Doğal Sistemler

Test-1 Dünya’nın Yapısı ve Oluşum Süreci

2

1.Ünite

7. Aşağıdakilerden hangisi manto katmanına ait özelliklerden biri değildir?

A) Üst ve alt manto şeklinde 2 katmandanoluşur.

B) Bileşiminde alüminyum ve demir ele-mentleridahafazladır.

C) Yer kabuğunda meydana gelen tektonikkökenliolaylarınkaynağıdır.

D) Sıcaklığı, 2000-5000 °C arasındadeğişkendir.

E) Dünya’nın toplam hacminin yaklaşık%84’lükkısmınıoluşturur.

8. Çekirdek katmanı ile ilgili aşağıdaki ifade-lerden hangisi yanlıştır?

A) Mantodan sonra yaklaşık 2900-6370 kmarasındayeralır.

B) Dünya’nınmerkezindebulunankatmandır.C) Yoğunluğu, sıcaklığı ve kalınlığı en fazla

olankatmandır.D) İç ve dış çekirdek olmak üzere iki kat-

mandanoluşur.E) Yüksekorandademirvebakırdanoluşur.

9. Dünyayı oluşturan katmanların sıcaklık de-ğerleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden han-gisi doğrudur?

I. Mantonun sıcaklığı, 2000-5000 °Carasındadeğişmektedir.

II. Yerkabuğununsıcaklığıdiğerkatmanlarınsıcaklığındandahaazdır.

III. İççekirdektesıcaklık6000°Ccivarındadır.A)YalnızIB)YalnızIIIC)IveIID)IveIIIE)I,IIveIII

10. Levhaların hareket etmesiyle ilgili birçok ku-ramilerisürülmüştür.

Bu kuramların en bilineni hangisidir?

A) KıtalarınYüzmesiKuramıB) KıtalarınKaymasıKuramıC) KıtalarınAyrılmasıKuramıD) KıtalarınOluşmasıKuramıE) KıtalarınBirleşmesiKuramı

11. Yerkabuğunuoluşturanlevhalarkonveksiyo-nel akımların etkisiyle çeşitli şekilde hareketeder.

Levhaların bu hareketleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Yaklaşma, Uzaklaşma, Yanal Yer Değiş-tirme

B) Yaklaşma,Birleşme,AyrışmaC) Birleşme, Uzaklaşma, Yanal Yer Değiş-

tirmeD) Yaklaşma,Çarpışma,AyrışmaE) Çarpışma,Ayrışma,YanalYerDeğiştirme

12. Jeolojik zamanlar, dünyanın oluşumundangünümüzekadarmeydanagelenolaylarıan-lamakvesınıflandırmakiçinfosillerinveçeşitliradyoaktifmaddelerin incelenmesiyle oluştu-rulmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi jeolojik zamanlar-dan biri değildir?

A) SenozoyikB) MesozoyikC) KaledoniyenD) PaleozoyikE) Prekambriyen

Sıcaklık değerleri, yerin derinliklerine doğru belirli basa-maklarda bariz şe-kilde artmaktadır. Bu artış, her yerde olmasa da genel olarak her 33 met-rede 1 °C’dir.

Yer kabuğu yapboz gibi birçok parça-dan oluşmakta-dır. Yer kabuğunu oluşturan bu par-çalara levha adı verilir.

Book 1.indb 2 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Dünya’nın Yapısı ve Oluşum Süreci

6

1.Ünite

Test-214. Akarsularla ilgili aşağıdaki ifadelerden

hangisi yanlıştır?

A) Büyüklüklerinegöresel,dere,çay, ırmakveyanehirşeklindeadlandırılır.

B) Etkileri taşıdığısukütlesivemalzemeyledoğruorantılıdır.

C) Yeryüzünde dış kuvvetler içerisinde engenişetkialanınasahiptir.

D) Özellikle ekvatoral ve orta kuşakta dahaetkilidir.

E) Üzerindeaktığızeminiaşındırarakovalarıoluşturur.

15. Aşağıdakilerden hangisi bir vadi çeşidi de-ğildir?

A)DikVadiB)ÇentikVadiC)KanyonVadi D)BoğazVadiE)AsimetrikVadi

16. Akarsu aşınımının son aşamasında taban seviyesine yaklaşmış arazilerde oluşan ha-fif dalgalı düzlüklere ne denir?

A)PlatoB)Peneplen C)KırgıbayırD)Vadi E)Çağlayan

17. Aşağıdakilerden hangisi bir buzul çeşidi değildir?

A)DağBuzuluB)TakkeBuzuluC)SirkBuzuluD)VadiBuzuluE)ÖrtüBuzulu

18. Heyelan, kaya düşmeleri gibi kütle hare-ketlerinin oluşmasında aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir?

A)İklimşartlarıB)ArazininjeolojiközellikleriC)RüzgarlarD)BitkiörtüsüE)İnsanfaaliyetleri

19. Aşağıdakilerden hangisi dalga ve akıntıla-rın oluşturduğu yeryüzü şekillerinden biri değildir?

A)Lagün B)FalezC)Kumsal D)Ova

E)Tombolo

20. Aşağıdakilerden hangisi yeryüzünün şe-killenmesinde etkili olan dış kuvvetlerden biri değildir?

A)Çözülme B)AkarsularC)Rüzgarlar D)Buzullar

E)Depremler

Dış kuvvetler; yer-yüzünün aşınma, taşıma ve birikim faaliyetleriyle şe-killenmesinde et-kin rol oynar.

Akarsular; yatak-larını geriye, yana, derine doğru aşın-dırır ve aşındırdığı malzemeleri uygun ortamlarda birik-tirerek yeryüzünü şekillendirir. Bu yolla yeryüzünün şekillendiği arazi-lere akarsu (flüvial) topoğrafyası denir.

Book 1.indb 6 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Kayaçlar

13

1.Ünite

Test-213. Magmanın yeryüzüne çıkarak katılaştığı

bir alanda, aşağıdaki kayaçlardan hangisi görülmez?

A) PerlitB) GranitC) BazaltD) AndezitE) Obsidyen

14.

Şekilde,AntikÇağ’daözelliklesağlamolmasıistenen sütun gibi yapılarda kullanılan, sedi-menterbirkayaçgösterilmiştir.

Bu kayaç türü aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?

A) KayatuzuB) JipsC) KonglomeraD) TaşkömürüE) Mercankaya

15. Aşağıdaki kayaçlardan hangisi karstik şe-killerin oluşmasını sağlar?

A) KalkerB) MercankayaC) KiltaşıD) SüngertaşıE) Tebeşir

16.

Resimdeki yer şeklini inceleyen bir öğren-cinin şekli oluşturan kayaçla ilgili aşağı-daki yargılardan hangisine varması doğru olur?

A) Magmanın yer üstünde katılaşması ileoluşmuştur.

B) Canlı artıklarının üst üste yığılması ileoluşmuştur.

C) Magmanın yer altında katılaşması ileoluşmuştur.

D) Yüksekısıvebasıncınetkisiyledeğişerekoluşmuştur.

E) Dış kuvvetlerin etkisiyle çukurlardabirikerekoluşmuştur.

Tortul (sedimenter) kayaçlar, dış kuv-vetlerin etkisiyle çakıl, kum ve kil boyutuna kadar ufalanması ya da su içerisinde çö-zünmesiyle oluşan materyallerin de-niz, göl, vadi veya ova tabanlarında üst üste birikip sıkışması ve ka-tılaşması sonucu meydana gelen kayaçlardır.

Şistler içindeki baskın minerallerle beraber kullanı-larak asıl kayacın adını oluşturur.

Book 1.indb 13 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Türkiye’nin Yapısı ve Oluşumu

20

1.Ünite

Test-27. Aşağıdaki ova ve oluşum kökeni eşleştir-

melerinden hangisi yanlıştır?

A) Nazilli–TektonikB) Bafra–DeltaC) Elmalı–KarstikD) Ergene–DeltaE) Merzifon–Tektonik

8. Yüzey şekilleri göz önüne alındığında aşa-ğıdaki bölümlerden hangisinde platoların kapladığı alan daha azdır?

A) OrtaFıratB) DoğuKaradenizC) KonyaD) Erzurum-KarsE) Çatalca-Kocaeli

9. II

IIIIIV

V

Yukarıdaki haritada işaretlenmiş alanların yer şekilleriyle ilgili olarak aşağıda verilen-lerden hangisi doğru değildir?

A) V’tevolkanikdağlaryeralır.B) I’dehorstvegrabenleryeralır.C) II’dekıyıyadikuzanandağlarbulunur.D) III’te karstik şekillerin yaygın olduğu bir

platoyeralır.E) IV’te peribacalarına yaygın olarak

rastlanılır.

10. Ege Bölgesi’nin kıyısındaki Balat ve Mene-men Ovaları’nın oluşumunda aşağıdakiler-den hangisi etkilidir?

A) KarstiksüreçlerB) DalgaveakıntılarC) VolkanizmafaaliyetleriD) ToprakkaymasıE) Akarsuerozyonu

11. Türkiye’nin şekillenmesinde en fazla etkili olan iç ve dış kuvvet aşağıdakilerden han-gisinde birlikte verilmiştir?

A) Epirojenez–rüzgârlarB) Volkanizma–gelgitC) Orojenez–akarsularD) Orojenez–buzullarE) Deprem–dalgaveakıntılar

12. Türkiye’de rüzgâr aşındırmasının etkisi aşağıdaki yerlerden hangisinde daha fazla görülür?

A) UşakB) KonyaC) SivasD) IspartaE) Malatya

Fay hatları boyun-ca yükselen kütle-lere horst, alçalan kütlelere ise gra-ben adı verilir.

Türkiye’de görülen en önemli akarsu aşınım şekli vadi-lerdir.

Book 1.indb 20 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Türkiye’nin Yapısı ve Oluşumu

29

1.Ünite

Test-413. Volkanizma sırasında yanardağın tepesinde

oluşan patlama çukuruna krater denir. Dahasonrabuçukurunsularladolmasısonucukra-tergöllerioluşur.

Buna göre, aşağıdaki göllerden hangisi yu-karıdaki oluşum özelliğine sahiptir?

A) AcıgölB) NemrutGölüC) BafaGölüD) VanGölüE) TortumGölü

14. Türkiye’de ortalama yükselti ve engebenin fazla olduğunu aşağıdakilerden hangisi ka-nıtlamaz?

A) Ekili-dikiliarazilerinazolmasıB) AkarsuenerjipotansiyelininfazlaolmasıC) AkarsularınderinvadileriçindeakmalarıD) Bazı bölgelerde buzul şekillerinin bulun-

masıE) Ulaşımınkolayolması

15.

Yukarıda gösterilen kıyı aşınım şekli aşağı-dakilerden hangisi ile adlandırılır?

A) TomboloB) LagünC) KıyıokuD) HaliçE) Kıyıkordonu

16. EgeBölgesi’nde kıyıda koy ve körfez sayısıfazlaiken,KaradenizBölgesi’ndeazdır.

Bu durumun oluşmasında bölgelerin aşa-ğıdaki özelliklerinden hangisinin farklı ol-ması etkili olmuştur?

A) DağlarınkıyıyauzanışdoğrultusuB) DağlarınoluşumşekliC) KıyınınderinliğiD) DağlarınyükseltisiE) Denize dökülen akarsuların taşıdıkları

malzememiktarı

17. Yatakeğimininazaldığıyerdeakarsuyunoluş-turduğukıvrımlıyatağamenderesdenir.

Aşağıdaki akarsulardan hangisinde men-dereslere daha fazla rastlanır?

A) AsiB) DicleC) FıratD) GedizE) Kızılırmak

18. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki Ria tipi kıyılara örnek olarak gösterilemez?

A) HaliçB) Antalya-KaşC) ÇanakkaleboğazıD) İstanbulBoğazıE) GüneyBatıAnadolukıyıları

Eğimin çok azal-dığı alanlarda ve geniş tabanlı vadi-lerde akan akarsu-ların hızları azdır.Bu tip alanlarda akarsuyun taşıdığı materyali yatağı-nın içerisinde birik-tirmesi sonucunda ırmak adaları mey-dana gelir.

Book 1.indb 29 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Türkiye’nin Yapısı ve Oluşumu

37

1.Ünite

Test-613.

III

IIIIV

V

Jeolojik özellikleri göz önüne alındığında yukarıdaki haritada taralı olarak verilen yörelerden hangisinde kaplıca ve maden sularına daha az rastlanır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

14. Kalkerliarazideyerüstüveyeraltısularınınerimesiyle oluşan karstik şekillere daha çokAkdenizBölgesi’nderastlanır.

Buna göre, Akdeniz Bölgesi’nde aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumunda karstik süreçlerin etkisi yoktur?

A) ÇukurovaB) KarainMağarasıC) TaşeliPlatosuD) ElmalıGölüE) Cennet-CehennemObruğu

15. Türkiye’nin denizleri ve kıyıları ile ilgili ola-rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Marmara Denizi’nde yüzey sularınıntuzlulukoranıortalama%22-23’tür.

B) Akdeniz’de falezlerin yaygın olduğuyüksekkıyılargörülür.

C) Karadeniz kıyılarındaki tek doğal limanSinopLimanı’dır.

D) Genel olarak derinliği az olan EgeDenizi’ndedağlarkıyıçizgisinedikolarakuzandığıiçineninekıyıtipigörülür.

E) Karadeniz’indiğerdenizleregöretuzlulukoranıfazlavesuseviyesidüşüktür.

16. Birbirinekomşuolanbirkaçdoliningelişmelerisonucu,onlarıbirbirindenayıraneşiksahala-rızamanladaralırveortadankalkar.Böylecekomşudolinlerbirleşerekdahabüyükkarstikdepresyonlarıoluştururlar.

Yukarıda ifade edilen yeryüzü şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) PolyeB) UvalaC) DüdenD) LapyaE) Obruk

17. AşağıdadünyaüzerindebulunanancakTürki-ye’deyeralmayankıyıtipleriverilmiştir.

I. Haliç

II. Skyer

III.Watt

IV.Fiyort

Buna göre, yukarıda verilen kıyı tiplerinden hangisinin matematik konuma bağlı olarak Türkiye’de görülmediği söylenebilir?

A) IveIIB) IIIveIVC) IveIIID) IIveIIIE) IIveIV

Book 1.indb 37 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Test-1 Dünya’da Su Kaynakları

42

1.Ünite

17. Aşağıda verilen akarsulardan hangisi basit rejimli akarsular gurubunda yer almakta-dır?

A) KüçükMenderesNehriB) NilNehriC) KongoNehriD) KızılırmakNehriE) GanjNehri

18. Yer altına sızan suların, yerin çeşitli derin-liklerindeki geçirimsiz tabakalar üzerinde biriktiği ortam aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?

A) GrabenB) AkiferC) VoklüzD) SenklinalE) Karstikmağara

19. Yağmur

Kaynak

Yukarıdaki şekilde gösterilen kaynağın özellikleri arasında aşağıdakilerden hangi-si gösterilemez?

A) AkdenizBölgesi’ndesıkçarastlanır.B) Karstikalanlardayaygınolarakbulunur.C) Sularıkireçbakımındanzengindir.D) Yağışlımevsimdebolsuverir.E) Bulunduğu bölgelerde deprem riski

yüksektir.

20. Aşağıdabiryeryüzüşeklininkesitiverilmiştir.

yağış

I

II IIIIV

Geçirimli tabakaGeçirimsiz tabakaAlüvyon

Yeraltı suyu tablası

Yeraltı suyu akışyönü

–––

– – – ––––

––

––

–––

– –

– – – –––

– –– – –

– ––

––

– – – – –

–

––

Buna göre;

I. Yeraltısuları,IVnumaralınoktadankay-nakhalindeyeryüzüneulaşabilir.

II. Yağmur suları, III numaralı noktadan yeraltınagirişyapabilir.

III. Yer altı suları, II numaralı noktadan kay-nakhalindeyeryüzüneulaşabilir.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)IveIII B)IveII C)YalnızI

D)IIveIII E)I,IIveIII

Akarsuyun debisi m³/sn (metreküp/saniye) olarak ifa-de edilir.Bir akarsuyun de-bisi, akarsu yata-ğının derinliği ve genişliği ile doğru orantılıdır.

Kalker gibi karstik kayaçların yaygın olduğu alanlarda yer altı boşlukla-rında biriken su-ların yeryüzüne çıkmasıyla karstik kaynaklar oluşur.

Oluşumlarına göre kaynaklar:• Karstik kaynak• Vadi kaynağı• Fay kaynağı• Gayzer kaynağı• Artezyen kaynağı

Book 1.indb 42 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Dünya’da Su Kaynakları

48

1.Ünite

Test-38. Aşağıdaki göllerden hangisi diğerlerinden

farklı bir kıtada bulunmaktadır?

A) LadogagölüB) AralgölüC) TiticacagölüD) OnegagölüE) Baykalgölü

9. AşağıdaAsyakıtasınaait bazıgölleri göste-renharitaverilmiştir.

Buna göre X ile gösterilen göl aşağıdakiler-den hangisidir?

A) SaratovgölüB) BaykalgölüC) ZaysangölüD) UrmiyegölüE) Balkaşgölü

10. Aşağıdakilerden hangisi karstik göllerin yaygın olarak görüldüğü bölgelerden biri değildir?

A) JameikaB) YeniZelandaC) MadagaskarD) İsviçre-FransızJurasıE) Yunanistandağları

11.

Verilen haritada aşağıdaki göl türlerinden hangisi gösterilmiştir?

A) TektonikgölB) KarstikgölC) VolkanikgölD) KıyısetgölüE) Heyelansetgölü

Bir akarsuyun se-viyesi yıl içerisinde az miktarda deği-şiklik gösteriyor ya da değişiklik gös-termiyorsa rejimi düzenlidir.

Yapay göller, vadi önlerinin insanlar tarafından yapay setlerle kapatılma-sı sonucu oluşan göllerdir.

Book 1.indb 48 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Türkiye’de Su Kaynakları

56

1.Ünite

Test-29. Menderes,akarsularındüzlüğeulaştığıyerler-

de eğimin azalmasına bağlı olarak kıvrımlaroluşturmasıdır.

Buna göre aşağıdaki yerlerden hangisinde mendereslere rastlanma olasılığı daha faz-ladır?

A) YukarıFıratBölümüB) EgeBölümüC) YukarıSakaryaBölümüD) AntalyaBölümüE) BatıKaradenizBölümü

10. I. Aygırgölü

II. Sülüklügöl

III. Nemrutgölü

Yukarıda verilen göllerden hangileri volka-nik göllere örnek oluşturur?

A) IveIIB) YalnızIIC) IveIIID) IIveIIIE) I,IIveIII

11. Aşağıda verilen akarsu ve döküldüğü yer eşleştirmelerinden hangisi yanlış verilmiş-tir?

Akarsu Döküldüğü Yer

A) Aras HazarDenizi

B) Fırat BasraKörfezi

C) Kızılırmak Karadeniz

D) Meriç MarmaraDenizi

E) Bakırçay EgeDenizi

12. Doğu Karadeniz Bölümü akarsuları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Erozyonanedenolurlar.B) Akışhızlarıfazladır.C) Deltaoluşumundaetkilideğildirler.D) Aşındırmagüçlerifazladır.E) Sadeceyağmursularıilebeslenirler.

13. Birden fazla kaynaktan beslenen akarsularakarmarejimliakarsulardenir.

Aşağıda verilen akarsulardan hangisi kar-ma rejimli akarsudur?

A) KızılırmakB) SusurlukÇayıC) GedizD) KüçükMenderesE) KöprüÇayı

14. I. Menderesler

II. Birikimşekilleri

III. Dikvederinvadiler

Türkiye’de denge profiline ulaşmış olan akarsuların yukarıdakilerden hangilerini oluşturması beklenemez?

A) IIveIIIB) IveIIC) YalnızIIID) IveIIIE) YalnızII

Menderes oluşu-mundaki asıl etken akarsu yatak eği-minin azalmasıdır.

Akarsular beslen-me kaynaklarına göre yağmur su-yuyla beslenenler, kar ve buz suyuyla beslenenler, kay-nak suyuyla besle-nenler ve göl su-yuyla beslenenler olarak ayrılmak-tadır.

Göl sularının bir akarsu yardımıy-la deniz ya da bir başka göle dökül-mesine o gölün gidegeni denir.

Book 1.indb 56 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Test-1 Dünya’da Topraklar

64

1.Ünite

7. Toprakların rengi üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi bulunur?

A) MinerallerB) İklimkoşullarıC) MikroorganizmalarD) BitkitürleriE) Beşerifaktörler

8. Toprağın en önemli humus kaynağı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Bakteriler B)MinerallerC) Gübreler D)Bitkiler

E)Suvetuz

9. Aşağıdaki kesitte toprağa ait katmanlar gös-terilmiştir.

A

B

C

D

Buna göre;

I. Toprağın üst katlarından eriyerek gelentuzveminerallerinbiriktiğiyerdir.

II. Anakayairiparçalaraayrılmışancaktop-rakoluşumuhenüztamamlanmamıştır.

III. Mikroorganizma, solucan, karınca vb.canlılarınaktifolarakyaşadığıkatmandır.

özellikleri ile katmanların eşleştirmesi aşa-ğıdakilerin hangisinde verilmiştir?

I II III

A) D B C

B) B C A

C) A B D

D) C A B

E) D C B

10.

I

II

III

V

IV

• Toprağınoluştuğubölgelerdebitkiörtüsüçoksıkolmasınakarşıntopraktakihumusmiktarıazdır.

• Aşırıyağışnedeniyle topraklarmineralcefakirdir.

Yukarıda özellikleri verilen toprak türü, ha-ritada numaralanmış alanların hangisinde yaygın şekilde görülür?

A) V B) IV C) III D) II E) I

11. Aşağıdakilerden hangisi çernezyom top-raklarının özelliklerinden biri değildir?

A) Organikmaddebakımındanzengindir.B) Tarımdan çok hayvancılık faaliyetlerine

uyguntopraklardır.C) Dünyanınenverimlitopraklarındanbiridir.D) İğneyapraklıormanlaraltındaoluşur.E) 30° - 60° enlemlerindeki karasal iklim

bölgelerindegörülür.

12. Aşağıdakilerden hangisi aşınmanın fazla olduğu yamaçlardan aşındırılan malzeme-nin hemen dağ eteklerinde birikmesiyle oluşan topraklardır?

A) ÇernezyomtopraklarB) AlüvyaltopraklarC) KalsimorfiktopraklarD) KestanerenklisteptopraklarE) Kolüvyaltopraklar

Toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından fark-lılık gösteren kat-manlarına horizon adı verilir.

Topraktaki humus miktarı o bölgenin doğal bitki örtü-süne ve iklimine bağlıdır. Nemli iklim bölgelerinin toprakları, bitki örtüsünün zengin olmasından dolayı humusça da zen-gindir.

Book 1.indb 64 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Dünya’da Topraklar

69

1.Ünite

Test-212. I. Çernezyom

II. Rendzina

III. Terrarossa

IV. Laterit

Yukarıdaki toprak türlerinden hangilerinin rengi kırmızıdır?

A) IIveIVB) IveIIC) IIveIIID) IIIveIVE) IveIV

13.

Yukarıdaki dünya haritasında işaretli alan-larda görülen toprak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) PodzolB) LateritC) TerrarossaD) ÇernezyomE) Kestanerenklitoprak

14. Lös toprakları aşağıdaki toprak sınıflama-larından hangisinde bulunur?

A) AzonaltopraklarB) NemlizonaltopraklarC) KurakzonaltopraklarD) KalsimorfiktopraklarE) İntrazonaltopraklar

15. • Soğukvenemliiklimbölgelerinintoprağı-dır.

• İğne yapraklı orman bölgelerinde oluşur-lar.

• Mineralcefakirdir,humusmiktarıazdır.

Özellikleri verilen toprak türü aşağıdakiler-den hangisidir?

A) AlüvyaltopraklarB) RegosoltopraklarC) PodzoltopraklarD) TundratopraklarıE) Kestanerenklitopraklar

16.

Haritada koyu renkle gösterilen alanlarda yaygın olan toprak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) MorentopraklarıB) KolüvyaltopraklarC) RegosoltopraklarD) TundratopraklarıE) Litosoltopraklar

Bulunduğu yerde oluşan topraklar, o yerdeki ana ka-yanın özelliklerini gösterir. Bu alan-larda toprak, fi-ziksel ve kimyasal özelliklerini ana kayadan alır. Ana kayanın dirençli olup olmaması da toprak oluşumun-da etkilidir.

Book 1.indb 69 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Test-1Türkiye’de Topraklar

79

1.Ünite

Test - 21. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de görü-

len vertisollerin özelliklerinden biri değil-dir?

A) Kil oranı yüksek olduğu için işlenmesizordur.

B) Kurakmevsimdeçatlamalargörülür.C) Eskigöltabanlarındagörülürler.D) Organik madde bakımından zengin olup

tarımsalverimliliğiyüksektir.E) Anadolu’da taş doğuran topraklar adı

verilir.

2. Türkiye’nin tarımsal üretiminin önemli bir kısmının elde edildiği topraklar aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) RendzinatopraklarB) BozkırtopraklarC) AlüvyaltopraklarD) PodzoltopraklarE) Kestanerenklitopraklar

3. Rendzina türü topraklar;

I. Ege,

II. İçAnadolu,

III. DoğuAnadolu

bölgelerinden hangilerinin çöküntü saha-larında görünür?

A)IveII B)IveIII C)YalnızII

D)IIveIII E)I,IIveIII

4. I. Akdeniziklimbölgesindekalkerlerüzerin-deoluşantopraklardır.

II. Karasalikliminyarınemlisahalarında,ça-yırbitkiörtüsüaltındaoluşantopraklardır.Erzurum-Karsbölümündeyaygındır.

Yukarıda özellikleri verilen toprak türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I II

A) Laterit Podzol

B) Terra-rossa Çernezyom

C) Podzol Vertisol

D) Çernezyom Terra-rossa

E) Vertisol Laterit

5. Türkiye’deIsparta’da,Ürgüp-Nevşehirarasın-daveKızılcahamamdolaylarındagörülür.Sugeçirgenliği fazla, verimsiz ve havalanmasıiyidir.Granit,gnays,mikaşist,trakitvekuvarsitkayalarınınçözünmesiyleoluşmuştur.

Yukarıda özellikleri verilen toprak türü aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) KumlutopraklarB) VertisollerC) RendzinalarD) ÇernezyomlarE) Kestanerenklitopraklar

Kumlu topraklar, genellikle sıcak ve kurak bölgelerde bulunur. İşlenme-leri kolaydır. Su tutmadıklarından bol sulama ge-rektirirler bu da topaktaki besinin yıkanıp gitmesine neden olur. Besin yönünden fakirdir.

Lös, rüzgârın kurak bölgelere taşıyıp biriktirdiği toprak-lardır. Moren, bu-zulların taşıyıp, bi-riktirdiği irili ufaklı taşlardan oluşan topraklardır.

Tarım alanları-nın yaklaşık yüzde 66’sında tahıl ve diğer bitkisel ürün-ler yetiştirilirken bu alanların da her yıl yaklaşık yüzde 26’sı nadasa bırakılmak-tadır.

Book 1.indb 79 6.09.2019 13:47

Doğal Sistemler

Dünya’da Bitkiler

89

1.Ünite

Test-2

13.

Haritada boyanarak gösterilen alanlarda görülen bitki örtüsü aşağıdakilerden han-gisidir?

A) TundralarB) ÇayırbozkırlarıC) KuraksavanlarD) KutuplarınbuzçölleriE) Mangrovormanları

14. I. Ağaçbulunmaz.

II. Otsubitkilerdir.

III. Soğuğadayanıklıdır.

IV. Yarıkurakiklimbölgesindeyaygındır.

Tundra bitki örtüsü ile ilgili olarak yukarı-dakilerden hangileri doğrudur?

A) I,IIveIIIB) IIveIVC) IveIIID) II,IIIveIVE) YalnızII

15. Kayın ağacı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kerestesi mobilya ve inşaat sektöründekullanılır.

B) Kışınyapraklarınıdöker.C) Yapraklarıçayolarakkullanılır.D) Yağlı meyveleri yabani hayvanlar için

besinkaynağıdır.E) NemliKaradenizikliminingörüldüğüyerler

doğalyayılmaalanıdır.

16. Aşağıdakilerden hangisi başlıca garig tür-lerinden biri değildir?

A) LadenB) YaseminC) KatranardıcıD) DikençalısıE) Üzerlik

17.

Haritada Güney Amerika kıtasında mor renkle gösterilen alanda aşağıdaki bitki ör-tülerinden hangisi görülür?

A) SavanlarB) TropikalormanlarC) YağmurormanlarıD) ÇölbitkileriE) Akdenizbitkileri

Kurakçıl ot, çalılar ve kaktüsler en yaygın çöl bitki türleridir.

Teak ağacı, doğada bulunuşu itibariyle 40 metre boya ka-dar uzayabilen, sarı renkli bir ağaçtır. Teak ağacı, Japon-ya ve güneydoğu Asya’da (Burma, Endonezya, Hin-distan, Malezya) doğa şartlarında kendiliğinden ye-tişebilir. Mobilya yapımında kullanı-labilir.

Book 1.indb 89 6.09.2019 13:48

Doğal Sistemler

Test-1 Türkiye’nin Doğal Bitki Örtüsü

96

1.Ünite

7. Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nde makinin tah-rip edildiği yerlerde aşağıdaki bitki türlerin-den hangisi görülür?

A) GarigB) BozkırC) MakiD) ÇayırE) Antropojenbozkır

8. Türkiye’de sisli ve bulutlu ortamlarda ye-tişen ladin, şimşir, fındık gibi bitkilerin en yaygın olduğu bölüm aşağıdakilerden han-gisidir?

A) OrtaFıratB) İçBatıAnadoluC) YukarıSakaryaD) DoğuKaradenizE) GüneyMarmara

9. I

II

IIIIV

Haritada roma rakamları ile gösterilen alanlardan hangilerinde bozkır ve çayır bit-ki topluluklarının yayılış gösterdiği söyle-nebilir?

Bozkır Çayır

A) I III

B) II IV

C) III II

D) II I

E) IV I

10. Türkiye’nin ormanlarıyla ilgili olarak aşağı-da verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Karadeniz Bölgesi’ndeki orman miktarıdiğerbölgeleregöredahafazladır.

B) Bölgeyüzölçümlerinegöreormanalanlarıbirbirineyakındır.

C) Yağışın coğrafi dağılışı ile ormanalanlarınındağılışıparalellikgösterir.

D) Kızılçam ormanlarının tahrip edildiğialanlardamakilerortayaçıkmıştır.

E) Kıyı bölgelerinde orman alt sınırınınyükseltisidahaazdır.

11. I. Kayınveladinağaçları

II. Fıstıkçamıormanları

Yukarıdaki bitki topluluklarının yaygın ola-rak görüldüğü yerler aşağıdakilerden han-gisinde doğru olarak verilmiştir?

I II

A) DoğuKaradeniz Ege

B) Marmara İçAnadolu

C) İçAnadolu KıyıEge

D) DoğuAnadolu Marmara

E) BatıKaradeniz Akdeniz

12. TorosDağlarınındenizebakanyamaçlarında1000 metreden itibaren orman üst sınırınakadar olan kuşakta düşük kış sıcaklıklarınadayanabileniğneyapraklıağaçlarbulunmak-tadır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu iğne yapraklı ağaçlardan biri değildir?

A) SedirB) KatranC) ArdıçD) GürgenE) Karaçam

Karadeniz orman-ları ile Akdeniz ormanlarının bu-lunduğu dağların denize bakan ya-maçlarında, ağaç-lar kuşaklar oluş-tururken, dağların iç kesimlere bakan yamaçlarındaki or-manlar ise daha fa-kirdir. Bu durumun nedeni, dağların iç kesimlere bakan yamaçlarında yağış miktarlarının az ol-masıdır.

Gürgen, Betula-ceae (huşgiller) f a m i l y a s ı n d a n Carpinus cinsini oluşturan girinti-li grimsi kabuklu gövdelere sahip ağaçlardır. Ge-nellikle kuzey ve güney kıyı bölge-lerimizin karışık ormanlarında bu-lunur. Türkiye’de adi gürgen ve doğu gürgeni ol-mak üzere 2 tür bulunur.

Book 1.indb 96 6.09.2019 13:48

Beşeri Sistemler

Test-1 Nüfusun Özellikleri, Dağılışı ve Yapısı

106

2.Ünite

Sınırları belirli bir alan içerisinde, belli bir zaman di-liminde yaşayan insan sayısına nü-fus adı verilir.

Doğum ve ölüm oranları arasında-ki fark, o ülkedeki doğal nüfus artışı-nı gösterir.

7. Aşağıdakilerden hangisi doğurganlık ora-nında etkili olan temel faktörlerden biri de-ğildir?

A) EğitimdurumuB) SanayileşmeC) SosyalhareketlilikD) AilelerinekonomikrefahıE) İklimşartları

8. Bir ülke nüfusunun genç olması;

I. doğumoranınınyüksekolması,

II. ortalamayaşamsüresininuzunolması,

III. bebekölümoranınınyüksekolması,

IV. yaşamstandardınınyüksekolması

koşullarından hangilerinin kesinlikle var olduğunu gösterir?

A)IIveIV B)YalnızIII C)IIveIII

D)YalnızI E)IIIveIV

9. Aşağıdaikifarklıülkeyeaitnüfusyaşpiramit-leriverilmiştir.

Buna göre nüfus yaş piramitlerinin ait olabileceği ülkeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I. ülke II. ülke

A) Kanada Mısır

B) Türkiye Fransa

C) İngiltere ABD

D) Kanada Hindistan

E) Mısır Japonya

10. Dünya nüfusunda ikinci büyük sıçrama hareketi aşağıdaki olayların hangisi ile ya-şanmıştır?

A) CoğrafikeşiflerB) YerleşikhayatageçilmesiC) SömürgecilikanlayışıD) SanayiinkılâbıE) Kesicialetlerinyapılmayabaşlanması

11. Aşağıdabirülkeyeaitnüfusgrafiğiverilmiştir.

60+

40-49

20-29

50-59

30-39

10-190-9

Buna göre bu ülkeyle ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenebilir?

A) Gelişmemişbirülkedir.B) Yaşamstandardıdüşükbirülkedir.C) Gelişmişbirülkedir.D) Gelişmekteolanbirülkedir.E) Tarımfaaliyetleriyüksekbirülkedir.

12. Nüfus piramitleri ile ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?

A) Piramitlerin üst kısmının geniş olmasıyaşam süresinin uzun olduğuna işareteder.

B) Gelişmiş ülkelerin nüfus piramitlerindetabankısmıdardır.

C) Doğumoranıyüksekolanülkelerinpiramittabanlarıgeniştir.

D) Kadınveerkekoranlarınüfushareketlerinebağlıolarakdeğişimgösterir.

E) Az gelişmiş ülkelerin nüfus piramitleridurağanbiryapıyasahiptir.

Book 1.indb 106 6.09.2019 13:48

Beşeri Sistemler

Test - 3Nüfusun Özellikleri, Dağılışı ve Yapısı

117

2.Ünite

16. Aşağıdaki şehirlerden hangisinin sık nü-fuslanması diğerlerinden farklı bir sebebe dayanmaktadır?

A) OttawaB) CanberraC) Ankara D) MiamiE) Washington

17.

65

Yaş

Yaş

15

Milyonkişi4 03 12 21 3 4

Verilen nüfus piramidi aşağıdaki ülkeler-den hangisine ait olabilir?

A) İsveç B)BangladeşC) Fransa D)İspanya

E)İngiltere

18. Aşağıdaki grafikte, bir ülkede1975-2015yıl-larıarasındayapılannüfussayımlarındaeldeedilendoğumveölümoranlarıgösterilmiştir.

Buna göre bu ülkenin doğal nüfus artışı aşağıdaki sayım döneminden hangisinde en yüksektir?

A)2005 B)1985 C)2015

D)1995 E)1975

19. Aşağıdaki ülkelerden hangisinin nüfus ar-tış hızı diğerlerinden daha yüksektir?

A) JaponyaB) İtalyaC) PortekizD) İspanyaE) Moğolistan

20. Bangladeş’teki Ganj Nehri Deltası ve Pa-kistan’daki İndus Nehri Havzası’nda nüfus yoğunluğunun çok fazla olmasında en faz-la etkili olan faktör aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) TurizmfaaliyetleriB) DinifaktörlerC) GeniştarımalanlarıD) TarihifaktörlerE) Teknolojikgelişmeler

Book 1.indb 117 6.09.2019 13:48

Beşeri Sistemler

Test-1 Türkiye’de Nüfus

124

2.Ünite

7. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de nüfu-sun dağılışında en fazla etkili olan doğal ve beşeri faktörlerdir?

A) İklim-SanayiB) Yükselti-TurizmC) Eğim-TicaretD) Bakı-OrmancılıkE) Topraközellikleri-Ulaşım

8. Aşağıda verilen bölge ve bölgelerin en seyrek nüfuslu yöreleri eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Marmara-YıldızDağlarıBölümüB) Ege-MenteşeYöresiC) Akdeniz-TaşeliPlatosuD) DoğuAnadolu-Erzurum/KarsBölümüE) İçAnadolu-YukarıKızılırmakBölümü

9. I. Köydenkentegöçolması

II. İşsizlikoranınınfazlaolması

III. Doğalkaynaklarınkullanımınınartması

IV. Gençnüfusoranınındüşükolması

Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de nü-fusun hızlı artmasının sonuçları arasında yer alır?

A) III ve IVB) I, II ve IIIC) II, III ve IVD) I ve IIE) I, II, III ve IV

10. Sanayi ve hizmet sektöründe çalışan nüfus oranının aşağıdaki bölümlerden hangisinde daha fazla olduğu söylenebi-lir?

A) BatıKaradenizB) DicleC) YukarıFıratD) AdanaE) Çatalca-Kocaeli

11. Aşağıda1980ve2000yıllarınaaitTÜİKveri-lerinegöreTürkiye’deçalışannüfusunişkol-larınadağılımıverilmiştir.

iş kolları iş kolları

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu grafiktenlerden çıkarılabilecek bir sonuç değildir?

A) 1980 yılından 2000 yılına gelindiğindetarımvediğer işkollarıoranındaazalmadiğersektörlerdeartışyaşanmıştır.

B) Verilen dönemlerde hizmet sektöründekiartış oranı sanayi sektöründen fazlaolmuştur.

C) Verilenyıllararasındaenazdeğişimdiğerişkollarındayaşanmıştır.

D) 2000yılıitibariyletarımsektöründeçalışankişi sayısı, toplam çalışan sayısınınyarıdandahaazınainmiştir.

E) 1980 yılında tüm sektörler içerisindeen fazla gelir tarım sektöründen eldeedilmiştir.

Aktif nüfusun iş kollarına dağılışı ülkelerin ekono-mik bakımdan kalkınmışlık düze-yini göstermekte-dir. Japonya, ABD ve Almanya gibi gelişmiş ülkeler-de aktif nüfusun önemli bir kısmı hizmet ve sanayi sektörlerinde çalı-şırken, geri kalmış ülkelerde çalışan nüfusun çoğu ta-rımsal faaliyetlerle uğraşmaktadır.

2016 TÜİK verileri-ne göre Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı, binde 13,5 olarak gerçekleş-miştir.

Beslenme koşul-larının iyileşmesi ve tıpta yaşanan teknolojik geliş-meler ile hastane, sağlık ocağı gibi kurumların artması ve yaygınlaşması insan ömrünü uza-tarak nüfus artışını yükseltir.

Book 1.indb 124 6.09.2019 13:48

Beşeri Sistemler

Test - 2Göçler ve Nedenleri

137

2.Ünite

13. Bir ülkenin nüfus miktarında herhangi bir artışa ya da azalışa neden olmayan göç türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) SavaşgöçüB) Gönüllü göçlerC) İçgöçlerD) Beyin GöçüE) MübadeleGöçleri

14.

Türklerin Orta Asya’dan göç haritası ince-lendiğinde aşağıdaki ifadelerden hangisi-nin söylenmesi yanlış olur?

A) Asya’nınkuzeyinedoğrugöçyapılmıştır.B) Göç hareketleri farklı yönlere doğru

yapılmıştır.C) Avrupa’ya yapılan göçlerde Karadeniz’in

kuzeyitakipedilmiştir.D) EnfazlagöçÇin’eyapılmıştır.E) Göçhareketleribirkaçkıtadayaşanmıştır.

15. Aşağıdakilerden hangisi yeni kurulan dev-let göçlerine örnek oluşturur?

A) PöhngöçleriB) YahudigöçleriC) TürklerinOrtaAsya’dangöçüD) Afrika’danAmerika’yayapılangöçlerE) Avrupa’danAmerika’yayapılangöçler.

16. I. Siyasıbaskılardanuzaklaşmak

II. Yenifırsatlardanfaydalanmak

III. Farklıkültürleribirarayatoplamak

Avrupa’da yaşayan insanların Yeni Dün-ya’ya göç etmelerinde yukarıdakilerden hangilerinin etkisi olduğu söylenebilir?

A) YalnızIB) I ve IIC) II ve IIID) I ve IIIE) I, II ve III

17. Türklerin ana yurttan göç etmelerinde;

I. İklim değişikliklerine bağlı olarak ortayaçıkankuraklık

II. Tarımaelverişlikoşullarınortadankalkma-sısonucubaşgösterentoplumsalvesiya-sal olaylar

III. Başkaülkelerleanlaşılarakyapılannüfusdeğişimleri

ifadelerinden hangileri neden oluşturur?

A) I ve IIB) II ve IIIC) I ve IIID) YalnızIE) I, II ve III

İç göçler ülkedeki nü-fus miktarında deği-şikliğe neden olmaz, bölge ve iller arasında nüfus miktarını değiş-tirir.

Book 1.indb 137 6.09.2019 13:48

Beşeri Sistemler

Test-1Ekonomik Faaliyetler

149

2.Ünite

12. Ekonomik faaliyet kollarınındağılışıülkeleringelişmişlikdüzeylerinegörefarklılıkgösterir.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Gelişmiş ülkelerde birincil ve ikincilekonomik faaliyet kollarında çalışanlarınsayısıartmaktadır.

B) Geri kalmış ülkelerde eğitim, sağlık,iletişim ve ulaşım hizmetleri çok fazlagelişmemiştir.

C) Gelişmekteolanülkelerdenüfusunbüyükbir bölümü sanayi ve imalat sektöründeçalışmaktadır.

D) Gelişmiş ülkelerde üçüncül, dördüncülve beşincil ekonomik faaliyet kollarındaçalışanların sayısında aşırı artışgörülmektedir.

E) Gelişmekte olan ülkelerde eğitim, sağlık,iletişim ve ulaşım hizmetleri gelişmegöstermektedir.

13. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir ekonomik faaliyet grubuna aittir?

A) ÇobanB) ManavC) BalıkçıD) ÇiftçiE) Ormancı

14. Grafik-tasarım hizmetleri aşağıdaki ekonomik faaliyet gruplarından hangisin-de yer alır?

A) BirincilB) İkincilC) ÜçüncülD) DördüncülE) Beşincil

15. Birincil ekonomik faaliyetler, hammaddeyiüretmeyeyöneliketkinliklerikapsar.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi birincil ekonomik faaliyet grubu içinde yer almaz?

A) TeknesiylebalıkavlayanbalıkçıB) ÜzümbağlarındaçalışançiftçiC) İplikfabrikasındaçalışanişçiD) Taşkömürü ocağında kömür çıkaran

madenciE) Meradahayvanlarıotlatançoban

16. Aşağıdaki grafikte İngiltere’de çalışan nüfu-sun farklı dönemlerde ekonomik faaliyetleregöredağılımıverilmiştir.

10

15

75

30

70

282

100

75

50

25

01800 1900 2000

BirincilİkincilÜçüncül

Yıl

%

55

15

Buna göre İngiltere ile ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) 1800’lüyıllardaİngilteretarımtoplumudur.B) 1900’lüyıllardasanayisektöründeçalışan

nüfusunoranıartmıştır.C) Günümüzde halkın büyük çoğunluğu

üçüncül ekonomik faaliyetlerdeçalışmaktadır.

D) İngilteregünümüzdegelişmişbirülkedir.E) 2000’li yıllarda ülke ekonomisine en

fazla katkı, ikincil ekonomik faaliyetlerlesağlanmıştır.

Ekonomik faaliyet-ler genel olarak birincil, ikincil ve üçüncül faaliyetler olarak sınıflandırıl-mıştır. Günümüzde gelişen teknoloji ve eğitim düzeyi ekonomik faaliyet-lere dördüncül ve beşincil ekonomik faaliyetleri de ek-lemiştir.

Book 1.indb 149 6.09.2019 13:48

158

Beşeri Sistemler

2. Ünite

1. I. ABD

II. Brezilya

III. Çin

IV.Endonezya

V. Hindistan

Ülkelerin nüfus miktarı en yüksek olandan en az ola-na doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisinde ve-rilmiştir?

A) I-II-III-IV-VB) III-V-I-IV-IIC) I-II-V-II-IVD) I-II-IV-III-VE) III-I-IV-V-II

2. Aralarında yaşanan yasa dışı göç sorunu nedeniyle sanal çit uygulaması aşağıda verilen hangi iki ülke sınırı için planlanmıştır?

A) Bolivya–BrezilyaB) Çin–NepalC) Kolombiya–VenezuelaD) KuzeyKore–GüneyKoreE) ABD - Meksika

3. Aşağıdakilerden hangisi sekonder faaliyettir?

A) TırşoförlüğüB) AğişletmenliğiC) GemiimalatıD) ReklamcılıkE) İcrakurulubaşkanlığı

Book 1.indb 158 6.09.2019 13:48

Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler

Test - 3 Uluslararası Ulaşım

170

3.Ünite

Bir ülkenin ekono-mik kaynaklarının değerlendirilmesi, diğer ülkelerle ti-cari, kültürel vb. ilişkilerin kurulabil-mesi bakımından ulaşım sistemleri-nin önemi büyük-tür.

Demiryollarının gelişmesi, Sanayi Devrimi’nin hemen herkesin yaşantı-sını etkilemesini sağlayan çok bü-yük üretim endüst-risi yaratmıştır.

Mür ve buhur, Güneş’te kurutu-larak koku ola-rak kullanılabilen ağaç özleridir. Bu ağaç özleri; tütsü ve parfüm olarak, ayrıca ölülerin be-denlerini mumya-lama esnasında, defin işlemlerinde geleneksel olarak kullanılırdı.

7. Yaklaşık olarak MÖ 3000 yıllarından itiba-ren kullanılan Baltık ülkelerinden Mısır’a kadar uzanan itibaren kullanılan, ticaret yolu aşağıdakilerden hangisidir?

A) TuzyoluB) KalayyoluC) TütsüyoluD) TransSahraYoluE) Amberyolu

8. Dünya’nın en önemli deniz yollarından biri olan Malakka Boğazı aşağıdaki ülkelerden hangileri arasında bulunur?

A) İspanya–FasB) Yemen–CibutiC) Rusya–ABDD) Malezya–EndonezyaE) İngiltere–Fransa

9. Çay Yolu aşağıdakilerden hangileri arasın-da bulunan bir ticaret yoludur?

A) Roma-TokyoB) Kanada - ABDC) Pekin-MoskovaD) Paris–LondraE) Anadolu–Çin

10. Borneo, Sulawesi ve Endonezya arasında yer alan boğaz/kanal aşağıdakilerden han-gisidir?

A) SondeBoğazıB) MakassarBoğazıC) PanamaKanalıD) MessinaBoğazıE) KorintKanalı

11. Dünyanın ilk yüksek kapasiteli hızlı treni aşağıdaki ülkelerden hangisi tarafından geliştirilmiştir?

A) FransaB) ABDC) JaponyaD) AlmanyaE) İngiltere

12. • DünyanınenyoğundeniztrafiğininolduğuKuzeyAtlantikdenizyolundabulunur.

• AvrupaveAmerikakıtasınındoğusundakimalların taşınmasında büyük önem taşı-maktadır.

Yukarıda özellikleri verilen kanal/boğaz aşağıdakilerden hangisidir?

A) BeringboğazıB) PanamakanalıC) SüveyşKanalıD) DoverboğazıE) Kielkanalı

Book 1.indb 170 6.09.2019 13:48

Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler

175

3.Ünite

Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.C.

1. Diğer ulaşım yollarına göre daha ucuza taşımacılığın yapıldığı ve ülkelerin dış ticarette en fazla kullandığı ulaşım yolu nedir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

2. Süveyş kanalının açılmasıyla hangi uluslararası de-niz yolunun önemi daha çok artmıştır?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

3. Günümüzün en stratejik enerji kaynağı olan petrol, bir ülkeden başka bir ülkeye genellikle hangi ulaşım yoluyla taşınır?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

4. Sanayi Devrimi ile demir yollarının temelini atan olay nedir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

5. Dünyanın en eski ulaşım yolu nedir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

6. Hangi kanalın açılması ile Pasifik Aşırı Yolların önemi daha çok artmıştır?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

7. Dünya genelinde kara yollarının toplam uzunluğu ba-kımından hangi ülke ilk sırada yer almaktadır?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

8. “Küresel köy” kavramını ortaya atan Kanadalı yazar kimdir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

9. Günümüzde Dünya’nın ekonomik anlamda en geliş-miş yerleri olan Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Uzak Doğu’da, yolcu taşımacılığının büyük kısmı hangi ulaşım yoluyla gerçekleşmektedir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

10. Asya Kıtası ile Kuzey Amerika’yı ayıran su yolunun adı nedir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Book 1.indb 175 6.09.2019 13:48

Test-1Doğal Afetler

197

Türkiye’de İklim ve Yerleşme

5. Ünite

Türkiye’nin İklimi 1. Türkiye’de yükselti – sıcaklık ilişkisi ile ilgili

olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?A) Akdeniz kıyılarının Karadeniz kıyılarından

sıcak olmasıB) Kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı

düşürmesiC) Tekirdağ’da ortalama sıcaklığın Edirne’den

yüksek olmasıD) Torosların güney yamacının kuzey

yamacından daha sıcak olmasıE) Batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklığın

düşmesi

2. Aşağıdaki haritada K, L ve M taralı alanları, Türkiye’deki üç farklı iklim tipinin etkili olduğu bazı bölgeleri ifade etmektedir.

M

L

K

Buna göre, K, L ve M bölgelerinde etkili olan iklimlerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) L alanında, en yağışlı mevsim ilkbahardır.B) K ve M’de etkili olan iklimlerin ortak özelliği

kışların ılık geçmesidir.C) K, kış sıcaklıklarının en yüksek olduğu

iklim bölgesidir.D) K’nın en fazla yağış aldığı mevsim

sonbahardır.E) En fazla yağış M’nin bulunduğu alanda

görülür.

3. Türkiye’de iç kesimler yağış miktarının en az olduğu yerlerdir. Bazı alanlarda yağış miktarı yıllık 400 mm’nin altına düşer.

Bu durumun ortaya çıkmasına;

I. Denize olan uzaklık,

II. Yükseltinin fazla olması,

III. Yüksek dağ sıraları ile çevrelenmiş olması,

IV. Bitki örtüsünün cılız olması

özelliklerinden hangilerinin etki ettiği söy-lenemez?

A) II ve III B) I ve II C) II ve IV

D) I ve III E) Yalnız IV

4. Türkiye’de aynı mevsimde farklı iklim özel-liklerinin görülmesinde en önemli etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarımada ülkesi olmasıB) Yer şekillerinin kısa mesafede çeşitlilik

göstermesiC) Hakim bitki örtüsünün farklılık göstermesiD) Ilıman Kuşak’ta yer almasıE) İç kısımlarının deniz etkisinden uzak

kalması

5. Türkiye’de bağıl nem ve bulutluluk oranı-nın en yüksek olduğu iklim aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Karadeniz iklimiB) Step iklimiC) Karasal iklimD) Akdeniz iklimiE) Sert karasal iklim

Test-1

Tüm iklim eleman-larının temeli sı-caklıktır.

Türkiye’nin özellik-le doğu illerinde kar ve soğuk hava hâkim olmasına olduğu zamanda (dönemde) Antal-ya’da güneşli gün-ler yaşanabilmek-tedir.

Türkiye’de dağ sı-ralarının uzanış doğrultusu, yağış miktarını etkileyen en önemli faktör-dür.

Book 1.indb 197 6.09.2019 13:48

Türkiye’de İklim ve Yerleşme

Test-1 Doğal Afetler

208

5. Ünite

7. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki kır-sal yerleşmelerin ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Yapı malzemesi olarak kerpiç kullanılmasıB) Kaynakların belli sayıda nüfusu

besleyebilmesiC) Sürekliliğinin geçim kaynaklarının türüne

bağlı olmasıD) Yerleşme şeklinde doğal koşulların etkili

olmasıE) Gereksinimlerin önemli bir kısmının yerel

üretimden karşılanması

8. Köy altı yerleşmeleri; birkaç ev ve eklentiden oluşan, köyden daha küçük yerleşmelerdir.

Buna göre;

I. Nüfus fazladır.

II. Halkın geçim kaynağını tarım, hayvancılık ve ormancılık oluşturmaktadır.

III. Engebenin az olduğu yerlerde dağınık, engebenin fazla olduğu yerlerde toplu hal-dedir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) Yalnız III C) II ve IIID) I ve IIIE) Yalnız II

9. Aşağıdaki ilçelerden hangisi maden yerle-şim yeri olarak değerlendirilemez?

A) SökeB) DivriğiC) TavşanlıD) KüreE) Seydişehir

10. Aşağıdaki şehirlerden hangisi orta büyük-lükteki şehirlere örnek olarak gösterile-mez?

A) MuğlaB) YalovaC) KırklareliD) SinopE) İskenderun

11. Aşağıdaki illerden hangisinde madencili-ğin gelişimine bağlı olarak nüfusun arttığı söylenebilir?

A) AnkaraB) BursaC) ZonguldakD) KayseriE) Gaziantep

Kırsal yerleşmeler fiziki çevre, ekono-mik etkinlikler ve nüfus bakımından çeşitli özelliklere sahiptir. Kırsal yer-leşmelerin büyük-lüğüne, kuruluş yerine, sürekliliği-ne ve dokusuna göre sınıflandırıl-ması bu özellikler göz önüne alınarak yapılır.

Kent Yerleşme-leri:Kent, içinde ya-şayan insanların bütün ihtiyaçlarını karş ı layabi ldiği , fonksiyon alanla-rına sahip, nüfusu 10.000’in üzerin-de, belirli bir plana göre kurulmuş alt ve üst yapı hizmet-lerinin geliştiği, in-sanların önemli bir kısmının tarım dı-şındaki ekonomik faaliyetlerde çalış-tığı yerleşmelerdir.

Birlikte bir köy oluş-turan ve birbirinden uzakta kurulmuş birkaç evden oluşan yerleşmelerin her birine divan adı ve-rilir. Divanlardan biri muhtarlık merkezi-dir. Tarım en önemli ekonomik etkinlik durumundadır.

Book 1.indb 208 6.09.2019 13:48