DNA - filesthaischool1.com · หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 พันธุศาสตร์และเทคโนโลยีทาง dna วิชา

หนวยการเรยนรท 3 พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA วชาชววทยา 4

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนรทางวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 3 พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA วชาชววทยา 4 ในชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม ไดจดท าขนเพอใชประกอบการเรยนการสอนรายวชาชววทยา 4 (ว30244) ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โดยผเรยนสามารถเรยนรและฝกปฏบตกจกรรมไดดวยตนเอง อกทงเปนการพฒนาสอการเรยนการสอนของคร โดยใชชดกจกรรมทกระตนและสงเสรมใหผเรยนสนใจในการเรยนรในรายวชาชววทยามากยงขน

หลงจากทผเรยนไดศกษาชดกจกรรมนแลว ผเรยนจะไดรบความรความเขาใจ เกดทกษะกระบวนการการเรยนรทางวทยาศาสตร และสามารถน าความร ทไดรบจากการเรยนรไปใชในชวตประจ าวนได

ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมนจะเปนประโยชนแกผทไดศกษาและน าความรทไดรบไปใชในการพฒนาตนตอไป

นางณฐปภสร สนจตรพฒน ต าแหนงคร วทยฐานะครช านาญการ

ชดกจกรรมท 1 พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)

นางณฐปภสร สนจตรพฒน

ก


สารบญ

เรอง หนำ ค าน า ก สารบญ ข รายชอสมาชกกลม 1 ค าแนะน าในการใชชดกจกรรม 2 สาระ มาตรฐานการเรยนร และตวชวด 3 สาระส าคญ 4 จดประสงคการเรยนร 5 แบบทดสอบกอนเรยน 6 แบบบนทกคะแนนแบบทดสอบกอนเรยน 9 ผงมโนทศน 10 ใบความรท 1 เรอง เทคโนโลยชวภาพ 11 กจกรรมท 1 ถกหรอผด 18 กจกรรมท 2 เทคโนโลยชวภาพคออะไร 19 ใบความรท 2 พนธวศวกรรม 20 กจกรรมท 3 บตรค าศพทพนธวศวกรรม 30 กจกรรมท 4 ฉนคอใคร 31 แบบทดสอบหลงเรยน 32 แบบบนทกคะแนนแบบทดสอบหลงเรยน 35 แบบสรปผลคะแนนกลมทไดจากการเรยนร 36 บรรณานกรม 37 ภาคผนวก

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 39 เฉลยกจกรรมท 1 ถกหรอผด 40 เฉลยกจกรรมท 2 เทคโนโลยชวภาพคออะไร 41 เฉลยกจกรรมท 3 บตรค าศพทพนธวศวกรรม 42 เฉลยกจกรรมท 4 ฉนคอใคร 43 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 44 แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 45



ข


รายชอสมาชกกลม

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................



1


ค ำแนะน ำในกำรใชชดกจกรรม

ค ำแนะน ำส ำหรบคร

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม ครปฏบตดงน

1. เตรยมวสดอปกรณทใชในการจดกจกรรมการเรยนร

2. แบงนกเรยนออกเปนกลมๆ ละ 5 คน

3. ชแจงรายละเอยดและวธการใชชดกจกรรมแกนกเรยน

4. ใหค าแนะน าและอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนรใหแกนกเรยน

ค ำแนะน ำส ำหรบนกเรยน

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม นกเรยนปฏบตดงน

1. ฟงการชแจงรายละเอยดและวธการใชชดกจกรรมจากครผสอนใหเขาใจถกตอง กอน

ท าการศกษาชดกจกรรมดวยตนเอง

2. รบชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง พนธวศวกรรม โดยใชเวลาศกษาทงหมด 3 ชวโมง 3. ศกษาสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระส าคญและจดประสงคการเรยนร 4. ท าแบบทดสอบกอนเรยนจ านวน 10 ขอ 5. รวมกนศกษาใบความรท 1-2 พรอมกบท ากจกรรมหลงศกษาใบความรในแตละเรอง 6. ท าแบบทดสอบหลงเรยนจ านวน 10 ขอ



2


สำระ มำตรฐำนกำรเรยนร และตวชวด

มำตรฐำน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบ

ตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน า

ความรไปใชประโยชน

ตวชวด ว 1.2 ม.4-6/2 สบคนขอมลและอภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพทมตอมนษยและ

สงแวดลอมและน าความรไปใชประโยชน

สำระท 1 สงมชวตกบกระบวนกำรด ำรงชวต

มำตรฐำน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/1 ตงค าถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตรหรอความสนใจหรอจากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถท าการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควา ไดอยางครอบคลมและเชอถอได ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/2 สรางสมมตฐานทมทฤษฎรองรบหรอคาดการณสงทจะพบหรอสราง แบบจ าลองหรอสรางรปแบบเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบ

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/3 คนควารวบรวมขอมลทตองพจารณาปจจยหรอตวแปรส าคญ ปจจยทมผลตอปจจยอน ปจจยทควบคมไมไดและจ านวนครงของการส ารวจตรวจสอบเพอใหไดผล ทมความเชอมนอยางเพยงพอ ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/4 เลอกวสด เทคนควธ อปกรณทใชในการสงเกต การวด การส ารวจตรวจสอบอยางถกตองทงทางกวางและลกในเชงปรมาณและคณภาพ ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/5 รวบรวมขอมลและบนทกผลการส ารวจตรวจสอบอยางเปนระบบถกตอง ครอบคลมทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยตรวจสอบความเปนไปได ความเหมาะสมหรอความผดพลาดของขอมล

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/6 จดกระท าขอมลโดยค านงถงการรายงานผลเชงตวเลขทมระดบความถกตองและน าเสนอขอมลดวยเทคนควธทเหมาะสม

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/7 วเคราะหขอมล แปลความหมายขอมลและประเมนความสอดคลอง ของขอสรปหรอสาระส าคญ เพอตรวจสอบกบสมมตฐานทต งไว

สำระท 8 ธรรมชำตของวทยำศำสตรและเทคโนโลย



3




ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/8 พจารณาความนาเชอถอของวธการและผลการส ารวจตรวจสอบ โดยใชหลกความคลาดเคลอนของการวดและการสงเกต เสนอแนะการปรบปรงวธการส ารวจตรวจสอบ

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/9 น าผลของการส ารวจตรวจสอบทไดไปสรางค าถามใหมน าไปใชแกปญหาในสถานการณใหมและในชวตจรง

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/10 ตระหนกถงความส าคญในการทจะตองมสวนรวมรบผดชอบการอธบาย การลงความเหน และการสรปผลการเรยนรวทยาศาสตรทน าเสนอตอสาธารณชนดวยความถกตอง

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/11 บนทกและอธบายผลการส ารวจตรวจสอบอยางมเหตผลใชพยานหลกฐานอางองหรอคนควาเพมเตม เพอหาหลกฐานอางองทเชอถอไดและยอมรบวาความรเดมอาจมการเปลยนแปลงไดเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมเตมหรอโตแยงจากเดมซงทาทายใหมการตรวจสอบอยางระมดระวงอนจะน าไปสการยอมรบเปนความรใหม

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/12 จดแสดงผลงาน เขยนรายงานและ/หรออธบายเกยวกบแนวคดกระบวนการ และผลงานของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

สำระส ำคญ

เทคโนโลยทางชวภาพ (Biotechnology) คอ การใชเทคโนโลย เพอท าใหสงมชวตหรอองคประกอบของสงมชวตมสมบตตามตองการ ยกตวอยางเชน การใชจลนทรยในการหมก การพฒนาปรบปรงพนธพชและสตว หรอเทคโนโลยชวภาพทเกยวกบ DNA (DNA Technology) เปนตน

พนธวศวกรรม (Genetic engineering) เปนกระบวนการทางชววทยาระดบโมเลกล ทท าโดยการน ายนจากสงมชวตชนดหนงใสเขาไปในสงมชวตอกชนดหนง เปนการสราง DNA สายผสม หรอรคอมบแนนท DNA (Recombinant DNA) เพอใหสงมชวตทไดรบยนมลกษณะตามทตองการ ขนตอนของพนธวศวกรรม 1. การเตรยมยนหรอ DNA ทสนใจ 2. การตด DNA อยางจ าเพาะดวยเอนไซมตดจ าเพาะ (restriction enzyme) 3. การเชอมตอชนสวนของ DNA ทแยกไดกบ DNA พาหะ (vector) เชน พลาสมด (plasmid) , ฟาจ (phage) , คอสมด (cosmid) 4. การน าพาหะ (vector) ทมยนทสนใจแทรกอยหรอ DNA สายผสม (recombinant DNA) ใสเขาไปในเซลลผรบ (host) หลงจากนนเลยงเซลลผรบใหแบงเซลลหลายๆครง ท าใหเพมจ านวนเซลลหรอเพมปรมาณยนทสนใจ กระบวนการนเรยกวา “การโคลนยน” (gene clonig) 5. การคดเลอกเซลลทม DNA สายผสม (recombinant DNA) ทตองการ

4

เพอนๆ พรอมทจะเรยนกนแลวใชไหม




จดประสงคกำรเรยนร

ดำนควำมรควำมเขำใจ (K) 1. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเทคโนโลยชวภาพและพนธวศวกรรม 2. นกเรยนสามารถอธบายขนตอนของพนธวศวกรรมได 3. นกเรยนสามารถสบคนขอมลเกยวกบเทคโนโลยชวภาพและพนธวศวกรรมได

ดำนทกษะกระบวนกำร (P) 1. นกเรยนสามารถปฏบตการทดลองตามขนตอนไดอยางถกตอง 2. นกเรยนสามารถสบคนขอมลเกยวกบพนธวศวกรรมได 3. นกเรยนสามารถท างานรวมกนโดยใชกระบวนการกลมได 4. นกเรยนสามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวนได

ดำนคณลกษณะอนพงประสงค (A) 1. นกเรยนมความซอสตยสจรต 2. นกเรยนมวนยในตนเอง 3.นกเรยนมความใฝเรยนร 4. นกเรยนมความมงมนในการท างาน

5




ชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม มแบบทดสอบจ ำนวน 10 ขอ ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท ำเครองหมำย (X) ลงในกระดำษค ำตอบ 1. การปรบปรงสงมชวตในขอใดใชเทคนคพนธวศวกรรม

ก. การผลตขาวโพดทมโปรตนจ าเปนสง ข. การผลตสายพนธสกรทมไขมนต า ค. การผลตขาวทมกลนหอมมะล ง. ถกทกขอ

2. ขอใดไมใชเทคโนโลยชวภาพ ก. การเพาะเลยงเนอเยอ

ข. การตรง NO2 มาเปนสารประกอบไนเตรตของไรโซเบยม ค. การตดตอยนเพอสราง GMOs

ง. การหมกแอลกอฮอลเพอผลตแกสโซฮอล

3. วธการใดทไมจดวาเปนการปรบปรงพนธ ก. การเกบขาวโพดลกษณะดไวท าพนธในปตอไป ข. การสงซอพชหรอสตวพนธดจากตางประเทศเขามาเลยงปนกบพนธพนเมอง

ค. การชกน าใหพชเพมจ านวนชดของโครโมโซม ง. การใชฮอรโมนกระตนใหปลาบกวางไข

4. พาหะ (Vector) ทเหมาะส าหรบน า DNA เขาไปในจโนม (Genome) ของเซลลมนษยคออะไร

ก. Phage ข. Retrovirus ค. Ti plasmid ง. ทงขอ ก, ข และ ค

5. ในการถายยนตานทานแมลงศตรพชเขาสพช จะมบทบาทตอววฒนาการอยางไร ก. ไดตนพชทสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด

ข. แมลงศตรพชอาจสญพนธไปหมด เนองจากไมมอาหารกน ค. ไดตนพชทสามารถตานทานแมลงศตรพช จงไมตองใชยาฆาแมลงอกตอไป ง. แมลงอาจปรบตวจนสามารถกนพชชนดนไดอก

แบบทดสอบกอนเรยน (Pretest)

6


6. เทคนคการสราง DNA สายผสม หรอ Recombinant DNA เกดขนเนองจากเหตการณในขอใด

ก. มการกลายพนธ (mutation) ของสงมชวต เนองจากการแปรผนของยน ข. การออกแบบ DNA สายผสมตามความตองการของนกวทยาศาสตร ค. การคนพบเอนไซมในแบคทเรยทสามารถตดสาย DNA บรเวณทมล าดบเบสจ าเพาะ ง. การคนพบเทคนคการเพาะเลยงเนอเยอและการถายฝากตวออน

7. Recombinant DNA หมายถงอะไร ก. การตดตอยนโดยน าสวนทควบคมลกษณะทตองการมาใสแทนทสวนทถกตดออก

ข. การท าใหโครโมโซมทเปนเสนตรงมาเปลยนเปนวง ทเรยกวา พลาสมด ค. การน าโครโมโซม 2 ทอน ทมยนตางอลลนกนมาเชอมตอกน

ง. การสราง DNA โมเลกลใหมขนมาทดแทนโมเลกลเดมทถกสลายโดยเอนไซม

8. การน า DNA ลกผสม หรอ Recombinant DNA ใสเขาไปในเซลลของเจาบาน (host) จะอาศยพาหะ (vector) ใดไดบาง 1 = Plasmid 2 = Virus 3 = Bacteriophage 4 = Cosmid ก. 1 และ 2

ข. 3 และ 4 ค. 1, 2 และ 3

ง. 1, 2, 3 และ 4

9. เอนไซมในขอใดใชในการเชอมตอ DNA ซงมยนทตองการกบ DNA ของพลาสมด ก. DNA ligase

ข. DNA polymerase ค. DNA transcriptase ง. DNA recombinase



7




10. ก าหนดใหอกษรตางๆ ตอไปนแทนขนตอนการท า Recombinant DNA A = ตด DNA ทมยนทตองการเปนชนยอยๆ ดวยเอนไซมตดจ าเพาะ B = เชอมตอ DNA ชนยอยๆ กบ DNA พาหะซงตดดวยเอนไซมตดจ าเพาะ C = แยก DNA ออกจากเซลลผใหทมยนทตองการ D = คดเลอกเซลลของแบคทเรย (E. coli) ทมยนทตองการ E = น า Recombinant DNA เขาสเซลลของแบคทเรย (E. coli) ล าดบขนตอนทถกตองของการท า Recombinant DNA เปนไปตามขอใด ก. D --> C --> A --> B --> E

ข. D --> E --> C --> B --> A ค. C --> A --> B --> E --> D ง. A --> B --> E --> D --> C

8

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10




แบบบนทกคะแนนแบบทดสอบกอนเรยน

เกณฑกำรประเมน

คะแนนกลมของเรำได..........คะแนน

ถอวำ................

ไดคะแนน 8 คะแนนขนไป ถอวำ ผำน ไดคะแนนต ำกวำ 8 คะแนน ถอวำ ไมผำน

ตอบถกตอง ไดขอละ 1 คะแนน ตอบไมถกตอง ไดขอละ 0 คะแนน

9


10

ผงมโนทศน



กำรเตรยมยนหรอ DNA ทสนใจ

กำรตด DNA อยำงจ ำเพำะดวยเอนไซมตดจ ำเพำะ

กำรเชอมตอชนสวนของ DNA ทแยกไดกบ DNA

พำหะ

น ำพำหะ (vector) ทมยนทสนใจแทรกอยหรอ DNA สำยผสม (recombinant

DNA) ใสเขำไปในเซลลผรบ เพอเพมจ ำนวนเซลลทมยน

ทตองกำร

กำรคดเลอกเซลลทม DNA สำยผสม (recombinant

DNA) ทตองกำร


11

เทคโนโลยทน าเอาความรทางวทยาศาสตรมาประยกตใชกบส งมชวตหรอชนสวนของสงมชวต หรอผลตผลของสงมชวต เพอเปนประโยชนตอมนษยไมวาจะเปนการผลตหรอกระบวนการของสนคาหรอบรการ เพอใชเปนประโยชนเฉพาะอยางตามทเราตองการ โดยสามารถใชเปนประโยชนทางดานตางๆ เชน ดานการเกษตร ดานอาหาร ดานสงแวดลอม ดานการแพทย เปนตน

เทคโนโลยชวภำพ (Biotechnology) คออะไร

ภำพท 1 ประโยชนของเทคโนโลยชวภาพในดานตางๆ ทมำ https://www.thaibiotech.info/category



ใบควำมรท 1


การหมกดวยจลนทรย

การหมกแอลกอฮอล (ดวยยสต)

การหมกซอว เตาเจยว (ดวยเชอรา)

การท าน าสมสายช นมเปรย ว โยเกรต แหนม ปลารา (ดวยแบคทเรย)

การท าน าหมกชวภาพ แกสชวภาพ (ดวยแบคทเรย)

12



เดกๆลองยกตวอยำง

เทคโนโลยชวภำพมำซ

วำมอะไรบำง

ภำพท 4 เตาเจยว ทมำ https://sukkaphap-d.com/ ประโยชนของ-เตาเจยว ภำพท 5 โยเกรต

ทมำ http://www.papaidoo.com/news/4221

ภำพท 3 โยเกรต ทมำ https://www.sanook.com/health

ภำพท 5 แหนม ทมำ https://palungjit.org/threads

ภำพท 2 ไวน ทมำ https://www.aroka108.com/ไวนแดง

https://www.sanook.com/

https://www.aroka108.com/

หนวยการเรยนร ท 4 พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA วชาชววทยา 4


13

กำรปรบปรงพนธ

การเพาะเลยงเนอเยอ

การถายฝากตวออน

การผสมเทยม

การโคลนนง

ภำพท 6 การเพาะเลยงเนอเยอ ทมำ http://www.bioimagene.com/ วธใชเทคโนโลยชวภาพ

ภำพท 7 แกะดอลลทเกดจากการโคลนนง ทมำ https://th.wikipedia.org/wiki/ดอลล

ภำพท 8 การเพาะเลยงเนอเยอ ทมำ http://www.bioimagene.com/ วธใชเทคโนโลยชวภาพ

ภำพท 9 โคทเกดจากการถายฝากตวออน ทมำ http://www.gio.ee/watch?v=r_FHbc5vdYQ



http://www.bioimagene.com/

http://www.bioimagene.com/


14

เทคโนโลยทาง DNA

การสราง DNA สายผสม

การโคลนยนดวยพลาสมด

เทคนค PCR

การวเคราะห DNA

การศกษาจโนม

การดดแปลงพนธกรรมในสงมชวต

ภำพท 10 การวเคราะห DNA โดยเทคนค “เจลอเลกโทรโฟรซส” ทมำ https://sites.google.com/site/electrophoresisofdna

ภำพท 11 การเพมปรมาณ DNA ในหลอดทดลอง โดยเทคนค PCR โดยอาศยเครองมอ “เทอรโมไซเคลอร” ทมำ https://sway.office.com/Ib7ZUsjEc7sqJ3KW

ภำพท 12 เครอง Automated sequencer ใชวเคราะห ล าดบนวคลโอไทด ทมำ https://en.wikipedia.org/wiki/DNA_sequencer

ภำพท 13 DNA สายผสม (Recombinant DNA) ทมำ https://www.khanacademy.org/science/ biology/biotech-dna-technology



https://www.khanacademy.org/science/

เทคโนโลยชวภำพกบกำรเกษตร ไดแกการพฒนาและปรบปรงพนธพช โดยวธการเพาะเลยงเนอเยอและเซลลพช การตดแตงยน ตวอยางเชน การเพาะเลยงเนอเยอเพอขยายพนธกลวยไม การตดแตงยนเพอการพฒนาพนธพชตานทานตอศตรพชหรอโรคพช การปรบปรงพชพนธใหมใหผลผลตสงทนตอสภาพดนฟาอากาศทแหงแลง การพฒนาผลไมใหสกงอมชา

เทคโนโลยชวภำพกบกำรอำหำร เปนการเพมคณคาผลผลตของอาหาร ตวอยางเชน การลดปรมาณโคเลสเตอรอลในไขแดง การท าใหโคและสกรเพมปรมาณเนอ การผลตเตาเจยว ซอว การหมกแอลกอฮอล การใชจลนทรย หรอโปรตนเซลลเดยวซงมโปรตนสงมาใชเปนอาหารสตว การผลตอาหารทมคณคาทางโปรตนสง การน าวสดเหลอใชจากโรงงานอตสาหกรรมกระดาษมาผลตเปนอาหารสตว การผลตฮอรโมนเพอควบคม และเรงการเจรญเตบโตของสตว

ภำพท 15 เทคโนโลยกบการวจยทางการเกษตร ทมา http://www.biotec.or.th/th/index.php

ภำพท 14 การเพาะเลยงเนอเยอ ทมา https://jubsirawet.wordpress.com/

2012/10/03/เทคโนโลยชวภาพ

ภำพท 16 เทคโนโลยชวภาพกบอตสาหกรรมอาหาร ทมา https://sites.google.com/site/dekbiotechkmutnb/ kar-chi-prayochn-cak-thekhnoloyi-chiwphaph/pheux-xutsahkrrm-xahar



15 หนวยการเรยนรท 3 พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA วชาชววทยา 4

http://www.thaibiotech.info/what-is-plant-tissue-culture.php



https://jubsirawet.wordpress.com/

https://sites.google.com/site/dekbiotechkmutnb/

เทคโนโลยชวภำพกบสงแวดลอม ไดแก การก าจดขยะมลฝอย ของเสยจากโรงงานและใน

บางครงยงสามารถสรางสารอนอนเปนประโยชนตอของเสยเหลานน เชน ผลตกาซมเทนจากสง

ปฏกล การใชจลนทรยในการก าจดขยะหรอน าเสย การใชจลนทรยในการก าจดคราบน ามน

เทคโนโลยชวภำพกบกำรแพทย โดยน ามาผลตเปนยาปฏชวนะและวคซนชนดตางๆ ผลตฮอรโมนทควบคมการเจรญเตบโตในเดกแคระ ผลตโมโนโคลนอลแอนตบอดเพอตรวจวนจฉยโรคและการเยยวยารกษา การใชเทคโนโลยดเอนเอตรวจสอบโรคทางพนธกรรม ผลตยาจากผลตภณฑจากสงมชวต ผลตยาท าลายเชอจลนทรยเฉพาะชนดไมท าลายเซลลรางกาย การสรางสารทกระตนใหการผลตเมดเลอดแดงของเซลลกระดก

ภำพท 18 เทคโนโลยชวภาพกบการแพทยและสขภาพ ทมา https://www.thaibiotech.info/biotechnology_medicine.php

ภำพท 14 การฉดพนสารชวภาพลงบนโขดหนและพนทรายเพอก าจดคราบน ามน ทมา http://keeen.co.th/en/pttgc-ประสาน-keeen-ใชจลนทรยก-3




16

http://www.thaibiotech.info/what-is-heredity.php


เทคโนโลยชวภำพกบพลงงำน ไดแก การผลตพลงงานในรปของแอลกอฮอลเชอเพลง (fuel alcohol) และกาซมเทน (methane gas) เชน แอลกอฮอลทผลตจากขาวโพดใชแทนน ามน และแอลกอฮอลผสมน ามนทเรยกวากาซโซฮอล (gasohol)

ภำพท 19 เทคโนโลยชวภาพกบพลงงาน ทมา https://sites.google.com/site/biotechnology510/ home/applications-of-biotechnology

ท ม า http://news.ch3thailand.com/ข า ว ใ น ป ร ะ เ ท ศ / 23978/biotech- องคความรเพอการพฒนา.html



แหลงเรยนรเพมเตม

Biotech องคความรเพอการพฒนา

ทมา https://www.youtube.com/watch?v=esldBfVIWcI

ความหมายและประโยชนของเทคโนโลยชวภาพ

17

https://sites.google.com/site/biotechnology510/

http://news.ch3thailand.com/ขาวในประเทศ/23978/biotech-%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20องคความรเพอการพฒนา.htm



https://www.youtube.com/watch?v=esldBfVIWcI


กจกรรมท 1 ถกหรอผด ไดคะแนน .................

1. ใหนกเรยนท ำเครองหมำย () หนำขอควำมทถกตอง และท ำเครองหมำย () หนำขอควำมทไมถกตอง

1. การผลตอปกรณทางการแพทย เปนประโยชนทไดรบจากเทคโนโลยชวภาพดานการแพทย

2. การน าขยะเปยกไปหมกใหไดแกส จดวาเปนเทคโนโลยชวภาพ

3. การหมกยสต การเพาะเลยงเนอเยอ การท าน าปลา เปนการน าเทคโนโลยชวภาพสมยใหม

มาใช

4. การเพาะเลยงเนอเยอพช เปนผลของการใชเทคโนโลยชวภาพ

5. การท าหมแดดเดยว เปนผลของการใชเทคโนโลยชวภาพ

6. เกษตรกรน าเทคโนโลยชวภาพมาใช ท าใหใชสารเคมนอยลง

7. การเพมสายพนธแบคทเรยทสามารถท าลายคราบน ามนเปนการน าความรดานพนธศาสตรมาใชประโยชนดานสงแวดลอม

8. EM ball ใชก าจดแมลงทเปนศตรพช

9. เซลลเลสเปนเอนไซมทสามารถพบไดทวไปในสตว พช และจลนทรย โดยเฉพาะอยางยงใน

ราและแบคทเรย สามารถยอยสลายเซลลโลสไดซงเปนสวนประกอบโครงสรางส าคญของเซลลพช

10. เทคโนโลยชวภาพสมยใหม คอเทคโนโลยรคอมบแนนท (Recombinant Technology) หรอ

พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)

18



กจกรรมท 2 เทคโนโลยชวภำพคออะไร ไดคะแนน .................

1. ใหนกเรยนตอบค ำถำมตอไปนใหถกตอง

1. จงอธบายความหมายของเทคโนโลยชวภาพ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. จงบอกประโยชนของเทคโนโลยชวภาพทมตอมนษย สงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................3. จงอธบายประวตของ เทคโนโลยชวภาพมาพอสงเขป.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................




19


ใบควำมรท 2

พนธวศวกรรม หรอวศวกรรมพนธศาสตร เปนกระบวนการทางชววทยาระดบโมเลกล ทท าโดยการน ายนจากสงมชวตชนดหนงใสเขาไปในสงมชวตอกชนดหนง เพอใหสงมชวตทไดรบยนมลกษณะตามทตองการ เชน การใสยนประเภทตานทานโรค และยนลกษณะทตองการใหแกพชท าใหพชนนตานทานโรค และใหผลผลตทดข น

ป พ.ศ.2503 -2513 (ค.ศ.1960-1970) เปนยคแหงการปฏวตเขยว (green revolution) มการเพมผลผลตทางการเกษตร มการสะสมและปรบปรงพนธพชตลอดมการพฒนาเครองจกร เครองยนตเขาชวย การใชป ยสารฆาแมลงและสารเคมเขาชวย ป พ.ศ.2513 (ค.ศ.1970) เปนตนมา ไดน าความรทางดานพนธวศวกรรมเขามาใชในดานการเกษตรแผนใหม เชน การปรบปรงพนธพชใหไดพช แตละพนธตามทก าหนดโดยวธพนธวศวกรรมใชเวลาเฉลย 2 ป แตถาใชวธผสมแบบเกา (วธผสมกลบ) จะใชเวลานานถง 12 ป

พนธวศวกรรม (Genetic Engineering) คออะไร

เดกๆ ทราบไหมวางานวจยทน าไปสความรทางพนธวศกรรมมงานวจยอะไรบาง

กำรศกษำเกยวกบพนธวศวกรรม

20




1. งานคนควาวจยของวอตสนและคลก ในป พ.ศ.2496 ท าใหทราบถงโครงสรางของ DNA ความส าคญของ DNA ในฐานะยนซงควบคมการสงเคราะหโปรตน

2. งานวจยทางพนธศาสตรระดบโมเลกลและจลชววทยา ในป พ.ศ.2513 ไดพบ DNA เลกๆในแบคทเรย E.coli แยกออกจาก DNA ปกต เรยกวา “พลาสมด” (plasmid) และยงพบอกวาเมอแบคทเรยแบงเซลลจะมการแบงโครโมโซมและพลาสมดดวย นอกจากนยงถายทอดไปสเซลลลกหลานได

3. การคนพบของแฮลมนตน สมธ (Hamilton Smith) และคณะแหงสถาบนแพทยศาสตรจอหน ฮอปกนส ในป 2153 โดยคนพบเอนไซมตดจ าเพาะ (restriction enzyme) ใน E.coli เอนไซมนท าหนาทตดสาย DNA ตรงบรเวณทมล าดบเบสเฉพาะได และเอนไซมไลเกส (ligase) ท าหนาทเชอมตอสาย DNA ใหเปนสายเดยวกน

งำนวจยทน ำสควำมรทำงพนธวศวกรรม

ภำพท 20 Dr.Francis Crick ทมำ https://en.wikipedia.org/wiki/Francis_Crick

ภำพท 21 Dr.James Watson ทมำ https://th.wikipedia.org/wiki/เจมส_ด._วตสน

ภำพท 22 แบบจ าลองโครงสรางของ DNA ทมำ http://biologyds.blogspot.com/

21




ภำพท 23 พลาสมด (plasmid) ทมำ https://en.wikipedia.org/wiki/Plasmid

ภำพท 24 แฮลมนตน สมธ (Hamilton Smith) ทมำ https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/ 1978/smith/facts/

ในป พ.ศ.2516 เอส. โคเฮน (Stanley Cohen) แหงมหาวทยาลยสแตนฟอรดและ เฮช.บอย

เออร (Herbert Boyer) แหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนย ไดประสบผลส าเรจในการสราง DNA สาย

ผสมหรอ รคอมบแนนท DNA (recombinant DNA หรอ rDNA) จากการเชอม DNA ทอนสนๆ ของ

สงมชวตตางชนดกน เชน การสรางรคอมบแนนท DNA ของคนและแบคทเรย

ภำพท 25 เอส. โคเฮน (Stanley Cohen) และ เฮช.บอยเออร (Herbert Boyer) ทมำ https://en.wikipedia.org/wiki/Stanley_Norman_Cohen https://en.wikipedia.org/wiki/Herbert_Boyer

22



https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/

https://en.wikipedia.org/wiki/Stanley_Norman_Cohen


DNA พำหะ (DNA Vector)

เปน DNA ทจะน า DNA เปาหมายซงเปน DNA ทเราสนใจเขาส

เซลลเจาบาน (Host cell) และชวยให DNA เปาหมายเพมปรมาณ

และชวยใหเกดการลอกแบบ ถอดรหส และแปลรหสพนธกรรม

DNA พำหะ ทนยม ไดแก

พลำสมด (plasmid)

ไวรสพำหะ (viral vector)

คอสมด (cosmid)

23




กำรใชพลำสมด (plasmid) เปน DNA พำหะ (DNA Vector)

ภำพท 26 การโคลนยนในแบคทเรยโดยใชพลาสมดเปนเวคเตอร ทมำ https://il.mahidol.ac.th/e-media/dna/chapter/chapter4application.htm

ภำพท 27 ปลาทถกตดตอพนธกรรมดวยยนเรองแสง (Fluorescence) ทมำ http://wowboom.blogspot.com/2010/11/worlds-first-fluorescent-fish.html

24




พลำสมด (plasmid) คออะไร

พลำสมด (plasmid) คอ สารพนธกรรมทอยนอกโครโมโซม (extrachromosomal DNA) ของแบคทเรย สวนใหญจะอยในรปของวงกลม (circular DNA) สามารถจ าลองตวเองไดโดยไมตองอาศยโครโมโซมเนองจากมจดเรมตนของกระบวนการจ าลองตวเอง (original of replication) พบในเซลลแบคทเรย พลาสมดมยนทตานทานตอยาปฏชวนะอย ซงเปนประโยชนตอเซลลแบคทเรยทมพลาสมดน อย เน องจากจะท าใหแบคทเรยมชวตอยรอดไดในสภาวะทมยาปฏชวนะนน

ภำพท 28 พลาสมด (plasmid) ของแบคทเรย E.coli ทมำ https://capricorn.bc.edu/wp/pathways/ plasmid-identification/plasmids/

ภำพท 29 โครงสรางพลาสมด (plasmid) ทประกอบดวยจดเรมตนของกระบวนการจ าลองตวเอง (origin of replication : ori) (สสม) และยนตานทานยาปฎชวนะ (สน าเงน) ทมำ https://www.quora.com/How-does-a-chimeric-plasmid

25



https://capricorn.bc.edu/wp/pathways/

DNA พำหะ (DNA Vector) ชนดอนๆ


นอกจากพลาสมด (plasmid) แลวยงม DNA พาหะทสามารถน า DNA หรอยนทสนใจเขาไปยงเซลลเจาบานไดอกมากมาย ตวอยาง เชน DNA พาหะทนยมใชในยนบ าบด คอไวรสพาหะ (viral vector) เนองจากไวรสมความพเศษในการน าสงยนเขาสเซลลเปาหมาย (target cell) ไดอยางมประสทธภาพ และไวรสอาศยกลไกในเซลลเจาบาน (host cell) ในการจ าลองตวเองโดยไวรสทน ามาเปนพาหะเปนไวรสทท าใหออนแอลงหรอมการเปลยนแปลงสวนประกอบบางสวนไป เชน ก าจดสวนประกอบทท าใหเกดโรคออกใหหมด แลวจงท าการแทรกยนทใชในการรกษา (therapeutic gene) การรกษาแบบนเรยกวา “ยนบ ำบด” เขาสไวรสพาหะ จากนนจงน าไวรสทมยนบ าบดแทรกอยเขาไปในเซลลเปาหมาย ( target cell) ตอไป

ภำพท 30 การใชยนบ าบดรกษาโรคทางพนธกรรมทใชไวรสเปนพาหะ ทมำ https://sites.google.com/site/dnabybt/genetics-dna-technology/gene-therapy

26




ขนตอนของพนธวศวกรรม

27

กำรเตรยมยนหรอ DNA ทสนใจ

กำรตด DNA อยำงจ ำเพำะดวยเอนไซมตดจ ำเพำะ

กำรเชอมตอชนสวนของ DNA ทแยกไดกบ DNA

พำหะ

น ำพำหะ (vector) ทมยนทสนใจแทรกอยหรอ DNA สำยผสม (recombinant

DNA) ใสเขำไปในเซลลผรบ เพอเพมจ ำนวนเซลลทมยน

ทตองกำร

กำรคดเลอกเซลลทม DNA สำยผสม (recombinant

DNA) ทตองกำร



ขนตอนกำรสรำงดเอนเอสำยผสม (Recombinant DNA)

ศกษาคนควาหายน หรอ DNA ทสนใจ

ตดตอยนหรอ DNA ทสนใจแทรกเขาไปใน พลาสมดทถกตดใหเปดออกดวยเอนไซมตดจ าเพาะ (restriction enzyme)

ได ดเอนเอสายผสม (recombinant DNA) แลวท าการเพมปรมาณ ดเอนเอสายผสม โดยใสเขาไปในเซลลแบคทเรยเรยกขนตอนนวา “ทรานสฟอรเมชน” (transformation)

ท าการเพมเซลลแบคทเรยในอาหารเลยงเชอเมอแบคทเรยมการแบงเซลลดเอนเอสายผสมจะเพมจ านวนตามไปดวย

เมอไดปรมาณดเอนเอสายผสมในปรมาณทตองการแลวจงน าดเอนเอสายผสมเขาไปใสในสงมชวตเปาหมาย เพอใหมลกษณะตามทตองการ

เพมปรมาณยนทควบคมลกษณะทสนใจดวยกระบวนการ ทเรยกวา polymerase chain reaction (PCR) เปนกระบวนการเพมดเอนเอในหลอดทดลอง โดยสามารถเลอกบรเวณดเอนเอทตองการเพมจ านวนได

28 หนวยการเรยนรท 3 พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA วชาชววทยา 4




ภำพท 31 ขนตอนการสรางดเอนเอสายผสม (Recombinant DNA) ทมำ http://biology.ipst.ac.th/?p=3084

29



ทมา https://www.youtube.com/watch?v=RD9QaLGhrOA

แนะน าพนธวศวกรรม

https://www.youtube.com/watch?v=RD9QaLGhrOA


30

กจกรรมท 3 บตรค ำศพทพนธวศวกรรม

ไดคะแนน .................

พซอาร (PCR) ยนบ าบด

เอนไซมตดจ าเพาะ

พลาสมด

พนธวศวกรรม ทรานสฟอรเมชน

1. ใหนกเรยนเลอกขอควำมบตรค ำศพท เตมในชองวำงใหถกตอง

1. การตดตอยนทสนใจแทรกเขาไปในพลาสมด ทมลกษณะเปนวงซงตองถกตดใหเปดออกดวย

………………………………………..

2. การเพมปรมาณดเอนเอสายผสม (recombinant DNA) โดยการใสเขาไปในเซลลแบคทเรย ซงเรยกขนตอนนวา ………………………………………..

3. ………………………………………..เปนกระบวนการทางชววทยาระดบโมเลกลทท าโดยการน ายนจากสงมชวตชนดหนงใสเขาไปในสงมชวตอกชนดหนงเพอใหไดสงมชวตทไดรบยนมลกษณะตามทตองการ

4. กระบวนการเพมปรมาณยนทควบคมลกษณะทสนใจใหไดปรมาณมากในเวลาอนรวดเรว เรยกกระบวนการนวา ………………………………………..

5. ดเอนเอทโมเลกลมลกษณะเปนวงปด ไมไดอยภายในโครโมโซม สามารถจ าลองตวเองไดโดยไมตองอาศยโครโมโซม พบในเซลลแบคทเรย ………………………………………..

6. การแทรกยนทใชในการรกษา (therapeutic gene) เขาสไวรสพาหะ จากนนจงน าไวรสทมยนนอยเขาไปในเซลลเปาหมาย เรยกวา ………………………………………..



1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

m d l a p i s

i n n n g i t e e n g e g e e i c r

y g c t o l b n e o o i h

e g e e a p h c t i u t e n r

f t m n s o o r a a r i t n

b D m c o n i A a r t e N n

s t e c r i i t o r e z n n m e y

...................................................

...........................................

........

=

................................................... =

................................................... =

................................................... =

................................................... =

.............................................=


กจกรรมท 4 ฉนคอใคร ไดคะแนน .................

=

1. ใหนกเรยนเรยงตวอกษรค ำศพทพรอมค ำแปลเปนภำษำไทยใหถกตอง

เดกๆท ำไดไหมเอย

31




ชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม มแบบทดสอบจ ำนวน 10 ขอ ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท ำเครองหมำย (X) ลงในกระดำษค ำตอบ

1. ขอใดไมใชเทคโนโลยชวภาพ ก. การเพาะเลยงเนอเยอ

ข. การตรง NO2 มาเปนสารประกอบไนเตรตของไรโซเบยม ค. การตดตอยนเพอสราง GMOs

ง. การหมกแอลกอฮอลเพอผลตแกสโซฮอล 2. เอนไซมในขอใดใชในการเชอมตอ DNA ซงมยนทตองการกบ DNA ของพลาสมด

ก. DNA ligase ข. DNA polymerase ค. DNA transcriptase ง. DNA recombinase 3. ในการถายยนตานทานแมลงศตรพชเขาสพช จะมบทบาทตอววฒนาการอยางไร ก. ไดตนพชทสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดด

ข. แมลงศตรพชอาจสญพนธไปหมด เนองจากไมมอาหารกน ค. ไดตนพชทสามารถตานทานแมลงศตรพช จงไมตองใชยาฆาแมลงอกตอไป ง. แมลงอาจปรบตวจนสามารถกนพชชนดนไดอก

4. การปรบปรงสงมชวตในขอใดใชเทคนคพนธวศวกรรม ก. การผลตขาวโพดทมโปรตนจ าเปนสง ข. การผลตสายพนธสกรทมไขมนต า ค. การผลตขาวทมกลนหอมมะล ง. ถกทกขอ

5. Recombinant DNA หมายถงอะไร ก. การตดตอยนโดยน าสวนทควบคมลกษณะทตองการมาใสแทนทสวนทถกตดออก

ข. การท าใหโครโมโซมทเปนเสนตรงมาเปลยนเปนวง ทเรยกวา พลาสมด ค. การน าโครโมโซม 2 ทอน ทมยนตางอลลนกนมาเชอมตอกน

ง. การสราง DNA โมเลกลใหมขนมาทดแทนโมเลกลเดมทถกสลายโดยเอนไซม

แบบทดสอบหลงเรยน (Post-test)

32




6. พาหะ (Vector) ทเหมาะส าหรบน า DNA เขาไปในจโนม (Genome) ของเซลลมนษยคออะไร

ก. Phage ข. Retrovirus ค. Ti plasmid ง. ทงขอ ก, ข และ ค

7. ก าหนดใหอกษรตางๆ ตอไปนแทนขนตอนการท า Recombinant DNA A = ตด DNA ทมยนทตองการเปนชนยอยๆ ดวยเอนไซมตดจ าเพาะ B = เชอมตอ DNA ชนยอยๆ กบ DNA พาหะซงตดดวยเอนไซมตดจ าเพาะ C = แยก DNA ออกจากเซลลผใหทมยนทตองการ D = คดเลอกเซลลของแบคทเรย (E. coli) ทมยนทตองการ E = น า Recombinant DNA เขาสเซลลของแบคทเรย (E. coli) ล าดบขนตอนทถกตองของการท า Recombinant DNA เปนไปตามขอใด ก. D --> C --> A --> B --> E

ข. D --> E --> C --> B --> A ค. C --> A --> B --> E --> D ง. A --> B --> E --> D --> C

8. วธการใดทไมจดวาเปนการปรบปรงพนธ ก. การเกบขาวโพดลกษณะดไวท าพนธในปตอไป ข. การสงซอพชหรอสตวพนธดจากตางประเทศเขามาเลยงปนกบพนธพนเมอง

ค. การชกน าใหพชเพมจ านวนชดของโครโมโซม ง. การใชฮอรโมนกระตนใหปลาบกวางไข

9. การน า DNA ลกผสม หรอ Recombinant DNA ใสเขาไปในเซลลของเจาบาน (host) จะอาศยพาหะ (vector) ใดไดบาง 1 = Plasmid 2 = Virus 3 = Bacteriophage 4 = Cosmid ก. 1 และ 2

ข. 3 และ 4 ค. 1, 2 และ 3

ง. 1, 2, 3 และ 4

33




10. เทคนคการสราง DNA สายผสม หรอ Recombinant DNA เกดขนเนองจากเหตการณในขอใด

ก. มการกลายพนธ (mutation) ของสงมชวต เนองจากการแปรผนของยน ข. การออกแบบ DNA สายผสมตามความตองการของนกวทยาศาสตร ค. การคนพบเอนไซมในแบคทเรยทสามารถตดสาย DNA บรเวณทมล าดบเบสจ าเพาะ ง. การคนพบเทคนคการเพาะเลยงเนอเยอและการถายฝากตวออน

34



ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


แบบบนทกคะแนนแบบทดสอบหลงเรยน


คะแนนกลมของเรำได..........คะแนน

ถอวำ................

ไดคะแนน 8 คะแนนขนไป ถอวำ ผำน ไดคะแนนต ำกวำ 8 คะแนน ถอวำ ไมผำน

ตอบถกตอง ไดขอละ 1 คะแนน ตอบไมถกตอง ไดขอละ 0 คะแนน

35



กจกรรมท 1 ถกหรอผด ได...............คะแนน

กจกรรมท 2 เทคโนโลยชวภาพคออะไร ได...............คะแนน

กจกรรมท 3 บตรค าศพทพนธวศวกรรม ได...............คะแนน

กจกรรมท 4 ฉนคอใคร ได...............คะแนน

คะแนนเฉลยของกลม ได...............คะแนน

แบบทดสอบกอนเรยน ได...............คะแนน

แบบทดสอบหลงเรยน ได...............คะแนน

คะแนนหลงเรยนมากกวากอนเรยน คอ...............คะแนน

คะแนนกอนเรยนมากกวาหลงเรยน คอ...............คะแนน

คะแนนกอนเรยนและหลงเรยนเทากน


แบบสรปผลคะแนนกลมทไดจำกกำรเรยนร ชดกจกรรมท 1 เรอง พนธวศวกรรม


36




บรรณำนกรม

กรมวชาการกระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. ธนยชนก แดนโพธ. (2556). ชดกจกรรมคออะไร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก https://www.gotoknow.org/posts/198155. (วนทคนขอมล : 23 มถนายน 2560). นพคณ สขสวสด และปรนทร จระภทรศลป. (2560). สรปเขม + ขอสอบ ชววทยำ ม.ปลำย มนใจเตมรอย. นนทบร : ไอดซ พรเมยร. ปฐมวด ญาณทศนยจต. (2554). คมอประกอบสอกำรสอนวทยำศำสตรและคณตศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนปลำย วชำชววทยำ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.phukhieo.ac.th/obec- media/2554/manual. (วนทคนขอมล : 23 มถนายน 2560). วลเลยมส แกรเรท. (2560). ชววทยำขนสง. กรงเทพฯ : นานมบค. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2557). หนงสอเรยนรำยวชำเพมเตม ชววทยำ เลม 4. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว. สมาน แกวไวยทธ. (ม.ป.ป.). 100 จดเนน ชววทยำ ม.4-5-6. กรงเทพฯ : ไฮเอด พบลชง. สนดดา โยมญาต. (2558). สอกำรสอนเรองพนธศำสตรระดบโมเลกลและพนธวศวกรรมศำสตร กำรโคลนยน โดยอำศยพลำสมดของแบคทเรย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก https://library.ipst.ac.th/bitstream/handle/ipst/1336/197_03-07. (วนทคนขอมล : 23 มถนายน 2560). อนรธ พรหมเจรญ. (2555). หนงสอเรยน ชววทยำเพมเตม เลม 4 ชนมธยมศกษำปท 4-6. กรงเทพฯ : แมค.

37



https://www.gotoknow.org/posts/198155

http://www.phukhieo.ac.th/obec-

https://library.ipst.ac.th/bitstream/handle/ipst/1336/197_03-07


ภาคผนวก

38




เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ง 6. ค 2. ข 7. ก 3. ง 8. ง 4.ข 9. ก 5.ค 10. ค

ชดท 1 เรอง พนธวศวกรรม แบบทดสอบจ ำนวน 10 ขอ

39




1. ใหนกเรยนท ำเครองหมำย () หนำขอควำมทถกตอง และท ำเครองหมำย () หนำขอควำมทไมถกตอง

1. การผลตอปกรณทางการแพทย เปนประโยชนทไดรบจากเทคโนโลยชวภาพดานการแพทย

2. การน าขยะเปยกไปหมกใหไดแกส จดวาเปนเทคโนโลยชวภาพ

3. การหมกยสต การเพาะเลยงเนอเยอ การท าน าปลา เปนการน าเทคโนโลยชวภาพสมยใหม

มาใช

4. การเพาะเลยงเนอเยอพช เปนผลของการใชเทคโนโลยชวภาพ

5. การท าหมแดดเดยว เปนผลของการใชเทคโนโลยชวภาพ

6. เกษตรกรน าเทคโนโลยชวภาพมาใช ท าใหใชสารเคมนอยลง

7. การเพมสายพนธแบคทเรยทสามารถท าลายคราบน ามนเปนการน าความรดานพนธศาสตรมาใชประโยชนดานสงแวดลอม

8. EM ball ใชก าจดแมลงทเปนศตรพช

9. เซลลเลสเปนเอนไซมทสามารถพบไดทวไปในสตว พช และจลนทรย โดยเฉพาะอยางยงใน

ราและแบคทเรย สามารถยอยสลายเซลลโลสไดซงเปนสวนประกอบโครงสรางส าคญของเซลลพช

10. เทคโนโลยชวภาพสมยใหม คอเทคโนโลยรคอมบแนนท (Recombinant Technology) หรอ

พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)

40

เกณฑกำรประเมน ตอบถก 8-10 ขอ ได 3 คะแนน มระดบคณภาพ ด ตอบถก 4-7 ขอ ได 2 คะแนน มระดบคณภาพ พอใช ตอบถก 0-3 ขอ ได 1 คะแนน มระดบคณภาพ ปรบปรง



เฉลยกจกรรมท 1 ถกหรอผด ไดคะแนน .................

1. จงอธบายความหมายของเทคโนโลยชวภาพ แนวค ำตอบ เทคโนโลยซงน าเอาความรทางดานตางๆของวทยาศาสตรมาประยกตใชกบสงมชวต หรอชนสวนของสงมชวต หรอผลผลตของสงมชวต เพอเปนประโยชนตอมนษยไมวาจะเปนทางการผลตหรอทางกระบวนการ ของสนคาหรอบรการ เพอใชประโยชนเฉพาะอยางตามทเราตองการ โดยสามารถใชประโยชนทางดานตางๆ เชน ดานการเกษตร ดานอาหาร ดานสงแวดลอม ดานทางการแพทย เปนตน 2. จงบอกประโยชนของเทคโนโลยชวภาพ แนวค ำตอบ น ามาผลตเปนยาปฏชวนะและวคซนชนดตาง ปรบปรงพชพนธใหม เพอใหผลผลตสง ทนตอสภาพดน

ฟาอากาศทแหงแลง ผลตอาหารทมคณคาทางโปรตนสง ก าจดขยะมลฝอย ของเสยจากโรงงาน ก าจดคราบน ามนใน

ทะเล ผลตพลงงานในรปของแอลกอฮอลเชอเพลง (fuel alcohol) และกาซมเทน (methane gas)

3. จงอธบายประวตของ เทคโนโลยชวภาพมาพอสงเขป

แนวค ำตอบ เทคโนโลยชวภาพนนเรมขนอยางไมเปนทางการในสมยโบราณ ชาวสเมเรยน และบาบโลเนยน เรมรจก

การน ายสตมาหมกเปนเบยร ตอมาชาวอยปตไดคนพบการท าขนมปงโดยใสเชอยสตลงไปในแปงสาล สวนในเอเซยกม

การคนพบวธถนอมอาหารในรปแบบตางกน เชน คนไทยรจกการท า ปลารา ปลาเจา แหนม ผกกาดดอง ซอว หรอการ

น าขาวมาหมกเปนขาวหมาก และสราพนบาน ซงเรมท ากนมาตงแตยคสโขทย

ในแวดวงวทยาศาสตรถอวาเทคโนโลยชวภาพเกดขนนบตงแตทมการคนพบโครงสรางของสารพนธกรรม หรอ DNA โดยเจมส วตสน และฟรานซส ครก ในป พ.ศ. 2496 ตอมามการคนพบเอนไซมตดจ าเพาะในแบคทเรย โดยเวอรเนอร อารเบอร ในชวงป พ.ศ. 2500-2510 ในป พ.ศ. 2516 เอนไซมตดจ าเพาะนถกน าไปทดลองใชในการทดลองตดยนจากแบคทเรยเซลลหนง แลวน าไปใสใหแบคทเรยอกเซลลหนงเปนผลส าเรจ โดยแสตนลย โคเฮน และเฮอรเบรด โบเยอร ตอมาในป พ.ศ. 2520 มการน ายนจากสงมชวตอน (ทไมใชของแบคทเรย) ไปใสในแบคทเรยเปนผลส าเรจ ซงน าไปสการศกษาคนควาดานนอยางกวางขวางจนถงปจจบน ทส าคญมการตดตอยนของมนษยทควบคมการสรางฮอรโมนใสลงในเซลลแบคทเรยทชอ Escherichio coli ซงท าใหแบคทเรยสรางฮอรโมนของมนษยออกมาไดเปนผลส าเรจ


41

เฉลยกจกรรมท 2 เทคโนโลยชวภำพคออะไร ไดคะแนน .................

1. ใหนกเรยนตอบค ำถำมตอไปนใหถกตอง

เกณฑกำรประเมน 3 คะแนน เขยนขอมลทไดจากการศกษาอยางถกตองทสด 2 คะแนน เขยนขอมลทไดจากการศกษาไดอยางถกตองเปนสวนใหญ 1 คะแนน เขยนขอมลทไดจากการศกษาถกตองนอย หรอไมคลอบคลม



1. การตดตอยนทสนใจแทรกเขาไปในพลาสมด ทมลกษณะเปนวงซงตองถกตดใหเปดออกดวย

2. การเพมปรมาณดเอนเอสายผสม (recombinant DNA) โดยการใสเขาไปในเซลลแบคทเรย

ซงเรยกขนตอนนวา

3. เปนกระบวนการทางชววทยาระดบโมเลกลทท าโดยการน ายน

จากสงมชวตชนดหนงใสเขาไปในสงมชวตอกชนดหนงเพอใหไดสงมชวตทไดรบยนมลกษณะ

ตามทตองการ

4. กระบวนการเพมปรมาณยนทควบคมลกษณะทสนใจใหไดปรมาณมากในเวลาอนรวดเรว

เรยกกระบวนการนวา

5. ดเอนเอทโมเลกลมลกษณะเปนวงปด ไมไดอยภายในโครโมโซม สามารถจ าลองตวเองไดโดย

ไมตองอาศยโครโมโซม พบในเซลลแบคทเรย

6. การแทรกยนทใชในการรกษา (therapeutic gene) เขาสไวรสพาหะ จากนนจงน าไวรสทมยน

นอยเขาไปในเซลลเปาหมาย เรยกวา


42

เฉลยกจกรรมท 3 บตรค ำศพทพนธวศวกรรม ไดคะแนน .................

ยนบ าบด


ทรานสฟอรเมชน

พนธวศวกรรม

พซอาร (PCR)

พลาสมด

พซอาร (PCR) ยนบ าบด


พลาสมด

พนธวศวกรรม ทรานสฟอรเมชน




1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

m d l a p i s p l a s m i d

i n n n g i t e e n g e g e e i c r g e n e t i c e n g i n e e r i n g

y g c t o l b n e o o i h b i o t e c h n o l o g y

e g e e a p h c t i u t e n r t h e r a p e u t i c g e n e

f t m n s o o r a a r i t n t r a n s f o r m a t i o n

b D m c o n i A a r t e N n D N A r e c o m b i n a n t

s t e c r i i t o r e z n n m e y r e s t r i c t i o n e n z y m e


1. ใหนกเรยนเรยงตวอกษรค ำศพทพรอมค ำแปลเปนภำษำไทยใหถกตอง

ไดคะแนน .................

พลำสมด =

พนธวศวกรรม =

เทคโนโลยชวภำพ =

ยนบ ำบด =

ทรำนสฟอรเมชน =

ดเอนเอสำยผสม =

เอนไซมตดจ ำเพำะ =

43


เฉลยกจกรรมท 4 ฉนคอใคร




เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 1 เรอง พนธวศวกรรม แบบทดสอบจ ำนวน 10 ขอ

1. ข 6. ข 2. ก 7. ค 3. ค 8. ง 4. ง 9. ง 5.ก 10. ค

44




1 หมายถง มผลการปฏบตนอย 2 หมายถง มผลการปฏบตปานกลาง

3 หมายถง มผลการปฏบตมาก

ผลกำรประเมน จะตองมคะแนนเฉลยตงแต 2 ขนไป ถอวำ ผำน

กลมท

กำรวำงแผนรวมกน

กำรแบงงำนรบผดชอบ

กำรท ำงำนรวมกบ หมคณะ

กำรแสดงควำมคดเหน

รวมกน สรปผลกำรประเมน

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 คะแนนเฉลย

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5 6 7 8

แบบประเมนพฤตกรรมกำรท ำงำนกลม

รำยวชำ ชววทยำ 4 (ว30244) หนวยกำรเรยนรท 3 พนธศำสตรและเทคโนโลยทำง DNA ชดกจกรรมท 1 พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)

ลงชอ.......................................................ผประเมน

(.........................................................)

พฤตกรรม


45



Documents

DNA - filesthaischool1.com · หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 พันธุศาสตร์และเทคโนโลยีทาง dna วิชา