Devlet Üzerine Notlar-Sosyalist Barikat

8/14/2019 Devlet zerine Notlar-Sosyalist Barikat

1/20

Devlet zerine Notlar-1 4. Say - Austos 2002 Sosyalist Barikat

. Onursal

Tarihsel BirikimYntem ve Devlet Sorununcelikle, sorunu ele almak iin temel bir ka vurgu yapmak zorunludur. Bu temel vurgular,ayn zamanda, birok konuda olduu gibi, devlet konusunda da neler yapmamz gerektiineyn verecektir.Her eyden nce, devlet konusunda olduka ciddi bir boluk vardr. Tam bu noktada, devrimcisosyalist hareket, marksist-leninist birikim zerinden bu boluu doldurmak, bir dizi teorik kemekelie son vermek, bu ynde adm atmak zorundadr.Marksizm, Marx ve Engels'in elinde bir bilime dnrken, kendinden nceki tm topik-mezhepi tepki akmlarndan devrimci kopuu salayp, kendi sistemini kurarken, bu konudada temel nemde bir bak asna ulamtr. 1848 devrimleri ve bu dnemin bir ifadesi

olarak Komnist Manifesto, btnlkl, temel bir platform oluturmutur. Burjuva devletmekanizmasna kar, onun yklp, paralanmasna kar, proletaryann "egemen snf olarak rgtlen..."mesi, proletarya diktatrlnn ilk ke tadr. Sadece bu deil, Almandeolojisi, bata olmak zere, zellikle devrim dnemlerindeki zmlemeleri, Fransa'da Snf Savamlar (1848-1850), L. Bonaparte'n 18. Brumaire, Fransa'da Sava, devlet konusundanemli tanm ve tezleri ierir. Engels'in, Ailenin, zel Mlkiyetin ve Devletin Kkeni, tm bunlarn adeta zirvesi niteliindedir. Demek ki, Marksizm, temel siyasal bir sorun olarak,devlet sorununa, devrim sorununun bir tamamlaycs, onun nn ac olarak yaklam, hepilgi alan iinde tutmutur. Szn ettiimiz, Marx ve Engels'in eserleri tam da byledir!Marksizm, kaynaktan; felsefe, ekonomi-politik, sosyalizm ve snf mcadelesikaynaklarndan beslenip, kendi sistemini kurarken, bunun bir paras olarak, devlet sorununda

da temel sonulara ulamtr. Bu sonular eskimeyen, her dnem Devrimci Sosyalizminreferans niteliindedir.Lenin, emperyalist ada, Marksizmi gelitirmi, an temel zellikleri temelinde Marksizmiyeniden kurgulamtr. Biliniyor, Lenin, ilk yazlarnda, Marksizmi yeniden retmeninneminden bahsetmitir; tm mcadelesi ve eserleri de bunun somut ifadesi, kazanmolmutur. Hatta, tamda bu noktada, dogmatik-tutucu evreler tarafndan Lenin ve Bolevikler, bir dizi sulamalara hedef olmutur. Ancak, "Marksizm ne l bir doma ne de hibir eksiiolmayan, kotarlm ve deimez bir reti. Marksizm bir eylem klavuzudur. te bunlardandolaydr ki, toplum yaam koullarnda meydana gelen ve keskin byk deiimlerin onayansmamas olanakszdr." (Lenin)Lenin, felsefede, ekonomi-politikte, siyasal savamn birok sorununda, marksizm temelindeteoriyi yeniden retmesi, marksizmin devrimci ieriinin boaltlmas ve bozulmasna kardevrimci sosyalizmin bayran ykseltir. Bu, her eyden nce emperyalist an, byk temeldeiimin bir rndr. Lenin'in tm temel eserleri, tam da bunu aklar, emperyalist adamarksizmi bir eylem klavuzuna dntrr. Konumuza gelince, bir devrim dneminde, 1917ubat Devrimi ile Ekim Devrimi arasnda, temel ba yapt olarak, Devlet ve htilal'in ortayakmas tesadf deildir. Devlet ve htilal, leninizmin tm temel ke talarn tamamlayan,marksizmin yeniden retilmesinin en nemli ifadelerinden biridir. Lenin, Devlet ve htilaleserinde, bir yandan Marx ve Engels'in tm temel dncelerini salam bir szgetengeirmitir, dier yandan, bunun zerinden devrimci sosyalizmin, devlet-devrim-sosyalizmanlayn somutlatrmtr. Bu temel yapt ve Lenin'in dnceleri, tm aa, bugne k tutucu niteliktedir. O halde, bizim iin, Marx, Engels ve Lenin'in bu konudaki temel belirlemeleri, her zaman korunacak, besleneceimiz ana kaynak olacaktr.Bu noktada unu da ifade edelim. Lenin sonras, devrimci sosyalizmin srdrcleri; bata
http://www.barikat-lar.de/barikat/10/b10.htmhttp://www.barikat-lar.de/barikat/10/b10.htm


2/20

Stalin ve Mao olmak zere devlet konusunda, gelitirici, n ac olamamlardr. Hatta, ilerdeele alacamz zere, bu konuda teorik yanllara dmlerdir. Bunlarn devrimci eletirisi, bugn asndan nemlidir. Yeni bir yzylda, emperyalizm ve proleter devrimler anda,yaanan sosyalizmin devrimci eletirisi yaplmadan, ne devrimci sosyalizm geliebilir, ne deeskinin kaba tekrar ilkelliinden kurtulabiliriz. Dahas, kapitalizmin gelime dzeyine paralel

olarak, uluslararas bir snf olan proletarya, yeni bir yzylda, devrim ve sosyalizm iin temelnemdeki roln oynayamaz. Devrimci proletarya geriye deil, ileriye bakacaktr, sosyalizman kazanacaktr. Bundan dolaydr ki, yeni bir yzyln banda, devrimci sosyalistler,marksizm-leninizme bal olarak, 150 yllk tarihsel-siyasal birikim zerinden bilimselsosyalizmi yeniden retmek tarihsel grevi ile kar karyadr. Son derece kapsaml bir grevolan bu yeniden retim, elbette Marksizmin tm ilgi alanlarnda, btnlk iinde olacaktr.Atlan mtevaz admlar vardr; bu admlar oaltlacaktr...Biraz daha somuta, TDH'ne gelirsek; devlet konusunda, hemen hemen her konuda olduugibi, ciddi bir tutuculuk, dogmatizm, biimcilik karmza kmaktadr. TDH, iki ters rzgarnetkisi altndadr; dogmatizm, ablonculuk ve "yeni" ad altnda, "deiim" vb. sylemi iledevrimci yenilenmeyi hedeflemeyen liberalizmdir, her rzgardan etkilenen ilkesizliktir.Dorusu, zt gibi grnen bu akmlar, adeta birbirini beslemekte, biri dierinin varlk koulunu oluturmaktadr. liberalizm veya revizyonizm ile dogmatizm siyam ikizleridir, ayn btnn iki yandr. Her iki akmda, ister kaba "devrimcilik" adna olan, ister "adalk"adna olan, marksizm-leninizmden uzak, devrimci zne yabanc, bu devrimci z tahrip edenakmlardr. Elbette bu akmlarn bir program veya temel programatik platformu vardr ve bu platformdan soyut deillerdir. Devrimcilik adna, 1930'larn, hatta daha nceki devrimcideneylerin, zgn olanlarn evrenselletirilmesinin besledii siyasal bir platform vardr;rnein, devlet sorunundaki abloncu, dogmatik yaklam da bu platformdan soyut deildir.Keza, benzer biimde, "deien a..." sylemleri ile, burjuva liberal tezlerden beslenen,"demokrasi" yalann kutsayanlarn da beslendii siyasal bir platform vardr. Bunu gzdenkarmadan, her iki akmla mcadele elzemdir.Dogmatik, abloncu devrimcilikle; liberalizmde ifadesini bulan hayali "demokrasi"ciliklemcadelede, tarihsellik ve marksist birikim son derece nemlidir. Bu birikim ve tarihselsreklilik bir yana atlnca, pekala, rnein, mral'da, KUKM'ni tasfiye iin gelitirilen,"21.yzyl, demokrasi yzyl olacaktr", "Demokratik Cumhuriyet" vb. tezler "yeni"sanlabilir. Hatta, bundan daha eski, TDH'de, "demokrasi" beklentisi ve tasfiyeci operasyonlar vardr; EMEP ve DP bunlardan ikisidir. Bu koroya, liberal burjuvalarn da katld biliniyor.Halbuki, tm Marksizm tarihi, bu tip liberal-tasfiyecilie, sahte "demokrasi" projelerine karmcadele tarihidir. te, devrimci sosyalizm, bu birikime, tarihsellik iinde son derece byk deer bierler, bu birikime yaslanarak, snf d akmlarla mcadele ederler, kendi programatik platformunu gelitirirler. Eer bu tarihsel-siyasal birikimi gzden karrsak,

doaldr ki, kaba bir devrimcilikten, ablon ve domalardan yakamz kurtaramayz; rnein,anti-bilimsel "feodal faizm" gibi abesliklerle zaman kaybederiz...Devrimci Sosyalistlerin bu tip hayali tezler ve snf mcadelesine hizmet etmeyensamalklarla uraacak zamanlar yoktur. Bu samalklarla mcadele edeceiz; amaynmz gelecee dnp, esas ilerimize yneleceiz. Bylece, gerek ile hayali olan, snf mcadelesi hayatn turnusol kadnda ayracak, yerli yerine oturacaktr.

Tarihsel Geliim Seyriinde Devlet"Bu sorunu olabildiince bilimsel ele almak iin, tarihe, devletin ortaya k ve geliimineen azndan ksaca bir gz atmak gerekir. Toplumbilim sorununda en emin yol, bu soruna

doru yaklamak ve bir yn nemsiz ey iinde ya da mcadele eden dncelerin korkuneitliliinde kendini yitirmeme becerisini gerekten elde etmek iin en gerekli ey, bu soruna


3/20

bilimsel bak asndan yaklamak iin en nemli ey, udur, temel tarihi bantyunutmamak, her soruna tarihte belli bir olgunun nasl ortaya kt, bu olgularn geliimindehangi ara aamalardan getii bak asndan bakmak ve ilgili meselenin imdi ne haldeolduunu bu gelimenin bak asndan deerlendirmek." (Lenin, Seme Eserler, Cilt:11,Sf:418)

Lenin'in bu szleri sadece yntem iin deil, ayn zamanda devlet zerine ilk szler iindenemlidir. Ayrntda boulmadan soruna, zet bir tarihsel giri yapmak mmkndr.Engelsin, "Ailenin, zel Mlkiyetin ve Devletin Kkeni" adl, her dnem temel nemde olaneserinde ifade ettii gibi, insanlk tarihinde, devletin olmad, devletin ortaya kmad bir tarihsel dnem vardr. lkel komnizm olarak da tanmlanan bu dnem, insann insansmrmedii, toplumsal snflarn ortaya kmad, insann doaya egemen olmad, retimve blm ilikilerinin ilkel kabile toplumunca kollektif biimde yapld, soy zincirininuzunca bir dnem kadna gre belirlendii, alkanlk ve gelenek gcnn toplum yaamnaegemen olduu bir dnemdir. Bu dnemde, devlet sz konusu deildir, kabile ilikilerindeotorite, yaa, tercbeye vb. gre biimlenmektedir.Ancak, ne zaman ki ilkel kabile toplumu, tkettiinden fazla retti, bu fazla rne, belirliinsan topluluu el koymaya balad veya ilk toplumsal i blm ortaya kt; bundan sonra,toplum snflara blnd.te, bir snfn zor aygt olarak devlet, ilk kez, snflarn ve smren ile smrlenin ortayakmasyla ortaya kt. Devlet, toplumdaki elikileri uzlatrmak iin, "hakemlik" yapmak iin deil, bu elikilerin bir rn olarak ortaya kt. Toplumun barnda ortaya kan,sistemli zor aygt olan devlet, bask aygtlarna, zel silahl gce, kamu organlarna ihtiyaduydu. Bylece, toplumsal elikinin, uzlamaz snf kartlnn rn olarak ortaya kandevlet, topluma yabanclat, asalak bir "ur" haline dnt.Devlet makinesi ile snflarn ortaya kmas, bire bir ilikilidir; neden-sonu ilikisi szkonusudur. lk snfl toplum, kleci toplumdur. Toplumda bir grup kle sahibi, sadece retimaralarna deil, insanlara, klelere de sahiptir. Bunu feodalizm izlemitir. Bu toplumsalsistemin iki ana snf, derebeyleri ve serflerdir. Feodalizmi, ticaret ve para dolamnngelitii, burjuvazi ve proletaryann ortaya kt kapitalizm izlemitir. Tm bu toplum biimleri, zel mlkiyete dayal, smrnn buna gre biim ald toplumlardr. Devlet, bir snfn dieri zerinde egemenliini ifade eden makinedir, zor aygtdr. Egemen snfnelindeki iddet biimleri deimi, ama z hep korunmutur, devlet aygtnda isellemitir."...Devlet daima, toplumdan soyutlanm ve sadece ya da neredeyse sadece ya da esas olarak ynetmekle uraan bir grup insandan oluan belirli bir aygt olmutur. nsanlar ynetilenler ve toplum zerine ykselen ve ynetenler, devletin temsilcileri denilen ynetim uzmanlarnaayrlr. Bakalarn yneten bu aygt, bu insan grubu daima belli bir zor aygtn ele geirir.nsanlar zerindeki bu iddet ister ilk insanlarn sopasnda, ister klelik dneminde

silahlanmann daha mkemmellemi trnde, ister orta ada ortaya kan ateli silahlarda,isterse de nihayet 20. yzylda teknik harikalar haline gelen ve btnyle modern tekniin sonkazanmlarna dayanan modern silahlarda ifadesini bulsun. Zorun yntemleri deiti, fakatdevletin olduu her zaman, her toplumda, yneten, emir veren, egemen olan ve iktidarnkorunmas iin bir fiziki zor aygtn, bir iddet aygtn, her dnemin teknik dzeyine uygunsilahlar elinde bulunduran bir grup insan var oldu..."(Lenin, S.Eserler-Cilt 10, Sf:422-23)Her toplum biimi, kendi devlet tipini yaratmtr. Kleci toplum, kleci devlet tipini, feodaltoplum, feodal devlet tipini, kapitalist toplum, kapitalist devlet tipini yaratmtr. Ancak, her toplum biimi, birok devlet biimini de yaratmtr. rnein kleci toplum iin, Lenin'inszleriyle unlar sylenebilir: "Devlet biimleri olaanst eitliydi. Klecilik dneminde, ozamanki kavramlara gre en ileri, en kltrl ve en uygar lkelerde, rnein tamamen

klecilie dayanan eski Yunanistan ve Roma'da, eitli devlet biimlerini gryoruz. Daha ozamanlar monariyle cumhuriyet arasnda, aristokrasiyle demokrasi arasnda fark ortaya


4/20

kmtr. Tek bir kiinin iktidar olarak monari, seilmemi hibir iktidarn olmad devlet biimi olarak cumhuriyet, nispeten kk bir aznln iktidar olarak aristokrasi, halkniktidar olarak demokrasi (Yunanca "demokrasi" szcnn tam evirisi halk egemenliidemektir). Tm bu farklar klecilik dneminde ortaya kmtr. Bu farklara ramen klecilik dneminde devlet, ister bir monari olsun, ister aristokratik ya da demokratik bir cumhuriyet

olsun, kle sahiplerinin bir devletiydi." (Lenin, S.Eserler-10, Sf:424)zel mlkiyete dayal devlet biimlerinin en ileri olan, demokratik cumhuriyettir.Demokratik cumhuriyet, bir dizi mcadelenin sonunda genel oy hakk, parlamento vb. ile burjuvazinin snf egemenliini ierir. Ancak bu, serflik sistemi ile kyaslannca muazzam bir ilerlemedir. Bu sre, proletaryann, kent kltr ile snf bilincine ulama, kapitalizme karmcadele aralarna sahip olma, rgtlenme srecidir. Bundan dolay Engels, "... yleysegenel oy hakk, ii snfnn olgunluunu lmeyi salayan gstergedir. Bugnk devletiinde bundan daha ok hibir ey olamaz ve hibir zaman olmayacaktr; ama bu kadar yeter.Genel oy hakk termometresinin, emekiler iin kaynama noktasn gsterdii gn, onlar da,kapitalistler gibi, ne yapmalar gerekiyorsa onu yapacaklardr." (Ailenin, zel Mlkiyetin veDevletin Kkeni, Sf: 178) der. Ancak, devletin egemenlik biimi ne kadar farkl olursa olsun,kapitalizm koullarnda devlet, burjuvazinin elindedir, onun bask-zor aygtdr.Proletarya, bu devlet makinesini paralayarak, "egemen snf olarak" rgtlenir. Proletaryannnihai hedefi, snfsz, smrsz, devletsiz bir toplumdur, komnizmdir. Ancak, bu amacaulamak iin, kapitalizmden komnizme gemek iin, bir gei dnemine, sosyalizme, proletarya diktatrl dnemine ihtiya duyar. Bu dnemde proletarya, Lenin'in KomnistEnternasyonal 2. Kongresinde, "Ana Grevleri zerine Tezler"de ifade ettii gibi, temelgrevle kar karyadr."... Birinci grevi, smrcleri ve ilk planda da onlarn ekonomik ve politik esas temsilcisi burjuvaziyi devirmek, ezmek, direniini bastrmak ve sermayenin boyunduruunu ve cretkleliini yeniden kurmaya ynelik her trl abasn olanaksz klmaktr. kinci grev, proletaryann devrimci ncsnn, komnist partisinin sadece tm proletaryay ya da onunezici muazzam ounluunu deil, ayn zamanda emekilerin ve sermaye tarafndansmrlenlerin btn kitlesini de peinden srklemesi, onlarn bana gemesi, smrclerekar snrsz cesaret isteyen ve amansz sertlikte mcadele srecinde onlar aydnlatprgtlemesi, eitmesi, disipline etmesi, tm kapitalist lkelerde nfusun bu ezici ounluunu burjuvaziye bamllktan kurtarmas ve pratik deneyim yoluyla liderine, proletaryaya ve onundevrimci ncsne gven alamasdr. nc grev, neredeyse btn ileri lkelerde,nfusun aznln oluturmasna ramen, saylar hala olduka fazla olan, tarm, sanayi veticaretteki kk mlk sahipleri snfnn ve bu snfa denk den aydnlar, memurlar vs.katmannn kanlmaz yalpalamalarn, bu snfn burjuvaziyle proletarya, burjuvademokrasisiyle Sovyet iktidar arasndaki yalpalamalarn tarafszlatrmak ya da zararsz

klmaktr." (Lenin, S. Eserler Cilt: 10 Sf.182)Snflar var olduu srece, gerek zgrlk ve eitlik olamaz. Proletarya, devleti genel olarak "eitlik ve zgrlk" iin deil, "egemen snf" haline gelmek iin, toplumsal eitsizlikleriortadan kaldrmak iin, bunun iin burjuvazinin btn giriimlerini bastrmak iin kullanr.Tm bunlar gerekleirse, proletarya diktatrl grevini yerine getirirse, ayn zamandakendi varlk koullarna ynelen tek snf olan proletaryann elinde devlet, sner, yok olur. teo zaman, "reticilerin zgr ve eit bir birlik temeli zerinde retimi yeniden dzenleyecek olan toplum, btn devlet makinesini bundan byle kendine layk olan yere, bir kenaraatacaktr: sar- atika mzesine, krk ve tun baltann yanna." (Engels, Ailenin, .Mlkiyeti ve Devletin Kkeni: Sf. 179)

Altyap-styap likileri veDevletin zerklii Sorunu


5/20

Devlet, zel mlkiyetin rn olarak ortaya kmtr, snf kartlarnn bir uzlamasnndeil, atmasnn rndr. Topluma dardan dayatlan bir g deil, toplumun iindedoan ama topluma yabanclaan bir gtr. zel mlkiyeti korumak, bu egemenliisrdrmek, smry devam ettirmek iin, bir kamu gcne ihtiya olmutur; bu devlettir "Artk bir tek ey eksikti: yalnzca zel kiiler tarafndan az zamandan beri edinilmi bulunan

zenginlikleri, gentilice dzenin komnist geleneklerine kar koruyan ve yalnzca eskiden okadar hor grlen zel mlkiyeti kutsallatran ve bu kutsal eyi btn insan topluluunun enyce erei olarak bildiren bir kurum deil, ayrca mlkiyet edinmenin, baka bir deyile,zenginliklerdeki durmadan daha hzl bir bymenin art arda gelimi yeni biimleri zerine,genel olarak toplum tarafndan yasaya uygunluk mhrn de bazen bir kurum; yalnzcatoplumda balam bulunan snflar halindeki blnmeyi deil, ayrca mlk sahibi snfnhibir eye sahip olmayan snf smrme hakkn ve onun zerindeki egemenliini desrdrp gtren bir kurum. Ve bu kurum kageldi. Devlet icat oldu." (Ailenin, zelMlkiyetin ve Devletin Kkeni, Sf :112)Devlet, ekonomik ve siyasal adan en gl snfn elinde bask aygtdr. Burada, tek tek egemen snfn yeleri deil, snfn genel karlar sz konusudur; yani devlet, egemen snfnkolektif karn temsil eder, bu genel karn "mhrn" elinde bulundurur. Zaman zaman,egemen snfn bir bask rgt olarak devlet ile zel mlkiyet sahibi bireylerin kar tersdebilir; bu bir yanlsama yaratabilir. Hatta, genel olarak, kapitalist sistemde bu yanlsamadaha gldr. nk, kleci ve feodal devlet, egemen snflarn karn ok daha plak temsil eder. Kapitalist sistemin smr biimi daha karmaktr, bunun zerinde kurulanegemenlik biimi de daha karmaktr. Ancak, byle de olsa, devlet, egemen snflarn kolektif karn temsil eder. Snfl toplumlar tarihinde ortaya kan mcadelede, bir devlet biiminden bir baka devlet biimine gei mcadelelerinde de, bu kolektif kar mcadelesivardr.Engels, "Alman deolojisi"nde bunu yle ifade eder: "te asl bu eliki, zel kar ilekolektif kar arasndaki elikidir ki, kolektif kar, devlet sfatyla, bireyin ve topluluungerek karlarndan ayrlm bamsz bir biim olmaya ve ayn zamanda her zaman her aileve kabile ymnda mevcut olan, kan, dil, geni bir lde iblm balar ve tekikarlar gibi balarn somut temeli zerinde, ama aldatc bir ortaklama grnm almayagtrr; ve bu karlar arasnda, zellikle, daha o zamandan iblm tarafndankoullandrlan, bu cinsten btn gruplamalar iinde farkllaan snf karlarn, ierden birinin tekiler zerinde egemen olduu snflarn karlarn, daha ilerde gstereceimizzere, snf karlarn buluyoruz. Bundan kan, devlet iindeki btn savamlarn,demokrasi, aristokrasi ve monari arasndaki savamn, oy hakk uruna vb. savamn, eitlisnflarn yrttkleri gerek savamlarn brndkleri aldatc biimlerinden baka bir eyolmadklar sonucu kar..." (Alman deolojisi, Sf:60)

Devlet, doal olarak bir st yap kurumudur; egemen retim tarzna (alt yapya) gre, egementoplumsal snfn gcne gre belirlenmitir. Yani, retim aralarna egemen olan snf, kendikolektif karn, kendine gre bir kurum rgtleyerek, devlet kurumunu rgtleyerek srdrmtr. Bu genel bir yaklamdr ve tarihsel ilikiler, alt-st yap ilikileri bu ynde biim almtr. Yntem olarak ilk veri, retim ilikileridir. Devlet dahil, tm st yapkurumlar bu ilk veriye gre biimlenmitir. Ancak, buradaki iliki, alt-st yap ilikisimekanik deil, diyalektik bir ilikidir, birbirini etkileyen, besleyen bir ilikidir."yleyse, hi deilse modern tarihte, btn siyasal savamlarnn snf savamlar olduklarve snflarn btn kurtulu savamlarnn, zorunlu olan siyasal biimlerine karn-nk her snf savam bir siyasal savamdr- son tahlilde ekonomik kurtuluun erevesindedndkleri tantlanmtr. Dolaysyla, devlet, siyasal dzen, hi deilse burada, ikincil eyi

oluturur..." (Engels, S. Yaptlar-3, Sf:450)Ancak, devlet, toplumun iinde, egemen snfn zor rgt olarak kar, ama, bu temel-st


6/20

yap ilikisi iinde, diyalektik iliki iinde, toplumdan bamsz bir grnt alr, egemensnflar ilikisi, yukarda da vurguladmz gibi, birebir iliki grntsnden uzak durur; bu birok yanlsamann zeminini oluturur. Egemen smrc snflarn bask aygt vekarlarnn siyasal kurumlamas olan devlet kendini tm snflarn koruyucu gc vetemsilcisi, snflar st, bamsz bir kurum olarak ifade etmeye alr. Bylece zellikle

ezilen snflarn bilincini arptmaya, onlarn smrye kar mcadelelerinin, smrsisteminin balca gvencesi olan kendisine ynelmesini engellemeye, sistem snrlar iindetutmaya alr. Devlet, toplumdan bamsz bir g grnmn alnca, profesyonel politikaclardan tutalm, hukuk sistemine kadar bir dizi alanda; "zerk" alanlar yaratr. Tm bunlar, egemen snfn elinde devletin, bir ideolojik g olmas anlamna gelmektedir. Devlet,egemenlerin elinde, "ilk ideolojik g" olarak ezilen snflarn bilincini arptr, toplumunmevcut dzeninin devam ynnde anlaylar pompalar. Bunun iin, bir ok aygt kullanr.Bundan dolay, ezilen snflarn savam, zorunlu olarak mevcut devlete ynelmitir.Kapitalizm koullarnda, proletaryann kendisi iin snf olma bilincide, doal olarak, tmezilen snflarla iliki kurarak, "ilk ideolojik g" olan devlete, kapitalist devlet biimlerinekar mcadele iinde kazanlacaktr. Yine Engels'e bakalm..."Devlet, insan zerindeki ilk ideolojik g olarak kendini gsterir bize. Toplum, d ve isaldrlara kar ortak karlarn savunmak zere kendi kendine bir organizma yaratr. Buorganizma devlet iktidardr. Devlet daha doar domaz, kendini toplumdan bamsz klar ve belli bir snfn organizmas haline geldii lde ve bu snfn egemenliini dorudandoruya stn kld lde, bu bamszl daha da byk olur. (...)u var ki, devlet bir kez toplum karsnda bamsz bir g haline geldi mi, kendisi de, artk yeni bir ideoloji yaratr. Meslekten politikaclar, kamu hukuku kuramclar, zel hukukular,gerekte, ekonomik olaylarla olan balantl hileyle rtbas eder..." (S. Yaptlar-3, Sf:452)Aslnda, tm bu sylemlerin, yani; devletin egemen snflarn kolektif karn temsil etmesi,retim tarz ile devletin rol, bizi, devletin greceli zerklii kavramna ulatrmaktadr.Zaten, yukarda Engels'ten yaptmz alntda, devletin, "belli bir snfn organizmas halinegeldii lde ve bu snfn egemenliini dorudan doruya stn kld lde, bu bamszl daha da byk olur." szleri biraz da budur. Elbette, devlet, bu ilikiler btnnde, zel ideolojik aygtlarda oluturur. Ancak, bu iliki biimi, topluma, smr biimine, genel snf ilikilerine gre yeni biimlerde ald bilinen bir gerektir.zetle vurgulamak gerekirse, kapitalist sistemde, devlet, burjuvazi ile daha ok i ieolmasna ramen, kleci ve feodal toplumlarda, bu iliki daha basittir, kapitalist toplumda,smr ve devletin ideolojik rol ok daha plaktr. Ancak, kapitalist devlet, bu birikimzerinden, birok ideolojik aygtlarda yaratm, plak ilikiyi rtmtr; bu devletin grecezerkliini daha belirgin ortaya karmtr. Ezilen snflarn mcadelesi ykseldike, bugreceli zerklik durumunun daralaca, devlet ile egemen snf ilikisinin ok daha

belirginleecei aktr. Zira, devletin zor aygtlar daha ok devreye girecek, mevcut kuruludzeni korumaya alacaktr. Hatta, gnmzde, iki burjuva devlet biimi olarak faizm iledemokratik cumhuriyet, gelimi kapitalist lkelerdeki devletin "zerklii" ile, yeni-smrgelkelerdeki devletin "zerklii" birbirinden farkldr. Burjuva devlet aygtlar alabildiinemilitaristletirmesine ramen,, finans oligarisinin denetimindeki faizmlerde bu a dahadardr. Hi phesiz, bu durum, toplumsal devrimin en nemli sorunlarndandr; devrimcihareket, buralardaki olgular zmleyerek politikalarn oluturacaktr. Devrimci sosyalistliteratrdeki "suni-denge" kavram tam da budur!

Devlet, Demokrasive Devrimci Duru

Marksizm, devlet sorununda, iki temel sapmaya kar, anarizm ve revizyonizme kar srekli bir mcadele iinde olmutur. Bu tesadf deildir; nk, her iki sapma, anarizm ve


7/20

revizyonizm tam da bu konuda, hayali, anti-bilimsel bir ierie sahiptir. zce; revizyonizm,evrimci bir sosyalizm zemininde, burjuva devlet makinesinin paralanmasn, yklmasnreddeder, burjuva demokrasisine yanar, onu kutsar. Revizyonizm, leninist devlet ve devrimtezlerindeki, iddete dayanan devrim tezine kkten kar kar, devleti ykmay deil onarmaynne koyar. Tm pratiini de bu temelde, "mevzi savalar" ekseninde, parlamentarist ve

barl mcadelelerle yrtr. Anarizm ise; devleti tm ktlklerin nedeni grr, tmdevlet tiplerine kardr, dolaysyla , kapitalizmden komnizme gei srecinin devletine, proletarya diktatrlne de kardr. Her iki sapma, marksizm-leninizme yabancdr,dmandr. Anlalaca zere, bu mcadele, belki de en ok, devlet-demokrasi ilikisindesrmektedir.Devlet, bir snfn dier snflar zerindeki bask aygtdr, snf egemenliinin en nemliaracdr. Ancak, snflar ortadan kalkt zaman bir bask aygt olarak devlete ihtiya kalmaz, bu sre, proletaryann elinde, "egemen snf olarak rgtlenen" proletaryann, kendi varlk koullarna ynelmesiyle tamamlanr, "ortadan kaldrlmaz" sner. Demokrasi, znde busrecin iinde, snfsal bir karakter gsterir. Burjuvazinin elinde, burjuvalar iin demokrasi,ezilen snflar iin diktatrlk biimini alr; en yksek biimi de, burjuva cumhuriyettir.Ancak, proletaryann elinde devlet ilk kez, ounluk iin demokrasi, aznlk iin diktatrlk niteliine kavuur; proletarya demokrasisi budur ve burjuva demokrasisinden kat be katdemokratiktir. Elbette bu sre, ayn zamanda, bir snf egemenlii olan demokrasiden, tamdemokrasiye gei srecidir. Yani, gerek demokrasi, tam demokrasi, ancak tamsosyalizmde/komnizmde mmkndr."...Fakat bu sadece, demokrasinin de bir devlet olduunu ve bylece devlet ortadan yok olunca demokrasinin de ortadan yok olacan dnmemi olanlar iin "anlalmaz"dr.Burjuva devletini, ancak devrim "ortadan kaldrabilir". Genel olarak devlet, yani tamdemokrasi, sadece "snp gidebilir".." (Lenin, S. Eserler-7, Sf: 30)Devlet ve zgrlk kavramlar birbirini dtalar; bu biliniyor, Engels, "zgr halk devleti"revizyonist tezlerine kar mcadele etmitir. "Bir devlet varolduu srece, zgrlk yoktur.zgrlk olaca zaman devlet olmayacaktr." (Lenin, S. Eserler-7, sf 102). Proletaryannelinde devlet, burjuva demokratik cumhuriyetten kat be kat demokratik ve zgrlk olan proletarya diktatrl, esas olarak, zgrlk iin deil, burjuvazinin direncini krmak iinvardr.Demek ki devletin z; iddet, baskdr. En demokratik cumhuriyette olduu gibi, monaridede bu byledir; hatta, proletarya demokrasisinin z de budur! Ancak, bu zdr; bunun yansra biim nemlidir. Marksistler, devletin znn bask-iddet olduunu ifade ederler, amadevletin biimlerini de nemserler. Bundan dolay, proletaryann daha zgr ortamdargtlenmesi, demokrasi mcadelesini sosyalizme daha sk balamas iin, kapitalizminkoullarnda ileri devlet biimi demokratik cumhuriyettir. Ve, proletarya buna kaytsz

kalamaz, elinin tersi ile itemez; bu yanyla, marksist ile anarist veya sol komnist birbirindenfarkldr."...Biz, kapitalizm koullar altnda proletarya iin en iyi devlet biimi olarak demokratik cumhuriyetten yanayz, ama en demokratik burjuva cumhuriyette bile, cretli kleliin halknkaderi olduunu unutmamalyz..." (Lenin, S. eserler-7, Sf: 31) Demokrasi mcadelesi tek bana anlaml deildir; bu ancak, sosyalizm mcadelesi ile btnletirildii zaman sosyaldevrimlerin yolunu aar. Tam da bu noktada, demokrasi mcadelesini herey yapmak; sasapmadr, demokratizmdir. Ama, demokrasi mcadelesini atlamak, bu sorunun sosyalizmdeele alnacan savunmak; bu sol sapmadr. Marksizm her iki sapmay da reddeder.Peki, yaygn tarzda ifade edildii zere, demokrasi, aznln ounlua tabi olmas mdr?Hayr, burada bir yanlsama vardr. Demokrasi bir devlet biimidir, devlet biimlerinden

biridir. Demokrasi, sistemli bask kurar, ama, resmi dzeyde yurttalar arasnda eitliisavunur. Hatta, bu ynde bir ok kurumda oluturur. Ama, bu aznln ounlua tabi olmas


8/20

deil, bunu kabul eden bir devlet biimidir demokrasi..."Hayr, demokrasi aznln ounlua tabi olmasyla zde deildir. Demokrasi aznlnounlua tabi olmasn kabul eden bir devlettir, yani bir snfn dierine kar, nfusun bir blmnn dierine kar sistematik zor uygulamas iin bir rgttr" (Lenin, S. Eserler-7, Sf.89)

Yine de, bu bize, devlet biimlerinin nemsizliini aklamyor. Engels, "devlet demokratik cumhuriyette de monariden az olmamak zere bir snfn dier bir snf ezmemekanizmasndan baka birey deildir." der. Ve Lenin ekler "... bu kesinlikle, bazanaristlerin "rettii" gibi, ezilme biiminin proletarya iin fark etmedii anlamna gelmez.Snf mcadelesinin ve snf basksnn daha geni, daha zgr, daha ak biimi, proletaryaiin, snflarn ortadan kaldrlmas mcadelesinde genel olarak byk bir kolaylk anlamnagelir." (Lenin, Age. S.87)Biraz daha somutlatralm... TDH'de, z ile biim ilikisi, birok konuda olduu gibi, devletkonusunda da doru, diyalektik ve tarihsel materyalist yntemle kurulmamtr. Hatta, bukaba yaklam, bir baka ablonla yan yana gelince, bu konu hepten anlalmaz olmutur.Devlet sorununu hep z ile aklayan mantk, "amzda iki devlet biimi vardr, gelimikapitalist lkelerde burjuva demokrasisi, bizim gibi smrge, yar-smrge lkelerde faizm"ablonu ile soruna yaklanca, bu sorun tmden karmaklamaktadr. Halbuki sorun bu kadar basit deildir.Hereyden nce, devlet sorunu sadece, devletin z olan bask-iddet ile tek banaaklanamaz. Marks, z ile biim ayn olsayd, tarihi yazmak daha kolay olurdu"der.Yukarda da akladk, Lenin, devletin biimine nem verir. Tam bu noktada, devletin znn"zor" olduu gerei dorudur, rnein kapitalist devlet tipi budur; ama bunun yan sra,toplumsal-sosyal ilikiler btn farkl farkl burjuva devlet biimini yaratmtr. Bu "biimi"grmeyenler, her eyi "zor" ile aklayanlar, ister "tekelci polis devleti" desin, ister "faizm"desin sola kap aarlar: Bu marksist devlet anlayndan sapmadr. Tersi de vardr. "Biimi"her ey yapanlar, rnein bir burjuva kurum olan parlamentodan hareketle bu lkede "burjuvademokrasisi" arayanlar, saa kap aarlar; revizyonizm, liberalizm buradan beslenir.kinci olarak, burada birok yanlsama ortaya kar. Yanlsamann biri udur; amzda,emperyalist ada burjuva demokrasisi aramaktadr. Bu tmden ham hayaldir. nk,emperyalizm, tekelci kapitalizmdir, demokrasi siyasal gericilie yerini brakr. Feodalizmekar burjuvazi devrimci roln oynad dnemde, tm burjuvalar iin demokrasi kurumlar; parlamento oy hakk vb. bunun ifadesidir. Ancak, serbest rekabeti kapitalizm, tekelcikapitalizme dnnce, st yapda, demokrasi yerini siyasal gericilie brakr. Elbette, burjuvademokratik devrim srecindeki birok kazanm varln srdrr, ama hem ite, hem dtademokrasi bir yana atlr. Bundan dolay, Lenin, aslnda bir devlet biimi olarak "burjuvademokrasisi"nden deil, "demokratik cumhuriyetten" bahseder. ster demokratik cumhuriyette

ister faizmde olsun, emperyalist ada, siyasal gericilik tm devlet biimlerinde ikindir.Ancak, biimler farkldr."Bu yeni ekonominin, tekelci kapitalizmin (emperyalizm tekelci kapitalizmdir) siyasal styaps, demokrasiden siyasal gericilie deiimdir. Demokrasi serbest rekabete tekabl eder.Siyasal gericilik tekele tekabl eder..." (Lenin, Emperyalist Ekonomizm. Sf. 39)Bu, st yapda, devlet makinesinde, egemen snf iin bir daralma anlamna geliyor. Siyasalgericiliin, snfsal-toplumsal zemini tekelci kapitalizm/tekelci burjuvazidir. ster BDDyapm lkelerde olsun, isterse geri braktrlm, emperyalizme baml lkelerde olsun,devlet, tm burjuvalar iin deil, bir avu oligari iin olur. Bu daralma, demokrasinin siyasalgericilie yerini brakmas ile birlikte grlr. Tm demokratik kurumlar esas olarak oligarilerin belirledii politikalarn merulatrlmasnn aracna dnr. "Emperyalizm,

genel olarak demokrasi yerine oligariyi koymann yollarn aramas gibi..." (Lenin)Elbette bu demokrasi mcadelesini bir yana atmay gerektirmiyor. Tam tersine, emperyalizm,


9/20

demokrasiyi inkar ederek, kitlelerin bu talebini kkrtyor. Proletarya kendi devrimineynelirken, kitlelerin bu talebine sessiz kalamaz, ona sahip kar, "demokrasi savamokulunda", kitlelere nderlik eder, ancak bunun zerinde, yani demokrasi zerinde sosyalizmeular.

5. Say - Eyll 2002

Devlet zerine Notlar-2

. Onursal

Devlet sorunu ele alnrken zerinde durulmas gereken nemli noktalardan biri de devlet

biimleri ve ML harekette bu noktada yaplan tartmalar ve ulalan noktadr. Oldukakapsaml bir ierie sahip olan bu noktalarn-tartmalarn daha da zenginletirilmesi gereiaktr. Aada ele aldmz noktalar da bu tartmalara bir giri olarak ele almak doruolacaktr.Bu noktada yaplan balca hatalardan biri, devlet biimleri sorununu, burjuvademokrasisi-faizm ikilemi iinde sktrmadr. amzn iki nemli devlet biimidir;Faizm ve demokratik cumhuriyet. Ama, her ey bununla snrl deildir; zgn ve yeni biimler de ortaya kabilir, Bonapartizmde bunlardan biridir.

Bonapartizm...Devlet biimi olarak Bonapartizm; sosyalist hareketin konusu olmutur. Hatta, 3.Enternasyonalin faizm tartmalarnda, bu kavram, adeta lanetlenmitir.Bonapartizmin doum yeri, adndan da anlalaca zere, Fransadr. Marks ve Engels, bukavram kullanmtr; devlet zerine en nemli zmlemeleri ieren, L.Bonapartein 18.Brumaire ve Fransada Sava bata olmak zere, kimi eserlerinde sorunu zmlemilerdir.Marx ve Engelsin zmlemelerine bal kalarak, sorunu zetle ele almakta yarar vardr.Bonapartizm, 1848 devrimleri dneminde, hemen hemen bunu izleyen dnemde ortayakmtr. Marx, bu dnemi, 18. Brumairede evreye ayrr: l) ubat dnemi, 2) 4 Mays1848den 29 Mays 1849a kadar cumhuriyetin kuruluu yada kurucu ulusal meclis dnemi,3) 29 Mays 1849dan 2 Aralk 1851e kadar anayasal cumhuriyet ya da ulusal yasama meclisidnemi... (18. Brumaire, Sf:20)te, Bonapartizmin bu dneminde temel nitelikleri belirginleir, bu dnemin bir rn olarak ortaya kar.Birinci evrede, bir toplumsal devrim sz konusudur ve tm snflar bu savamda rol oynarlar.Hatta iktidardan tm toplumsal snflar pay alr.Devrimi hazrlayan ya da yapan btn geler, hanedan muhalefeti, cumhuriyeti burjuvazi,cumhuriyeti-demokrat kk burjuvazi, sosyal-demokrat ii snf, hepsi, ubatHkmetinde geici olarak yerlerini buldular. (18. Brumaire, Sf:21)1848 devriminin aa kard gibi, proletarya nemli bir toplumsal gtr; bu temel ayrmnoktalarndan biridir. Elbette, proletarya nicel olarak, zellikle toplumsal bir devrimdneminde rol oynarken, nitel olarak, yani kendisi iin snf olma bilinci gl deildir.Marksizm, bu yllarda kendi sistemini kurmaktadr, proletarya, Marksizm d akmlarnetkisindedir. Ancak, buna ramen, proletarya toplumsal bir g olarak, devrim dnemindesnf savamn ve sosyal dengeleri etkilemektedir.Devrim yenilgiyi yaaynca, devrimci dalga durulma ve geriye dme eilimi iinde olunca,
http://www.barikat-lar.de/barikat/10/b10.htmhttp://www.barikat-lar.de/barikat/10/b10.htm


10/20

zelikle mlk sahiplerinin mlkiyeti koruma ortak paydasnda, proletaryaya kar birletiler.Haziran Ayaklanmas sonras, tablo budur; bir yanda proletarya, dier yanda mlkiyet-aile-din-dzen adna birleen liberaller, cumhuriyetiler, din adamlar, ordu vardr. Birleen gericisnflar, terre bavurmakta, bylece kapitalizmi korumaya almaktadr.Haziran gnlerinde, btn snflar ve btn partiler, proletarya snf karsnda, yani

anarist partisinin, sosyalizmin, komnizmin karsnda, dzen partisi iinde birlemilerdi. Onlar, toplumu, toplum dmanlarnn tasallutundan kurtarmlard. (Marx,Age, Sf:25)Bu srete, Bonapartizmin iki temel zellii karmza kyor.Birincisi; burjuva devrimi, feodalizme kar bir devrimdir ve bu devrim feodalizminkurumlarn toplum ve devlet yaamndan silmeyi amalar. Ancak, burjuvazi, proletaryayakar, feodalizmle ittifak yapar, olanda budur. te, bir gei dneminin devleti olarak, bir hkmet darbesi ile ibana gelen Bonapartizm, feodalizmin kurumlarn artk tarihin arka planna atmaktadr. Bunu Marx yle tanmlar:Birinciler, feodal kurumlar para para ettiler ve bu kurumlar zerinde biten feodal balarkopardlarsa, o, Napoleon da, Fransann iinde, bundan byle artk zgr rekabetingelitirilmesini, kk toprak mlkiyetinin iletilmesini ve ulusun zgr klnm sanai reticiglerinin kullanlmasn salayarak koullar yaratrken, darda her yerde, Fransadaki burjuva toplumuna Avrupa ktas zerinde gerekli olan evreyi yaratmak iin zorunlu olduulde feodal kurumlar sildi sprd... (Marx, Age. Sf. 14-15)kincisi; Bonapartizm, burjuva programn nn aarken, tm demokratik talep ve haklar bir yana atyor, skynetim ilan ediyor, kat bir diktatrlk kuruyor.Anayasa, Ulusal Meclis, hanedan partileri, mavi ve krmz cumhuriyetiler, Afrikakahramanlar, politika krssnden gelen gk grlemesi, gnlk basnn imekleri, tmlitaratr, politikann nl kiileri ve n kazanm aydnlar, medeni hukuk, ceza yasas,zgrlk, eitlik, kardelik, 2 Mays 1852, btn bunlar, dmanlarn bile bir bycsandklar bir adamn okuyup flemesi ile, sanki by yapm gibi ortadan kayboldular. Geneloy hakk, sanki dnyann gzleri nnde, kendi vasiyetini kendi eliyle yazmak ve halk adna;varolan hereyin yok olmas gerektiini ilan etmek iin ancak bir an yaama benziyor.(Age. Sf. 19-20)Servenci Louis Bonapartein btn kilit noktalarn-ordu, polis, ynetim mekanizmas- elegeirmesinin ve havaya uurmasn salayan eylerde, burjuvazinin bu i elikisidir. (Marx,F. Sava. Sf:216)Diktatrllgn amac, burjuva devlet makinesini salamlatrmaktr. Yarm kalan burjuva program, ancak devletin yetkinletirilmesi ile mmkndr. Bonapartizm, hanedanla ve burjuva parlementosuna kar karken, sus, sv, ses etme derken, devlet mekanizmasnyetkinletirmitir.

Marx, bunu Napoleon, bu devlet mekanizmasnn yetkinlemesi iini tamamlad. szleriyleaklar. Ve buradan hareketle, proleter devrimin temel niteliini formle eder:... Btn siyasal devrimler, bu makineyi kracaklar yerde, yetkinletirmekten baka bireyyapmadlar. Ardarda iktidar uruna savaan partiler bu muazzam devlet yapsn elegeirmeyi, kazanann en birinci ganimeti saydlar. (18. Brumarie, Sf. 136)Bu tanmlama, hep Bonapartizmin bir baka niteliini, snflama yapmak gerekirse, tm butanmlamalardan sonra, nc niteliini bize vermekle kalmam, proleter devrim iinzorunlu olan, devlet makinesinin el deitirmesi deil, krlmas, yani paralanmasnaulalmtr. Bu Marxn dncesinde, devlet ve devrim konusunda muazzam bir sramadr.Brokrasi, her dnem bir snfn, egemen snfn aleti olmutur: Bu ubat Devrimi sonrasnda, burujuvaziyi iktidara hazrlama ile somutlanmtr. Elbette, bu sre, toplumdaki toplumsal

gler arasnda bir dengenin kurulmasn, toplumun temel snfsal glerini birbirine karkullanmasn iermitir. Zaten, Bonapartizmin en temel zellii olarak karmza kan,


11/20

tarafszlk grnts de bundandr....Mutlak monari zamannda, birinci devrim srasnda ve Napoleon zamannda, brokrasi, burjuvazinin snf egemenliini hazrlama aracndan baka birey deildir...Ancak, 2. Bonaparte zamanndadr ki, devlet, tamamen bamsz olmu gibi grnr...(Marx, Age, Sf :137)

...Luis Bonaparte, burjuvalar iilere kar ve sras gelince iileri de burjuvalara karkoruma bahanesi ile, kapitalistlerin elinden siyasal iktidar ald; ama buna karlk,egemenlii, speklasyon ve sanai etkinlii, uzun szn ksas, tm burjuvazinin ykselme vezenginlemesini, grlmemi derecede kolaylatrd... (F. Sava, Sf :217)Bonapartizm, kendine zg ideolojik argmanlar yaratyor ve Fransz toplumunun en yaygnsnfna, zellikle kk toprak sahiplerine dayanyor, orada toplumsal destek buluyor.Tarafszlk grnts biraz da bundandr.Bu zellikler, sadece Fransada deil, zellikle feodalizmden kapitalizme gei srecinde, baka toplumlarda u veya bu lde ortaya kmtr; Almanyada Bismark dnemi,Rusyada Kerenski dnemi bylesi dnemlerdir. Ancak bunlar her koulda geerli deil,istisnai koullardr. Bonapartizm, kapitalist devlet tipinin istisnai bir grnts, istisnai bir biimidir. Ayrca, tam bu noktada u sylenebilir, bu devlet biimi Bonapartizm tanmndaifadesini bulan burjuva devlet biimi, tpk Bismark Almanyas veya Kerenski Rusyasndaolduu gibi, zgnlkler de tar. Yani, Fransada ki Bonapartizm ile, rnein, Rusyadaortaya kan Bonapartizmin ortak yanlar olduu gibi, ayr ve zgn yanlar da vardr. Amamonariden sonra, feodal devlet biiminden sonra, bir gei srecinin ifadesi olarak, kat bir diktatrlkle ve bamsz grntsyle Bonapartizm, istisnai bir devlet biimi olarak, burjuva program uygulayan burjuva devlet biimi olarak karmza kyor.Devlet, snf kartlklarn frenleme gereksinmesinden doduuna, ama ayn zamanda, busnflarn atmas ortasnda doduuna gre, kural olarak en gl snfn, iktisadi bakmdanegemen olan ve bunun sayesinde, siyasal bakmdan da egemen snf durumuna gelen ve bylece ezilen snf boyunduruk altnda tutmak ve smrmek iin yeni aralar kazanansnfn devletidir. te bundan trdr ki, antik devlet, hereyden nce, kleleri boyunduruk altnda tutmak iin kle sahiplerinin devletiydi: Tpk feodal devletin, serf ve angaryackylleri boyunduruk altnda tutmak iin soylularn organ ve modern temsili devletin decretli emein sermaye tarafndan smrlmesi aleti olmas gibi. Bununla birlikte, istisnaiolarak savam durumundaki snflarn denge tutmaya ok yaklatklar yle baz dnemler olurki, devlet gc szde arac olarak, bir zaman iin, bu snflara kar belirli bir bamszlk durumunu korur. 17. ve 18. yzyl mutlak krallklar soyluluk ile burjuvazi arasndaki dengeyi byle kurdu; birinci, ve zellikle ikinci Fransz mparatorluunun proletaryaya kar burjuvaziyi, burjuvaziye kar da proletaryay kullananan Bonapartl, bu snflar karsndaki bamsz durumunu byle korudu. Bu konuda, egemen olanlarla bask altnda

tutulanlarn ayn derecede komik bir figr oluturduklar yeni rnek, Bismark ve ulusununyeni Alman mparatorluudur: Burada, terazinin bir kefesine kapitalistler, bir kefesine deemekiler konmu ve ikisinin srtndan da ahlaksz prusyal toprak aalar kar salamtr.(Engels; Ailenin, zel Mlkiyetin ve Devletin Kkeni, Sf:177)Bu devlet biiminin, Bonapartizmin, emperyalist ada bir baka devlet biimi olan faizm ileayn grlmesi veya faizme, Bonapartizm denmesi, bir yanlg olarak karmza kyor.Keza, bata Troki olmak zere, Komnist Enternasyonalde bir dizi tartmada bu yanlgvardr. Hatta, zellikle, Komnist Enternasyonalin 7. Kongresinde, yanl faizm anlaylarmahkum edilirken, Trokizme kar mzraklarnn ucunun sivrilmesinin de etkisi ile bukavram, Bonapartizm adeta lanetlenmitir. Bu lanetlenme bir nyarg oluturmu,Bonapartizm nerede ise litetatrden karlm ve giderek, amzda devlet biimleri

sorununda bir daralmaya, sorunu ablonlar iinde aklama gayretlerine yol amtr. Yani,elbette faizm ile Bonapartizm ayn deil, ayr burjuva devlet biimleridir, ama lanetlenen


12/20

Trokizm ile, ubuk ters yne bklmtr.Halbuki, ele aldmz gibi, Bonapartizm, Marx ve Engelste, ayrca Leninde vardr.Lanetlenemez, sadece bilimsel verilerle incelenebilir; yok saylamaz, bilimsel zmlemeler ile yerli yerine konulur. Devrimci sosyalistlerin tarz eletirel yaklamdr; bu biraz da, resmisosyalizm tarihinin eletirisi anlamna gelmektedir. Sadece ve sadece bilime olan inanla,

yaptmz da budur! Dogmatizm ve revizyonizm, ablonculuk ve inkarclk bizden uzak dursun!

Faizm...Faizm, emperyalist ve proleter devrimler ann, burjuva devletin en temel biimlerinden biridir. Faizm ile emperyalizm ilikisi dolayszdr; bundan dolay, emperyalist ada,devrimci durumun ortaya kmas, serbest rekabetin yerini tekelci kapitalizme brakmas ve bu temelde siyasal gericiliin an temel karakteri olmas, faizmle ilikisini ortaya koyar.Faizm, ilk kez talyada, 1923de iktidar oldu. Bunu, 1929 dnya kapitalist bunalm iindeHitlerin Almanyada iktidar olmas izledi. Dikkat edilirse, faizmin, herhangi bir ada deil,emperyalist ada ortaya kt grlr. Yine, Ekim Devriminin at yoldan, uluslararas proletaryann ve ezilen halklarn devrim yry nemli bir olgudur. Yani, faizm proleter devrimlere kar, kapitalist sistemin bunalm koullarnda, tm demokratik kazanmlar bir yana atarak, siyasal gericiliin en youn biimi olarak, tarihte yerini almtr.Faizmin temel yntemi zordur, ama bunun yan sra, binbir demogoji ve yalanla, tarihselgericiliin tm unsurlarn kullanarak, hatta bunlara anti-kapitalist sylemler de ekleyerek kitleleri etkiler, yanna ekmeye alr. talya ve Almanya rnekleri, bunun zengindeneylerine sahiptir. Faizm, hangi lkede, hangi biimde gelirse gelsin, sahte tarih tezleri,rkclk, kitlelerin duygularn istismar ederek, bu ynde hereyi kulanarak kitleleri etkileyip,rgtlemek istemitir.Tam bu noktada, faizm iin bir reete vermek mmkn deildir Faizm, farkl lkelerde,farkl biimlerde, farkl yntemler kullanarak, ibana gelmitir; bu ayn zamanda faizminfarkl biimler almas demektir. Faizm tartmalarnda, rtl, parlementer, ak,klasik vb. tanmlamalar bu biimleri aklar.Faizmin gelimesi ve bizzat faist diktatrlk, ilgili lkelerin tarihi, sosyal ve iktisadiartlarna gre, milli zelliklere ve uluslararas duruma gre, ok eitli lkelerde eitli biimlere brnr. Baz lkelerde, her eyden nce faizmin geni kitle temeline sahipolmad ve bizzat faist burjuva kamp iindeki gruplar arasnda mcadelenin epey glolduu lkelerde, faizm parlementoyu hemen tasfiye etmez, dier burjuva partilere ve buarada sosyal-demokrasiye de belirli bir meruluk tanr. ktidardaki burjuvazinin devriminyakn bir zamanda patlak vermesinden korktuu dier lkelerde faizm, ya hemen snrsztekelci siyasi hakimiyetini kurar ya da btn rakip partilere ve gruplara kar terr ve

hesaplamay gitgide artrr. Bu faizmin durumunun zellikle zorlat zamanlarda, tabanngeniletmek iin ve snfsal zn deitirmeksizin, ak terrc diktatrln kabacasahteletirmi bir parlementarizmle birletirmek iin aba harcanmasn dtalamaz.(Dimitrov, Faizm ve i Snf, Sf:12)Ancak, buna ramen, iki biimde faizmin ibana geldii sylenebilir. Birincisi, aadan-yukar, ncelikle kitle destei alarak, devlet aygtn ele geirmedir. Buna klasik yntem veyaklasik faizm de denebilir; Almanya ve talya rnekleri budur. kincisi, yukardan-aa, nceu veya bu biimle devlete egemen olmak, buradan hareketle kitle destei bulmak. Bu biimok daha yaygn grlr. Gelimi kapitalist lkelerde, burjuva demokratik devrimi (BDD)aamasndan geildiinden, devlet ve toplum yaamnda burjuva demokratik eler bulunmakta, eer gl bir cunta rgtlenemezse, ncelikle kitle temelinin yaratlmas

zorunlu olmaktadr. talya ve Almanya rneinde olduu gibi, anti-kapitalist sylem benimsenerek, dank burjuvaziye ulusal bir program sunarak, faist parti kitleleri rgtler;


13/20

bunun zerinde iktidar olup, devleti faist biime dntrr. Ancak, emperyalizme baml,zellikle yeni-smrge lkelerde koullar ok farkldr. BDD olmamtr, toplum ve devletyaamnda burjuva demokratik eler yoktur. Tekelci sermaye ve devlet rgtlenmesi, batanemperyalizmin denetimindedir. Dzenin devam iin, her yntem kullanlr, kitleler butemelde, nemli llerde, burjuva partilerince blnerek etkilenmeye allr.

te, faizmin tasfiyesi sorununun devrim sorunu olup olmamas da, tam bu noktada nemkazanr. dinamii ile gelimi, BDD yapm, burjuva demokratik kurumlarn iledii,gelimi kapitalist lkelerde sorunun ele aln mantksal olarak ayrdr. Gelimi kapitalistlkelerde, faizmin tasfiyesi iin toplumsal devrim zorunlu deildir, burjuva demokratik bir programla sorun zlebilir, ama baml, yeni-smrge lkelerde faizmin tasfiyesi devrim,demokratik halk devrimi (DHD) sorunudur. Tekrar bu konuya dneceiz...Ancak, bir not daha delim... Faizmin kendine kitle taban oluturmas, zellikle de, lmpen proletarya ve kk burjuva kesimlere dayanmas, faizmin snf karakterinin zmlemesini bulanklatrmtr; 3. Enternasyonalin faizm tartmalar, bu konuda bir ok rnek bizesunar. Yani, faizmin dayand toplumsal kitle ilikisi ile programn z, hangi snfa aitolduu kartrlm; bylece yanl faizm tanmlamalarna kaynaklk etmitir. Bu bir anlamda doaldr, nk, ilk kez 1923de ortaya kmtr faizm; bundan dolay, bir dizitahlil ve zmleme olmutur. Ki, bunlarn bir ksm yanltr. lk kez, en doru faizm tanm,Almanya rneinin zmlemelerine paralel olarak, 1933den sonra yaplmtr. Doru faizmtanmn Dimitrov yle formle eder: ...Faizm, finans kapitalin en gerici, en oven ve enemperyalist unsurlarn ak terrc diktatrldr. (Faizm ve i Snf, Sf:11)Biliniyor; faizmin en gerici biimi Almanya-Hitler rneidir. Alman faizmi, sadece ii veemeki snflara deil, bir avu tekelci sermaye dnda tm topluma ynelmitir. Dahas,uluslararas kar-devrimin hcum ktas olarak, emperyalist amalar dorultusunda dnyahalklarna ve sosyalizme ynelmitir. Alman rneini inceleyen Dimitrov, Faizm, finanskapitalin iktidarnn ta kendisidir... der.ki tanmlama arasnda eliki arayanlar olmutur; en kavramlar bu elikiye kaynaklk etmitir. Ancak, her iki tanmlamada da bir eliki yoktur, tam tersine ayndr; birisi, zl bir tanmdr, dieri biraz daha ayrtrc niteliktedir. Keza, konuyu daha bir anlalr klan, faizmile devlet ilikisinide aklayan u szler var. Faizmin iktidara gelmesi, bir burjuvahkmetinin yerini bir dierinin almas gibi basit bir deiiklik deildir. Bilakis burjuvazininsnf hakimiyetinin bir devlet biiminin -burjuva demokrasisinin- baka bir devlet biimi ile-burjuvazinin ak terrc diktatrl ile- deitirilmesidir... (Dimitrov, Age, Sf:13)Hi phesiz, bu tanmlama da dorudur ve faizm iin, kk burjuva iktidar, her ikisnfa, proletarya ve burjuvaziye kar bir devlet biimi vb. tanmlamalarndan kkten ayrdr.Tam bu noktada, faizmin snfsal karakterine ilikin, sosyal-demokrasi ile kimi solkomnistler, rnein Trokistler, Thalheimer benzer tespitler yaparlar. Hatta, zellikle

Trokizmin dilinde, bu tanmlamalar, bonapartizm iin gereke olur, faizm yerine bonapartizm ikame edilir.Thalheimer, talyada ilk kez faizm iktidar olunca, buna Bonapartizm demitir; keza,Trokistler benzer tanmlama yapmlar, bunu gnmzde de sk sk dillendirmektedirler.Snflar st devlet..., her iki snfa, proletarya ve burjuvaziye kar devlet biimi,lmpen proletarya iktidar vb. tanmlamalarla yaplan bu karklk, hereyden nce,faizmin snfsal niteliini gizlemektedir, dahas faizme kar mcadeleyi yumuatmakta,yanl hedeflere yneltmektedir. Her iki devlet biiminin Bonapartizm ve faizmin benzer yanlar vardr; serflik sistemi, kat bir diktatrlk vb. Ama bu benzer yanlar her iki burjuvadevlet biimini aynlatrmaz. Esasta ise, her iki devlet biimi, faizm ve Bonapartizm ayrayrdr, temelde, en bata da snfsal nitelikte farkllk vardr. Yzeyde grnen ile gerek

nitelik ayr ayrdr. ... yzeysel rneklemede iin z unutulur. (Marx)


14/20


15/20

kapitalizmin yklmasn deil, onarlmasn savunuyor, kapitalizmin ve burjuva devletinyklmasnda bir zorunluluk olan iddet yadsnyor, nce Bernstein elinde, daha sonraKautskynin elinde kendi sistemini kuruyor. Birinci Dnya Sava, nemli bir tarihsel kavak oluyor. 2. Enternasyonal partileri, bunlarn iinde en gls olan Alman Sosyal-DemokratPartisi sava kredilerine oy veriyor. Daha sonra, ayn sosyal-demokrasi l9l9-20 devrimlerinde

ihanet ediyor, burjuvazinin iktidarn destekliyor, devrimi bastryor. Hatta, nc yol... adaltnda, Hitlere kar tutum almaz. Faizm ile komnizmi ayn biimde tehlikeli grr. Hitleriniktidarnn nn aar.Burada dikkat ekmek istediimiz nokta udur; Sosyal-demokrasi, bir evrim iindekapitalizmle btnlemitir. nce, kk burjuva reformist bir sapmadr, ama giderek burjuvazi ile btnleir, burjuva hareket olur. Sosyal-demokrasinin ihanet zincirleri, bu btnlemede, nemli halkalar oluturmutur.te bu srete, l924de faizm ile sosyal-demokrasi, ikiz karde, modern kapitalizmin save sol eli.. tanmlamalar yaplmtr. Ve bu dnemde balayan faizm tartmalarnda,sosyal-demokrasi mttefik de deildir.Faizm ve sosyal-demokrasi byk kapitalist diktatrln bir ve ayn aracnn iki yandr.Sosyal-demokrasi bu yzden faizme kar mcadelede hibir zaman savaan proletaryanngvenilir bir mttefiki olamaz. (Faizm Nedir, Sosyal-Demokrasi Nedir, Sf:44)l928de, Komnist Enternasyonalin 6.Dnya Kongresinde, yine bu konu tartlr. Ve sosyal-demokrasi iin kendi burjuvalarnn yannda yer aldklar iin, Sosyal emperyalist,milliyeti bir noktaya kayp, komnistlere kar saldrdklar iin ise, sosyal-faisttanmlamas yaplr. Bunu takip eden dnemde, l93lde faizmi rtl uygulad veburjuvazinin esas dayana olduu tesbitleri, sosyal-demokrasi iin yaplr.Hi phesiz, tm bunlar sosyal-demokrasinin, kapitalizmle btnleme evrimi ve ihaneti ile balantldr. Ancak burada ubuk sola bklmtr. Zira bu mcadelede, tek bana alttancephe.. taktii de budur.Ancak l933den sonra bu bak as deimi, bu dnemde komnist enternasyonaltarafndan sol-sekter olarak deerlendirilmitir. Bu dnem, bir anlamda, ncesi dnemintam tersidir; faizm-sosyal-demokrasi ilikisinde herey yeniden kurgulanmaktadr.Faizm tartmalarnda Almanya rnei hep nemli olmutur. l932de, Almanyada NaziPartisi l3.8 milyon oy alarak birinci parti olmutur; bunu sosyal-demokratlar 8 milyon oy, KPise 5.4 milyon oyla izlemitir. Faizm tehlikesi ok aktr. KP Birleik Cephe taktii ilerisrer, ama sosyal-demokratlar buna yanamaz.l933de Btn lkelerin ilerine bir ar yaplr. Bu arda; faizme kar mcadele program ortaya konur, sosyal-demokrasiye birleik mcadele iin bavurma karar alnr,sosyal-demokrat rgtlere kar saldry durdurma ve ve savunma rgtlerinde birliktealma ileri srlr. Bu, komnist enternasyonal politikalarnda ilk nemli deiimdir.

Ancak, bunlar sasyal-demokrasi tarafndan, kimi zaman burjuva demokrasisini kabul edinkimi zaman sadece faizme deil komnizme de karyz denilerek reddedilir.Daha sonra eskiden farkl olarak, sosyal-demokrasi iin burjuvazinin asl dayanatespitinin geersizlii ilan edilir. Sovyetler Birliinde sosyalizmin inas devam ederken,spanya ve Fransada Halk Cepheleri nerilir, sosyal-demokrasi ile ittifaklar kurulur. Tm bunlar sosyal-demokratlar sa ve sol olarak ayrtrmaktadr. Elbette bu nesnelgelimeler, dnemin taktik politikalarna yansyacaktr; faizme kar en geni cephe sonderece hassas bir tarzda rlmek zorundadr.te, birleik cephe ve bunun zerinde Halk Cephesi politikas budur! Faizme kar engeni cephenin baarya ulamas iin, ncelikle proletaryann sk rgtlenmesi, bununzerinde, anti-faist tm snf ve katmanlarn birleik gc hayatidir; doru olan da budur.

Dimitrov bunu yle formle eder: Emeki halk kitlelerinin faizme kar mcadeleyeseferber edilmesinde, proleter birleik cephe temeli zerinde geni bir anti-faist halk


16/20

cephesinin kurulmas, ncelikle nemli bir grevdir.. (Faizm ve i snf, Sf:45)Bu forml anlalr bir formldr. Ancak, forml daha somutluk kazandka, sosyal-demokrasinin rol, bu birleik cephe iindeki nemi ok daha netleecektir. te, l933sonras, sosyal-demokrasinin, burjuvazinin asl dayana deil tanmlamalar, giderek, proletaryannn bir parasna dnmtr. Yanl olanda budur. Dimitrovdan aktaralm: ki

enternasyonalin yani Komnist Enternasyonalin ve 2. Enternasyonalin parti ve rgtlerinintaraftarlarnn ortak eylemlerinin faist saldry geri pskrtmesini kolaylatraca ve iisnfnn siyasi arln artraca ak deil midir? (Dimitrov, Age. Sf:35-36)Dimitrovun bak as, komnist enternasyonalin bak asdr. Ve zellikle EkimDevriminden sonra bu kopuu yaayan komnist hareket, birleik cephe ekseninde birletirilmektedir. Yani tarihsel ve siyasal olarak farkllam iki izgi, proletaryann siyasiarl iin uzlatrlmaktadr. Burada soru udur; bu uzlama veya eylem birlii, hangi program etrafndadr? Bunun da yant var, Dimitrov yle aklyor: ...KomnistEnternasyonal, eylem birlii iin, btn iilerin kabul edebilecei gibi temel ve tek artndnda hibir art ileri srmemektedir. Bu art, eylem birliinin faizme, sermayeninsaldrlarna, sava tehlikesine ve snf dmalarna kar ynelmesidir. Bizim artmz budur.(Dimitrov, Age, Sf:32)Her ey daha netlemitir. Proletaryann birleik cephesi iin, 2. Enternasyonal partileri/sosyal-demokrat partiler ile eylem birlii yaplmal. Bu eylem birliinin program ise,faizme ve savaa kar, kapitalizmi ykmayan demokrasi programdr. Bunun zerinde inaaedilecek Halk Cephesi, tm snflar kapsayacaktr. Anlalaca zere, 2. Enternasyonal partileri/sosyal-demokrat partiler proletaryann partileri olarak grlmekte ve bunun ndemokrasi ile snrlandrlmaktadr. Bu tmden yanltr; Ekim Devrimi sonras komnisthareketin tm temel yaklamlar ile karttr.Stalin, l927 ylnda, sosyal-demokrasi iin, kar-devrimci der, ve 2. ve 3. Enternasyonalin birlemesi mmkn m? sorusuna, mmkn deildir yant verir. nk, 3.Enternasyonal bakn kapitalizmin devrilmesi ve proletarya diktatrlnn kurulmasna evirmiken, 2.Enternasyonal tersine bakn kapitalizmin muhafaza edilmesine ve proletaryadiktatrlnn kurulmas iin gerekli olan her eyi yok etmeye dikmitir. (Stalin, Eserler-l0,Sf:l83)Ayrca, Leninin, Ekim Devrimi sonras, partinin isim deiiklii, basit bir deiimi deil, 2.Enternasyonal ile kaln bir snr izmektedir. Ayn biimde, hatrlayalm, KomnistEnternasyonale kabul artlar; merkez ve reformist partilerden tam bir koputur- 7. koul budur.Ancak, Dimitrovdan aktardmz temel politika, Lenin ve Stalinin bak as ile tabantabana zttr. Elbette, anti-faist mcadelede, sosyal-demokrasi ki bu dnemde sa ve sololarak ayndr, eski sol sekter taktik politika ile ele alnamaz, esnek bir politika izlenir. Ama,

bu ubuu tmden saa bkmeyi, 2. Enternasyonal partilerini proletaryann partisi yapmayve demokratizmle nn snrlamay gerektirmez.Bu dnemde, 1935lerde bir devrim durumu vardr. Sosyal-demokrasi kar-devrimcidir, enfazlasndan burjuva demokrasisi erevesinden hareket eder. Proletarya, her dnem, bir devrim durumunda haydi haydi sosyalizm iin mcadele eder. Elbette, anti-faist mcadeleyedemokrasi mcadelesine kaytsz kalmaz. Tam tersine ona sahip kar, demokrasi programnsosyalizme balar. Dorusu budur.Dimitrov ise, yukarda ele aldmz temel politikay, sosyalizmi dtalayarak somutlamaktadr. Aktaralm: ... Kapitalist lkelerin emeki kitleleri imdi abuk ve kesin bir seme yapmak zorundadrlar ve bu seme proletarya iktidar ile burjuva demokrasisi arasndadeil, burjuva demokrasisi ile faizm arasnda olacaktr. (Faizme K.Birleik Cephe, Sf:l40)

Bu demokratizmdir. Ve nemli lde formel bir bak asnn sonucudur. Sosyal-demokratlarn, skandinavya lkelerinde, demokratik taleplerle iktidar olmas, bir devrim


17/20

durumunda, rnein Fransa iin proletaryann nne tamamen demokratik taleplerinkonmasna yol amtr; devletin demokratiklemesi, faizmin geriletilmesi ile kendinisnrlamtr. Bu mantk zinciri, ABD iin, komnist olmayan ii-ifti partisi modelinerilir. Zaman zaman, Nihai kurtuluu bu hkmet getirmez, sosyalist devrim iinsilahlanmak gerek... biiminde, uzak hedeflere vurgu yaplsa da asl temel programatik

platform, demokratizmdir. Biraz da 2. Dnya Savanda, Fransa, spanya ve Yunanistanrnekleri, bu politikalarn, demokratizmin kurban oldu.

Proleterya Diktatrl Sorununda HatalarProletarya diktatrl sorununda da, karmza iki nemli yanl kmaktadr. Birisi, Tmhalkn devleti.. veya liberal bir sylemle de ifade edilen alanlarn Demokrasisikavramdr. kincisi ise, nc bir devlet tipi olarak, Yeni Demokratik Devlettir.Birincisinin, Stalinde u verip, revizyonizmin temel tezi olduu biliniyor; ikincisi ise,Maonun temel tezlerinden biridir.nce Stalinin tezlerine bakalm... Bu konuda, devlet konusunda, ilk yanl eilim, Sovyetler Birliinde, sosyalizmin zafer kazanmas dneminde ortaya kmtr. 1936 Anayasas budnemin temel belgesidir, dnm noktasdr. Devletin niteliine ynelik, 1936 Anayasasnda, birinci maddede u vardr:Madde 1) Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birlii ii ve kyllerin sosyalist devletidir.(Stalin: Eserler, Cilt-14 Sf. 106)Bu tanmlama zerine bir dizi tartma yaanr, ama Stalin ii ve kyl devletitanmlamasna kar nerilen baka tanmlamalar, kimi gerekelerle kabul etmez. Keza, ayndnemde kaleme alnan, Bolevik Parti Tarihinde sk sk bu ynde tanmlamalar yapar.Burada bizim iin nemli olan, proletarya diktatrl deil, ii kyl devletitanmlanmasnn yaplmasdr.Ayrca, 18. Parti Kongresine, Stalinin sunduu rapor vardr: burada Teorinin BazSorunlar alt balnda devlet sorunu ele alnr. 1939 ylnda, yaplan bu deerlendirmede,Engelsin bilinen formln nce aktarr. Bizde aktaralm: Bask altnda tutulmas gerekliherhangi bir toplumsal snf kalmadnda, snf egemenliinin ve bugne kadarki retimanarisinin neden olduu tek tek varolma mcadelesiyle, bundan kaynaklanan atmalar ortadan kalktnda zel bir ey olmayacaktr. Btn toplumun gerek temsilcisi olarak devletin ilk eylemi - toplum adna retim aralarna el koymak - ayn zamanda onun soneylemi olacaktr. Egemenlik ilikileri btn alanlarda giderek gereksizleecek vekendiliinden snecektir. Bireylerin zerindeki egemenlik, yerini, iilerin ynetimine, retimsrecinin ynetimine brakacaktr. Devlet ortadan kaldrlmayacak, yavaca lecektir(Engels, Anti-Dhring.....)Engelsin szleri son derece nettir; Leninde bunu doru, net ele alr. Ancak Stalin bu

formlasyonu, Evet dorudur, ama sadece iki koul alltnda.. diyerek, koula balar. Bukoul: 1930lu yllarda, tek lkede sosyalizmdir, kapitalist devletlerce kuatlmasdr. Bundankan sonucu Stalin yle deerlendiriyor: Bundan kan sonu ise, sosyalist devletinkaderiyle ilgili Engelsin bu genel formlnn sosyalizmin tek bir lkede zafere ulat,kapitalist bir evreyle kuatld ve dardan gelecek herhangi bir saldr tehlikesiyle karkarya kalnmad bundan dolay da uluslararas durumu dikkate almak zorunda olduu zelsomut bir duruma uygulanamayacadr.. (Stalin-Eserler C.14, Sf.247)Hemen belirtelim, Engelsin forml, tek lkede sosyalizmin kimi sorunlar ile elimez.Engelsin forml, devlet sorununa genel-evrensel bir baktr; u veya bu koul bunudeitirmez.Bir yanda, snflarn ortadan kaldrld iddias vardr, dier yanda gl bir devlete sahip

olmak sz konusudur. Hi phesiz bu devlet-snf ilikisini doru kuramamaktr. Ki bumantk, Stalini komnizmde devletin olaca yanlsamasna gtrecektir. Devamla bunu da


18/20

ifade eder Stalin: Ne var ki, gelime bu noktada durmaz. lerlemeye, komnizme doruyrmeye devam ediyoruz. lkemizde komnizm dneminde de devlet korunacak mdr?Evet, kapitalist kuatma ortadan kaldrlmadkca, d saldr tehlikesi kalkmadkakorunacaktr; bu arada devletimizin deien i ve d durumlara gre deiik biimler alacaaktr. (Stalin, age. C:14, Sf. 251)

Sonradan anlalaca zere, 1936 sonras, snflar ortadan kaldrdk, komnizmegeiyoruz iddias, gerek yaamda karln bulamamtr- bunu bir not olarak delim.1936da formle edilen, ii-kyl devleti tek lkede komnizme geilebilecei tezine paralel olarak, komnizmde de devletin korunaca tezidir! Biliniyor, Kruev-Brejnevrevizyonizmi, ite bu teorik yanlsamalardan beslenerek nl Tm Halkn Devleti tezinigelitirmitir...Tm bunlar yanltr. Proletarya diktatrl, sadece burjuvazinin direniini bastrmaklakalmaz, ayn zamanda proletaryann varlk koullarna ynelir. Snflarn ortadan kaldrlmas budur; bu koullarda, proletarya, proletarya olmaktan kacak toplum ii-kyl gibi, ikiayr snf olarak deil, bu farkllklarn silindii bir aamaya ulaacaktr. ehir-kr elikisi,kafa emekileri ile kol emekileri arasndaki eliki ortadan kalkacak meta bolluu iinde,toplum komnizme ynelecektir. Bu srete devlet, yarm-devlettir, burjuvasz burjuvadevletidir, snmeye mahkumdur. Bundan dolay, proletarya diktatrl, elbet farkl biimler alabilir, ama insanln ahit olduu son devlettir.Ekim Devrimi, kyl lkesinde, proletarya diktatrln uygulama rneidir. Dahas, tek lkede sosyalizm, bir Avrupa devriminin gereklemedii koullarda, Ekim Devrimi ruhu ile,sosyalizmin kylle dayanarak ina etmektir. Bundan dolay Lenin sk sk Balamak kolay, sosyalizmi srdrmek zor demitir. Ancak, burada, kyllk, proletaryannmttefiidir, ama proletarya tek bana devleti elinde tutar; bu hi de kolay bir sre deildir.Proletarya diktatrl altnda, uzun ve sancl bir yolda, iiler ve kyller arasndaki fark ortadan kalkacak ve herkes alan haline dnecektir. Ekim Devriminden sonra, 1919da,Proletarya Diktatrl anda Ekonomi ve Politika adl nl makalesinde Lenin unlarsyler: Snflar ortadan kaldrmak iin, ilkin iftlik sahiplerini ve kapitalistleri devirmek gerekir. Grevin bu blmn yerine getirdik, ama bu sadece bir blmdr ve en zor blmde deildir. Snflar ortadan kaldrmak, herkesi alanlar haline getirmek gerekir. Bu birden bire olmaz. Bu kyaslanamayacak kadar zor ve zorunlu olarak uzun sreli bir grevdir... (Lenin, S. Eserler-C.8, Sf:24)Lenin, 1921 ylnda, Nakliyat ileri Tm Rusya Birlii Kongresinde bir konuma yapar.Kongre salonunda ilerin ve Kyllerin Devleti Asla Sona Ermeyecektir yazl bir pankartvardr: Lenin buna tepki gsterir. unlar syler: ...Gerekten, eer iilerin ve kyllerindevleti asla sona ermeyecekse, o zaman bu, hibir zaman bir sosyalizm olmayaca anlamnagelir, nk sosyalizm snflarn ortadan kalkmas demektir; fakat iiler ve kyller var

olduu srece, eitli snflar da var olur ve dolaysyla tam sosyalizm olmaz... (Lenin, S.Eserler-C.9, Sf:161-162)Demek ki, hala sosyalizmde iiler ve kyller varsa, ki 1936 ve sonrasnda varolduu kabulediliyor; asla tam sosyalizm, yani komnizm olamaz. Dahas, komnizmde de ayrca devlet,hem de ii-kyl devleti olamaz!Gelelim Maonun tezine... Maonun, Yeni Demokratik Devlet anlay, Yeni Demokratik Devrim anlaynn doal sonucudur. Bunu, Mahir ve Devrimde inceledik. Konumuzlailikili olarak, kapitalist smry ortadan kaldrmayan, tam tersine milli bir kapitalizmingelimesini salayan yeni demokratik devrim, nc tip bir toplum ve nc tip bir devlet yaratacaktr. Bu nc tip devlet, rnein, ii-kyl devletinden daha farkldr, burjuvazininde iinde yer ald bir devlettir. Anti-emperyalist, daha dorusu anti-Japon tm

snflar iine alan bu devlet, tm smrge ve yar-smrge lkeler iin bir modeldir.Sz fazla uzatmayarak Maodan aktaralm: Kurmak istediimiz Demokratik in


19/20

Cumhuriyeti, btn anti-emperyalist ve anti-feodal halkn proletarya nderliinde ki ortak diktatrl altnda bir Demokratik Cumhuriyet olacaktr. (Mao, C-2 Sf: 351)Dnyadaki eitli tipte devlet sistemleri siyasal iktidarn snf niteliine gre temel biimde zetlenebilir. 1) Burjuva diktatrl altndaki cumhuriyetler, 2) Proletaryadiktatrl altndaki siyasi cumhuriyetler, 3) Bir ka devrimci snfn ortak diktatrl

altndaki cumhuriyetler.nc tr smrge ve yar-smrge lkelerin devrimlerinde benimsenmesi gereken geidneminin devlet biimidir. Bu devrimlerin her birinin kendine has baz zellikleri olacaktr,ama bunlar genel bir tema zerindeki kk eitlemelerdir. Smrge ve yar-smrgelkelerde yer alan devletler olduklarna gre, devlet yaplar zorunlu olarak temelde ayn, yani birka anti-emperyalist snfn ortak diktatrl altndaki yeni demokratik bir devletolacaktr. Bugnn ininde Japonyaya kar birleik cephe yeni demokratik devlet biiminitemsil etmektedir (Mao, C-2, Sf; 352)Bu iktidar (...) toprak aas snfn ve burjuvazinin diktarlnden farkl olduu gibi, tamanlamyla bir demokratik ii kyl diktatrlnden farkldr. Siyasi iktidar organlarndasandalye dalm yle olmaldr: proletarya ve yoksul kyll temsil eden komnistlerete bir; kk burjuvaziyi temsil eden sol ilericilere te bir; orta burjuvaziyi ve aydnlanmeraf temsil eden, ona ve dier unsurlara te bir... (Mao, C-2, Sf; 433)Anlalaca zere, yeni demokratik devlet, iinde burjuvazininde yer ald, birka anti-emperyalist snfn ortak diktatrldr, nc tip bir devlettir. Mao, 1956da, birkez, budevletin, halkn demokratik diktatrlnn z itibariyle proletarya diktatrl belirlemesi yapar; bunun dnda hep, Demokratik Halk Diktatrln yukardakianlatmlardanda anlalaca gibi, proletarya diktatrlnden ayr, nc tip devlet olarak ele alr.Tam bu noktada soru udur; proletarya diktatrlnn zgn bir biimi olan Demokratik Halk Diktatrl kime kar diktatrlk uygulamaktadr? Burjuvaziye olmad aktr.nk, burjuvazi, halk iinde ele alnmaktadr. 1957 ylnda kaleme alnan Halk ndekielimeleri Doru Ele Alnmas zerine makalesinde Mao; lkemizde ii snf ile ulusal burjuvazi arasndaki eliki, halk arasndaki elikiler kategorisindedir. Bu iki snf arasndakiatma, halk saflar iindeki bir atmadr., Sosyalist bir toplum kurulurken,smrcsyle, iisiyle, herkesin bilincinin yeniden biimlenmesi gerekir, diyor. Zaten,Yz icek yanyana asn, yz fikir akm tartsn ilkesi budur; Burjuvazi ile kk- burjuvazi de, ideolojilerini elbette ortaya koyacaklardr. (...) Fikirlerini ortaya koymalarnaengel olmak iin bask yntemlerini kullanmak doru olmaz... bunun ifadesi olarak sylenmektedir.Her devrimin temel sorunu iktidar sorunudur. yle bir devlet ki, Yeni Demokratik Devletya da Demokratik Halk Diktatrl bnyesinde bir ka snf, drt snf alacaktr, hem

proletarya, hem burjuva olacaktr! Bu yle bir diktatrlk ki, Halk kendi iinde diktatrlk uygulayamaz denilerek, hem sosyalizmden bahsedilecek, hem de burjuvaziye diktatrlk uygulanmayacak!Leninin, Nisan Tezleri zmlemeleri biliniyor; Bir devlet iinde iki iktidar erki olmaz...sz Lenine aittir. Keza Ekim Devriminde, ubat Devriminde ortaya kan, ikili iktidarason vermi, sovyetlerde ifadesini bulan ii-kyl devrimci diktatrln proletaryadiktatrlne dntrmtr.1920de, zgrlk zerine Sahte Konumalar makalesinde; sosyalist-devrimciler veMeneviklerin alanlarn Demokrasisi tezlerine yantnda Lenin unu sylyor:alanlarn demokrasisi erevesinde zgrlk ve eitlik, kk toprak sahibi iin (iftliiniulusallatrm toprak zerinde iletiyor da olsa) tahl fazlasn fahi fiatla satma, yani ileri

smrme zgrldr. Kapitalistlerin devrildii, fakat zel mlkiyetin ve serbest ticaretinhala varolduu koullarda kim alanlarn demokrasisi erevesinde zgrlk ve eitlikten


20/20

sz ediyorsa, o smrclerin savunucusudur. Ve byle birine kar proletrya, diktatrlnuygularken smrclere davrand gibi davranmak zorundadr, o kendisini sosyal-demokrat,sosyalist olarak adlandrsa, hatta 2. Enternasyonalin rmln kabul eden bir insanolduunu sylese de... (S. Eserler-10, Sf:294) Leninin bata Devlet ve htilal eseri olmak zere, tm eserleri, Maoya, bu konuda yant niteliindedir! Sosyalist harekkette bu teorik

tanmlamalar doru deildir ve poplizmin temel dayanaklar olmutur. Devrimci Sosyalizm, bunlardan arnarak ilerleyecektir!Bata da ifade ettiimiz gibi devlet biimleri sorunu ve bunlarn tanmlanmas meselesisosyalist harekette her dnem olduka problemli alanlardan birini oluturmutur. Devrimcisosyalistler btn bu meselelerin ele alnmasn, ilerletici tartmalarn yaplmasn devrimciyenilenme-srama srecinin bir bileeni olarak grmelidirler. Yukarda ele alnan meseleler ve ortaya konulan tespitler, bu tr tartmalar, tezler iin bir balang noktas olarak deerlendirilmelidir. Son noktalar olarak deil...

Documents

Devlet Üzerine Notlar-Sosyalist Barikat