rng.

    2.Giai on proestrogen (giai on bi tit, hong th t)

    Bt u t ngy rng trng n ngy thy kinh ln sau.

    -Tuyn yn tip tc bi tit FSH v LH duy tr v kch thch hong th bi tit hormon.

    -Bung trng sau khi trng rng phn v nang cn li bin thnh hong th. LH nui dng vkch thch hong th bi tit ra proestrogen v estrogen.

    Nim mc t cung, di tc dng ca 2 hormon ny pht trin di ra, cn queo, cc ng mch dra xon li, dy ln 6 7mm, cc tuyn ca nim mc bi tit dch cha cht dinh dng chun bn trng th tinh l t.

    Cui giai on, nng proestrogen vaestrogen tng cao c ch LH ca tuyn yn lm cho honth teo li khng bi tit proestrogen v estrogen na. Nng 2 hormon ny gim xung ngt.

    3.Giai on chy mu

    Do nng proestrogen, estrogen gim t ngt gy co bp ng mch chc nng. ng mcxon v, mu chy ra ng li di nim mc, lp nim mc chc nng khng c nui dng bhoi t bong ra chy mu ra ngoi, l hin tng kinh nguyt. Thi gian chy mu t 3 ngy, lng mu t 40 150ml mu khng ng.

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    23/24

    Cu 29: Trnh by cu trc, chc nng ca tiu no

    1.Cu trc ca tiu no

    *Vai tr trong s kim sot v iu chnh vn ng kho ty

    -Kim sot v iu chnh trng lc c: thy giun c vai tr c ch trng lc c dui.

    -Kim sot s phi hp ng tc v duy tr t th trong khng gian.S phi hp trong ng tc l vai tr ca thy giun. Thy giun tip nhn nhng xung ng hntm t th cm th gn c khp v t thy giun li pht ra nhng xung ng i ti cc nhn vng ngoi thp iu chnh hot ng ca cc c, phi hp vi nhau v c ngha trong viduy tr 1 t th nht nh ca thn th.

    -Kim sot v iu chnh s thng bng ca thn th. C tiu no c vai tr ny. Khi c th thai v tr, tc vn ng th th cm th tin nh b kch thch, xung ng c truyn v c tino. T y pht ra xung in ly tm i ti nhn vn ng ngoi thp iu chnh li s thn

    bng ca c th.

    *Vai tr trong s kim sot v iu chnh vn ng ty :Vai tr ny ch yu thuc v tn tiu no

    Trong lm sng, nhng ngi b tn thng tn tiu no c lin quan cht ch vi v no. V npht ra xung ng i theo b thp ti noron sng trc ty thc hin nhng ng tc ty ng thi no cng gi chng trnh hot ng ti tn tiu no. Khi c hot ng th c tn hihot gn cho chnh xc (ng tm, ng hng, nhp nhng).

  • 7/29/2019 e cuong sinh ly

    24/24