DETALJNI URBANISTIČKI PLAN ZAGORIČ 3 i 4 u PODGORICI€¦ · Saradnici Denisa Kalač, BSc politehnike Veljko Roganović, BSc arhitekture Edin Suljević, BSc politehnike ... Y X

NARUČILAC AGENCIJA ZA IZGRADNJU I RAZVOJ PODGORICE d.o.o. OBRAĐIVAČ Republički zavod za urbanizam i projektovanje, ad Podgorica

DETALJNI URBANISTIČKI PLAN

"ZAGORIČ 3 i 4" u PODGORICI

PO POSEBNOM POSTUPKU U SKLADU SA ČLANOM 219 ZAKONA O PLANIRANJU PROSTORA I IZGRADNJI OBJEKATA ("Službeni list Crne Gore", br. 064/17 od 06.10.2017) I ČLANOM 162c ZAKONA O UREĐENJU PROSTORA I IZGRADNJI OBJEKATA ("Službeni list CG", br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13, 39/13 i 33/14)

NACRT PLANA

Podgorica, avgust 2019. godine

Detaljni urbanistički plan "Zagorič 3 i 4" u Podgorici

2

NARUČILAC AGENCIJA ZA IZGRADNJU I RAZVOJ PODGORICE d.o.o. OBRAĐIVAČ Republički zavod za urbanizam i projektovanje, ad Podgorica Vodeći planer Tamara Vučević, dipl. ing. arh. Planer Ilinka Petrović, dipl. ing.građ. Saradnici Denisa Kalač, BSc politehnike Veljko Roganović, BSc arhitekture Edin Suljević, BSc politehnike Podgorica, avgust 2019. godine IZVRŠNI DIREKTOR

Ana Radulović, dipl. pravnik


3

SADRŽAJ

OPŠTI DIO Licence Odluka o izradi Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 3 i 4" u Podgorici Programski zadatak

1. UVOD 1.1. OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA.......................................4 1.2. PLANSKI PERIOD......................................................................................................5 1.3. OBRAZLOŽENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA...........................................5 1.4. PRAVNI OSNOV.......................................................................................................5 1.5. PLANSKI OSNOV.....................................................................................................5 1.6. IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA......................................................................5 2. ANALITIČKI DIO 2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUČJA............................. 6 2.2. ANALIZA PLANSKE DOKUMENTACIJE I SUSJEDNIH PODRUČJA..............................9 2.3. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA PODRUČJA OBUHVAĆENOG PLANOM...........................................15 3. PLANIRANO RJEŠENJE 3.1. KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA....................................................................18 3.2. PLANIRANA NAMJENA POVRŠINA........................................................................18 3.3. MODEL PLANA.......................................................................................................19 3.4. PROGRAMSKI ELEMENTI I USLOVI........................................................................20 4. SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA......................................................................29 5. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA...........................................................34 6. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA...................................................................48 7. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA.........................................................51 8. PEJZAŽNA ARHITEKTURA.....................................................................................55 9. MJERE ZAŠTITE......................................................................................................59 10. SMJERNICE ZA PRIMJENU DJELA LIKOVNIH UMJETNOSTI..................................63 11. EKONOMSKA ANALIZA REALIZACIJE PLANA.....................................................67 12. SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE..........................................................67


4

1. UVOD 1.1. OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA Zahvat Detaljnog urbanističkog plana je površine cca 44,90 ha i ograničen je željezničkom prugom Podgorica - Nikšić na sjeveru, Piperskom ulicom na istoku, na jugu se granica zahvata poklapa sa granicom DUP-a “Zagorič 1 – dio zone A", a sa zapadne strane granica predmetnog Plana je korito rijeke Morače. Grafički prikaz zahvata plana je prilog Programskog zadatka. Napomena: Dio DUP-a "Zagorič 3 i 4 - zona 2" iz 2009. godine je izuzet iz zahvata.

Granica zahvata je definisana u skladu sa grafičkim prilogom iz Programskog zadatka.

Zahvat planskog dokumenta je definisan koordinatama tačaka: Y X Y X


5

1.2. PLANSKI PERIOD

DUP se donosi za period do 2025. godine. 1.3. OBRAZLOŽENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA Osnov za izradu Detaljnog urbanističkog plana “Zagorič 3 i 4”, u Podgorici je Program uređenja prostora za 2019. godinu "Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 52/18 od 31.12.2018), poglavlje III Izrada planske dokumentacije, stavka 3.4. - Planska

dokumentacija po potrebi i planska dokumentacija saglasno članu 162c. Zakona o

uređenju prostora i izgradnji objekat.

1.4. PRAVNI OSNOV

Pravni osnov za donošenje Odluke o izradi Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 3 i 4" u Podgorici (u daljem tekstu: DUP "Zagorič 3 i 4") koji se nalazi u zahvatu PUP-a Glavnog grada – Podgorice, sadržan je u članu 219. Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list Crne Gore", br. 64/17, 44/18, 63/18 i 11/19), članu 162c Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (’’Službeni list CG’’, br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13, 39/13 i 33/14), Programa uređenja prostora Glavnog grada Podgorice za 2019. godinu ("Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 52/18 od 31.12.2018) i Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (’’Službeni list Crne Gore’’, broj 24/10 i 33/14). 1.5. PLANSKI OSNOV Planski osnov za izradu Detaljnog urbanističkog plana Zagorič 3 i 4, daje PUP Podgorice

("Službeni list CG - opštinski propisi", broj 6/14), kao i sam DUP Zagorič 3 i 4 od 2005.g., koji se samo prevodi u oblik urađen u skladu sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenom grafičkim simbolima („Sl.list CG“ broj 24/10 i 33/14). 1.6. IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA METODOLOGIJA U postupku izrade DUP-a "Zagorič 3 i 4" primjeniće se posebni postupak izrade planskog dokumenta u skladu sa članom 162c Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata. S tim u vezi, prilikom izrade DUP-a neophodno je ispoštovati sljedeće: � da se ne mijenja namjena prostora ni osnovni urbanistički parametri iz

prethodnog Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 3 i 4" - izmjene i dopune ("Službeni list RCG - opštinski propisi", br. 21/05).


6

� da se planski dokument uskladi sa propisom kojim se bliže uređuje sadržaj i

forma planskog dokumenta, kriterijumi namjene površina, elementi urbanističke regulacije i jedinstveni grafički simboli.

Prilikom izrade planskog dokumenta, koji proističe iz predloženog metodološkog postupka i programskog zadatka, voditi računa da isti pruža sigurne osnove za realizaciju.

2. ANALITIČKI DIO

2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUČJA

Topografija prostora

Grad Podgorica se nalazi na sjevernom dijelu Zetske ravnice, u kontaktnoj zoni sa brdsko-planinskim zaledjem. Njegov geografski lokalitet je odredjen sa 420 26’ sjeverne geografske širine i 190 16’ istočne geografske dužine. U odnosu na uže gradsko područje, prostor obrađen ovim dokumentom se nalazi u sjevernom dijelu grada, sa zapada i sjeverozapada ograničen rijekom Moračom, a sa sjeveroistoka, istoka i juga prostorom naselja Zagorič. Prostor zahvata DUP-a Zagorič 3 i 4 leži uglavnom na ravnom terenu na koti cca 49 mnm. Inženjersko-geološke karakteristike Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) radjenoj za potrebe Revizije GUP-a ovaj prostor svrstan je u II kategoriju, tj. u terene sa neznatnim ograničenjem za urbanizaciju. Geološku gradju ovog terena čine stratifikovani ređe masivni krečnjaci negdje prekristalisani, negdje manje ili više dolomitični a rijeđe čisti dolomiti. Slabo rastvorljive stijene u vodi, postojane i čvrste stijene. Pored ovih postoje i tereni sa crvenicom koji se bočno i vertikalno smjenjuju i prožimaju sa pjeskovima i šljunkovima. Ovo je stišljiv do praktično nestišljiv kompleks. Zbijanje dolazi sa opterećenjem ili postepeno u vremenu. Čistije crvenice sa vodom postaju nešto plastične. Navedene litološke strukture karakteriše dobra vodopropustljivost, a dubina izdani podzemne vode svuda je veća od 4 m, od nivoa terena. Nosivost terena kreće se od 120 - 200 kN/m2. Zbog neizraženih nagiba, čitav prostor terase spada u kategoriju stabilnih terena.


7

Stepen seizmičkog intenziteta Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti SFRJ, u razmjeri 1:1.000.000, gradsko

područje je obuhvaćeno 9o MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnošću pojave 63%. Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979. godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti objekata i infrastrukture, rađenih za potrebe Revizije GUP-a. Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do podine) manja od 35 m, i model C2 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su sljedeći:

- koeficijent seizmičnosti Ks 0,079-0,090 - koeficijent dinamičnosti Kd 1,00 >Kd > 0,47 - ubrzanje tla Qmax(q) 0,288 - 0,360 - intenzitet u I (MCS) 90 MCS

Klimatske karakteristike

Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva.

Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje.

Temperatura vazduha

U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno

najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26,7o C.

Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1o C, sa blažim temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu.

U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi

21,8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14o C, javljaju od aprila do oktobra.

Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteže se od 10 novembra do 30 marta, u ukupnom trajanju od 142 dana. Vlažnost vazduha

Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 63,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od 49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je 56,7%.


8

Osunčanje, oblačnost i padavine Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2 456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje 1 658 časova.

Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u vegetacionom periodu je 4,3.

Srednji prosjek padavina iznosi 1 692 mm godišnje, sa maximumom od 248,4 mm, u decembru i minimumom od 42,0 mm, u julu. Padavinski režim odslikava neravnomjernost raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godišnje količine.

Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od 5,4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana.

Pojave magle, grmljavine i grada

Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana).

Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maximumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru.

Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana.

Vjetrovi

Učestanost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰.

Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najredje u proljeće.

Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu.

Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec.).

Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m2) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najređi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan.


9

Hidrografija i hidrologija

Rijeka Morača je uz Ribnicu glavni vodotok od interesa za grad. Oba vodotoka se odlikuju dubokim koritom kanjonskog tipa sa obalama visokim od 15 m (Ribnica) do 18 m (Morača). Njihove vode karakteriše izražena erozivna aktivnost, što se manifestuje postojanjem niza potkapina različitih dimenzija. Ovaj fenomen doprinosi specifičnom izgledu i atraktivnosti rječnih korita, ali istovremeno nameće potrebu pažljivog tretmana podlokanih odsjeka, obzirom na latentno prisutnu opasnost urušavanja njihovih najisturenijih djelova. U oba vodotoka zabilježene su pojave zagadjenja vode.

2.2. ANALIZA PLANSKE DOKUMENTACIJE I SUSJEDNIH PODRUČJA

Kontaktne zone

Neposredne kontaktne zone predmetnog plana su: sa juga prostor obuhvaćen DUP-om "Zagorič 1 - dio zone A", sa istoka DUP-om "Zagorič 3 i 4 - zona 2", dok je sa sjevera i sjeverozapada granica plana rijeka Morača, preko koje je djelimično ovaj plan u kontaktu sa prostorom koji obuhvata DUP "Momišići A". Kako ovaj prostor predstavlja dio naselja Zagorič, zadovoljenje potreba pratećih uz stanovanje (školstvo, zdravstvena zaštita i dr.) je u zahvatu susjednih zona. Dosadašnji razvoj, urbanizacija, programske smjernice

GUP Titograda iz 1957. godine baziran je na broju od 45 000 stanovnika koncipirao je razvoj na tri osnovne cjeline Stara Varoš, Nova Varoš i Novi Grad. Integracija ovih gradskih cjelina, jednostavnim produženjem fiksiranih saobraćajnih pravaca, dovela je do krute ortogonalne šeme. GUP prezentiran kao plan gabarita (1:2 500) poslužio je i kao regulaciona osnova za izgradnju.

Revizijom GUP-a iz 1964. godine na području od oko 2 900 ha za planiranih 85 000 stanovnika, još drastičnije je sprovedena ortogonalna šema grada. Obrada ovog plana seže do nivoa detaljnih urbanističkih planova.

Revizijom GUP-a iz 1974. godine, ukupna zahvaćena teritorija je povećana na 8 910 ha, sa predviđenih 140 000 stanovnika.

Kvalitetno novi pristup sagledavanju i rješavanju problematike razvoja i organizacije gradskog prostora Podgorice, označiće Revizija GUP-a iz 1989. godine.

2.2.1. Osnovne postavke GUP-a iz 1989. godine

Ovim planom se za period do 2011. godine, na nešto suženom prostoru od 8 446 ha, predviđa 142 000 stanovnika.

Osnovni cilj planirane prostorne organizacije je afirmacija grada i socijalna integracija stanovništva, unapređenje urbane strukture grada, poboljšanje kvaliteta životne sredine u prigradskim naseljima, uz što manje zauzimanje novih površina za potrebe razvoja grada kao i efikasnije korišćenje postojeće infrastrukturne mreže.


10

Na magistralni saobraćajni prsten nadovezuje sa ortogonalna mreža urbanih blokova (Stara Varoš, Nova Varoš, Novi Grad, Zabjelo).

U globalnoj mreži saobraćajnog rješenja, ističu se transverzalni pravci:

- u pravcu istok - zapad: - Tološi-centar Kruševac-Novi Grad-Nova Varoš-Konik, Univerzitet-Novi Grad-Stara Varoš-saobraćajni terminal, Novi Grad-Nova Varoš-Masline-Zlatica, - u pravcu sjever-jug: - Nova Varoš-Stara Varoš-Zabjelo-Kombinat aluminijuma, Nova Varoš- Gornja Gorica-Donja Gorica-Cetinjski put. Kao preduslov za integraciju danas nepopunjenog gradskog tkiva pretpostavljen je kontinuirani razvoj grada, gradnja bez "preskakanja" pojedinih područja bliža gradskom jezgru, sa postepenim zamjenjivanjem pojedinih dotrajalih i manje vrijednih objekata, mješovitom namjenom površina (stambeni, radni i drugi sadržaji) i gradskom morfologijom gradnje (uz ulice, trgove, parkove).

Centralne površine planiranog zelenog obrasca čine obrasle površine duž rijeke Morače i Ribnice, na koje se nadovezuje parkovsko zelenilo Nove Varoši, Novog Grada - Kruševca i Stare Varoši. Ovi prostori se putem predviđenih zelenih prodora (ulično zelenilo, drvoredi, blokovsko zelenilo) povezuju sa Park-šumom Gorica, Ljubović i Malo Brdo. Na ovako definisani prostor naslanjaju se ostale zelene i sportsko-rekreativne površine grada, formirajući jedinstven sistem urbanog zelenila.

GUP-om su predviđene smjernice za uređenje i izgradnju pojedinih djelova grada. To je prezentirano kroz date oblike intervencija za pojedine zone. Planiran oblik intervenvencija za predmetni prostor je dogradnja pretežno individualnih stambenih objekata i niskih objekata sa više stanova. Osnovna buduća namjena prostora sa ovim oblikom intervencija ostaje individualno stanovanje sa gustinom naseljenosti 80-100 st/ha. Koeficijent izgrađenosti 0.10-0.25. Intervencijom dogradnje predviđa se pogušćavanje ovih naselja pretežno bespravne gradnje uz zauzimanje manjih kompleksa novih zemljišta zaokruženjem izgrađenih lokacija te unaprijeđenje kvaliteta životne sredine. Iako je dio predmetnog prostora planom namjene površina opredijeljen za poljoprivredu, on je kroz plan oblika intervencija planiran za razradu Prostornim planom područja posebne namjene koji obuhvata i priobalje rijeke Morače. Ovaj prostor je tretiran Izmjenom i dopunom GUP-a i za njega definisana nova namjena.


11

2.2.2. Osnovne postavke Izmjena i dopuna GUP-a Podgorice za prostor dijela DUP-a "Zagorič 3 i 4" Izmjenom i dopunom GUP-a, obuhvaćen je sjeverni dio zahvata plana "Zagorič 3 i 4", koji je GUP-om Podgorice po namjeni površina, predviđen za "stanovanje sa djelatnostima", "sport i rekreacija“ i "poljoprivreda". S obzirom na postojeće stanje i vlasnički odnos nad zemljištem nije bilo moguće sprovođenje planirane namjene. Prostor Izmjena i dopuna GUP-a za dio DUP-a "Zagorič 3 i 4" planski karakteriše: � učvršćivanje stambene zone na potezu već započetih pravaca, koji su naglašeni položajem objekata kao i započetim pravcima saobraćajne i infrastrukturne mreže, � planiranje površina za sport i rekreaciju u skladu sa prostornim mogućnostima predmetnog prostora. � Zaštita neizgrađenog zemljišta kroz planiranje slobodnih zelenih površina i njihovo uključenje u okruženje i formiranje opšteg koncepta organizacije grada prema smjernicama osnovnog GUP-a. U južnom dijelu zahvata plana u kontaktu sa postojećim stanovanjem planirano je individualno stanovanje a na manjem dijelu se zadržava stanovanje sa djelatnostima kako je i osnovnim planom predviđeno. Individualno stanovanje je planirano po principu popunjavanja započetih poteza i zadržavanja već izgrađenih objekata u zoni koja se ovim planom opredjeljuje uglavnom za ostale zelene površine i sport i rekreaciju. Popunjavanje započetih poteza je izvršeno tako da se minimalno zauzimaju nove površine a da se ipak formira prostorna cjelina koja će uticati na kompletnu sliku naselja i opravdati izgradnju potrebne infrastrukture. Zatečeno individualno stanovanje koje se u pojedinačnim objektima javlja u okviru zahvata plana, zadržava se uz potrebnu pripadajuću parcelu bez mogućnosti daljeg širenja. Zona namijenjena sportu i rekreaciji i to u vidu organizacije sportskih terena na otvorenom, planirana je u zoni dalekovoda pri čemu se preko ove zone uspostavlja kontak sa priobaljem Morače i prostorna interakcija sa planiranim zelenim površinama u okviru kojih se mogu organizovati drugi sadržaji u funkciji rekreacije (staze, prostori za odmor i igru dece, parkovske površine). 2.2.3 DUP "Zagorič" iz 1987.god. Lokacija i granica plana Područje za koje je donijet Detaljni urbanistički plan leži sjeverno od centra grada od kojeg ga dijeli prirodni kulturni spomenik "Gorica". Neposrednu granicu područja koje


12

je obrađeno ovim DUP-om predstavljaju: na sjeveru željeznička pruga Podgorica - Nikšić i djelimično ulica Nikole Tesle, na zapadu rijeka Morača, na jugu i jugoistoku ulice II Crnogorskog bataljona, djelimično ulica Nikole Tesle i parcele: 643, 661, 639, 619, 618, 623, 516, 514, 625, 626, 632, 631, 633, 665/2, na istoku ulica Ive Andrića. Kontaktna područja (prostorna, saobraćajna i infrastrukturna povezanost) Saobraćajna povezanost prostora (kolski i pješački saobraćaj) ostvaruje se preko glavnih saobraćajnih tokova koji prolaze kroz ovaj prostor i to ulicama II Crnogorskog bataljona i Nikole Tesle. Prva povezuje naselje sa gradskim centrom i ostalim njegovim djelovima koji leže istočno od Zagoriča, druga je programsko bogatija i predstavlja kombinaciju pješačke staze sa saobraćajnim površinama te povezuje samo naselje u smjeru istok - zapad. Takođe je druga centralna, interna i identifikacijska osovina. Model plana (programska i prostorna organizacija) Urbanistički koncept naselja bazira na lokaciji obrađivanog područja u širem gradskom prostoru i na njegovoj unutrašnjoj uređenosti ili homogenizaciji zaključene jedinice. Formiranje naselja uslovljavaju dve komunikacije i to ulica II Crnogorskog bataljona i ulica Nikole Tesle. Uz njih su locirani različiti objekti sa nejednakim delatnostima. Na slobodnim površinama uz ulicu Nikole Tesle su predviđene samo individualne i kuće u nizu, u obliku manjih plombi između postojećih objekata. Veći stambeni kompleksi društvene i individualne gradnje sa pratećim djelatnostima su locirani uz internu osovinu naselja, koja teče od osnovne škole u blagom nagibu prema rijeci Morači. Sa istočnog smjera se na njenoj južnoj sttrni nižu: predviđena osnovna škola, sportsko igralište, parkovske zelene površine, postojeća i planirana individualna i društvena stambena gradnja u nizu, postojeća i planirana društvena gradnja. Na sjevernoj strani su: planirani dječiji vrtić, kuće u nizu, novi društveni nestambeni objekti, postojeći objekti mjesne zajednice i trgovine, nešto individualnih kuća, novi društveni objekti stambene i nestambene delatnosti, područje za vojsku i ponovo nova društvena stambena izgradnja. Na zapadnom dijelu interna osa naselja se priključuje kružnoj pješačkoj stazi gradskog značaja, koja povezuje sam centar Podgorice uz rijeku Moraču sa Zagoričem, a uz željezničku prugu do mjesne zajednice Proleter, Jedinstvo i Masline, te ponovo uz Savin potok i rijeku Ribnicu do gradskog centra.


13

Urbanistički pokazatelji iz DUP-a "Zagorič"

� Veličina zahvata plana 109ha

� Stanovanje � broj novih individualnih kuća 130 � broj kuća u nizu 233

� broj stanova u postojećim objektima sa dogradnjom i nadgradnjom 31

� broj društvenih stanova 892

� prosječna veličina individualne parcele 550m2 � prosečna veličina parcele za kuću u nizu 350m2 � ukupan broj stanovnika 9298 � gustina naseljenosti 76 stanovnika/ha

� Prateće funkcije

� trgovina 1.153m2 � lične usluge 314m2 � tehničke usluge 262m2

� Ostale funkcije dimenzionisane prema normativima � škola, predškolska ustanova, zdravstvena stanica, zelena pijaca

� Zelene površine

� parkovske površine 8.000m2 � sportsko - rekreativne površine 28.770m2 � dečija igrališta 2.000m2

Podaci za prostor Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3 i 4" Prostor Izmjena i dopuna obuhvata deo prostora DUP-a "Zagorič" u površini od 47.58ha. Kao polaz u analizi predmetnog prostora korišćeni su parametri iz DUP-a "Zagorič" iz 1987.god. kao i zatečeno stanje na terenu.


14

2.2.4. IZVOD IZ PUP-a Podgorice ("Službeni list CG - opštinski propisi", broj 6/14) Zahvat DUP-a "Zagorič 1" pripada planskoj zoni 6 - Zagorič. PUP-om Podgorice za predmetnu plansku zonu su planirane sljedeće namjene površina:

� Površine za stanovanje male gustine (SMG); � Površine za stanovanje veće gustine (SV); � Površine za sport i rekreaciju (SR); � Površine za pejzažno uređenje; � Površine kopnenih voda.

Izvod iz grafičkog priloga GUR Podgorica - Plan namjene površina detaljne kategorije


15

2.3. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA PODRUČJA OBUHVAĆENOG PLANOM Tokom izrade Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3 i 4" iz 2005.g. rađena je analiza fizičkih struktura i objekata infra i suprastrukture koja je data u daljem tekstu.

Postojeće stanje građevinskog fonda Prostor zahvata Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3 i 4" djelimično je izgrađen. U okviru kompletnog prostora objekti su razuđeno postavljeni sa manjim skoncentrisanim grupacijama među kojima se izdvaja grupacija objekata višeporodičnog stanovanja na južnom dijelu zahvata plana. U ostalim objektima organizovano je porodično stanovanje a objektima se pristupa preko uskih saobraćajnica često nedovoljnog profila. Intervencijom dogradnje u započetom naselju, moguće je izvršiti pogušćavanje izgradnjom novih objekata i intervencijama na postojećim a prema smjernicama GUP-a. Analizom postojeće parcelacije i vlasničkih odnosa (i uz poštovanje istih), kao i veličina parcela došlo se do zaključka da se u okviru plana može izvršiti preparcelacija u cilju stvaranja mogućnosti za izgradnju novih objekata i formiranja kvalitetnije ambijentalne celine. Spratnost postojećih porodičnih objekata se kreće od P – P+2+Pk sa podrumskim ili suterenskim etažama u pojedinim objektima. Analizom zatečenog stanja i smjernica iz važeće planske dokumentacije može se zaključiti da postojeće stanje odstupa od planiranog kako u pogledu spratnosti tako i u prostornoj organizaciji. Na dijelu prostora nije se pristupilo izgradnji uglavnom zbog neracionalnosti u korišćenju prostora koja je data prethodnim planom. Na dijelu prostora koji je prethodnim planom predviđen za organizaciju sporta i rekreacije na otvorenom, postoji izvestan broj nelegalno podignutih objekata. U zoni započete individualne stambene gradnje, objekti su neujednačene spratnosti i gabarita kao i sa izraženim diskontinuitetom u položaju građevinske linije. Ovi objekti su takođe neujednačenog građevinskog kvaliteta pa su planom na njima i predviđene intervencije različitog stepena. Mogu se pojedinačno izdvojiti objekti koji posjeduju kvalitete u građevinskom smislu.


16

Bilans površina i kapaciteta postojećeg stanja (2005.g.)

Namjena

Površina pod objektima

m2

Bruto razvijena površina

m2

Površina namjene

Koeficijent izgrađenosti

Stepen iskorišćenosti

%

Porodično stanovanje

17 253.70 33 995.70 155 924.20 0.22 11.07

Porodično stanovanje sa delatnostima

547.00 1 134.80 7 275.40 0.23 15.73

Višeporodično stanovanje

3 443.40 20 660.50 3 706.70 5.57 92.90

Komunalne funkcije

597.30 597.30

UKUPNA POVRŠINA ZAHVATA PLANA

475800.0

21 841.40

56 388.30

0.12

4.59

Napomena: Koeficijent izgrađenosti definiše indeks zauzetosti

Koeficijent iskorišćenosti definiše indeks izgrađenosti

Programski zahtevi i anketni pokazatelji Programski zahtjevi definisani su u Programskom zadatku za izradu Izmjena i dopuna DUP-a “Zagorič 3 i 4" koji se bazira na analizi smjernica iz postojeće planske dokumentacije i primjeni Zakona o planiranju i uređenju prostora (Sl.list RCG broj 16/95) sa posebnim osvrtom na infrastrukturu, sobraćajne veze i likovni izraz predmetnog prostora. Na osnovu sprovedene ankete na terenu (u vrijeme izrade Plana iz 2005. godine) a koja je sprovedena među svim korisnicima prostora može se zaključiti: � Da je većina objekata i parcela u privatnom vlasništvu i da su korisnici zainteresovani za:

� povećanje horizontalnog i vertikalnog gabarita svog objekta, � za rekonstrukciju u smislu poboljšanja kvaliteta stanovanja, � za preparcelaciju u cilju stvaranja mogućnosti za gradnju novog objekta � za izgradnju novog objekta na neizgrađenom prostoru. � Da su objekti građeni od čvrstog materijala. � Da je spratnost objekata neujednačena. � Da je starosna struktura objekata neujednačena. � Da nisu svi objekti opremljeni neophodnim instalacijama.


17

Foto dokumentacija (2005.)


18

3. PLANIRANO RJEŠENJE 3.1. KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA 3.1.1. Polazni stavovi i principi

Pristup izrade Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3 i 4" je zasnovan na sljedećim stavovima: � Usklađivanju planiranih funkcija na predmetnom području sa programskim

kapacitetima i prostornim strukturama, građevinskim objektima i infrastrukturom. � Obezbjeđenju odgovarajuće površine za smještaj i izgradnju planiranih objekata i

mreže infrastrukture u skladu sa važećim urbanističkim normativima i propisima. � Formiranju odgovarajućeg ambijenta u okviru planiranog područja kroz realizaciju

prostorne koncepcije, očuvanja i zaštite životne sredine vodećI računa o ekonomičnosti budućeg rješenja.

� Uklapanju postojećih objekata koji se zadržavaju. � Poštovanju potrebnih sanitarno – tehničkih uslova. � Zamjeni dotrajalog i neuslovnog stambenog fonda. � Uklapanju internog kolskog i pješačkog saobraćaja u šemu saobraćaja datu

planom višeg reda. � Obezbjeđivanju neometanog pješačkog kretanja unutar zone i povezivanja sa

kontaktnim zonama. � Obezbjeđivanju mreže infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i

telefonija) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj predviđene strukture.

3.2. PLANIRANA NAMJENA POVRŠINA Planirane namjene površina na prostoru ovog plana su: � POVRŠINE ZA STANOVANJE MALE GUSTINE (SMG) - Porodično stanovanje; � POVRŠINE ZA STANOVANJE VEĆE GUSTINE (SV) - Višeporodično stanovanje i

Višeporodično stanovanje sa djelatnostima; � MJEŠOVITA NAMJENA - Komercijalne funkcije - poslovanje (UP 1/25); � POVRŠINE ZA TURIZAM - POVRŠINE ZA PRUŽANJE USLUGA ISHRANE I PIĆA -

Ugostiteljski objekti (UP3/26 i UP3/31), � POVRŠINE OSTALE I KOMUNALNE INFRASTRUKTURE I OBJEKATA - Komunalne

funkcije: � OBJEKTI ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE (IOE) - trafo stanica; � KORIDOR DALEKOVODA - zaštitna zona dalekovoda; � OBJEKTI HIDROTEHNIČKE INFRASTRUKTURE (IOH)- crpna stanica.

� POVRŠINE ZA PEJZAŽNO UREĐENJE - Zelene površine:3.3. � POVRŠINE JAVNE NAMJENE (PUJ) - uređene zelene površine; � POVRŠINE ZA SPECIJALNE NAMJENE (PUS) - uređena obala rijeke.

� POVRŠINE ZA SPORT I REKREACIJU (SR) - sport i rekreacija � VODENE POVRŠINE (VR) - Vodene površine - rijeka;


19

� POVRŠINE SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE - Saobraćajne površine - ulice, platoi, staze i trotoari, mirujući saobraćaj � ŽELJEZNIČKI SAOBRAĆAJ (ŽS) - pruga

Napomena: velikim slovima su navedene namjene prema važećem Pravilniku iz 2010.

godine, a malim slovima su označene namjene iz DUP-a Zagorič 3 i 4 iz 2005. godine.

PUP-om Podgorice je:

� planirana namjena stanovanje male gustine, na površinama koje obuhvataju

sljedeće urbanističke parcele u Bloku 1: 1/15, 1/17, 1/18, 1/20, 1/21, 1/22, 1/23,

1/24, 1/126, 1/127, 1/128, 1/129, 1/130, 1/131, 1/132, 1/133, 1/136 i 1/137 a

koje su DUP-om iz 2005. godine planirane za Višeporodično stanovanje i

Višeporodično stanovanje sa djelatnostima;

� planirana namjena stanovanje veće gustine, na površinama koje obuhvataju

sljedeće urbanističke parcele u Bloku 1: 1/7, 1/8, 1/9, 1/10, 1/11 I 1/12 a koje su

DUP-om iz 2005. godine planirane za individualno stanovanje;

� planirana namjena stanovanje male gustine, za površinu na kojoj je DUP-om iz

2005. godine, planirana urbanistička parcela 2/53 u Bloku 2 za izgradnju objekta

sporta i rekreacije;

� planirana namjena površine za pejzažno uređenje, za površine na kojoj su DUP-

om iz 2005. godine, planirane urbanističke parcele 3/26 i 3/31 u Bloku 3 za

izgradnju ugostiteljskih objekata.

� planirana namjena stanovanje male gustine, za površinu na kojoj su DUP-om iz

2005. godine, planirana urbanistička parcela 1/25 u Bloku 1 za izgradnju

poslovnog objekta.

Obzirom da su PUP-om Podgorice, date opšte kategorije namjene površina, a da su DUP-

om iz 2005. godine planirane kategorije detaljne namjene površina, može se

konstatovati da su prethodno navedene namjene površina pretežno usklađene.

Na ostalim urbanističkim parcelama, planirane namjene PUP-om i DUP-om Zagorič 3 i 4

iz 2005. godine su u potpunosti usklađene.

Iz prethodno navedenog, može se zaključiti da je planirana namjena površina PUP-om i

DUP-om Zagorič 3 i 4 iz 2005. godine, na nivou zahvata plana pretežno usklađena.

3.3. MODEL PLANA Na predmetnom prostoru prema postavkama plana višeg reda, potrebama i željama korisnika i društvenih subjekata, formiran je model organizacije prostora i sadržaja sa željom da se ostvari što bolje funkcionisanje i zadovoljavanje potreba korisnika, uspostavi što efikasnija saobraćajna povezanost i ambijentalna ujednačenost prostora. Uz navedene faktore, poštovanje konfiguracije terena i zatečene strukture formiran je prostor izrazito stambenog karaktera.


20

Prostorna organizacija Kako je prostor koji je predmet razrade ovim planom postojećim objektima i cjelinama kao i namjenama već funkcionalno i ambijentalno opredijeljen to je i plan podijeljen na tri bloka koji uglavnom čine funkcionalne cjeline. U grafičkom prilogu Namjena površina – planirano stanje date su granice i numeričke oznake blokova. Veza među blokovima kao i upućenost prostora na šire okruženje ostvarena je sekundarnom saobraćajnom mrežom koja se povezuje na primarnu gradsku mrežu. 3.4. PROGRAMSKI ELEMENTI I USLOVI BLOK 1 - dio Blok 1 zahvata južni deo prostora koji se razrađuje ovim planom, i obuhvata površinu koja je PUP-om namijenjena za stanovanje veće gustine i stanovanje male gustine. Blok 1 planski karakteriše formiranje jedinstvene mirne stambene zone u okviru koje se mogu izdvojiti zone u funkciji porodičnog i višeporodičnog stanovanja. Ove zone se formiraju popunjavanjem već započetih pravaca i izgradnjom na slobodnim prostorima uz uspostavljanje adekvatne saobraćajne i infrastrukturne mreže. U okviru bloka 1 stanovanje je zastupljeno kao:

� porodično, � višeporodično � i višeporodično sa djelatnostima

Ovi oblici stanovanja organizovani su u:

� slobodnostojećim i dvojnim objektima. Uslovi za objekte porodičnog stanovanja Ovaj oblik stanovanja zastupljen je u centralnoj zoni bloka. Spratnost objekata je P+1+Pk. Organizovan je u:

� Slobodnostojećim objektima. Maksimalna planirana spratnost u okviru ove namjene je Su+P+1+Pk, gradnju do maksimalne spratnosti moguće je izvoditi fazno zavisno od trenutne potrebe investitora. Visina nadzidka kod potkrovne etaže je 1.20m (izuzev kod objekata koji su

izvedeni u periodu važenja DUP-a iz 2005.g. kod kojih je visina potkrovlja izvedena do

1,50m kako je istim propisano). Maksimalni indeks zauzetosti na nivou urbanističke parcele je 0,30.


21

Maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1.0, za parcele veće od 400m2 je 0.8. Ukoliko se u okviru porodičnog stanovanja nalaze i djelatnosti maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1,2, za parcele veće od 400m2 je 1,0. Minimalna udaljenost novoplaniranog objekta od susjedne parcele je 1,5m. Rekonstukciju i dogradnju postojećih objekata izvršiti prema gabaritima prikazanim u grafičkim prilozima uz maksimalno poštovanje ambijenta i okruženja u koje se uklapaju. Postojeći objekti koji su spratnosti veće od maksimalne planirane kao takvi se zadržavaju. Postojeći objekti kod kojih je spratnost manja od maksimalne planirane mogu se nadgraditi do te spratnosti ali da se pri tome ne naruši statička stabilnost objekta. Kod novoplaniranih objekata planirana je spratnost do P+1+Pk. U okviru ovih objekata zavisno od konfiguracije terena moguće je organizovati podrumske ili suterenske etaže. Ukoliko konfiguracija terena dozvoljava u okviru objekta se može izvršiti preraspodjela etaža ali da ukupna visina objekta ne prekorači zadatu. Horizontalni gabariti prikazani u grafičkim prilozima nisu obavezujući, odstupanja su dozvoljena u cilju bolje funkcionalne i oblikovne organizacije ali se pri tome moraju poštovati: zadate građevinske linije, zadati indeks izgrađenosti i indeks zauzetosti parcele, odnosi prema susjednim parcelama kao i svi propisi iz građevinske regulative. U grafičkim prilozima Plan fizičkih struktura, Plan parcelacije, regulacije i UTU dati su grafički i numerički podaci. Sve novoplanirane objekte postaviti prema datim građevinskim linijama i koordinatama za obilježavanje objekata. U okviru ovog tipa stanovanja mogu se organizovati i djelatnosti. Djelatnosti koje su u kombinaciji sa stanovanjem moraju biti kompatibilne sa istim odnosno da ne ugrožavaju funkciju stanovanja i životne sredine. Djelatnosti se mogu organizovati u prizemljima objekata, eventualno na spratu s'tim da ne zauzimaju više od 30% ukupne površine objekta. Realizacija dijela prostora opredijeljenog za djelatnosti je fazna i prepušta se investitoru. Parkiranje i garažiranje je planirano u okviru parcele. Garaže i drugi pomoćni objekti mogu se graditi kao drugi isključivo prizemni objekat na parceli ali da se pri tome ne prekorače maksimalni zadati urbanistički pokazatelji. Ove objekte postavljati tako da minimalna udaljenost objekta od susjedne parcele bude 1,5m a od stambenog objekta 2,5m. Uslovi za objekte višeporodičnog stanovanja i višeporodičnog stanovanja sa djelatnostima Pod višeporodičnim stanovanjem podrazumijeva se stanovanje u stambenim jedinicama sa više stanova. Preporuka je da svaka od novoprojektovanih lamela u okviru objekta ima od 4-8 stanova. Ovaj oblik stanovanja zastupljen je u postojećim


22

objektima na početku zahvata plana i novoplaniranim u kontaktnoj zoni. Spratnost objekata je do P+3+Pk. Organizovan je u:

� Slobodnostojećim objektima sa jednom i više lamela. Maksimalna planirana spratnost u okviru ove namjene je Su+P+3+Pk, gradnju do maksimalne spratnosti moguće je izvoditi fazno, zavisno od trenutne potrebe investitora. Minimalna udaljenost novoplaniranog objekta od susjedne parcele prema grafičkom prilogu. Postojeći objekti definisanih horizontalnih i vertikalnih gabarita u potpunosti se zadržavaju kao takvi i na njima su planirane intervencije u smislu tekućeg održavanja. Kod novoplaniranih objekata planirana je spratnost od P+2+Pk do P+3+Pk. U okviru pojedinih objekata gde postoji potreba za obezbeđenjem parkiranja u garažamna planirane su suterenske etaže. Horizontalni gabariti prikazani u grafičkim prilozima nisu obavezujući, odstupanja su dozvoljena u cilju bolje funkcionalne i oblikovne organizacije ali se pri tome moraju poštovati: zadate građevinske linije, odnosi prema susednim parcelama kao i svi propisi iz građevinske regulative.

U okviru većeg broja objekata planirane su i djelatnosti. Pod djelatnostima se podrazumevaju trgovina, usluge, administracija, odnosno sadržaji koji su neophodni kao prateći uz stanovanje. Ove funkcije su planirane u prizemlju objekta eventualno na spratu s'tim da ne zauzimaju više od 30% ukupne površine objekta.

U grafičkim prilozima Plan fizičkih struktura, Plan parcelacije, regulacije i UTU dati su grafički i numerički podaci. Sve novoplanirane objekte postaviti prema datim građevinskim linijama i koordinatama za obilježavanje objekata. U ovim planovima prikazane su nadzemne građevinske linije, gde je moguće one se u podzemnom dijelu mogu proširiti do susjedne parcele ili regulative na 1m od iste radi stvaranja mogućnosti za parkiranje većeg broja automobila.

Garažiranje automobila mora se ostvariti u okviru objekta a parkiranje na parceli van javnog zemljišta. Ukoliko se u okviru objekta organizuju i djelatnosti u objektu ili na parceli treba obezbediti parkiranje i za automobile u njihovoj funkciji.

U izgradnji objekata treba koristiti elemente savremene arhitekture, prirodne materijale, kose krovne ravni i dr.


23

Pregled planiranih sadržaja i površina u okviru bloka 1

BLOK 1-dio NAMJENA ukupna površina

m2

površina pod objektima

m2

bruto građevinska površina

m2

Indeks zauzetosti

Indeks izgrađenosti

STANOVANJE Porodično 58.599.14 14.194.52 31.341.72 0,24 0,54

višeporodično 13.928,97 4.930,25 31.553,55 0,33 2,26

višeporodično sa djelatnostima

12.114,01

4.215,35

19.099,24

0,35

1,58

MJEŠOVITA NAMJENA poslovanje 1.667.31 498.46 498.46 0.30 0,30

OBJEKTI ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE trafo stanica 306.38

POVRŠINE ZA PEJZAŽNO UREĐENJE uređene zelene površine

387,25

POVRŠINE SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE saobraćajnice, staze i trotoari

10.777,49

BLOK 2 Blok 2 zahvata centralni dio prostora koji se razrađuje ovim planom, i obuhvata površinu koja je pretežno u funkciji porodičnog stanovanja. U okviru ovog bloka su podblokovi 2a, 2b i 2c. Blok 2 planski karakteriše formiranje stambene zone gdje je stanovanje planirano na nešto većim parcelama. Ovaj blok se formira djelimično popunjavanjem započete stambene strukture a djelimično izgradnjom novih objekata. Novoformirane zone planiranom veličinom parcela i spratnošću pružaju mogućnost organizovanja kvalitetnijeg stanovanja a samim tim i kvalitetnog naselja i ambijenta. Prostor u okviru koga nije moguće oranizovati stanovanje (zona postojećih dalekovoda) planiran je za organizaciju sporta i rekreacije. Postojeći stambeni objekti koji se nalaze u zoni zaštite dalekovoda planirani su za uklanjanje. U okviru bloka 2 stanovanje je zastupljeno kao:

� porodično, Ovaj oblik stanovanja organizovan je u:

� slobodnostojećim i dvojnim objektima.


24

Uslovi za objekte porodičnog stanovanja Ovaj oblik stanovanja zastupljen je u zahvatu čitavog bloka. Spratnost objekata je od P+Pk do P+1+Pk. Organizovan je u:

� slobodnostojećim objektima. Maksimalna planirana spratnost u okviru ove namjene i to u podbloku je Su+P+1+Pk, gradnju do maksimalne spratnosti moguće je izvoditi fazno zavisno od trenutne potrebe investitora. Visina nadzitka kod podkrovne etaže je 1.20m (izuzev kod objekata

koji su izvedeni u periodu važenja DUP-a iz 2005.g. kod kojih je visina potkrovlja

izvedena do 1,50m kako je istim propisano). Maksimalni indeks zauzetosti na nivou urbanističke parcele je 0,30. Maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1.0, za parcele veće od 400m2 je 0.8. Ukoliko se u okviru porodičnog stanovanja nalaze i djelatnosti maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1,2, za parcele veće od 400m2 1,0. Minimalna udaljenost novoplaniranog objekta od susjedne parcele je 1,5m. Rekonstrukciju i dogradnju postojećih objekata izvršiti prema gabaritima prikazanim u grafičkim prilozima uz maksimalno poštovanje ambijenta i okruženja u koje se uklapaju. Postojeći objekti koji su spratnosti veće od maksimalne dozvoljene kao takvi se zadržavaju. Postojeći objekti kod kojih je spratnost manja od maksimalne dozvoljene mogu se nadgraditi do te spratnosti ali da se pri tome nenaruši statička stabilnost objekta. Kod novoplaniranih objekata planirana je spratnost P+1+Pk. U okviru ovih objekata zavisno od konfiguracije terena moguće je organizovati podrumske ili suterenske etaže. Ukoliko konfiguracija terena dozvoljava u okviru objekta se može izvršiti preraspodjela etaža ali da ukupna visina objekta ne prekorači zadatu. Horizontalni gabariti prikazani u grafičkim prilozima nisu obavezujući, odstupanja su dozvoljena u cilju bolje funkcionalne i oblikovne organizacije ali se pri tome moraju poštovati: zadate građevinske linije, zadati indeks izgrađenosti i indeks zauzetosti parcele, odnosi prema susjednim parcelama kao i svi propisi iz građevinske regulative. U grafičkim prilozima Plan fizičkih struktura, Plan parcelacije, regulacije i UTU dati su grafički i numerički podaci. Sve novoplanirane objekte postaviti prema datim građevinskim linijama i koordinatama za obeležavanje objekata. U okviru ovog tipa stanovanja mogu se organizovati i djelatnosti. Djelatnosti koje su u kombinaciji sa stanovanjem moraju biti kompatibilne sa istim odnosno da ne ugrožavaju funkciju stanovanja i životne sredine. Djelatnosti se mogu organizovati u prizemljima objekata, eventualno na spratu s'tim da ne zauzimaju više od 30% ukupne površine objekta. Realizacija dijela prostora opredijeljenog za djelatnosti je fazna i prepušta se investitoru.


25

Parkiranje i garažiranje je planirano u okviru parcele. Garaže i drugi pomoćni objekti mogu se graditi kao drugi isključivo prizemni objekat na parceli ali da se pri tome ne prekorače maksimalni zadati urbanistički pokazatelji. Ove objekte postavljati tako da minimalna udaljenost objekta od susjedne parcele bude 1,5m a od stambenog objekta 2,5m. Uslovi za izgradnju sportskih terena i objekata u funkciji sporta i rekreacije Sportske terene postaviti prema organizaciji koja je prikaza, prilikom projektovanja poštovati sve propise za izgradnju ove vrste objekata. U ovoj zoni sportski tereni se mogu pojaviti i prema rijeci i to u zoni između pješačke staze i novoplanirane saobraćajnice a u sklopu kompletne organizacije i uređenja zelenih površina koje u ovoj zoni imaju kontakt sa priobaljem. Na UP 2/53 planirana je izgradnja prizemnog objekta u funkciji sporta i rekreacije. U okviru ovog objekta se mogu organizovati sadržaji koji podržavaju sport i rekreaciju (fitnes, sauna, stoni tenis i sl.). U grafičkim prilozima Plan fizičkih struktura, Plan parcelacije, regulacije i UTU dati su grafički i numerički podaci koje treba poštovati pri postavljanju ovog objekta. Pregled planiranih sadržaja i površina u okviru bloka 2

BLOK 2 NAMJENA ukupna površina

m2


m2


m2

Indeks zauzetosti


STANOVANJE Porodično 98.285.46 19.941.32 38.766.94 0,20 0,39

OBJEKTI ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE trafo stanica 74,73

POVRŠINE ZA SPORT I REKREACIJU

4058.95 504.00 504.00 0.12 0,12


9.520,04


12.461,49


26

BLOK 3 Blok 3 zauzima najsjeverniji dio zahvata plana i u neposrednom kontaktu je sa rijekom Moračom i prugom Podgorica - Nikšić. Ovaj blok planski karakteriše maksimalna zaštita slobodnih površina koje su planirane za uređene zelene površine. Stanovanje u okviru ove zone se pojavljuje u pojedinačnim objektima koji su zatečeni na terenu i koji se kao takvi uklapaju u novu organizaciju. U jednom dijelu gdje se uz saobraćajnicu pojavio nešto čvršći niz, planirano je popunjavanje u cilju postizanja bolje i racionalnije urbanističke organizacije. Zona postojećih dalekovoda planirana je za organizaciju sporta i rekreacije na otvorenom. U okviru bloka 3 stanovanje je zastupljeno kao:

� porodično. Ovaj oblik stanovanja organizovan je u:

� slobodnostojećim objektima. Uslovi za objekte porodičnog stanovanja Ovaj oblik stanovanja zastupljen je u

� postojećim objektima koji se u potpunosti zadržavaju sa zatečenim horizonatalnim i vertikalnim gabaritima i na kojima su dozvoljene intervencije u smislu tekućeg održavanja i poboljšanja uslova stanovanja.

� novoplaniranim objektima koji popunjavaju započete nizove Maksimalna planirana spratnost u okviru ove namjene je Su+P+Pk, gradnju do maksimalne spratnosi moguće je izvoditi fazno zavisno od trenutne potrebe investitora. Visina nadzitka kod potkrovne etaže je 1.20m (izuzev kod objekata koji su izvedeni u

periodu važenja DUP-a iz 2005.g. kod kojih je visina potkrovlja izvedena do 1,50m kako

je istim propisano). Maksimalni indeks zauzetosti na nivou parcele je 0,30. Maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1.0, za parcele veće od 400m2 je 0.8. Ukoliko se u okviru porodičnog stanovanja nalaze i djelatnosti, maksimalni indeks izgrađenosti za parcele do 400m2 je 1,2, za parcele veće od 400m2 1,0. Minimalna udaljenost novoplaniranog objekta od susjedne parcele je 1.50m. Postojeći objekti kod kojih je spratnost veća od maksimalne dozvoljene kao takvi se zadržavaju. Kod novoplaniranih objekata planirana je spratnost do P+Pk. U okviru ovih objekata zavisno od konfiguracije terena moguće je organizovati podrumske ili suterenske etaže.


27

Ukoliko konfiguracija terena dozvoljava u okviru objekta se može izvršiti preraspodjela etaža ali da ukupna visina objekta ne prekorači zadatu i da budu ispoštovani zadati urbanistički parametri. Horizontalni gabariti prikazani u grafičkim prilozima nisu obavezujući, odstupanja su dozvoljena u cilju bolje funkcionalne i oblikovne organizacije ali se pri tome moraju poštovati: zadate građevinske linije, zadati indeks izgrađenosti i indeks zauzetosti parcele, odnosi prema susjednim parcelama kao i svi propisi iz građevinske regulative. U grafičkim prilozima Plan fizičkih struktura, Plan parcelacije, regulacije i UTU dati su grafički i numerički podaci. Sve novoplanirane objekte postaviti prema datim građevinskim linijama i koordinatama za obilježavanje objekata. U okviru ovog tipa stanovanja mogu se organizovati i djelatnosti. Djelatnosti koje su u kombinaciji sa stanovanjem moraju biti kompatibilne sa istim odnosno da ne ugrožavaju funkciju stanovanja i životne sredine. Djelatnosti se mogu organizovati u prizemljima objekata, eventualno na spratu s'tim da ne zauzimaju više od 30% ukupne površine objekta. Realizacija dijela prostora opredijeljenog za djelatnosti je fazna i prepušta se investitoru. Parkiranje i garažiranje je planirano u okviru parcele. Garaže i drugi pomoćni objekti mogu se graditi kao drugi isključivo prizemni objekat na parceli ali da se pri tome ne prekorače maksimalni zadati urbanistički pokazatelji. Ove objekte postavljati tako da minimalna udaljenost objekta od susjedne parcele bude 1,5m a od stambenog objekta 2,5m. Uslovi za izgradnju sportskih terena na otvorenom Sportske terene postaviti prema organizaciji koja je prikaza, prilikom projektovanja poštovati sve propise za izgradnju ove vrste objekata. Uslovi za uređenje zelenih površina U okviru površine koja je namjenom opredijeljena za uređene zelene površine uređenje i organizaciju zelenila kao i izbor vrsta izvršiti prema Uslovima za ozelenjavanje i zaštitu životne sredine. Organizacija u okviru ovog prostora u grafičkim prilozima je data ilustrativno a razradom kroz glavne projekte će biti definisani pojedini sadržaji (igra djece, okupljanje, zabava i sl.) U krajnjem zahvatu plana prema pješačkoj stazi, planirano je lociranje ugostiteljskih objekata koji prate ostale sadržaje u ovoj zoni. Pristup ovim objektima je sa javne površine. Objekti su planirani kao prizemni maksimalne površine 200m2. Za svaki od objekata opredijeljena je parcela (UP 3/31 i UP 3/26) dok je prikaz gabarita ilustrativan i obaveza je investitora da od nadležnih opštinskih službi pribavi saglasnost na idejno rešenje.


28

Pregled planiranih sadržaja i površina u okviru bloka 3

BLOK 3 NAMJENA ukupna površina

m2


m2


m2

Indeks zauzetosti


STANOVANJE Porodično 29.241.98 3177.37 5362.92 0.11 0,18

OBJEKTI HIDROTEHNIČKE INFRASTRUKTURE crpna stanica 46,23


72.469,20


6.317,69

Bilans površina za cio prostor Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3 i 4"

Po

vrši

na

m

2

Po

vrši

na

po

d

ob

jekt

ima

m

2

Bru

to g

rađ

evin

ska

po

vrši

na

m

2

Ind

eks

izgr

ađen

ost

i

Ind

eks

zau

zeto

sti

Blok 1-dio 100.499,31 23.340,12 81.994,51 0,23 0,92

Blok 2 124.445.11 19.941,32 38.766,94 0,16 0,31

Blok 3 130.408.61 3.177,37 5.362,92 0,024 0,041

Rijeka 32508,02

Površine za pejzažno uređenje PUJ (UO)

38.550,65

Koridor željezničke pruge

6.629,33

Saobraćajne površine van bloka

15.993,47

UKUPNA POVRŠINA

449.034,50 46.458,81 126.124,37 0.10 0,28


29

4. SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA Postojeće stanje (u vrijeme izrade DUP-a "Zagorič 3 i 4" od 2005. godine)

Na prostoru koji se obrađuje Izmjenom i dopunom DUP-a "Zagorič 3 I 4" postoji dJelimično izgrađena ulična mreža sa zastorom od asfalta (manjim dijelom od makadama) koja ne zadovoljava potrebe u saobraćajnom smislu. Područje koje je obuhvaćeno planom se naslanja na ulicu Pipersku koja se odvaja od ulice II Crnogorskog bataljona i ide prema trafo stanici. Na ovu ulicu koja ima karakter primarne stambene ulice poprečno se vezuju pristupne ulice koje su se formirale duž postojećih parcela sa veoma učestalim raskrsnicama na malom rastojanju. Dužina izgrađene ulične mreže je 3.430.00m sa zastorom od asfalta i oko 1.610.00m sa zastorom od makadama ili oko 19.690m2 što iznosi oko 4.1% od ukupne površine koja se obrađuje DUP-om. Sve formirane saobraćajnice su bez trotoara sa malim poprečnim profilom koji se kreću od 3 do 5m što ne obezbjezbeđuje odvijanje dvosmjernog saobraćaja. Izuzetak je ulica Piperska, koja ima prosječnu širinu zastora od asfalta 5m, a koridor oko 10m. Parkiranje uz višeporodično stanovanje je djelimično riješeno preko otvorenog parkinga kapaciteta oko 160 parking mjesta. Može se zaključiti da na ovom prostoru ne postoji zadovoljavajuća izgrađenost, opremljenost i povezanost ulične mreže, a može se uočiti i nedostatak površina za parkiranje. Zato je u planu potrebno postojeću uličnu mrežu rekonstruisati u smislu poboljšanja tehničkih elemenata, kao što je proširenje poprečnih profila, adekvatno povezivanje dogradnjom nove ulične mreže, potrebno je preispitati postojeći ritam raskrsnica sa primarnom saobraćajnicom i riješiti parkiranje uz poslovne prostore i višeporodično stanovanje. Plan Predlog saobraćajne mreže na području DUP-a je zasnovan na koncepciji saobraćajnog rješenja koje je dato GUP-om, preuzimanjem rješenja iz postojećeg plana pogotovu za kontaktni dio i na analizi postojećeg stanja ulične mreže. U tom smislu je i dato buduće rešenje tako što su započete ulice povezane i čine integralnu cjelinu sa postojećom mrežom ulica koje su definisane kako svojom trasom, tako i poprečnim profilima. Povezivanje ovog područja u saobraćajnom smislu sa centrom grada i šire odvijaće se preko primarne stambene ulice Piperske, koja predstavlja i granicu DUP-a sa istočne strane i vezuje se na ulicu II Crnogorskog bataljona, u nastavku Vaka Đurovića, koja ima karakter gradske saobraćajnice II reda – sabirne ulice. Trasa Piperske ulice je preuzeta iz glavnog projekta i uglavnom se poklapa sa postojećom trasom čiji koridor omogućava poprečni profil od kolovoza širine 6m i


30

trotoara 2x2.0m. Na Pipersku ulicu vezuju se saobraćajnice koje su po karaktreru tipične pristupne-stambene ulice. Poprečni profil ovih saobraćajnica se sastoji od kolovoza širine 5.5m i trotoara 2x1.5m (1x1.5m). Od planiranih pristupnih saobraćajnica najznačajnija je ona koja se odvaja od, zatim se njena trasa poklapa sa postojećim putem koji se pruža skoro paralelno uz rijeku Moraču do postojeće poprečne ulice i preko Rogamske ulice spaja se sa ulicom Piperskom. Trase postojećih poprečnih pristupnih ulica između ulica Piperske i ulice uz Moraču su potvrđene, s tim što je pokušano (koliko je to bilo fizički moguće) da se smanji ritam raskrsnica na ulici Piperskoj. Trasa ulice Rogamske je takođe potvrđena i iz nje se odvaja novoplanirana ulica čija trasa se pruža jednim dijelom uz rijeku Moraču, zatim ide uz koridor visokonaponske električne mreže i spaja se sa ulicom Piperskom. U ovom bloku ostale pristupne ulice čije trase se uglavnom poklapaju sa postojećim povezane su pomenutim ulicama. Tamo gde nije bilo fizičkih mogućnosti i kod kraćih ulica planirane su kolsko-pješačke saobraćajnice širine kolovoza 5.5m i 4.5m bez trotoara. širina kolovoza od 5.5m je usvojena i za pristupne ulice uz parkinge za putničke automobile. Parkiranje - garažiranje putničkih automobila kod porodičnog stanovanja je predviđeno u okviru sopstvene parcele po principu 1 parking ili garažno mjesto na 1 stan. Parkiranje putničkih automobila u okviru višeporodičnog stanovanja je riješeno preko izdvojenih parkirališta kao i u suterenu višeporodičnih objekata. Za rješavanje problema parkiranja na prostoru višeporodičnog stanovanja sa djelatnostima primijenjen je kriterijum 1.1PM na 1 stan i 1 PM na 70m2 bruto razvijene površine poslovno-komercijalnog prostora. Parkiranje u zoni sporta i rekreacije i uređenih zelenih površina je riješeno uz pristupne saobraćajnice sa upravnim parkiranjem. Na ovaj način bi bile zadovoljene potrebe za parkiranjem na predmetnom prostoru s tim što ostaju rezerve za podužno parkiranje duž pristupnih stambenih ulica.


31

Tabela sa planiranim brojem parking i garažnih mjesta u odnosu na broj stanova i bruto razvijenu površinu poslovno-komercijalnih sadržaja i javnih sadržaja

BLOK

Bruto razvijena površ. m2

(broj stanova u višeporod. stanovanju)

Bruto razvijena površina poslovno-kom. (1PM /70m2)

m2

Broj parking mjesta

Broj garažnih mjesta

1 43.055 (478 stan)

7.598

425 209

2 - 336 12 -

3 sport i rekreacija 123 -

UKUPNO 560 209

Pješačke staze su projektovane duž rijeke Morače i prema pješačkom mostu sa širinom 2 (3)m. Planirane su i staze i platoi u zoni sporta, rekreacije i uređenih zelenih površina koje će biti definisane kroz izradu projektne dokumentacije. Ukupna dužina ulične mreže je oko 7.800m ili 61.040m2 što čini oko 14% u odnosu na područje DUP-a. Uslovi Situaciono rješenje-geometriju saobraćajnice raditi na osnovu grafičkog priloga gdje su dati svi analitičko-geodetski elementi za obilježavanje kao što su koordinate ukrsnih tačaka, temena krivina, radijusi krivina, radijusi na raskrsnicama i poprečni profili. prilikom izrade glavnih projekata moguća su manja odstupanja trase u smislu usklađivanja sa postojećim stanjem. Primarnu stambenu ulicu projektovati za računsku brzinu Vr=60km/h (40km/h) sa poprečnim profilom koji se sastoji od kolovoza širine 6m i trotoara 2x2.0m. Sve pristupne stambene ulice projektovati za računsku brzinu Vr=30km/h sa poprečnim profilom koji se sastoji od kolovoza širine 5.5m i trotoara 2x1.5m (1x1.5). Kolsko pješačke saobraćajnice projektovati sa širinom kolovoza 5.5 m i 4.5m bez trotoara. Privatne prolaze projektovati sa širinom 3(2.5m). Izdvojene pješačke staze projektovati sa širinom 1.5 do 3m.


32

Za sve saobraćajnice uraditi projekte saobraćajno tehničke opreme a kolsko-pješačke rješavati sa jednosmernim režimom saobraćaja. Ukrštanje Piperske ulice za željezničkom prugom ostaje u nivou sa obaveznim opremanjem adekvatnom signalizacijom i branicima. Parkiranje i garažiranje putničkih automobila u sklopu porodičnog stanovanja rješavati na sopstvenim parcelama. Parkiranje putničkih automobila u sklopu višeporodičnog stanovanja rešavati na izdvojenim parking površinama kao i u suterenima višeporodičnih stambenih objekata kako je predloženo u grafičkom prilogu. Rampe za ulazak u parking garaže u suterenima projektovati sa širinom 6m za dvosmjerni saobraćaj i podužnim nagibom max 12% zaobljene sa vertikalnim radijusom min R=20m. Duž rampi projektovati potporne zidove kako bi se savladala denivelacija između rampi i uređenog terena. Dimenzije parking mjesta na izdvojenim parking površinama i u parking garažama za upravno parkiranje su standardne (5x2.5m) sa širinom pristupne saobraćajnice 5.5m a u garažama 6m. Dimenzije parking mesta za podužno parkiranje su 5.5x2m. Vertikalno rješenje - niveletu saobraćajnica raditi na osnovu visinskih kota koje su date u grafičkom prilogu a služe kao orjentacija prilikom izrade glavnih projekata. Zato je potrebno da za novoprojektovane saobraćajnice gdje nema duž njih izgrađenih objekata, a predviđeni su planom, prvo uraditi glavne projekte ulica a zatim tačnije odrediti kote podova (odnosno suterena) objekata koje su u planu takođe date orijentaciono. Vertikalna zaobljenja nivelete izvesti u zavisnosti od ranga saobraćajnice odnosno računske brzine. Poprečne nagibe kolovoza i trotoara projektovati kao jednostrane sa padom ip=2.5%(2%). Parkinge raditi sa poprečnim nagibom od 2-4%. Kolovoz kod svih saobraćajnica izvesti sa zastorom od asfalta. Oivičenja kolovoza raditi od betonskih ivičnjaka 20/24 ili 18/24cm a za kolsko pješačke saobraćajnice 7/20cm u nivou kolovoza što bi omogućilo odvodnjavanje površinskih voda u okolni teren. Ograde duž ovih saobraćajnica raditi od zelenila (živa ograda). Na pješačkim prelazima i na ulazima u dvorišta oivičenja raditi od upuštenih-oborenih ivičnjaka. Trotoare i izdvojene pješačke staze raditi sa zastorom od betonskih poligonalnih ploča (behatona) ili sa zastorom od betona. Parkinge takođe raditi od poligonalnih betonskih elemenata (behatona) ili od betonskih raster elemenata a oivičenja od betonskih ivičnjaka 18/24cm (20/24).


33

Kolovoznu konstrukciju za sve saobraćajnice sračunati na osnovu ranga saobraćajnice, odnosno pretpostavljenog saobraćajnog opterećenja za period od 20 godina i geološko-geomehaničkog elaborata koji daje podatke o nosivosti posteljice prirodnog terena a prema metodi JUS.U.C4.012. Prilikom izrade glavnih projekata saobraćajnica obavezan sastavni dio je projekat horizontalne i vertikalne signalizacije. Prije izvođenja saobraćajnica izvesti svu potrebnu infrastrukturu koja je predviđena planom a nalazi se u poprečnom profilu.


34

5. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA Postojeće stanje (u vrijeme izrade DUP-a "Zagorič 3 i 4" od 2005. godine)

Na lokaciji koja je predmet izmjene DUP-a Zagorič 3 i 4 uvidom u dobijenu dokumentaciju postojećeg stanja elektroenergetskih instalacija, imamo sljedeće: U neposrednoj blizini lokacije koja se obrađuje ovim planom nalazi se transformatorska stanica naponskog nivoa 220V/110/35V Zagorič-PG1 kako je dobijeno iz podataka nadležne elektrodistributivne organizacije. Od ove transformatorske stanice postavljeno je više dalekovoda od kojih preko predmetne lokacije prelaze 3 dalekovoda naponskog nivoa 35kV. Dijelom postojeće ulice položena su tri 35kV-na kabla. Ovim kablovima je predviđeno napajanje trafo stanice 35kV/10kV Gorica. kako je naznačeno u predhodnom DUP-u. Napominjem da su podaci o postojećem stanju dijelom dobijeni iz Uslova nadležne Elektrodistributivne organizacije (10/0.4kV-ne trafo stanice i 10kV-ni kablovi) a dijelom iz podataka prethodne planske dokumentacije-postojeće stanje(DUP i važeći GUP)-visokonaponski dalekovodi i kablovski vodovi kao i visokonaponska TS. U granicama lokacije nalaze se dvije trafo stanice 10/0.4kV. Snaga ovih trafostanica nije poznata projektantu pa je u proračunima pretpostavljena snaga od 630kVA. Napajanje ovih trafo stanica sa 10kV-ne strane izvedeno je kablovski 10kV-nim kablovima položenim u zemlju(meki teren) i u trotoar. Napajanje ovog konzuma sa stanovišta srednjeg napona koje je za ovo područje isključivo 10kV je iz dva razvodna postrojenja-trafo stanice Podgorica 3 110/10kV snage 2x31.5MVA i trafo stanice 35/10kV Gorica-nova snage 2x12.5MVA. Planirano stanje Analiza potrošnje električne energije U sredini gde se vrši prognoziranje potrošnje električne energije za naredni period, potrebno je izvršiti analizu energetskog kretanja u prethodnom periodu, utvrditi određene zakonitosti kretanja potrošnje električne energije, vršnog opterećenja i vremena korišćenja energetskih postrojenja, kako po pojedinim zonama tako i za celo naselje ili područje. Radi lakšeg i adekvatnijeg analiziranja konzuma po pojedinim zonama, potrebno je izvršiti podelu potrošača po kategorijama, i to: � domaćinstva � tercijalne delatnosti (ostali mali potrošači) � javna rasveta U grupu "tercijalne delatnosti' treba uvesti potrošače na naponu 0.4kV, i to:

� poslovne i društvene prostorije � turističke objekte, razne lokale, prodavnice � manje zanatske radnje


35

Detaljnom analizom potrošnje u proteklom periodu, po navedenim kategorijama potrošača i dovođenjem te potrošnje u određeni odnos, može se kod prognoziranja doći do tačnijih podataka o konzumu po pojedinim delovima razmatranog područja. Vremenski period u kome se vrši analiziranje potrošnje električne energije trebao bi biti što je moguće duži a dovoljno tačni pokazatelji mogu se dobiti proučavanjem 20-to godišnje potrošnje. Osnovni podaci koje treba analizirati u posmatrano vremenskom periodu su:

� potrošnja električne energije(kWh) kako ukupna tako i po kategorijama potrošača

� vršna opterećenja(kW) i � vreme trajanja vršnih opterećenja

Analizom navedenih podataka određuje se zakonitost njihove potrošnje a samim tim i godišnjeg prirastaprocentualnog prirasta(p%) potrošnje električne energije. Pored ustanovljenih funkcionalnih zavisnosti potrošnje električne energije, snage i vremena trajanja vršnih opterećenja, u posmatranom periodu moguće je uspostaviti i njihove međusobne funkcionalne zavisnosti. Utvrđene zakonitosti (P= f(W); T= f(W)) predstavljale bi obavezu za sve planere i buduća planiranja kako na urbanom tako i ruralnom prostoru. Prognoza konzuma uz korišćenje urbanističkih podloga Polazeći od analitičke obrade statističkih podataka o potrošnji električne energije, vršnih opterećenja, broja stanova i njihovog porasta, utvrđuju se ulazni podaci za prognozu potrošnje električne energije. kao najrealnija metoda prognoziranja potrošnje električne energije jeste: “metoda zavisnosti godišnjeg porasta potrošnje električne energije od potrošnje po stanovniku”. Ova metoda daje najrealnije rezultate o određivanju konzuma, posebno kada se koriste elementi urbanističkog programa razvoja. Vrednost ove metode je u tome što je zasnovana na porastu potrošnje električne energije po stanovniku(specifična potrošnja). Kada na području elektrodistributivnih preduzeća ne postoje podaci o potrošnji električne energije u funkciji porasta broja stanovnika, nije moguće poštovati osnovne kriterijume navedene metodom prognoziranja, pa se iz tog razloga koristi Analitička metoda, koja se zasniva na proceni potrošnje stanovanja i tercijalnih delatnosti(mali potrošači), kao i na standardu elektrificiranosti stana. Prognoza potreba za električnom energijom zasnovana na Analitičkoj metodi podrazumeva određivanje vršnih opterećenja stanovanja i tercijalnih delatnosti kao i njihovu međusobnu povezanost.


36

Vršno opterećenje stanovanja Područje obuhvaćeno ovim planom je podeljeno na tri bloka. U blokovima 2 i 3 je pretežno individualno stanovanje dok se ubloku 1 planira i višeporodično i porodično stanovanje. U cilju što realnijeg planiranja, domaćinstva će biti, pri izradi osnova plana , podeljena u dvije kategorije, u zavisnosti od načina grejanja stambenih prostorija:

� Prva kategorija, domaćinstva koja za zagrevanje prostorija koriste električnu energiju,

� Druga kategorija, domaćinstva koja za zagrevavanje prostorija koriste čvrsta,tečna ili gasovita goriva(drvo, ugalj, gas, lož ulje).

Podaci po kategorijama potrošača dati su tabelarno (1,1' i 1''). Plan se najvećim dijelom odnosi na prostor-naselje sa porodičnim stambenim objektima, što predstavlja veliku prednost za skladištenje svih vrsta goriva, pri izradi plana računaće se da je odnos I i II kategorije domaćinstva 40:60%. Kao osnovni element prognoze, uzima se standard elektrificiranosti stana. Podaci o standardu elektrificiranosti stana (opremljenost stana elektičnim potrošačima i broj priključnih mesta), dati su u tabelama 1 i 1’ i 1''. Kao prosječan stan u urbanoj zoni uzet je trosoban stan, površine 90m2, sa dnevnom sobom, trpezarijom, kuhinjom, kupatilom, tri spavaće sobe, hodnikom i ostavom. Podaci dati u tabelama 1 i 1’ podrazumijevaju primenu električne energije za grijanje prostorija, kuvanje i pripremu tople vode kao i u ljetnjem periodu potrošnja električne energije za uređaje namijenjene hlađenju prostorija. Tabela 1. Instalisano opterećenje i broj priključnih mesta(zimski period) zaobjekte koji koriste električnu energiju za grijanje

Prostorija Dn.soba Sp.soba Trpezar. Kuhinja Kupatilo Hodnik Ostava

Potrošači Instalisano optere}enje(W)/broj priključnih mesta

rasveta 300/1 300/3 300/1 200/1 200/2 100/1 60/1

grijanje 4500/1 4500/3 2500/1 1000/1 2000/1

šporet 8000/1

bojler 2000/1 2000/1

veš.maš. 2500/1

maš.za.sud 2500/1

frižider 200/1

pegla 1500/1

RTV 400/2

utičnice 900/3 2100/9 500/1 1500/3 500/1 500/1

UKUPNO: 6100/7 6900/15 4800/4 15400/9 6700/5 600/2 560/2

Instalisano opterećenje: Pi= 41060W, broj priključnih mjesta n=44


37

Tabela 1’. Instalisano opterećenje i broj priključnih mjesta(letnji period)


Potrošači Instalisano opterećenje(W)/broj priključnih mjesta

rasveta 300/1 300/3 100/1 200/1 200/2 100/1 60/1

grijanje 1300/1 3000/3 1000/1 1000/1

šporet 8000/1

bojler 2000/1 2000/1

veš.maš. 2500/1

maš.za.sud 2500/1

frižider 200/1

pegla 1500/1

RTV 400/2

utičnice 900/3 2100/9 500/1 1500/3 500/1 500/1

UKUPNO: 2900/7 5400/15 3100/4 15400/9 4700/4 600/2 560/2


Tabela 1''. Instalisano opterećenje i broj priključnih mjesta(zimski period) za objekte koji ne koriste električnu energiju za grijanje


Potrošači Instalisano optere}enje(W)/broj priključnih mjesta

rasveta 300/1 300/3 300/1 200/1 200/2 100/1 60/1

grijanje 1500/1

šporet 8000/1

bojler 2200/1 2000/1

veš.maš. 2500/1

maš.za.sud 2500/1

frižider 200/1

pegla 1500/1

RTV 400/2

utičnice 900/3 2100/9 500/1 1500/3 500/1 500/1

UKUPNO: 1600/6 2400/12 2300/3 15400/9 6200/5 600/2 560/2


Vršno opterećenje, primenom Analitičke metode, određuje se prema relaciji: Pv = Pvs x n x kn gdje su: Pvs - vršno opterećenje jednog stana (W), kn - faktor istovremenosti grupe stanova, i


38

n - broj stanova Vršno opterećenje jednog stana dobija se na osnovu instalisanog opterećenja (tabela 1 i 1’), i faktora istovremenosti (dijagram – sl.1) dok se istovremenosti grupe stanova određuje relacijom; kn = k1 + ( 1-k1)x n0.5 gde je: k1 – faktor istovremenosti zavisan od vrednosti srednjeg vršnog opterećenja stana(dijagram sl.3) Iz tabela se vidi da je instalisano opterećenje I kategorije 40660W(tabela 1) odnosno 28660W(tabela 1'') za drugu kategoriju, što u proseku iznosi: Pi = 41060x0.4 + 28860x0.6 = 33860W Vršno opterećenje po stanu uz faktor jednovremenosti fp = 0.41(sa dijagrama izrađenog na osnovu analize određivanja fktora potračnje u visokorazvijenim zemljama)- Pvs1 = fpxPi = 0.41x33860 = 13833W, iz dijagrama 1, nalazimo da je k1=0.195 sa dijagrama na sl.1 dobije se: Na osnovu napred navedenog primenom analitičke metode dobija se vršno opterećenje stanova i to u zimskom periodu koji je kritičniji sa stanovišta potrošnje električne energije prikazano u tabeli 2 Tabela 2. Vršno opterećenje stanova(zimski period)

blok broj stanova

Pvs(W) k1 kn Pv (W)

1 976 13833 0.195 0.22 2980583

2 195 13833 0.195 0.24 653953

3 32 13833 0.195 0.34 149850

Vršno opterećenje tercijalnih delatnosti: Vršno opterećenje tercijalnih delatnosti određuje se na osnovu površine prostora i specifičnog vršnog opterećenja (W/m2). Specifično vršno opterećenje podrazumijeva u sebi primjenu električne energije za sve potrebe prostora (grijanje, priprema tople vode klima uređaji za hlađenje prostora,...). na području predmetnog plana predviđene su tercijalne djelatnosti tipa trgovine pružanja raznih usluga za koje specifično vršno opterećenje iznosi 110W po metru kvadratnom za ove vrste djelatnosti za zimski period odnosno 90W po metru kvadratnom za ljetnji period. Rezultati proračuna dati su u tabelama 3 i 3’


39

Tabela 3. Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti(zimski period)

Blok Bruto površina (m2)

Namjena prostora

Specifično opterećenje

W/m2

Vršno opterećenje

Pvt (W)

1 11595.10 trgovina i usluge

110 1275461

Tabela 3’. Vršno opterećenje tercijalnih delatnosti(letnji period)

Blok Bruto površina (m2)

Namjena prostora

Specifično opterećenje

W/m2

Vršno opterećenje

Pvt (W)

1 11595.10 trgovina i usluge

90 1043559

Na osnovu rezultata proračuna za zimski period određena su vršna opterećenja zone usled stanova i tercijalnih delatnosti a prema njihovoj prostornoj pripadnosti i međusobnoj istovremenosti. Koeficijent istovremenosti stanova i tercijalnih djelatnosti određen je svođenjem vršnih opterećenja tercijara na fiktivni broj stanova. Na taj način vršno opterećenje trafo reona dobijeno je kao rezultat ukupnog broja stanova (stvarni i fiktivni). Na osnovu tako određenih vršnih opterećenja reona, a saglasno specifičnoom prostornom opterećenju, definisan je broj i prostorni raspored trafo stanica. Proračuni su urađeni za letnji i zimski period a rezultati su dati u tabelama 4 i 4’. Tabela 4. Vršna opterećenja bloka prema prostornoj pripadnosti (zimski period)

Blok Planiran broj

stanova ns

Fiktivni broj

stanova nf

Ukupan broj

stanova

Faktor k1

Faktor kn

Vršno opterećenj

e bloka Pv (W)

1 976 347 1323 0.195 0.217 3987817

2 195 0 195 0.195 0.24 652953

3 32 0 32 0.195 0.34 149850

Vršno opterećenje javne rasvete Vršno opterećenje javne rasvete u ukupnom vršnom opterećenju zone (bloka) ili naselja, kreće se po preporukama do 5% od ukupnog vršnog opterećenja. Za naš slučaj je usvojeno da iznosi 2.5% od ukupnog vršnog opterećenja za blok 1 i 5% za blok 2 u kome je predviđeno i osvjetljenje sportskih terena dok za potrebe bloka 3 s obzirom da


40

se radi o velikim zelenim površinama sa dostaa pešačkih staza i prilaza usvajamo da je potrebna električna energija za napajanje osvjetljenja oko 40kW. Dakle, imamo: Pvjr = 0.025(Pvbloka) izraženo u W što za naš slučaj iznosi BLOK 1 Pvjr = 99695.425W BLOK 2 Pvjr = 32647.65W BLOK 3 Pvjr = 40000W Vršno opterećenje javne rasvete izračunato je za zimski period kada je opterećenje elektroenergetskog sistema veće. Ukupno vršno opterećenje kompleksa dobija se zbirom opterećenja javne rasvjete, tercijalnih djelatnosti i stanovanja i to za vrednosti u zimskom periodu kada je kritičnije za planirani prostor sa stanovišta snabdevanja električnom energijom Tabela 5. Vršna opterećenja kompleksa (zimski period)

DUP Vršno opterećenje

javne rasvete

W

Vršno opterećenje Bloka (stan.i

terci.) W

Vršno opterećenje

zone Pv(W)

Rezerva+ opterećenje

(Pv+10%) W

Faktor snage cos

Vršno opterećenje

zone Sv (VA)

blok 1 99695.425 3987817 4087512.4 4496263.7 0.95 4732909.2

blok 2 32647.65 652953 685600.65 754160.7 0.95 793853.4

blok 3 40000 149850 189850 208835 0.95 219826.4

DUP 172343.075 4790620 4962963.1 5459259.4 0.95 5746588.9

Plan Ovim DUP-om je predviđeno porodično stanovanje, zatim višeporodično stanovanje-objekti sa više stanova, kao i porodična i višeporodična stanovanja sa delatnostima kao i objekti trgovine i usluga pa je za potrebe napajanja elektrinom energijom istih a na osnovu gore pomenutih parametara planirano sledeće: Kako vršno opterećenje kompleksa (zona) nastupa u zimskom periodu to je na osnovu podataka datih u tabeli 4 uzimajući u obzir povećanje snage za 10% (rezerva+gubici), prikazano u tabeli 5, određen broj trafo stanica 10/0.4kV snage najmanje 1x1000kVA, po trafo reonima kako je dato tabelom 6


41

Tabela 6. Vršno opterećenje zona; broj transformatora;ukupan broj trafo stanica

blok vršno optere ćenje

zone Pv(W)

vršno optere ćenje

zone Sv(VA)

Postoje ći broj trafo stanica snage

630kVA

Planirani broj trafo stanica

snage do 1000kVA

Ukupan broj i snaga trafo

stanica u KVA

stepen optere ćenja

trafo stanica u

bloku

1 4087512.4 4732909.2 1 2x(1x630kVA+ 3x(1x1000kVA)

3x(1x630) +3x(1000)

0.97

2 685600.65 793853.4 2x(1x630kVA) 2x(1x630) 0.63 3 189850 219826.4 1x630kVA 1x(1x630)

0.35

DUP 4962963.13 5746588.9 1 5x(1x630kVA)+ 3x(1X1000kVA

6x(1x630)+ 3x(1x1000)

0.85

NAPOMENA: projektant je dobio postojeće stanje trafo stanica samo po položaju a snage postojećih trafo stanica nisu date na uvid pa je ovim proračunima pretpostavljena snaga postojećih trafo stanica 630kVA. Pored postojećih trafo stanica kojom se predmetni konzum napaja električnom energijom a na osnovu potreba, predviđene su nove trafo stanice na sljedeći način: U bloku tri potrebno je postaviti jednu novu trafo stanicu 10/0.4kV snage 630kVA označena u grafičkom delu kao broj 1 kojom se u potpunsoti ovaj blok napaja električnom energijom Iz ove trafo stanice se mogu napajati električnom energijom i potrošači drugog bloka zbog postojanja dovoljne rezerve električne enrgije u ovoj trafo stanici. . U bloku 2 postoji jedna trafo stanica koja ne pripada bloku ali delom se potrošači ovog bloka napajaju električnom energijom. Na osnovu dobijenog proračuna potreba za električnom energijom predviđeno je postavljanje dve nove trafo stanice naznačene na planu budućeg stanja elektroenergetskih instalacija sa brojem 2 i 3. Trafo stanice su nazivnog napona 10/0.4kV a snagu će odrediti nadležna Elektrodistributivna organizacija a najmanja planirana snaga je 1x630kVA. Na ovaj način se adekvatno pokriva povećana potrošnja električne energije ovog bloka. Pomenuta postojeća trafo stanica može se koja se nalazi van bloka-granice plana može se rasteretiti za potrošače van ovog plana. Kao eventualna rezerva za napajanje bloka 1 a zbog dovoljnog kapaciteta trafo stanica broj 3 može se koristiti ova trafo stanica. Za ekonomično polaganje kablova i za blok 2 i blok tri tnapajanje potrošača se može vršiti iz svake od pomenutih trafo stanica bez obzira kom bloku pripadaju. Za adekvatno snabdevanje električnom energijom Bloka 1 predviđeno je postavljanje 5 novih trafo stanica 10/0.4kV snage do 1000kVA koje zajedno sa postojećom trafo stanicom predstavljaju sigurno snabdevanje električnom energijom ovog bloka.


42

Na osnovu tabele broj 6 i na osnovu proračuna za predmetni konzum prerdviđena je dovoljana snaga.. Ukupna potrošnja u zimskom periodu planirana je na 5746588.9VA a ukupna snaga trafo stanica je 6780000VA. Na ovaj način se dobija maksimalna prognozirana potrošnja električne energije. Iz gore pomenutih podataka za napajanje sa strane 10kV-nog napona kapaciteti trafo stanica Podgorica 3 i Gorica-nova obezbeđuju siguro i kvalitetnoi naoajanje. Trafo stanice mogu biti sa većim snagama transformatora za koje nadležna elektrodistributivna organizacija ima mogućnost izmene snaga transformatora u trafo sanicama. Trafo stanica je u građevinskom smislu montažno-betonska. Tip budućih transformatora će odrediti nadležna elektrodistributivna organizacija koja je i vlasnik većine novih transformatorskih trafo stanica a predlog projektanta su trafo stanice sa “suvim” transformatorima za koje nije potrebno veliko ukopavanje a time se izbegava mogućnost oštećenja postojeće instalacije(kablova). Stvarni tip transformatora odrediće nadležna elektrodistributivna organizacija u čijem sastavu održavanje istih. Položaj trafo stanica je izabran kako prema potrošačima tako i prema mogućem mestu na osnovu urbanističkih rešenja. Pri izboru lokacije vodilo se računa da:

� trafo stanice budu što bliže težištu opterećenja, � priključni vodovi visokog i niskog napona budu što kraći, a njihov rasplet što

jednostavniji, � da do trafostanica postoji lak prilaz radi montaže građevinskog dijela,

energetskih transformatora i ostale opreme, � Trafo stanica broj 1 se postavlja na trasi postojećeg 10kV-nog kabla koji se

dijelom izmješta dok je položaj druge trafo stanice(broj 2) uz parking. Novoplanirane trafo stanice TS 10/0.4kV se postavljaju u namjenski projektovanom prostoru odnosno u posebnim montažno-betonskim kućicama, u ravni terena. Raspored opreme i položaj energetskog transformatora moraju biti takvi da obezbjede što racionalnije korišćenje prostora, jednostavnost rukovanja, ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i omogući efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom. Kod izvođenja, izvođač je dužan uskladiti svoje radove sa ostalim građevinskim radovima na objektu, kako ne bi dolazilo do oštećenja već izvedenih radova i poskupljenja gradnje. Za sve trafostanice projektima uređenja terena obezbediti kamionski pristup, najmanje širine 3.m. Opremu trafo stanice predvidjeti u skladu sa preporukama donijetim od strane Sektora za distribuciju-Podgorica "Elektroprivrede Crne Gore",a.d. Nikšić. Oprema u trafo stanici je tipizirana i sastoji se od 10kV-nog postrojenja, transformatora snage 1000kVA i 0.4V-nog postrojenja. Investitori su dužni da u skladu sa važećom zakonskom regulativom obezbijede projektnu dokumentaciju za građenje i stručni nadzor nad izvođenjem radova. Napajanje 10kV-nim naponom ovog dela plane je iz trafo stanice 110/10kV 'Podgorica 3" odnosno 35kV/10kV "Gorica-nova" koja se od TS 220kV/110kV/35kV napaja sa 35kV-nim kablovskim vodom, i predviđena je na sljedeći način: Od postojeće trafo stanice polaže se 10kV-ni kabal do nove trafo stanice broj 8 Od ove trafo stanice se polažu


43

10kV-ni kablovi duž trotoara gdje god je to moguće i na mestima gde nema trotoara u meki teren. Sve novoplanirane trafo stanice su dva puta prolazne sa visokonaponske strane tako da se ostvaruje dvostrano napajanje svih transformatorskih stanica odnosno sve nove trafo stanice su povezane sa postojećim u prsten. Na ovaj način je obezbijeđeno sigurno napajanje trafo stanica sa 10kV-ne strane. 10kV-ni kablovski vodovi su preseka 150mm2 Al tako da se na ovaj način povećanje snage ovog područja može obezbijediti. Trafo stanice su povezane 10 kV-nim kablom tipa i presjeka IPO 13A 3x150mm2, odnosno kompletnu planiranu 10kV-nu mrežu izvesti kablovima čiji će tip i presjek odrediti stručna služba Elektrodistribucije-Podgorica. Iz pomenute trafo stanice 110/10kV Podgorica 3 položiti jedan 10kV-ni kabal IPO A 3x240mm2 direktno do jedne trafo stanice i sa kojim bi se obezbijedio kvalitetan prenos snage u 10kV-noj mreži. Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu, dimenzija 0.4x0.8m, a na mjestima prolaza kablova ispod saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se može očekivati povećano mehaničko opterećenje kabla (kabal treba izolovati od sredine kroz koju prolazi), kroz kablovsku kanalizaciju, smeštenu u rovu dubine 1m. Nakon polaganja, a prije zatrpavanja kabla, investitor je dužan obezbijediti katastarsko snimanje tačnog položaja kabla, u skladu sa zakonskim odredbama. Na tom snimljenom grafičkom prilogu trase kabla, treba označiti tip i presjek kabla, tačnu dužinu trase i samog kabla, mjesto njegovog ukrštanja, približavanje ili paralelno vođenje sa drugim podzemnim instalacijama, mjesta položene kablovske kanalizacije sa brojem korišćenih i rezervnih cijevi. Ukoliko to zahtjevaju tehnički uslovi, stručne službe Elektrodistribucije-Podgorica, zajedno sa kablom na oko 0.4m dubine u rov položiti i traku za uzemljenje, FeZn 25x4mm. Duž trase kablova ugraditi standardne oznake koje označavaju kabl u rovu, opremanje pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanje, približavanje ili paralelno vođenje kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama i sl. Eventualna izmještanja postojećih kablova, zbog novih urbanističkih rješenja, vršiti uz obavezno prisustvo predstavnika Elektrodistribucije - Podgorica i pod njegovom kontrolom. U tim slučajevima, otkopavanje kabla mora biti ručno, a sam kabal mora biti u beznaponskom stanju. Pri izvođenju radova, preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, građana i vozila, a zaštitnim mjerama omogućiti odvajanje pješačkog i motornog saobraćaja. Na mjestima gdje je, radi polaganja kablova potrebno izvršiti isjecanje regulisanih površina, iste dovesti u prvobitno stanje. Investitori su dužni da obezbijede projektnu dokumentaciju za izvođenje kablovskih 10kV-nih vodova, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje građevinske dozvole, stručni nadzor nad izvođenjem radova i stavljanja u funkciju.


44

Od novih trafo stanica se polažu niskonaponski 1kV-ni kablovi za napajanje električnom energijom potrošača tako i za osvjetljenje ulica (saobraćajnica). Presjek kablova niskonaponskih potrošača kao i ulične rasvjete biće određen uslovima nadležne elektrodistributivne organizacije i glavnim projektima objekata na osnovu stvarnih jednovremenih snaga objekata. Postojeća buduća niskonaponska mreža perspektivno biće zamijenjena podzemnim 1kV-nim kablovima tako da se priključenje korisnika predviđa podzemnim kablovima. U trotoaru ili mekom terenu predviđeno je polaganje 1kV-nih kablova kao i novih 10kV-nih kablova. Kablovi se polažu na propisnim dubinama u prosjeku na 0.8m i pri polaganju se mora voditi računa o međusobnom rastojanju sa drugim instalacijama ili paralelnom vođenju istih. Pri prelasku kablova ispod saobraćajnica predviđeno je polaganje najmanje dvije PVC cevi prečnika 110mm. Polaganje svih kablova izvesti prema važećim tehničkim uslovima za ovu vrstu djelatnosti. Na mjestima gde se energetski kablovi vode paralelno ili ukrštaju sa drugim vrstama instalacija voditi računa o minimalnom rastojanju koje mora biti sljedeće za razne vrste instalacija: � Pri paralelnom vođenju energetskih i telekomunikacionih kablova najmanji

horizontalni razmak je 0.5m za kablove 1kV,10kV, odnosno 1m za kablove 35kV. Ukrštanje energetskog i telekomunikacionog kabla vrši se na razmaku od 0.5m. Energetski kabal se polaže na većoj dubini od telekomunikacionog kabla. Ukoliko se razmaci ne mogu postići, energetske kablove na tim mjestima provesti kroz cijev. Pri ukrštanju energetskih kablova sa telekomunikacionim kablovima potrebno je da ugao bude što bliži pravom uglu. Ugao ukrštanja treba da bude najmanje 45 stepeni. Pri ukrštanju kablova za napone 250V najmanje vertikalno rastojanje mora da iznosi najmanje 0.3 a za veće kablove 0.5m.

� Pri horizontalnom vođenju energetskog kabla sa vodovodnom ili kanalizacionom infrastrukturom (cijevi), najmanji razmak iznosi 0.4m. Energetski kabl se pri ukrštanju polaže iznad vodovodne ili kanalizacione cevi na najmanjem rastojanju od 0.3m. Ukoliko se ovi razmaci ne mogu postići na tim mjestima energetski kabl položiti kroz zaštitnu cev.

� Pri paralelnom vođenju kablova i toplovoda, najmanje rastojanje između kablova i spoljne ivice toplovoda mora da iznosi 0.3m odnosno 0.7m za 10kV-ni kabal. Nije dozvoljeno polaganje kablova iznad toplovoda. Pri ukrštanju energetskih kablova i sa kanalima toplovoda minimalno vertikalno rastojanje mora da iznosi 0.6m. Energetske kablove pri ukrštanju položiti iznad toplovoda. Na ovim mjestima obezbijediti toplotnu izolaciju od izolacionog materijala (pjenušavi beton) debljine 0.2m. Pri paralelnom vođenju i ukrštanju energetskog kabla za javno osvjetljenje i toplovoda najmanji razmak je 0.1m

Priključenje novih potrošača na niskonaponsku mrežu vršiće se polaganjem podzemnih 1kV-nih kablova do kablovskih priključnih ormana postavljenih na fasdi objekata. Kablovski priključni orman kao i napojni kabal biće definisani u glavnim projektima


45

elektroinstalacija novih objekte a uvod kablova u objekte mora se obezbediti polaganjem PVC cijevi prečnika 110mm. Za izvođenje niskonaponskih vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri izgradnji kablovskih 10kV-nih vodova. Osvetljenje javnih površina Ovim planom se dijelom definiše javno osvjetljenje kao sastavni dio urbanističke cjeline, tako da ga treba i izgraditi u skladu sa urbanističkim i saobraćajno-tehničkim zahtjevima a težeći da instalacije osvjetljenja postanu integralni element urbane sredine. Pri planiranju osvjetljenja saobraćajnica i ostalih površina, mora se osigurati minimalni osvjetljaj koji će obezbijediti kretanje uz što veću sigurnost i konfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i u tome da instalacija osvjetljenja ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvjetljenja mora voditi računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvetljenja:

� novo sjajnost kolovoza, � podužna i opšta ravnomernost sjajnosti, � ograničavanje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja), � vizuelno vođenje saobraćaja.

Po važećim preporukama CIE (Publikation CIE 115,1995. god.), sve saobraćajnice za motorni i mješoviti saobraćaj su svrstane u pet svijetlotehničkih klasa, M do M5, a u zavisnosti od kategorije puta i gustine i složenosti saobraćaja kao i od postojanja sredstava za kontrolu saobraćaja (semafora, saobraćajnih znakova) i sredstava za odvajanja pojedinih učesnika u saobraćaju. Sljedeća tabela daje vrijednosti pobrojanih svijetlotehničkih parametara koje još uvek obezbjeđuju dobru vidljivost i dobar vidni konfor:

Svjetlotehnička klasa Lsr minimalno

(cd/m2)

U0 minimalno (Lmin/Lsr)

U1 minimalno

(Lmin/Lmax)

T1 minimalno

(%)

SR minimalno

(Eex/Ein)

M1 2.00 0.40 0.70 10 0.50

M2 1.50 0.40 0.70 10 0.50

M3 1.00 0.40 0.50 10 0.50

M4 0.75 0.40 nema zahtjeva

15 nema zahtjeva

M5 0.50 0.40 nema zahtjeva

15 nema zahtjeva

Što se tiče vizuelnog vođenja saobraćaja, ne postoje numerički pokazatelji za njegovo vrijednovanje. Pri izradi glavnih projekata osvjetljenja sobraćajnica, ulice će biti svjetlotehnički klasifikovane a na raskrsnicama svih saobraćajnica postići svjetlotehničku klasu za jedan stepen veću od samih ulica koje čine raskrsnicu.


46

Kod pješačkih staza i parkinga, unutar područja plana, obezbijediti srednju osvjetljenost od 20lX, uz minimalnu osvjetljenost od 7.5lx. Na predmetnoj lokaciji predviđeno je dosta zelenih površina i samim tim predvidjeti adekvatno osvjetljenje za pješačke staze u okviru zelenila. Kandelabere postaviti na svakih 20m duž pješačkih staza. Izbor kandelaberskih stubova biće određen glavnim projektima parternog uređenja i moraju biti u skladu sa urbanističkim rješenjima tog dijela prostora. Na lokaciji je predviđen određen broj sportskih terena koje treba osvijetliti sa reflektorima na metalnim stubovima. Reflektori su sa metalhalogenim izvorom svijetla ili izvor svjetlosti natrijum visokog pritiska. Broj reflektora kao i snaga izvora svijetla biće određena glavnim projektima. Rasvjeta saobraćajnica definisana je u zavisnosti od kategorije saobraćajnica na sljedeći način: Glavne saobraćajnice su osvijetljene postavljanjem metalnih stubova visine 10-12m sa svjetiljkama čiji izvor svjetlosti je natrijum visokog pritiska (NaVT) snage prema fotometrijskom proračunu. Osvjetljenje svih internih saobraćajnica kao i parkinga, pješačkih staza i šetališta je planirano sa kandelaberskim i metalnim stubovima visine 5m sa svjetiljkom čiji je izvor svjetlosti živa visokog pritiska (VTFE) ili metalhalogenih izvora svjetlosti snage prema fotometrijskom proračunu. Broj svijetiljki biće određen glavnim projektima kao i tačan tip. Pri izboru stubova i svjetiljki, potrebno je voditi računa da se dionice ovih saobraćajnica uz područje plana ne mogu posmatrati nezavisno od ostalog dijela tih saobraćajnih pravaca. Napajanje svjetiljki je po trasi koja je naznačena za 1kV-ne kablove iz niskonaponskog polja u trafostanicama a upravljanje (uključenje-isključenje) rasvjete je predviđeno foto ćelijom. Presjek kabla za javnu rasvetu biće određen glavnim projektom na osnovu pada napona i drugih parametara. ZAŠTITNE MJERE Zaštita niskog napona Mrežu niskog napona treba štititi od struja kratkog spoja sa NN visokoučinskim osiguračima, ugrađenim u NN polju pripadajuće TS 10/0.4kV. U priključnim kablovskim ormarićima zaštititi ogranke za objekte odgovarajućim osiguračima. Zaštita TS 10/0.4kV U TS10/0.4kV za zaštitu transformatora predviđena je Buholcov relej. Za zaštitu od kvarova između 10kV i 0.4kV služe primarni prekostrujni releji, kao i NN prekidači sa termičkom i prekostrujnom zaštitom.


47

Zaštita od visokog napona dodira Kao zaštita od visokog napona dodira, predviđaju se uzemljenja svih objekata elektroenergetskog kompleksa, tako da se dobije sisitem zajedničkog uzemljivača. Prilikom izrade uzemljenja voditi računa da napon dodira mjestu ne bude veći od 50V. Zaštita mreže visokog napona Zaštita mreže visokog napona rješava se u sklopu čitave mreže 10kV, na području Podgorice. ZAKLJUČAK U ovom kompleksu radi njegovog kvalitetnog snabdijevanja električnom energijom, potrebno je uraditi sljedeće:

1. Uraditi nove trafo stanice 10/0.4kV snage 1x630kVA oznaka 1 i trafo stanice 10/0.4kV snage 1x1000kVA označene brojevima od 2-8 na mjestima označenim u grafičkom prilogu.

2. Kablovsku 10kV-nu mrežu uraditi prema planu, a postojeću zadržati. 3. Niskonaponsku mrežu uraditi kablovski sa unificiranim presjecima kablova, a

polaganje je u zemlju na načim predviđen tehničkim propisima. 4. Spoljnu rasvjetu uraditi za saobraćajnice prema kategorizaciji saobraćajnica.


48

6. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA Postojeće stanje (u vrijeme izrade DUP-a "Zagorič 3 i 4" od 2005. godine)

Opremljenost predmetnog prostora hidrotehničkim instalacijama je na niskom nivou. Postoje izgrađeni cjevovodi vodovoda i to DN 125 ACC, DN 225 PEVG odnosno DN 200 ACC kao i nekoliko manjeg profila. U blizini je izgrađen i fekalni kolektor DN 300 PVC na koga su priključeni neki objekti. Uz jedan broj objekata izgrađene su septičke jame i upojni bunari. Od atmosferske kanalizacije na predmetnom prostoru nema izvedenih instalacija. Vodovod Ovim planom planirana je izgradnja vodovodne mreže duž svih novoplaniranih saobraćajnica kao i postojećih u kojima nema izvedene vodovodne mreže. Postojeći cjevovod DN 2'' POC zamijeniti sa DN 125 PE. Gde je bilo moguće cjevovod je planiran za vezivanje u prsten. Na potrebnim mjestima predviđeno je postavljanje protivpožarnih hidranata. Kriterijum za dimenzionisanje vodovodne mreže jeste potrebna količina sanitarne i protivpožarne vode. Na dionicama slijepog završetka cjevovoda, predviđen je cjevovod DN 90 PE. Za planirani broj stanovnika od N=3926, specifičnu potrošnju od q=450 l/dan/st. i koeficijente dnevne i časovne neravnomernosti k1=1.4 Qmax.čas.=71.56 l/s. sanitarne vode. Fekalna kanalizacija Ovim planom planirano je kanalisanje kompletnog prostora koji je u zahvatu plana. Izgradnju kanalizacione mreže moguće je izvoditi postepeno zavisno od potreba. Priključak sekundarne mreže predviđen je na postojeći kolektor DN 300 PVC. Veći dio fekalne kanalizacije može gravitaciono da funkcioniše. Manji dio fekalne kanalizacije koji ne može gravitaciono da funkcioniše prikuplja se na jedno mesto gde je planirana crpna stanica. Iz crpne stanice se vrši pumpanje do sekundarne mreže koja može gravitaciono da funkcioniše. Sa ovako planiranom kanalizacionom mrežom stvaraju se povoljni uslovi za priključenje svih postojećih i budućih objekata. Minimalni prečnik uličnih kanala je DN 200 mm.


49

Atmosferska kanalizacija U granicama ovog plana planirana je nova atmosferska kanalizacija koja se može izvoditi fazno prema potrebama. Kako je teren blago nagnut prema rijeci Morači, planirano je da se u poprečnim ulicama predvidi atmosferska kanalizacija koja ide prema rijeci i ispušta se neposredno u rijeku. Na taj način se smanjuje prečnik atmosferske kanalizacije. Kanalizacione cijevi su armirano betonske. Posebnu pažnju obratiti na ukrštanje hidrotehničkih instalacija. Proračun kolektora Ø500mm: F= 16ha

Ψ= 0.35 i= 83 l/s/ha Q= 83x0.35x16=465 l/s

Za φ500mm. i J=1.5% ⇒ Q=475 l/s ⟩ Q=465 l/s. Aproksimativni predračun radova za izgradnju hidrotehničkih instalacija A. VODOVOD DN 90 PE 430 X 72 = 30 960.00 DN 125 PE 3800 X 75 = 285 000.00 DN 160 PE 1940 X 88 = 170 720.00 UKUPNO 486 680.00 B. FEKALNA KANALIZACIJA DN 200 PVC 6900 X 84 = 579 600.00 POTIS DN 100 200 X 75 = 15 000.00 UKUPNO 594 600.00 C. ATMOSFERSKA KANALIZACIJA DN 300 ABC 5840 X 79 = 461 360.00 DN 400 ABC 425 X 95 = 40 375.00 DN 500 ABC 180 X 112 = 20 160.00 UKUPNO 521 895.00 REKAPITULACIJA A. VODOVOD…………………………………………………....…486 680.00 B. FEKALNA KANALIZACIJA………………………….…….…594 600.00 C. ATMOSFERSKA KANALIZACIJA………………….………521 895.00 UKUPNO 1 603 175.00 €


50

Glavne projekte uličnih - blokovskih cjevovoda kao i samih priključaka budućih objekata, raditi na osnovu preciznih uslova priključenja koje budućI investitori treba da obezbjeđuju od JP"Vodovod i kanalizacija" - Podgorice, što treba propisati i urbanističko - tehničkim uslovima od strane nadležnog organa. Uličnu mrežu i blokovske kanale kao i priključke budućih objekata, treba projektovati na osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP "Vodovod i kanalizacija" -Podgorice, koju obavezu treba precizirati i urbanističko - tehničkim uslovima. Precizne uslove za obradu projektne dokumentacije treba formirati na osnovu katastra postojećih instalacija, uslova priključenja iz JP "Vodovod i kanalizacija" Podgorica I, projekta odvođenja atmosferskih voda, što treba precizirati u urbanističko - tehničkim uslovima koje izdaje nadležni opštinski organ.


51

7. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA Postojeće stanje (u vrijeme izrade DUP-a "Zagorič 3 i 4" od 2005. godine)

Na lokaciji koja je predmet izmjene DUP-a Zagorič 3 i 4, uvidom u postojeće stanje dobijeno od nadležnih organizacija kao i na osnovu podataka iz prethodne izmjene DUP-a ovog područja od postojećih telekomunikacionih instalacija imamo sljedeće: Telekomunikacioni saobraćaj na području Izmjena i dopuna GUP-a za prostor DUP-a Zagorič 3 i 4, obavlja se u okviru AD TELEKOM Crne Gore, tj u okviru Telekomunikacionog centra Podgorica, kao njegove organizacione jedinice. Pretplatnici sa ovog područja, trenutno imaju tk priključke sa EAR-tk centrala koje se nalaze van područja ovog plana ali u neposrednoj blizini predmetnog prostora. Duž postojećih saobraćajnica na predmetnoj lokaciji postoji telekomunikaciona kablovska kanalizacija sa određenim brojem telekomunikacionih okna. Od ovih telekomunikacionih okna postavljeni su telekomunikacioni kablovi do koncentracionih ormana u stambenim zgradama. Od TK okna se dijelom polažu podzemni telekomunikacioni kablovi do samostojećih kablovskih ormana (koncentracija). Postojeća tk kanalizacija je urađena tokom rekonstrukcije tk mreže, uglavnom sa 2 PVC cevi Ø 110 mm , odnosno sa 2 polietilenske cijevi Ø 40 mm kroz koje su provučeni mrežni tf kablovi tipa TK OOV i TK 59GM , od TK centrala. Kao što je to već rečeno, na području koje je predmet posmatranja, tk pristupna mreža se sastoji od uvlačnih kablova tipa TK OOV i TK 59GM, čije je dalje korištenje moguće, uzimajući u obzir njen kapacitet i njen kvalitet . Planirano stanje Razvoj telekomunikacione infrastrukture i objekata za područje ovog DUP-a je od Magistralnog telekomunikacionog centra Podgorica. U opisu postojećeg stanja je navedeno da na području posmatranja , tj na području Izmjena i dopuna DUP-a za zonu Zagorič 3 i 4, postoji dosta kvalitetno izgrađena tk infrastruktura – tk kanalizacija i tk pristupna mreža. Rečeno je da je tk kanalizacija urađena sa 2 PVC cijevi i 2 polietilenske cijevi, kroz koju su provučeni mrežni tk kablovi, tako da je njeno dalje korištenje u najvećem dijelu i nadalje moguće. Telekomunikaciona mreža na ovom području je rekonstruisana i na osnovu dobijenih podataka od nadležnog preduzeća "Telekom Crna Gora" nema potrebe za značajnijim proširenjima odnosno kapaciteti zadovoljavaju sadašnje i buduće korisnike.


52

U skladu sa generalnim planom razvoja i montaže komutacionih kapaciteta – tk centrala i razvojem tk pristupnih mreža na području TK Centra Podgorica, projektant je predvidio izgradnju svih nedostajućih poteza tk kanalizacije u zoni Izmjena i dopuna DUP-a , koje to svojim sadašnjim i planiranim sadržajima, zahtijevaju. Telekomunikaciona infrastruktura mora biti planirana tako da obezbijedi mogućnost uvođenja TK kablova do svih korisnika i ima za cilj dalju digitalizaciju mreže na ovom području. Planom izmjena i dopuna DUP-a za ovo područje planirana je da se ugradi TK kanalizacija za novopredviđene ulice i da se spoji sa postojećom TK kanalizacijom. Iz novih i postojećih TK okna predvidjeti vezu sa kontaktnim zonama odnosno planovima okolnih zona tako da čine jednu cjelinu polaganjem odgovarajućih PVC cijevi prečnika 110mm. Na raskrsnicama postojećih ulica gdje prolazi postojeća telekomunikaciona kablovska kanalizacija od postojećih okna položiti najmanje dvije PVC cijevi prečnika 110mm za povezivanje i priključenje sa kontaktnim zonama. Trasom nove TK kanalizacije obezbijediti povezivanje sa najbližom telekomunikacionom centralom(EAR). Najbliža TK centrala je sa optičkim kablom povezana za magistralni telekomunikacioni centar. Za pretplatnike na ovom području predvidjeti odgovarajuće kapacitete TK kablova koje položiti kroz postojeću i novu TK kablovsku kanalizaciju a sve u cilju obezbjeđenja kvalitetnijih Telekomunikacionih usluga krajnim korisnicima. Planom se predviđa izgradnja nove telekomunikacione kablovske kanalizacije od najmanje 2 PVC cijevi prečnika 110mm i dvije PE cijevi prečnika 40mm, da bi se omogućilo uvođenje digitalnih prenosnih sistema (provlačenje optičkih kablova do krajnjeg korisnika) kao i određen broj novih telekomunikacionih okna. Pri izgradnji nove telekomunikacione kablovske kanalizacije izvršiti povezivanje sa postojećom kablovskom kanalizacijom koje zajedno čine jednu cjelinu. U dijelu ulica u kojima je dijelom postavljena telekomunikaciona kanalizacija a dijelom TK kabal u zemlju proširiti novu TK kanalizaciju umesto kabla u zemlji postavljanjem najmanje 2 PVC cijevi prečnika 110mm kao što je i pomenuto u gornjem tekstu. U svim navedenim detaljima biće potrebno planirati i kablovska tk okna, u skladu sa planiranim objektima u zoni obuhvata. Trasu planirane tk kanalizacije potrebno je, gdje god je to moguće, uklopiti u buduće trotoare ulica i zelene površine, jer bi se u slučaju da se tk okna rade u trasi saobraćajnice ili parking prostora, morali ugraditi teški tk poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje tk okana, što bi bilo neekonomično. Izgradnju tk kanalizacije koja se planira, kao i tk okana, izvoditi u svemu prema važecim propisima i preporukama ZJ PTT iz ove oblasti. Kablovsku kanalizaciju treba predvidjeti do novih telekomunikacionih koncentracionih ormana ili do samostojećih telekomunikacionih koncentracionih ormana od kojih se


53

podzemnim telekomunikacionim kablom priključuju novi objekti. Za priključenje novih porodičnih objekata predviđa se postavljanje stubića-priključne kutije postavljene na fasadi objekta. Do svih objekata planirati privodnu TK kanalizaciju kako za priključak telefona tako i za priključke kablovske televizije, interneta i drugih vidova telekomunikacionih usluga. U javnim objektima (objektima funkcionalne namjene) kao što su restorani, tržni centi itd i u pojedinim ulicama planirati mogućnost montaže javnih govornica. Kućnu telefonsku instalaciju treba izvoditi u tipskom ormariću koje će propisati nadležno preduzeće za telekomunikaciju. Kablovsku kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata. Kućnu telekomunikacionu instalaciju u višeporodičnim i većim porodičnim objektima treba izvoditi u tipskim ormarićima ITO LI, lociranim u ulazu u objekte na propisanoj visini ili u samostojećim izvodnim ormarićima za područja porodične stambene gradnje. U prvom slučaju, na isti način izvesti i ormarić za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala. Kućnu telekomunikacionu instalaciju u svim prostorijama izvoditi sa provodnikom IySty2x2x0,6 mm ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti min 4 tk instalacije, a u stambenim jedinicama min 2 tk instalacije. U skladu sa tako urađenim projektom tk pristupne mreže, kroz PVC cijevi će se provući uvlačni tk kablovi tipa TK 59GM odgovarajućeg kapaciteta, koji će sa tk centralom povezati sve sadašnje i planirane objekte na području koje je predmet ovog posmatranja. Postojeći tk kablovi će se u najvećem delu zadržati, ukoliko za to bude tehničke i ekonomske opravdanosti. Jednu PVC cijev u telekomunikacionoj kanalizaciji treba predvidjeti za potrebe kablovske televizije i u skladu sa propisima uraditi kućnu instalaciju. Za nove stambene objekte planirane su privodne PVC cevi prečnika 40mm za uvod kablovske televizije dok se za porodične kuće može priključenje vršiti nadzemnim-vazdušnim priključkom. Planom je predviđeno da se trasa telekomunikacionih instalacija gradi sa jedne strane saobraćajnica u trotoaru ili mekom terenu, dok se sa druge strane saobraćajnica predviđa polaganje energetskih visokonaponskih i niskonaponskih kablova gde god je to moguće a TT okna grade u istom ili na parking prostoru. Ukoliko se trasa ove instalacije vodi paralelno ili ukršta sa drugim instalacijama (vodovod, elektroenergetska...) treba ostvariti propisna rastojanja a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti.


54

Pri polaganju kablova voditi računa o međusobnom rastojanju istih od drugih vrsta instalacija i to:

horizontalna udaljenost

(m)

vertikalna udaljenost

(m)

od vododvodne cevi 0.6 0.5

od cevovoda kanalizacije

0.5 0.5

regulaciona linija objekta

0.5 /

Pri paralelnom vođenju i ukrštanju sa drugim instalacijama-energetskim kablovima minimalna rastojanja su:

paralelno vođenje,

(m)

Ukrštanje

(m)

EE kabal do 10kV 0.5 0.5

EE kabal preko 10kV 1.0 0.5

uporište voda do 110kV

10.0 /


15.0 /


25.0 /

Ukoliko se u toku radova ne mogu ispoštovati ova predviđena rastojanja primjenjuje se zaštitna mjera shodno važećim Uputstvima ZJPTT-a - Uputstvo o građenju TT kablovske mreže. Obaveza investitora svih planiranih objekata u pojedinim zonama jeste da u skladu sa urađenim urbanističkim projektima, a koji će sadržati i uslove koje izdaje TELEKOM CG, tj TK Centar Podgorica, od postojećih i planiranih tk okana, Projektima za pojedinačne objekte u zoni obuhvata , definišu plan i način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Kapacitet telekomunikacionih kablova koji se polažu kroz telekomunikacionu kablovsku kanalizaciju, biće određen glavnim projektima objekata koji se priključuju na telekomunikacionu podzemnu mrežu, odnosno prema stvarnim potrebama i namjeni svakog objekta ponaosob kao i i na osnovu potreba za telekomunikacionim priključcima i uslugama u odnosu na broj stanovnika i društvenih subjekata ovog dijela grada. Izgradnjom planirane tk kanalizacije i planirane tk pristupne mreže, biće moguće na lak i efikasan način izvršiti sva dalja priključenja postojećih i planiranih objekata, gdje god se za tim ukaže potreba. Za pojedinačna priključenja objekata na telekomunikacionu mrežu sastavni dio biće i uslovi nadležnog preduzeća za telekomunikacije.


55

8. PEJZAŽNA ARHITEKTURA Postojeće stanje Područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa retkim pojavama mrazeva, dok su leta žarka i suva. Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje. Zahvaljujući povoljnim mikroklimatskim i ekološkim uslovima područje ima skoro neprekidan vegetacioni period. Planirano stanje Plan zelenila u okviru predmetnog DUP-a uslovljen je Izmjenama GUP-a Podgorice, nasleđenom urbanom slikom, kao i samim ambijentom naselja. Koncepcija rješenja bazirana je na potrebama naselja za različitim kategorijama zelenih površina, kao i na postojećim izgrađenim i planiranim objektima. Što se tiče postojećih zelenih površina one su prilično degradirane, lošeg kvaliteta, tako da nema razloga da se koncepcija novih zelenih površina bazira na postojećem zelenilu. Novoplanirano zelenilo prati osnovnu namjenu površina sa otvaranjem zelenih frontova cijelom površinom plana, gde god je to bilo moguće, kako bi se ostvarila što bolja veza sa širim okruženjem. Osnove sistema zelenih površina prikazane su na karti Plan zelenila i zaštite životne sredine. Zelenilo je raščlanjeno u kategorije prema namjeni i to:

� zelenilo u funkciji porodičnog stanovanja, � zelenilo u funkciji višeporodičnog stanovanja, � zelenilo u funkciji višeporodičnog stanovanja sa djelatnostima, � zelenilo u sklopu komercijalnih funkcija, � zelenilo u sklopu komunalnih funkcija.

OSTALE ZELENE POVRŠINE

� uređene zelene površine, � zelenilo u forlandu rijeke, � višefunkcionalna zelena površina, � specijalizovana zelena površina, � zelenilo u funkciji sporta I rekreacije.


56

Sve kategorije zelenila imaju svoju zaštitnu funkciju posebno lJeti, kada su visoke temperature i veliki broj sunčanih dana, što korisnicima ovog prostora pruža prijatan ambijent. Glavne funkcije zelenih površina u okviru IzmJena I dopuna DUP-a "Zagorič 3 I 4" jesu slJedeće:

� stvaranje povoljnog mikroklimata, što podrazumijeva prvenstveno zaštitu od povećane temperature, zaštitu od dominantnih vetrova,

� omogućavanje slobodnih prostora u zelenilu, za odmor, osveženje, sport i rekreaciju,

� zelenilo je dobra protivpožarna prepreka, � djeluje povoljno na psihičku i emocionalnu stranu čoveka, � estetski značaj zelenila i njegovo učešće u stvaranju urbanističke kompozicije

područja, u smislu naglašavanja ili ublažavanja izgrađenih objekata i njihovih namjena.

Pojedinačno posmatrano po kategorijama zelenih površina ovde se definiše sledeće: Zelenilo porodičnog stanovanja, zelenilo višeporodičnog stanovanja i zelenilo višeporodičnog stanovanja sa djelatnostima koje u predmetnom planu ima znatan udio u ukupnom bilansu teritorije pod zelenilom. Porodični vrtovi su veoma važni, kako sa sanitarno higijenskog stanovišta, tako i sa psihološkog. Različiti faktori kao što je veličina i sastav porodice, uzrast njenih članova, profesije članova, zdravstvenog i socijalnog statusa porodice, svaki vrt postaje osobena i originalna tvorevina prirode i ljudske kreativnosti. Karakter zelenih površina u sklopu višeporodičnog stanovanja i višeporodičnog stanovanja sa djelatnostima u znatnoj meri zavisi od arhitekture objekta, njegove visine, kao i njegove organizacije na parceli. Ovdje treba primenjivati cvjetne aranžmane, aranžmane od žbunastih zasada, kao i usamljenih stabala na travnatoj površini. Ove površine mogu se uređivati i kao zelenilo bloka. Zelenilo komercijalnih funkcija treba da artikuliše i oplemeni prostor, da naglasi arhitekturu objekta, prema položaju i okolnim namjenama moguće je napraviti zelenu traku u formi drvoreda ili postavljanjem grupnih aranžmana od lišćara i četinara, takođe cvetni aranžmani tipa perenjaka vrlo su efektni za male prostore, ulaze u objekte i sl. Zelenilo u okviru komunalnih funkcija podrazumijeva travni pokrivač u sklopu crpnih postrojenja i trafostanica. Ovo su namjene gde nije preporučljivo saditi drvenaste i žbunaste vrste zbog opterećenosti podzemnom infrastrukturom. Višefunkcionalna zelena površina po položaju u strukturi grada obezbjeđuje optimalne uslove za različite vrste odmora različite kategorije korisnika.


57

Ova kategorija zelenila formirana je po tipu parka stambene zajednice ili reonski park, sa stazama za šetanje, proširenjima (platoima), za odmor i susret posjetilaca, potrebnim mobilijarom, paviljonima kao i karakterističnim vizurama. Sve ovo objedinjava zelenilo, osmišljeno tako da stvori poseban mikroklimat. Specijalizovana zelena površina, zbog određenog režima korišćenja predstavlja zelenu površinu ograničenog korišćenja. Ova kategorija karakteriše se jednom vodećom funkcijom, ali u zavisnosti od vrste funkcija mogu imati gradski ili reonski karakter. Planom je predviđena površina namenjena igri i zabavi djece. Pri detaljnijem uređenju ove površine mora se imitirati sredina bliska prirodnoj sa pratećim mobilijarom, spravama za zabavu dece, živopisni mostići, brdašca, škarpe, stepeništa i dr. Pri detaljnijem uređenju ove kategorije zelenila preporučuje se izdvajanje sljedećih funkcionalnih zona: centralni dio sa mogućnošću organizovanja prostora za priredbe i druge igre, sportsko fiskulturna zona i zona igre i zabave, kao i botanički sektor sa eksperimentalnim dijelom za baštovanstvo, dekorativno rasadničarstvo, cvjećarstvo, a takođe i dio sa kavezima za ptice i druge životinje, akvarijumom, terarijumom, košnicama i sl. Zastori treba da onemogućuju stvaranje prašine, a posle polivanja brzo da se suše. Sprave koje se postavljaju treba da podstiču dječiju aktivnost i omogućuju dječiju igru. Po pravilu treba izbjegavati sprave od metala, izuzev neophodnih metalnih konstrukcija. Predvidjeti ljuljaške, sprave za penjanje i klizanje - tobogan, penjalice od drveta i sl., sprave za balansiranje, najmanje dvadeset panjića različite visine (od 10-50cm, prečnika najmanje 20cm) raspoređeni po grupacijama. Preporučuje se i prostor za gradilište. Na njemu treba da se nalaze razni građevinski i drugi pogodni materijali od kojih djeca mogu graditi (elementi od drveta ili plastične mase, lake opeke, manji komadi panela, šper ploče ili daske i sl.). Oprema prostora su i drvene klupe razližitih dimenzija, prema uzrastu djece, visine 27cm, 29 i 34cm. Sve ove sadržaje povezuje adekvatna mreža pješačkih komunikacija. Zelenilo u forlandu rijeke ovde je koncipiran tako da ima višestruku ulogu, izolirajuća, raščlanjavajuća i maskirna. Obale Morače obrasle su samoniklom vegetacijom, uglavnom divljom smokvom, pajasenom, vrbom i pratećim vrstama drugog sprata i prizemne flore. Adekvatnim pješačkim komunikacijama, ovaj prostor postao je dostupniji i pribižen je okolnom prostoru. Vegetacija na obalama vodenih površina, najpotpunije ispoljavaju obaloutvrdnu i vodozaštitnu funkciju, kao i zaštitu zemljišta. Vegetacija u okviru obale i njenog uređenja utiče da zemljište intenzivnije upija padavine, sporije otiče do vodotoka, čime se otklanjaju jake poplave, a stvara bogat vodotok. U sklopu uređenja obale mogu se organizovati i sadržaji za pasivnu rekreaciju (piknik tereni, solarijumi, izletničke poljane), igru djece, staze za tumaranje, šetnju i sl.


58

Uređenje priobalja tretirati na širem potezu ne samo u okviru zahvata ovog plana kako bi se funkcionalno, oblikovno i uz primjenu adekvatnih sadržaja formirala cjelina. Uređene zelene površine ovdje se susreću kao kategorija koja objedinjava više različitih vidova zelenih površina određujućI način i razmjeru korišćenja. Ova kategorija zelenih površina nastala je kao jedan vid konfrontacije sa opterećenjima, koja su uslovljena saobraćajnom i drugom neophodnom infrastrukturom, izgrađenim i planiranim fondom, a koji zahtijevaju određene mjere i režim koji može u određenoj mjeri uključiti i rekreaciju i igru djece u zavisnosti od položaja i funkcionalnog režima (u slučaju da zaštitni faktor nije prioritetan). Ovdje se mogu pojaviti i različiti vidovi sporta i rekreacije, kao i površine za pasivnu rekreaciju (piknik tereni, solarijumi, izletničke poljane). Zelenilo u funkciji sporta i rekreacije predstavlja zeleni masiv koji treba dovoljno da odvoji ovaj prostor od ostalih namjena u okruženju, a lako dostupan korisnicima. Princip drvorednog zasada u kombinaciji sa travnim pokrivačem pokazao se u praksi kao najefektniji za ovu vrstu namjene. Ove površine imaju svu komunalno sanitarnu opremu (vodu za piće, pranje i čišćenje), pa do najraznovrsnijih instalacija za održavanje zelenih površina i sportskih terena. Prostor za igru mora biti funkcionalan, zaklonjen od vjetra, bezbjedan za igrače, zaštićen od prekomernog osunčavanja, od buke, prašine i štetnih gasova od saobraćajnica. Daljom razradom planske dokumentacije odredila bi se tačna pozicija, vrsta i broj zasada. Svakako da to moraju biti vrste prilagodljive matičnom supstratu, klimi i drugim prirodnim karakteristika područja, kao i one vrste koje su se dobro pokazale na širem području.


59

9. MJERE ZAŠTITE Mjere zaštite nasleđa i sredine Problemi zaštite graditeljskog nasleđa i životne sredine su sagledani i rešavani u samom procesu rada, kako kroz analizu rezultata istraživanja obavljenih tokom radova na dokumentacionoj osnovi, tako i na samom planu, kao i kroz definisanje prostorno funkcionalne organizacije sadržaja utvrđenih planom. Zaštita nasleđene urbane matrice Planom je zadržana nasljeđena urbana matrica i ambijent naselja, koja je manjim intervencijama na prostoru plana zaokružena. Nasljeđena urbana matrica je bila jedan od faktora koji su uticali na koncept organizacije i uređenja prostora i planiranu urbanu strukturu. Ovo se posebno odnosi na urbanu sliku i nasljeđenu mrežu ulica i sklopova objekata. Planom su predviđene posebne mjere za očuvanje, uklapanje i rekonstrukciju postojećih objekata. Na objektima na kojima se predviđa dogradnja treba ocjeniti stabilnost i nosivost postojećih konstruktivnih elemenata i predvidjeti mjere za njihovo saniranje. Svi novi objekti u zahvatu plana treba da slijede osnovne autentične arhitektonske odlike nasljeđene strukture (karakteristične gabarite, nagibe krovova i upotrebljene materijale). Neophodno je za sve intervencije na postojećim objektima u skladu sa zakonskom regulativom, izraditi kvalitetnu i kompletnu tehničku dokumentaciju. Zaštita životne sredine Kao značajan indikator slike prostora Opštine Podgorica jeste razrađen sistem zelenih površina. Tako je danas globalna slika postojećeg zelenog fonda razrađen i skroman sa površinama koje su nedovoljno uređene i bez sadržaja, ili nisu dovoljno pristupačne što u velikoj mjeri ograničava njihovo korišćenje. Jedan od osnovnih ciljeva je zaštita i očuvanje postojeće ekološke ravnoteže. Kako je područje podložno zagađenjima različite geneze, neophodno je da se ovaj problem posmatra u okviru prostora grada i čitava problematika rješava na nivou grada. Podgorica svojim heterogenim prostornim, antropografskim, geofizičkim, klimatološkim i drugim karakteristikama predstavlja prostor na kome je u velikoj meri očuvana prirodna sredina. Međutim, prirodne vrijednosti nisu bile adekvatno valorizovane, pa su mnoga područja devastirana, usljed bespravne gradnje baš na atraktivnim područjima prirodnih vrijednosti (park šume, obale reka i sl.), čime su se intenzivirali različiti oblici ugrožavanja životne sredine, vazduha, tla, vode.


60

To podrazumijeva zaštitu podzemnih voda, zaštita od zagađenja tla, vazduha, izbjegavanje individualnih sistema grijanja i sl. Mjere zaštite kulturne baštine Na prostoru Plana nema registrovanih spomenika kulture.

� Ukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome obavijestiti Upravu - za zaštitu spomenika kulture kako bi se preduzele mjere za njihovu zaštitu u skladu sa članom 87 i članom 88 Zakona o zaštiti kulturnih dobara ("Sl. list Crne Gore", br. 49/10 od 13.08.2010). Član 87 (1) Ako se prilikom izvođenja građevinskih, poljoprivrednih ili bilo kojih drugih radova i aktivnosti na kopnu ili u vodi naiđe na nalaze od arheološkog značaja, izvođač radova (u daljem tekstu: slučajni pronalazač) dužan je da: 1) prekine radove i da obezbijedi nalazište, odnosno nalaze od eventualnog oštećenja, uništenja i od neovlašćenog pristupa drugih lica; 2) odmah prijavi nalazište, odnosno nalaz Upravi, najbližoj javnoj ustanovi za zaštitu kulturnih dobara, organu uprave nadležnom za poslove policije ili organu uprave nadležnom za poslove sigurnosti na moru; 3) sačuva otkrivene predmete na mjestu nalaženja u stanju u kojem su nađeni do dolaska ovlašćenih lica subjekata iz tačke 2 ovog stava; 4) saopšti sve relevantne podatke u vezi sa mjestom i položajem nalaza u vrijeme otkrivanja i o okolnostima pod kojim su otkriveni. (2) Izuzetno od stava 1 tačka 3 ovog člana, pronalazač može nalaze, radi njihove zaštite, odmah predati nekom od subjekata iz stava 1 tačka 2 ovog člana. Obaveze Uprave i investitora Član 88 (1) Uprava je dužna da, najkasnije narednog dana od dana obavještenja iz člana 87 stav 1 tačka 2 ovog zakona: 1) komisijski utvrdi da li se radi o arheološkim nalazima; 2) preduzme brigu o čuvanju nalazišta i nalaza; 3) preda nalaze na privremeno čuvanje javnoj muzejskoj ustanovi u opštini na čijoj su teritoriji pronađeni ili matičnoj muzejskoj ustanovi; 4) o izvršenom uviđaju i preduzetim mjerama sačini detaljan zapisnik; 5) nakon izvršenog uviđaja, zavisno od vrste i prirode otkrivenog nalazišta i radova koji se izvode, donese rješenje kojim će odrediti da se izvođenje radova nastavi uz nadzor arheologa sa istraživačkom licencom ili da se radovi privremeno obustave i sprovede odgovarajuće arheološko istraživanje. (2) Privremena obustava radova, u smislu stava 1 tačka 5 ovog člana, može trajati najduže 30 dana. (3) U roku iz stava 2 ovog člana Uprava može donijeti rješenje o uspostavljanju prethodne zaštite nalazišta.


61

(4) Ako Uprava ne uspostavi prethodnu zaštitu u skladu sa stavom 3 ovog člana, nalazište se smatra slobodnim prostorom. (5) Žalba na rješenje iz stava 1 tačka 5 ovog člana ne odlaže izvršenje rješenja. (6) U slučaju iz stava 1 tačka 5 ovog člana troškove arheoloških istraživanja i arheološkog nadzora snosi država ukoliko sa investitorom građevinskih radova nije drukčije ugovoreno. Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogoda

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda podrazumijevaju preventivne mjere kojima se sprečava ili ublažava dejstvo elementarnih nepogoda:

� Prirodne nepogode (zemljotres, požari, klizanje tla, vjetrovi); � Nepogode izazvane djelovanjem čovjeka (havarije industrijskih postrojenja, požari velikih razmjera, eksplozije i dr.); � Drugi oblik opšte opasnosti (tehničko-tehnološke i medicinske katastrofe, kontaminacija, pucanje brana i dr.).

Štete izazvane elementarnim nepogodama u Crnoj Gori su velike. Naročito su izražene štete od zemljotresa, požara, poplava, klizišta i jakih vjetrova. Pošto su štete od elementarnih nepogoda po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identične. Za prostor zahvata ovog planskog dokumenta najveću opasnost predstavljaju tehničko tehnološke katastrofe i kontaminacija.

U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG broj 13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (Sl. list RCG broj 8/1993). Uslovi i mjere zaštite od zemljotresa

U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Službeni list SFRJ br.52/90).

Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke reonizacije, a objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog kompleksa.

Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehničkim propisima za građenje u seizmičkim područjima (Sl.list SFRJ br.39/64). Zaštita od požara

Preventivna mjera zaštite od požara je postavljanje objekata na što većem mogućem međusobnom rastojanju kako bi se sprečilo prenošenje požara.

Takođe, obavezno je planirati i obezbijediti prilaz vatrogasnih vozila svakom objektu.

Svi objekti moraju biti pokriveni spoljnom hidrantskom mrežom regulisanom na nivou kompleksa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za hidrantsku mrežu i gašenje požara (Sl.list SFRJ broj 30/91).


62

Na nivou ovog plana rješenjem saobraćajnica ostvarena je dostupnost do svih mjesta moguće intervencije vatrogasaca. Takođe, saobraćajnice su i protivpožarne barijere za prenošenje požara.

Prilikom izrade projektne dokumentacije,a zavisno od vrste objekata, primijeniti: � Zakon o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG br. 13/07,05/08,86/09 i 32/11 smjernice Nacionalne strategije za vanredne situacije i nacionalni i opštinski planovi zaštite i spašavanja. � Pravilnik o tehničkim normativima za pristupne puteve,okretnice i uređene platoe za vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizika od požara (Sl.list SFRJ,br. 8/95). � Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu visokih objekata od požara (Sl.list SFRJ,br.7/84), � Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu skladišta od požara i eksplozija (Sl.list SFRJ,br.24/87), � Pravilnik o izgradnji postrojenja za zapaljive tečnosti i o uskladištenju i pretakanju zapaljivih tečnosti (Sl.list SFRJ,br.20/71 i 23/71), � Pravilnik o izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva (Sl.list SFRJ,br 27/71), � Pravilnik o izgradnji postrojenja za tečni naftni gas i o uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa (Sl.list SFRJ,br.24/71 i 26/71), � Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV (Sl.list SFRJ,br.65/88 i Sl.list SFRJ,br.18/92). Prilikom izrade projektne dokumentacije obavezno izraditi Projekat ili Elaborat zaštite od požara (i eksplozija ako se radi o objektima u kojima se definišu zone opasnosti od požara i eksplozija) i planove zaštite i spašavanja prema izraženoj procjeni ugroženosti za svaki hazard posebno, te na navedeno pribaviti saglasnosti i mišljenja u skladu sa Zakonom. Mjere zaštite korišćenjem alternativnih izvora energije U cilju racionalizacije potrošnje energije i sve izraženijih zahtjeva za zaštitom čovjekove okoline predlažu se dvije osnovne mjere: štednja i korišćenje alternativnih izvora energije.

Osnovna mjera štednje je poboljšanje toplotne izolacije prostorija, koja ne dozvoljava pregrevanje dok u zimskom zadržava toplotu. Osim odgovarajuće termoizolacije potrebno je voditi računa o adekvatnoj veličini otvora vodeći računa o mikroklimatskim uslovima ovog podneblja.

Energetske potrebe u ovom području mogu se podmiriti iz nekonvencijalnih primarnih izvora, kao što su energija vode i energija direktnog sunčevog zračenja. Treba težiti da se primjenjuju one energetske transformacije gdje nema izgaranja ni proizvodnje ugljendioksida.


63

10. SMJERNICE ZA PRIMJENU DJELA LIKOVNIH UMETNOSTI Pri rješavanju dispozicije djela iz oblasti likovnih i primijenjenih umetnosti na području zahvata DUP-a težilo se da se zadovolje sledeći uslovi:

� Perceptivno sagledavanje u kretanju; � Položaj čoveka u prostoru; � Postojeći kvalitet izgrađenosti.

Parternom materijalizacijom prostora, pješačkih tokova, ulica, parkovskih staza, kao i mjesta susreta građana i posjetilaca, daje se nova likovna nota. Razmještajem drvoreda, ukrasnog zelenila, očuvanjem starih stabala, doprinos vizuelnom interesu urbane sredine je veći. Urbana oprema sa uličnim osvjetljenjem dobro rješena daje svoj poseban udio u vizuelnim efektima, pa je treba kontrolisati. Prostor zaštitnog zelenila, posebnim elementima kroz parkovsku arhitekturu treba oplemeniti sadržajem atraktivnog izgleda ka poboljšanju funkcije i estetike. Na ovaj način će se realizovati želje i ideje programa plana i zahteva građenja. 10. URBANISTIČKO TEHNIČKI USLOVI Urbanističko tehnički uslovi su dati u sklopu plana kroz više grafičkih i tehničkih priloga:

� Plan fizičkih struktura; � Plan saobraćaja nivelacije i regulacije; � Plan parcelacije, regulacije i UTU.

Parcelacija i preparcelacija Čitav prostor zahvaćen ovim planom izdijeljen je na urbanističke parcele kao osnovne urbanističke cjeline. Sastavni dio ovog planskog akta su grafički prilozi Plan saobraćaja i nivelacije i regulacije i Plan parcelacije, regulacije i UTU na kojima su prikazane granice urbanističkih parcela. Osnov za parcelaciju i preparcelaciju bila je postojeća parcelacija i mreža postojećih i novoplaniranih saobraćajnica. Urbanistička parcela može obuhvatiti i više katastarskih parcela, a može se formirati i od dijela konkretne parcele (slučajevi dijeljenja postojeće parcele u cilju omogućavanja izgradnje novog objekta) uz poštovanje kriterijuma jedan objekat na parceli i direktna pristupačnost sa javne komunikacije. Moguće je izvršiti udruživanje urbanističkih parcela u okviru vlasništva. Kada se urbanistička parcela, koja je već određena ovim planom, ne podudara sa postojećom katastarskom parcelom (ili parcelama) kao i u drugim opravdanim slučajevima kada je potrebno izvršiti usklađivanje urbanističke parcele sa zemljišno knjižnim ili katastarskim stanjem, opštinski organ uprave nadležan za poslove uređenja


64

prostora može izvršiti usklađivanje urbanističke parcele sa zemljišno knjižnim ili katastarskim stanjem, prilikom izdavanja urbanističko - tehničkih uslova. Parcelaciju treba sprovoditi prema grafičkom prilogu i analitičko – geodetskim elementima. Regulacija i nivelacija Regulacija i nivelacija objekata su nametnute u najvećem dijelu zahvata postojećim, zatečenim stanjem. Horizontalna regulacija postojećih objekata predviđenih za intervencije vezana je za sam objekat. Novoplanirani objekti su vezani za osovine saobraćajnica koje su definisane neophodnim elementima za prenošenje na teren ili za postojeće objekte. Dimenzije objekata određene su prema indeksu zauzetosti parcele, odnosu prema granicama susjednih parcela i objektima na njima, kao polaznim i ograničavajućim parametrima. Tako da su i dimenzije objekata različite. Spratnost objekata namijenjenih porodičnom stanovanju je planirana maksimalno Po(Su)+P+1+Pk. Kod objekata višeporodičnog stanovanja planirana je maksimalna spratnost Po(Su)+P+3+Pk. Visina nadzitka kod potkrovne etaže je 1.20m (izuzev kod objekata koji su izvedeni u

periodu važenja DUP-a iz 2005.g. kod kojih je visina potkrovlja izvedena do 1,50m kako

je istim propisano). Visinska regulacija je predodređena postojećim stanjem i stanjem u kontaktnim zonama, uspostavljenim odnosima susjednih objekata kao i saobraćajnica. Kod novih i samostojećih objekata visine moraju biti usklađene sa opštom slikom naselja, nesmetanim vizurama i ekonomičnošću gradnje. Oblikovanje prostora i materijalizacija Rješavanjem zahtjeva korisnika za gradnjom ili intervencijom na postojećim objektima, uz striktnu kontrolu tehničke dokumentacije i realizacije, doprinijeće se unaprijeđenju arhitektonskih i likovnih vrijednosti samih objekata, a samim tim i ukupne slike naselja i grada. Raščišćavanjem pomoćnih i raznih drugih objekata u unutrašnjosti tkiva, dobiće se slobodni prostori za ozelenjavanje i uređenje, nezavisno od karaktera vlasništva nad zemljištem. Aarhitektonski volumeni objekata moraju biti pažljivo projektovani sa ciljem dobijanja homogene slike naselja i grada. Fasade objekata kao i krovni pokrivači su predviđeni od kvalitetnog i trajnog materijala i kvalitetno ugrađeni.


65

U objektima u kojima se prizemlja koriste kao poslovni prostori isti enterijerski moraju biti obrađeni u skladu sa objektom u kome se nalaze. Izlozi treba da su u skladu sa susjednim izlozima i u skladu sa arhitekturom konkretnog objekta. Komercijalni natpisi i panoi moraju biti realizovani na visokom likovnom nivou. Urbana oprema mora biti projektovana, birana i koordinirana sa pažnjom, posebno u okviru prostora gdje se predviđa veće okupljanje. Rasvjetu prostora kolskih i pješačkih komunikacija treba izvesti pažljivo odabranim rasvjetnim tijelima, sa dovoljnim osvetljajem za potrebe normalne funkcije prostora. Porodični stambeni objekti su planirani za korišćenje i potrebe jednog domaćinstva. Zavisno od veličine objekta moguća je izgradnja i više stambenih jedinica (max 4). Visine objekata su date na grafičkim prilozima kao spratnost objekata uz pretpostavljen disciplinovan odnos korisnika, naročito kod novoplanirane gradnje, vodeći računa o susjednim objektima i opštoj slici naselja i grada. Visina nadzitka podkrovne etaže je 1.20m (izuzev kod objekata koji su izvedeni u periodu

važenja DUP-a iz 2005.g. kod kojih je visina potkrovlja izvedena do 1,50m kako je istim

propisano). U skladu sa konfiguracijom terena planirane su suterenske etaže koje se mogu koristiti prema potrebi korisnika. Kod porodičnih stambenih objekata parkiranje i garažiranje je planirano u okviru parcele odnosno objekta. U objektima višeporodičnog stanovanja podrumske ili suterenske etaže predviđene su za izgradnju garaža za potrebe stanara zgrade. Gde je to moguće podzemne građevinske linije se mogu pomjeriti do granice parcele radi obezbeđenja prostora za garažiranje što većeg broja automobila. Eventualnu etapnost građenja objekta treba predvidjeti tehničkom dokumentacijom, uz odgovarajuće odobrenje nadležne službe. Za sve objekte su obavezni kosi krovovi, dvovodni ili četvorovodni, a kod komplikovanijih objekata i kombinovani, nagib krovnih ravni je 20-260 i u funkciji odabranog krovnog pokrivača. Krovni pokrivač je crijep, eternit, tegola ili neki drugi kvalitetan materijal. Gdje postoje tehničke mogućnosti, pored planiranih, ostavlja se mogućnost za korišćenje potkrovnih prostora za stanovanje u nepromijenjenom spoljnjem gabaritu objekta (ukoliko su veliki rasponi objekta uslovili visok tavanski prostor i sl.).


66

Obrada prozorskih otvora i vrata drvetom ili al.bravarija odnosno PVC, u beloj boji ili u boji koja je u skladu sa arhitekturom i materijalizacijom objekta. Za prozorske otvore se preporučuje odnos širina/visina 1/1.5. Postojeće zelenilo na parcelama maksimalno sačuvati i oplemeniti. Ozelenjavanje vršiti autohtonim vrstama u skladu sa uslovima datim u prilogu Pejzažna arhitektura. Ograde oko parcele i kapije, kao elemente arhitekture objekta i uređenja dvorišta pažljivo osmisliti i uskladiti sa opštom slikom objekta i okoline. Preporučuje se izrada ograde od ukrasnog zelenila visine oko 1 metar ili transparentne ograde od kovanog gvožđa, eventualno sa manjim soklom zidanim u kamenu. Oblik i dizajn ograde uskladiti sa odgovarajućim elementima objekta i kapije. Ograđivanje parcela koje su u direktnom kontaktu prema uređenom dijelu rijeke Morače izvesti od ukrasnog zelenila visine 1m. Projekat objekta i uređenje parcele prema ulici raditi prema urbanističko – tehničkim uslovima i u dogovoru sa urbanističkom službom. Za postojeće objekte na kojima je predviđena određena intervencija, korisnik je u obavezi da dostavi nadležnom organu na uvid snimljenu arhitektonsku strukturu objekta i njegov odnos prema susjedima, što je posebno značajno kod objekata koji se dodiruju. Za objekte koji su po principu objekat parcela nije planirano ograđivanje, kao i kod objekata u sklopu uređenih zelenih površina. Sve priključke raditi prema UTU iz plana i uslovima priključka dobijenim od nadležnih komunalnih organizacuja. Svi objekti moraju biti izgrađeni prema važećim propisima za građenje u seizmičkim područjima. Obzirom da se radi o vrlo važnom prostoru grada, ostavlja se mogućnost da u rješavanju mogućih problema, nastalih u procesu sprovođenja plana, nadležni organ zadužen za sprovođenje plana može formirati stručno telo čiji član obavezno mora biti i Obrađivač, odnosno autor plana. Uslovi za nesmetano kretanje lica sa posebnim potrebama Kretanje lica sa posebnim potrebama omogućiti projektovanjem oborenih ivičnjaka na mjestu pješačkih prelaza, kao i povezivanjem rampom denivelisanih prostora, obezbjeđenjem dovoljne širine, bezbjednih nagiba i odgovarajućom obradom površina. Potrebno je omogućiti pristup lica sa posebnim potrebama u sve objekte koji svojom funkcijom podrazumijevaju prisustvo građana koji nisu zaposleni u radnim organizacijama. Kroz objekte u kojima je omogućen rad licima sa posebnim potrebama neophodno je obezbjediti nesmetano kretanje kolica, pristup u odgovarajuće dimenzionisane liftove i sanitarne prostorije.


67

Rampa za savladavanje visinske razlike do 120cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20(5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12(8,3%). Navedene smjernice su u skladu sa Pravilnikom o bližim uslovima u načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti i lica sa invaliditetom (Sl. list "Crne Gore", br. 48/13 i 44/15). 11. EKONOMSKA ANALIZA REALIZACIJE PLANA Zona obuhvaćena planom je u neposrednoj blizini gradskog jezgra, djelimično je izgrađena i opremljena infrastrukturom. Sa aspekta opremanja zemljišta postoje izvesni zahvati a koji će uz nastavak započete urbanističke regulacije definisati urbanizaciju na ovom području. 12. SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE

Do privođenja planskoj namjeni ovaj prostor treba čuvati od devastacije što znači da do tada nije dozvoljena bilo kakva gradnja. Sprovođenje plana Nakon usvajanja plana, svi subjekti - fizička i pravna lica, organizacije i udruženja, koja učestvuju u sprovođenju plana, odnosno realizaciji izgradnje objekata na području u zahvatu plana, u skladu sa odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, dužni su poštovati planska rješenja utvrđena usvojenim Detaljnim urbanističkim planom. Faze realizacije Planom se ne predviđaju veliki, globalni radovi i striktna etapnost realizacije, ali kao važan preduslov za realizaciju planskih rješenja datih ovim planskim dokumentom je izgradnja planirane saobraćajne i tehničke infrastrukture. Preporuka je da se realizacija istih, kao I faza, ukoliko je to moguće, realizuje jedinstveno za čitav prostor zahvata.

Documents

DETALJNI URBANISTIČKI PLAN ZAGORIČ 3 i 4 u PODGORICI€¦ · Saradnici Denisa Kalač, BSc politehnike Veljko Roganović, BSc arhitekture Edin Suljević, BSc politehnike ... Y X