ทปรกษา ศ.(คลนก) นพ.อดม คชนทร, ดร.นพ.ปฐม สวรรคปญญาเลศ, พญ.จรยา แสงสจจา

บรรณาธการ ผศ.ดร.ภญ.สนทร ท.ชยสมฤทธโชค, ภญ.วรสดา ยงทอง, ภญ.นภาภรณ ภรปญญวานช

ศลปกรรม ทพาพร ตระธนะพบลย

หนงสอเลมนใชฟอนต Quark (ควารก) โดย วรทธ ไชยกล, KaniGa (คณกา)

โดย เอกลกษณ เพยรพนาเวช ขอบคณผออกแบบฟอนตทกทานทสรางสรรคผลงาน

อนเปนประโยชนตอการพมพ และอนญาตใหเผยแพรในสอสาธารณะโดยไมคดมลคา

จดพมพโดย สำานกยา สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข

พมพท โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด

พมพครงท 1 กนยายน 2557 จำานวน 20,000 เลม

การประชมสมชชาอนามยโลก ตงแตป พ.ศ.2531 มมตรบรองวาระ

การประชมท WHA 41.17 เรอง "เกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการ

ขายยา" ถอไดวาเปนการเปดศกราชใหมของการผลกดน การใชยาอยาง

สมเหตผล โดยใหทกภาคสวนนำาประเดนจรยธรรมในการสงเสรมการขาย

ยาไปปรบใช

ในประเทศไทย มความพยายามนำาแนวทางขององคการอนามยโลก

มาดำาเนนการอยางตอเนอง จนกระทงการพฒนาเกณฑจรยธรรมวาดวย

การสงเสรมการขายยาตามแนวทางขององคการอนามยโลกเปนเกณฑ

กลางของประเทศ โดยใหปรบปรงใหทนสถานการณอยางตอเนอง รวมทง

สงเสรมใหทกภาคสวนนำาเกณฑจรยธรรมไปประยกตใชและขยายเพมเตม

ไดบรรจเปนกลยทธหนงในนโยบายแหงชาตดานยา พ.ศ.2554 และยทธ-

ศาสตรการพฒนาระบบยาแหงชาต พ.ศ.2555-2559 ตอมา คณะอน

กรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล ไดจดทำา "เกณฑจรยธรรมวา

ดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย" ขน โดยการมสวนรวมใน

การจดทำาและรบฟงความคดเหนของทกภาคสวนทเกยวของ ซงคณะ

กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต ไดใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรมฯ

ทจดทำาขนน เมอวนท 9 สงหาคม พ.ศ.2555 และกำาหนดใหมการปรบปรง

ใหทนสมยอยางตอเนองทก 5 ป

ปจจบน คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผลกำาลง

ดำาเนนการสรางความเขาใจตอผเกยวของตามเกณฑจรยธรรมฯ เพอ

ค า น า

2

การประชมสมชชาอนามยโลก ตงแตป พ.ศ.2531 มมตรบรองวาระ

การประชมท WHA 41.17 เรอง "เกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการ

ขายยา" ถอไดวาเปนการเปดศกราชใหมของการผลกดน การใชยาอยาง

สมเหตผล โดยใหทกภาคสวนนำาประเดนจรยธรรมในการสงเสรมการขาย

ยาไปปรบใช

ในประเทศไทย มความพยายามนำาแนวทางขององคการอนามยโลก

มาดำาเนนการอยางตอเนอง จนกระทงการพฒนาเกณฑจรยธรรมวาดวย

การสงเสรมการขายยาตามแนวทางขององคการอนามยโลกเปนเกณฑ

กลางของประเทศ โดยใหปรบปรงใหทนสถานการณอยางตอเนอง รวมทง

สงเสรมใหทกภาคสวนนำาเกณฑจรยธรรมไปประยกตใชและขยายเพมเตม

ไดบรรจเปนกลยทธหนงในนโยบายแหงชาตดานยา พ.ศ.2554 และยทธ-

ศาสตรการพฒนาระบบยาแหงชาต พ.ศ.2555-2559 ตอมา คณะอน

กรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล ไดจดทำา "เกณฑจรยธรรมวา

ดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย" ขน โดยการมสวนรวมใน

การจดทำาและรบฟงความคดเหนของทกภาคสวนทเกยวของ ซงคณะ

กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต ไดใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรมฯ

ทจดทำาขนน เมอวนท 9 สงหาคม พ.ศ.2555 และกำาหนดใหมการปรบปรง

ใหทนสมยอยางตอเนองทก 5 ป

ปจจบน คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผลกำาลง

ดำาเนนการสรางความเขาใจตอผเกยวของตามเกณฑจรยธรรมฯ เพอ

สงเสรมใหทกภาคสวน ตงแตโรงพยาบาลทงภาครฐและเอกชน หนวยงาน

ทเกยวของ เชน สำานกงานสาธารณสขจงหวด สถานศกษา และสถาน

ปฏบตการชมชน รวมถงผประกอบธรกจดานยา นำาเกณฑจรยธรรมฯ ไป

ประยกตใชหรอนำาไปสการปฏบตตอไป

เกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย

ฉบบน จงเปนเกณฑจรยธรรมฯ ฉบบแรกทใชเปนเกณฑกลางของประเทศ

ทกภาคสวนสามารถนำาไปประยกตใชหรอขยายเพมเตม โดยการปฏบต

ตามเกณฑจรยธรรมฯ น เปนเปาหมายทพงประสงคททกภาคสวนและ

บคลากรทเกยวของควรพฒนาใหบรรลผล

คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล หวงเปนอยางยง

วาหนวยงานทเกยวของ ทงผสงใชยา เภสชกร บรษทยา ผแทนยา สถาน

พยาบาล และสถานศกษา จะนำาเกณฑจรยธรรมฯ น เปนแนวทางในการ

จดการระบบยา การสงใชยา และการมปฏสมพนธกบบรษทยาและผแทน

ยาอยางเหมาะสม โดยเปนอกเครองมอหนงในการสงเสรมใหเกดธรรมา-

ภบาลในระบบยาของประเทศตอไป

ศ.(คลนก) นพ.อดม คชนทร

ประธานอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล

สงหาคม 2557

3

ก ต ต ก ร ร ม ป ร ะ ก า ศ

เกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย จดทำา

โดยคณะทำางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรมจรยธรรมผสงใชยาและยตการ

สงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม ซงแตงตงโดยคณะอนกรรมการสงเสรม

การใชยาอยางสมเหตผล โดยเปนฉบบทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการ

พฒนาระบบยาแหงชาต เมอวนท 9 สงหาคม พ.ศ.2555

วตถประสงคของการจดทำาเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขาย

ยา เพอใชเปนเกณฑกลางของประเทศททกภาคสวนสามารถนำาไปประยกต

ใชหรอขยายเพมเตม และเพอใชเปนแนวทางในการสงเสรมธรรมาภบาล

ในสถานพยาบาลและการดำาเนนการของผประกอบวชาชพ โดยเฉพาะสวน

ทเกยวของกบการสงเสรมการขายยา

กระบวนการจดทำาเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาฉบบน

ไดรบการสนบสนนจากหลายฝายคณะทำางานฯ ขอขอบคณ

คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล (ม ศ.(คลนก) นพ.

ธรวฒน กลทนนทน เปนประธาน) ทเสนอใหมยทธศาสตรยอยเรองการ

สงเสรมจรยธรรมผสงใชยาและยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม

เปนสวนหนงของยทธศาสตรการพฒนาระบบยาแหงชาต พ.ศ.2555-2559

และไดแตงตงคณะทำางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรมจรยธรรมผสงใชยา

(ม ผศ.นพ.รงนรนดร ประดษฐสวรรณ เปนประธาน) มาดำาเนนการเพอ

ใหเปนไปตามยทธศาสตร

4

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ภายใตสำานกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ทสนบสนนดานวชาการและงบ

ประมาณในการพฒนาเกณฑจรยธรรมมาอยางตอเนองจนแลวเสรจ

สำานกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.) ทสนบสนนจนพฒนา

เปนมตทประชมสมชชาสขภาพแหงชาตครงท 2 พ.ศ.2552 และไดใหการ

สนบสนนงบประมาณในการจดทำารางตนฉบบเกณฑจรยธรรมฯ สำาหรบ

จดพมพเผยแพร

สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ทปฏบตหนาทในฐานะ

ฝายเลขานการอยางเขมแขง รวบรวม สรปขอมลในการจดทำาเกณฑจรย-

ธรรมฯ และสนบสนนการประสานงานตางๆ เพอใหกระบวนการจดทำาเกณฑ

จรยธรรมฯ เปนไปดวยความเรยบรอย

คณะทำางานฯ หวงวาเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยา

ของประเทศไทยฉบบนจะเปนประโยชนในการสงเสรมใหเกดธรรมาภบาล

ของระบบยาตอไป

คณะทำางานสงเสรมจรยธรรมและ

ธรรมาภบาลวาดวยการสงเสรมการขายยา

5

ห ล ก ก า รข อ ง เ ก ณ ฑ

จ ร ย ธ ร ร ม ว า ด ว ย

2

ค า น า

ก ต ต ก ร ร ม ป ร ะ ก า ศ

4

8

ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ห ม ว ด 2

ห ม ว ด 1

18

17

ห ม ว ด 3

19

ห ม ว ด 4

20

ส า ร บ ญ

ค า น ย า ม

ผ ส ง ย า

ผ บ ร ห า รห ร อ ผ ม อ า น า จ

เ ภ ส ช ก ร

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม

ก ว า จ ะ เ ป น

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม ว า ด ว ยก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า

ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

26

ภ า ค ผ น ว ก

30

ห ม ว ด 5

21

ห ม ว ด 4

ห ม ว ด 7

25

ห ม ว ด 6

23

บ ร ษ ท ย า แ ล ะผ แ ท น ย า

ส ถ า น พ ย า บ า ล ส ถ า น บ ร ก า ร เ ภ ส ช ก ร ร ม ห ร อ ห น ว ย ง า น

ส ถ า น ศ ก ษ า

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม

12

ว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ร า ย น า ม ค ณ ะ อ น ก ร ร ม ก า รส ง เ ส ร ม ก า ร ใ ช ย า ส ม เ ห ต ผ ล

แ ล ะ ค ณ ะ ท า ง า น ส ง เ ส ร ม จ ร ย ธ ร ร ม แ ล ะ ธ ร ร ม า ภ บ า ล

ว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า

ห ล ก ก า รข อ ง เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร มว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร มก า ร ข า ย ย า ข อ งป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

8

ห ล ก ก า รข อ ง เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร มว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร มก า ร ข า ย ย า ข อ งป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

เกณฑจรยธรรมฯ เปนเปาหมายทพงประสงค ททกภาคสวนและบคลากร ทเกยวของควรพฒนา ใหบรรลผล

9

10

•ผประกอบวชาชพ และผเกยวของในการจดซอจดหายา ไมพงรบ

สงใดๆ เปนการสวนตวจากการสงเสรมการขายยา และพงแสดงความโปรงใส

ตอสาธารณะ กรณทมความเกยวของกบบรษทยาเพอสรางความเชอถอ

ใหแกวชาชพดานสขภาพและปองกนขอครหาเรองผลประโยชนทบซอน

•สถานพยาบาล สถานศกษา หรอหนวยงานอน พงจดใหมระบบ

รองรบในการรบสงของ การจดกจกรรม และการสนบสนนใดๆ จากบรษท

ยา/ผแทนยา โดยเปนระบบททกคนในหนวยงานรบรไดวาเชอถอ มความ

โปรงใส และพรอมรบการตรวจสอบจากหนวยงานภายนอก

•บรษทยา พงจดกจกรรมการสงเสรมการขายยา ทมงประโยชนเพอ

ผปวย ไมพงใหขอมลหรอคำาแนะนำาแกผปวยหรอสาธารณชนในเชงโฆษณา

หรอสงเสรมการขายยา ไมวาเปนทางตรงหรอทางออม ทงน ใหเปนไปตาม

ทกฎหมายกำาหนด และบรษทพงจดใหมรายละเอยดคาใชจายและรายละเอยด

กจกรรมการสงเสรมการขายยาตามหลกสากล ทพรอมใหสงคมตรวจสอบ

•ผแทนยา พงเสนอขอมลททนสมย ถกตอง ครบถวน มหลกฐาน

อางองทางวชาการทนาเชอถอ ไมละเลยการใหขอมลผลกระทบหรอผล

ขางเคยงจากการใชยาทถกตอง ครบถวน แกผสงใชยาหรอผทเกยวของ

ในการจดซอจดหายา โดยแสดงออกหรอปฏบตตนในการเสนอขอมลหรอ

กจกรรมการสงเสรมการขายยาตามวฒนธรรมทดงามของสงคม และพง

ดำารงตนใหพรอมรบการตรวจสอบจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพจาก

สภาวชาชพและสงคม

11

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม ว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

12

การสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรมและการใชยาทไมสมเหตผล

สงผลใหเกดปญหาการบรโภคยาเกนจำาเปน บรโภคยาราคาแพงเกนควร

ทำาใหประเทศไทยประสบปญหาคาใชจายดานการรกษาพยาบาล ดงนน

ทประชมสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 2 พ.ศ.2552 จงมมตสมชชา

สขภาพแหงชาต เรอง "ยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม:

เพอลดความสญเสยทางเศรษฐกจและสขภาพของผปวย ตอมา

คณะรฐมนตรเมอวนท 20 กรกฎาคม พ.ศ.2553 มมตเหนชอบ

มตสมชชาสขภาพแหงชาตดงกลาว โดยมอบหมายให >>

ห ล ก ก า ร แ ล ะ เ ห ต ผ ล

13

>> คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตดำาเนนการรวมกบหนวยงานท

เกยวของ จดตงคณะทำางานทมาจากทกภาคสวนทไมมสวนไดเสยกบธรกจ

ยาทงในและตางประเทศ เพอทำาหนาทพฒนาเกณฑจรยธรรมวาดวยการ

สงเสรมการขายยาตามแนวทางขององคการอนามยโลก ใหเปนเกณฑ

กลางของประเทศ รวมถงศกษาระบบการนำาหลกเกณฑจรยธรรมดงกลาว

มาบงคบใชในรปของกฎหมายอยางมประสทธภาพ และประชาสมพนธ

อยางกวางขวาง เพอใหทกภาคสวนไดรบทราบและนำาหลกเกณฑจรย-

ธรรมฯ ไปประยกตใชหรอขยายเพมเตมเฉพาะสวนทเกยวของ

องคการอนามยโลกไดกำาหนดเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการ

ขายยาขน ตงแต พ.ศ.2531 สำาหรบประเทศไทยไดมพฒนาเกณฑมาตรฐาน

ทางจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายเภสชภณฑ เมอป พ.ศ.2537 โดย

ทยงไมเคยประกาศใช แตสำาหรบประเดนจรยธรรมปรากฏในขอบงคบ

แพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2526 และ

ตอมา ไดแกไขปรบปรงเปนขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรม

แหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2549 สวนสภาเภสชกรรมไดกำาหนดขอบงคบ

สภาเภสชกรรมวาดวยจรรยาบรรณแหงวชาชพเภสชกรรมใน พ.ศ.2537

และแกไขเพมเตมใน พ.ศ.2538 แตมไดมประเดนจรยธรรมวาดวยการ

สงเสรมการขาย

ห ล ก ก า รแ ล ะ เ ห ต ผ ล

14

ตอมา คณะอนกรรมการพฒนาระบบการใชยาอยางสมเหตผล ในคณะ

กรรมการแหงชาตดานยา ไดแตงตงคณะทำางานขนเพอจดทำาแนวทางปฏบต

ทเหมาะสมเกยวกบความสมพนธระหวางแพทยและบรษทยา ซงดำาเนนการ

แลวเสรจเมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ.2551 แตมไดมการบงคบใชเนองจาก

คณะกรรมการแหงชาตดานยาหมดวาระลงตามการสนสดของคณะรฐมนตร

คณะทำางานขบเคลอนยทธศาสตรการสงเสรมจรยธรรมผสงใชยาและยตการ

สงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม ซงแตงตงโดยคณะอนกรรมการสงเสรม

การใชยาอยางสมเหตผล ในคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตชดใหม

จงนำาแนวทางดงกลาวมาจดทำาเกณฑจรยธรรมการสงเสรมการขายยาขน

เกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทยน มวตถ-

ประสงคเพอใชเปนเกณฑกลางของประเทศ โดยทกภาคสวนทเกยวของ

สามารถนำาหลกเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยานไปเปนแนว

ปฏบต โดยสามารถประยกตใชหรอขยายเพมเตม

ภาคสวนทเกยวของกบเกณฑจรยธรรมฯ น ไดแก ผประกอบวชาชพ

ซงเปนผสงใชยา ผบรหารหรอผมอำานาจในสถานพยาบาลหรอหนวยงาน

เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงานอน บรษท

ยาและผแทนยา อาจารยและนกศกษาของสถานศกษาดานการแพทยและ

สาธารณสข

15

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม

เ น อ ห าป ร ะ ก อ บ ด ว ย

ห ม ว ด 1 ค า น ย า ม

ห ม ว ด 2 ผ ส ง ใ ช ย า

ห ม ว ด 3 ผ บ ร ห า ร ห ร อ ผ ม อ า น า จ

ห ม ว ด 4 เ ภ ส ช ก ร

ห ม ว ด 5 บ ร ษ ท ย า แ ล ะ ผ แ ท น ย า

ห ม ว ด 7 ส ถ า น ศ ก ษ า

ห ม ว ด 6 ส ถ า น พ ย า บ า ล ส ถ า น บ ร ก า ร เ ภ ส ช ก ร ร ม ห ร อ ห น ว ย ง า น

ห ม ว ด

16

ว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ห ม ว ด 1 ค า น ย า ม

ห ม ว ด 2 ผ ส ง ใ ช ย า

ห ม ว ด 3 ผ บ ร ห า ร ห ร อ ผ ม อ า น า จ

ห ม ว ด 4 เ ภ ส ช ก ร

ห ม ว ด 5 บ ร ษ ท ย า แ ล ะ ผ แ ท น ย า

ห ม ว ด

ยา หมายถง ยาตามกฎหมายวาดวยยา ยาเสพตดใหโทษตามกฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ และวตถออกฤทธตามกฎหมายวาดวยวตถทออกฤทธตอจตและประสาท การสงเสรมการขายยา หมายถง การใหขอมล ขอความ การชกชวน จงใจ หรอการกระทำาดวยวธอนใด ทมงหมายใหมการสงใช การสงซอ หรอการใชยา เพอประโยชนทางการคา การโฆษณา หมายถง การกระทำาไมวาดวยวธใดๆ ใหประชาชนเหนหรอทราบขอความเกยวกบยา เพอประโยชนทางการคา ขอความ หมายถง เรองราวหรอขอเทจจรง ไมวาปรากฏในรปแบบของตวอกษร ตวเลข ภาพ ภาพยนตร แสง เสยง เครองหมายหรอรปแบบอนใด ทสอความหมายไดโดยสภาพของสงนนเองหรอโดยผานวธการ หรอสอใดๆ ของขวญ หมายถง สงของ ของชำารวยทบรษทยามอบใหแกบคคล เพอประโยชนทางการคา ของบรจาค หมายถง สงของทบรษทยามอบใหแกสถานพยาบาลหรอหนวยงาน ตวอยางยา หมายถง ตวอยางยาทแจกแกบคคลเพอใหเกดความคนเคยกบรปแบบและลกษณะของยา หรอเพอเพมประสบการณการใชทางคลนก ผสงใชยา หมายถง ผประกอบวชาชพดานสขภาพหรอบคลากรทางการสาธารณสขอนทมสทธหรอหนาทในการสงใชยาได ผประกอบวชาชพ หมายถง ผประกอบวชาชพเวชกรรม ทนตกรรม เภสชกรรม การสตวแพทย การพยาบาล ผประกอบโรคศลปะสาขาการแพทยแผนไทยประเภทเวชกรรมไทย หรอผประกอบโรคศลปะสาขาการแพทยแผนไทยประยกต หรอผประกอบโรคศลปะสาขาอนตามพระราช-กฤษฎกาทออกตามกฎหมายวาดวยการประกอบโรคศลปะ เวนแตจะกำาหนดไวเปนอยางอน

17

ห ม ว ด 1 • ค า น ย า ม

ผแทนยา หมายถง ตวแทนของบรษทยาทมหนาทเขาพบผประกอบวชาชพเพอนำาเสนอขอมลยา บรษทยา หมายถง บรษทยาหรอองคกรทเกยวของกบการผลต นำาเขาและจำาหนายยา ทงในและตางประเทศ ผบรหาร หมายถง ผทมอำานาจตดสนใจลงนามหรอมอำานาจสงการในการคดเลอก จดหา จดซอยาของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน ผมอำานาจ หมายถง บคคลหรอกลมบคคลททำาหนาทคดเลอก เสนอ จดหา หรอดำาเนนการสงซอยาในสถานพยาบาลหรอหนวยงาน นกศกษา หมายถง ผทกำาลงศกษาระดบกอนปรญญา ในสถานศกษา สถานศกษา หมายถง สถาบนการศกษาระดบวทยาลยและมหา-วทยาลย หรอสถาบนรวมสอน ในสาขาทางการแพทยและสาธารณสข สถานพยาบาล หมายถง สถานพยาบาลภาครฐและภาคเอกชน ในทกระดบ รวมทงคลนก สถานบรการเภสชกรรม หมายถง สถานทซงจดไวเพอใหบรการเภสช-กรรม โดยผประกอบวชาชพเภสชกรรม เพอทำาหนาทใหบรการเภสชกรรมตามกฎหมายยา หรอเรยกกนโดยทวไปวา “รานขายยา” หนวยงาน หมายถง หนวยงานทเกยวของโดยตรงหรอโดยออมกบการจดซอยาของสถานพยาบาล

2.1 ผสงใชยาไมพงรบประโยชนอนเปนทรพยสนจากผแทนยาหรอบรษทยา เชน 2.1.1 ของขวญ รวมถงการจดอาหารและเครองดม 2.1.2 ตวอยางยา 2.1.3.เงน สงของ หรอประโยชนอนใด ทบรษทยาใหแกผสงใชยาเปนสวนตว ทไมใชคาตอบแทนวทยากร 2.2 ผสงใชยาไมพงรบบรการอนเปนกจสวนตวใดๆ จากบรษทยาและผแทนยา

ห ม ว ด 2 • ผ ส ง ใ ช ย า

18

2.1 ผสงใชยาไมพงรบประโยชนอนเปนทรพยสนจากผแทนยาหรอบรษทยา เชน 2.1.1 ของขวญ รวมถงการจดอาหารและเครองดม 2.1.2 ตวอยางยา 2.1.3.เงน สงของ หรอประโยชนอนใด ทบรษทยาใหแกผสงใชยาเปนสวนตว ทไมใชคาตอบแทนวทยากร 2.2 ผสงใชยาไมพงรบบรการอนเปนกจสวนตวใดๆ จากบรษทยาและผแทนยา

2.3 ผสงใชยา ไมพงแสดงตนในการโฆษณาหรอการสงเสรมการขายยาใดๆ ตอสาธารณชนในเชงธรกจ 2.4 ผสงใชยาสามารถแสดงความเหนตอสาธารณะโดยการพด การเขยน หรอโดยวธการอนใดทเกยวของกบยาในทางวชาการ โดยผสงใชยา พงเปดเผยวาตนมสวนเกยวของทางผลประโยชนกบบรษทยานนในสถานะใด 2.5 ผสงใชยาสามารถรบการสนบสนนจากบรษทยาไปประชม สมมนา อบรม ดงาน หรอบรรยาย ทงในและตางประเทศ อนกอประโยชนใหสถานพยาบาลหรอหนวยงาน และไมมเงอนไขขอผกมดเพอสงเสรมการขายยาหรอเวชภณฑใดๆ ทงสน ซงพงรบการสนบสนนไดเฉพาะคาเดนทาง คาลงทะเบยน คาวทยากร คาอาหาร และคาทพก สำาหรบตนเองเทานนและจำากดเฉพาะชวงเวลาของการดงาน การประชม หรอการบรรยาย ทงนการรบสนบสนนดงกลาว พงผานระบบการรบสงสนบสนนและการกำากบดแลของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน 2.6 ผสงใชยา สามารถรบการสนบสนนการวจย โดยผานระบบการรบสงสนบสนนและการกำากบดแลของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน 2.7 ในการนำาตวอยางยามาจายใหกบผปวย ผสงใชยาพงคำานงถงประโยชนและความปลอดภยของผปวยเปนสาคญ ไมมงหวงเพอเปนการสงเสรมการขายยาหรอประโยชนสวนตน โดยผานระบบกำากบดแลการรบและการจายตวอยางยาของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน ซงควรเปนระบบทตรวจสอบได 2.8 ผสงใชยาพงสงใชยาดวยชอสามญทางยา

3.1 ผบรหารหรอผมอำานาจ ไมพงรบประโยชนอนใด ซงเปนทรพยสนและบรการจากบรษทยาหรอผแทนยา อนนำามาซงประโยชนสวนตนหรอผอน เพอแลกเปลยนกบการตดสนใจสงซอยานน เชน ของขวญ เงน สงของ ตวอยางยา การจดอาหารและเครองดม

ห ม ว ด 3 • ผ บ ร ห า ร ห ร อ ผ ม อ า น า จ

19

3.2 ผบรหารหรอผมอำานาจ ไมพงอนญาตใหมการจดกจกรรมทมงใหความรดานสขภาพแกประชาชนโดยเชอมโยงถงชอทางการคาของยาหรอการอนใดทเปนการโฆษณาแอบแฝง ภายในสถานพยาบาลหรอหนวยงานนน 3.3 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงจดใหมระบบการคดเลอกยา การจดซอยา ระบบการคดเลอกบรษทผผลตและผจดจำาหนายยา รวมทงระบบการตรวจสอบการจดซอยาทโปรงใส เปนธรรม เพอใหไดยาทมคณภาพสง และเพอปองกนไมใหผบรหารหรอผมอำานาจนน มสวนไดเสยหรอมผลประโยชนทบซอนกบบรษทยา 3.4 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงจดระบบการรบสงสนบสนนจากบรษทยาใหเปนไปอยางเปดเผย และไมเจาะจงบคคล รวมทงจดระบบในการกำากบดแลใหเกดประโยชนแกหนวยงานอยางแทจรง 3.5 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายหรอกฎระเบยบเพอควบคมกจกรรมการสงเสรมการขายยาในสถานพยาบาลหรอหนวยงานนน เชน การกำาหนดบรเวณหรอกำาหนดเวลาทอนญาตใหผแทนยาเขามาทำากจกรรมได 3.6 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายเกยวกบการใชยาในสถานพยาบาลหรอหนวยงาน โดยเนนการใชยาชอสามญ ทงนตองคำานงถงความคมคาและความปลอดภยของผปวย 3.7 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายการรบตวอยางยาและยนยอมใหสงใชตวอยางยาไดเฉพาะยาทมการกำาหนดระเบยบปฏบตไวในสถานพยาบาลนน

4.1 เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน ไมพงเผยแพรเอกสาร แผนพบ แผนปายทมเนอหาเชงโฆษณาอวดอาง หรอเปนการสงเสรมการขายยาแกผปวยและประชาชน 4.2 ในการนำาตวอยางยามาจายใหกบผปวย เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงคำานงถงประโยชนและความ

ห ม ว ด 4 • เ ภ ส ช ก ร

20

3.2 ผบรหารหรอผมอำานาจ ไมพงอนญาตใหมการจดกจกรรมทมงใหความรดานสขภาพแกประชาชนโดยเชอมโยงถงชอทางการคาของยาหรอการอนใดทเปนการโฆษณาแอบแฝง ภายในสถานพยาบาลหรอหนวยงานนน 3.3 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงจดใหมระบบการคดเลอกยา การจดซอยา ระบบการคดเลอกบรษทผผลตและผจดจำาหนายยา รวมทงระบบการตรวจสอบการจดซอยาทโปรงใส เปนธรรม เพอใหไดยาทมคณภาพสง และเพอปองกนไมใหผบรหารหรอผมอำานาจนน มสวนไดเสยหรอมผลประโยชนทบซอนกบบรษทยา 3.4 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงจดระบบการรบสงสนบสนนจากบรษทยาใหเปนไปอยางเปดเผย และไมเจาะจงบคคล รวมทงจดระบบในการกำากบดแลใหเกดประโยชนแกหนวยงานอยางแทจรง 3.5 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายหรอกฎระเบยบเพอควบคมกจกรรมการสงเสรมการขายยาในสถานพยาบาลหรอหนวยงานนน เชน การกำาหนดบรเวณหรอกำาหนดเวลาทอนญาตใหผแทนยาเขามาทำากจกรรมได 3.6 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายเกยวกบการใชยาในสถานพยาบาลหรอหนวยงาน โดยเนนการใชยาชอสามญ ทงนตองคำานงถงความคมคาและความปลอดภยของผปวย 3.7 ผบรหารหรอผมอำานาจ พงกำาหนดนโยบายการรบตวอยางยาและยนยอมใหสงใชตวอยางยาไดเฉพาะยาทมการกำาหนดระเบยบปฏบตไวในสถานพยาบาลนน

4.1 เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน ไมพงเผยแพรเอกสาร แผนพบ แผนปายทมเนอหาเชงโฆษณาอวดอาง หรอเปนการสงเสรมการขายยาแกผปวยและประชาชน 4.2 ในการนำาตวอยางยามาจายใหกบผปวย เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงคำานงถงประโยชนและความ

ปลอดภยของผปวยเปนสำาคญ ไมมงหวงเพอเปนการสงเสรมการขายยาหรอประโยชนสวนตน และพงจดใหมระบบกำากบดแลการรบและการจายตวอยางยาของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน ซงควรเปนระบบทตรวจสอบได 4.3 เภสชกรในสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงเสนอขอมลทมหลกฐานทางวชาการทเชอถอได เพอใชประกอบการตดสนใจคดเลอกยาของคณะกรรมการเภสชกรรมและการบำาบดหรอคณะกรรมการทมชอเรยกอน ซงมหนาทรบผดชอบคดเลอกรายการยาของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน โดยไมมงหวงเพอเปนการสงเสรมการขายยาของบรษทใดบรษทหนงหรอเพอประโยชนสวนตน

ก. บรษทยา 5.1 บรษทยามหนาทตอผแทนยา ดงตอไปน 5.1.1 บรษทยาพงรวมรบผดกบผแทนยาในความเสยหายทผแทนยาไดกอขนจากการปฏบตหนาทภายในขอบอำานาจของผแทนยา 5.1.2 บรษทยาตองไมกำาหนดผลตอบแทนทเปนรายไดหลกของผแทนยาจากยอดขายยา 5.1.3 บรษทยาพงฝกอบรมผแทนยา ใหมความรเกยวกบขอมลยาททนสมย ถกตอง ครบถวน และเพยงพอในการปฏบตหนาท 5.1.4 บรษทยาพงควบคมจรยธรรมหรอความประพฤตของผแทนยาใหเหมาะสม 5.2 บรษทยามหนาทตอผสงใชยา บคลากรสาธารณสขอนๆ นกศกษา เจาหนาทรฐ หรอผมหนาทบงคบใชกฎหมาย ดงตอไปน 5.2.1 บรษทยามหนาทใหขอมลทเปนกลางแกผประกอบวชาชพดานสขภาพ เพอสนบสนนใหเกดความปลอดภยและประสทธผลจากการใชยา 5.2.2 บรษทยาโดยผแทนยา ไมพงมปฏสมพนธเพอมงในทางชกจงใหสงซอ สงใชหรอสงจายยาดวยประโยชนอนใด ซงเปนทรพยสนและบรการอนเปนกจสวนตว เชน ของขวญ เงน สงของ การจดอาหารและเครองดม

ห ม ว ด 5 • บ ร ษ ท ย า แ ล ะ ผ แ ท น ย า

21

5.2.3 การจดกจกรรมการสงเสรมการขายยาใดๆ ตองมงเพอประ-

โยชนทางวชาการ และขอมลทใหตองไดรบการประเมนวาถกตอง ครบถวน

มหลกฐานอางองทางวชาการทนาเชอถอ ไมกอใหเกดความเขาใจผดในสาระ

สำาคญ โดยไมละเลยขอมลผลกระทบหรอผลขางเคยงจากการใชยา รวมทง

ไมมขอผกมดหรอเงอนไขทเชอมโยงใหตดสนใจสงซอหรอสงใชยานนๆ

5.2.4 การสนบสนนการจดประชมวชาการ หรอการจดการศกษา

ตอเนองสามารถกระทำาได เฉพาะกจกรรมทมงเพอใหขอมลยาทถกตอง

ครบถวน มหลกฐานอางองทางวชาการทนาเชอถอ ไมกอใหเกดความเขาใจ

ผดในสาระสำาคญ และไมชกนำาใหเกดการใชยาตวหนงตวใดของบรษท หรอ

การใชยาทไมสมเหตผล

5.2.5 บรษทยาไมพงใหตวอยางยาโดยตรงแกผประกอบวชาชพ

5.2.6 บรษทยาสามารถใหการสนบสนนการวจย โดยผานระบบการ

รบสนบสนนและการกำากบดแลของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน

5.2.7 ในการนำาผลวจยทางคลนกมาอางอง บรษทยาพงใหขอมล

ใหครบถวน โดยแสดงทงขอดและขอเสย รวมทงสถานะการสนบสนนการ

วจยของบรษทใหชดเจน

5.2.8 กจกรรมการสงเสรมการขายยาใดๆ ไมวาจะจดโดยองคกร

หรอหนวยงานใด หากมบรษทยาเกยวของกบกจกรรมนน ไมวาทางตรง

หรอทางออม ใหถอวาเปนกจกรรมในความรบผดชอบของบรษทดวย

5.2.9 บรษทยาไมพงจดกจกรรมใหขอมลหรอความรเกยวกบยา

แกนกศกษาทเชอมโยงถงชอการคาหรอชอบรษทยา เพอปองกนการ

โฆษณาแอบแฝง

5.3 บรษทยามหนาทตอสาธารณะ ดงตอไปน

5.3.1 บรษทยาไมพงใหขอมลหรอคำาแนะนำาแกผปวยหรอสาธารณชน

ในเชงโฆษณาหรอสงเสรมการขายยา ไมวาเปนทางตรงหรอทางออม

ทงนใหเปนไปตามทกฎหมายกำาหนด

22

5.2.3 การจดกจกรรมการสงเสรมการขายยาใดๆ ตองมงเพอประ-

โยชนทางวชาการ และขอมลทใหตองไดรบการประเมนวาถกตอง ครบถวน

มหลกฐานอางองทางวชาการทนาเชอถอ ไมกอใหเกดความเขาใจผดในสาระ

สำาคญ โดยไมละเลยขอมลผลกระทบหรอผลขางเคยงจากการใชยา รวมทง

ไมมขอผกมดหรอเงอนไขทเชอมโยงใหตดสนใจสงซอหรอสงใชยานนๆ

5.2.4 การสนบสนนการจดประชมวชาการ หรอการจดการศกษา

ตอเนองสามารถกระทำาได เฉพาะกจกรรมทมงเพอใหขอมลยาทถกตอง

ครบถวน มหลกฐานอางองทางวชาการทนาเชอถอ ไมกอใหเกดความเขาใจ

ผดในสาระสำาคญ และไมชกนำาใหเกดการใชยาตวหนงตวใดของบรษท หรอ

การใชยาทไมสมเหตผล

5.2.5 บรษทยาไมพงใหตวอยางยาโดยตรงแกผประกอบวชาชพ

5.2.6 บรษทยาสามารถใหการสนบสนนการวจย โดยผานระบบการ

รบสนบสนนและการกำากบดแลของสถานพยาบาลหรอหนวยงาน

5.2.7 ในการนำาผลวจยทางคลนกมาอางอง บรษทยาพงใหขอมล

ใหครบถวน โดยแสดงทงขอดและขอเสย รวมทงสถานะการสนบสนนการ

วจยของบรษทใหชดเจน

5.2.8 กจกรรมการสงเสรมการขายยาใดๆ ไมวาจะจดโดยองคกร

หรอหนวยงานใด หากมบรษทยาเกยวของกบกจกรรมนน ไมวาทางตรง

หรอทางออม ใหถอวาเปนกจกรรมในความรบผดชอบของบรษทดวย

5.2.9 บรษทยาไมพงจดกจกรรมใหขอมลหรอความรเกยวกบยา

แกนกศกษาทเชอมโยงถงชอการคาหรอชอบรษทยา เพอปองกนการ

โฆษณาแอบแฝง

5.3 บรษทยามหนาทตอสาธารณะ ดงตอไปน

5.3.1 บรษทยาไมพงใหขอมลหรอคำาแนะนำาแกผปวยหรอสาธารณชน

ในเชงโฆษณาหรอสงเสรมการขายยา ไมวาเปนทางตรงหรอทางออม

ทงนใหเปนไปตามทกฎหมายกำาหนด

5.3.2 บรษทยาพงจดใหมขอมลทเพยงพอในการตรวจสอบการดำาเนนกจกรรมการสงเสรมการขายยา1 และสรปคาใชจายการสงเสรมการขายยาไวในรายงานประจำาปข. ผแทนยา 5.4 ผแทนยาไมพงเสนอสงจงใจ ดวยประโยชนอนใด ซงเปนทรพยสนและบรการอนเปนกจสวนตว เชน ของขวญ เงน สงของ การจดอาหารและเครองดม ใหแกผสงใชยาหรอบคคลภายในสถานพยาบาล หนวยงาน หรอสถานศกษา 5.5 ผแทนยามหนาทและความรบผดชอบในการนำาเสนอขอมลยาททนสมย ถกตอง ครบถวน ซงอางองหลกฐานทางวชาการทนาเชอถอ ไมกอใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญ โดยไมละเลยขอมลความปลอดภย ผลขางเคยงหรอผลกระทบอนใดจากการใชยา เพอเสนอแกผสงใชยา 5.6 ผแทนยาพงไดรบการอบรมเกยวกบจรยธรรมการใหขอมลยาและการสงเสรมการขายยาอยางนอยปละหนงครง 5.7 ผแทนยาพงดำารงตนใหพรอมรบการตรวจสอบจรยธรรม 5.8 ผแทนยาไมพงเขาพบนกศกษา เพอการโฆษณายาหรอการสงเสรมการขายยา

6.1 สถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงกำาหนด

แนวปฏบตตามเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาไวเปนลาย-

ลกษณอกษรใหเหมาะสม กบบคลากรแตละประเภท ดงน

ก. ผสงใชยา เภสชกร หรอบคคลทเกยวของ

6.1.1 การรบประโยชนอนเปนทรพยสน เงน สงของ ของขวญ ของ

บรจาค หรอบรการจากบรษทยาหรอผแทนยา

ห ม ว ด 6 • ส ถ า น พ ย า บ า ล ส ถ า น บ ร ก า ร เ ภ ส ช ก ร ร ม ห ร อ ห น ว ย ง า น

23

1 ตวอยางเชน ลกษณะประเภทกจกรรมการสงเสรมการขายยา และรายชอผแทนยาทไดรบ มอบหมายใหดาเนนกจกรรมสงเสรมการขายยา ชอของผรบ สถานทประกอบการของผรบ จำานวนเงน ทรพยสน หรอประโยชนอนใด วนทจายเงน

6.1.2 การแสดงตนในการโฆษณาหรอสงเสรมการขายใดๆ ตอสาธารณชนใน เชงธรกจ และการแสดงความคดเหนทางวชาการของผสงใชยาตอสาธารณะ ในกรณทมความสมพนธกบบรษทยา 6.1.3 การรบการสนบสนนจากบรษทยาไปประชม สมมนา อบรม ดงานหรอบรรยายทงในและตางประเทศ 6.1.4 การนำาตวอยางยามาจายใหกบผปวย 6.1.5 การเผยแพรเอกสาร แผนพบ แผนปายเพอใหความรทางวชาการแกผปวย 6.1.6 การนำาเสนอขอมลเพอการคดเลอกยาของคณะกรรมการเภสชกรรมและการบำาบดหรอคณะกรรมการทมชอเรยกอน ซงมหนาทรบผดชอบคดเลอกรายการยาของสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน ข. ผบรหารหรอผมอำานาจ 6.1.7 การรบประโยชนอนเปนทรพยสน สงของ ของขวญ ของบรจาค และบรการใดๆ จากผแทนยาหรอบรษทยา 6.1.8 การจดกจกรรมในสถานพยาบาลหรอหนวยงานทใหความรแกประชาชนในดานสขภาพทเชอมโยงถงชอการคา หรอชอบรษทยา เพอปองกนการโฆษณาแอบแฝง 6.2 สถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงจดระบบและดำาเนนการตดตาม กำากบดแล เพอใหบคลากรแตละประเภทสามารถปฏบตตามแนวปฏบตในขอ 6.1 6.3 กรณทสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน มการจดประชมวชาการ โดยไดรบการสนบสนนงบดำาเนนการ วทยากร หรอขอมลวชาการจากบรษทยา พงเปดเผยการสนบสนนดงกลาวใหผเขารวมประชมรบทราบทกครง 6.4 สถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงจดระบบการรบสนบสนนจากบรษทยาอยางเปดเผย โดยเปนการรบทไมมการเจาะจงบคคล รวมทงพงจดระบบในการกำากบดแลใหเกดประโยชนกบหนวยงานอยางแทจรง

24

ห ม ว ด 7 • ส ถ า น ศ ก ษ า 6.1.2 การแสดงตนในการโฆษณาหรอสงเสรมการขายใดๆ ตอสาธารณชนใน เชงธรกจ และการแสดงความคดเหนทางวชาการของผสงใชยาตอสาธารณะ ในกรณทมความสมพนธกบบรษทยา 6.1.3 การรบการสนบสนนจากบรษทยาไปประชม สมมนา อบรม ดงานหรอบรรยายทงในและตางประเทศ 6.1.4 การนำาตวอยางยามาจายใหกบผปวย 6.1.5 การเผยแพรเอกสาร แผนพบ แผนปายเพอใหความรทางวชาการแกผปวย 6.1.6 การนำาเสนอขอมลเพอการคดเลอกยาของคณะกรรมการเภสชกรรมและการบำาบดหรอคณะกรรมการทมชอเรยกอน ซงมหนาทรบผดชอบคดเลอกรายการยาของสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน ข. ผบรหารหรอผมอำานาจ 6.1.7 การรบประโยชนอนเปนทรพยสน สงของ ของขวญ ของบรจาค และบรการใดๆ จากผแทนยาหรอบรษทยา 6.1.8 การจดกจกรรมในสถานพยาบาลหรอหนวยงานทใหความรแกประชาชนในดานสขภาพทเชอมโยงถงชอการคา หรอชอบรษทยา เพอปองกนการโฆษณาแอบแฝง 6.2 สถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงจดระบบและดำาเนนการตดตาม กำากบดแล เพอใหบคลากรแตละประเภทสามารถปฏบตตามแนวปฏบตในขอ 6.1 6.3 กรณทสถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน มการจดประชมวชาการ โดยไดรบการสนบสนนงบดำาเนนการ วทยากร หรอขอมลวชาการจากบรษทยา พงเปดเผยการสนบสนนดงกลาวใหผเขารวมประชมรบทราบทกครง 6.4 สถานพยาบาล สถานบรการเภสชกรรม หรอหนวยงาน พงจดระบบการรบสนบสนนจากบรษทยาอยางเปดเผย โดยเปนการรบทไมมการเจาะจงบคคล รวมทงพงจดระบบในการกำากบดแลใหเกดประโยชนกบหนวยงานอยางแทจรง

7.1 สถานศกษาไมพงอนญาตใหผแทนยาเขาพบนกศกษา เพอการ

โฆษณายาหรอการสงเสรมการขายยา

7.2 สถานศกษาไมพงอนญาตใหมการจดกจกรรมใหขอมล ความร

เกยวกบยาแกนกศกษา ทเชอมโยงถงชอทางการคาของยา หรอบรษทยา

เพอปองกนการโฆษณาแอบแฝง

7.3 สถานศกษาไมพงอนญาตใหนกศกษารบเงน สงของ หรอการ

สนบสนนอนๆ จากบรษทยาโดยตรง

7.4 สถานศกษาพงจดระบบการรบสนบสนนและการกำากบดแลการ

สนบสนนการศกษาและกจกรรมทกประเภทจากบรษทยาใหมความโปรงใส

เพอปองกนการโฆษณาและสงเสรมการขายยา

7.5 สถานศกษาพงควบคมดแลใหอาจารยและบคลากรของสถาน

ศกษานน ประพฤตตนเปนแบบอยางอนดแกนกศกษา ทงในแงจรยธรรม

ของผสงใชยา และความสมพนธทเหมาะสมระหวางผสงใชยากบบรษทยา

หรอผแทนยา

7.6 สถานศกษาพงจดหลกสตรการเรยนการสอน ทมงเนนการให

ความรและเจตคตเกยวกบการใชยาอยางสมเหตผล และการเขาถงแหลง

ขอมลทางยาทเชอถอได โดยปราศจากการชนำาทางธรกจ

7.7 สถานศกษาพงจดหลกสตรใหแกนกศกษา ทมงเนนจรยธรรมของ

ผสงใชยา และความสมพนธทเหมาะสมระหวางผสงใชยากบบรษทยาหรอ

ผแทนยา

7.8 สถานศกษาพงกำาหนดนโยบายใหอาจารยและบคลากร เปดเผย

ความเกยวของกบบรษทยา เมอมการแสดงความเหนตอสาธารณะ ไมวา

โดยการพด การเขยน หรอวธการอนใดในทางวชาการ

25

26

ในการจดทำาเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของ ประเทศไทยนน เรมตนจากคณะทำางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรม จรยธรรมผส งใชยา และยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม* (ผศ.นพ.รงนรนดร ประดษฐสวรรณ เปนประธาน) จงไดจดทำารางเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย โดยรวบรวมและ วเคราะหจากเอกสารสำาคญตางๆ ทเกยวของ ไดแก เกณฑจรยธรรมวาดวย การสงเสรมการขายยาขององคการอนามยโลก ขอบงคบทเกยวของของ สภาวชาชพ ผลการสำารวจ ความคดเหนของผอำานวยการและหวหนา ฝายเภสชกรรมในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนตอการสงเสรม การขายยาและมาตรการควบคมการสงเสรมการขายยาในโรงพยาบาล ทวประเทศ ป 2554 และเกณฑจรยธรรมฯ ทเกยวของอนๆ

ก ว า จ ะ เ ป น

27

ในการจดทำาเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของ ประเทศไทยนน เรมตนจากคณะทำางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรม จรยธรรมผส งใชยา และยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม* (ผศ.นพ.รงนรนดร ประดษฐสวรรณ เปนประธาน) จงไดจดทำารางเกณฑจรยธรรมวาดวยการสงเสรมการขายยาของประเทศไทย โดยรวบรวมและ วเคราะหจากเอกสารสำาคญตางๆ ทเกยวของ ไดแก เกณฑจรยธรรมวาดวย การสงเสรมการขายยาขององคการอนามยโลก ขอบงคบทเกยวของของ สภาวชาชพ ผลการสำารวจ ความคดเหนของผอำานวยการและหวหนา ฝายเภสชกรรมในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนตอการสงเสรม การขายยาและมาตรการควบคมการสงเสรมการขายยาในโรงพยาบาล ทวประเทศ ป 2554 และเกณฑจรยธรรมฯ ทเกยวของอนๆ

จากนนคณะทำางานฯ จงสงเวยนรางเกณฑจรยธรรมฯ ทางจดหมาย  เวบไซดเพอใหถงทกภาคสวนไดใหความเหน นอกจากนนคณะทำางานไดจดประชมรบฟงความคดเหนตอเกณฑจรยธรรมฯ จากทกภาคสวน ทงภาครฐ ภาควชาชพ ภาคการศกษา และภาคอตสาหกรรมยา และนำาความเหนมาปรบปรงรางเกณฑจรยธรรมฯ เสนอตอคณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาสมเหตผลใหความเหนชอบ เมอมกราคม 2555 และคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต มมตเหนชอบเมอวนท 9 สงหาคม 2555 ปจจบนคณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล อยระหวางดำาเนนกจกรรมเพอสรางความเขาใจตอผเกยวของและพฒนาแนวทางการนำาไปสการปฏบ ต ตอไปตามมตคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต ลำาดบเหตการณ มรายละเอยดดงน

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร ม ว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ต ล า ค ม 2 5 5 6

•คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล เหนชอบใหเสนอประกาศเรองเกณฑจรยธรรมฯ ตอ คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต

*คทง. มาจากทกภาคสวนทไมมสวนไดเสยกบธรกจยาทงในและตางประเทศ

•คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตแตงตง คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล •มมตสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 2 พ.ศ.2552 เรอง "ยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม: เพอลดความสญเสยทางเศรษฐกจและสขภาพของผปวย"

ธ น ว า ค ม 2 5 5 2

•คณะรฐมนตรมมตเหนชอบตอ มตสมชชาสขภาพฯ ครงท 2 พ.ศ.2552 เรอง“ยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรมฯ

2 0 ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 3 ก ม ภ า พ น ธ 2 5 5 4

•คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล แตงตงคณะทางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรม จรยธรรมผสงใชยา และยตการสงเสรมการขายยา ทขาดจรยธรรม* (ผศ.นพ.รงนรนดร ประดษฐสวรรณ เปนประธาน) เพอดำเนนการตามยทธศาสตร*

ก ม ภ า พ น ธ - เ ม ษ า ย น 2 5 5 4

คณะทำงานสงเสรมจรยธรรมฯ จดทำรางเกณฑจรยธรรมยาฯ

1 4 ม น า ค ม 2 5 5 4 •ครม. มมตเหนชอบตอนโยบายแหงชาตดานยา พ.ศ.2554 และยทธศาสตรการพฒนาระบบยา ม 4 ยทธศาสตร ไดแก การเขาถงยา การใชยา สมเหตผล การพฒนาอตสาหกรรมการผลตยาฯ และการพฒนาระบบควบคมยาฯ

คณะทำงานฯ สงเวยนรางเกณฑ จรยธรรมฯ ทางจดหมายและ เวบไซดเพอใหทกภาคสวนไดใหความเหน

พ ฤ ษ ภ า ค ม -ม ถ น า ย น 2 5 5 42 6 ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 4 จดประชมรบฟงความคดเหนตอเกณฑ จรยธรรมฯ จากทกภาคสวน ทงภาครฐ ภาควชาชพ ภาคการศกษา และภาคอตสาห-กรรมยา มผเขาประชมประมาณ 180 คน

ส ง ห า ค ม 2 5 5 4

คณะทำงานฯ จดทำเกณฑ จรยธรรมวาดวยการสงเสรม การขายยาฯ ฉบบสมบรณ

1 2 ม ก ร า ค ม 2 5 5 5

คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยา อยางสมเหตผลใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรม

9 ส ง ห า ค ม 2 5 5 5

คณะกรรมการพฒนา ระบบยาแหงชาต ใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรมฯ

ก น ย า ย น 2 5 5 5

•แพทยสภามหนงสอถงคณะ กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต•เรมดำเนนการในโรงพยาบาลนำรอง

ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 6

คณะอนกรรมการสงเสรม การใชยาอยางสมเหตผล ทำหนงสอชแจงแพทยสภา/ แพทยสภามหนงสอตอบกลบ

ธ น ว า ค ม 2 5 5 6 คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตรบทราบ เรองเกณฑจรยธรรมฯ และมมตใหคณะอนกรรมการ สงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล ดำเนนการสราง ความเขาใจใหผเกยวของ และรวมลงนามรบรอง เกณฑจรยธรรมฯ รวมทงพจารณาเสนอแนวทาง นำไปสการปฏบตตอณะกรรมการพฒนาระบบยาฯ

•แตงตงคณะทำงานสงเสรมจรยธรรมและธรรมา ภบาลวาดวยการสงเสรมการขายยา (ม พญ.จรยา แสงสจจา เปนประธาน)

•นำไปผนวกในการดำเนนโครงการโรงพยาบาล สงเสรมการใชยาสมเหตผล (RDU hospital) คณะ กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตรบทราบเรองเกณฑ จรยธรรมฯ และมมตใหคณะอนกรรมการสงเสรม การใชยาอยางสมเหตผล สรางความเขาใจใหผ เกยวของ และรวมลงนามรบรองเกณฑจรยธรรมฯ รวมทงพจารณาเสนอแนวทางนาไปสการปฏบตตอคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร มว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ล า ด บ เ ห ต ก า ร ณ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ต ล า ค ม 2 5 5 6

•คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล เหนชอบใหเสนอประกาศเรองเกณฑจรยธรรมฯ ตอ คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต

*คทง. มาจากทกภาคสวนทไมมสวนไดเสยกบธรกจยาทงในและตางประเทศ

•คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตแตงตง คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล •มมตสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 2 พ.ศ.2552 เรอง "ยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรม: เพอลดความสญเสยทางเศรษฐกจและสขภาพของผปวย"

ธ น ว า ค ม 2 5 5 2

•คณะรฐมนตรมมตเหนชอบตอ มตสมชชาสขภาพฯ ครงท 2 พ.ศ.2552 เรอง“ยตการสงเสรมการขายยาทขาดจรยธรรมฯ

2 0 ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 3 ก ม ภ า พ น ธ 2 5 5 4

•คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล แตงตงคณะทางานขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรม จรยธรรมผสงใชยา และยตการสงเสรมการขายยา ทขาดจรยธรรม* (ผศ.นพ.รงนรนดร ประดษฐสวรรณ เปนประธาน) เพอดำเนนการตามยทธศาสตร*

ก ม ภ า พ น ธ - เ ม ษ า ย น 2 5 5 4

คณะทำงานสงเสรมจรยธรรมฯ จดทำรางเกณฑจรยธรรมยาฯ

1 4 ม น า ค ม 2 5 5 4 •ครม. มมตเหนชอบตอนโยบายแหงชาตดานยา พ.ศ.2554 และยทธศาสตรการพฒนาระบบยา ม 4 ยทธศาสตร ไดแก การเขาถงยา การใชยา สมเหตผล การพฒนาอตสาหกรรมการผลตยาฯ และการพฒนาระบบควบคมยาฯ

คณะทำงานฯ สงเวยนรางเกณฑ จรยธรรมฯ ทางจดหมายและ เวบไซดเพอใหทกภาคสวนไดใหความเหน

พ ฤ ษ ภ า ค ม -ม ถ น า ย น 2 5 5 42 6 ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 4 จดประชมรบฟงความคดเหนตอเกณฑ จรยธรรมฯ จากทกภาคสวน ทงภาครฐ ภาควชาชพ ภาคการศกษา และภาคอตสาห-กรรมยา มผเขาประชมประมาณ 180 คน

ส ง ห า ค ม 2 5 5 4

คณะทำงานฯ จดทำเกณฑ จรยธรรมวาดวยการสงเสรม การขายยาฯ ฉบบสมบรณ

1 2 ม ก ร า ค ม 2 5 5 5

คณะอนกรรมการสงเสรมการใชยา อยางสมเหตผลใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรม

9 ส ง ห า ค ม 2 5 5 5

คณะกรรมการพฒนา ระบบยาแหงชาต ใหความเหนชอบตอเกณฑจรยธรรมฯ

ก น ย า ย น 2 5 5 5

•แพทยสภามหนงสอถงคณะ กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต•เรมดำเนนการในโรงพยาบาลนำรอง

ก ร ก ฎ า ค ม 2 5 5 6

คณะอนกรรมการสงเสรม การใชยาอยางสมเหตผล ทำหนงสอชแจงแพทยสภา/ แพทยสภามหนงสอตอบกลบ

ธ น ว า ค ม 2 5 5 6 คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตรบทราบ เรองเกณฑจรยธรรมฯ และมมตใหคณะอนกรรมการ สงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล ดำเนนการสราง ความเขาใจใหผเกยวของ และรวมลงนามรบรอง เกณฑจรยธรรมฯ รวมทงพจารณาเสนอแนวทาง นำไปสการปฏบตตอณะกรรมการพฒนาระบบยาฯ

•แตงตงคณะทำงานสงเสรมจรยธรรมและธรรมา ภบาลวาดวยการสงเสรมการขายยา (ม พญ.จรยา แสงสจจา เปนประธาน)

•นำไปผนวกในการดำเนนโครงการโรงพยาบาล สงเสรมการใชยาสมเหตผล (RDU hospital) คณะ กรรมการพฒนาระบบยาแหงชาตรบทราบเรองเกณฑ จรยธรรมฯ และมมตใหคณะอนกรรมการสงเสรม การใชยาอยางสมเหตผล สรางความเขาใจใหผ เกยวของ และรวมลงนามรบรองเกณฑจรยธรรมฯ รวมทงพจารณาเสนอแนวทางนาไปสการปฏบตตอคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต

เ ก ณ ฑ จ ร ย ธ ร ร มว า ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ข า ย ย า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ล า ด บ เ ห ต ก า ร ณ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

30

1. คณบดคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล ประธานอนกรรมการ2. อธบดกรมปศสตว หรอผแทน   อนกรรมการ3. อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ หรอผแทน อนกรรมการ4. อธบดกรมการแพทย หรอผแทน อนกรรมการ5. อธบดกรมควบคมโรค หรอผแทน อนกรรมการ6. อธบดกรมบญชกลาง หรอผแทน อนกรรมการ7. เลขาธการสำานกงานประกนสงคม  หรอผแทน อนกรรมการ8. เลขาธการหลกประกนสขภาพแหงชาต หรอผแทน อนกรรมการ9. เจากรมการแพทยทหารบก หรอผแทน อนกรรมการ10. นายกแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ11. นายกสภาเภสชกรรม หรอผแทน อนกรรมการ12. นายกทนตแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ13. นายกสภาการพยาบาล หรอผแทน อนกรรมการ14. นายกสตวแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ15. ผอำานวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข หรอผแทน อนกรรมการ16. ผอำานวยการสถาบนพระบรมราชชนก หรอผแทน อนกรรมการ17. ผอำานวยการสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ อนกรรมการ โรงพยาบาล หรอผแทน 18. ผอำานวยการสำานกการแพทย กรงเทพมหานคร หรอผแทน อนกรรมการ19. ประธานราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย หรอผแทน อนกรรมการ20. ประธานคณะกรรมการศนยประสานงาน อนกรรมการ คณะเภสชศาสตรแหงประเทศไทย หรอผแทน 21. ประธานภาคคณบดคณะสตวแพทยศาสตร อนกรรมการ แหงประเทศไทย หรอผแทน 22. ผจดการแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา อนกรรมการ23. นายกสมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล หรอผแทน อนกรรมการ24. ประธานชมรมผอำานวยการ โรงพยาบาล อนกรรมการ ศนยโรงพยาบาลทวไป หรอผแทน 25. ประธานชมรมผอำานวยการ โรงพยาบาลชมชน หรอผแทน อนกรรมการ26. นางวนด โภคะกล อนกรรมการ 27. นายเทยม  องสาชน อนกรรมการ28. นายพสนธ  จงตระกล อนกรรมการ29. นายอาณภาพ  เลขะกล อนกรรมการ

รายนามคณะอนกรรมการสงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล

31

1. คณบดคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล ประธานอนกรรมการ2. อธบดกรมปศสตว หรอผแทน   อนกรรมการ3. อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ หรอผแทน อนกรรมการ4. อธบดกรมการแพทย หรอผแทน อนกรรมการ5. อธบดกรมควบคมโรค หรอผแทน อนกรรมการ6. อธบดกรมบญชกลาง หรอผแทน อนกรรมการ7. เลขาธการสำานกงานประกนสงคม  หรอผแทน อนกรรมการ8. เลขาธการหลกประกนสขภาพแหงชาต หรอผแทน อนกรรมการ9. เจากรมการแพทยทหารบก หรอผแทน อนกรรมการ10. นายกแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ11. นายกสภาเภสชกรรม หรอผแทน อนกรรมการ12. นายกทนตแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ13. นายกสภาการพยาบาล หรอผแทน อนกรรมการ14. นายกสตวแพทยสภา หรอผแทน อนกรรมการ15. ผอำานวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข หรอผแทน อนกรรมการ16. ผอำานวยการสถาบนพระบรมราชชนก หรอผแทน อนกรรมการ17. ผอำานวยการสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ อนกรรมการ โรงพยาบาล หรอผแทน 18. ผอำานวยการสำานกการแพทย กรงเทพมหานคร หรอผแทน อนกรรมการ19. ประธานราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย หรอผแทน อนกรรมการ20. ประธานคณะกรรมการศนยประสานงาน อนกรรมการ คณะเภสชศาสตรแหงประเทศไทย หรอผแทน 21. ประธานภาคคณบดคณะสตวแพทยศาสตร อนกรรมการ แหงประเทศไทย หรอผแทน 22. ผจดการแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา อนกรรมการ23. นายกสมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล หรอผแทน อนกรรมการ24. ประธานชมรมผอำานวยการ โรงพยาบาล อนกรรมการ ศนยโรงพยาบาลทวไป หรอผแทน 25. ประธานชมรมผอำานวยการ โรงพยาบาลชมชน หรอผแทน อนกรรมการ26. นางวนด โภคะกล อนกรรมการ 27. นายเทยม  องสาชน อนกรรมการ28. นายพสนธ  จงตระกล อนกรรมการ29. นายอาณภาพ  เลขะกล อนกรรมการ

30. นายวษณ  ธรรมลขตกล อนกรรมการ31. นางสาวรงทวา  หมนปา อนกรรมการ32. นางสาวอารยา  ศรไพโรจน อนกรรมการ33. นางสาวยพน  ลาวณยประเสรฐ อนกรรมการ34. ผอำานวยการสำานกยา อนกรรมการและเลขานการ35. เภสชกรทผอำานวยการสำานกยามอบหมาย อนกรรมการและผชวยเลขานการ36. เภสชกรทผอำานวยการสำานกยามอบหมาย อนกรรมการและผชวยเลขานการ

1. นายธรวฒน กลทนนทน ทปรกษา2. นายรงนรนดร ประดษฐสวรรณ ทปรกษา3. นางสาวจรยา แสงสจจา ประธาน4. นางวนด โภคะกล รองประธาน5. เลขาธการสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต หรอผแทน คณะทำางาน6. คณบดคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย หรอผแทน คณะทำางาน7. คณบดคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด หรอผแทน คณะทำางาน8. นายกแพทยสภา หรอผแทน คณะทำางาน9. นายกสตวแพทยสภา หรอผแทน คณะทำางาน10. นายกทนตแพทยสภา หรอผแทน คณะทำางาน11. นายกสภาเภสชกรรม หรอผแทน คณะทำางาน12. นายกสภาการพยาบาล หรอผแทน คณะทำางาน13. เลขาธการกลมสถาบนแพทยศาสตรแหงประเทศไทย หรอผแทน คณะทำางาน14. ผจดการแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา หรอผแทน คณะทำางาน15. ประธานชมรมผอำานวยการโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป หรอผแทนคณะทำางาน16. นายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน หรอผแทน คณะทำางาน17. ประธานชมรมผอำานวยการโรงพยาบาลชมชน หรอผแทน คณะทำางาน18. นายกสมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล หรอผแทน คณะทำางาน19. ประธานชมรมเภสชกรสำานกงานสาธารณสขจงหวด หรอผแทน คณะทำางาน20. ประธานมลนธเพอผบรโภค หรอผแทน คณะทำางาน21. ผอำานวยการสำานกยา หรอผแทน คณะทำางาน22. นางสนทร ท.ชยสมฤทธโชค คณะทำางานและเลขานการ23. นางนภาภรณ ภรปญญวานช คณะทำางานและเลขานการรวม24. นายสภนย ประเสรฐสข คณะทำางานแลผชวยเลขานการ

รายนามคณะทำางานสงเสรมจรยธรรมและธรรมาภบาลวาดวยการสงเสรมการขายยา

สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาสานกงานเลขานการคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต

ในความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาตแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพองคการอนามยโลก