Embed Size (px)
DESCRIPTION
Maħruġ mill-Kulleġġ tal-Kappillani
Citation preview
O t t u b r u 2 0 1 5 | N u m r u 1 3 1
New
spap
er P
ost
13 Ħawwel siġar li qatt ma ra jikbru
14 Agħtini nixrob l-ilma u l-kotba
19 Dan x’inhu?Mistoqsija f’paġna 19… bi tweġiba f’paġna 30
21 Daħħluni fi xkora… ma’ 21 miljun oħra
25 Kif tagħmel kolazzjon tajjeb
10 Jibqgħu dejjem uliedna!
Intervista ma’ omm li għandha binha gay
Il-prezzijiet huma kollha bbaÿati fuq akkomodazzjoni trippla u jinkludu t-titjiriet, lukanda, trasferimenti, servizzi ta’ tour leader u t-taxxi kollha (Kundizzjonijiet japplikaw).
Valletta - Head Office - Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904 Paola Branch - Tel: 2180 9930 Mosta Branch - Tel: 2141 3030 Gozo Branch - Rabat Tel: 2156 5620 bsl.com.mt
BSL Britannia Tours… il-vjaææ tiegœek jibda hawn!
5-9 Diçembru
LOURDESFl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa tal-Immakulata Kunçizzjoni
MINN
¢545
16-20 Novembru
PELLEGRINAÆÆ - PADRE PIOINŸURU Lanciano, San Giovanni Rotondo, Napli u oœrajn
MINN
¢499
Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ
tal-Immakulata Kunçizzjoni
HALF BOARD U ESKURSJONIJIET INKLUŸI
Il-prezzijiet huma kollha bbaÿati fuq akkomodazzjoni trippla u jinkludu t-titjiriet, lukanda,
FULL BOARD
Magażin ta’ kull xahar maħruġ mill-Kulleġġ tal-Kappillani u titqassam b’xejn lill-familji Maltin.
Biex tirriklama fuq Flimkien ċempel fuq 2137 4942 jew 7959 3727 Email: [email protected] jew bil-posta
Indirizz EditorjaliFlimkien, Kulleġġ tal-Kappillani, Kurja, il-FurjanaEmail: [email protected]
Il-kitba li tidher fuq Flimkien apparti l-Editorjal mhux neċessarjament tirrifletti l-opinjoni tal-Bord Editorjali
EditurCarmel Conti
GrafikaOutlook Coop
StamparVelprint Ltd
Ottubru 2015Editorjal • Dun Anton Portelli
Iż-Żewġ NisaNisrani mingħajr il-Madonna huwa orfni. Anki n-Nisrani mingħajr il-Knisja huwa orfni. In-Nisrani għandu bżonn lil dawn iż-żewġ nisa, żewġ nisa ommijiet, żewġ
nisa verġni: il-Knisja u l-Madonna. U biex wieħed jagħmel test tajjeb
tal-vokazzjoni Nisranija hemm bżonn jistaqsi lilu nnifsu: ‘Kif inhi r-relazzjoni
tiegħi ma’ dawn iż-żewġ ommijiet?’
Liż-Żgħażagħ tad-Djoċesi ta’ Ruma, 28 ta’ Ġunju, 2014
K E L M A TA’ F R A N Ġ I S K U
Flimkien b’tipi kbarFlimkien hu disponibbli wkoll f’verżjoni b’tipi kbar għal min isib diffikultà jaqraha fil-verżjoni stampata.
Trid li l-Flimkien b’tipi kbar jasallek id-dar bil-posta? Ibgħat ismek, l-indirizz u ċekk ta’ €10 (f’isem il-Kulleġġ tal-Kappillani) jew 38 bolla ta’ 26ċ għal 12-il ħarġa f’sena.
Ibgħat hekk: Flimkien, Kurja, Floriana. Għal aktar tagħrif, ċempel 7959 3727, 2137 4942 jew ibgħat email [email protected]
Se jiddiskutu lilna!
Forsi mhux kulħadd jaf li din il-laqgħa tal-isqfijiet mid-dinja kollha, bejn l-4 u l-24 ta’ Ottubru, se tiddiskuti l-qagħda
tal-familji llum.Imma kulħadd jaf li l-familja nbidlet: f ’kull
familja llum għandna varjetà ta’ kif il-persuni juru l-imħabba tagħhom lejn ħaddieħor.
U anke jekk mhux kollha jogħġbuna, aħna naċċettaw ċerti sitwazzjonijiet għax hemm demmna fin-nofs, jew ir-rispett, jew il-ħbiberija jew il-ħelsien mit-tbatija.
Donnu li llum il-kelma ma għadhiex torbot – l-aktar ħaġa importanti xi drabi saret il-kumdità tiegħi; li it-tfal jikbru ’xorta’; u li bil-flus issolvi l-problemi kollha.
Għal min ma jemminx, din it-taħlita ta’ stili ta’ ħajja hija sinjal ta’ ħelsien minn regoli iebsa, qodma, u li joħonqu l-libertà. Min jemmen jipprova jara l-preżenza tal-Mulej Alla – Alla li huwa mħabba – f ’dawn is-sitwazzjonjiet li waslu għalihom persuni li huma wlied Alla skont il-fehma tagħhom, skont iċ-ċirkostanzi konkreti tal-ħajja tagħhom, u skont is-sitwazzjonijiet li sabu ruħhom fihom.
L-istedina għalina lkoll hija li nħarsu lejn dawn il-persuni bl-istess ħarsa kif nixtiequ li l-Mulej Alla jħares lejna: illum u meta niltaqgħu miegħu wiċċ imb wiċċ.
L’Isle Adam Snooker Marathon 2015 B’risq id-dar tat-tfal Angela House (Sorijiet Ursolini), GwardamanġaMill-Ġimgħa 2 sal-Ħadd 4 ta’ OttubruFil-Każin tal-Banda L’Isle Adam, ir-Rabat .Ibgħat id-donazzjoni lil: L’Isle Adam Sports, Palazzo Xara, Triq San Pawl, Rabat (Malta) flimkien ma’ ismek u n-numru tal-mowbajl. Idħol fil-paġna ta’ Facebook (L’Isle Adam Sports) għall-aħħar dettalji.
Il-prezzijiet huma kollha bbaÿati fuq akkomodazzjoni trippla u jinkludu t-titjiriet, lukanda, trasferimenti, servizzi ta’ tour leader u t-taxxi kollha (Kundizzjonijiet japplikaw).
Valletta - Head Office - Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904 Paola Branch - Tel: 2180 9930 Mosta Branch - Tel: 2141 3030 Gozo Branch - Rabat Tel: 2156 5620 bsl.com.mt
BSL Britannia Tours… il-vjaææ tiegœek jibda hawn!
5-9 Diçembru
LOURDESFl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa tal-Immakulata Kunçizzjoni
MINN
¢545
16-20 Novembru
PELLEGRINAÆÆ - PADRE PIOINŸURU Lanciano, San Giovanni Rotondo, Napli u oœrajn
MINN
¢499
Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ tas-sena tal-Æublew u l-Festa Fl-okkaÿjoni speçjali tal-ftuœ
tal-Immakulata Kunçizzjoni
HALF BOARD U ESKURSJONIJIET INKLUŸI
Il-prezzijiet huma kollha bbaÿati fuq akkomodazzjoni trippla u jinkludu t-titjiriet, lukanda,
FULL BOARD
“Żommu dejjem f ’moħħkom, uliedi, li huwa meħtieġ li d-dudu tal-ħarir imut; u dan irid isir l-aktar bi spejjeż tagħkom. Għax hemm jgħinek ħafna biex tmut meta tarak sejra tibda ħajja ġdida għalkollox, waqt li hawn huwa meħtieġ li, waqt li nibqgħu ngħixu din il-ħajja, nitilfuha bir-rieda tagħna” (Kastell Ġewwieni, V, 3, v). “Meta rajt ix-xbieha ta’ Kristu kollu pjagi, naħseb li mxejt aktar ’il quddiem, għaliex tassew li tlift kull fiduċja fija nnifsi u qegħidt it-tama kollha tiegħi f ’Alla” (Ktieb tal-Ħajja, IX, 3).
“Agħtini l-għana jew il-faqar,agħtini l-faraġ jew kull niket,agħtini l-hena jew id-dwejjaq,agħtini l-ġenna jew l-infern,ħajja ħelwa, xemx mikxufa,f ’kollox minnek ġejt mirbuħa:Mulej, minni Int xi trid?” (mill-Poeżija Jiena tiegħek, Alla tiegħi)
Ġawhar Insara • Dun Hector Scerri
Jeħtieġ li d-dudu tal-ħarir imutSanta Tereża ta’ Avila
“O Mulej, Int tassew ħabib tal-qalb u l-iktar qawwi, hekk li dak li trid, tagħmlu, u qatt ma tieqaf tfittex lil min ifittxek! Ħa jfaħħruk il-ħwejjeġ kollha, o Sid tad-dinja! Li kien ikun hemm min ixandar mad-dinja kollha kemm inti dejjem fidil ma’ ħbiebek! Kollox jonqosna, imma Int qatt ma tonqos lil ħadd, o Sid ta’ kollox!” (Ktieb tal-Ħajja, XXV, 17).
“Ir-rieda tagħna, fil-ġibdiet tagħha, kemm ma taqbilx ma’ dak li hija r-rieda ta’ Alla! Ir-rieda tiegħu trid li nfittxu l-verità, waqt li aħna nfittxu l-gideb; trid li nixxennqu għal dak li huwa bla tmiem, waqt li aħna nfittxu dak li jgħaddi u jintemm...” (Triq il-Perfezzjoni, 42, 4).
“La tħalli xejn iħawdek (Nada te turbe),la tħalli xejn ibeżżgħek.Kollox jgħaddi,Alla biss ma jinbidilx.Bis-sabar kollox jinkiseb.Min għandu ’l Allaxejn ma jonqsu.Alla waħdu huwa biżżejjed” (Poeżija Siwi tas-Sabar).
Tereża twieldet 500 sena ilu, fl-1515. Fl-1536 daħlet fil-Karmelu ta’ Avila, Spanja. Meta kellha madwar erbgħin sena, ingħatat biex tirriforma
l-kongregazzjoni tagħha billi tmur lura għar-regola oriġinali. Kemm-il darba sabet oppożizzjoni u diffikultajiet kbar, saħansitra
minn ġewwa stess. Hija magħrufa għal numru ta’ kitbiet ta’ spiritwalità mill-aktar profonda. Mietet fl-1582.
Fl-1970, Papa Pawlu VI ddikjaraha Duttur tal-Knisja.
4 | Flimkien
Għal xiex jien imsejjaħ?Tfal subien li twieldu fl-2003 jew 2004 huma mistiedna jattendu laqgħat kull xahar (u live-in fis-sajf) fejn nitkellmu fuq suġġetti differenti. Trid tibda tattendi? Ibgħat email [email protected] jew sms fuq 7996 4557 jew ċempel 2145 5497/8 u staqsi għal Fr Charlon Muscat.Avviż miċ-Ċentru Vokazzjonijiet Djoċesani
Agħti kas ta' ħaddieħor!Naqqas il-volum tar-radju,
it-tv u l-istereo tal-karozza.Storbju żejjed hu
tinġis ukoll!
Il-Kelma tal-Arċisqof • + Charles J Scicluna
Għeżież,Matul ix-xahar ta’ Ottubru f ’Ruma
se tkun iċċelebrata t-tieni parti tas-Sinodu tal-Isqfijiet dwar il-Familja. Tajjeb li nżommu lis-Sinodu fit-talb tagħna. Għal dan is-Sinodu se jattendi l-Eċċellenza Tiegħu Mons. Mario Grech, l-Isqof ta’ Ghawdex, bħala President tal-Konferenza Episkopali Maltija. Nitolbu wkoll għalih.
Fil-qalba ta’ dan is-Sinodu, nhar it-18 ta’ Ottubru, il-Qdusija Tiegħu Papa Franġisku se jikkanonizza lill-Beati Louis u Zelie Martin, il-ġenituri qaddisa ta’ Santa Tereża tal-Bambin Ġesù. Tajjeb nitolbu biex il-Mulej iberikna b’ġenituri qaddisin.
Is-Sinodu, il-koppja Martin, ir-Rużarju u l-Anġlu Kustodju
Ninkoraġġixxi lil kulħadd biex jitlob it-talba sabiħa tar-Rużarju li għaliha huwa ddedikat ix-xahar ta’ Ottubru. Ir-Rużarju huwa talba sempliċi, evanġelika kif ukoll inklussiva, għaliex jista’ jgħidha u jieħu sehem fiha kull membru tal-familja. Ma ninsewx il-‘Misteri tad-Dawl’ li huma ħafna għeżież għalina l-Maltin u l-Għawdxin għaliex San Ġorġ Preca kien ispirat bihom fl-1956 u ġew imħabbra u istitwiti minn San Ġwann Pawlu II fl-2002. Il-Misteri tad-Dawl nitolbuhom kull nhar ta’ Ħamis.
Infakkarkom ukoll biex issellmu lill-Anġlu Kustodju tagħkom fil-festa tiegħu nhar it-2 ta’ Ottubru. Kemm tkun ħaġa sabiħa li nerġgħu niskopru d-devozzjoni lejn l-Anġli Kustodji! Naħsbu u nirriflettu wkoll kemm id-dinja tkun isbaħ jekk aħna stess inkunu “anġli kustodji” għal xulxin billi nagħtu lil xulxin pariri tajba, nieħdu ħsieb xulxin, u nitolbu għal xulxin!
Il-Mulej iberikkom!
Ottubru 2015 | 5
New technology has arrived
Based on the strong foundation of Unitron’s proven sound quality, the latest technology platform, North, pushes the boundaries of what is possible in natural sound.
“Conversations don’t just occur in quiet or in noise, and background noise can vary greatly depending on whether you are in small groups, at large events, in the car or on the street,” said Michael Wall, Director of Clear-Tone Hearing. “The new technologies work in harmony so wearers automatically experience the best speech understanding— along with natural sound quality— in the widest variety of situations.”
North was designed with the recognition that every conversation comes with its own set of background noises. The new SoundNav automatic program offers precise classification of seven different sound environments, four of which are specifically focused on conversations, so wearers can participate in all kinds of conversations without struggling to hear.
There are also a number of other features that have been created to address the issue of understanding conversations.
Sound Conductor, as the name
My hearing has gone North thanks to Clear Tone HearingEurovison Singer, Joe Grech’s life felt incomplete when his hearing loss meant that he was no longer able to sing. However, now that he has been fitted with the new North technology from Unitron, his hearing has taken a whole new direction.
It’s no secret that, despite his age, Joe likes to keep up to date with the latest technology. That’s why when Unitron, a world leader in hearing aid manufacturing, released North, their latest range of digital hearing aids, Joe was eager to try them out.
“I’m amazed that the latest technology from Unitron really pushes the boundaries of what is possible. When I’m having a conversation the background noise can vary greatly depending on whether I’m in a small group or at a large events, says Joe. “The new technologies work in harmony to automatically experience where the best speech is coming from while providing the best natural sound quality.”
implies, really conducts the hearing aids and tells them what to do. After SoundNav figures out what environment you are in and classifies the sound, Sound Conductor dynamically balances the appropriate features to deal with each unique listening scenario identified by SoundNav.
The perfect combination of style and functionality
North’s technologies all come together to power Moxi Fit, the latest generation of Unitron’s popular receiver-in-canal (RIC) Moxi hearing instruments. Moxi Fit continues the tradition of Moxi design with a fluid new look, giving wearers the perfect combination of style and functionality with a 312 battery, push button and telecoil. Moxi Fit joins Moxi Kiss™ and Moxi Dura™, all available in five technology levels and all built on the North platform.
The new Moxi hearing aids on the North platform are fully integrated
Joe Grech performing his 1971 Eurovision hit “Marija L-Maltija”
Joe is now wearing Moxi Fit Pro from Unitron.
New technology has arrived
Based on the strong foundation of Unitron’s proven sound quality, the latest technology platform, North, pushes the boundaries of what is possible in natural sound.
“Conversations don’t just occur in quiet or in noise, and background noise can vary greatly depending on whether you are in small groups, at large events, in the car or on the street,” said Michael Wall, Director of Clear-Tone Hearing. “The new technologies work in harmony so wearers automatically experience the best speech understanding— along with natural sound quality— in the widest variety of situations.”
North was designed with the recognition that every conversation comes with its own set of background noises. The new SoundNav automatic program offers precise classification of seven different sound environments, four of which are specifically focused on conversations, so wearers can participate in all kinds of conversations without struggling to hear.
There are also a number of other features that have been created to address the issue of understanding conversations.
Sound Conductor, as the name
My hearing has gone North thanks to Clear Tone HearingEurovison Singer, Joe Grech’s life felt incomplete when his hearing loss meant that he was no longer able to sing. However, now that he has been fitted with the new North technology from Unitron, his hearing has taken a whole new direction.
It’s no secret that, despite his age, Joe likes to keep up to date with the latest technology. That’s why when Unitron, a world leader in hearing aid manufacturing, released North, their latest range of digital hearing aids, Joe was eager to try them out.
“I’m amazed that the latest technology from Unitron really pushes the boundaries of what is possible. When I’m having a conversation the background noise can vary greatly depending on whether I’m in a small group or at a large events, says Joe. “The new technologies work in harmony to automatically experience where the best speech is coming from while providing the best natural sound quality.”
implies, really conducts the hearing aids and tells them what to do. After SoundNav figures out what environment you are in and classifies the sound, Sound Conductor dynamically balances the appropriate features to deal with each unique listening scenario identified by SoundNav.
The perfect combination of style and functionality
North’s technologies all come together to power Moxi Fit, the latest generation of Unitron’s popular receiver-in-canal (RIC) Moxi hearing instruments. Moxi Fit continues the tradition of Moxi design with a fluid new look, giving wearers the perfect combination of style and functionality with a 312 battery, push button and telecoil. Moxi Fit joins Moxi Kiss™ and Moxi Dura™, all available in five technology levels and all built on the North platform.
The new Moxi hearing aids on the North platform are fully integrated
Joe Grech performing his 1971 Eurovision hit “Marija L-Maltija”
Joe is now wearing Moxi Fit Pro from Unitron.
specific hearing loss, listening environments, budget and style.Clear Tone Hearing is the official Malta & Gozo distributor of Unitron hearing instruments and is pleased to offer FREE hearing tests and evaluations to all clients across Malta and Gozo.
To schedule your FREE hearing consultation and evaluation call Philip today on 99 884 517.
CLEAR TONE HEARING
Joe explains how his new hearing aids have changed his life for the better!
How would you describe your new hearing aids?
My main priority was that I needed a hearing instrument that suited any situation that I may face on a daily basis, especially if I’m speaking in a group or in a noisy environment. I revisited Clear Tone Hearing looking for the latest technology available and that is certainly what Mr Wall delivered. This is the best I’ve been able to hear yet. My new Moxi Fit hearing aids have been brilliant!
What attracted you to the new Moxi Fit aids?
When it came to discussing my needs with Mr Wall he told me that the new Moxi Fit hearing aids had recently received an award for product design. The design of an aid and its appearance is very important to me as I want an aid that is attractive to look at but is also discreet and as comfortable behind the ear as possible. The sleek design combined with the new innovative technology that allows me to hear in 7 different environments really ticks all the boxes for me.
How have you benefitted from wearing hearing aids?
As soon as I was fitted with my first hearing aids I knew that I had made the right decision. Before, I struggled to hear my music and didn’t feel comfortable in social environments as I felt like I was isolated in group conversations and didn’t contribute much in these types of situations. I am now hearing things that I haven’t heard in a long time, especially the music that I love. I now look forward to going for dinner with friends and being with my family. What advice would you give to someone who feel they may have a hearing loss?
From my own experience the best advice I would give is to seek advice as soon as possible. There are many solutions available that not only improve the quality and health of your hearing but also your quality of life, as I have discovered. I highly recommend Mike at Clear Tone to offer professional and impartial advice that caters to all hearing needs.
with Unitron’s industry-leading Flex:trial™ program, which provides hearing aid wearers with a free, no obligation trial of the latest hearing instruments, and Flex:upgrade™, which facilitates in-clinic technology upgrades as hearing needs change.A common problem
Hearing loss is not like listening to sounds with the volume turned
down. Instead, you may notice that certain spoken sounds like sh, th and f are more difficult to hear than others. That is why people with hearing loss often say they can hear people talking but can’t understand what is being said.
Today there’s such a wide choice of hearing instruments with an unprecedented variety of features and looks available to suit your
Join us at our Malta & Gozo clinics, running from Monday 19th
October - Monday 26th Ocotber where our Hearing Aid Audiologist will be available to advise you on the latest hearing aid technology.
38. L-appostli kienu dejjem fidili lejn Ġesù?Le, għax wieħed minnhom, li kien jismu Ġuda, ittradih mal-awtoritajiet. U meta Ġesù kien arrestat, l-appostli l-oħra ħallewh u ħarbu, u l-mexxej tagħhom, Pietru, ċaħdu għal tliet darbiet.
39. X’għamel Ġesù meta kien jaf li dalwaqt se jkun arrestat?Meta Ġesù kien jaf li dalwaqt se jkun arrestat għamel ikla solenni tal-Għid mal-appostli tiegħu u tahom, taħt ix-xbihat tal-ħobż u tal-inbid, ġismu u demmu, li kien se joffrihom għalihom fuq is-salib. Ġesù tahomlhom biex ikunu l-ikel u x-xorb tagħhom u biex jaqsmuhom flimkien bħala sinjal tal-għaqda fl-Ispirtu ta’ mħabba fuq din l-art u bħala għelm tal-għaqda fis-Saltna tas-Smewwiet fil-ġejjieni. Din l-ikla tissejjaħ l-Aħħar Ċena.
40. X’nifhmu bl-Ikla tal-Għid?Bl-Ikla tal-Għid nifhmu dik il-laqgħa fejn jinġabru flimkien dawk li jridu jfakkru l-ħelsien tal-Poplu ta’ Alla mill-jasar tal-Eġittu fl-Eżodu. L-Aħħar Ċena tfakkar il-ħelsien tal-bnedmin mill-jasar tad-dnub. Dan il-ħelsien jibda fina f ’din id-dinja bil-ħajja tagħna fl-Ispirtu s-Santu li ssib il-milja tagħha meta tasal is-Saltna ta’ Alla.
41. Meta nistgħu ningħaqdu ma’ Ġesù fiċ-ċelebrazzjonijiet tal-Aħħar Ċena?Nistgħu ningħaqdu ma’ Ġesù u mad-dixxipli tiegħu fiċ-ċelebrazzjoni tal-Aħħar Ċena kull meta nieħdu sehem fiċ-ċelebrazzjoni tal-Quddiesa.
Katekiżmu Żgħir (6)
42. F’liema jiem infakkru b’mod speċjali l-Aħħar Ċena u l-qtil ta’ Ġesù?Infakkru dawn il-ġrajjiet tal-ħajja ta’ Ġesù matul il-ġimgħa tal-Ġimgħa l-Kbira, jiġifieri f ’Ħamis ix-Xirka u fil-Ġimgħa l-Kbira.
43. Għaliex Ġesù baxxa rasu għall-mewt fuq is-salib?Ġesù aċċetta l-mewt fuq is-salib għaliex xtaq jgħix sal-aħħar dak kollu li tfisser l-imħabba ta’ min jibqa’ jħobb f ’dinja mingħajr imħabba. Ġesù xtaq iħaddan il-midinbin miegħu u jsofri dak kollu li dan ifisser. Bil-mewt tiegħu, Ġesù wettaq il-missjoni li tah il-Missier u temm il-ħidma li jgħix ħajja tassew umana: ħadd aktar mill-bqija tal-bnedmin ma rnexxielu jwettaq din il-ħidma.
44. Xi jsejjaħlu San Ġwann il-fatt li l-bnedmin flimkien fallew u ma rnexxilhomx jgħixu tassew ta’ bnedmin?Dan il-falliment San Ġwann isejjaħlu “id-dnub tad-dinja”.
45. X’insejħulu dak li mat-tnissil daħħalna fid-dnub tad-dinja?Dan insejħulu “id-dnub tan-nisel” jew “id-dnub oriġinali”, għaliex ġejna mniġġsin minnu mill-bidu nett tat-tnissil tagħna bħala bnedmin.
Drachma Parents Support Group Grupp ta’ sapport għal ġenituri Kattoliċi b’ulied gay
Il-laqgħat li jmiss se jsiru:
il-Ħamis, 15 ta’ Ottubru u l-Ħamis, 19 ta’ Novembru
Mount St Joseph, Tarġa Gap, Mosta fis-7:30pm
Ċempel 7944 2317 għal aktar tagħrif jew biex tirċievi b’xejn fuljett dwar is-suġġett.Kitba: Herbert McCabe O.P.
Traduzzjoni: Arthur G. Vella S.J.
8 | Flimkien
Industrial Motors Ltd. National Road, Blata L-Bajda, HMR 9010 Tel: 25969641/3 Mob: 99991666 Email: [email protected] Mizzi Motors Ltd. Mgarr Road, Ghajnsielem, GSM 9016 Tel: 21556942 Mob: 99782000 Email: [email protected] www.suzuki.com.mt
EXTRA LARGESMALL CAR
Starting from
€9,990
Window Sticker
XLSMALL CARROOMY
EASY
254L
3.6L/100km
1. X’ħassejtu int u r-raġel meta sirtu tafu li t-tifel gay?Għall-bidu ħassejna xokk, konfużjoni, biża’ u inċertezza minħabba n-nuqqas ta’ tagħrif li kellna dwar din ir-realtà u l-istigma marbuta magħha.
2. Kif għamel il-coming-out magħkom?Għaxar snin ilu, kien is-sajf, mort niġbor it-tifel ta’ 17-il sena, wara li ħareġ mal-ħbieb filgħaxija. Kif daħal fil-karrozza bagħatli sms fuq il-mowbajl. Waqaft biex nara min kien bagħathuli. Rajt ismu u għedtlu li kien ħa xi żball. Qalli biex naqrah. Meta ftaħtu kien hemm biss: Ma, I’m gay. Qalli li hemm ittra tistennieni d-dar li tispjega kollox. Kelli seba’ mitt sena nasal id-dar. Meta qrajt l-ittra, għannaqtu miegħi għall-kuraġġ u l-fiduċja kbira li wera fija. Wegħidtu li kont se nibqa’ nħobbu dejjem u li ħa nkompli ‘nimxi miegħu’. Tlabtu jgħallimni hu stess u jfehimni dwar din ir-realtà.
3. Fejn sibtu l-għajnuna?L-għada filgħodu ċempilt ħabiba, li kellha ħuha gay ukoll. Ħassejtni safe nitkellem magħha u stajt nafdaha. Kienet ukoll psikologa. Filgħaxija jien u r-raġel tkellimna
ma’ Ġiżwita, psikologu wkoll. Dawn iż-żewġ professjonisti spjegawlna li din ir-realtà hi biss varjant fin-natura, bħal meta pereżempju wieħed ikun xellugi. Jiġifieri hi ħaġa naturali u normali li tkun gay, imma mhijiex il-maġġoranza. U propju għax mhijiex daqshekk komuni (għalkemm komuni aktar milli naħsbu!) ma nafux biżżejjed dwarha, u għalhekk nibżgħu. Imma m’għandniex għalfejn. Kulma jrid it-tifel huwa l-imħabba u li jkun ittrattat l-istess bħaż-żewġ ħutu l-oħra. Ippruvajna nsiru nafu iktar dwar din ir-realtà billi fittxejna fl-internet u ħadna interess fis-suġġett. L-ittra tal-Isqfijiet Kattoliċi Amerikani, Always Our Children, kienet ta’ ispirazzjoni kbira għalina.
4. Xi tfisser LGBT?Kull ittra tirreferi għal grupp ta’ persuni: L = Lesbjana, G = Gay, B = Bisesswali, u T = Transġeneru. Kollha persuni normali li kapaci jħobbu u jirċievu l-imħabba!
5. Diffiċli għall-gays li jagħmlu l-coming-out mal-ġenituri?Naħseb li t-timing huwa importanti. Jekk il-ġenituri diġà jkunu wrew ċerti preġudizzji kontra l-gays, il-persuna gay ikollha
L-intervista
Jibqgħu dejjem uliedna!Intervista ma’ omm li għandha binha gay
10 | Flimkien
bżonn ‘tgħallimhom’. Jekk il-ġenituri jkunu għaddejjin minn xi żmien diffiċli forsi aħjar jistenna qabel jgħidilhom. Imbagħad hemm il-biża’ ta’ x’se tkun ir-reazzjoni tagħhom. Nafu b’persuni gay li sabu ruħhom barra t-triq wara li qalu lill-ġenituri!
6. Kien diffiċli għalikom li tgħidu lill-familja u l-ħbieb?Fil-każ tagħna mhux daqshekk, għax il-familja tagħna hija pjuttost open u kellna l-go ahead mit-tifel biex ngħidulhom. Għedt lil ħuti dik il-ġimgħa stess, u lil ħbiebi ftit wara. Però s’issa l-familja tar-raġel għadhom ma jafux kollha, għax ma nafux kif se jeħduha minħabba l-preġudizzji u l-età. M’hemm l-ebda obbligu li l-ġenituri jgħidu bilfors lil tal-familja u l-ħbieb. Lanqas hemm xi regola dwar kif u meta. Bħalma t-tifel ikollu jara kif jagħmel il-coming-out tiegħu magħna l-ġenituri, anki aħna rridu naraw kif, meta, u ma’ min nitkellmu.
7. Min hu gay jista’ jkun Nisrani?Kulħadd jista’ jkun Nisrani jekk iħobb bis-sinċerità lil Alla u lil għajru u jibni ħajtu fuq il-fidi, it-tama u l-imħabba li wriena Kristu u li toffrilna l-Knisja. Dan jgħodd kemm għal min hu eterosesswali kif ukoll għall-gays.
8. Il-gays jagħżlu huma stess li jkunu gay?Is-sesswalità mhux uliedna jagħżluha. Li jistgħu jagħżlu hija jekk jaċċettawx is-sesswalità tagħhom u jekk jiftħux qalbhom miegħek dwarha jew le.
9. Din fażi li tgħaddi?Li tkun gay mhijiex xi fażi li tgħaddi. Daqskemm inti li qed taqra (jekk inti straight) tista’ tgħaddi mill-‘fażi’ li qiegħed fiha u ssir gay! Jista’ jkun li ibnek għadu mhux ċert għalkollox li hu gay u għadu qed ifittex, jiskopri u jistaqsi dwaru nnifsu. Imma mbagħad jiġi żmien meta jrid jew jaċċetta dak li hu jew le. Ir-realtà hi dik li hi.
10. Din marda li tista’ tfiq minnha?Li tkun gay mhix marda jew diżordni mentali. Lanqas xi difett jew diżgrazzja. Hija biss varjant fin-natura u tinsab f ’minoranza tal-popolazzjoni. Għalhekk, iġġegħilx lil ibnek ‘ifiq’ minnha jew jibdilha jew jiċħadha. Jekk tipprova ġġiegħel lil ibnek jagħmel xi terapija biex jibdel l-orjentazzjoni sesswali tista’ tagħmillu ħsara psikoloġika, emozzjonali, fiżika u anki spiritwali. Jekk tirrifjuta xi parti minnek innifsek, dik il-parti xi darba se ‘tqajjem rasha’ u se tesiġi li tagħtiha l-attenzjoni li jistħoqqilha. Ma nħallu lil ħadd ibellgħalna xi ‘tama falza’ biex jagħmel il-flus minn fuqna!
11. Tort tal-ġenituri li l-ulied ikunu gay? Forsi trobbija ħażina?Ma hu ‘tort’ ta’ ħadd! Jekk ibnek jew bintek gay ma jfissirx li intom bħala ġenituri fallejtu jew għamiltu xi ħaġa ħażina fit-trobbija tagħhom. Il-gays jinstabu f ’kull tip ta’ familja. Twaħħlux fikom infuskom… u lanqas f ’xulxin!
12. Veru li l-gays huma pedofili (jabbużaw mit-tfal)?Le, mhux veru. Li tkun gay ma jfissirx li int pedofilu. Fil-verità hawn pedofili straight u hawn pedofili gay. Fil-fatt hawn ħafna aktar pedofili straight milli pedofili gay!
13. X’għajnuna teżisti għal persuni gay u l-ġenituri?Għall-gays hemm id-Drachma LGBT, speċjalment għal min jixtieq jintegra s-sesswalità u l-ispiritwalità tiegħu. Jeżisti l-Malta Gay Rights Movement għal min ikun diskriminat jew għal tagħrif dwar drittijiet legali u l-proċess tal-coming-out. F’każ ta’ studenti hemm il-We Are. Imbagħad hemm Drachma Parents’ Group li huwa support group għall-ġenituri. Ikkuntattjana hekk: Drachma Parents’ Group, 2741 7034 jew 7944 2317.
Ottubru 2015 | 11
• 4-section electric bed• German Brand• Ultra-low entry height of just 32 cm• 24v drive system• 185kg user weight
Raġel anzjan kien qiegħed f ’wesgħa, iħawwel xi xtieli. F’daqqa waħda ġie żagħżugħ ħdejh u beda jistaqsih x’kien
qiegħed jagħmel.L-anzjan wieġbu li kien qed iħawwel dawn
ix-xtieli tas-siġar għax kien iħossu fid-dmir li jagħmel hekk. Waqt din it-taħdita, l-anzjan qallu li meta kien għadu jaħdem hu kellu stamperija u li kien juża ħafna karta tajba... xi kultant anki biex sempliċement jagħmel prova ta’ kif kien se jiġi x-xogħol stampat.
L-anzjan kompla jgħid liż-żagħżugħ: “Allura ta’ kuljum niġi hawn u nħawwel ftit siġar biex dawk li ntużaw biex jiena stajt naqla’ l-flus mill-istamperija, ikun hemm oħrajn minflokhom”.
Iż-żagħżugħ aktar skanta għaliex ma setax jifhem kif dan l-anzjan kien qed iħawwel siġar li riedu aktar minn 10 snin biex isiru maturi... l-anzjan probabbli qatt ma kien se jgħix biex jara s-sbuħija tal-‘proġett’ tiegħu komplut!
“Inħossni fid-dmir li nħalli d-dinja u n-natura kif sibtha jiena, jew inkella aħjar milli sibtha,” qallu l-anzjan.
X’tagħlima għalina li ħafna drabi nużaw affarijiet li jieħdu ħafna snin biex isiru jew jikbru, u mbagħad flok nużawhom sewwa, naħluhom!
U dan aktar u aktar jgħodd għal uliedna li minħabba l-età tagħhom għadhom ma jistgħux japprezzaw l-affarijiet li huma mdorrijin li jkollhom. U dan ma ngħidux biss għall-prezz li nħallsu biex nixtru l-affarijiet, imma aktar u aktar għal dak li jkun intuża
Nakkumpanjaw lil uliedna • Fr Carl-Mario Sultana
Ibda mil-lum!L-anzjan li ħawwel siġar li qatt ma kien se jara jikbru
biex tkun saret dik il-ħaġa jew dak l-oġġett: ir-riżorsi li jkunu ntużaw.
U mhux hekk biss. L-aktar ħaġa li bħala ġenituri nistgħu nagħmlu fejn tidħol l-edukazzjoni dwar l-ambjent hija li aħna stess nitgħallmu napprezzaw in-natura ta’ madwarna, u nuru dan bid-dieher. Jekk jiena ma napprezzax u ma nibżax għall-ambjent ta’ madwari, qatt ma nista’ ngħallem lit-tfal biex jagħmlu l-istess!
Il-Malti jgħid li l-kelma tqanqal, imma l-eżempju jkaxkar.
L-ewwel irridu nkunu konvinti aħna, biex imbagħad inkunu f ’pożizzjoni aħjar li ngħallmu lil uliedna mhux biss japprezzaw, imma wkoll jibżgħu għall-ambjent li huma mdawrin bih. Jalla l-ġenerazzjonijiet futuri jsibu ambjent u natura aħjar milli sibna aħna.
Jekk jiġri hekk, inkunu għamilna xogħolna sewwa!
Jiena hu, la tibżgħuxKtieb ġdid ta’ Patri Thomas More ofm conv. b’ġabra ta’ tagħlim dwar l-Ewkaristija: xi tfisser, id-differenza bejn l-Għid Lhudi u dak ta’ Kristu, id-dimensjoni ta’ għaqda u ta’ djakonija fl-Ewkaristija, ix-xhieda tal-qaddisin, il-miraklu ta’ Lanciano, u ħafna aktar.
Dan is-Sagrament huwa marbut mas-Sagrament tal-Maħfra li se niċċelebraw fil-Ġublew tal-Ħniena. L-Ewkaristija hija misteru li kull Nisrani għandu jemmen, jiċċelebra u jgħix. F’dan il-ktieb insibu ġabra ta’ tagħlim, dokumenti u storja li juru li l-Poplu t’Alla dejjem kellu bżonn l-ikel mingħand il-Mulej. Mingħajr Ġesù Ewkaristija ma nistgħu nagħmlu xejn. Il-ktieb għandu preżentazzjoni tal-Arċisqof Charles J. Scicluna.
• 4-section electric bed• German Brand• Ultra-low entry height of just 32 cm• 24v drive system• 185kg user weight
Ottubru 2015 | 13
persuni, anki Nsara bħalna, ma jistgħux ikollhom l-ilma ħaj tal-Vanġelu.
Mill-fondi li jinġabru f ’dan ix-xahar fil-Ġurnata Missjunarja mill-knejjes, mill-ġbir tal-envelops tal-missjoni, mid-donazzjonijiet mibgħuta online u benefatturi oħra, MISSIO Malta se jingħaqad ma’ pajjiżi oħra biex isalvaw miljuni ta’ persuni li qed imutu bil-għatx: għatx tal-ġisem u għatx tar-ruħ.
MISSIO Malta mitlub jiffoka fuq il-pajjiż Afrikan ta’ Madagaskar, bħal tħaffir ta’ bjar, bini ta’ toilets fl-iskejjel, bini ta’ kappelli, xiri ta’ kotba tal-katekiżmu. L-istess sitwazzjoni tinsab f ’ħafna pajjiżi oħra tal-Afrika u l-Asja. It-talbiet biex insalvaw dawn in-nies ma jingħaddux. L-ilma tal-bir u l-ilma ħaj mill-kotba tridhom kuljum.
Dan li jfisser “Agħtini Nixrob” għal dawn in-nies. Meta jkollok it-tazza tal-ilma friska quddiemek ftakar ukoll fihom.
Mons. Salvinu Micallef huwa d-Direttur ta’ MISSIO Malta
Ġurnata Missjunarja • Mons. Salvinu Micallef
Agħtini nixrob!Inti taf x’jiġifieri tkun bil-għatx, bis-sħana
u l-umdità li tagħmel f ’pajjiżna b’mod speċjali fis-sajf. Anke f ’dan ix-xahar
t’Ottubru ġieli nkunu se mmutu bil-għatx! Li forsi ma nafux hu li meta tkun mejjet
bil-għatx mhux l-istess bħal meta ma ssibx x’tixrob! Jew, agħar minn hekk, ma jkollokx tama li qatt xi darba se ssib x’tixrob!
Għall-Ġurnata Missjunarja, il-Ħadd 18 t’Ottubru, MISSIO (l-Uffiċċju Missjunarju) għażel is-slogan “Agħtini Nixrob”. Din insibuha fl-Evanġelju ta’ San Ġwann (Ġw 4:7) fejn Ġesù jitlob lill-mara Samaritana ttaffilu ftit mill-għatx tal-ġisem li kellu dak il-ħin. Dakinhar hu wkoll joffrilha l-ilma ħaj tal-Vanġelu.
Fejn m’hemmx ilma, m’hemmx ħajja. Minħabba nuqqas ta’ ilma jew minħabba ilma mdardar u mniġġes, eluf ta’ nies, fosthom tfal, għadhom qed imutu kuljum. Mill-banda l-oħra, minħabba nuqqas ta’ knejjes, nuqqas ta’ katekisti, nuqqas ta’ kotba, miljuni ta’
14 | Flimkien
AUTUMN WINTER 2015
I R R E S I S T I B L E
SCHOLL TO COME
Light walkerwhite and purple
sizes: 36-42
Windstepgold or black
sizes: 36-42
96.471.87navy
sizes: 36-42
Agatheblack
sizes: 36-42
Agnesnavy
sizes: 36-42
Mautybrown
sizes: 36-42
Antibesdark brown
sizes: 36-42
Cassiegrey
sizes: 36-42
Nashirblack
sizes: 36-42
Virgynyiadark grey
sizes: 36-42
Mayfieldnavy
sizes: 36-42
24.322.16blue
sizes: 36-42
SCHOLL TO COME
Light walkerwhite and purple
sizes: 36-42
Windstepgold or black
sizes: 36-42
96.471.87navy
sizes: 36-42
Agatheblack
sizes: 36-42
Agnesnavy
sizes: 36-42
Mautybrown
sizes: 36-42
Antibesdark brown
sizes: 36-42
Cassiegrey
sizes: 36-42
Nashirblack
sizes: 36-42
Virgynyiadark grey
sizes: 36-42
Mayfieldnavy
sizes: 36-42
24.322.16blue
sizes: 36-42
763.12.02red
sizes: 36-42
74.106.19brown
sizes: 36-42
94.111.27black
sizes: 36-42
22.615.57navy
sizes: 36-42
81.402.97black
sizes: 36-42
F O OT H E A LT H C E N T R E
Available from Scholl Foothealth Centres at:
The Point-Tigne, The Plaza Shopping Centre-Sliema, Mosta,
Fgura and Valletta. Suffolk Valletta, Abela’s Health and Beauty
Centre Victoria-Gozo, and from all leading pharmacies (Scholl).
Tel: 20601148
www.schollfoothealthcentre.com
While every effort has been made to ensure the accuracy of the information contained within this advert prices may be subject to change
and not all sizes and colours may be available.
25.210.74light brown
sizes: 36-42
62.190.66marine
sizes: 36-42
Adairblack
sizes: 36-42
21.270.70white
sizes: 36-42
21.283.10beige
sizes: 36-42
Kmieni filgħodu fil-belt ta’ Davidson, North Carolina. Għaddejjin ħafna nies minn ħdejh… jew minn ħdejha. Min
sejjer għax-xogħol, min għaddej jgħaġġel biex jixtri jew bit-tfal għall-iskola.
Xi wħud indunaw bih, u qalu, “Dan x’inhu?” Ma damux ma rrealizzaw li kien ġisem ta’ mara jew raġel bla dar, homeless, mgħotti bi gverta minn rasu sa saqajh, mimdud fuq bank, barra, fi ġnien pubbliku.
Kien hemm min ċempel lill-pulizija. Kien hemm min poġġa basktijiet tal-plastik b’xi ikel. Kien hemm min mar iżiegħel bih biex ifarrġu. Ħaddieħor qal: “Imissu jqum u jmur jaħdem!” Kien hemm min beda jistaqsi, “Dan min hu?”
Wara ftit indunaw li kien monument tal-bronż. Kien hemm min faħħar lil min għamlu għax rah jgħin biex tinħoloq kuxjenza dwar il-persuni fil-bżonn, speċjalment dawk bla dar. Kien hemm min ipprotesta għax deherlu li f ’belt bħal Davidson, mimlija nies ‘tat-tajjeb’, dak il-‘monument’ kien se jwaqqgħalhom id-dekor tal-belt. Kien hemm ukoll min tkaża bil-flus li ntefqu biex sar, u qal li dawk il-flus aħjar tawhom lill-fqar milli ħlewhom f ’monument.
Qam dibattitu mhux ħażin; min favur u min kontra, sakemm… (ara paġna 30)
Dan x’inhu?
81.402.97black
sizes: 36-42
F O OT H E A LT H C E N T R E
Available from Scholl Foothealth Centres at:
The Point-Tigne, The Plaza Shopping Centre-Sliema, Mosta,
Fgura and Valletta. Suffolk Valletta, Abela’s Health and Beauty
Centre Victoria-Gozo, and from all leading pharmacies (Scholl).
Tel: 20601148
www.schollfoothealthcentre.com
While every effort has been made to ensure the accuracy of the information contained within this advert prices may be subject to change
and not all sizes and colours may be available.
25.210.74light brown
sizes: 36-42
62.190.66marine
sizes: 36-42
Adairblack
sizes: 36-42
21.270.70white
sizes: 36-42
21.283.10beige
sizes: 36-42
Ottubru 2015 | 19
Fil-parroċċa tagħkom se tkantawh?
Il-kompożizzjoni tal-kompożitur Ingliż Paul Inwood intgħażlet bħala l-innu uffiċjali għas-Sena
tal-Ħniena. Bħalissa hija disponibbli bit-Taljan, l-Ingliż u l-Franċiż. L-innu hu kantat mill-Kor tal-Kappella Sistina. L-innu fih 4 versi b’antifona bil-Latin (Misericordes sicut Pater).
L-istil jixbah dak tal-kant ta’ Taizé. Huwa sempliċi ħafna, kontemplattiv u ripetittiv biex jgħin it-talb u l-meditazzjoni. Inwood innifsu qal: “Tapposta żammejt il-mużika sempliċi ħafna biex anki l-iċken parroċċa tkun tista’ tagħmel użu minnha.”
Biex tisma’ l-innu: www.youtube.com/watch?v=-N0Dto5s9fg. L-innu hu disponibbli bil-partitura għall-orgni, għall-erba’ vuċijiet tal-kor, kif ukoll bil-kordi għall-kitarra.
Inwood ċeda d-drittijiet kollha tal-mużika lill-Kunsill Pontifiċju għall-Promozzjoni tal-Evanġelizzazzjoni Ġdida. Is-Sena tal-Ħniena tibda fit-8 ta’ Diċembru li ġej.
Fil-parroċċa tagħkom se tkunu qed tkantawh? Fil-parroċċa tagħkom x’se tkunu qed tagħmlu għas-Sena tal-Ħniena? Iddiskutejtuha fil-Kunsill Parrokkjali tagħkom?
separazzjoni ta skart organiku
Għal aktar informazzjoni, ċempel:Freephone: 8007 2200
[email protected]/organic
MDINA I BIRKIRKARA I TA’ XBIEX I ĦAL GĦAXAQ I BORMLA
PROGETT GDID ghal ambjent ahjarIL-ĠBIRJIBDA MINN
OTTUBRU
Appostolat tat-Talb
Daħħluni fi xkoraflimkien ma’ 21 miljun oħra...
Fil-bidu ta’ żgħożiti tħawwadt bil-kbir. Fil-vojt li kont fih, xi ħadd brikkun qarraq bija u mlieli rasi bil-ħolma ta’ impjieg tajjeb f ’pajjiż ieħor. Is-sinjurun li
ġie jilqagħni l-ajruport kellu fommu taz-zokkor, iżda ftit tal-ġranet wara skoprejt li qalbu kienet tal-bronż. Kont bla ras, u ma indunajtx li kien ġabni niddependi għalkollox minnu. Ipprofitta ruħu mill-bluha tiegħi u kkmandani nagħmel daqqa ħaġa u daqqa oħra, affarijiet li qatt ma xtaqthom. U l-qligħ kollu għalih!
B’xorti tajba, daqs xahar wara, ftaħt qalbi ma’ persuna li m’għandix fomm biex nirringrazzjaha. Laqqgħetni ma’ nies tal-Knisja li riedu jgħinuni. Fetħuli għajnejja li ma kienx hemm mod ieħor ħlief li nixli lil dan is-sinjurun. Ma kienx faċli għalija. Kont konvinta li l-pulizija lilu se jemmnu, għax hu tal-post u tal-flus, u mhux lili, povra barranija.
Iżda dawn in-nies twajba rnexxielhom jirbħu l-fiduċja tiegħi. Sabuli post fejn nista’ nistaħba minn dan ir-raġel ħażin. Ħadu ħsieb nara psikologa, ipprovdewli avukat, għenuni nimla l-karti li kien hemm bżonn, u qawwewli qalbi biex nafda fis-sistema tal-qrati. Għaddew disa’ xhur minn meta xlejt is-sinjurun sakemm inqatgħet is-sentenza. Ma ħadt l-ebda kumpens ħlief is-sodisfazzjon li ma kienx se jibqa’ jilgħab bija kif irid.
Lura f ’pajjiżi, il-pulizija riedu jkunu jafu min kien dak li qarraq bija mill-bidu nett. Serrħuli rasi li riedu biss jipproteġu lil tfajliet oħra biex ma jgħaddux mill-istess inkubu tiegħi. Tal-anqas ma nkunx sofrejt għalxejn, u l-waħx li għaddejt minnu jien iservi ta’ għajnuna għall-oħrajn.
Paġna mħejjija mill-Grupp Appostolat tat-Talb (www.attmalta.org). Like us on Facebook.
Naħseb ftit:(a) Ġieli ‘daħħluni fi xkora’ li ma stajtx noħroġ minnha? Kif ħassejtni? (b) Naf b’nies li jisservew b’oħrajn għall-iskopijiet ta’ moħħhom? (ċ) Nemmen li jeżistu wkoll nies tajba, li lesti jagħmlu minn kollox biex jgħinuk?
Intenzjoni tal-Papa għal Ottubru: Biex it-traffikar tal-bnedmin, li huwa forma moderna ta’ jasar,
jitwaqqaf darba għal dejjem
Talba:Mulej, iftħilna għajnejna għal din il-pjaga dinjija tat-traffikar ta’ 21 miljun ruħ, il-biċċa l-kbira tfajliet. Iftħilna qalbna għalihom biex isibu ma’ min jitkellmu u jgħinhom jinqalgħu mill-ħama li niżżluhom fih. Agħmel li nkunu strument ta’ tama ġdida għalihom.
Ottubru 2015 | 21
You deserve to be championed
Your trustworthy insurance company
middlesea.comT. 2124 6262
COM 050415 LEI 213800KY94NQYH4IZU83
Mapfre Middlesea p.l.c. (C-5553) is authorised by the Malta Financial Services Authority to carry on both Long Term and General Business under the Insurance Business Act, 1998.
We all have that something special which makes us unique. At MAPFRE MIDDLESEA we recognise this. We believe that you deserve to feel special and be given priority. That is why we strive to provide you with a service that can improve your quality of life.
Ittri mill-qarrejja
ITTRA REBBIEĦA
Tieġ iva, Quddiesa le?Fis-sajf hawn Malta tagħmel sħana qawwija, speċjalment f ’xi knejjes. Imma, jekk inkun mistieden għal tieġ ta’ ħames sigħat, immur liebes ġlekk u ingravata u qalziet twil filwaqt li fil-knisja qisu ma jimpurtax li nidħol bix-xorts jew il-bermuda? Ma niflaħx nissaporti 45 minuta quddiesa b’qalziet twil? Ħasra li r-rispett lejn id-dar ta’ Alla naqas ħafna, kemm fl-irġiel kif ukoll fin-nisa.
P. Mifsud
ITTRI MILL-QARREJJA: L-ittri għandhom juru l-isem sħiħ u l-lokalità. Kull ittra tista’ tiġi mqassra u editjata. L-ittra li titla’ bil-polza bejn dawk li jidhru f’dak ix-xahar tirbaħ żewġ kotba mingħand Merlin Publishers Ltd. Email: [email protected]; Posta: Flimkien, Ittri mill-Qarrejja, Kurja, Floriana.
Alla, l-eternità u jienFl-1 ta’ Settembru, fl-omelija f ’Santa Marta, Papa Franġisku staqsiena jekk nitkellmux fuq l-eternità; jekk ngħixux fit-tama li niltaqgħu ma’ Alla. Ftit li xejn nitkellmu fuq il-ħajja ta’ wara din. Qisna se nibqgħu hawn għal dejjem. “Aħna ma nafux kif se nkunu,” hemm fl-Iskrittura u jekk Alla
huwa mħabba u tenerezza, kif jgħidilna spiss Papa Franġisku, min jaf għadx naraw il-pets tagħna wkoll? Min jaf x’għandu lest għalina, dan Alla tas-sorprizi? … “fejn għajn qatt ma’ rat u widna qatt ma semgħet. Min jaf? Rainbow Bridge li dehret f ’Lulju hi ta’ faraġ għal dawk li jafu jħobbu!
G. Bonett
Ottubru 2015 | 23
“Il-bniedem mhux bil-ħobż biss jgħix, iżda b’kull kelma li toħroġ minn fomm Alla”. Hekk wieġeb Ġesù lix-xitan
f ’waħda mit-tentazzjonijiet. Iżda din mhix sempliċi tweġiba għal xi mistoqsija waħda imma riflessjoni importanti li kultant ninsew – li l-Kelma ta’ Alla għalina hi tassew ikel li jsaħħaħna.
Madankollu faċli ninqabdu f ’rutini f ’ħajjitna li fihom insibu ħin għal kollox minbarra għall-‘Kelma’. U dan ma jiġrix biss lill-adulti, li jiemhom mimlijin bejn xogħol u dmirijiet oħra. Jiġri wkoll liż-żgħar, li għandhom il-ġranet tagħhom ukoll mimlijin daqs bajda – bejn skola u homework, private lessons u lezzjonijiet tal-mużika, sports u drama.
Kien għalhekk li fil-bidu tas-sajf bdejna proġett żgħir bl-isem ta’ ‘Aħbar Tajba’ – fuljett żgħir immirat għat-tfal li jdur mal-ħsieb tal-Evanġelju li jkun se jinqara dik il-ġimgħa. Il-fuljett hu stampat bil-kulur u fih ħsieb prinċipali li joħroġ il-messaġġ ċentrali tal-Evanġelju, u mbagħad numru ta’ attivitajiet marbuta mal-istess ħsieb. Fi tmiem il-fuljett ikun hemm suġġeriment żgħir kif it-tfal
jistgħu jgħixu l-messaġġ tal-Evanġelju matul dik il-ġimgħa.
Ovvjament il-fuljett mhux se jagħmel il-mirakli. Il-ħsieb wara dan il-fuljett hu li jkun bidu. ‘Aħbar Tajba’ jista’ jkun għodda utli għall-kappillani biex jorganizzaw attività għat-tfal, u jista’ jintuża fiċ-ċentri tal-katekeżi. Imma fuq kollox nixtiequ li dan il-fuljett jasal fid-djar ta’ dawn it-tfal biex dak li jkun inbeda fil-knisja jew fiċ-ċentru jitkompla fid-dar. Għalkemm immirat lejn it-tfal, dan il-fuljett għandu wkoll il-potenzjal li jolqot lill-familja kollha, għax l-Evanġelju għandu xi ħaġa għal
kulħadd.Dan il-fuljett huwa frott il-ħidma ta’ ħafna voluntiera li jagħmlu dan b’impenn lejn il-Knisja u l-missjoni tagħha li xxandar l-Aħbar it-Tajba lid-dinja kollha. Għalkemm ħafna mix-xogħol
fuq dan il-fuljett isir minn dawn in-nies dedikati b’mod volontarju,
hemm spejjeż li ma jistgħux jiġu evitati, fosthom il-karta u l-istampar. Għalhekk inħeġġukom tabbonaw fih biex dan il-proġett jibqa’ jikber u jilħaq aktar familji.
F’pajjiżna għad hawn ħafna għatx għall-Kelma ta’ Alla. B’din l-inizjattiva żgħira nkunu qed ngħinu f ’din il-missjoni ewlenija tal-Knisja.
Aħbar Tajba hu produzzjoni tal-Media Centre b’kollaborazzjoni mal-Fondazzjoni YOUTHEME. Għal aktar informazzjoni: 2569 9100 jew [email protected]
Aħbar Tajba
Esperjenza magħna s-sbuħija
tal-Evanġelju
24 | Flimkien
Spiss nisimgħu l-esperti jgħidu li l-kolazzjon (breakfast) huwa l-iktar ikla importanti tal-ġurnata. Dan huwa
veru, u għal ħafna raġunijiet. L-ewwel nett, il-kolazzjon iqabbad lil ġisimna jaħraq il-kaloriji minn dak il-ħin li nieklu l-ewwel ħaġa filgħodu. Għalhekk dan jgħinna nikkontrollaw il-piż billi nħaddmu l-metaboliżmu minn kmieni. Dan billi ġisimna ma jilħaqx jibda juża l-enerġija tal-muskoli tagħna u ma nispiċċawx għajjenin jew bla saħħa. Fl-istess ħin jgħin biex wieħed jikkonċentra iktar, jiftakar iktar, ma jħossx ġuħ, ma tuġgħux rasu. Pereżempju l-istudenti jkunu jistgħu jitgħallmu u jiftakru aktar.
Barra dan, il-kolazzjon idarrina nieklu kif suppost u nqassmu l-ikel kif inhu tajjeb għal saħħitna. Riċerka turi li min jieħu l-kolazzjon filgħodu għandu tendenza jiekol iktar frott u ħaxix mal-ġurnata u jiekol iktar fibra, ħalib u ikel li huwa nutrittiv.
Kolazzjon tajjeb jista’ jkun xi tip ta’ ċereali bil-ħalib jew il-jogurt. Il-frott ukoll huwa għażla tajba bħala mod kif tibda l-ġurnata. Il-ħalib nafu li huwa tajjeb għall-għadam, u l-fibra tajba għal imsarinna, biex dawn jaħdmu aħjar. Nistgħu wkoll xi kultant nieħdu xi biċċa ħobż friska jew mixwija. Importanti wkoll li nħallu lil uliedna jarawna nieħdu l-kolazzjon għax hekk inkunu qed nagħtuhom eżempju tajjeb u ngħallmuhom jieklu dak li hu bnin u tajjeb għal saħħithom.
Ifhem dak li tiekol • Geoffrey Axiak, Nutrizjonista
Kolazzjon tajjeb
(Għal 2 porzjonijiet)
Ħin biex tippreparaha u tlestiha: 20 minuta
Ingredjenti• 2 tazzi jogurt ta’ 100 millilitru• tazza granola• 50 gramma frott imqatta’
MetoduF’tazza kbira, imla tazza jogurt, nofs tazza granola, u l-frott imħallat, f ’ħafna ringieli fuq xulxin.
Yoghurt Parfait
Ottubru 2015 | 25
Kemm inti lesttkompli titlef?Jekk inti jew xi ħadd viċin tiegħek
qed jesperjenza problema tal-logħob,fittex l-għajnuna.
ĊEMPEL
1777M’intix waħdek...
tista’ tikkuntattjana wkollpermezz taċ-chatroom.
www.rgf.org.mt
TILGĦABX IKTARB’ĦAJTEK UBIL-FAMILJATIEGĦEK.
Tisliba OttubruMimdudin5. Koppja; tnejn (3)6. Tlugħ is-sema tal-Mulej (5)7. Reliġjon skont il-Qoran (5)8. Xtaq ikollu (3)9. Barack ----- President tal-Amerika (5)12. Użin qadim ta’ 28.35 gramm (5)15. Ma baqax jitfakkar (5)18. Estimu; valutazzjoni (5)20. Isem ta’ persuna, post jew oġġett (3)21. Ġakketta qasira (5)22. Kwadru reliġjuż tar-rit Ortodoss (5)23. Ara 13. Weqfin.
Weqfin1. Mantell; mantar (5)2. Radd ruħu; miet (5)3. Tlett ijiem qabel festa (5)4. Għanjiet sagri (5)10. Borża żgħira f’qalziet jew ġlekk (3) 11. Speċi ta’ sikkina tingħalaq bil-molla (3)13. u 23 Mimduda. Żift maħlul (3 u 3) 14. Ġurnata (3)16. Minn dejjem ta’ dejjem (5)17. Simbolu tat-tama (5)18. Ħoxna; mimlija (5)19. Alla falz (5)
Irbaħ voucher mingħand Alfsons Supermarket, il-ĦamrunIbgħat it-tweġiba sal-15 tax-xahar: Flimkien, Tisliba, Kurja, PO Box 90, il-Marsa.
AlfakodoIrbaħ voucher mingħand BfitMalta Fitness Studio, 123, Triq il-Kbira, Żabbar (7979 0411) billi tuża l-għajnuna fil-kolonni tan-nofs biex issib il-valuri neqsin. Ibgħatha sal-15 tax-xahar: Flimkien, Alfakodo, Kurja, PO Box 90, il-Marsa.
A DxV N VxKB W÷H O X+TC J-D P Z÷Z 1D P+K Q S-PE M+F 23 R P+B 9F Q-I S U+DG HxR T N÷H 6H N÷T U Y-HI A-P V G÷TJ B+G W KxKK C-O 4 X P+FL E-K Y XxHM L-T Z C÷V
Not
a: G
Ħ u
IE ji
eħdu
kax
xa w
aħda
Mimdudin: 5. ORT, 6. SALIB, 7. TEBUT, 8. BLU, 9. SMIDA, 12. RAĦAL, 15. XERRI, 18. STOKK, 20. SKI, 21. ĦALEF, 22. KEFFA, 23. AJK.Weqfin: 1. FOLTI, 2. KOBBA, 3. ATTUR, 4. SABIĦ, 10. MBÈ, 11. DAR, 13. ABT, 14. ARK, 16. RILIF, 17. ISFAR, 18. SIKKA, 19. ORFNI.
Paġna tal-Logħob • Claudia Cini
Min jagħmilhom ma jgħidx, min jeħodhom ma jafx, u min jaf ma jridhomx!
Tweġiba: Flus foloz
1 2 3 4
5
6 7
8
9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19
20
21 22
23
Soluzzjoni tax-xahar l-ieħor
Rebbieħ: D. Zammit, Birżebbuġa
Rebbieħ: J. Xerri, Ħal Lija
Soluzzjoni tax-xahar l-ieħor
L-GĦ u l-IE jieħdu kaxxa waħda.
A B C D E F G H I J K L M19 4 22 13 5 26 17 11 1 20 14 10 7N O P Q R S T U V W X Y Z
21 2 25 15 8 3 23 16 12 6 24 18 9
28 | Flimkien
Tfal fil-Bibbja • Storja: Claudia Cini; Illustrazzjoni: Graziella Grech Cachia
Lili berikni Ġesù
Darba waħda Ġesù ħassu nkurlat ħafna. Din id-darba mhux għax kien hemm min biddel it-tempju f’post
tan-negozju. Lanqas għax għajruh, jew keċċewh mill-belt, jew kienu se jħaġġruh (kif ġieli għamlulu). Iddispjaċieh għax id-dixxipli tiegħu ma ħallewx it-tfal żgħar jersqu quddiemu biex iberikhom.
Id-dixxipli tiegħu għamlu hekk għax raw li Ġesù kien għajjien, u ħasbu li t-tfal kienu se jġegħluh jegħja aktar. Imma kienu nsew kemm Ġesù kien iħobb lit-tfal u kemm kien iħobb ikun imdawwar bihom, jerfagħhom, u jiċċajta magħhom.
Għalhekk Ġesù rrabja mad-dixxipli tiegħu, u qalilhom: “Ħalluhom it-tfal iż-żgħar jiġu għandi, u la żżommuhomx, għax ta’ min hu bħalhom hija s-Saltna ta’ Alla.”
Imbagħad Ġesù sejjaħ lill-ommijiet biex iressqu lejh lit-trabi u lit-tfal żgħar tagħhom, kemm bniet kif ukoll subien. Huwa fetaħ idejh, qalilna nersqu lejh, u ħaddanna miegħu. Avolja konna żgħar ħafna, għal Ġesù xorta konna importanti.
Veru li ismi ma ssibux fil-Vanġelu, imma jien kont wieħed minn dawk it-tfal żgħar. Konna ħafna tfal imdawrin miegħu, imma f’ħin minnhom kien imiss lili li mmur ħdejh. Ersaqt qrib tiegħu, u Ġesù ħares f’għajnejja,
u qiegħed idu fuq rasi u berikni. Ngħid Grazzi kbira lil ommi li dakinhar
ħaditni hemm u ressqitni quddiem Ġesù. Kieku ma kenitx hi, ma kontx nirċievi l-barka ta’ Ġesù. Grazzi wkoll lil Ġesù talli berikni. Hu jberikni mhux biss dakinhar imma kuljum, il-ħin kollu.
Inħossni tassew iffortunat li Ġesù messni u berikni. Int ma tixtieqx ukoll li jagħmel l-istess miegħek? Staqsi lill-mummy tiegħek biex tkun taf kif!
KOMPETIZZJONIIkteb il-kliem eżatt li Ġesù qal lid-dixxipli. Din l-istorja ssibha fil-Vanġelu ta’ San Mark, kapitlu 10, versi 13-16. Ibgħatha hekk: Flimkien, Tfal fil-Bibbja, Kurja, P.O. Box 90, Marsa. L-ewwel tweġiba tajba li tinfetaħ tirbaħ Kangaroo Ball mingħand BfitMalta Fitness Studio, 123, Triq il-Kbira, Ħaż-Żabbar (7979 0411).
Tweġiba għal ta’ Settembru: SAREFTA. Rebbieħ: C. Rossi, Birkirkara
Korrezzjoni: Fil-kompetizzjoni ta’ Settembru l-kwotazzjoni kellha tkun l-Ewwel Ktieb tas-Slaten,
kapitlu 17, vers 9 u mhux kif dehret. Niskużaw ruħna għal kull inkonvenjent.
Ħallu t-tfal jiġu għandi!
Ottubru 2015 | 29Ottubru 2015 | 29
(tkompli minn paġna 18)… sakemm ħarsu lejn saqajn dik il-persuna mimduda fuq il-bank. U hemm indunaw li s-saqajn kienu mtaqqbin… minfudin bil-pjagi.
Kull min induna, ma baqax jgħid “Dan x’inhu?” u lanqas “Dan min hu?”
Dak il-monument tal-bronż għamlu Timothy Schmalz, skultur Kanadiż. L-ewwel statwa ta’ Jesus the Homeless saret fl-2013 f ’Toronto, il-Kanada. Kopji tagħha jinstabu wkoll f ’Davidson, Chicago, Detroit, Valparaiso, Washington, Dublin u Ruma.
Kien hemm min, wara li induna, qagħad bilqiegħda fuq il-bank ħdejn Jesus the Homeless u ħa ritratt miegħu. Kien hemm min qal li jippreferi jara lil Ġesù hekk milli fil-pożi riġidi tas-soltu u indurat bid-deheb.
Int kont tinduna? X’kienet tkun ir-reazzjoni tiegħek?
Ibqa’ magħna, Mulej!Int li żżurna bħad-dawl,
biex takkumpanjana fit-triq ta’ ħajjitna,mimlija għeja imma wkoll mimlija tama,
ibqa’ magħna, Mulej,għax issa sar ħafna ħin.
Ibqa’ magħna meta nimtlew dubji kontra l-fidi
u meta, skuraġġuti, nitilfu anki t-tama.Meta l-indifferenza u n-nuqqas ta’ ħeġġajoqtlulna minn ġo fina l-istess imħabba,
meta xi ħadd jiddiżappuntana u jidħak bina,wara li nkunu qegħidna fih il-fiduċja
kollha tagħna.Ibqa’ magħna, Mulej,
meta f ’salt wieħed nintebħu li nkunu waqajnau nħossuna mmexxijin biss mid-dgħufija,
meta nsibu lilna nfusna weħidnau meta l-uġigħ jew id-dwejjaq jaslu
biex saħansitra jqabbżulna d-dmugħ.Fil-ferħ u fin-niket,fil-ħajja u fil-mewt,
ibqa’ magħna, Mulej,Għax issa sar ħafna ħin
u l-jum ġa wasal biex jintemm.Ammen.
Dan x’inhu?
30 | Flimkien
