24
ĐCBG – gdh đc – CĐSP BR - VT ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG HỌC PHẦN : GIÁO DỤC HỌC ĐẠI CƯƠNG (Hệ cao đẳng sư phạm đào tạo giáo viên THCS) Biên soạn: GVC – ThS. Nguyễn Thiện Thắng Chương 1 : GIÁO DỤC HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC 1.1. Đối tượng và nhiệm vụ của giáo dục học (GDH) 1.1.1. Đối tượng của GDH - Đối tượng của một khoa học: Là một bộ phận trong thế giới khá nghiên cứu. Mỗi khoa học có một đối tượng riêng. - Đối tượng của GDH: có nhiều cách diễn đạt và thể hiện ở nhiều những cốt lõi thì đều thống nhất rằng : Quá trình giáo dục (ngh 1.1.2. Nhiệm vụ của GDH - Giải thích nguồn gốc phát sinh & bản chất của hiện tượng GD. Qúa trình giáo dục (QTGD), chi phối sự phát triển của hệ thống QTGD đạt chất lượng, hiệu quả cao. - Nghiên cứu mục tiêu chiến lược và xu thế phát triển của giáo đoạn phát triển của lịch sử XH. - Nghiên cứu tìm tòi các phương pháp, phương tiện GD mới nhằm n quả GD & ĐT - Nghiên cứu xây dựng các lý thuyết GD mới và khả năng ứng dụng 1.2. Những khái niệm cơ bản của GDH 1.2.1. Giáo dục : (Được xem xét dưới nhiều phạm vi - cấp độ khá - Cấp độ 1(Nghĩa rộng nhất): GD với tư cách là quá trình (QT) x QT hình thành nhân cách dưới ảnh hưởng của những tác động chủ q thức và không ý thức của cuộc sống, hoàn cảnh XH đối với cá nhâ - Cấp độ 2 (GD xã hội) : Là hoạt động có mục đích của XH với nh có kế hoạch, có hệ thống đến con người để hình thành những phẩm - Cấp độ 3 (QTSP tổng thể - GD nhà trường): Là QT tác động có m dung, PP của nhà GD (nhà trường) đến đối tượng GD (HS) nhằm hìn và năng lực cần thiết theo mục tiêu giáo dục. (bao gồm QTDH và của GDH - Cấp độ 4 (GD nghĩa hẹp): Là QT bồi dưỡng để hình thành những thông qua việc tổ chức cuộc sống, hoạt động và giao lưu. Tóm lại , GD được xem là khái niệm cơ bản nhất của GDH. + Về bản chất: GD là QT truyền đạt & tiếp thu những kinh nghiệm loài người. + Về hoạt động: GD là QT tác động đến các đối tượng để hình thà và năng lực cần thiết. + Về phạm vi: bao hàm nhiều cấp độ khác nhau. Giữa các cấp độ đ thậm chí bao hàm trong nhau, hòa quyện vào nhau. 1.2.2. Dạy học (DH) 1. GVC- ThS. Nguy ễn Thiện Thắng

Gdh Dai Cuong

Embed Size (px)

Citation preview

CBG gdh c CSP BR - VT

CNG BI GING HC PHN : GIO DC HC I CNG (H cao ng s phm o to gio vin THCS) Bin son: GVC ThS. Nguyn Thin Thng Chng 1 : GIO DC HC L MT KHOA HC 1.1. i tng v nhim v ca gio dc hc (GDH) 1.1.1. i tng ca GDH - i tng ca mt khoa hc: L mt b phn trong th gii khch quan m khoa hc nghin cu. Mi khoa hc c mt i tng ring. - i tng ca GDH: c nhiu cch din t v th hin nhiu ti liu GDH khc nhau, nhng ct li th u thng nht rng : Qu trnh gio dc (ngha rng) l i tng ca GDH. 1.1.2. Nhim v ca GDH - Gii thch ngun gc pht sinh & bn cht ca hin tng GD. Tm ra cc quy lut chi phi Qa trnh gio dc (QTGD), chi phi s pht trin ca h thng GD quc dn nhm t chc QTGD t cht lng, hiu qu cao. - Nghin cu mc tiu chin lc v xu th pht trin ca gio dc o to trong mi giai on pht trin ca lch s XH. - Nghin cu tm ti cc phng php, phng tin GD mi nhm nng cao cht lng, hiu qu GD & T - Nghin cu xy dng cc l thuyt GD mi v kh nng ng dng chng vo thc tin. 1.2. Nhng khi nim c bn ca GDH 1.2.1. Gio dc : (c xem xt di nhiu phm vi - cp khc nhau) - Cp 1(Ngha rng nht): GD vi t cch l qu trnh (QT) x hi ha con ngi. l QT hnh thnh nhn cch di nh hng ca nhng tc ng ch quan v khch quan, c thc v khng thc ca cuc sng, hon cnh XH i vi c nhn. - Cp 2 (GD x hi) : L hot ng c mc ch ca XH vi nhiu lc lng GD tc ng c k hoch, c h thng n con ngi hnh thnh nhng phm cht nhn cch cn thit. - Cp 3 (QTSP tng th - GD nh trng): L QT tc ng c mc ch, k hoch, ni dung, PP ca nh GD (nh trng) n i tng GD (HS) nhm hnh thnh nhng phm cht v nng lc cn thit theo mc tiu gio dc. (bao gm QTDH v QTGD hp) i tng ca GDH - Cp 4 (GD ngha hp): L QT bi dng hnh thnh nhng phm cht o c c th, thng qua vic t chc cuc sng, hot ng v giao lu. Tm li, GD c xem l khi nim c bn nht ca GDH. + V bn cht: GD l QT truyn t & tip thu nhng kinh nghim lch s XH ca cc th h loi ngi. + V hot ng: GD l QT tc ng n cc i tng hnh thnh h nhng phm cht v nng lc cn thit. + V phm vi: bao hm nhiu cp khc nhau. Gia cc cp c lin quan n nhau, thm ch bao hm trong nhau, ha quyn vo nhau. 1.2.2. Dy hc (DH)1.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

DH l qu trnh hot ng chung gia ngi dy v ngi hc (GV v HS), trong GV ng vai tr ch o, HS ng vai tr ch ng nhm thc hin cc nhim v DH. 1.2.3. Mt s khi nim khc - Gio dng: Bi dng v tri trc Gio dng, QT & kt qu bi dng cc kin thc, k nng v k xo c h thng ha thnh hc vn, l con ng ch yu tip thu hc vn, gio dng l vic dy hc trong cc trng hc (T in GDH, Nxb t in bch khoa 2001) - Gio dc li: Hot ng GD nhm thay i quan im, thc t tng, nhn thc, thi , hnh vi sai lch vi nhng chun mc ca XH tr thnh ngi tt c nhn cch c XH chp nhn (T in GDH) - T gio dc: L QT t mnh tin hnh hc tp, rn luyn cc phm cht o c tt p v khc phc nhng nt tnh cch, thi quen khng tt mt cch t gic v c h thng (t in GDH). - Gio dc cng ng: Phng thc GD khng chnh quy do ngi dn trong cng ng (phng/ x) t t chc nhm p ng nhu cu hc tp ca nhng ngi khng iu kin theo hc cc lp chnh quy (chc nng ch yu l thng tin, t vn, ph cp nhng kin thc thit thc vi tng i tng hc) (t in GDH). - X hi ha GD L huy ng mi lc lng cng tham gia, pht trin s nghip GD T, tham gia vo QTGD di s qun l ca nh nc (P.GS. ng Quc Bo). - X hi hc tp l mt XH ai cng c hc tp v t hc thng xuyn, sut i v ai cng c trch nhim i vi vic hc tp t trong gia nh n ngoi XH (P.GS. ng Quc Bo). 1.3. Gio dc l mt hin tng x hi c bit 1.3.1. Ti sao? - GD xut hin (ra i) t chnh nhu cu ca XH loi ngi (lc u l t pht sau l t gic). - V c ch, hot ng GD l hot ng truyn t v lnh hi (th h trc v th h sau). Nhng, GD ng ngha ca n ch c XH loi ngi ( u xut hin, c con ngi, c GD)- tnh ph bin tnh vnh hng. 1.3.2. Th hin th no? - Gio dc thuc hnh thi thc XH, bn cht l s tip thu v lnh hi kinh nghim ca lch s XH loi ngi. + Mc ch GD do XH t ra v t chc thc hin thng qua GD; + Phng tin GD l kinh nghim XH c khi qut ha thnh cc gi tr vt cht v tinh thn (nn vn ha); + Ngi iu khin QTGD l con ngi i din cho XH; + Kt qu GD do XH s dng - Trong mi giai on pht trin ca lch s XH, GD u mang nhng du n ring. XH c giai cp th GD cng mang tnh giai cp. - Mi quc gia, vng min khc nhau, GD cng mang nhng sc thi khc nhau. 1.4. Chc nng ca gio dc 1.4.1. Chc nng vn ha t tng Thc hin vic nng cao dn tr; bi dng nhn ti, hnh thnh h thng gi tr XH, xy dng li sng, o c, th gii quan, thc h v cc chun mc XH cho th h tr. 1.4.2. Chc nng kinh t - sn xut2.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

Ti sn xut sc lao ng thng qua cng tc o to nhn lc (ngun lao ng c trnh ) cho cho XH. thc hin tt chc nng ny, cng tc GD & T cn quan tm n nhng vn : - Gn kt GD vi s pht trin kinh t - XH trong tng giai on pht trin ca t nc (o to gn vi nhu cu ca XH) - Xy dng h thng c cu ngnh ngh o to ph hp s pht trin kinh t - XH ca t nc, p ng s nghip CNH, HH t nc. - Quan tm thch ng n vic o to i ng cn b ging dy cc trng dy ngh, THCN, cao ng, i hc. - u t c s vt cht trng hc c v s v cht p ng nhim v o to tt c cc c s GD & T. 1.4.3. Chc nng chnh tr - XH - Trang b cho th h tr cng nh ton XH l tng phn u v mt nc VN Dn giu, nc mnh, XH cng bng, dn ch, vn minh; - Thng qua vic nng cao dn tr, o to nhn lc xa i gim ngho, to s bnh ng trong cc tng lp dn c; - Gp phn to ra i ng cn b thc s v nc, v dn. 1.5. Cu trc ca qu trnh gio dc (QTSP tng th) 1.5.1. Cu trc ngoi: QTGD bao gm hai thnh phn QTDH v QTGD (hp). Mi qu trnh b phn li bao gm cc thnh phn nh hn. - Dy hc bao gm hai yu t l dy v hc. - GD (hp) bao gm tc ng GD, tip nhn GD, t GD. 1.5.2. Cu trc trong Bao gm cc thnh t : Nh gio dc; i tng gio dc; mc ch, ni dung, phng php, phng tin, hnh thc v kt qu. Cc thnh t trn c mi lin quan cht ch vi nhau, vn ng v pht trin trong s tng tc vi mi trng t nhin v XH. 1.6. Mt s c im ca QTDH v QTGD (hp): T nghin cu 1.7. Cc phn ngnh ca GDH (cu trc ca GDH) 1.7.1. Gio dc hc i cng 1.7.2. Gio dc hc chuyn ngnh - Gio dc hc b mn (phng php dy hc b mn); - Gio dc hc tr khuyt tt (gio dc c bit); - GDH mm non, trung hc, ngh nghip, ngi ln, qun s, y hc, TDTT, cng tc qun chng, 1.8. Quan h gia GDH vi cc ngnh khoa hc khc. 1.9. Cc phng php nghin cu khoa hc gio dc 1.9.1. Mt s khi nim - Khoa hc (KH) + Tip cn ni dung: KH l h thng tri thc v th gii khch quan (TN, XH, TD). + Tip cn nhn thc: KH l 1 qu trnh nhn thc (tm ti, pht hin nhng quy lut ca TGKQ). + Tip cn hot ng: KH l 1 dng hot ng c th ca con ngi nhm nhn thc v th gii. + Tip cn khc: KH l s sp xp hp l, lgic theo trt t (np sng khoa hc)3.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Nghin cu khoa hc (NCKH) + NCKH l qu trnh nhn thc hng vo vic khm ph nhng thuc tnh bn cht ca s vt hin tng trong TGKQ nhm pht trin nhn thc khoa hc v th gii./ + Mc ch ca NCKH: Nhn thc; Sng to; Kinh t; Vn ha, vn minh. + Chc nng ca NCKH M t, gii thch, tin on, sng to (gii php). + c im NCKH: mi m; chnh xc; khch quan; k tha; c nhn; phc tp, kh khn; hiu qu; mo him v kinh t.NCKH l lm nhng g ngi ta vn lm nhng phi ngh nhng g ngi ta cha ngh

+ Cc loi hnh NCKH : Nghin cu c bn; Nghin cu ng dng; Nghin cu trin khai. - Nghin cu khoa hc gio dc (NCKHGD) l NCKH trong lnh vc gio dc o to nhm: + Gp phn xy dng h thng l lun ca KHGD; + Gp phn nng cao hiu qu, cht lng GD T; + Gp phn nng cao trnh chuyn mn, nng lc cho ngi nghin cu; + Gp phn lm c s cho vic hoch nh cc chnh sch GD. - ti nghin cu trong gio dc + L vn trong GD cha c gii quyt hoc gii quyt cha thu o i hi nh nghin cu phi vn dng cc PP nghin cu gii quyt./ + Cc loi ti: * Da theo loi hnh c :Nghin cu c bn; nghin cu ng dng; nghin cu trin khai; nghin cu d bo. * Theo tnh cht c: ti l thuyt; ti thc nghim; ti kt hp. * Theo cp qun l: ti cp c s; cp tnh; cp ngnh; cp nh nc. * Theo trnh o to: tiu lun; kha lun; lun vn; lun n. + Yu cu ca mt ti: * C tnh cp thit trong thi im nghin cu. * C yu t mi v l lun hoc thc tin. + Phng php pht hin vn : * Quan st nhng tranh lun, bt ng v vn no ; * c cc ti liu tm ra ch cha gii quyt tha ng; * T nhng vng mc trong thc tin cn tm cch gii quyt + Cn c la chn ti * Khch quan: C a bn, ti liu, ngi hng dn; * Ch quan: C kin thc v c hng th v vn nghin cu. + Din t tn ti: Ngn, r, chnh xc, d hiu, bao qut c i tng, mc , ni dung v phm vi nghin cu. BT: Nhn xt v cc tn ti sau: (1): Nghin cu hng th hc ca hc sinh (2) Nghin cu xut mt s cch thc t chc cc hot ng ngoi kha trng CSP nhm pht trin lng yu ngh cho hc sinh sinhh vin trng CSP (3): Hng th hc mn ting Anh ca sinh vin cc lp khng chuyn ngnh Ting Anh trng CSP BR - VT.4.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

(4): Quan nim v tnh bn, tnh yu ca sinh vin CSP nm th nht Trng CSP BR VT. 1.9.2. Cc giai on c bn ca qu trnh thc hin mt ti NCKH B1. Chun b nghin cu: - Xc nh tn ti : (xem phn trc) Ex:Mt s bin php hnh thnh k nng t hc cho SV CSP trong qu trnh dy hc GDH - Xy dng cng nghin cu:(khi qut, chi tit) cng nghin cu : (1) L do chn ti : (Tnh cp thit ca vn NC) + C s l lun; + C s thc tin. (2) Mc ch nghin cu : ( lm g?) (3) Khch th & i tng nghin cu : + Khch th NC: L mt b phn trong TGKQ m ti quan tm n. N th hin gii hn m ti khng c php vt qua. N cha ng i tng nghin cu ca ti. + i tng NC: L mt phn trong khch th m tc gi i su nghin cu. Ci m tc gi mun lm r bn cht, quy lut, ci to n. (4) Gi thuyt khoa hc (gi thuyt nghin cu) Xy dng m hnh gi nh, d bo v bn cht, s vn ng ca i tng nghin cu. (5) Nhim v nghin cu C th ha mc tiu thnh chng mc. + Xy dng c s l lun ca vn nghin cu. + Phn tch lm r bn cht v quy lut ca i tng (thc trng) + Xy dng, xut cc gii php, thc nghim.. (6) Gii hn nghin cu (Phm vi nghin cu) L phm vi ti c thc hin : V khng gian, thi gian, ni dung, i tng kho st. (7) Cc phng php nghin cu Nu nhng PP s s dng. Mi PP nu r mc ch s dng, cch thc tin hnh. Ch ra PP no l ch yu. (8) ng gp mi ca ti (9) Cu trc ca cng trnh : Thng c 3 phn (m u, ni dung, kt lun). (10) Danh mc ti liu tham kho . (11) K hoch & ngun lc thc hin cng trnh. - Xy dng k hoch nghin cu. nh ra tin trnh, thi gian, nhn lc hon thnh tng cng vic, c th tm tt qua bng di y: TT 1 2 . Ni dung cng vic Chn ti Xy dng cng Thu thp t liu5.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

Thi gian hon thnh . .

Sn phm phi c Tn ti c th Bn cng chi tit

Ngi thc hin

CBG gdh c CSP BR - VT

- Chun b cc iu kin vt cht v k thut cho vic nghin cu: Giy in phiu iu tra; my ghi m, ghi hnh; B2. Thu thp t liu (thng tin) - T liu v l lun : Lm th mc; phm loi th mc; c sch, bo, tp ch, tm hiu vn mt cch h thng (ch la chn cc sch c bn c th i din cho cc trng phi. - T liu v thc tin : Qua kho st thc t; thc nghim; B.3. X l ti liu: Sng lc, phn loi, phn tch, B.4. Vit cng trnh Vit nhp, chnh sa, xin kin chuyn gia, chnh sa, bn chnh, nhn bn, vit tm tt, B.5. Bo v, nghim thu, cng b k.qu nghin cu. - Vit tm tt cng trnh; - Trnh by kt qu nghin cu ti hi ng nghim thu - nh gi cng trnh: + C tnh cp thit i vi nhu cu v l lun hoc thc tin hay khng? + Mc sng to, nhng ng gp mi ca ti (l lun , thc tin) + Tnh chnh xc v tin cy ca cc kt qu nghin cu; + Kh nng ng dng v pht trin ca vn . 1.9.3. Cc phng php NCKH a) Cc phng php nghin cu l thuyt - l PP dng thu thp thng tin t cc ngun t liu khc nhau nhm xy dng cc m hnh l thuyt hay thc nghim ban u. - Gm cc PP c th: + Phn tch tng hp l thuyt; + Phn loi, h thng ha l thuyt; + M hnh ha, s ha; + Xy dng v chng minh gi thuyt; + Nghin cu lch s. / b). Cc phng php nghin cu thc tin - Phng php quan st + L PP thu thp thng tin bng cch tri gic i tng v cc nhn t c lin quan. + C nhiu cch quan st : Trc tip gin tip; - Phng php iu tra + L PP kho st 1 nhm i tng trn 1 din rng nht nh nhm pht hin nhng vn lin quan. + C nhiu loi iu tra. * m thoi (phng vn) * iu tra bng phiu hi (Anket). Vi 2 loi cu hi (ng v m) BT: Xy dng mt bng hi (10 cu) trong c cu hi ng v m tm hiu thi ngh nghip ca SV. c) Cc PP khc : Thng k ton hc; Thc nghim; Th nghim; X hi hc, Tng kt kinh nghim, 1.9.4. nh hng pht trin GDH nc ta6.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Nhim v chung: GDH phi nhm thc y s pht trin ca GD trong thi k CNH, HH t nc - Nhim v c th: + Tip tc nghin cu v hon thin cc vn v PP lun khoa hc GD, m bo cho cc cng trnh nghin cu u c kh nng tip cn vi xu th pht trin chung ca l lun v thc tin GD trong nc cng nh ha nhp vi th gii. + Tip tc nghin cu c s l lun v kinh nghim thc tin v cc phng thc GD, cc gii php nhm m bo cho pht trin GD & T gn vi nhu cu pht trin kinh t - XH, nhng tin b khoa hc cng ngh v cng c quc phng an ninh. Ex: C s l lun ca vic i mi ni dung chng trnh GD; gii php nng cao cht lng GD, i mi cng tc kim tra nh gi; vn xy dng trng i hc ng cp quc t; ng dng CNTT vo i mi PPDH; Vn o to theo tn ch, theo nhu cu ca XH; + Nghin cu, pht hin nhng nhn t mi trong GD, tng kt kinh nghim & khi qut thnh l lun. Cu hi 1. i tng ca GDH l g? N khc g vi i tng ca khoa hc ni chung? 2. Trnh by mi quan h gia GD (rng), GD (hp) v dy hc; GD v t gio dc. 3. Ti sao ni GD l mt hin tng XH c bit? 4. Trnh by cc bc tin hnh nghin cu mt ti KHGD. 5. Trnh by cc PP nghin cu KHGD. Bi tp 1/ Xy dng mt bng hi (10 cu) trong c cu hi ng v m tm hiu thi hc tp ca SV Cao ng s phm BR - VT. 2/ T chn mt ti v xy dng cng nghin cu cho ti . Chng 2: GIO DC V S PHT TRIN NHN CCH 2.1. Mt s khi nim 2.1.1. Con ngi C nhiu quan nim khc nhau: - Quan nim duy tm: Con ngi nh mt tn ti thn b. y l quan nim c ngun gc t rt xa, khi khoa hc k thut v trnh con ngi cn hn ch nhiu. Theo quan nim ny, trong mi con ngi tn ti th cn c mt con ngi thn linh no . Tuy ta khng nhn thy n nhng n li c mt sc mnh tuyt i. N c th gii quyt mi vn . Con ngi l c s phn, s phn ca con ngi l do ng ti cao (con ngi thn linh) quyt nh. y l ngun gc ca nim tin tn gio. Quan nim con ngi nh vy ng hay sai? Quan nim ny, ngy nay cn tn ti hay khng? Mc , tnh cht th no? Thc t hin nay, vic i l cha, cng pht ti sao vn tn ti, thm ch ngy cng nhiu hn? - Quan nim con ngi bn nng- coi con ngi ch l mt tn ti sinh vt khng hn khng km (cng sinh ra, n, ung, sinh sn, cht,). Quan nim ny nh ng bn nng sinh tn ca con ngi vi bn nng ca ng vt.7.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

y cng l mt quan nim sai lm m hu qu ca n l dn n li sng t do, ty tin, tha ha v thc dng. Tiu biu cho quan nim ny l nh Phn tm hc Phrt (1856 1939), ngi o. Thc t con ngi c bn nng hay khng? Bn nng ca con ngi c khc g bn nng ca ng vt? - Vi s pht trin ca khoa hc cng ngh, khi nim con ngi k thut, ngi my ngy cng tinh vi bit suy ngh bit biu cm, - Quan nim ca K. Marx v con ngi Bn cht con ngi khng phi l ci g tru tng, vn c ca mi c nhn ring bit, trong tnh hin thc ca n bn cht con ngi l tng ha cc mi quan h x hi Con ngi va l sn phm ca t nhin va l sn phm ca x hi. Con ngi l ch th ca lch s, ca mi gi tr, ca mi nn vn minh. Con ngi sng to ra bn thn mnh thng qua vic sng to ra cc sn phm XH. 2.1.2. Nhn cch - T hp nhng thuc tnh tm l ca mt con ngi, hp thnh hai mt thng nht l phm cht (c) v nng lc (ti) (T in GDH) - Nhn cch l t hp nhng thi , nhng c im, nhng thuc tnh tm l ring trong quan h hnh ng ca tng ngi i vi t nhin, XH v bn thn (Phm Minh Hc) - Nhn cch l mt con ngi c th pht trin v nh hnh v mt XH, tr thnh mt ch th x hi (Thi Duy Tuyn) Nh vy, ni n nhn cch l ni n gi tr v mt XH ca mt con ngi c th ang sng, v hot ng nh l mt ch th tch cc. 2.1.3. S pht trin nhn cch - Pht trin l mt qu trnh bin i tng th cc c im v lng v cht ca mt s vt hin tng. - Pht trin nhn cch l qu trnh bin i tng th cc c im v th cht, tm l v x hi: V th cht l s tng trng v chiu cao, cn nng, cc chc nng ca h thn kinh v cc gic quan; v tm l l nhng bin i trong cc qu trnh nhn thc, tnh cm, ch, nhu cu, xu hng, l tng,; v mt XH l s tch cc tham gia vo cc hot ng v cch c x vi nhng ngi xung quanh. Vy, con ngi khi sinh ra l mt nhn cch cha? Nhn cch ngi ny c ging ngi kia khng? Ti sao? 2.2. Cc nhn t nh hng n s pht trin nhn cch 2.2.1. Di truyn - Di truyn l s ti to li th h sau nhng c im sinh hc ging vi th h trc, nh vy m duy tr c ging ni t i ny qua i khc. (Nhng c im ny c m ha trong gen). l cc c im nh mu da, mu tc, c im v gii phu sinh l, v c im hot ng ca h thn kinh, th tng. - Vai tr ca di truyn + Trc ht di truyn to ra sc sng trong bn cht t nhin ca con ngi (Ci tri ph). N to kh nng cho ngi hot ng c kt qu trong mt s lnh vc nht nh. N gip con ngi c th thch nghi vi nhng bin i ca mi trng.8.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

+ Cc c im di truyn l tin vt cht cn thit (khng th thiu) cho s pht trin nhn cch. Tuy nhin n ch l iu kin cn nhng cha cho s pht trin nhn cch. V n cn ph thuc vo cc nhn t khc. Bn thn n khng cha sn bt k mt c im tm l nhn cch no. Ex: 2 tr sinh i cng trng. - Quan nim sai lm v vai tr ca di truyn: + Tuyt i ha vai tr ca di truyn (thuyt phn bit chng tc); + Xem nh yu t di truyn : thuyt mi trng vn nng. - Lu : nh gi ng n vai tr ca nhn t di truyn. Sm pht hin nhng tr c t cht bm sinh c nhng tc ng thch hp, to iu kin cho cc t cht bm sinh c c hi, mi trng thun li pht trin. 2.2.2. Mi trng i vi pht trin nhn cch - Mi trng l h thng phc tp cc hon cnh, cc iu kin t nhin v x hi xung quanh tr. C mi trng t nhin (t ai, kh hu,), mi trng XH (Kinh t, chnh tr, sinhh hot XH, vn ha,); c mi trng ln, mi trng nh. - Vai tr: + S pht trin nhn cch ch c th din ra trong mi trng nht nh (nu khng c XH loi ngi th nhng t cht c tnh ngi cng khng th pht trin thnh con ngi thc s c) + Mi trng gp phn to nn mc ch, ng c, phng tin v iu kin cho hot ng ca mi c nhn. Nh m con ngi chim lnh c nhng kinh nghim ca XH loi ngi, chuyn thnh kinh nghim ca c nhn. + Tnh cht, mc nh hng ca mi trng n tng c nhn ty thuc vo lp trng, quan im, thi ca mi c nhn. Mi trng tc ng n di 2 gc (tch cc v tiu cc). Hon cnh sng to ra con ngi, trong chng mc m con ngi sng to ra hon cnh (K. Marx) Dn tc ta, non sng t nc ta sinh ra H Ch tch v chnh Ngi li lm rng r dn tc ta, rng r non sng t nc ta (L Dun) - Thc t cn c s nhn thc sai lm v vai tr ca mi trng i vi s pht trin nhn cch: + Tuyt i ha nhn t mi trng (thuyt mi trng nh mnh). Quan nim ny lm thui cht ch, sc mnh ca con ngi, b ng trc hon cnh, li hon cnh. bu th trn, ng th di, gn mc th en, gn n th sng. + Qu xem nh tc ng ca mi trng di truyn nh mnh dn n khng quan tm n ci to mi trng sng hoc thuyt gio dc vn nng - KLSP: C cch nhn ng n v vai tr ca nhn t mi trng i vi s pht trin nhn cch. + Trong cng tc gio dc cn ch ng to ra mi trng lnh mnh. + Gio dc cho HS thc khc phc kh khn vn ln. 2.2.3.Gio dc v s pht trin nhn cch - GD l mt qu trnh tc ng c mc ch, c ni dung, PP ca nh GD & i tng GD nhm hnh thnh i tng GD nhng phm cht, nng lc cn thit.9.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Khi nhn nh v GD, ngay t thi c xa, Khng T quan nim rng Hu gio v loi; Ngc bt trc bt thnh kh, nhn bt hc bt tri o. Hin d phi u l tnh sn, phn nhiu do gio dc m nn (H Ch tch) - GD c vai tr ch o cho s pht trin nhn cch, th hin: + GD khng ch vch ra chiu hng cho s pht trin nhn cch m cn t chc dn dt hnh thnh v v pht trin nhn cch, c bit tr nh. + GD c th mang li nhng tin b cho c nhn m cc nhn t khc kh c c, c th lm tng nhanh s pht trin. Ex; mt a tr bnh thng 3 tui c th ni c nhng nu khng hc th khng th c v vit c. + GD cng c th b p nhng khim khuyt ca tr do bnh tt gy ra. Ex: Vi nhng PP c bit, tr m c c ch ni, tr ic c th ha nhp c, + GD c th un nn nhng sai lm, nhng phm cht nhn cch xu c hnh thnh bi nhng nhn t khc (GD li) + GD c th n trc s pht trin, nh hng cho s pht trin ca tr, to /k cho tr pht trin nhanh hn (Lp nng khiu) - Nhng quan nim sai lm: + Tuyt i ha vai tr ca GD (GD vn nng), ph nhn hoc xem nh cc yu t khc. + Coi nh vai tr ca GD m cho rng : cha m sinh con, tri sinh tnh, tr pht trin mt cch t do m khng a vo khun php. - KLSP(Lm th no pht huy c vai tr ca nhn t GD?) + GD phi nh hng, i trc s pht trin; + Ni dung, PP GD phi hin i, ph hp vi c im tm sinh l ca tr; + GD cho cc em c thc t rn luyn; Mun c tr gii phi c thy gii, nhng c thy gii cha chc c tr gii Lin h thc t : vn nng cao cht lng GD hin nay, vn trng chuyn, lp chn; vn i mi ni dung PP trong GD cc cp hc. Trn y chng ta va thy c vai tr ca cc nhn t di truyn, mi trng sng v Gd i vi s pht trin nhn cch. Vn t ra l mt a tr sinh ra bnh thng v mt di truyn, sng trong iu kin tt, c mi ngi quan tm, gio dc liu c chc chn sau ny a tr tr thnh ngi tt v c ch cho XH hay khng? 2.2.4. Hot ng ca c nhn i vi s pht trin nhn cch - Hot ng ca c nhn chnh l nhn t quyt nh trc tip n s pht trin nhn cch ca mi con ngi. - KLSP: T chc cho tr tham gia vo nhiu loi hnh hot ng a dng ph hp vi c im tng la tui; trong qu trnh hot ng cn xc nh r mc ch, phng thc hot ng. Tm li, c nhiu nhn t tc ng n s pht trin nhn cch. Mi nhn t u c v tr, vai tr nht nh. Trong cng tc GD cn nh gi ng n vai tr ca mi nhn t, bit pht huy ti a nh hng tch cc ca mi nhn t, c bit l vic GD thc t gic rn luyn ca mi HS. i vi con ngi Vit Nam, trong nhn cch ca h c c trng g? Trong bi cnh hin nay, chng ta cn pht huy nhng c trng th no? 2.3. Nhn cch con ngi Vit Nam truyn thng v hin i 2.3.1. Con ngi Vit Nam truyn thng10.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Lng yu nc; - Tinh thn on kt; - Lng nhn i; - Hiu hc. Phn tch: C s hnh thnh; biu hin ca nhng c im trn nhn cch con ngi VN. Lm th no pht huy nhng gi tr nhn cch truyn thng ca con ngi VN trong thi i ngy nay? (Tham kho ti liu nhng vn chung ca GDH tc gi Thi Duy Tuyn) Ngoi nhng c im trn, ni n con ngi VN truyn thng chng ta cn nhc n nhng c im g na? (Cn c, chu kh; tit kim, gin d; sng to, linh hot; t lp, t cng; dng cm, bt khut; mm do, lc quan, yu i,..) Bn cnh nhng c im tt trn, nhn cch con ngi VN truyn thng cn bc l nhng g khng cn ph hp vi thi k CNH HH t nc hin nay? l: thi quen lm n nh, manh mn, thiu tm nhn xa n xi (Ph la trng cam, ri li ph cam trng la,); tm l bnh qun ch ngha theo kiu co bng; tc phong nng nghip, mnh ai ngi lm, thc phc tng k lut (lut php) km; kh nng hch ton kinh t km. 2.3.2. Con ngi VN hin i Trc ht cn xc nh con ngi VN hin i (thi i ngy nay) c nh du khi c nc thng nht bc vo thi k qu i ln CNXH, c bit l t khi t nc thc hin cng cuc i mi (1986). Trong thi i ngy nay, nhn cch con ngi VN c nhng c im g? Nhng gi tr truyn thng ca con ngi VN c pht huy v pht trin th no? Trc nhng yu cu ca thi k mi, nhn cch con ngi VN cn bc l nhng hn ch g? Ti sao? Cch khc phc th no? - Lng yu nc, Nu trc y, lng yu nc c tp trung th hin qua tinh thn anh dng trong cc cuc chin u chng gic ngoi xm, th ngy nay tinh thn yu nc c th hin trc ht vic n lc thc hin l tng dn giu, nc mnh, XH cng bng, dn ch, vn minh. - Tinh thn on kt Nu trc y, tinh thn on kt thng c th hin trong vic chng thin nhin, chng gic ngoi xm th tinh thn ngy nay phi c pht huy trong vic chung tay xy dng t nc, thc hin l tng dn giu, nc mnh, XH cng bng, dn ch, vn minh. - V lng nhn i trong con ngi VN vn c pht huy trong thi k i mi. Biu hin qua vic thc hin cc phong tro tng thn, tng i L lnh m l rch (gip nhau trong hon nn, ri ro v cc nguyn nhn khc nhau) - V tinh thn hiu hc, nhn chung vn c k tha v pht huy mi tng lp nhn dn, c bit l tui tr trc nhng i hi ca nn kinh t tri thc, vi tinh thn hc lp thn, lp nghip. Nhiu HS Sv t c cc gii cao ti cc sn chi tr tu trong nc v quc t. Tm li, nhn chung nhng gi tr truyn thng ca nhn cch con ngi VN vn c gn gi v pht huy trong thi k mi, tuy nhin trc nhng nh hng t mt tri ca thi k m ca, ca nn kinh t th trng lm ny sinh nhng biu hin ng quan ngi nh: t11.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

tng hng th, thc dng; t tham nhng din bin ngy cng phc tp, tinh vi; cc t nn XH nh ma ty, mi dm, ang lan rng nhanh chng;

Cu hi 1/. Phn bit cc khi nim : Con ngi, nhn cch v pht trin nhn cch. 2/. Bng hiu bit ca mnh hy chng minh nhn nh sau: Nhn cch con ngi khng phi sinh ra c. N c hnh thnh v pht trin trong qu trnh hot ng ca mi con ngi di nh hng ca nhiu nhn t. 3/. Bng tri thc hc hy nh gi cc quan nim sau: - Con nh tng chng ging lng cng ging cnh - bu th trn, ng th di - Tr em nh t giy trng, nh gio dc mun v ln ci g l ty nh gio dc Tho lun Nhng biu hin c trng trong nhn cch ca sinh vin Vit Nam hin nay. Chng 3 MC CH, NGUYN L GIO DC V H THNG GIO DC QUC DN 3.1. Mc ch gio dc vn c bn ca gio dc hc 3.1.1. Khi nim v mc ch, mc tiu gio dc - Mc ch gio dc (MGD) + Mc ch : * Ni mnh hng v mnh lm (V Cht: T in Ting Vit dnh cho HS) + Mc ch gio dc * MGD ch yu ni v s hng ti, ni mun n, kt qu mong mun t c (T in GDH) * MGD l kt qu cui cng m QTGD mong mun t c. Vi cch hiu nh trn, MGD c nhng c im : C tnh nh hng, tnh l tng; Kh xc nh thi gian t c; Th hin tnh khi qut ca vn ; Kh o c kt qu ti mt thi im nht nh; Cu trc phc tp c to thnh do nhiu mc tiu hp li. - Mc tiu gio dc, l nhng d kin v kt qu t c trong mt thi gian nht nh ca QTGD. C tnh c th vi hnh ng v phng tin xc nh; Thi gian thc hin ngn, xc nh; Th hin tnh xc nh ca vn ; C th o c kt qu ti mt thi im nht nh; L mt b phn ca mc ch (mc tiu hng n mc ch)12.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Cc loi mc ch, mc tiu gio dc: + Mc ch, mc tiu h thng (tm v m), cc nh qun l thng quan tm n loi ny. + Mc ch, mc tiu nhn cch (m hnh nhn cch m gio dc cn t c). 3.1.2. ngha ca vic xc nh mc ch, mc tiu gio dc - MGD l mt phm tr c bn ca GDH. N c tc dng nh hng cho ton b cng tc nghin cu l lun & cc hot ng thc tin GD. - MGD quy nh tnh cht, phng hng, ni dung, phng php v hnh thc t chc QTGD, quy nh tiu chun kim tra, nh gi kt qu ca QTGD. - MGD, mc tiu gio dc va nh hng cho ngi dy va nh hng cho ngi hc. 3.2. Mc ch, mc tiu gio dc ca nc ta 3.2.1. Trc cch mng thng Tm Di ch phong kin, mc ch GD VN chu nh hng nhiu ca tam gio (Nho, pht, Lo) gio, nhng Nho gio c nh hng nhiu nht. Mc ch GD thi k ny ch yu l hnh thnh phm cht ngi qun t, vi nhng c trng c bn: Trung vi vua, hiu vi cha m; bit tu thn tch c, khng mng danh li, bit an phn; coi o l lm u, sng theo l tng nhn ngha, yu thng ngi khc, 3.2.2. T Cch mng thng Tm n nay - Ngay sau khi t nc c c lp, chng ta ch trng xy dng nn GD ca mt nc c lp, o to th h tr thnh nhng ngi cng dn hu ch cho t nc. - Nm 1950, chng ta tin hnh ci cch gio dc (CCGD) ln I, vi mc tiu GD th h tr thnh nhng ngi cng dn trung thnh vi T quc, c nng lc v phm cht phc v t nc. - Nm 1956, chng ta tin hnh CCGD ln II, vi mc tiu GD l o to, bi dng th h thanh thiu nin tr thnh nhng ngi pht trin v mi mt, nhng cng dn tt, trung thnh vi T quc, nhng ngi lao ng tt, cn b tt ca nc nh, c ti, c c pht trin ch dn ch nhn dn tin ln xy dng CNXH nc ta, ng thi thc hin thng nht nc nh trn c s c lp v dn ch.. - Nm 1979 (chnh thc 1981), chng ta tin hnh CCGD ln III, vi mc tiu o to v bi dng i ng lao ng mi c o c, c kin thc khoa hc v k thut, c k nng, c sc khe. - Trong thi k cng nghip ha, hin i ha t nc : + Mc ch tng qut (mc ch h thng), tm v m: Nh nc pht trin gio dc nhm nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti (iu 55, Hin pht nc CH XHCN VN , 1992) Nng cao dn tr; o to nhn lc; Bi dng nhn ti. + Mc tiu nhn cch: Mc tiu gio dc l o to con ngi VN pht trin ton din, c o c, tri thc, sc khe, thm m v ngh nghip, trung thnh vi l tng c lp dn tc v CNXH; hnh thnh v bi dng nhn cch, phm cht v nng lc ca ngi cng dn, p ng yu cu ca s nghip xy dng v bo v T quc (iu 2, Lut GD 2005) * Mc tiu GD mm non (iu 22, Lut GD 2005); * Mc tiu GD ph thng (iu 27, Lut GD 2005);13.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

* Mc tiu GD ngh nghip (iu 33, Lut GD 2005); * Mc tiu GD i hc (iu 39, Lut GD 2005);

3.3. Cc nhim v gio dc nhm thc hin mc tiu gio dc 3.3.1. Tr dc - Trang b cho HS h thng tri thc v t nhin, XH v con ngi hnh thnh th gii quan khoa hc; - Pht trin kh nng nhn thc, hnh thnh k nng hc (cch hc), k nng vn dng tri thc vo gii quyt nhng nhim v trong nhn thc, hc tp v cuc sng lin quan n cc em. - Hnh thnh k nng lm vic c lp, nhu cu, hng th hc tp v kh nng lm vic nhm mt cch hiu qu; - Rn luyn nhng thi quen, tc phong lm vic khoa hc, bit t kim tra v nh gi kh nng ca bn thn. 3.3.2. c dc (GD o c) c nhim v lm cho HS: - C thc chp hnh lut php, ni quy, quy ch ca nh trng; - Thm nhun cc chun mc & quy tc o c theo quy nh ca XH trong thc, tnh cm v thi quen hnh vi, trong hc tp, lao ng, sinh hot, gia nh, nh trng v XH; hnh thnh li sng mi mang bn sc, truyn thng ca dn tc. - Tch cc tham gia vo cc hot ng XH ph hp vi la tui v iu kin ca bn thn. - C thc v kin quyt u tranh chng li nhng biu hin tiu cc, khng lnh mnh, khng ph hp vi cc chun mc o c. 3.3.3. Gio dc lao ng - C thc qu trng lao ng, ngi lao ng, sn phm lao ng; c thi quen lm vic hng say, khoa hc, c trch nhim, c k lut (trc ht l lao ng hc tp, phc v v t phc v i vi HS). - C nhng tri thc nht nh v lao ng c k thut, c sng to v hiu qu cao, pht trin t duy k thut v t duy kinh t cc mc thch hp. - Gip HS nh hng v la chn ngh nghip cho bn thn mt cch thch hp (cng tc hng nghip). 3.3.4. Gio dc th cht - C thc gi gn, rn luyn sc khe mt cch khoa hc gp phn pht trin ng n th cht v nng cao nng lc lm vic ca c th. - Trang b nhng tri thc cn thit hon thin cc k nng vn ng (i ng, chy, nhy, ); pht trin cc phm cht vn ng (nhanh, mnh, bn, kho lo). - C thi quen v hng th luyn tp th dc th thao; thi quen v v sinh c nhn v cng cng. - Rn luyn tnh dng cm, kin tr, tinh thn k lut, tnh ng i, np sng vn minh, tc phong qun s, sn sng tham gia lm nhim v bo v T quc, bo v nhn dn khi cn. 3.3.5. Gio dc thm m Gip HS bit cm th, nh gi, th hin, gi gn, sng to v bo v ci p mt cch ng n trong hc tp, trong ngh thut v trong cuc sng.14.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

Tm li, vic phn nh cc nhim v trn ct hnh dung y v c th cc mt, cc ni dung, cc yu cu ca tng mt gio dc trong s pht trin ton din nhn cch HS. Trn thc t, gia cc ni dung, nhim v an xen vo nhau, h tr nhau, tc ng nh hng n nhau, khng tn ti mt cch hon ton ring bit v mi mt u c kh nng gii quyt ng thi mt s nhim v gio dc khc, trong c u th hn vic thc hin mt s nhin v nht nh. 3.4. Nguyn l gio dc (NLGD) 3.4.1. Khi nim nguyn l gio dc - Nguyn l: Lun im c bn ca mt hc thuyt. Trong GD, m bo thc hin mc ch GD mt cch hiu qu, cc nh qun l gio dc (QLGD) thng a ra nhng lun im c tnh chung nht ch o vic la chn ni dung, xc nh PP, hnh thc t chc QTGD. Nhng lun im c gi l nhng nguyn tc gio dc. Ex: m bo thng nht gia l lun v thc tin trong GD; Gd phc v ng li pht trin KT XH; m bo ph hp vi c im tm sinh l HS; trong nhng nguyn tc , nhng nguyn tc c bn nht c gi l nguyn l GD. - Vy, NLGD l nguyn tc c bn nht nhm m bo thc hin mc tiu gio dc c cht lng v hiu qu. 3.4.2. Ni dung nguyn l gio dc Hot ng gio dc phi c thc hin theo nguyn l hc i i vi hnh, gio dc kt hp vi lao ng sn xut, l lun gn vi thc tin, gio dc nh trng kt hp vi gio dc gia nh v gio dc x hi (iu 3, khon 2 lut gio dc 2005). NLGD l mt th thng nht v c th phn tch cc sau: a) Hc i i vi hnh, l lun gn vi thc tin - C s khoa hc: + Ch ngha Mc cho rng l lun v thc tin l hai phm tr c quan h bin chng vi nhau. L lun khng c thc tin l l lun sung, thc tin khng c l lun l thc tin m qung. + Thc tin l tiu chun ca chn l. + Mc ch cui cng ca vic hc l lm vic (hnh) Cc chu HS khng nn hc go, khng nn hc vt Hc phi suy ngh, hc phi lin h vi thc t, phi c th nghim v thc hnh. Hc vi hnh phi kt hp vi nhau (H Ch Minh : ni chuyn ti HSP HN ngy 21. 10.1964). Hc vi hnh phi i i. Hc m khng hnh th hc v ch. Hnh m khng hc th hnh khng tri chy (HCM tuyn tp. T5). - Yu cu: + V nhn thc : Trong cng tc GD, dy hc, cc nhn t trong cu trc ca QTGD, QTDH cn qut trit su sc tm quan trng, tnh tt yu ca vic kt hp gia hc vi hnh, l lun vi thc tin. + Trong dy hc cn m bo cung cp cho HS h thng tri thc l lun chnh xc ph hp vi iu kin thc t v c im tm sinhh l ca HS; gip HS thy c mi lin h gia tri thc l lun v thc tin cuc sng; bit vn dng kin thc l lun vo gii quyt nhng vn trong gii quyt cc nhim v nhn thc v trong thc t cuc sng. b) Gio dc kt hp vi lao ng sn xut15.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Ti sao? + Lao ng l mt trong nhn t quan trng lm vn chuyn thnh ngi. + Lao ng sn xut l dng quan trng nht ca thc hnh. + Mc tiu tng qut ca gio dc cng hng n vic cung cp ngun nhn lc (ngi lao ng). - Yu cu + Trong ging dy kt hi GD cho HS c thi ng ng n i vi lao ng, + T chc cho HS tham quan cc c s sn sut, nh xng, + Gn kt mc tiu o to ca nh trng vi nhu cu ngun nhn lc ca XH, c) Nh trng gn vi gia nh v x hi - Ti sao? + Mi mi trng gio dc u c th mnh ring. Vic kt hp ba mi trng GD s to ra sc mnh tng hp tc ng n HS s mang li hiu qu cao hn. + S pht trin nhn cch HS chu s tc ng ca nhiu nhn t. + Thc t trong nhiu trng hp tr en cha ngoan l do s thiu kt hp cht ch gia cc mi trng GD trn. - Yu cu + Trong GD, nh trng gia nh v XH cn c thng nht v yu cu i vi tr. + GD nh trng cn hng n v p ng yu cu v nhn lc ca XH, phc v cho s pht trin kinh t - XH. 3.4.3. Phng hng thc hin nguyn l gio dc - Tng bc nng cao cht lng cng tc ph cp gio dc; - Thc hin nghim tc, c cht lng nhim v gio dc ph thng; - Thng xuyn ci tin ni dung, chng trnh phng php m bo khoa hc, p ng yu cu ca thi k cng nghip ha, hin i ha t nc trong xu th ton cu ha v hi nhp. - m bo cn i gia vic trang b tri thc vi hnh thnh k nng v thi hp l trong GD & T mi cp hc, bc hc. - T chc cho HS c tham gia vo nhiu hot ng thc tin (ngoi gi hc trn lp) nh hot ng XH, lao ng, - Thu ht c cc tng lp, cc t chc trong XH v gia nh HS cng c thc tham gia vo cng tc GD theo iu kin v s trng ca mnh. 3.5. H thng gio dc quc dn (HTGDQD) 3.5.1. Khi nim HTGDQD L ton b cc c quan chuyn trch vic GD & hc tp cho thanh thiu nin v cng dn ca nc . Bao gm h thng nh trng v h thng c quan GD ngoi nh trng (nh vn ha, cu lc b, th vin, rp nht,) Nh trng l n v cu trc c bn ca HTGDQD. y cng l ni QTGD c din ra mt cch khoa hc, cht ch nht do mt i ng chuyn trch m nhn. 3.5.2.c im ca HTGDQD N phn nh ch chnh tr - XH; trnh pht trin kinh t, khoa hc, k thut; chnh sch vn ha; truyn thng ca quc gia 3.5.3. Nhng nguyn tc xy dng HTGDQD16.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- m bo th hin v tr, vai tr ca GD c ghi trong Hin php GD & T l quc sch hng u - m bo vic thc hin mc ch, mc tiu GD nhm nng cao dn tr, o to nhn lc , bi dng nhn ti - Th hin c nn gio dc Vit Nam l nn gio dc XHCN c tnh nhn dn, dn tc, khoa hc, hin i, ly ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng; thc hin theo nguyn l hc i i vi hnh, GD kt hp vi LSX, GD nh trng kt hp vi GD gia nh v GD x hi. - m bo vic pht trin GD phi gn vi nhu cu pht trin kinh t - XH, tin b khoa hc cng ngh, cng c an ninh, quc phng; bo m cn i v v c cu trnh , c cu ngnh ngh, c cu vng min; m rng quy m trn c s m bo cht lng v hiu qu; kt hp o to v s dng. - m bo c s cng bng dn ch trong gio dc. - Ngn ng dng trong nh trng l Ting Vit. - m bo thc hin tt cng tc ph cp gio dc. - m bo mi t chc u c trch nhim tham gia cng tc gio dc. - m bo s thng nht qun l trong HTGDQD. 3.5.4. H thng GDQD Vit Nam hin nay (iu 4, Lut GD 2005) - HTGDQD gm gio dc chnh quy v gio dc thng xuyn. - Cc cp hc v trnh o t ca H thng GDQD gm : + Gio dc mm non : Nh tr v mu gio; + Gio dc ph thng : Tiu hc, THCS v THPT. + Gio dc ngh nghip: Trung cp chuyn nghip v dy ngh. + Gio dc i hc: o to 4 trnh (Cao ng, i hc, thc s, tin s). (xem chi tit cc cp, bc hc ti chng 2, Lut Gio dc 2005) Tr li cc cu hi: - Cc c s GD no l c s GD ph thng? (30) - Cc c s GD no l c s GD ngh nghip? ( 36) - Cc c s GD no l c s GD i hc? ( 42) - Cc c s GD no l c s GD thng xuyn? ( 46) Cu hi tho lun 1/ Nu nhng u im v hn ch trong vic thc hin cc nhim v gio dc nh trng ph thng hin nay. T rt ra nhng kt lut s phm cn thit? 2/ Nu nhng u im v hn ch trong vic thc hin ni dung nguyn l gio dc cc trng ph thng hin nay. T xut nhng gii php cn thit? 3/ Nu nhng u im v hn ch trong vic thc hin mc tiu gio dc bc i hc Vit Nam. T xut nhng bin php cn thit? Chng 4: NGI GIO VIN TRNG TRUNG HC C S 4.1. Vai tr v nhim v ca ngi GV THCS17.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

4.1.1. Vai tr + T xa, ngi thy gio lun c nhn dn knh trng, x hi tn vinh. + Vi chc nng dy hc v gio dc, ngi GV c vai tr to ln trong vic gio dc th h tr, thc hin mc tiu gio dc. Khng c thy gio th khng c gio dc khng c gio dc, khng c cn b th cng khng ni g n kinh t, vn ha (H Ch Minh) C th: GV l ngi iu khin qu trnh dy hc, l ngi cung cp h thng tri thc c bn cho HS, l tm gng v o c, tc phong cho cc em HS noi theo. + Trong nh trng, GV l nhng ngi quyt nh ln n cht lng GD. Ni n cht lng GD ph thng l phi ni n i ng GV. Cht lng trc mt, cht lng sau ny, cht lng ton b s nghip GD ph thng ca chng ta ch yu da vo i ng GV. (Phm Vn ng) C Tng b th L Dun cng khng nh: ng v nhn dn ta giao ph vic dy d con em ca mnh cho cc thy c gio, cng tc l ph thc cho cc thy c s mng o to th h tng lai cho dn tc. Trong dy hc hin i, ngi GV c vai tr th no? C cc mc (thang bc khc nhau) nh sau: Mc 1 2 3 4 5 6 Gio vin Cung cp tri thc Cung cp v gi m rng Nu vn & gii thiu cch gii quyt Nu vn Hc sinh Kim tra

Thu nhn GV kim tra Thu nhn t GV v cc ngun GV kim tra khc Thc hin GV nh gi nng lc HS T tm cch gii quyt vn GV v HS cng nh vi s tr gip ca GV gi GV trao i kinh nghim Gii quyt vn vi s tr Gv & HS cng nh gi HS nhn dng vn gip ca GV (HS t nh gi) cn cho mnh T la chn vn ny sinh, HS t nh gi ??? xc nh vn phi gii quyt; gii quyt vn c s tr gip

4.1.2. Nhim v v quyn hn ca ngi gio vin - Nhim v v quyn hn ca ngi GV ni chung : (Xem 72, 73, Lut GD) - Nhim v v quyn hn ca ngi GV THCS : (iu 31, 32, iu l trng trung hc) iu 31. Nhim v ca gio vin trng trung hc 1. Gio vin b mn c nhng nhim v sau y: a) Dy hc v gio dc theo chng trnh, k hoch gio dc; son bi; dy thc hnh th nghim, kim tra, nh gi theo quy nh; vo s im, ghi hc b y , ln lp ng gi, qun l hc sinh trong18.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

cc hot ng gio dc do nh trng t chc, tham gia cc hot ng ca t chuyn mn; b) Tham gia cng tc ph cp gio dc a phng; c) Rn luyn o c, hc tp vn ho, bi dng chuyn mn, nghip v nng cao cht lng, hiu qu ging dy v gio dc; d) Thc hin iu l nh trng; thc hin quyt nh ca Hiu trng, chu s kim tra ca Hiu trng v cc cp qun l gio dc; ) Gi gn phm cht, danh d, uy tn ca nh gio, gng mu trc hc sinh, thng yu, tn trng hc sinh, i x cng bng vi hc sinh, bo v cc quyn v li ch chnh ng ca hc sinh, on kt, gip ng nghip; e) Phi hp vi gio vin ch nhim, cc gio vin khc, gia nh hc sinh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh trong dy hc v gio dc hc sinh. g) Thc hin cc nhim v khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim, ngoi cc nhim v quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng nhim v sau y: a) Tm hiu v nm vng hc sinh trong lp v mi mt c bin php t chc gio dc st i tng, nhm thc y s tin b ca c lp; b) Cng tc cht ch vi gia nh hc sinh, ch ng phi hp vi cc gio vin b mn, on thanh nin Cng sn H Ch Minh, i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, cc t chc x hi c lin quan trong hot ng ging dy v gio dc hc sinh ca lp mnh ch nhim; c) Nhn xt, nh gi v xp loi hc sinh cui k v cui nm hc, ngh khen thng v k lut hc sinh, ngh danh sch hc sinh c ln lp thng, phi kim tra li, phi rn luyn thm v hnh kim trong k ngh h, phi li lp, hon chnh vic ghi vo s im v hc b hc sinh; d) Bo co thng k hoc t xut v tnh hnh ca lp vi Hiu trng. iu 32. Quyn ca gio vin 1. Gio vin c nhng quyn sau y: a) c nh trng to iu kin ging dy v gio dc hc sinh; b) c hng mi quyn li v vt cht, tinh thn v c chm sc, bo v sc kho theo cc ch , chnh sch quy nh i vi nh gio; c) c trc tip hoc thng qua cc t chc tham gia qun l nh trng;19.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

d) c hng lng v ph cp (nu c) khi c c i hc o to nng cao trnh chuyn mn, nghip v theo quy nh hin hnh; ) c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng v c s gio dc khc nu c s ng ca Hiu trng v thc hin y nhng nhim v quy nh ti iu 31 ca iu l ny; e) c bo v nhn phm, danh d; g) c hng cc quyn khc theo quy nh ca php lut. 2. Gio vin ch nhim ngoi cc quyn quy nh ti khon 1 ca iu ny, cn c nhng quyn sau y: a) c d cc gi hc, hot ng gio dc khc ca hc sinh lp mnh; b) c d cc cuc hp ca Hi ng khen thng v Hi ng k lut khi gii quyt nhng vn c lin quan n hc sinh ca lp mnh; c) c d cc lp bi dng, hi ngh chuyn v cng tc ch nhim; d) c quyn cho php c nhn hc sinh ngh hc khng qu 3 ngy; ) c gim gi ln lp hng tun theo quy nh khi lm ch nhim lp. 4.2. Nhng yu cu i vi nhn cch ngi GV THCS 4.2.1. Nhng yu cu chung - C kh nng tm kim v chn lc thng tin (tri thc) p ng yu cu ca mc tiu gio dc ca bc hc, lp hc. - C nhu cu v kh nng khng ngng hon thin v phm cht v nng lc ca bn thn mt cch ch ng v sng to (nng lc t hc v t hc sut i) - C kh nng lm ch c cm xc ca mnh ng thi bit truyn cm xc n cho HS, to cm hng hc tp cho HS. - C kh nng t chc vic hc ca HS mt cch hiu qu (l ngi hng dn, gi m, c vn v trng ti cho cc em HS. - C kh nng ng dng CNTT ci tin PPDH, nng cao cht lng GD. 4.2.2. Nhng yu cu v phm cht - Th gii quan v nim tin: C th gii quan Mc Lnin v t tng H Ch Minh; c nim tin vo mc tiu l tng ca ng, ca cch mng Vit Nam l xy dng mt nc VN dn giu, nc mnh, XH cng bng, dn ch vn minh. - Gng mu chp hnh mi ch trng, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc. - C phm cht o c trong sng, li sng lnh mnh. - C lng yu ngh, mn tr. 4.2.3. Nhng yu cu v nng lc Nng lc SP ca ngi GV l kh nng thc hin hot ng dy hc v gio dc vi cht lng cao. iu ny c th hin c th nh sau:20.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Nng lc chn on nhu cu v c im i tng dy hc (gio dc): l kh nng thu hiu th gii bn trong ca tr mt cch tng tn, nm bt kp thi nhng din bin t tng, tnh cm, tm l ca chng. - Nng lc thit k (xy dng k hoch) dy hc/ gio dc: l kh nng xc nh mc tiu, xy dng ni dung, tin trnh hot ng t mc tiu mt cch tt nht. - Nng lc t chc thc hin k hoch dy hc /gio dc: l kh nng bin mc tiu v k hoch d kin thnh hin thc. iu ny c c th bng cc k nng nh: + K nng vn dng tri thc khoa hc, bit linh hot la chn, phi hp hp l cc PP pht huy kh nng t hc ca HS; + K nng giao tip: Bit ch ng thit lp, vn hnh v iu chnh cc mi quan h (vi HS, ng nghip, ph huynh, cng ng a phng,) to c s ng thun, hp tc huy ng mi ngun lc (trong v ngoi nh trng) cng tham gia vo cng tc gio dc. + K nng qun l hot ng DH /GD trong phm vi trch nhim ca mnh, khch l, ng vin c mi i tng HS (Gii, kh, TB, yu,) u hng hi ng gp vo s tin b ca bn thn v tp th. - Nng lc kim tra nh gi kt qu hot ng DH/GD. l kh nng xc nh nhanh chng, chnh xc v cng bng kt qu hc tp, rn luyn ca HS. Chng nhng th m cn phi bit ra c cc gii php cn thit ci thin thc trng theo hng mc tiu. ng thi phi bit pht trin kh nng t nh gi v nh gi ln nhau trong HS, gip cc em t iu chnh cch hc ngy cng tin b hn. Bn cnh GV cn phi nm bt v vn dng kt hp cc PP kim tra truyn thng v PP kim tra hin i c ng dng cng ngh thng tin. - Nng lc gii quyt nhng vn , tnh hung ny sinh trong thc tin DH/GD: l kh nng pht hin, t ra v gii quyt mt cch hiu qu nhng vn , tnh hung gp phi trong hot ng ngh nghip. Nng lc ny th hin bn lnh v nng su ca kinh nghim ngh nghip mi GV. N c biu hin cc k nng nh: + K nng pht hin, nhn dng vn , din t vn , xy dng gi thuyt, lp cng, tin hnh iu tra, thc nghim, x l kt qu, vit bo co, ng dng trin khai kt qu (K nng nghin cu khoa hc); + K nng pht hin v gii quyt cc tnh hung s phm mt cch hiu qu. Tm li, trn y l cc nng lc c bn (chung c cho dy hc v gio dc) cn c i vi ngi GV. Cng c th tch ra theo hai chc nng (dy hc v gio dc) ca ngi GV xem xt. Chng hn, trong dy hc, chng ta s nhn mnh n cc nng lc chun b gio n, ln lp ging bi, nh gi. 4.3. Cc mi quan h ca GV THCS trong hot ng s phm 4.3.1. Vi tp th s phm v ban lnh o nh trng y l mi quan h gia c nhn v tp th; gia ngi ch huy v ngi chp hnh. V nguyn tc, ngi GV phi thc thi (chp hnh) cc quyt nh, cc yu cu di dng nhng nhim v m Ban gim hiu, Hi ng s phm t ra cho mi GV. va l quan h iu khin chp hnh va l quan h hp tc, cng ng trch nhim cng thc hin mc tiu chung (pht trin nhn cch HS) 4.3.2. Vi cc t chc ca hc sinh v c nhn HS Cc t chc ca HS nh: on thanh nin, i thiu nin, Ban cn s lp,21.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

Thng qua cc t chc ny t chc cc hot ng ni, ngoi kha, t chc rn luyn, tu dng v vui chi, gii tr, c hiu qu, to bu khng kh dn ch, ci m, on kt, thn i, vui ti, lnh mnh trong hc tp v rn luyn. Vi cc t chc ca HS, GV cn gi vai tr l ngi c vn, gip khi cn thit, tuyt i khng can thip mt cch qu ng, nh hng n tnh c lp ca cc t chc on th ca HS, c bit cc lp ln. Vi cc c nhn HS, GV cn gn gi, quan tm hiu c tm t, tnh cm v kh nng hc tp cng nh nhng nt tnh cch ca tng HS, to c s tin tng ni HS, gi c quan h thy tr nhng khng to s ngn cch. 4.3.3. Vi ph huynh hc sinh y l mi quan h gia nh trng v gia nh trong cng tc gio dc, c bit i vi cc GV ch nhim lp. GV cn bng nhiu hnh thc xy dng c mi quan h cht ch, thng xuyn vi ph huynh HS. iu ny s to thun li cho cng tc gio dc HS. 4.3.4. Vi cc t chc x hi khc l s phi hp, hp tc gia nh trng v x hi trong cng tc gio dc. GV cn cn c vo tnh hnh thc t c s kt hp mt cch tch cc vi chnh quyn, cc t chc on th a phng trong cng tc gio dc HS. 4.4. Bi dng, rn luyn nng cao phm cht v nng lc ca ngi GV THCS 4.4.1. Bi dng phm cht, nng lc ca ngi GV l mt ch trng quan trng ca ng v Nh nc nhm nng cao cht lng gio dc. iu 80, Lut GD 2005: Nh nc c chnh sch bi dng nh gio v chuyn mn, nghip v nng cao trnh v chun ha nh gio. Nh gio c c i hc nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v c hng lng v ph cp theo quy nh ca Chnh ph. 4.1.2. Bin php nng cao cht lng i ng GV THCS - V cng tc o to: Hy cho bit nhng nhn xt ca mnh v cng tc o to GV ni chung v o to GV THCS ni ring nc ta hin nay? + Cc ngun o to: * Cc trng s phm v cc khoa s phm trong cc trng i hc; * Ngi hc hc ti cc trng cao ng, i hc v hc thm chng ch NVSP (Bc 1 hoc bc 2) + V mc tiu o to : Hng vo 3 vn chnh: Kin thc, k nng v thi . + V ni dung, chng trnh o to (i vi cc trng, khoa s phm): thng c 3 khi kin thc : chung, chuyn mn v nghip v. + V phng php o to: cn chuyn t kiu o to ng lot ti hin sang kiu o to bng hot ng, hc theo phng thc hng dn nghin cu v t nghin cu; tng cng luyn tp, thc hnh, rn luyn nghip v; gn kt cht ch gia trng s phm vi trng ph thng trong sut qu trnh o to. + V hnh thc t chc o to:22.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

Linh hot, nhiu loi hnh vi phng chm to iu kin ti a cho ngi hc c th tham gia. Hin ti vic o to GV cng ang c tin hnh di nhiu hnh thc (tp trung, ti chc, t xa, chuyn tu, lin thng,). - V cng tc bi dng Trc ht cn xc nh y l vic lm thng xuyn, sut qu trnh hnh ngh ca mi GV Ngi GV cn sng chng no h cn hc, khi h va mi ngng vic hc th con ngi GV trong h cng cht lin (K.. Usinxki). V vy: + V pha cc c quan qun l nh nc v GD & T (ng u l B GD & T) cn xy dng k hoch bi dng nng cao trnh cho GV mt cch bi bn, khoa hc, vi nhiu hnh thc a dng, phong ph (theo chu k, theo mn hc, theo chuyn cho ph hp vi tng khi lp hc, ngnh hc, nhng vng min khc nhau;). + i vi mi c nhn: Cn tch cc, ch ng tham gia cc lp bi dng chuyn mn, nghip v ph hp vi v tr cng tc, nhim v ging dy gio dc ca mnh vi nhng hnh thc thch hp. (lin h) Kt lun Ngi GV ni chung v GV THCS ni ring c v tr vai tr ht sc quan trng l ngi k s tm hn, l nhn vt trung tm, quyt nh ln n cht lng gio dc, c bit l gio dc ph thng. Nhim v ca ngi GV va ht sc v vang nhng cng khng km phn vt v. c th hon thnh tt nhim v ca mnh, ngi GV cn phi bit pht huy ti a nhng kin thc c c trong qu trnh c o to nh trng, ng thi phi khng ngng tu dng, rn luyn nng cao trnh chuyn, nghip v cng nh o c ngh nghip cho bn thn.

Cu hi 1/ Trnh by vai tr v nhim v ca ngi GV THCS. 2/ thc hin tt nhim v ca mnh trong thi i ngy nay, ngi GV THCS phi l ngi nh th no? T rt ra nhng kt lun s phm b ch. Bi tp tho lun Gii thch v lm sng kin sau: Nu hm nay, ngy mai v c ngy kia na bn c cho i nhng g bn c m khng chu bi b thm tri thc, nng lc v ngh lc th cui cng bn s khng cn g c. TI LIU THAM KHO - Thi Duy Tuyn : Nhng vn chung ca GDH, Nxb HSP, 2003 - Phm Vit Vng: Gio dc hc, Nxb HQG HN, 2000. - H Th c: Gio dc hc i cng, Nxb GD 2006. - Nguyn Vn L : Gio dc hc i cng, NxbGD, 2000. - Nguyn Thanh Bnh: L lun GDH Vit Nam, Nxb HSP, 2005. - ng Quc Bo: GD Vit Nam hng ti tng lai vn v gii php, Nxb chnh tr quc gia 2004. - Lu Xun Mi: Phng php lun NCKH, Nxb HSP, 2003.23.Nguyn Thin Thng GVC- ThS.

CBG gdh c CSP BR - VT

- Tp ch khoa hc gio dc v Tp ch gio dc.

24.Nguyn Thin Thng

GVC- ThS.