Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notları

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    1/133

    Amj mjhiradsjyi` midb`if`ir det`arj

    Arzu Irmif

    l >33:/>313 Kuz medifj fugidmjs`jb det`ar1

    1

    Baydab`ar?

    1. Bay`iy ^ilterys- \urviy eh App`jlan`i Ada`ysjs>. [j``jaf Neyli adm ^jlgarm MjSrjfa - I`ifidtary mjffiiridtja` iquatjeds adm neudmary va`ui pren`ifs9 Akustes >33:

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    2/133

    Ledtidts

    @jst eh Hjkuris v

    @jst eh ]an`is vjj

    Lgaptir 3. Kjrjs 11. Fatifatjbsi` femi` ir 1>. Ikrj aj`isjdjd mjhiradsjyi` midb`if`irj 9

    Lgaptir 1. Mjhiradsjyi` midb`if ir vi ed`ard lezuf`irj ;. Njrjdlj firtinimid AMM 1y+l>

    herfudmabj AMM 1:

    13. @jdiir AMM >111. Nirdeu``j midb`ifj >=1>. ^jllatj Midb`ifj >8

    171=. Jdtikrasyed L arpad >. @jdiir gefeoid AMM jljd tifi` tierif`ir 9;>=. \anjt batsay` gefeoid `jdiir AMM 83>9. Gefeoid e`fayad AMM 8>>8. Laulgy-Iu`ir midb ifj ;3

    Lgaptir 8. \anjt batsay`Jbjdlj Firtinimid Mjhiradsjyi` Midb`if`irjd Yyku`afa`ar ;, , 6 sanjt 6 3

    mjhiradsjyi` midbi`ifj j`i jhami imj`fjstjr.

    1.>. Ibe`eoj? ^amyeabtjh atb urud`ir. ^amyeabtjvjtj, yubsib atef akr`b` (uradyuf fjdira`j kjnj)i`ifidt`irjd br`fas sedulu i`mi imj`jr. Zapay ramyeabtjvjtj bjfya, tp vi dub`iir idiroj kjnj a`ad`arma lebbu``ads`mr. Habat dub`iir idirojdjd idmustrjsi` bu``adf sed mirili mjbbat kiribtjrjyer. L udbu ramyeabtjh atbfammi`ir pepu`asyed alsdmad tig`jbi e`usturfabtamr. ^amyeabtjh nezu`fadd fatifatjbsi` jhamisj, nezu`faj`i eradt` e`arab jhami imj`jr vi mjhiradsjyi` midb ifj

    mY

    mt 6 bY, b6 sanjt 43

    nuramaYfammidjd biyfit addmabj rayeabtjjb eradd kestirfibtimjr. Nu midb`ifjd lezufu

    Y(t) 6 Y3ixp (b (t t3))sib`jdmi jhami imj`jr.

    1.. bura`-`ar e`arab ma am`admr`fabtamr. Bip`ir kizikid`irjd das` garibit ittjkj serusudud livand virfjstjr adlabdimid serusudud livan maga sedra Ka`j`ie Ka`j`ij vi Diwted tarahdmad virj`fjstjr. Diwtedud yirlibjfjbura`da keri, kudis vi kizikid`ir arasdma libjf buvvitj

    H 6

    r 3. KJ^J\

    e`arab jhami imj`fjstjr. Nurama K kidi` yirlibjfj sanjtj f vi F srasy`a kizikid vi kudisjd but`i`irjmjr.Ney`ili kizikid`irjd libjf`irj a`tdma kudisjd garibitjdj jgfa` imirsib

    fm>x

    mt> 6

    r. bura` e`arab jhami imj`fjstjr. Nu pren`ifjd jdtikra` a`dfas j`i i`mi imj`id pren`if mi Bip`irpren`ifj e`arab am`admr`fstr.

    1.=. Mudya yabddma sirnist musfi garibitj. Mudya uzirjdmi, yirlibjfjdjd sanjt e`mukudu varsa-yarab sirnist musfi garibitjdj i`i a`a`f. f 6 sanjt but`idjd akr`k g yubsib`jb t zafad k :71 lf/sd>surtudfi jvfisjdj kestirfib uziri, surtudfi buvvitj

    H 6 fke`arab kestirj`jr vi Diwted midb`ifj

    m>g

    mt> 6 k

    e`arab yaz`r. Nudud lezufu

    g6 k

    > t> + l1t + l>

    e`arab nu`udur. Nurama l1,, l> biyfi sanjt`irmjr.

    1.9. \ekutfa (sdfa) jljd Diwted femi`j. \ekutfa (sdfa) e`ay, gayatfzd gir a`addma bu`-`ad`ad njr js`ifmjr. Gavay sekutfa js`if`irj, hrd stfa vn. Diwtedud sekutfa buraf e`arab am`admr`adfemi`

    m

    mt 6b (] t) , b6 sanjt 43

    j`i jhami imj`jr. Nurama ](t) sekutu`ad disdidjd gjlnjr itbj kestirfimjkj slab`btr(meyuf debtas). (t) biyfit addmabj slab`b vit zafad kestirfibtimjr.Njr njdadd b`jfa tarahdmad st`mkd varsaya`f. G(t) j`i slab`kd artf eraddA (t) j`i slab`kd mikjsjferadd kestirjrsib, yubarmabj midb`ifj

    mmt

    6b (] t) + G(t) + A (t)e`arab muzid`iyinj`jrjz.

    1.8. Fibadjb tjtrisjf vi \arbal`ar. Zaprab`ard ruzkarma gsrts, suyud ma`ka`adfas nu femi``irjljd naz fizjbsi` e`ay`armr. Id tifi` sa`df garibitj, njr yiri sanjt as` e`ad njr nenjdmid akr njr ljsjfjd j`irjkirj garibitjmjr. Geebi yasasda keri nas`adkl addmad bars taraha e`ad garibitj

    H1 6 by, b6 sanjte`arab yaz`r. Nuramay yirmikjstjrfiyj kestirjr. \urtudfi buvvitjdj mi

    H> 6 ` mymt

    e`arab yazanj`jrjz. h(t) j`i tep`af ms buvvitj (ruzkar) kestirjrsib, Diwtedud >. bura`da keriH6H1+ H>+ h(t)

    vi femi`

    fm>y

    mt> + `

    my

    mt + by 6 h(t)

    1.;. Asha`t`ard lebfisj. Asha`t`ard pirjyemjb njljfmi lebfisj asakmabj mjhiradsjyi` midb`if j`i jhamiimj`jr

    m=u

    mx= 6h

    nurama u ye`ud muz pezjsyedudmad lebfisj sedulu i`mi imj`id yir mikjstjrfisj vi h firbizbal buvvitjdjdyekud`ukumur.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    9/133

    1. FA]IFA]JB\I@ FEMI@@I^ vxx+ (a+ n) vt+ anv 6 3,l> 6

    1

    L@, a6

    K

    L, n6

    ^

    @

    L6 bapasjti, @6 bidmjdj jdmub`ifi, ^6 risjs tad s, K6 balab.

    1.13. Faxwi`` midb`ifj. I`ibtrefakditjb a`ad > nj`isidi sagjptjr. Ii`ibtrjb a`ad kestirid vibter viGfakditjb a`ad kestirid vibter. Nuda keri femi` njr ljht midb`ifmid e`usur?

    I

    t 6 l ( G) =o, I6 =

    G

    t 6 l ( I) , G6 3

    o vi i`ibtrjb abf vi yub`idfi yekud`ub`ar, l < 1313 sb gzd kestirfibtimjr. Nu midb`if sjstifjdjfizjbti kidi`mi

    1

    l

    I

    t 6 lur`G =

    l o, mjvI6 =

    1

    l

    G

    t 6 lur`I, mjvG6 3

    sib`jdmi kestirj`jr.

    1.11. Davjir-\tebis Midb`ifj. Zapsbad fammi`irjd abf nu tur midb`if`ir j`i jhami imj`jr

    vt+ (v.) v+1p6 vv

    p nasdl, yekud`ub, v absbadd gzd kestirfibtimjr.

    1.1>. \u`afa(jrrjkatjed) sjstif`irjdjd femi``ifisj. \u`afa sjstif`irjdjd fatifatjbsi` femi`j

    L() t6 (B() x)x+ (B() (z 1))z \()sib`jdmimjr. Nurama teprabtabj dif nasdl, L() teprakd su bapasjtisj, B() gjmre jb j`itbid`jkjd meyuferad, \() baydab hedbsjyedu, t zafad, x yatay ibsid, z mjbiy ibsidj kestirfibtimjr.

    1.1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    10/133

    = 3. KJ^J\

    1.19. Hjdadsta fatifatjbsi` femi`. Fatifatjbsi` fidadstabj tifi` la`sfa`ar ma`ka`adad steb fiyat-`armr vi asakmabj midb`if j`i jhami imj`jr

    ut+1

    >A>x>uxx+ Nxux Lu 6 3, A , N , L 6 sanjt.

    1.18. Nuyuyid tufer femi`j. Nu femi` `jdiir e`fayad mjhiradsjyi` midb`if j`i jhami imj`jr

    ut 6 h(u) (ulx)xlt 6 k (l, p)

    pt 6 g (u, l) Bpu, l,psrasy`a gasta`b` gulridjd bedsadtrasyedu, gulri ms svs, pretiaz (idzjf`irjd parla`adfasd sak`ayadidzjf krunu).

    1.1;. Ma`ka midb`ifj. ]i` vn. kjnj fammi`ir uzirjdmibj ma`ka`adfa garibitj

    utt b> (x) u6 H(x, t)j`i jhami imj`jr.

    1.17. Mjhiradsjyi` Midb`if`irjd ]arjgj. Mjhiradsjyi` midb`if`irj tadfamad vi ed`ard lezuf`irj gabbdnj`kj sagjnj e`famad edli njraz tarjgjdmid nagsimi`jf. Mjhiradsjyi` midb`if`ir bedusu j`b e`arab Jsaal Diwted(18=

    1;>;) vi Ketthrjim [j`gi`f @ijndjz(18=81;18) tarahdma 1; yuzy`ma la`s`faya nas`adfstr. Diwted, Jdkj`tirimi nuyuyup, ]rjdjty be`ioj- Lafnrjmki mi ikjtjf a`fstr vi 188: ma @ulasjad (tud prehisset`ub gjzfit`irjdjdnak` e`muku ) prehiseru e`fustur. Mivrjf yaratad la`sfa`ar gisap`afama vi fibadjb prn`if`irmi, 1889y`dma kirlib`isfjstjr. Fatifatjb lafjsa tarahdmad banu` kerfisjdi rakfid, Diwted i`istjrj`ir gabbdma lebgassas e`mukudmad la`sfa`ard 187; yi bamar nasfafstr. 187; y`dma leb ud`u bjtan Sgj`esepgjai Datura`jsSrjdljpja Fatgifatjla na`fstr. Diwted mjhiradsjyi` midb`if`ir j`i la`sfa`ard yuruturbid,gisap`afamavi fibadjbtibj tifi` ki`jsfi`irj Iu`ir tarahdmad sak`adm. Diwted, 1. firtinimid mjhiradsjyi` midb`if`irjmy/mx6 h(x), my/mx6 h(y), vimy/mx6 h(x, y) herfudma sdadmrm. \edrasdma jsi h(x, y)x vi y djd pe`j-defu e`mukudma, sirj`irj bu``adarab lezuf yedtifj ki`jstjrmj. Diwtedud abtjh la`sfa`ar 18:3 `ard nas`ardmased nu`mu vi maga edli i`mi itfjs e`muku sedul`ard yayd`adfas vi muzid`idfisj la`sfa`ard kirlib`istjrmj.

    18:8 ma Nrjtjsg Fjdt ti tibrar prehiser e`mu. 1;39 mi seva`yi e`arab j`ad imj`mj vi [istfjdstir Anniy mikefu`mu.@ijndjz, >3 yasdma @ijpzjk mi A`tmerh udjvirsjtisjdmi, fi`ezefi a`addma mebtera la`sfasd tafaf`am Gayatneyudla, njrbal a`admabj la`sfa`ar j`i fisku` e`mu. Edli`jb`j a`ad`ar arasdma fatifatjb varmr ludbu >3`j yas`ardma nu a`adma la`sfa`ar kirlib`istjrfjstjr. Diwted mad njraz sedra e`fasda rakfid mjhiradsjyi`midb`if`ir j`i j`kj`j tifi` sedul`ara u`asfstr habat 187=ti Diwted mad edli nas`fstr. Fatifatjbsi` detasy-ed`ar bu``adfa bedusudma leb jyjmjr vi turiv jljd my/mx vi jdtikra` sifne`udud bu``adf`ar eda ajttjr. 18:1y`dma mikjsbid`iri ayrfa yedtifjdj virfjstjr vi gefeoid midb`if`irj, mikjsbid`irjdi ayr`anj`id mjhiradsjyi`midb`if`iri jdmjrkifjstjr. 1. firtinimid mjhiradsjyi` midb`if`irjd lezufudu 18:= y`dma virfjstjr. Gayatdnjr i`lj kjnj yasafstr vi A`fa bra`jyit aj`i`irjdi tavsjyi`irmi nu`udfustur. Nu kerivj sayisjdmi, leb saymakizj muzid`ifjs vi yazsfa`ard mjkir fatifatjblj`iri tasyanj fjstjr. Ezi``jb`i mi Nirdeu``j barmis`iri. Nujsnjr jkj sayisjdmi pib leb pren`if 1; yuzy`ma lezu`inj`fjstjr.Oaben(189=1;39) vi Oegadd(188;1;=7) Nirdeu``j barmis`ir mjhiradsjyi` midb`if`irmi yedtif`ir ki`jstjrjp nud-

    `ard uyku`afa a`ad`ard kidjs`itfjs`irmjr. Oaben, 187; mi Nasi` mi prehiser e`fustur. Oegadd, barmisjdjd1;39 y`dma e`fisjdmid sedra ayd kerivi kitjrj`fjstjr. Gir jbj amafma bavkal bsbadl vi ezi``jb`i mi bidmjtartsfa`ardma sbla barstr`r`arm. Zjdi mi gir jbjsj mi fatifatjbti leb edif`j ki`jsfi`iri jfza atfs`armr.Gisap`afa`ard ma yarmf j`i fibadjbti mjhiradsjyi` midb if e`arab jhami imj`id pren`if`ir jljd lezuf yedtif`irjki`jstjrfjs`irmjr. 18:3 ma Oalen y 6 Ray a mjhiradsjyi` midb`ifjdj lezfustur vi faba`isjdmi j`bmiha jdtikra` tirjfjdi yir virfjstjr. 18:= ti Oegadd my/mx 6 y/ax. mjhiradsjyi` midb`ifjdjd lezufudu i`miitfjstjr. Ki`jstjrmjb`irj id edif`j pren`if`irmid njrjsj mi nralgjstelgredi pren`ifjmjr.Oegaddd ek`u e`ad Madji` Nirdeu``j(1;331;7>), maga giduz yidj buru`fus e`ad \t. Sitirsnurk abamifjsidkel ittj adlab 1;

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    11/133

    >. IK^J AJ@I\JDJD MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF@I^J 9

    17 yuzy`d id edif`j fatifatjblj`irjdmid njrjsj mi Oegadd Nirdeu``jdjd ekridljsj e`ad vi Nasi` yabd`ardmayasayad @iedgarm Iu`ir(1;3;1;7; mi arbamas Madji` Nirdeu``j yj tabjp imirib \t. Sitirsnurk akjrfjstjr. 1;>;1;=1 vi 1;881;7< y``ar arasdma \t. Sitirsnurk abamifjsjdmi 1;=11;88 mi Nir`jd abamifjsjdmila`sfstr. Iu`ir nutud zafadd id virf`j fatifatjblj`irjdmi njrjmjr vi tuf la`sf`ar tep`afma ;3 mirkjyj

    kilir. J`kj a`ad fatifatjkjd vi uyku`afadd tuf a`ad`ard bapsar. Zasafdd sed 1; y`d ber e`arabkiljrfisjdi rakfid, e`idi bamar la`sf`ard mivaf ittjrfjstjr. Ezi``jb`i mi fibadjkj fatifatjbmi leb jyjbu``adrm. @akradki, Iu`irjd fibadjb uyku`afa`r jljd ada`jzmibj id edif`j la`sfa garibitjd nj`jfjdi uyku-`adm tanjrjdj bu``adm. Mjkir la`sfa`ar j`i njr`jbti 1;. Ikrj aj`isjdjd mjhiradsjyi` midb`if`irj

    (x, y) muz`ifjdmi

    y6 h(x, l1, l>,...,ld) (>.1)

    ikrj aj`isjdj musudi`jf. Bapa` herfama

    (x,y,l1, l>,...,ld) 6 3 (>.>)

    sib`jdmi yazanj`jrjz. Nurama l1, l>,...,ld uykud parafitri`irmjr. Ikrjdjd bapa` herfudma bapa` hedbsjyed`ardturivj bura`d uyku`ayarab d miha turiv a`anj`jrjz.

    x+

    yy 6 3, (>.

    x> + >

    >

    xy+

    >

    y >y> +

    yy 6 3,

    . . .d

    xd + . . . +

    yy(d) 6 3.

    d nj`jdfiyid`j sjstfimi l1, l>,...,ld parafitri`irjdj yeb imirsib,

    H

    x,y,y, . . . , y(d)

    6 3

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    12/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    13/133

    LGAS]I^ 1

    Mjhiradsjyi` midb`if`ir vi ed`ard lezuf`irj

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    14/133

    7 1. MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF@I^ XI ED@A^JD LE_YF@I^J

    ya ma

    y(d) 6h

    x,y,y, y, . . . , y(d1)

    mdy

    mxd 6h

    x,y,

    my

    mx,m>y

    mx>, . . . ,

    md1y

    mxd1

    (=.=)

    ]adf =.. firtinimid

    y 6h(x,y,y)midb`ifj jljd y yadj lezuf ikrjsjdjd ikrj`jkj nu`udfa`mr. < vi maga yubsib firtinimid AMM jljd nidzirjkieftrjb yeruf`ar yebtur.

    ]adf =.:.

    y1 6 k1(x) , y> 6 k>(x) , . . . , yd6 kd (x) (=.8)

    hedbsjyed`ar

    y1 6 h1(x, y1, y>, . . . , yd)y> 6 h>(x, y1, y>, . . . , yd). . .yd6 hd(x, y1, y>, . . . , yd)

    (=.;)

    sjstifjdj ezmis e`arab sak`yersa, (=.8) hedbsjyed`arda sjstifjd lezufu (jdtikra`j) midjr.

    Nu murufma ma lezuf`irj bapa` hedbjyed kjnj musudinj`jrjz. (Nbz Yyar=.8).

    Yyar =.13. d6 > murufu jljdy1, y> hedbsjyed`ar yirjdi nj`jdfiyidy, z hedbsjyed`ard i`i a`a f. Nuda

    keri(=.8) hedbsjyed`ar

    y6 k1 (x) , z 6 k>(x)

    kiefitrjbsi` e`arab njr ikrj tadf`ar (< neyut`u uzayma). Nu siniptid eturu(=.8) hedbsjyed`ar(=.;)sjstifjdjdjdtikra` ikrjsj mjyi am`admr`r.

    Yyar =.11. Kidi` e`arab(=.;) sjstifjdmi nj`jdfiyid hedbsjyed says j`i midb`if says isjt e`fab zerudma

    mikj`mjr. Habat lezuf tadf aydmr. Zjdi mi lezufud var`k vi tib`jkj gabbdma njr kidi``ifi yapfa`yz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    15/133

    =. ]IFI@ BAX^AF@A^ :

    ]ierif =.1>. (=.;) sjstifj vi

    S(a, n1, n>, . . . , nd) (=.7)

    debtasd i`i a`a f. (=.;) sjstifjdmibj h1, h>, . . . , h d d+ 1 mikjsbid j vi mikjsbid`irj x, y1, y>, . . . , yd e`fabuziri, S debtasdd njr E befsu`ukudma, s urib`j vi y1, y>, . . . , yd mikjsbid`irjdi k eri surib`j bsfj turiv`irisagjp hedbsjyed`ar e`sud. E befsu`ukudma(=.;) sjstifjdj vi

    k1(a) 6 n1, k> (a) 6 n>, . . . , kd(a) 6 nd (=.:)

    besu`udu (nas`adkl besu`u) sak`ayadk1(x) , k> (x) , . . . , kd (x) hedbsjyed`ar varmr vi nu hedbsjyed`ar tibtjr.

    ]adf =.1 mikirj j`i j`kj`j jsi sdr mikir pren`ifjmidjr.

    Erdib =.1=.

    y + y 6 3,y (1) 6

    6 9

    sdr mikir pren ifjmjr (\MS)- (neudmary va`ui pren if NXS).

    Yyar =.18. Yyar =.13i keri h1, h>, . . . , h d hedbsjyed`ar E befsu`ukudma yubarmabj besu`ar sak`yersa

    (=.;) sjstifjdjdS debtasdmad kilid njr tib jdtikra` ikrjsj varmr.

    Ezi` murufma

    h(x, y) ,h

    y(x, y) (=.13)

    hedbsjyed`arS debtasddE befsu`ukudma surib`j jsi

    y 6h(x, y)midb`ifjdjd njr tib jdtikra` ikrjsj fivluttur vi nu ikrj S debtasdmad kilir.

    Yyar =.1;. Ikir girx Ra, nV , y1, y> Rl, mV jljd|h(x, y1) h(x, y>)| B|y1 y>| (=.11)

    isjtsjz`jkjdj sak`ayalab sibj`mi pezjtjh njrBsays nu`udanj`jrsih(x, y).hedbsjyeduy mikjsbidjdi k eri^

    (a x n, l y m) ne`kisjdmi @jplgjtz besu`udu sak`ar midjr. Ezi` e`arabh(x, y).hedbsjyeduy mikjsbidjdikeri^ ne`kisjdmi t urivj fivlut vi hy

    B (=.1>)besu`u sak`adyer jsi(=.11) besu`u sak`adr. Habat tirsj mekru mikj`mjr. Zadjy mikjsbidjdi k eri turivj fivlute`fayanj`jr habat (=.11) besu`udu sak`ayad hedbsjyed`ar ma varmr. Asakmabj erdib nudud`a j`kj`jmjr.

    Erdib =.17. h(x, y) 6 |y| hedbsjyeduy mikjsbidjdi k eri bsfj turivj yebtur adlab @jpslgjtz besu`udu sak`ar.Kirlibtid

    ||y1| |y>| | |y1 y>| , B6 1sak`adr.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    16/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    17/133

    =. ]IFI@ BAX^AF@A^ 11

    midb`ifjdjd kidi` lezufu mikj`mjr. L udbu

    l1ixp (x + l>) 6 l1ixp (x)ixp(l>) 6 Bixp x

    e`arab yazanj`jrjz.

    Yyar =.>:. Kidi` murufma

    H

    x,y,y, y, . . . , y(d)

    6 3 (=.18)

    midb`ifj jljd kidi` jdtikra`mid nagsitfib leb fufbud mikj`mjr. L udbu lezufud tib`jkj serusudud edli`jb`ilivap adfas kiribfibtimjr. Erdikjd

    y> x=y> 6 3 (=.1;)midb`ifj asakmabj mikir`ir jljd sak`adr?

    y 6x>y, y 6 x>yIkir ni``j njr ne`kimid vi ya nas`adkl besu``ardmad nagsimjyersab, (=.18) midb`ifjdjd kidi` lezufudmid nag-sitfib fufbudmur.

    ]adf =., 3) debtas neyudla

    y6 1

    >;(x >), 3) , (>, 3) debta`ardma nj`i AMM djd jdtikra` ikrjsjmjr. L udbu nu debta`arma(=.>3) hedbsjyedumx

    my 6 y

    x

    AMM yj sak`ar.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    18/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    19/133

    LGAS]I^ >

    Njrjdlj firtinimid AMM

    9. y 6h(x) herfudmabj midb`if`irh(x) virj`id J ara`kdma surib`j njr hedbsjyed e`fab uziri

    y 6h(x)AMM djd kidi` lezufu

    y6 h(x) mxsib`jdmimjr vi ni`jrsjz jdtikra` biyfi sanjtj jlirjr.y (x3) 6 y3

    nas`adkl besu`u virj`mjkjdmi lezuf

    y6 y3+

    xx3

    h(t) mt

    sib`jdmimjr.

    Erdib 9.1.

    y6

    AMM djd lezufudu nu`uduz.

    L ezuf

    y 6

    mx y 6 x< + l

    Erdib 9.>.

    y 6

    y (;

    NMS djd lezufudu nu`uduz.L ezuf

    y6 mx y 6 x< + l >; 6 >; + l l6 3 y 6 x. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    Erdib 9.=.

    y 6 8x + 1y (>) 6 3

    NMS djd lezufudu nu`uduz.L ezuf

    y 6

    8x + 1mx y6 x< + x + l 3 6 7 1> +l l6 >3 y6 x< + x + >3

    Erdib 9.9.

    y 6 ixp (x)y (3) 6 1, y (3) 6 1, y (3) 6 y 6

    (ixp (x) + l1x + l>) mx y 6 ixp(x) + l1 x

    >

    > + l>x + l< 6 1 + l1

    y 6 ixp(x) + >x>

    8. y 6h(y) herfudmabj midb`if`irh(y) 6 3 surib`j njr hedbsjyed e`fab uziri (Nbz. Yyar=.

    AMM djd lezufu

    x61

    y + l

    ya ma

    y6 1

    l x

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    21/133

    ;. MIKJ\BID@I^JDI AZ^J@ANJ@ID AMM 19

    mjr. Ikir lezuf(

    y 1 6

    mx

    y 1 6 x + l y6 1 + (x + l)>

    ;. Mikjsbid`irjdi ayr`anj`id AMM

    ]ierif ;.1. h(x) , Ra, nV ara`kdma s urib`j, k (y) , Rl, mV ara`kdma s urib`j hedbsjyed`ar vik (y) 6 3 e`sud.

    y 6 h(x)k (y)

    AMM djd lezufu h(x) mx6

    k (y) my

    herfudmamr. Ikir lezuf(x3, y3)debtasdmad kiljyersa

    xx3

    h(x) mx6 yy3

    k (y) my

    Yyar ;.>.

    y 6h(x) k (y)midb`ifj jljdmi nidzir tierif kilir`jmjr. L ezuf

    h(x) mx6

    1

    k (y)my

    sib`jdmimjr vi lezuf(x3, y3) debtasdmad kiljyersa xx3

    h(x) mx6

    yy3

    1

    k (y)my

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    22/133

    18 >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    mjr. Ikirk (y3) 6 jsi lezuf

    y6 y3

    mr.

    Erdib ;.

    1

    y> 6x les x sjd x + lviy (3) 6 1 besu`udmadl 6 1/> i`mi imj`jr. Ney`ili lezuf

    y6 1

    >x les x >sjd x + 1 .

    y (3) 6 +1 besu`udmad me`ay pezjtjh beb a`dfstr. Ayd midb`ifjd y (3) 6 3 nas`adkl besu` u lezufuy 6 3 mr.

    Erdib ;.=.

    y 6 yx < , x 6 y

    (y> + =)my 6 3

    >

    x + >+

    1

    x + >y

    y> + =my 6 3

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    23/133

    ;. MIKJ\BID@I^JDI AZ^J@ANJ@ID AMM 1;

    midb`ifjdjd lezufu

    `d (x + >)>

    + `d (x + + => 6 `d l`d(x + >)

    >(x + + =)> 6 `d l(x + >)

    >(x + + =)> 6 l

    (x + >)>

    (x + + =>

    Erdib ;.8.

    x (y+ 1)> mx +

    x> + 1

    yiymy 6 3

    midb`ifjdj lezuduz.

    L ezuf Midb`ifj

    x

    (x> + 1)mx +

    yiy

    (y+ 1)> my6 3

    sib`jdmi yazanj`jrjz. Nuda keri x

    (x> + 1)mx +

    yiy

    (y+ 1)>my 6 3

    1

    >`d

    x> + 1

    +

    (y+ 1) iy

    (y+ 1)> my

    iy

    (y+ 1)>my 6

    iy 6umy

    (y+1)> 6mv v6 1(y+1)

    l

    1

    >`d

    x> + 1

    +

    iy

    (y+ 1)my

    i

    y

    (y+ 1)+

    iy

    (y+ 1)my

    6 l

    midb`ifjdjd lezufu1

    >`d

    x> + 1

    + iy

    (y+ 1)6l

    Erdib ;.;.

    my

    mx6

    x

    y (1 x>)1/>midb`ifjdj lezuduz.

    L ezuf Midb`ifj

    ymy x

    (1 x>)1/> mx6 3sib`jdmi yazanj`jrjz. Nuda keri

    ymy

    x

    (1 x>)1/>mx 6 3

    1

    >y> +

    1 x>1/> 6 l

    midb`ifjdjd lezufu1

    >y> +

    1 x>1/> 6l

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    24/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    25/133

    :. y 6 ha1x+n1y+l1a>x+n>y+l>

    HE^FYDMABJ AMM 1:

    L ezuf Midb`if gefeoid AMM mjr. u6 y/x y 6 xu y6 u + xu jhamisjdj midb`ifmi yirjdi yazarsab

    y 6

    y+ x +

    y x

    y+ x y x

    u + xu 6 xu + x + xu xxu + x xu x

    u + xu 6

    u + 1 +

    u 1

    u + 1 u 1

    u + xu 6

    u + 1 +

    u 1>

    u + 1 (u 1)

    6 u + 1 + u 1 + >u> 1

    > 6u +

    u> 1

    xu 6

    u> 1

    muu> 1 6

    mx

    x ().jdt

    `d

    |u +u> 1| 6 `d x + `d l u +u> 1 6lx u6y/x

    y

    x+

    yx

    > 1 6 lx

    Erdib 7.8.

    + :xy+ 9y>

    mx 8x> + =xy my6 3, y (>) 6 8 NMS djd lezufudu nu`uduz.L ezuf Midb`if gefeoid AMM mjr. u6 y/x y 6 xu y6 u + xu jhamisjdj midb`ifmi yirjdi yazarsab

    y 6 + :xy+ 9y>

    8x> + =xy

    u +xu 6 + :ux> + 9u>x>

    8x>

    + =ux>

    u +xu 6

    < + :u + 9u>

    8 + =u xu 6 < + :u + 9u

    > 8u =u>8 + =u

    xu 6 + ) 6 8 (: + : + 6 >l l6 :

    >

    +

    6 :

    >x

    :. y 6ha1x+n1y+l1a>x+n>y+l>

    herfudmabj AMM

    a1 n1a> n> 6 3 (:.1)

    e`fab uziri

    y 6h

    a1x + n1y+ l1a>x + n>y+ l>

    (:.>)

    AMM djd lezufu jljd

    x6 W+ g, y6 Z + b (:.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    26/133

    >3 >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    mikjsbid mikjstjrfisj yap`r. Nudu (:.>) midb`ifjdmi yaza`f?

    mZ

    mW 6h

    a1W+ n1Z + a1g + n1b+ l1a>W+ n>Z + a>g + n>b+ l>

    (:.=)

    mjhiradsjyi` midb`ifjdmia1g + n1b+ l1 6 3 (:.9)

    a>g + n>b+ l> 6 3

    e`alab sibj`mi silirsibmZ

    mW 6h

    a1W+ n1Z

    a>W+ n>Z

    (:.8)

    midb`ifjdj i`mi imirjz bj nu midb`if gefeoid midb`ifmjr vi gefeoid midb`if`ir jljd kilir`j e`ad lezufyedtifj bu``ad`r.Ikir (:.1) mitirfjdadt shr jsi yadja>x + n>y6 b (a1x + n1y) jsi (:.>) midb`ifj be`ayla lezu`ur.

    z6 a1x + n1y a>x + n>y6 bzyazarab

    z 6a1+ n1y y 6z

    a1

    n1jhami`irjdj (:.>)midb`ifjdmi yazarsab

    zn1

    6a1n1

    + h

    z+ l1bz + l>

    mz

    a1+ n1h z+l1bz+l>

    6mxmikjsbid`irjdi ayr`anj`id AMM i`mi imirjz.

    Erdib :.1.

    y 6 >x y+ :x

    AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf > 11 < 6 3

    e`mukudmad (:.9) midb`ifjdjd lezirsib g 69, b 61 nu`uruz. x 6 W 9, y 6 Z 1 yazmkfzma vimidb`ifmi yirjdi yazmkfzma

    mZ

    mW 6

    >W ZW z1

    >z+ 1

    z+ mz 6

    mW

    W

    1>

    `d

    > >z+ 6 `d (W) + `d l `d

    > >z+ 6 > ` d (lW) 6 `d 1l>W>

    6 `d l1W>

    , l1 6 1

    l>

    > >z+ 6 l1W>

    ,

    z 6 ZW kirj medusufudu viW6x + 9, Z 6y + 1 kirj medusufudu yaparsab

    >W> >WZ + 6l1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    27/133

    13. @JDII^ AMM >1

    ya ma> (x + 9)

    > > (x + 9) (y+ 1) + < (y+ 1)> 6l1lezufudu i`mi imirjz.

    Erdib :.>.(>x + x + x+ z medusufudu bu``adarab z 6 > + ) /< i`mi imirjz.Nud`ar midb`ifmi bu``admkfzma

    z >z+ 1

    z 6 < (z+ 1)>z+ 1

    + >

    z 6 z 1>z+ 1

    mikjsbid`irjdi ayr`anj`id AMM i`mi imirjz. >z+ 1

    z 1 mz 6

    mx> +

    z+ < `d(z 1) 6 x + l

    lezufudu i`mi imirjz. z 6 >x + (>x + x + )midb`ifjdi mi (13.1) midb`ifjdi bars`b ki`id gefe oid `jdiir midb`if midjr.Gefeoid tirjfj gefe oid AMM j`i barstr``fafa`mr. Nuda rakfid `jtiraturmi nu tirjf bu``ad`fabtamr.

    a (x) , n (x) J ara`kdma surib`j hedbsjyed`ar e`sud. Yyar =.>=j bu` adarab (13.1) vi (13.>) AMM djd tiblezufudmid nagsiminj`jrjz. Edli`jb`i (13.>) midb`ifj mikjsbid`irjdi ayr`anj`id AMMmjr vi lezuf

    my

    y 6

    a (x) mx

    `d (Ly) 6

    a (x) mx, Ly 43

    Ly 6 ixp

    a (x) mx

    ,

    y 6 l ixp

    a (x) mx

    , L6 1/l (13.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    28/133

    >> >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    \jfmj (13.1) midb`ifjdjd kidi` lezufudu i`mi imi`jf. L ezufu parafitri`irjd mikjsjfj e`arab am`admr`adyedtifj bu``adarab nu`a`f. (13.1) jd kidi` lezufudu (13.xy6 x< (13.;)

    AMM midb`ifjdjd lezufudu nu`uduz.L ezuf (13.1) midb`ifjdi keria (x) 6 >x, n (x) 6x< mjr. Nuda keri (13.8) herfuda keri

    y 6 i

    >xmx

    xxmx)mx + l1

    y 6 ix

    >

    x

    mx + l1

    y 6 ix

    >

    x>xix

    >

    mx+ l1

    ,

    x> 6u, xix>

    mx6 mv

    >xmx6 mu, v6 1> ix>

    y 6 ix> 1>

    x>ix> 1> >xix>mx+ l1

    y 6 ix>

    1

    >x>ix

    > 1>

    ix>

    + l1

    y 6

    1

    >

    x> 1+ l1ix> (13.7)

    vi (13.;)midb`ifjdjd lezufu(13.7) sib`jdmimjr.

    Yyar 13.>. (13.1)midb`ifjy3 6 3nas adkl besu`udu sak`asa nj`i(13.8)lezufu tibtjr. Erdikjd(13.;)midb`if

    lezufu(3, 3) debtasdmad kiljyersa(13.7) a keri lezuf

    y61

    > x> 1

    +

    1

    >ix

    >

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    29/133

    13. @JDII^ AMM >x + 1

    x

    y6 i>x

    AMM midb`ifjdjd lezufudu nu`uduz.

    L ezuf (13.1) midb`ifjdi keria (x) 6 >x+1x , n (x) 6 ixp(>x) mjr. Nuda keri (13.8) herfuda keri

    y 6 i >x+1

    x mx

    ixp(>x) i(

    >x+1

    x mx)mx + l1

    y 6

    i>x

    x

    ixp(>x)ixp(>x) xmx + l1

    y 6

    i>x

    x

    x>

    > + l1

    ,

    y 6 xi>x

    > + l1

    i>x

    x (13.1x

    > + l1

    i>x

    x

    sib`jdmimjr.

    Erdib 13.9. x> + 1

    mymx

    + =xy 6 x

    y (>) 6 1.

    AMM midb`ifjdjd lezufudu nu`uduz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    30/133

    >= >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    L ezuf (13.1) midb`ifjdi keria (x) 6 =x(x>+1) , n (x) 6 x

    (x>+1) mjr. Nuda keri (13.8) herfuda keri

    y 6 i

    =x

    (x>+1)mx

    x

    (x> + 1)i

    =x

    (x>+1)mx

    mx + l1

    y 6

    x> + 1> x

    (x> + 1)

    x> + 1

    >mx + l1

    y 6

    x> + 1

    > x==

    +x>

    > + l1

    ,

    y(>) 6 1 1 6 (9)>

    18

    = +

    =

    >+ l1

    l1 6 1: (13.1=)

    vi midb`ifjdjd lezufu

    y6

    x> + 1>x=

    = +

    x>

    > + 1:

    sib`jdmimjr.

    11. Nirdeu``j midb`ifj

    y + a(x)y6 n(x)yd (11.1)herfudmabj AMM `iri Nirdeu``j AMM midjr.a (x) , n (x) J ara`kdma surib`j hedbsjyed`ar e`sud. d 6 3 ya ma d 6 1 murufu jljd srasy`a (13.1) vi (13.>)`jdiir AMM yj i`mi imirjz. Nuramad saysdd 3 vi 1 mid harb` muruf`ard i`i a`alakz. (11.1) midb`ifjdj yd

    yi ne`mukufuzmiyyd

    + a(x)

    yd1 6n(x) (11.>)

    midb`ifjdj i`mi imirjz.

    z6 1

    yd1 6yd+1

    medusufudu bu``admkfzma

    z 6 (d + 1) ydy yyd

    6 z

    (d + 1)nu`uruz. Nu jhami`irj (11.>) midb`ifjdmi yazarsab

    z(d + 1)+ a(x)z 6 n(x) (11.x

    mz

    (z 1) 6 >xmx

    `d (z 1) 6 x> + l

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    31/133

    11. NI^DEY@@J MIDB@IFJ >9

    viz 6 y> medusufudmid

    `d

    1 y>

    y>

    6 x> + l

    (11.=) midb`ifjdjd lezufumur.

    Erdib 11.>.

    xmy

    mx+ y6 >x8y=

    AMM lezufu nu`uduz.L ezuf midb ifjxy = ya ne`i`jf?

    y=my

    mx+ x1y< 6 >x9

    i`mi imirjz.

    z 6 y< mzmx

    6 l (x) 6 >x< + l1

    z6 >x< + l1x< y6 z1/< 6 >x< + l11/x< + l1

    1/ mxx

    z 6 lx> z 6 l (x) x>

    lx> >xx

    l (x) x> 6 =x

    l 6 =x< l (x) 6 x= + l1 z 6 x> + l1x> y6 z 1/= 6

    x> + l1x

    >1/= > 6 (1 + l1)1/= l1 6 19

    viy= 6x> + 19x>

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    32/133

    >8 >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    midb`ifjdjd lezufumur.

    1>. ^jllatj Midb`ifj

    y 6a (x) y> + n (x) y+ l (x) (1>.1)herudmabj midb if`iri ^jllatj midb if`irj midjr. a (x) 6 3 murufudma (1>.1) midb`ifj `jdiir midb`ifmjr vil (x) 6 3 murufudma (1>.1) midb`ifj Nirdeu``j midb`ifjmjr.Kidi` e`arab ^jllatj midb ifjdj ada`jtjb e`arab lezfib fufbud mikj`mjr. Ikir (1>.1) midb`ifjdjd njr lezufunj`jdjyersa kidi` lezufu i`mi itfib fufbudmur? y1(x) (1>.1) midb`ifjdjd njr lezufu e`sud, yadj

    y1 6 a (x) y>1+ n (x) y1+ l (x) (1>.>)

    yaz`r.y6 y1+ z (1>...1) midb`ifjdmi bu``adrsab

    y1+ z 6 a (x) (y1+ z)> + n (x) (y1+ z) + l (x)y1+ z

    6 a (x) y>1+ >a (x) y1z+ a (x) z

    > + n (x) y1+ n (x) z+ l (x)

    (1>.>) mid hayma`adrsabz 6 (>a (x) y1+ n (x)) z+ a (x) z> (1>.=)

    Nirdeuj``j midb`ifjdj i`mi imirjz.

    Erdib 1>.1.

    xy 6 =x> =x (1>.9)AMM jljd njr ezi` lezufy1 6 Ax + N e`fab uziri kidi` lezufudu nu`uduz.

    L ezuf Ezi` lezuf y16 Ax +N (1>.9) ma yirjdi yazarsab

    xA + >ANx + N> 6 =x> =xjhamisjdmid

    A6 >, N6 3i`mi imirjz. Ney`ili midb`ifjd njr ezi` lezufu

    y1 6 >x

    mjr. (1>.1) midb`ifjdi keri (1>.9) ma

    a (x) 6 1x

    , n (x) 6 .x + z

    (1>.=) midb`ifj

    z 6

    = +

    Nirdeu``j midb`ifjdi medusur. (11.1) Nirdeu``j midb ifjdjd jhamisjdi keri

    a (x) 6 =

    mjr. Nuda keri

    u61

    zmedusufudmid

    u +

    = ;

    vi lezufud (13.8) herfuda keri

    u (x) 6 i

    ( .1. ^jllatj midb`ifjdjd ezi` muruf`ar.1>.1.1. A..

    y 6ay> + ny+ lturudmibj midb`if`ir. Nuramaa, n, lsanjt`irmjr. Midb`if Ne`uf8 vi ; tibj yedtif`ir bu``ad`arab lezu`ur.

    1>.1.>. N..

    y 6ay> + nx>

    turudmibj midb`if`ir. Nuramaa, n biyfi sanjt`irmjr.

    y61

    z

    medusufu j`i

    y 6 zz>

    nu`udur. Nu jhami`irj midb`ifmi yirjdi yazmkfzma

    zz>

    6 a

    z>+

    n

    x>

    vi

    z 6 a n z

    x

    >gefeoid midb`ifj i`mi imj`jr vi Ne`uf7 tibj yedtif j`i lezuf i`mi imj`jr.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    34/133

    >7 >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    35/133

    1:

    e`mukudmad (1

    H(x, y) 6 x> y> mx + (y) H(x, y) 6

    x + (y) (1xy+ (y) 6 y> >xy

    (y) 6 y> (y) 6 y

    AMM djd lezufudu nu`uduz.

    L ezuf

    >x les y+ y

    y 6

    x< x> sjd y yx

    6 >x sjd y

    e`mukudmad (1x les y+ y

    mx + (y)

    H(x, y) 6 x> les y+ x sjd y y

    (y) 6 y (y) 6 y>

    > + l

    sed (y) jhamisjdj midb`ifjdmi yirjdi yazarsab kidi` lezufu

    H(x, y) 6 x> les y+ x

    >

    + l

    sib`jdmi i`mi imirjz. \ed e`arab nas`adkl besu`udmad,

    3 6 =>

    + l l6 >

    x> les y+ x

    > 6 >

    lezufmur.

    Erdib 1x >ixy sjd>x + >x) mx + (xixy les>x

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    36/133

    . NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    L ezuf

    (yixy les>x >ixy sjd>x + >x)y

    6(xixy les>x x >x sjd>x + xy les>x)

    e`mukudmad (1ixy sjd>x + >x

    H

    y 6 k (x, y) 6 xixy les>x <

    H(x, y) 6

    (xixy les>x x) ixy x) ixy x >ixy sjd>x + >x

    y (les>x) ixy

    >(sjd>x) ixy +

    (x) 6yixy les>x

    >ixy sjd>x + >x

    (x) 6 >x (x) 6 x> + lsed (x) jhamisjdj midb ifjdmi yirjdi yazarsab kidi` lezufu

    H(x, y) 6 (les >x) ixy + lsib`jdmi i`mi imirjz.

    1=. Jdtikrasyed L arpad

    Ikir (1) midb`ifj taf mjhiradsjyi` midb`if mikj` jsi yubarmabj yedtif uyku`adafaz. Ney`i njr murufma(1) midb`ifjdj taf AMM yapalab sibj`mi shrmad harb` njr hedbsjyed j`i larpfa`yz. Zadj,

    f (x, y) h(x, y) mx + f (x, y) k (x, y) my6 3 (1=.1)

    midb`ifj taf AMM e`alab sibj`mi f (x, y)6 3 hedbsjyedu nu`fa`yz.

    ]adf 1=.1. Ikir (1) midb`ifj taf mjhiradsjyi` midb`if mikj` habat (1=.1) midb`ifj taf mjhiradsjyi`midb`if jsif (x, y) hedbsjyeduda(1) midb`ifjdjd jdtikrasyed larpad (jdtikratjed halter) midjr.

    Erdib 1=.>.

    mx+

    >x + y

    my6 3

    AMM taf mikj`mjr. L udbu

    h(x, y) 6 , k (x, y) 6 >x + y h

    y 6 < + 7xy,

    k

    x6 > + 8xy

    h

    y 6

    k

    xhabatf (x, y) 6 x>y jljd

    y> + =xx + 1>x 6

    (fk)

    x

    besu`udu sak`amkdmad tafmr. Nu murufmaf (x, y) 6 x>y jdtikrasyed larpadmr.

    Yyar 1=.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    37/133

    1=. JD]IK^A\ZED L A^SADJ )

    i`mi imirjz.

    Kidi`mi jdtikrasyed larpadd nu`fab e`mubla zermur. Nu yuzmid (1=.>) jhamisjdj bu``adarab f (x, y) jdti-krasyed larpad samilix vi samili y djd hedbsjyedu e`muku ezi` muruf`arma jdli`iyilikjz.

    1=.1. J.Muruf. f (x, y) jdtikrasyed larpad samili x jd njr hedbsjyedu e`sud. Nu murufma (1=.>)jhamisjdmi fy 6 3 mr vi (1=.>)jhamisjdmid

    k (x, y)f

    x 6

    h

    y k

    x

    f

    mf

    f 6

    hy kx

    k (x, y)

    mx (1=.)jhamisjdmi fx 6 3 mr vi (1=.>)jhamisjdmid

    h(x, y)fy

    6

    h

    y k

    x

    f

    mf

    f

    6

    hy kx

    h(x, y)

    my

    (1=.9)

    `d f 6

    hy kx

    h(x, y)

    my

    f (x) 6 ixp

    hy kx

    h(x, y)

    my

    (1=.8)Yyar 1=.9. (1=.9) midb`ifjdmimy jd batsaysy jd njr hedbsjyedu e`fa`mr.

    Erdib 1=.8.(x y) mx my6 3

    AMM djd lezufudu nu`uduz.

    L ezuf

    h(x, y) 6 (x y) , k (x, y) 6 1 h

    y 6 1, k

    x6 3

    h

    y 6 k

    x

    e`mukudmad midb`if taf AMM mikj`mjr. Nuda keri jdtikrasyed larpadd nu`a`f. Edli f (x, y) jdtikrasyedlarpad samilix jd njr hedbsjyedu e`fa murufudu jdli`iyi`jf?

    hy kx

    k (x, y)

    6 1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    38/133

    >. NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    vi samilix jd njr hedbsjyedumur. (1=.=) lezufudmid jdtikrasyed larpad

    f (x) 6 ixp

    hy kx

    k (x, y)

    mx

    6 ixp

    mx

    6 ix

    e`arab nu`udur. Nuda keri

    ix (x y) mx ixmy6 3 (1=.;)midb`ifj taf AMM mjr?

    h(x, y) 6 ix (x y) , k (x, y) 6 ix h

    y 6 ix, k

    x6 ix

    h

    y 6

    k

    x

    vi lezufu

    Hx

    6 h(x, y) 6 ix (x y)

    H(x, y) 6

    (ix (x y)) mx+ (y) (=:) vi (91) de`u herfu``irmid

    H(x, y) 6 ix (x 1) yix + (y) (1=.7)H

    y 6 k (x, y) ix + (y) 6 ix

    (y) 6 3 (y) 6 lsed (y) jhamisjdj (1=.7) midb`ifjdmi yirjdi yazarsab (1=.;) midb`ifjdjd kidi` lezufudu

    H(x, y) 6 ix (x 1) yix + l H(x, y) 6 ix (x

    y

    1) + l

    sib`jdmi i`mi imirjz.

    Erdib 1=.;.

    ymx + (< +

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    39/133

    1=. JD]IK^A\ZED L A^SADJ

    ymy

    6 i> `d y 6i`dy

    >

    6y>

    e`arab nu`udur. Nuda keriy (< +

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    40/133

    . NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    jdtikra` larpadmr. Nuda keri

    + y+

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    41/133

    1=. JD]IK^A\ZED L A^SADJ ) herfu`udi keri

    k (x, y)f

    x h(x, y) f

    y 6

    h

    y k

    x

    f

    h

    yk

    x 6 =xy+ > f

    x 6 3,(>xy> + y) f

    y 6 (=xy+ >) f

    mf

    f 6

    >

    ymy

    `d f 6 > `d y f 6 y>

    jdtikra` larpadmr. Nuda keri

    (>xy> + y)y>mx + (>y< x)y>my6 3midb`ifj taf AMM mjr. h(x, y) 6 (>xy> + y)y>, k (x, y) 6 (>y< x)y>

    hy

    6 (>xy> + y)y>y

    6 1y>

    ,

    k

    x 6

    (>y< x)y>x

    6 1y>

    h

    y 6

    k

    x

    H

    y 6 k (x, y) 6 (>y< x)y>

    H(x, y) 6

    (>y< x)y> my

    6 y> +x

    y

    + (x)

    H

    x 6

    y> + xy + (x)

    x

    6 1

    y+ (x)

    6 h(x, y) 6 (>xy> + y)y> 1

    y+ (x) 6 (>xy> + y)y>

    (x) 6 >x (x) 6

    (>x) mx

    (x) 6 x> + l H(x, y) 6 y> +

    x

    y + (x) H(x, y) 6 y> +

    x

    y+ x> + l6 3

    lezufmur.

    1=.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    42/133

    . NJ^JDLJ FI^]INIMID AMM

    ]adf 1=.13. Ikirk (x3, y3) 6 3, h(x3, y3) 6 3

    besu`u sak`adyersa(x3, y3) debtasda(1. Ikir AMM jd lezufu tibj` debtamad kilirsi nu tibj` debtaya muk uf debtas midjr. Erdib1=.11mi(3, 3) debtas njr muk uf (demi) debtasmr.

    Erdib 1=.1 6l

    e`arab i`mi imj`jr. L ezufmi(3, 3) debtasdmad kilfifibtimjr. vi

    y6 3, x6 3

    lezufud asjfptet`ar mikj`mjr.

    ]adf 1=.18.Ikir AMM jd tibj` debtasdmabj lezufu asjfptet`ar mikj` jsi vi lezuf tibj` debtamad kilfjyersa

    nu tibj` debtaya firbiz (lidtir) debtas midjr. Erdib1=.19mi(3, 3) debtas njr firbiz debtasmr.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    43/133

    LGAS]I^ )

    e`arab i`mi imj`jr. Ezi` e`arab mjb yerudki murufu jljd

    `jf

    >

    y tad 1 +y tad 61y

    i`mi imj`jr. Nuda keri(19.>) jhamisjdmid

    h

    x,y,

    1y

    6 3

    sib`jdi medusur.

    Yyar 19.>. Xirj`id ikrjdjd mjhiradsjyi` midb`ifj

    S(x, y)mx + Q(x, y)my6 3 (19.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    44/133

    < 7 6l>, l 4 3 (19.9)

    ikj aj`isj, aydE firbiz`j vil yarlap` majri`irmjr. Nu ikrj`iri mjb e`ad ikrj aj`isjdj nu`uduz.

    L ezuf (19.9) jhamisjdmi mjhiradsjyi` a`rsab

    >xmx + >ymy 6 3 (19.8)

    AMM i`mi imirjz. (19.x, Q (x, y) 6 >y

    vi (19.=) i keri(19.9) ikrj aj`isjdi mjb ikrj aj`isj

    >ymx >xmy6 3 (19.;)e`arab i`mi imirjz. AMM jd lezufu

    >ymx >xmy6 3 myy

    6 mx

    x y6 fx

    j`i jhami ij`id mekru aj`i`irjmjr.

    18. Fibadjb pren`if`irj

    Nj`jdmjkj kjnj Diwtedud jbjdlj garibit badudu,

    H 6 fa6 fmv

    mt 6f

    m>x

    mt>

    f 6 wk

    sib`jdmi jhami imj`jr. Nurama f ljsfjd but`isj, Hljsfi itbj imid sanjt buvvit, a ljsfjd garibitjdjdJvfisj, vgz vi kjmj`id ye` x , w jsi ljsfjd akr`k j`i jhami imj`jr.

    Erdib 18.1. But`isjf e`ad njr ljsfjd yirmid e`mubla yubsibti nu`udad njr debtamad J`b gzsz e`arab sirnistmusfiyi nrab`yer. Ljsfi itbj imid yirlibjf buvvitj sanjt vi gava mjridljdjd ljsfjd gz `i eradt` e`mukubanu` imj`mjkjdi keri. girgadkj njr t addma ljsfjd nas`adkl debtasdmad gadkj uzab`b`a e`mukudu vi e admagadkj gz`a garibit itfibti e`mukudu nu`uduz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    45/133

    18. FIBADJB S^EN@IF@I^J k

    b> + l l6 g f

    >k

    b>

    x 6 fk

    b

    t +

    f

    bi

    bf t

    + g f>k

    b>

    Erdib 18.>. Yzirjdmibj medadf`ar j`i njr`jbti njr parasutludud akr`k 183 `n (`jnri) virj`fjstjr. Saras utal`famad edli gava mjridlj gzd yarsda isjttjr. Sarasut 9 sd sedra al`mkdma gava mjridlj gzd barisjdjd9/7j bamar e`uyer. Sarasut al`famad vi al`mbtad sedra parasutludud gzd nu`uduz. (Zirlibjfj jvfisjdjk 6 hjt/sd> e`arab a`dz.)

    L ezuf Sarasut al`famad edlibj gzd nu`a`f.

    w6 183`n f6 wk

    6 183/ 6 9

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    46/133

    = 3 .burafdmad

    H 6 fmv

    mt 6H1+ H> f mv

    mt6 183 v

    > 9 mv

    mt6 183 v

    >

    9

    mv

    mt 6

    3

    v

    > mv

    3 v 6 mt

    13 `d(3 v) 6 1

    13 t `d l 3 v 6 li 113 t v (t) 6 3 li 113t

    e`arab nu`uruz. Sarasutludud j`b zafadma gzdd e`fafasdmad

    v (3) 6 3

    besu`udmad

    3 6 3 l l6 3 v (t) 6 3

    1 i 113t

    parasut al`famad edlibj parasutludud gzd virfibtimjr. 9 sd. sedrabj gz

    9>.93->.9-9

    133

    93

    3

    -93

    -133

    -193

    ->33

    x

    y

    x

    y

    v (9) 6 3

    1 i 1139

    e`arab nu`uruz. Nuda keri 9 sd sedrabj mjhiradsjyi` midb`ifj

    fmv

    mt 6 183 9v

    >

    7

    v (9) 6 3

    1 i 1139

    6 1>9.:1

    ? e`arab virinj`jrjz. Midb`ifjd lezufu

    mv

    18> v> 6 mt

    7 1

    118 v + 118 + v mv6 mt7 `d

    18 + v

    18 v 6 =t + `d l 18 + v

    18 v 6li=t v 1 + li=t6 18 li=t 1

    v 6 18

    li=t 1

    (1 + li=t) v (9) 6 3

    1 i 1139

    3

    1 i 1139

    6 18

    li>3 1

    (1 + li>3) l6 i>3

    v (t) 6 18

    1131=>

    i>3+=t 11 + 1131=> i

    >3+=t , t 9

    e`arab nu`udur.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    47/133

    18. FIBADJB S^EN@IF@I^J =1

    ) H>, surtudfi buvvitj, akr`kd mjbiy nj`isidj j`i surtudfi buvvitjdjd larpfmr?

    H> 6 D6

    1

    ==7les+ H

    fmv

    mt 6 >= 8

    < v

    >v (3) 6 3

    mjhiradsjyi` midb`ifjdj lezi`jf?

    mv=7 1>< v 6

    mt

    < v

    6 t

    < v 6 li t< v (3) 6 3

    =7 1>

    < 6 l v 6

    =7 1>

    )

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    48/133

    = > = e`fas murufudma sed debtamabj gzdd di e`muku serusuda ki`i`jf?

    mx

    mt 6 v6

    =7 1>

    .8h t/ sil

    1;. Erad Sren`if`irj

    Erad pren`if`irj, njr fizjbsi` nuyub`ubtibj, njrjf zafad jljdmi fiymada ki`id mikjsfi e`arab tarjh imj`jr.

    Erdib 1;.1. ^amyeabtjh njr i`ifidtjd nezudfa gz i`ifidtjd fivlut fjbtar j`i mekru eradt`mr. ^ayeabtjhi`ifidtjd erojda` akr`kdd yars 1933 y` jljdmi mak`mkda k eri

    (1) =933 y` sedra, ramyeabtjh i`ifidtjd akr`kd nu`uduz.(>) Erojda` akr`kdd %13 uda varfas jljd di bamar zafad kilfisj kiribtjkjdj nu`uduz.

    L ezuf x ramyeabtjh i`ifidtjd fjbtard kestirfib uziri mx/mt ramyebatjh nezu`fadd eradd ni`jrtjr. Nu

    erad fivlut fjbtar j`i mekru eradt` e`mukudmad

    mx

    mt 6 bx

    fjbtarma a`afa e`mukudmad jsarit dikatjhmjr.

    x (3) 6x3

    vi 1933 y` sedrabj nezu`fa fjbtar

    x (1933) 6x3

    >mjr.

    mx

    mt 6 bx,x (3) 6x3

    mjhiradsjyi` midb`ifjdjd lezufu

    x6 x3ibt x (1933) 6 x3

    >e`mukuda keri

    x3>

    6 x3i1933b b6 `d >

    1933 3.333=8 x6 x3i3.333=8t

    ib 6 1>1/1933 x6 x3 ibt 6x3 1

    >t/1933

    (1) t6 =933 jljd nezudfa

    x6 x3

    1

    >

    =933/19336

    x37

    Nu jsi =933 sidi sedudma nezudfadd 1/7 viya %1>.9 e`mu kudu sey`ir(>)

    x6x313

    x313

    6x3

    1

    >

    t/1933 t6 1933 `d13

    `d > =:79

    y` sedra kirlib`isjr.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    49/133

    17. SESY@A\ZED S^EN@IF@I^J =. Diwtedud sekufa burafda keri, sekuyad njr ljsjfjd slab`k, ljsfjd slab`k vi ljsfjbap`ayad ertafd sanjt slab`kdd harb j`i eradt`mr. t6 3mabj93 sanjt slab`b` njr ertafmabj slab`k73

    e`mukuda k eri vi9sadjyi sedra ljsfjd slab`k;3i must uk udi keri ljsfjd slab`kdd, t yi nak` hedbsjyedudunu`uduz vi 13 sd sedrabj slab`kd nu`uduz.

    L ezuf x,t zafadmabj ljsfjd slab`kd kestirsjd nuda keri mjhiradsjyi` midb`if

    mx

    mt 6 b (x 93)

    x (3) 6 73

    vi

    x (9) 6 ;3

    besu``arfz varmr.

    mx

    x 93 6 bmt `d (x 93) 6bt + `d l x 93 6 libt x6 93 + libt x (3) 6 73

    x 137x> 6mt 133

    1

    x+

    138

    1 138x

    mx6 mt

    `d x `d 1 138x 6 t133

    + `d l x1 138x 6li

    t/133

    x6 lit/133

    1 + l138it/133, x (1:73) 6 139 139 6 li

    1:73/133

    1 + l138i1:73/133

    l 6 138

    :i::9

    x (>333) 6138

    :i::9

    i>333/133

    1 + 138

    :i::9

    138i>333/133 11:=:9

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    50/133

    = = . sbbd lezufu jljd?

    >.139 6

    138

    :i::9

    it/133

    1 + 138

    :i::9

    138it/133 i1:.7t/133 6 =

    : t >381

    1:. Barsf Sren`if`irj

    Nurama barsf`armabj erad`ar i`i a`dr. \ fammisj ni``j erad`armabj barsf`ar jlirjp, barsf, barstrl j`isanjt tutu`uyer. x j`i \ fammisjdjd fjbtard kestirjrsib mx/mt x mibj mikjsjfjd t yi keri eradd virjr. Nudakeri mjhiradsjyi` femi`j

    mx

    mt 6kjrjs virj`irj lbs virj`irj

    e`arab virj`jr.

    Erdib 1:.1. Nas`adklta 93 ka`(ka``ed, `n `jb tuz jlirid lezu`fus tuz`u su ib`idfibtimjr. Barstrl j`i barsf gefeoid tutu`urbid,nasba njr vadamad ayd gz`a barsf nesa`t`fabtamr. Nuda keri, tadbta girgadkj t zafaddmabj tuz eradddimjr5

    L ezuf Kjrjs virj`irj? < ka`/sd `jb gz`a tadbd jljdi > `n `jb tuz jlirid lezu`fus tuz`u sukjrjs virj`irj6 >(`n/ka`)

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    51/133

    >3. I@IB]^JB MIX^I S^EN@IF@I^J =9

    L ezuf Krjs`ir?

    kjrjs virj`irj6 >(`n/ka`)9(ka`/sd) 6 13 `n/sd

    kjrjs gz 9 vi lbs gz < e`mukuda keri tep`af gz

    9 < 6 >vi ney`ili girgadkj zafadmabj tuz`u su fjbtar, nas`adklta ma 93 e`mukudmad

    93+ >t

    vi tuz bedsadtrasyedu jsix

    93+ >te`arab virj`jr. Ney`ili

    ljbjs virj`irj6 x

    93 + >t(`n/ka`)t x6 13

    `jdiir midb`ifjdj i`mi imirjz.

    mx

    mt +

    tx 6 3 mx

    x 6 tmt `d x6 `d(93 + >t) + `d l

    x 6 l (93 + >t) x6 l (t) (93 + >t)

    gefeoid e`fayad midb`ifjd lezufu e`sud.

    l (93 + >t) t)9/> + t

    l (t) (93 + >t)

    6 13

    l 6 13(93 + >t) l6

    13 (93 + >t) mt6 7

    > (t + >9)

    9/>+ l1

    x6 7> (t + >9)9/> + l1 (93 + >t) x (3) 6 3besu`udmad

    3 6

    7

    > (>9)9/>

    + l1

    (93)

    l6 >9333

    >

    x 6

    7

    > (t + >9)9/> >9333

    >

    (93 + >t)

    sedul e`arab nu`uruz.

    >3. I`ibtrjb Mivri Sren`if`irj

    Id nasjt i`ibtrjb mivri`irj, oidirater viya pj` kjnj i`ibtrjb baydak vi idirojyj bu``adad njr rizjster (erdikjdi`ibtrjb afpu`u) (risjstadli) nu`udad njr sirj mivrimjr. Ikir mukfi bapat`rsa njr Jabf rizjsteri mekruabalab vi njr ve`tao musfisjdi sinip e`ulabtr. Zadj rizjsterud jbj uludmabj petadsjyi` harb` e`ulabtr. Nupetadsjyi` harb viya ve`tao mususu jsi Xe`tfitri midj`id njr i`t j`i e`lu`inj jr. Ibitrjb mivri`irjdmibj nasjt njrbura` Bjrlgeffi bura` e`arab ama`admr`r, Nu bura`a keri, i`ibtrjb mivrisjdmibj tuf ve`tao`ard tep`af, tep`afbuvviti isjttjr. ]ep`af buvvitj I(t) j`i kestirjrsib (ifh-i`iltrefetjvi herli)

    X@+ X + XL6I(t)

    ^ rizjster (rijstadli), L bapasjter (lapaljter), J jdmubter (dmulter). J6J(t) i`ibtrjb mivrisjdmibj abf viq6 q(t) bapasjtermibj adj i`ibtrjb yubudu kestirfib uziri

    q 6 J

    sib`jdmi njr nakdt fivluttur. Egf badududa keri rizjster uzirjdmibj ve`tao musub`uku abf j`i mekrueradt`mr?

    X 6 ^J

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    52/133

    = 8 .firtinimid midb`ifj ^L@ midb`ifj e`arab ama`dmr`r.Jdmubterud e`famk murufma mivriyi^Lmivrisj midjr vi midb`if

    XL+ X 6 I(t) 1L

    q+ ^J6 I(t) J6q

    ^q+ 1

    Lq 6 I(t)

    e`ad 1. firtinimid AMM i`mi imirjz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    53/133

    >3. I@IB]^JB MIX^I S^EN@IF@I^J =;

    Erdib >3.1. \ibj`mi virj`id ^Lmivrisjdmi (a) edli \ adagtardd 1 bedufuda kitjrj`fisj murufudma (n)\ adagtardd > bedufuda kitjrj`fisj murufudma mivrimid kilid abf sjmmitjdj nu`uduz.

    I(t)

    \

    1

    >

    ^

    L

    L ezuf (a) ikir adagtar njr murufudma jsi ifh-i`iltrefetjvi herli I(t) mjr vi midb`if

    ^q+ 1

    Lq6 I(t) q+ 1

    ^Lq6

    I(t)

    ^

    `jdiir midb`ifmjr vi lezuf

    q 6 i

    1^L mt

    I(t)

    ^ i

    1^L mtmt + l1

    q 6 I(t)

    ^ 1

    ^Lq6 J

    J 6

    I(t)

    ^ 1

    ^Li t^L I(t)^ i t^L mt + l1(n) sbb jljd jsi I(t) 6 3 murufumur vi midb`ifjd lezufudmi yirjdi yazmkfzma

    J6 l1^L

    i t^L

    e`arab nu`uruz. Nuramabj - jsaritj abfd tirs yedi mekru kjttjkjdj kestirjr.

    Erdib >3.>. >3 `ub njr mjridl ti`j, 3.31H(Haram) `b njr bapasjtads e`ad bedmadsater, ifh(i`iltrefetjviherli)sj=3i>t+>3i=t `jb njr uritili sirj e`arab nak`adyer. Nas`adkl zafadma yubu e`famkda k eri girgadkjnjr admabj yubudu nu`uduz5

    L ezuf

    ^6 >3, L6 3.31H, I(t) 6 =3i>t

    + >3i=t

    virj`irj vi midb`if?

    q+ 1

    ^Lq 6

    I(t)

    ^q(3) 6 3

    `jdiir midb`ifj jljd edli gefeoid midb`ifj i`i a`a`f?

    mq

    q 6 1

    ^Lmt6 9mt q6 li9t

    vi gefeoid e`fayad midb`ifjd lezufu

    q6 l (t) i9t

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    54/133

    = 7 t + >3i=t

    l6 =3i3it

    l (t) 6

    =3

    ) e`arab nu`uruz. ^s6 ^1+ ^> jsitep`af risjstads virjr.

    X 6 J(^1+ ^>) J6 X^1+ ^>

    X1 6 J.^1 6 ^1

    ^1+ ^>X,

    X> 6 J.^> 6 ^>

    ^1+ ^>X

    L. besu`udma jsi

    X 6 X 6 J1^1 6 J>^> J6 J1+ J>J 6 X

    1

    ^1+

    1

    ^>

    X 6 ^1^>

    ^1+ ^>J

    J1 6 X

    ^16

    1

    ^1

    ^1^>^1+ ^>

    J6 ^>

    ^1+ ^>J

    J> 6 X

    ^>6

    1

    ^>

    ^1^>^1+ ^>

    J6 ^1

    ^1+ ^>J

    sedul`ard i`mi imirjz.

    Erdib >3.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    55/133

    >3. I@IB]^JB MIX^I S^EN@IF@I^J =:

    JL6LmXmt

    , Jr 6X

    ^>, J6

    1

    ^1(X X )

    J6 JL+ J 1^1 (X X ) 6 LmXmt + X^>

    mXmt

    +

    1

    L^>+

    1

    L^1

    X 6

    X

    ^1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    56/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    57/133

    LGAS]I^ =

    1. firtinimid yubsib mirili`j AMM

    1.firtinimid yubsib firtini`j AMM kidi` herfu

    H(x,y,y) 6 3 (19.1)

    sib`jdmimjr. Kidi` e`arab

    y 6p

    e`arab kestirj`jr. Nuda keri (19.1) midb`ifj

    H(x,y,p) 6 3 (19.>)

    sib`jdmi jhami imj`jr.

    Yyar 19.=. (19.1) midb`ifjdj lezfib kidi`mi leb be`ay mikj`mjr. Xi gatta lezufud e`fas ma kiribfiz.

    Nudud jljd id edif`j sedul`ar nurama ni`jrtilikjz.

    18. y6 h(x, p) herfudmabj AMM

    (19.1) midb`ifjy6 h(x, p) (18.1)

    herfudma e`sud.

    my

    mx6p my6 pmx

    vi (18.1) midb`ifjdmid

    h

    xmx +

    h

    pmp 6 my 6 pmx mx i ne`irsib

    h

    x+

    h

    p

    mp

    mx 6 p (18.>)

    (18.>) midb`ifj p vi x jd midb`ifjmjr vi Ne`uf> mibj lezYf yedtif`irj j`i lezuf i`mi imj`inj`jr.

    Erdib 18.1.

    y> 1 + y> 6 3 (18.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    58/133

    9> =. 1. FI^]INIMID ZYB\IB MI^ILI@J AMM

    e`arab ma yazanj`jrjz. (18.>) jhamisjdmid

    h(x, p) 6

    1 p>h

    x

    + h

    p

    mp

    mx

    6 p

    p

    1 p>mp

    mx 6 p

    p

    1 +

    11 p>

    mp

    mx

    6 3

    1 + 1

    1 p>mp

    mx 6 3, p6 3

    11 p>

    mp 6 mx, mymx

    6 3

    arlsjdp 6 x + l, y6 l p 6 sjd (

    x + l) , y6 l

    y 6 les (x + l) , y6 l(18.=) AMM djd lezuf`irjmjr.

    1;. x6 h(y, p) herfudmabj AMM

    (19.1) midb`ifjx6 h(y, p) (1;.1)

    herfudma e`sud.mx

    my 6

    1mymx

    61

    p

    vi (1;.1) midb`ifjdmid

    h

    y+

    h

    p

    mp

    my 6

    mx

    my 6

    1

    ph

    y+

    h

    p

    mp

    my 6

    1

    p (1;.>)

    (1;.>) midb`ifj p vi y jd midb`ifjmjr vi Ne`uf> mibj lezuf yedtif`irj j`i lezuf i`mi imj`inj`jr.

    Erdib 1;.1.

    x 1 + y> 6 3 (1;.) jhamisjdmid

    h(x, p) 6 1 p>h

    y+

    h

    p

    mp

    my 6

    1

    p

    >p mpmy

    6 1

    p >p>mp6 my

    >) lezufudmiyirjdi yazarsab leuzufud parafitrjb kestirjfj e`arab

    y6 (p) x + (p) (17.9)

    i`mi imirjz.

    Erdib 17.1.

    y6 >xy + y> ya may 6 >xp+p> (17.8)AMM djd lezufudu nu`uduz.

    L ezuf (17.1) jhamisjdi keri

    (p) 6 >p, (p) 6 p>

    vi (17.

    p >p x + >p

    p >p 6 >

    px >

    `jdiir midb`ifjdj i`mi imirjz. (13.1) jhamisjdmid

    a (p) 6>

    p, n (p) 6 >

    vi (13.8) lezufudmid

    x 6 i p

    pmp

    >i

    >i`dp>mp+ l16 p>

    >p>mp + l

    6 p>

    >

    p1

    > (17.7)

    i`mi imirjz. (17.;) vi (17.7) , (17.8) d kidi` lezufudud parafitrjb midb`ifjmjr.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    60/133

    9= =. 1. FI^]INIMID ZYB\IB MI^ILI@J AMM

    1:. L`ajraut Midb`ifj

    @akradki midb`ifjdmi (p) 6 p murufudma

    y6 xy

    + (y) viyay 6 px + (p) (1:.1)

    turudmibj midb`if`iri L`ajraut midb`ifj midjr. (1:.1) midb`ifjdj x i keri mjhiradsjyi`jdj a`rsab

    p 6 p + xmp

    mx+ (p)mp

    mx

    mp

    mx(x + (p)) 6 3 mp

    mx6 3

    p 6 l (1:.>)

    lezufudu i`mi imirjz. Nu (1:.>) yj (1:.1) midb`ifjdmi bu``adrsab (1:.1) midb`ifjdjd kidi` lezufudu

    y6 lx + (l) (1:.) jhamisjdi keri

    (p) 6 p

    p 1 (1:.:)vi (1:.>) medusufudmid

    p6 l (1:.13)

    i`mi imirjz. Nu (1:.13) yj (1:.7) midb`ifjdmi bu``adrsab (1:.;) midb`ifjdjd kidi` lezufudu

    y 6 lx + l

    l 1 (1:.11)i`mi imirjz. Ikir (1:.=) sak`adrsa

    x + (p) 6 x +p

    (p

    1)

    p

    p

    (p 1)> 6x p

    (p 1)> 6 3 mp

    (p 1)> 6 xmx

    mp

    (p 1)> 6

    xmx (8) jhamisjdmid

    1p 1 6

    x> + l

    >

    p 6 1 >x> + l

    (1:.1>)

    i`mi imirjz. Nu (1:.1>) yj (1:.7) midb`ifjdmi bu``adrsab (1:.;) midb`ifjdjd kidi` lezufudu

    y 6

    1 >

    x> + l

    x + 1 +

    1

    1 >x>+l

    1

    (1:.1

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    61/133

    1:. L@AJ^AY] MIDB@IFJ 99

    i`mi imirjz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    62/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    63/133

    LGAS]I^ 9

    Zubsib Firtinimid @jdiir AMM

    >1. Kjrjs

    ]adf >1.1. d. jdlj firtinimid gefeoid e`fayad njr `jdiir AMM kidi` e`arab

    a3(x)y(d) + a1(x)y

    (d1) + ... + ad 1(x)y+ ad(x)y 6 H(x) (>1.1)

    a3(x)mdy

    mxd+ a1(x)

    md1y

    mxd1+ + ad1(x)my

    mx+ ad(x) y 6 H(x)

    sib`jdmi yaz`r. Nuramaa3(x), a1(x), . . . , ad(x) mikjsbid batsay`armr. Nu batsay`ar viH(x) hedbsjyedu, x jd

    njrJ6 Ra, nV ara`kdma tadf`adfs s urib`j hedbsjyed `armr.

    ]adf >1.>. Ikir, H(x) 6 3 jsi, (>1.1) midb`ifj

    a3(x)y(d) + a1(x)y

    (d1) + ... + ad 1(x)y+ ad(x)y6 3 (>1.>)

    sib`jdj a`r. E zafad nu midb`ifi, d jdlj firtinimid mikjsbid batsay` gefeoid `jdiir AMM midjr.

    Erdib >1.. @jdiir gefeoid AMM jljd tifi` tierif`ir

    gefeoid e`fayadd.jdlj firtinimid mikjsbid batsay` njr `jdiir mjhiradsjyi` midb`ifjd, yadj(>1.1) midb`ifjdjdkidi` lezufudu nu`fab afalfzmr. Nudud jljd edli (>1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjd kidi` lezufududnu`udfas jdli`idilibtjr. ((>1.1) mjhiradsjyi` midb`ifjdjd lezufu j`i j`kj`j var`b tierifj ]ierif (=.>>.1. d. jdlj firtinimid njr gefeoid mjhiradsjyi` midb ifjd njrjnjrjdmid harb` f sayma lezufuy1, y>,...,yf e sud. Nurama f dmr. Nu murufma l1, l>,...,lf batsay`ar biyfi sanjt say`ar e`fab uziri,y 6 l1y1+ l>y>+ ... + lfyf hedbsjyedu ma ayd midb`ifjd njr lezufu e`ur.

    ]adf >>.>. y1, y>,...,yf girgadkj hedbsjyed`ar vi l1, l>,...,lf girgadkj biyfi sanjt say`ar e`sud`ar. Numurufmal1y1+ l>y>+ ... + lfyf jhamisjdiy1, y>,...,yf hedbsjyed`ardd `jdiir befnjdasyedu midjr.

    Yyar >>.>.>i keri(>1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjd lezuf`irjdjd `jdiir befnjdasyedu ma

    njr lezufmur.

    Erdib >>.=. sjd x viles x hedbsjyed`ary+y 6 3 AMM djd lezufumur. Yyar>>.1=a keriy 6 l1les x +l>sjd x mi midb`ifjd lezufumur.

    ]adf >>.9. Njra

    x

    nara`kdma tadf`afs e`ady1, y>,...,yfhedbsjyed bufisj jljd, gipsj shr e`fayadl1, l>,...,lf kjnj sanjt say`ar nu`udanj`jrsi vi xjd nu ara`btabj nutud mikir`irj jljd,

    l1y1+ l>y>+ ... + lfyf6 3

    jsi, nu hedbsjyed`ara ara`ardma `jdiir nakf` hedbsjyed`ar midjr.

    Erdib >>.8. x vi>x hedbsjyed`ar R3, 1V ara kdma jdiir nakf`mr. L udbu

    l1x + l>(>x) 6 3 (l1+ >l>) x6 3,x R3, 1V l1+ >l> 6 3 l1 6 >l>Erdikjdl> 6 1, l16 > jljd jhami sak`adfs e`ur.]adf >>.;. Njra x n ara`kdma `jdiir nakf` e`fayad hedbsjyed`ara jsi, `jdiir nakfsz hedbsjyed`ar

    midjr. Zadj,l1y1+ l>y>+ ... + lfyf6 3 l16 l> 6 6lf6 3

    9;

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    64/133

    97 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    Erdib >>.7. x vi x> hedbsjyed`ar R3, 1V ara`kdma `jdiir nakfszmr. l1x+ l>x> 6 3 jhamisjdj mjhirad-

    sjyi``irsibl1+ >l>x6 3 i`mi imirjz vix j`i nu midb`ifj larparsabl1x + >l>x> 6 3 i`mi imirjz.

    l1x + l>x> 6 3 vil1x + >l>x

    > 6 3,x R3, 1V

    midb`if`irjdj lbartrsabl>x>

    6 3,x R3, 1V i`mi imirjz. Nuda keril> 6 3 6 l1 mjr.]ierif >>.:. (>1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifj d `jdiir nakfsz lezufi sagjptjr. y1, y>,...,yd (>1.>)

    gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjdjd `jdiir nakfsz lezuf`irj jsi(>1.>) djd kidi` lezufu

    l1y1+ l>y>+ ... + ldyd

    j`i jhami imj`jr. Nuramal1, l>,...,ld biyfi sanjt say`ar.

    Erdib >>.13. sjd x viles x `jdiir nakfsz hedbsjyed`ary+ y6 3 AMM djd lezufumur. Yyar >>.1=a vi]ierif>>.:keriy 6 l1les x + l>sjd x mi midb`ifjd lezufumur.

    \jfmj, jbj viya maga haz`a hedbsjyedud gadkj besu``arma `jdiir nakf` viya `jdiir nakfsz e`mukudu arastra`f.

    ]adf >>.11. Njra x nara`kdma tadf`afs e`ady1, y>,...,yd hedbsjyed`ar(d 1) .firtinmid turivisagjp e`sud`ar.

    [(y1, y>,...,yd) 6

    y1 y> . . . ydy1 y

    > . . . y

    d

    ......

    y(d1)1 y

    (d1)> . . . y

    (d1)d

    mitirfjdadtda [redsbjad midjr via x n debtasdmabj mikirj bsala[(y1, y>,...,yd) j`i kestirj`jr.]ierif >>.1>. y1, y>,...,yd (>1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjdjd lezuf`irj `jdiir nakfsz e`fas jljd

    kirib vi yitir besu`[(y1, y>,...,yd) 6 3 e`fa`mr.

    Erdib >>.1>.1=. (>1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjdjd lezufuy (x) e`sud vi

    y (x3) 6 3, y (x3) 6 3, . . . , y

    (d1) (x3) 6 3

    besu`udu sak`yersa nu murufma lezufy (x) 6 3 mr.

    ]adf >>.19. Yyar>>.1=mibj lezufi asjbar lezuf midjr.

    >1.>) gefeoid mjhiradsjyi` midb`ifjdjd asjbar e`fayad h lezufudu nj`jyersab y 6 h vmedus ufu j`i midb`ifj(d 1) . firtiniyi jdmjrkiyinj`jrjz.]ierif >.

    a3(x)y+ a1(x)y

    + a>(x)y 6 3 (>)

    medus ufudu midb`ifmi yirjdi yaza`f

    a3(x) (h v)

    + a1(x) (h v) + a>(x)h v 6 3 a3(x) (h

    v+ >hv+ h v) + a1(x) (hv+ h v) + a>(x)h v 6 3

    (a3(x)h+ a1(x)h + a>(x)h)

    63

    v+ a3(x) h v+ (>a3(x) h

    + a1(x) h) v 6 3

    j`i(>a3(x) h

    (x) + a1(x) h(x)V w6 3 (>

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    65/133

    > mx (>xy + >y6 3 midb`ifjdjd njr lezufu e`fab uziri, firtinidjdjdmjrkidfisj yedtifjdj bu``adarab `jdiir nakfsz lezufu nu`uduz.

    L ezuf (> + 1, a1(x) 6 >x, a>(x) 6 > mjr. (> mx

    6 ixp >xx>+1 mx

    x> mx 6

    x>+16u>xmx6mu

    ixp muu x>

    mx

    6

    ixp (`du)

    x> mx6

    u + l

    x> mx 6

    x>+16u

    x> + 1

    x> mx6

    1 +

    1

    x>

    mx

    6 x 1x

    + l6 x 1x

    + l

    (>) medusufudmid lezufu

    y6 x

    x 1

    x+ l

    6 x> + lx 1

    sib`jdmi i`mi imirjz. ]ierif >>.1i keri

    y 6 l>x + l< x> + lx

    16 A x> 1+ Nx

    kidi` lezufmur.

    Erdib >y =xy+ =y6 3midb`ifjdjd njr lezufu e`sud. Firtinidjd jdmjrkidfisj yedtifj j`i kidi` lezufu nu`uduz.

    L ezufy 6 xv

    medusufudu midb`ifmi yirjdi yaza`f.

    x> (xv) =x (xv)+ =xv 6 3 x> (>v+ xv) =x (v+ xv) + =xv6 3

    x>

    (xv >v) 6 3 xv >v6 3 w6v xw 6 >w mw

    w 6 >

    mx

    x `d w 6 > `d x + `d l w6 lx>

    w6vv 6 lx> mv6 lx>mx

    v 6 lx=.1)

    sanjt batsay` gefeoid midb`ifjd lezufuduy6 ifx (>=.>)

    e`arab araya`f. Nuda keri

    mby

    mxb 6fbifx, b6 1, . . ,d

    turiv`irjdj (>=.1) midb`ifjdmi yirjdi yazarsab

    ifx

    a3fd + a1f

    d1 + +... + ad 1 f + ad

    6 3

    midb`ifjdj i`mi imirjz. ifx 6 3 e`mukudmada3f

    d + a1fd1 + +... + ad 1f + ad6 3 (>=.=.1. (>=.,...,fd kjnj d tadi bebu e`fa mr. Nu beb`ir njrir njrirmidb`if(>=.1)ma yirjdi bedursa gir mihasdma njr ezi` lezuf i`mi imj`ilibtjr. Nuda keri midb`ifjd beb`irjdikeri lezufu jrmi`iyi`jf.

    >=.1. 1. Muruf? Ayrb rii` beb`ir. (>=.=.>. (>=.,...,fdkjnj harb` (ayrb) rii` bebu var jsi(>=.1)midb`ifjdjdkidi` lezufu

    y6 l1if1x + l>i

    f>x + ... + ldifdx (>=.=)

    sib`jdmimjr. l1,l,...,ld biyfi sanjt`irmjr.

    Erdib >=. 6 3. Ney`ili midb`ifjd lezufu (f 1) (f >) 6 3 f1 61, f> 6 >. (>=.=)

    mad

    y6 l1ix + l>i

    >x

    lezufmur.

    Yyar >=.=. Erdib>=.x hedbsjyed`ar `jdiir nakfszmr.

    [

    ix, i>x

    6

    ix i>xix >i>x6 ix 6 3

    mr.

    Erdib >=.9. y

    y

    1>y6 3, y (3) 6 f 1> 6 3lezuf`irf1,> 6

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    67/133

    >=. \ANJ] BA]\AZJ@J GEFEOID @JDII^ AMM 81

    besu` ardmad

    l1+ l> 6 6 >

    y 6 i=.>. >. Muruf? ]ibrar beb`ir.

    ]ierif >=.8. (>=. 6 6 fb 6 f) nu murufma(>=.1) midb`ifjdjd tibrar imid beb`iri bars`b ki`id lezufu

    l1+ l>x + + lbxb1

    ifx (>=.9)

    sib`jdmimjr. fb+1, fb+>, . . . , fd njrnjrjdmid harb` rii` beb`ir e`fab uziri(>=.1) midb`ifjdjd kidi` lezufu

    y6

    l1+ l>x + + lbxb1

    ifx + lb+1ifb+1x + lb+>i

    fb+>x + ... + ldifdx (>=.8)

    herfudmamr.

    Erdib >=.;. yjv + 9y+ 8y+ =y 7y6 3 AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf Midb`ifjd barabtirjstjb midb`ifj

    f= + 9f< + 8f> + =f 7 6 3vi midb`ifjd beb`irj >, >, >, 1 mjr. Nuda keri tibrar imid f 6 > bebudi bars`b ki`id lezuf (>=.9) mad

    y1 6

    l1+ l>x + l

    i>x

    vif> 6 1 bebudi bars`b ki`id lezufy> 6 l=i

    x

    mjr. Nuda keri kidi` lezuf(>=.8) mid

    y6 y1+ y>6 l1+ l>x + l i>x + l=ixmr.

    Erdib >=.7. y(9) >y(=) + y 6 3 midb`ifjdjd lezufudu nu`uduz.L ezuf Mjhiradsjyi` midb`ifjd barabtirjstjb midb`ifj

    f9 >f= + f< 6 3vi lezuf`irf1,>,. Muruf? ]ibrar` beb`ir mjr. Nuda keri

    1, x, x>, ix, xix

    `jdiir nakfsz lezuf`irmjr. ]ierif >x + l + l=ix + l9xi

    lezufmur.

    >=. 61 e`fab uziri befp`ibs say`ar a+ jn, n6 3 herfudmamr. (a, n rii` say`ar). a jnsaysda jsia + jn djd befp`ibs is`idjkj midjr.

    ]ierif >=.13. (>=.les nx) (>=.;)

    e`arab yaz`r.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    68/133

    8> 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    Sreeh. Kidi` lezufub1i

    (a+jn)x + b>i(ajn)x

    e`arab yazanj jrjz. Nuramaij 6 les + j sjd

    Iu`ir herfu`udu bu``adrsab

    b1i(a+jn)x + b>i

    (ajn)x 6 b1iaxijnx + b>i

    axijnx

    6 iax

    b1ijnx + b>i

    jnx6 iax (b1(les nx + j sjd nx) + b>(les nx j sjd nx))6 iax ((b1+ b>)les nx + j (b1 b>)sjd nx)6 iax (l1sjd nx + l>les nx) , l1 6 b1+ b>, l>6 b1 b>

    i`mi imirjz.

    Erdib >=.11. y 8y+ >9y6 3 AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf AMM djd barabtirjstjb midb`ifj f> 8f + >9 6 3 mr. Mid`ifjd beb`irj

    f 6 8

    68 7j

    > 6 < =j

    a 6 =.;)

    y 6 iles =x)

    lezufmur.

    ]ierif >=.1>. (>=.x + + lbxb1

    sjd nx + iax

    l1+ l>x + + lbxb1

    les nx (>=.7)

    e`arab yaz`r.

    Erdib >=.1y+ y 6 3 AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf Mjhiradsjyi` midb`ifjd barabtirjstjb midb`ifj

    f8 >f< + 1 6 3lezuf`irf1,>,< 6 1, 1>+ j

    , 1>+ j

    , vi mjkir`irj isjt e`fab uziri 1. Muruf? Ayrb rii` beb`ir & >. Muruf& x les

    , i

    1>x sjd

    , xi

    1>x les

    , xi

    1>x sjd

    `jdiir nakfsz lezuf`irmjr. ]ierif >xi

    x + lx les

    + l=i

    1>x sjd

    + l9xi

    1>x les

    + l8xi

    1>x sjd

    lezufmur.

    >9. Gefeoid e`fayad AMM

    (>1.1) gefeoid e`fayad midb`ifj i`i a`a`f?

    a3(x)y(d) + a1(x)y

    (d1) + ... + ad 1(x)y+ ad(x)y 6 H(x)

    ]ierif >9.1. v hedbsjyedu (>1.1) gefeoid e`fayad midb`ifjd njr lezufu viu hedbsjyedu(>1.>) gefeoidmidb`ifjd lezufu jsiu + v hedbsjyedu ma(>1.1) gefeoid e`fayad midb`ifjd njr lezufumur.

    Erdib >9.>. y 6 x hedbsjyedu y+ y 6 x gefeoid e`fayad midb`ifjdjd njr lezufumur. sjd x hedbsjyeduy+y6 3gefeoid AMM djd lezufumur. ]ierif>9.1i keriy 6 x+sjd xhedbsjyedu may +y 6 x midb`ifjdjdlezufumur.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    69/133

    >9. GEFEOID E@FAZAD AMM 81.>) gefeoid midb`ifjd kidi` lezufu e`ad yl (lefp`ifidtary hudltjed)djd das` nu`udmukudu nj`jyeruz.\jfmj jsi afalfz, gefeoid e`fayad nu midb`ifjd njr ezi` lezufu e`ad vi njr biyfi sanjt say jlirfiyid yp(partjlu`ar jdtikra`) lezufudu vi sedul e`arab (>1.1) gefeoid e`fayad midb`ifjdjd kidi` lezufudu nu`fabtr.yp djd nu`udfas j`i j`kj`j e`arab njrbal fitet ki`jstjrj`fjstjr. Nu fitet`ar, sras j`i,

    (j)? Ni`jrsjz Batsay`ar Fitemu(jj)? Sarafitri`irjd Mikjsjfj Fitemu

    >9.1. Ni`jrsjz Batsay`ar Fitemu.

    ]adf >9.) iax, a 6 3(9.=. xx, sjd() , les(>x + /=) YL hedbsjyed`armr.

    ]adf >9.9. @jdiir nakfsz YL hedbsjyed`ardd bufisjdi bsala YL bufisj midjr.

    YL hedbsjyedu YL bufisj1 xd

    xd, xd1, . . . , x , 1

    > iax {iax}< sjd (nx + l)

    viya les (nx + l){sjd(nx + l) , les(nx + l)}

    = xdiax

    xdiax, xd1iax, . . . , x iax, iax

    9 xd sjd(nx + l)

    viyax

    d

    les(nx + l)

    {xd sjd(nx + l) , xd les(nx + l) ,xd1 sjd(nx + l) , xd1 les(nx + l) ,

    . . . , x sjd(nx + l) , x les(nx + l) ,sjd(nx + l) , les(nx + l)}8 iax sjd(nx + l)

    viyaiax les(nx + l){iax sjd(nx + l) , iax les(nx + l)}

    ; xdiax sjd(nx + l)viyaxdiax les(nx + l)

    {xdiax sjd(nx + l) , xdiax les(nx + l) ,xd1iax sjd(nx + l) , xd1iax les(nx + l) ,. . . , x iax sjd(nx + l) , xiax les(nx + l) ,iax sjd(nx + l) , iax les(nx + l)}

    Erdib >9.8. h(x) 6x> sjd x hedbsjyedudud YL bufisj

    x> sjd x, x> les x, x sjd x, x les x, sjd x, les x

    Zedtif(>1.1) gefeoid e`fayad midb`ifjdmi

    a3(x)y(d) + a1(x)y(d1) + ... + ad 1(x)y+ ad(x)y 6 H(x)

    H(x) hedbsjyedudu YL hedbsjyed`ardd `jdiir befnjdasyedu e`fas murufudma nu yedtifj uku`ayanj`jrjz.

    (1) H 6l1u1+ l>u>+ + lfuf e`sud. Nurama u1, u>, . . . , uf YL hedbsjyed`armr.(>) u1, u>, . . . , uf YL hedbsjyed`arda bars`b ki`id YL bufi`irjdj\1, \>, . . . , \ f e`arab ni`jr`iyi`jf.(9.;. y >y ix 13sjd x AMM djd lezufudu nu`uduz.

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    70/133

    8= 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    L ezuf

    y >y

    >f

    < 6 3

    barabtirjstjb midb`ifjdjd lezufudmidf1 6 6 1 yl 6l1iix herfudmamr. \jfmj gefeoide`fayad tirjfi ki`i`jf?

    >ix 13 sjd xhedbsjyedu(1)

    ix, sjd x, les x

    YL hedbsjyed`ardd `jdiir befnjdasyedu e`arab yaz`fstr. Nuda keri YL bufi`irj(>)

    \1 6 {ix}\> 6 {sjd x, les x}

    (bufi`irjdjd i`ifad`ar j`i gefeoid bsfd hedbsjyed`ar njr njrj j`i ayd mikj`mjr. Nu sbbma kili`jf.(9) < vi =. muruf`ar sak`adfamkdmad njr sedrabj muruf.

    (8) Ezi` hedbsjyedu nu bufi`irjd e`usturfus e`muku i`ifa`ard befnjdasyedu sib`jdmi yaz`mkd varsaya`f?

    yp 6 Aix + N sjd x + Lles x

    yp 6 Aix + N les x Lsjd x

    yp 6 Aix N sjd x Lles x

    midb`ifmi yirjdi yazarsab

    y >y ix 13sjd x Aix N sjd x Lles x > (Aix + N les x< (Aix + N sjd x + Lles x) 6 >ix 13sjd x

    =Aix + (=N+ >L)sjd x + (=L >N)les x 6 >ix 13sjd x=A 6 >,

    =N+ >L 6 13=L >N 6 3 A6 1

    >, N6 >, L6 1

    yp 6 1>

    ix + > sjd x les xezi` lezuf vi

    y 6 yl+ yp 6 l1ii

    x 1>

    ix + > sjd x les xkidi` lezufmur.

    Erdib >9.7. y y6 >x

    >

    + i

    x

    + >xi

    x

    + =i

    6 3barabtirjstjb midb`ifjdjd lezufudmid f1 6 1, f> 6 > yl 6 l1ix +l>i>x herfudmamr. \jfmj gefeoide`fayad tirjfi ki`i`jf?

    >x> + ix + >xix + =i, ix, xix, i

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    71/133

    >9. GEFEOID E@FAZAD AMM 89

    YL hedbsjyed`ardd `jdiir befnjdasyedu e`arab yaz`fstr. Nuda keri YL bufi`irj(>)

    \1 6

    x>, x, 1

    \> 6 {ix}\< 6 {xix, ix}\= 6

    iix +Ixix + H iAx + Iix + >xMix + xIix + A + >Mix + >Iix + =xMix + xIix + :H iMix

    midb`ifmi yirjdi yazarsab

    y y 6 >x> + ix + >xix + =iA + >Mix + >Iix + =xMix + xIix + :H iAx + Iix + >xMix + xIix + Ax> + Nx +

    +Ixix + H ix> + ix + >xix + =iA L) + (>N 8A) x + >Ax>

    +>MiIxix

    + (>I H) ix

    6 >x>

    + ix

    + >xix

    + =iA L 6 3

    >N 8A 6 3>A 6 >

    >M 6 =

    >I 6 >>I H 6 1 A6 1, N 6 , H 6 , I6 1

    yp 6 x> + + >x>ix xix x

    + x>

    + + >x>

    ix

    xix

    les x AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf

    yjv + y6 3

    gefeoid midb`ifjd lezufuf= + f> 6 3

    barabtirjstjb midb`ifjdjd lezufudmidf1,> 6 3, fx+ lles x

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    72/133

    88 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    hedbsjyedu(1)

    x>, sjd x, les x

    YL hedbsjyed`ardd `jdiir befnjdasyedu e`arab yaz`fstr. Nuda keri YL bufi`irj(>)

    \1 6

    x>, x, 1

    \> 6 {sjd x, les x}\< 6 {les x, sjd x}

    ( 6 \< e`mukudmad\1, \> bufi`irj i`i a`dlabtr.(=) \1 6

    x>, x, 1

    bufisj x, 1 hedbsjyed`ard jlirmjkjdmid vi x, 1 hedbsjyed`ar gefeoid midb`ifjd lezufu

    jljdmi e`mukudmad \1 bufisjdjd i`ifad`ard x> j`i larpp yidjmid muzid`irjz? \1 6{x=, x}. Ney`ili nubufidjd i`ifad`ar turmis bsfd lezufudmibj hedbsjyed`armad harb`mr. Zjdi\>bufisjdjd i`ifad`ar, turmisbsfd lezufudmi e`mukudmad, i`ifad`ar x j`i larpa`f? \> 6 {x sjd x, x les x}(9) Zidjmid muzid`idid bufi`ir srasy`a?

    \1 6 {x=, x}\> 6 {x sjd x, x les x}

    sib`jdmimjr.(8) Ezi` hedbsjyedu nu bufi`irjd e`usturfus e`muku i`ifa`ard befnjdasyedu sib`jdmi yaz`mkd varsaya`f?

    yp 6 Ax= + Nx< +Lx> + Mx sjd x + Ix les x

    yp 6 >Lx + Iles x + M sjd x + xM les x xIsjd x + =Ax< + yp 6 >L+ 8Nx + >M les x >Isjd x xIles x xM sjd x + 1>Ax>

    yp 6 8N+ >=Ax les x >=A =M les x + =Isjd x + xIles x + xM sjd x+>L+ 8Nx + >M les x >Isjd x xIles x xM sjd x + 1>Ax>

    6 + = sjd x >les x>=A + >L 6 3

    8N 6 3

    1>A 6 M 6 >>I 6 = A6 1

    =, N6 3, L6

    yp 6

    1

    = x=

    + x sjd x + >x les x

    ezi` lezuf vi

    y6 yl+ yp6 l1+ l>x + lx les x

    kidi` lezufmur.

    >9.>. Sarafitri`irjd Mikjsjfj Fitemu.

    y + a (x) y6 n (x)herfudmabj midb`if`iri `jdiir midb`ifjdj gatr`aya`f. Midb`ifjd

    y + a (x) y6 3

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    73/133

    >9. GEFEOID E@FAZAD AMM 8;

    turmis midb`ifjdi bars`b ki`id lezufu

    y 6 l ixp

    a (x) mx

    ,

    e`arab i`mi itfjstjb.(13.1) jd kidi` lezufudu

    y6 l (x)ixp

    a (x) mx

    .

    herfudma arafstb bj nu tierj e`arab parafitri`irjd mikjsjfj fitemu mur. Zedtifj >. firtinmid mikjsbidbatsay` njr AMM jljd ad`ata`f?

    a3(x) y+ a1(x) y

    + a>(x) 6H(x) (>9.1)

    midb`ifjdj i`i a`a`f. y1 viy>

    a3(x) y+ a1(x) y

    + a>(x) 6 3 (>9.>)

    gefeoid midb`ifjdjd `jdiir nakfsz lezuf`irj e`sud`ar. Nu murufma

    yl 6 l1y1+ l>y>(>9.>) gefeoid midb`ifjdjd njr kidi` lezufumur. Sarafitri irjd mikjsjfj yedtifjdmi l1, l> sanjt`irj yirjdihedbsjyed`ar musudu`ur. Zadj

    yp 6 v1(x) y1(x) + v>(x) y>(x) (>9.9.1) midb`ifjdjd njr lezufumur. Nurama v1(x) vi v>(x) hedbsjyed`ardd jhami`irjdj nu`fafzkiribfibtimjr. I`jfjzmi > nj`jdfiyid var vi 1 besu` e`arabma (>9.. njr ib besu`a jgtjyal muyu`fabtamr.

    yp 6 v1(x) y1(x) + v>(x) y

    >(x) + v

    1(x) y1(x) + v

    >(x) y>(x) (>9.=)

    Nuramay p hedbsjyedudu nu`famad edli maga edli nagsitfjs e`mukufuz >. besu` e`arab

    v1(x) y1(x) + v>(x) y>(x) 6 3 (>9.9)

    a`a`f. \jfmj hedbsjyedud >. turivjdj a`rsab

    yp 6v1(x) y1(x) + v>(x) y

    > (x) + v

    1(x) y

    1(x) + v

    >(x) y

    >(x) (>9.8)

    i`mi imirjz. (>9.9.9.=) , (>9.8) jhami`irjdj (>9.1) midb`ifjdmi yirjdiyazarsab

    a3(x) Rv1(x) y1 (x) + v>(x) y

    >(x) + v

    1(x) y

    1(x) + v

    >(x) y

    > (x)V +

    a1(x) Rv1(x) y1(x) + v>(x) y

    >(x)V + a>(x) Rv1(x) y1(x) + v>(x) y>(x)V

    6 H(x)

    v1(x) Ra3(x) y1(x) + a1(x) y1(x) + a>(x) y1 (x)V +

    v>(x) Ra3(x) y>(x) + a1(x) y>(x) + a>(x) y> (x)V + a3(x) Rv

    1(x) y

    1(x) + v

    >(x) y

    >(x)V

    6H(x)(>9.;)

    i`mi imirjz. y1 viy> gefeoid midb`ifjdjd `jdiir nakfsz lezuf`irj e`mukudmada3(x) y1 (x) +a1(x) y1(x) +a>(x) y1(x) 6 3 vi a3(x) y> (x) + a1(x) y

    >(x) + a>(x) y>(x) besu``ar sak`adr. (>9.;) mi nud`ar mjbbati a`rsab

    a3(x) Rv1(x) y

    1(x) + v

    >(x) y

    > (x)V 6H(x) (>9.7)

    besu`udu i`mi imirjz.Ney`ili nj`jdfiyid v1(x) viv>(x) hedbsjyed`ar jljd v1(x) y1 (x) + v

    >(x) y>(x) 6 3

    v1(x) y1 (x) + v

    >(x) y

    >(x) 6

    H(x)a3(x)

    (>9.:)

    midb`if sjstifjdj i`mi imirjz. Batsay`ar mitirfjdadt

    [Ry1(x) , y>(x)V 6

    y1(x) y>(x)y1(x) y

    >(x)

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    74/133

    87 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    e`arab i`mi imirjz. y1 viy> `jdiir nakfsz lezuf`ir e`mukudmad [redbjyid[Ry1(x) , y>(x)V 6 3 mr. Ney`ili(>9.:) sjstifjdjd tib lezufu varmr. Xiv 1(x) viv

    >(x) hedbsjyed`ard

    v1(x) 6 3 y>(x)

    H(x)

    a3(x) y

    >(x)y1 (x) y>(x)y1 (x) y>(x)

    6 H(x) y>(x)

    a3(x) [Ry1 (x) , y>(x)V (>9.13)

    v>(x) 6

    y1(x) 3y1(x) H(x)a3(x)y1 (x) y>(x)y1 (x) y>(x) 6

    H(x) y1(x)

    a3(x) [Ry1(x) , y> (x)V (>9.11)

    Ney`ili (>9.13) vi (>9.11) mi jdtikra` a`mkfzmav1(x) viv>(x) hedbsjyed`ard nu`uruz.

    Erdib >9.13.y+ y6 tad x

    AMM djd lezufudu nu`uduz.L ezuf Gefeoid bsfd lezufu

    yl 6 l1sjd x + l>les x

    e`mukudmad kidi` lezufuyp 6 v1(x)sjd x + v>(x)les x

    e`sud.yp 6 v1(x)les x v>(x)sjd x + v1(x)sjd x + v>(x)les x

    Nuramay p hedbsjyedudu nu`famad edli maga edli nagsitfjs e`mukufuz >. besu` e`arab

    v1(x)sjd x + v>(x)les x6 3

    a`a`f. \jfmj hedbsjyedud >. turivjdj a`rsab

    yp

    6

    v1(x)sjd x

    v>(x)les x + v1

    (x)les x

    v>(x)sjd x

    i`mi imirjz. Midb`ifmi yirjdi yazarsab

    v1(x)les x v>(x)sjd x6 tad xi`mi imirjz. Ney`ili nj`jdfiyidv1(x) viv>(x) hedbsjyed`ar jljd

    v1(x)sjd x + v>(x)les x6 3

    v1(x)les x v>(x)sjd x6 tad xmidb`if sjstifjdj i`mi imirjz. Xiv 1(x) viv

    >(x) hedbsjyed`ard

    v1(x) 6

    3 les xtad x sjd x

    sjd x les xles x

    sjd x

    6 sjd x v1(x) 6 les x + l(x) 6

    sjd x 3les x tad xsjd x les xles x sjd x 6

    sjd> x

    les x 6

    les> x 1les x

    v>(x) 6

    (les x sil x) mx 6

    (;;).jdtksjd x `d (sil x + tad x) + l=

    e`arab i`mi imirjz. Nuda keri kidi` lezuf

    yp(x) 6 v1(x)sjd x + v>(x)les x

    6 ( les x + l

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    75/133

    >9. GEFEOID E@FAZAD AMM 8:

    e`arab i`mi imirjz.

    y 6 yl+ yp 6 l1sjd x + l>les x + l + 11f

    8 6 3

    f

    1,>,, i>x + lx + v(x) i

    >x + x + v(x) i

    >x + :v(x) i>x +

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    76/133

    ;3 9. ZYB\IB FI^]INIMID @JDII^ AMM

    midb`if sjstifjdj i`mi imirjz. Xiv 1(x) , v>(x) viv

    x ii>x x xi x + l=

    v>(x) 6

    ix 3 ii>x 3

    ix

    =i>x

    ix

    ix i>x ii>x x

    >ixi>xii>x vx + l8

    v>(x) 6

    (les x sil x) mx 6

    (;;).jdtksjd x `d (sil x + tad x) + l=

    ? ? ? ? 3 ? e`arab i`mi imirjz. Nuda k eri kidi` lezuf

    yp(x) 6 v1(x) ix + v>(x) i

    >x + vx +

    1

    =i>x + l8

    i

    xix + l=ix + ix + l9i

    >x

    1

    =

    ix + l8ii

    >x +lx 1

    =ix + l8i

    x + Lixix

    nu`uruz.

    >8. Laulgy-Iu`ir midb`ifj

    ]adf >8.1.

    a3xdy(d) + a1x

    d1y(d1) +... + ad 1xy+ ady6 3 (>8.1)

    midb`ifjdi Laulgy-Iu`ir midb`ifj midjr.

    ]ierif >8.>. x6 it medus ufu j`i(>8.1) midb`ifj sanjt batsay` `jdiir midb`ifi medus ur.

    Erdib >8.y >xy+ >y6 xy

    mx> 6

    1

    x

    m>y

    mt>mt

    mx 1

    x>my

    mt 6

    1

    x>

    m>y

    mt> my

    mt

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    77/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    78/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    79/133

    LGAS]I^ 8

    \anjt batsay` Jbjdlj Firtinimid Mjhiradsjyi` Midb`if`irjd

    Yyku`afa`ar

    >;. \a`df Garibitj

    \jstif midki bedufudma njr fjbtar asak mekru libj`jr vi nrab`rsa kjmjp-ki`fi garibitj yapar. Nuda sa`dfgaribitj viy tjtrisjf garibitj midjr. Gava mjridlj jgfa` imj`jrsi, njr nasba miyjs`i surtudfi buvvitj yeb banu`imj`jrsi, ljsjf yubarma vi asakma ayd jfjt ir arasdma njr kjmjp-ki`fi garibitj yaplabtr. Nudanasjt garfedjbgaribit midjr. Ikir surtudfi varsa ljsfjd sa`df kid`jkj kjttjbli aza`lab vi ljsjf njr suri midki bedufuda

    ki`jlibtjr. Ljsfjd nu tur garibitjdisirnist seduf`u garfedjb garibitj midjr. Nudud yad sra, ljsfi mivaf`vi sjdusejma` njr hedbsjyed`a jhami imj`inj`id njr garfedjb itbj virj`inj`jr. Nu murufma ljsfjd garibitj zer`adfsseduf`u garfedjb garibittjr.

    1? Nasjt Garfedjb Garibit

    Geebi yasasda keri libj`id vi nrab`ad njr yayd nuyub`uku, yayd uzafa fjbtar j`i eradt` njr kirj lakrlbuvvittjr. Nuda keri buvvitj,

    H6 bxj`i kestirjrjz. Nuda keri mjhiradsjyi` midb`if

    fm>x

    mt>

    6

    bx

    m>x

    mt>

    + 3x6 3, 3 6 b

    fe`arab virj`jr.

    >? \irnist \eduf`u Garfedjb Garibit

    Midki bedufudmadx uzab`kdma nu`uda njr ljsfi itbj imid sedmurulu buvvitjd nuyub`uku

    nmx

    mt

    j`i virj`jr. n 4 3 sanjttjr vi sedmurfi batsays e`arab am`admr`r. \edmurulu buvvitjd yedu, ljsfjd garibityedudi zttr. Nuda keri mjhiradsjyi` midb`ifj

    fm>x

    mt> 6 bx n mx

    mt f m

    >x

    mt> + n

    mx

    mt + bx 6 3

    e`arab virjrjz.

    ;

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    80/133

    ;= 8. \ANJ] BA]\AZJ@J JBJDLJ FI^]INIMID MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF@I^JD YZKY@AFA@A J

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    81/133

    >7. I@IB]^JB MIX^I S^EN@IF@I^J ;9

    (>)

    > m>x

    mt> 6 = mx

    mt :7x + les t > m

    >x

    mt> + =

    mx

    mt + :7x6 les t

    edli gefeoid midb`ifj lezi`jf

    > m>x

    mt> + =

    mx

    mt + :7x6 3 >f> + =f + :7 6 3 f> + >f + ; 6 3

    f1,>6 j

    8 1 xl(t) 6 it

    l1les

    8t + l>sjd

    8t

    sjfmj ki`i`jf gefeoid e`fayad midb`ifjd ezi` lezufudi YL yedtifjdj bu``adrsab?

    u1 6 les t \1 6 {les t, sjd t} xp(t) 6 A les t + N sjd t xp 6 A sjd t + N les t xp 6 A les t N

    > m>x

    mt> + =

    mx

    mt + :7x6 les t > (A les t N sjd t) + = (A sjd t + N les t) + :7 (A les t + N sjd t) 6 les t

    (:8A + =N)les t + (=A + :8N)sjd t6 les t :8A + =N6 1=A + :8N6 3 A6 8

    9;;, N6

    1

    >sjd

    8t

    + 8

    9;;les t +

    1

    >

    8 6 1> 6 11< 7=7

    8

    x (t) 6 it

    8

    9;;les

    8t 1

    1< 7=7

    8sjd

    8t

    +

    8

    9;;les t +

    1

    >7. I`ibtrjb Mivri Sren`if`irj

    Id nasjt i`ibtrjb mivri`irj, oidirater viya pj` kjnj i`ibtrjb baydak vi idirojyj bu``adad njr rizjster (erdikjdi`ibtrjb afpu`u) (risjstadli) nu`udad njr sirj mivrimjr. Ikir mukfi bapat`rsa njr Jabf rizjsteri mekruabalab vi njr ve`tao musfisjdi sinip e`ulabtr. Zadj rizjsterud jbj uludmabj petadsjyi` harb` e`ulabtr. Nupetadsjyi` harb viya ve`tao mususu jsi Xe`tfitri midj`id njr i`t j`i e`lu`inj jr. Ibitrjb mivri`irjdmibj nasjt njr

    ^isjstr

    Mfi

    Baydab

    bura` Bjrlgeffi bura` e`arab ama`admr`r, Nu bura`a keri, i`ibtrjb mivrisjdmibj tuf ve`tao`ard tep`af, tep`afbuvviti isjttjr. ]ep`af buvvitj I(t) j`i kestirjrsib (ifh-i`iltrefetjvi herli)

    X@+ X + XL6I(t)

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    82/133

    ;8 8. \ANJ] BA]\AZJ@J JBJDLJ FI^]INIMID MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF@I^JD YZKY@AFA@A J

    X@+ X + XL6I(t)

    ^ rizjster (rijstadli), L bapasjter (lapaljter), J jdmubter (dmulter). J6J(t) i`ibtrjb mivrisjdmibj abf viq6 q(t) bapasjtermibj adj i`ibtrjb yubudu kestirfib uziri

    q 6 J

    sib`jdmi njr nakdt fivluttur. Egf badududa keri rizjster uzirjdmibj ve`tao musub`uku abf j`i mekrueradt`mr?

    X 6 ^J

    nurama ^ rizjsterud mjridljmjr vi sanjttjr. Bapasjtermibj ve`tao mususu jsi bapasjtermibj i`ibtrjb yubu j`ieradt`mr vi

    XL6 1

    Lq

    e`arab virj jr. NuramaLbapasjtadstr (lapaljmadli). \ed e`arab jdmubtermibj ve`tao mususu jsi abfd mikjsjfgz j`i eradt`mr?

    X@6 @J

    @ sanjtjdi jdmjbterud jdmubtads midjr (gidry j`i e`lu`ur) (jdmultadli). Bjrlgeffi bura da keri

    @J+ 1

    Lq+ ^J6 I(t)

    nakdtsd i`mi imirjz. Nurama turiv a`rsab viq 6 J

    jhamisjdi keri

    @q+ ^q+ 1

    Lq 6 I(t)

    @J+ 1

    Lq+ ^J 6 I(t)

    @J+ ^J+ 1L

    J 6 I(t) >.firtinimid midb`ifj ^L@ midb`ifj e`arab ama`dmr`r.

    Erdib >7.1. Mjridlj 13 e`ad njr mjridl ti`j vi ez jdmubsjyed batsays @ 6 3.> gidry e`ad njr nenjd,i`ibtrefeter buvvitj =3 ve`t vi bapasjtads e`fayad njr mekru abf uritiljdi sirj e`arab nak`adyer. Nas`adkltaabf vi i`ibtrjb yubu e`famkda keri.girgadkj zafadmabj i`ibtrjb yubudu vi abf nu`uduz.

    L ezuf Zubarmabj midb`if keri

    ^ 6 13, @6 3.>, I(t) 6 =3, XL yeb3.>q+ 13q 6 =3 f> + 93f6 3 f1 6 3, f> 6 93

    ql(t) 6 l1+ l>i93t

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    83/133

    >7. I@IB]^JB MIX^I S^EN@IF@I^J ;;

    ezi` lezuf jljd?

    u1 6 1, \1 6 {1} \1 6 {t} qp(t) 6 At 93A6 =3 A6 =

    9

    qp(t) 6

    =

    9 t q(t) 6 l1+ l>i93t

    +

    =

    9 t

    q(3) 6 3 l1+ l> 6 3, J6 q 6 93l>i93t +=9 J(3) 6 3 93l> 6 =

    9 l>6 =

    >93 l1 6 =

    >93

    q(t) 6 =

    >93

    i93t 1+=

    9t, J(t) 6

    =

    9

    1 i93t

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    84/133

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    85/133

    LGAS]I^ ;

    @jdiir Mjhiradsjyi` Midb`if \jstif`irj

    \u ada bamar njr nj`jdfiyid`j njr mjhiradsjyi` midb`if`irj jdli`imjb. \jfmj jsi jbj nj`jdfiyid hedbsjyedu nu`udadjbj mjhiradsjyi` midb`ifj vi kidi` e`arab d nj`jdfiyid hedbsjyedu nu`udad d mjhiradsjyi` midb`ifj jdli`iyilikjz.Maga edliMjhiradsjyi` midb`if sjstif`irjdj tadtfab j`i nas`aya`f.

    >:. @jdiir sjstif tur`irj (Jbj nj`jdfiyid`j jbj midb`if)

    x vi y nj`jdfiyid hedbjyed`ar e`fab uziri 1. firtinimid mikjsbid batsay` `jdiir mjhiradsjyi` midb`if sjstifjkidi` e`arab,

    a1(t) x+ a>(t) y+ a(t) y+ n< (t) x + n= (t) y6 H>(t)

    (>:.1)

    sib`jdmi yaz`r. Nurama t nakfsz mikjsbidmjr.

    Erdib >:.1.

    >x+ x + y 6 t>x (t) y+ a(t) y+ n(t) (>:.>)

    sib`jdmi yaz`r.(>:.1) sjstifjdj ezi` e`arab

    x 6 a11(t) x + a1>(t) y+ H1(t)y 6 a>1(t) x + a>>(t) y+ H>(t)

    (>:.:.>.

    x6 t>x + (t + 1) y+ tx t1. firtinimid, sanjt batsay` njr sjstifmjr.

    d sayma mjhiradsjyi` midb`ifmid e`usad sjstifj kidi` e`arab,

    x1 6 a11(t) x1+ a1>(t) x>+ + a1d(t) xd+ H1(t)x> 6 a>1(t) x1+ a>>(t) x>+ + a>d(t) xd+ H>(t)...xd6 ad1(t) x1+ ad>(t) x>+ + add(t) xd+ Hd(t)

    (>:.=)

    sib`jdmi yaz`r.

    ;:

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    86/133

    73 ;. @JDII^ MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF \J\]IF@I^J

    x6 < m> t + 9

    m

    tt< 6 17t + 19t> >t@ RkV

    Erdib e`sud. h6t>, k6 sjd t jljd

    @ RkV 6 @ RkV

    e`mukudu k estirjdjz.

    L ezuf

    @ RkV 6

    mt>

    + > sjd t

    + 9m

    mt

    + > sjd t

    > + > sjd t6 + 17

    @ RhV 6

    mt>

    t>

    + 9m

    mt

    t> > t>

    6 >t> + 13t + 8@ RkV 6

    mt>(sjd t) + 9

    m

    mt(sjd t) > (sjd t)

    6 9 les t 9sjd t @ RkV 6 t> + 13t + 8+ >(9 les t 9sjd t)6 + 17

    @ RkV 6 @ RkV

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    87/133

    y+

    `jdiir sjstifjdj

    (>M My 6 t(>M+ M+ 7) y 6 >

    j`i kestirinj`jrjz. Nuda keri@1, @>, @M >M@M+ M+ 7

    Zedtif(. midb`if jsi @> epirateru j`i larp`p tarah tarahalbart`r?

    @=@1x + @=@>y6 @=h1(t)@>@@=y6 @>h>(t)

    (@=@1 @>@h> (t) ()sanjt batsay`, tib nj`jdfiyid`j `jdiir AMM i`mi imj`jr. Ne`uf9mabj yedtif`ir bu``ad`arab lezuf nu`udur.Nidzir sibj`mi nj`jdfiyidy hedbsjyedudu nu`fab jljd jsi (. midb`if jsi @1 epirateru j`i larp`p tarah taraha lbart`r?

    @M My 6 t(>M+ M+ 7) y 6 >

  • 8/10/2019 Diferansiyel Denklemler - Arzu Erdem Ders Notlar

    88/133

    7> ;. @JDII^ MJHI^AD\JZI@ MIDB@IF \J\]IF@I^