Naziv didaktika potice od starogrcke rijeci: didaskein ( poucavati,drzati nastavu,jasno izlagati),didasko ( poucavan),didaktikos (poucan),didaskalos (ucitelj). U specificnom pedagoskom smislu,kao oznaka za posebnu pedagosku disciplinu naziv didaktika prvi put je upotrijebio njemacki pedagog i reformator JOHAN WOLFGANG RATKE u 17 stoljecu. Za njega je didaktika vjestina poucavanja odnosno specificna prakticna pedagoska vjestina. -Prema Komenskom didaktika je vjestina poucavanja svih svemu. Njegovo pojmovno oredjenje didaktike izrazeno je u poznatom gestu omnes omnia,omnio. (da se svako svemu nauci). Pojam dodaktike kao i sama nauka koja je odredjena tim pojmom,pojavili su se,dakle,u Evropi. Predmet i definicije didaktike: Njemacki didakticar ADOLF DISTERVEG u 19. Stoljecu cini preokret u shvatanju didaktike,njenog predmeta proucavanja u odnosu na prvobitne definicije didaktike. On didaktiku definise kao nauku o zakonitostima i pravilima nastavnog rada. Pocetkom 19. stoljeca JOHAN FRIDRIH HERBART definise didaktiku kao teoriju odgojne nastave koja se bavi razradom postupaka prenosenja zznanja na ucenike u okviru nastave (formalni stupnjevi, jasnoca, asocijacija , sistem i metod) a ucenikov je zadatak da to znanje zapamti. DIDAKTIKA JE POSEBNA PEDAGOSKA DISCIPLINA KOJA PROUCAVA OPCE ZAKONITOSTI I PROBLEME NASTAVE I UCENJA,U NJIHOVOM DIJALEKTICKOM JEDINSTVU. Veza didaktike sa drugim naukama:povezana je s filozofijom preko: etike (svaka nastava odgoja), gnoseologija (nauka o spoznaji,u nastavi se odvija spoznajni proces), logike ( nastavni proces je logicki struktuiran). Psihologija namm omogucava da odredimo psihicki zivot ucenika i na osnovu toga didaktika prilagodjava nastavni sadrzaj mogucnostima ucenika. Psihologija je s didaktikom povezana preko:pedagoske psihologije,razvojne psihologije,psihologije licnosti,socijalne.. Sociologija je povezana s didaktikom samim tim sto se kroz nastavu odvija socijalizacija ucenika. Kibernetika je nauka o unosu,obradi i izlazu informacija a nastava se time bavi. Historijski razvoj didaktike:PREDNAUCNI PERIOD ( do 17. St.): anticki mislioci,istocnjacke civilizacije,pedagozi humanizma i renesanse,pedagoski klasici. NAUCNI PERIOD (od 17. St.): Stara skola (17,18 i prva polovina 19 st),nova skola (od druge polovine 19 st. do svj. rata),savremena skola (od svj. rata do danas). ANTICKI MISLIOCIU 5. st. p.n.e. javljaju se sofisti,putujuci nadareni filozofi i ucitelji. Veliku paznju su posvecivali govornickoj vjestini,skepticni i kriticni su prema tradicionaolnim stanjima i oblicima zivota. Najistaknutiji medju njima bio je PROTAGORA. Putovali su od mjesta do mjesta,a predavanja su drzali na gradskim trgovima. SOKRAT-je za historiju didaktike znacajan jer je u proucavanjje uveo metodu razgovora,koja je po njemu dobila ime SOKRATOVSKA METODA. Ova metoda se sastoji iz dva dijela: 1.IRONIJE (navodjenje sugovornika do pogresnog zakljucka) 2.MAJEUTIKE (i vracanje sagovornika do istine) Prvi odgojni sistem je i teorijski zasnovao PLATON. Izlozio ga je u svojim djelima: drzava i zakoni. ARISTOTEL-smatraju ga najvecim filozofom stare grcke. Za didaktiku je znacajno njegovo djelo o odgoju.

SREDNJI VIJEKSvirepost ucitelja,batina je izasla iz raja,na sceni katehicko ucenje,kultura i odgoj su pod otkriljem crkve. Renesansa se javlja kao reakcija na srednji vijek. Povratak antickim idealima,ljudska licnost smatralo se najvecom vrijednoscu. Bili su protiv srednjevijekovnih crkvenih shvatanja i skolastike u nastavi.STARA SKOLAPREDSTAVNICI: Ratke,Komenski i Herbart. RATKE-je jedan od osnivaca didaktike,insistiraoje na senzualistickoj spoznaji te je prihvatio ideje humanizma. KOMESKI-je utemeljio didaktiku kao cjelovitu teoriju nastave. Djelom velika didaktika dao je teorijsku osnovu za uvodjenjem novina u nastavu: vremensko ogranicenje skolske godine,uspostavljanje razredno-casovnog sistema nastave,uvodjenje nastavnickih skola,frontalni oblik rada,nacelo ocigledno. Zahtjev da udzbenici budu jasni sazeti i medjusobno povezani. J.F. HERBART-u historiji didaktike najvise je poznat po formalnim stupnjevima nastave,cija je svrha da se nastavna jedinica i tema obradjuju postupno. Ti stupnjevi su: jasnoca,asocijacija,sistem i metod. NOVA SKOLA Zajednicki naziv za niz reformski pokreta (jena plan,dalton plan,vinetika plan,manhajmski sistem,radna skola,projekt-metod,aktivna skola itd.) Nastaje kao reakcija na staru skolu i pokusava prevladati njene slabosne posljedice: anarhija u nastavnom planu.SAVREMENA SKOLAPokusava uzeti ono sto je dobro izs tare i nove skole. Ucenik je subjekt i nove skole. Ucenik je subjekt i objekt nastavnog procesa. Polazi od naucne cinjenice da u organizaciji nastave treba voditi racuna o djecijoj prirodi,njihovim psihofizickim mogucnostima,ali nasuprot novoj skoli polazi od cinjenice da su skola i odgoj drustveno uvjetovani. JENA PLANJedan od pokusaja reforme skole i nastave u skoli. Idejni tvorac ideje o NOVOJ SKOLI i NASTAVI na novi nacin u njemackom gradu JENI (1924) bio je njemacki pedagog Peter Peterson (1884-1952). Skolu treba organizovati kao porodicu,odnosno treba da u odgoju i obrazovanju ucestvuju svi (ucenici,nastavnici,roditelji). Ucionice nisu bile uredjene na klasican nacin,nego po principu porodicnog ambijenta. Licile su na prave djecije sobe,ukrasene svijecem i slikama. O redu i cistoci brinu se sami ucenici,a pomazu im i roditelji. U skoli ne treba da postoje ni razredi,ni nastavni predmeti,ni casovi nastave,ni dnevni raspored casova. Peterson je podijelio ucenike na tru grupe: nizu,srednju i visu. Svaki stariji ucenik brine o jednom mladjem uceniku. Svake nedelje rad u skoli se zavrsava svecanoscu. Na kraju godine o svakom uceniku se pisu 2 izvjestaja,jedan za roditelje,jedan za ucenike.

DALTON PLANOvo je americka verzija nove skole i nove organizacije nastave. Helena P. je idejni tvorac ovog reformnog pokreta. Njegovala je individualni rad ucenika. Novi nacin rada namjenjen je djeci starijoj od 9. godina ,djeci koja znaju da citaju i pisu. Osnovne ideje ovog plana su: -rad u skoli treba radikalno individualizirati -ucniti slobodnim i samostalnim s gledista ucenika -maksimalno u radu aktivirati svakog ucenika -mjesta u kojima ucenici trebaju da rade su laboratorije NEDOSTATCI: radikalni individualizam,slozena organizacija,zapostavljanje grupnog rada. DEKLORI SISTEM (CENTRI INTERESOVANJA) Belgijska varijanta reformisanja nastave vezana je za poznatog pedagoga i psihologa ovida deklorija i njegovu (metodu centra ineresovanja). Skola treba biti po mjeri ucenika. Centri interesovanja kod djece uslovljeni su nagonskim teznjama za zadovoljenjem osnovi bioloskih potreba. Te su potrebe,kao centri interesovanja sljedece: potreba za hranjenjem,za odjevanjem,za zastitom raznovrsnih nepogoda,za radom u grupi,za odmorom i razonodom. Skola mora u sebe ukljuciti zivot. Ona mora postati stvarni zivot. Takva skola je istovremeno i skola po mjeri ucenika ali i skola za zivot putem zivota.VINETIKA PLANAmericki pedagog KARLTON VOSBERN razvio je sistem skolskog rada nazvan po gradu gdje je nastao. To je jos jedna americka varijanta da se reformisu skola i nastava u njoj i da se ublaze jednostranosti nekih drugih planova kao i slabosti stare skole. Polazi od osnovne pretpostavke da rad u skoli treba prilagoditi mentalnom razvoju ucenika i omoguciti im da uceci zive svojim djecijim zivotom. Po vinetka planu,u skoli postaje obavezni sadrzaji: aritmetika,citanje,psihologija,historija,geografija,gradjanski i drustveni odgoj. PREDNOSTI: rasterecenje ucenika od glomaznih enciklopedijski programa,ucenici dobivaju obrazovanje koje odgovara njihovim intelektualnim sposobnostima i lakse se orijentisu za dalje skolovanje i izbor poziva. NEDOSTATCI: program suvise utilitaristicki i suzen,a odnos izmedju ucenika i nastavnika je umanjen. MANHAJMSKI SISTEMKoncept koji je 1900 u Mannheimu razvio J.A.SICKINGER. Ucenike dijeli na dva paralelna odjeljenja prema sposobnostima i predznanju. Djeca jednog razreda dijelila su se na 4 grupe: 1. U osnovnom odjeljenju bila su djeca prosjecnih sposobnosti i predz. 2. U drugoj grupi bila su,takodje djeca prosjecnih sposob,ali koja su iz nekog razloga zaostajala 3. U trecoj grupi nalazila su se djeca smanjenih intel. sposobnosti 4. U cetvrtom odjeljenju su darovita djeca. (nastavnici su tako nastavu prilagodili ucenicima).

PROJEKT METODOdgoj treba zasnivati na samostalnom radu djece u neposrednoj prirodnoj stvarnosti uz uvazavanje,djecijih interesa. Razlikujemo cetri vrste projekta: 1. Projekti oblikovanja 2. Projekti estetskog dozivljavanja 3. Projekti rjesavanja problema 4. Projekt uvjezbavanja vjestina.PROJEKT METOD ( NOVA SKOLA)Nastao na kritici razredno-predmetno masovnog sistema nastave. Utemeljitelj amricki filozof i pedagog JOHN DEWEY. Osnovica za svoje ideje nalazi u djetetu,odnosno njegovim interesima i potrebama. Osnove djecije ne mozemo zadovoljiti. NASTAVANastava je jedinstven odgojno-obrazovni proces koji se po nastavnikovim rukovodstvom odvija planski i sistematski s jednom relativnom,stalnom grupom ucenika,a s ciljem da se obrazuje i odgoji svestrano razvijena licnost. SUSTINA I ODLIKE NASTAVE: da je procesualna aktivnost i nije ogranicena vremenski,traje dok ucenici postignu ciljeve predvidjene nastavnim programom. NASTAVA IMA TRI ZADATKA: materijalni,funkcionalni i odgojni. FAKTORI NASTAVE: tri glavna faktora nastave su: ucenik,nastavnik i nastavni sadrzaj. Ovi faktori cine tzv. didakticki trougao. Izostavil se jedan od tih faktora,to vise nije nastava. DIDAKTICKI CETVEROUGAO: Savremeni didakticari i poseban znacaj pridaju i nastavnoj tehnologiji (nastavnim sredstvima i tehn. pomagalima)te imamo pomak od didaktickog trougla ka didaktickom cetverouglu. ZADACI NASTAVE: nastava je najorganizovaniji proces obrazovanja ciji se zadaci temelje na opcem cilju odgovarajuce crste skole. Zadaci nastave utvrdjuju se kroz razlicite nastavne sadrzaje nastavnih predmeta,i drugih vidova odgojno-obraz. rada u skoli.U NASTAVI SE OSTVARUJU: 1.Materijalni ili obrazovni podaci: sticanje znanja o objektivnoj stvarnosti koja se proucavala u nastavi pojedinih predmeta. Materijalni zadatak: naglasava se uvijek,jer je cilj odgoja i obrazovanja bio pripremiti mlade za neophodno znanje. Krajem 7. stoljeca smatra se jednim zadatkom nastave. 2.Formalni ili funkcionalni zadaci: razvijanje brojnih i raznovrsnih sposobnosti,tj. psihofizicki funkcija ucenika posredstvom raznih aktivnosti. 3.Odgojni zadaci:formiranje odgojnih vrijednosti i stavova tj. razvoja onih obiljezja licnosti koja pripadaju afektivnoj i kontaktivnoj sferi. Odgoj je usmjeren na izgradjivanje pozitivnih i plemeniti kvaliteta licnosti.

KLASIFIKACIJA I VRSTE NASTAVE1.Klasifikacija nastave prema institucijama: -Predskolska ustanova- nije klasicna nastava. Program aktivnosti koji se u ovim ustanovama sprovodi ne predvidja prenosenje znanja,ali se njime uticu na razvoj i odgoj djeteta. Osnovno skolska nastava-zadaci i karakteristike izviru iz osnovnih nacela na kojima se temelji osnovna skola. Srednjoskolska nastava-opce obrazovna (gimnazije) i strucne srednje skole -Univerzitetska nastava-visok teorijski strucni nivo 2. Klasifikacija nastave prema funkciji: -Redovna ili obavezna nastava-najcesci i najdominantniji oblik nastave u cjelokupnom skolskom sistemu,sastoji se od redovnog skolovanja na odredjenom stepenu skolovanja. Dopunska nastava-organizira se paralelno uz redovnu nastavu,ali samo za one uceike koji u redovoj nastavi imaju vece poteskoce da savladaju djelove propisanog programa. Dodatna nastava-organizira se za one ucnike koji su u sklopu redovne nastavesavladali propisani program. Priprema nastavea-organizuje se na kraju skolske godine za ucenike koji u redovnoj nastavi nisu postigli zadovoljavajuci uspjeh. Kursna (seminarska nastava)-organizira se nakon redovnog skolovanja radi strucnog usavrsavanja dokvalifikacije.3. Klalifikacija nastave prema pripadnosti naucnoj oblasti: nastava prirodnih nauka,nastava drustvenih nauka,nastava lingvistickih nauka,nastava tehnickih nauka. 4. Klasifikacija nastave prema obliku komunikacije: -Neposredna nastava: nastavnik neposredno komunicira sa jednim ucenikom,grupom ucenika ili cijelim odjeljenjem -Posredna nastava: ucenici samostalno savladavaju nastavne zadatke -Nastava na daljinu: komunikacija izmedju ucenika i nastav. posredstvom pisanih materijala,radija,televizije 5. Klasifijacija nastave prema objektima izvodjenja nastave: -Ucionicka nastava-realizuje se u klasicnoj ucionici -Kabinetska nastava ili kaboratorijska-omogucava eksperimentalno dokazivanje i provjeru i prakticne vjezbe sto doprinosi kvalitetu i trajnosti znanja. Nastava u prirodi-omogucava neposredno upoznavanje i dozivljavanje prirodnih pojava -Nastava u kulturnim i drugim ustanovama-muzeji,zoloski vrt...) 6. Klasifikacija nastave prema upotrebi didaktickih medija: nastava putem radija,televizijska nastava,kompjuterska,multimedijalna 7. Klasifikacija nastave prema kriterju didaktickog modelovanja nastave: egzemplarna nastava,mentorska,problemska,programirana,individualizovana,timska.

POJAM NASTAVNOG SISTEMARijec sistem je grckog porijekla. Predstavlja skup funkcionalno povezanih dijelova u jednu cjelinu. Nastavni sistem je cjeloit model nastave koji jenastao kao rezultat definiranih uloga glavnih faktora nastave,odnosno glavnih subjekata. U literaturi se koristi naziv:sistem nastave,didakticki sistem,nastavne strategije itd. U didaktickoj literaturi govori se o tradicionalnim i savremenim nastavnim sredstvima. HEURISTICKA NASTAVANaziva se jos razvojnom ili razvijajucom nastavom. Naziv potice od grcke rijeci heureskein koja znaci pronalaziti ili otkrivati. Heuristicka nastava je takav nastavni sistem u kome ucenici samostalno traze put saznanja,a nastavnici ih tako vode da oni imaju utisak da su sami otkrili saznanje. Problem ove nastave je misaono aktiviranje svih ucenika,brojnih grupa. PREDNOSTI: potpunije shvatanje nastavnih sadrzaja kod ucenika,samostalnost i aktivnost ucenika,komunikacija nastavnika-ucenik dobija na kvaliteti NEDOSTATCI: vremenski zahtijevanje,nemogucnost misaonog vodjenja svih ucenika,nemogucnost direktne komunikacije sa svim ucenicima,nepotpuna povratna informacija.PROGRAMIRANA NASTAVAProgramirano ucenje sadrzi i ideje heuristicke nastave razlikuje se u tome sto usmjeravanje i uvodjenje ucenika ne vrsi nastavnik nego program. Takodje,u heuristickoj nastavi na jednog nastavnika dolazi veliki broj ucenika,dok u programiranoj nastavi ucennje svakog pojedinca nalazi se pod stalnim nadzorom programa. Program-razlikuje se od klasicnog nastavnog programa. TEMA-sadrzajna logicki struktuirana cjelina iz nastavnog programa. SEKVENCIJA-je logicki struktuiran dio teme. CLANAK-(korak,doza) najmanja jedinica u programiranoj nastavi,a cini je osnovna sadrzajno logicka cjelina koju ucenik treba da savladava u procjeni rjesavanja nekog zadatka. ALGORITAM-obrazac ili precizno uputstvo sa utvrdjenim redoslijedom operacija koju treba obaviti da se problem (zadatak) tacno rijesi. Vrste programa u programiranoj nastavi: a) LINERANI PROGRAM-osmislio da je Skiner. Clanci su povezani pravolinijski. 1-2-3-4 b) RAZGRANATI PROGRAM-otklanja slabosti pravolinijskog. Tvorac je Krauder. C) KOMBINOVANI PROGRAM-kombinacija linearnog i razgranatog. Cilj mu je da spoji prednosti,a izbjegne nedostatke i jednog i drugog. EGZEMPLARNA NASTAVAExemplar-lat. primjer,primjerak,uzorak. Egzemplaron-primjeran,uzoran,primjer rada. EGZEMPLARNA NASTAVA,uzorna nastava,nastava za primjer uglavnom koristi se jos termin paradigmatska nastava (grc) a ima isto znacenje. Ogromna kolicina naucenih cinjenica kao posljedica naucno-tehnoloske revolucije,ne moze se savladati u okviru nastave.

NACIN OSTVARIVANJA EGZEMPLARNE NASTAVE:1.Korak u koncipiranju egz. nastave je diferencijacija nastavnih sadrzaja,da nastavnik iz nastavnih programa izdvoji sadrzaje koji su medjusobno veoma slicni. 2. Korak nakon diferencije sadrzaja najprije se obradjuje egzemplanski sadrzaj. Egzemp. sadrzaj obradjuje se na eg. nacin. 3. Korak u izvodjenju egz. nastave je da ucenici prelaze na samostalno obradjivanje analognih (slicnih) sadrzaja. 4. Korak nakon samostalne obrade sijedi zavrsno produktivno ponavljanje svih obradjenih sadrzaja egzemplarnih i analognih. Na kraju dolazi jos i provjere.PROBLEMSKA NASTAVA Nastavni sistem pomocu kojeg se ucenici zivotnih skolovanja osposobljavaju za rjesavanje brojnih zivotnih problema. Rezultat zahtjeva da nastava ima istrazivacki karakter. Nastavni proces treba biti proces misaone aktivnosti ucenika. Problem (grc)-pitanje koje treba rijesiti,teskoca,tezak zadatak. PREDNOSTI: veca motiviranost i samostalnost ucenika,primjerena mogucnost saradnje,istrazivacki pristup rjesavanju problema. NEDOSTATCI: zahtjevan nastavni sistem,za njezinu pimjenu treba vise vremena,ne moze se primjenjivati na svvakom nastavnom sadrz.MENTORSKA NASTAVAMENTOR-odgajatelj odisejevog sina telemaha. Slicna problemskoj nastavi,ali ovdje ucenik radi jos samostalnije,a uloga nastavnika se svodi na povremeno davanje konsultacija. Mentorna nastava je prikladna pri izradi referata ili izradi diplomske radnje. Na zavrsetku skolovanja,te prilikom ukljucivanja ucenika i studenata u drustvenu praksu (npr. istrazivanje odvija se pod nadzorom odabranih mentora).DIDAKTICKI PRINCIPIPOJAM DIDAKTICKIH PRINCIPA: rijec PRINCIP ( lat. principium) znaci polaziste,rukovodece nacelo,osnovno pravilo,primarni zahtjev. DIDAKTICKI PRINCIPI-odredjena nacela kojima se rukovodi nastavnik pri planiranju,organizaciji,izvodjenju i vrednovanju nastavnog procesa. Didakticki princpi su opci zahtjevi i obavezujuci normativni nastavnicima i ucenicima,kao i svim ucesnicima u organizaciji nastavnog procesa. SISTEM DIDAKTICKIH PRINCIPA: SISTEM-povezanost djelova u cjelinu koja harmonicno djeluje radi ostvarivanja jedinstvenog cilja. KLASIFIKACIJA DIDAKTICKIH PRINCIPA: princip ociglednosti i apstraktnosti,princip sistematicnosti i postupnosti,princip pristupacnosti uzrastu ucenika,princip diferencijacije i integracije,princip svjesne aktivnosti i princip racionalizacije i ekonomicnosti,princip individualizacije i socijalizacije,princip historicnosti i savremenosti i princip naucnosti.

PRINCIP OCIGLEDNOSTI I APSTRAKTNOSTI-povezanost usvajanja cinjenica (ociglednosti) i generalizacija (apstraktnosti). Princip ociglednosti osiguraca usvajanje cinjenica a princip apstraktnosti osigurava usvajanje generalizacija. OCIGLEDNOST-cjelovito percipiranje predmeta proucavanja pomocu cula,odnosno perceptivno zahtijevanje radi usvajanja cinjenica i formiranja pravilnih predstava. Psiholosko znacenje principa ociglednosti: osjetno dozivljavanje aktivira i intenzira i druge psihicke funkcije-pamcenje,emocije,volju,mastu. Vaznost principa ocglednosti proizilazi i iz toga sto je posmatranje kao spoznaja funkcija prisutna na svim nastavnim etapama.PRINCIP SISTEMATICNOSTI I POSTUPNOSTI-obrada nastavnih sadrzaja prema jednom logickom pregledu ili sistemu (koji odgovara naucnom sistemu). Cilj sistematicnosti:1. Nastavnik vodi ucenika do usvajanja naucnog sistema 2. Formira kod ucenika naucni pogled na svijet. Povezanost principa sistematicnosti i postupnosti: prinsip sistematicnosti i princip postupnosti su povezani u tom smislu da se ucenika treba posrtupno dovesti do tog konacnog cilja tj. usvajanja naucnog sistema cinjenica i generalizacije. PRINCIP PRIMJERENOSTI NASTAVE UZRASTU UCENIKAPrinip primjerenost se odnosi na prilagodjavanje nastavnog rada fizickim i psihickim snagama ucenika pojedine razvojne dobi. Potreba principa primjerenosti: princip primjerenosti zasniva se na cinjenici da se dijete postupno razvija-anatomski,fizioloski,psihickih prolazeci kroz kvalitativno razlicite faze razvoja.PRINCIP DIFERENCIJACIJE I INTEGRACIJEPrincip diferencije se odnosi na rasclanjivanje ili analiziranje raznih nastavnih fenomena radi boljeg upoznavanja. U nastavi se proces diferencijacije provodi u mnogo cemu-sadrzaju,oblicima rada,etapama,vremenu itd. Princip integracije se odnosi na sjedinjavanje pojedine nastavne sate za redovnu,dopunskku,fakultativnu nastavi,itd. Princip diferencijacije vodi di maksimalnog rasclanjivanja,ali taj proces diferencijacije treba stalno pratiti proces integracije.PRINCIP SVJESNE AKTIVNOSTIOdnosi se na zakonitosti da covjek svojom aktivnoscu mijenja svijet izvan sebe,ali samim tim mijenja svoju vlastitu prirodu tj. razvija i realizira svoje mogucnosti. Postoji naime uzrocno-posljedicna veza,tj. zakonitost glasi: covjek se razvija vlastitom aktivnoscu. To znaci da je aktivnost covjeka neophodna za njegov razvoj. Kvaliteta znanja i sposobnosti ovisi o ekstenzitetu i intenzitetu aktivnosti. Kako aktivirati ucenika: kljuc za aktiviranje icenika jest u piholoskoj strani nastave,i to pogotovo u njegovoj emocionalnoj strani. PRINCIP RACIONALIZACIJE I EKONOMICNOSTIPrincip ekonomicnosti se odnosi na postizanje maksimalno moguceg ucinka uz minimalni ulaganje vremena,sredstva i energije. Princip racionalizacije se odnosi na smisljeno (racionalno vanjsko i unutarnje organiziranje nastave radi ostvarivanja principa ekonomicnosti). Povezanost principa ekonomicnosti i racionalizacije: bez racionalizacije nema ekonomicnosti jer racionalizacija povecava ucnika u odredjenom vremenu tj. povecava ekonomicnost.PRINCIP INDIVIDUALIZACIJE I SOCIJALIZACIJEPrincip individualizacije se odnosi na individualiziranje nastave sa ciljemm maksimalne realizacije individualnih potencijala pojedinca. Potreba za individualizacijom: razredna zajednica je skup razlicitih individua i ti pojedinci razlikuju se s obzirom na: fizicka svojstva-dob,visina,tezina... psihicka svojstva-predznanje,vjestine,sklonosti,intelektualno i emocionalna zrelost...moralnost-discipliniranost,osjecaj odgovornosti,iskrenost....Princip socijalizacije se odnosi na osposobljavanje pojedinca da zivi i radi u zajednici.PRINCIP HISTORICNOSTI I SAVREMENOSTIPrincip historicnosti se odnosi na proucavanje prirodnih i drustvenih fenomena,u njihovom dijalektickom kretanju od proslosti do sadasnjosti,radi antipaciranja i mijenjanja njihove buducnosti. Princip savremenosti se odnosi na povezivanje nastavnog procesa u svim svojim aspektima a savremenim zivotom i neprestano aktualiziranje i osavremnjavanje svih tih aspekata. Povezanost: princip historicnosti predstavlja uvjet zaadekvatno shvacanje savremenosti.PRINCIP NAUCNOSTIPodrazumijeva da se u nastavi savladavju naucna provjeravanja znanja,da se kod ucenika formiraju znanja,da se kod uenika formiraju potreba za sticanjem naucnih saznanja i kriticki odnos prema informacijom i pojavama u okruzenju da se razvije naucni pogled na svijet. Ukupan nastavni rad znanosti na naucno provjerenim sadrzajima metodama i oblicima. Sadrzaji nastave se stalno moraju aktualizirati novim naucnim saznanjima. Ucenicima ukazivati na historijski tok naucnih saznanja.