04.11.2014

1

GÖZLÜKÇÜLÜK VE TARİHSEL GELİŞİMİ

Yeliz,Cem,Songül,Güven

Cam Ne Zaman Bulundu

� Antik Çağlar

� İlk olarak ne zaman üretildiği net olarak bilinmiyor

� Mevcut en eski cam eşyalar yaklaşık olarak M.Ö. 2500 yılına ait Antik Mısır boncuklarıdır.

� Dünyanın en eski cam yapım reçetesi ise M.Ö. 650 yılında Mezopotamya’da

� Bilinen en eski cama "Nemrut Merceği" denir (3000 yaşında).

� Rogar Bacon 12.yy gözlüğü bulduğu rivayet edilir.

� 15. yüzyılda Venedik’te ilk kristal cam, Cristallo adı ile icat edilmiştir.

� İlk gözlükçü dükkanı 1783'de Philadelphia'da açıldı.

� İlk cam teknik laboratuvari 1884’de açıldı

Optik Teorisi

� Optik teorilerini Greko-Romen filozoflar tarafından yapılmıştır.

� Platon (MÖ 430)

� Aristo (MÖ350)

� Euclide (MÖ 300)

� Ptolomey (MÖ 120)

� Plato emisyon teorisini detaylandırarak, görsel algının ışınların gözümüz tarafından emilmesiyle orta çıktığını ileri sürmüştür.

� Euclid optiği matematiksel açıdan incelemiştir

İlk cam örnekleriAnadolu’ya Suriye’den M.Ö. 1300’de gelen camlar. Soldaki kobalt sağdaki bakır tuzu ile renklendirilmis (UluburunBatığı- Bodrum Müzesi)

04.11.2014

2

Göz ve Tarihçesi� Milattan önce (2000) yıllarında BABİL KRALI HAMURABİ

Kanunlarında BİR GÖZÜ HASTALIKTAN KURTARAN VEYA GÖRMESİNİ İYİLEŞTİREN bir Hekimin, zenginlerden (10) fakirlerden (5) ve esirlerden (2) GÜMÜŞ almaya hakkı olduğu yazılıdır.

� Eski Yunanistan‘da İSTANKÖYLÜ HİPOKRAT ın öğrencisi ALOMAEON OPTİK SİNİRi keşfetmiş Beyinle Göz arasındaki irtibatın sağlanma yolunu göstermiştir.

� Roma okulun dan CELCUS KATARAKT'ın Vitreusa itilmesini, PLİNY’in Katarakt ameliyatından önce PUPİLLAYI genişletmek gerektiğini bulmuştur.

� Orta çağda Avrupa’da ki SALERNO ve MONTPELLİER okulları Arapçadan Latinceye tercümeler yapmış

� Almanya da Oftalmolojinin babası sayılan BARTİSCH ilk defa bölümleri içeren bir GÖZ KİTABI yazmıştır.

� Ortaçağda BACON ve LEONARDO DA VINCI, 17. yüzyıldaTHOMAS YOUNG o yılların ünlü isimleri olmuştur.

� İslam Aleminde XI. yüzyılda (ALHAZAN )Göz ve Kırma kusurları ile uğraşan ünlü isimdir.

Kitab-ülMenazır İbn El Haytam

� Gözün anatomik tarifi

� Yansıma Kanunu deneysel kanıtlanması

(Eclid ve Batlamius)

� Kırılma Yasası (Batlamius ve Cleomedos)

� Işığın merceklerden geçişi (Kepler-Descartes)

Kitab-ül Menazır

� 1.Kitap: Genel olarak görmenin yapısı

� 2. Kitap: Gözün nesneleri algılama yapısı

� 3. Kitap: Optik yanılgı, görme kusurlarına

ve nedenleri

� 4. Kitap: Göz ve nesnenin konumları ve algı

� 5.Kitap: Düzgün yüzeylerde görünen resimler

� 6.Kitap: Optik yanılgı ve nedenleri

� 7.Kitap: Işık kırılması ve gözün algısı

Tarihte Güneş Gözlüğü

� MS 60lı yıllar güneşten korunma amaçlı taş Zümrüt kullanımı

� 15 yy yeşil ve mavi camlı gözlükler

� 18 yy Çin’de kullanım yaygın

� 19 yy da diyoptrili camların üzeri boyanırdı.

� İzokromatik cam (Achromatic)

Simon Plepsi, Scheiner,Böhm,Fizeul

-UV, cam hamuru

04.11.2014

3

Camın Optik Amaçlarla KullanımıYaşlılık nedeniyle doğan göz bozukluları

� XII.yy ve okuma taşları (kuartz ve dağ kristali)

Özelliği: Yassı ve bikonveks

� XIII.yy sonlarında traşlama biçimi değişti

Özelliği: Düz cam şeklinde

� XV.yy Ortalarında konkav camlar ve miyopi

� XIX.yy menisküs camlar (Wollaston)

� XIII.yy sonunda gelişen teorik kuramla

� Biofocal

� Progressive

geliştirilmiştir.

İlk patent 1924 yılında alınmıştır.

Gözlük Çerçevesi

� Perçinli Gözlük doğuşu

� 13 yy.sonunda farklı gözlere farklı camlar

� 14.yy taçlı gözlük

� 15.yy makaslı gözlük

� 16.yy okuma taşı kullanımı devam etti

� 16.yy çerçevelerde kulak sapı kullanımı

� 18.yy sokak gözlüğü

� 19.yy kelebek gözlük

Osmanlı’da Optik ve Göz Cerrahisi

� XV. yüzyılda Sinoplu KEHHAL-Mümin bin MUKBİL‘in Zahire-i Muradiye adlı eseri

� 1797 de GEVREKZADE HAFIZ HASAN efendinin İbrahim eş-Şâzelî el-Mısrî'nin eserinin çevirisi olan Risâle-i Zübdet-ül-Kuhliyye fî Teşrîhi'l-Basariyye

Optik kusurların giderilmesi ve göz cerrahisine ait bilgiler vermektedir.

Gözlük Kullanan Padişahlar

� Fatih Sultan Mehmed’in 1477’de gözlük de yapabilen bir cam ustası talebi

� Yavuz Sultan Selim, çok okumaktan dolayı gözlerinin bozulduğunu ve bu yüzden mercek kullandığını bildiğimiz ilk Osmanlı padişahıdır.

� Sultan Vahdettin ise gözlüğü yüzünden hiç eksik etmeyen ilk ve tek Osmanlı padişahı

04.11.2014

4

Osmanlı’da Gözlükçülük

� Osmanlı’da gözlükçülük, gayri Müslimlerin elinde

� Kanun’a tabi olmadan icra edilen bir yan uğraş konumunda

� Münferit gözlükçü müessesine rastlanmamakta

� Gayri Müslim ustaların yanında yetişmeleri sayesinde olmuş

� Yüksek tabaka aksesuarı

� Gözlüğün yaygınlaşması matbaanın gelişimi (1827 yılından sonra)

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Gözlükçülük - 1 � 1923 ile 1940 yılları arasında yapılan reformların

içerisinde gözlükçülük mesleği de bulunmaktadır.

� İkinci Dünya Savaşı ve gözlük ithalatı

� Az miktarda gözlüğün satıldığı sınırlı sayıda gözlükçü dükkanı

� Osmanlı’nın değişik kültür ortamından gelen meslek ustaları devam ettirir.

30.12.1940 tarihli ve

3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında

Kanun

LigorAnestidisYervan ÜtücüyanJuan Saragossi,Sava Savaidis,Yorgi T. Pangiris

Essel Gözlük DeposuAriko Zeiss FirmasıKiryako, TomaSifiropulos Kardeşler

1960 Gözlük Sanayi

A.Ş

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Gözlükçülük -2

� İstanbul’da Eminönü ve Karaköy’de ve Anadolu’nun birkaç şehrinde “Pince Au Nez” veya “Ront” tipi gözlük

� 1941 yılından sonra Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti’düzenlenen kurslar sonucu edinilen ruhsatnameler

� Toptancı-ithalatçı firmalar 1945-1955 arası İstanbul’da Sultanhamam, Sirkeci ve Eminönü’nde var.

30.12.1940 tarihli ve 3958

sayılı Gözlükçül

ük Hakkında

Kanun

LigorAnestidisYervan ÜtücüyanJuan Saragossi,Sava Savaidis,Yorgi T. Pangiris

Essel Gözlük DeposuAriko Zeiss FirmasıKiryako, TomaSifiropulos Kardeşler

1960 Gözlük Sanayi

A.Ş

Camların Malzeme Olarak Çeşitleri� Mineral Camlar : Bilinen cam malzemesi

� Organik Camlar : Hammadde olarak plastiğe benzeyen camlar

Avantajlar Dezavantajlar

Yansıma az olur kalındırlar

Buğulanmazlar çizilirler

Montaj riski azdır Şeffaflığı azdır

UV geçirmezler Kir tutarlar

Kolay renklendirilirler

Temizlemesi zordur

Kolay işlenirler kimyasal maddelerden etkilenirler

Çap ölçüsü zamanla küçülür

Avantajlar Dezavantajlar

Kolay çizilmezler Ağırdırlar

Şeffaflık değişmez Kırılgandırlar

Toz tutmaz Yansıma fazladır.

Temizlemesi kolay Kolay buğulanırlar

kimyasal maddelerden etkilenmezler

Montaj riski fazladır

Çap ölçüsü değişmez

04.11.2014

5

Camların Renk Değiştirmesi

� Transitions Camlar:

Renk kalmayan camladır. %80 daha hızlı koyulaşıp renginin açılmasıdır.

� Colormatik Camlar:

Güneşli ortamlarda rengi koyulaşabilen(kahverengi ve füme çeşitleri var) kapalı ortamlarda ise üzerinde %10'a yakın renk kalan camlardır.

Gözün İçine Yerleştirilen Camlar (Lensler)

� 1887’de doğrudan doğruya gözün içine, göz yuvarlağının üstüne yerleştirilen ilk nesil lensler

� Cam malzeme

� Göz yuvarlağının kalıbı ile

� 1938’den sonra plastik madde kullanımı

� Bu camlarda göz yuvarlağıyla cam arasında bir sıvı bulunuyordu.

� 1950′den sonra doğrudan doğruya saydam tabakaya gelecek camlar

� Günümüzde göz ölçüsü alınarak seçim

Camların Özellik Olarak Çeşitleri

� Antirefle Kaplamalı Camlar: Antirefle kaplamalı camlar ışığa karşı dirençli camlardır (mineral hemde organik camlar )

� İnceltilmiş Camlar:İnceltilmiş camlar üretiliş esnasında sıkıştırılarak üretilir

� Çap Küçültme: Hipermetrop camlara uygulanır. Çap küçültme yöntemi küçük çerçevelerde uygulanır. Cam ebatı küçük olarak üretildiği için hem kenar kalınlığı hem de orta kalınlığı normale göre ince olur.

� Asferik Lenti / Lenti: Çok yüksek numaralı camların daha ince ve oldukça hafif olmasını sağlamaktadır.

� As / Asfor Özelliği: (-) veya (+) yüksek numaralı camların; dışardan bakana göre camın arkasında, gözün normalden daha küçük /büyük gözükmesini kısmen de olsa azaltma işlemi yapmaktadır.

Camın İnceltme İndeksleri

İndeks Cam Türü İnceltme Oranı

1.5Organik İnceltilmemiş1.5Mineral İnceltilmemiş

1.53Trivex %15-201.56Organik %25-301.58Organik SMI %30-351.59Polikarbon %35-401.6Mineral 35%

1.61Organik %40-451.67Organik 55%1.7Mineral 40%

1.74Organik 65%1.8Mineral 50%1.9Mineral 65%1.7Mineral 40%

1.74Organik 65%1.8Mineral 50%1.9Mineral 65%

Polikarbon camlarda bu işlem

yok.

İnceltme hammaddenin granüllerinin büyüklüğü ve kalınlığı ile alakalıdır

04.11.2014

6

Camların Odak Olarak Çeşitleri

� Multifocal Camlar: Çok odaklı camlardır. Uzak ve yakın numaralarını tek camda bulundururlar. Uzaktan yakına geçişte mükemmel bir uyum vardır. Kişi uzağa baktığı sırada sadece gözlerini aşağıya eğerek yakını görebilir. Camları büyük normal bir uzak gözlüğü gibi gözükür. Kişiye özel olarak üretim yapıldığından dolayı son kullanıcıya teslimi 3-4 günü bulabilir.

� Bifocal Camlar: Multifocal camlardan farkı yakın numaralarının olduğu bölüm ekran şeklinde dışardan belli olacak şekildedir. Geçiş mesafesi yoktur.

Camın Yapısı

� Cam bir amorf katıdır(kristalize olmayan, atomlar düzensiz).

� Cam, yalnızca fiziksel bir karışım

Silika

Sıcaklık

Cam dönüşüm aralığı

Katı + Kristal

Cam

Pelte -ergime

Yavaş Soğutma

Hızlı Soğutma

1800 C

1450 C

1650 C

Mineral Cam Çeşitleri

� Oksit camları

� Kalkojen camlar

� Nitrür camları

� Ve diğerleri

Soda-kireç camları soda (Na2O) ile

kirecin (CaO) bileşimi

Arsenik-kükürt arsenik-selenyum

germanyum-selenyum

Silisyum, oksijen

yerine azot (N) ile

birleşiyor

hidrojen bağı camları "halojen camları" "element camları"

Akide Şekeri*

Eriticiler-Modifikatörler

� Oksitlerin erimelerini kolaylaştırmak amacıyla cam bileşimine katılan maddelerdir.

� Silisyumun erime derecesini düşürürler.

� En önemlisi Sodyum Karbonat (Na2CO3)

Soda

En pahalı

mineral

04.11.2014

7

Stabilizatörler (Sabitleştiriciler)

� Camın kimyasal dayanımı, kırılma indisi, dielektriközellikleri üzerinde etki yaparlar.

� Stabilizatörü olmayan camlar «suda» erir.

Başılıca stabilizatörler :

� CaO (Kalsiyum oksit)

� BaO (Baryum oksit)

� PbO (Kurşun oksit)

� MgO (Magnezyum oksit)

� ZnO (Çinko oksit)

� CaO kireç taşının (CaCO3), MgO ise dolomitin (MgCO3) cam formülüne katılması ile sağlanmış olur.

CaCO3 Isı CaO CO2

Yardımcı Bileşenler

� Bu bileşenler genelde adi camın formülüne girmezler,

� Değişik cam türlerinde değişik etkiler sağlamak üzere kullanılır.

� Mangan dioksit (MnO2) camın rengini açar

� Arsenik (As2O3) renk verir, saflaştırır

� Sülfür (Na2SO4) redükleyicidir (CO2 ortaya çıkaran)

� Potasyum nitrat (KNO3) camın saydamlığını giderir.

Minaral Cam Üretim

Silisyum sıvılaştırılması

Camın kalıplara dökülmesi

Presleme (Yarı Mamül Cam)

İşlemePolisaj

Kaplama

Nihai Ürün

Mineral Optik Cam (Crown)

Crown Cam:

� Silisyum Dioksit (SiO2) (%70)

� Kalsiyum Oksit (%10)

� Sodyum Oksit (%9)

� Potasyum Oksit (%8)

� Baryum Oksit (%3)

Özgül a.2.3-6.3 gr/cm

Kırılma indisi 1.523

Yoğunluk artıkça kırılma

indisi artar

Abbe50-60

High Crownp=2,67 g/cm3

indis 1,6Abbe 40

04.11.2014

8

Organik Cam

� Organik cam tamamıyla sentetik olarak üretilen bir plastiktir.

� Amorf

� Yüksek basınç ve ısı altında şekil verilir

� Şekil bir kez verildikten sonra bozulmaz.

� CR 39 Hammaddeli Lensler (1940)

� Polikarbonat Hammaddeli Lensler (1955 )

� Yüksek indisli organik camlar (1997)

� Trivex Camlar

Özgül a.1.32

Kırılma indisi 1.501 Abbe

58

MR 8 n = 1,595 Abbe Değeri= 40 Yoğunluk = 1,30 g/cm3MR 7 n= 1,660 Abbe Değeri = 32 Yoğunluk = 1,35 g/cm3MR 174 n= 1,738 Abbe değeri = 33 Yoğunluk = 1,47 Polikarbonat n= 1,59 Abbe Değeri = 31 Yoğunluk = 1,2 Trivex n = 1,53 Abbe Değeri = 45 Yoğunluk : 1,11 g/cm3

Organik Cam Üretim

Malzeme Hazırlanması

Kalıpların Doldurulması

Polimerleştirme

TıraşlamaParlatma

Kaplama

Nihai Ürün

Optik Camın Kalitesi

� Işık kırılması (İndis)

� Dispersiyon (ışığı renklerine göre ayırma)

� Reflexion, Absorpsiyon,Transmisyon (Yansıma,Işık emilmesi, ışık geçirgenliği)

� Abbe Değeri (kırılma açısının ayrışma açısına oranıdır)

� Renk etkisi 1866Ernst Abbe

Işık azaltma faktörü

Çerçeve Türleri Malzemeleri

� Buna göre çerçeveler rim (göz)halkası tipine göre;

� Rim halkası bütün olan çerçeveler

� Linör çerçeveler

� Faset çerçeveler

� Yarım çerçeveler(okuma gözlüğü olarak tercih edilir)

� Yapıldıkları ham maddelere göre ise ;

� Plastik çerçeveler

� Metal çerçeveler

� Kombine çerçeveler(üst taraf plastik)

04.11.2014

9

Bilinen Modeller ve Markalar Bilinen Modeller ve Markalar

Bilinen Modeller ve Markalar Bilinen Modeller ve Markalar

04.11.2014

10

Bilinen Modeller ve Markalar Bilinen Modeller ve Markalar-

Bilinen Modeller ve Markalar Bilinen Modeller ve Markalar

04.11.2014

11

Bilinen Modeller ve Markalar Kaynakça� http://www.cem-fa.com.tr

� http://www.isbiroptik.com

� http://www.optisyenler.org/

� http://tr.wikipedia.org

� http://www.zeiss.com/

� http://drferda.com

� www.glassmood.com

� http://optikzade.com/optik.php

� www.mitsuichem.com

� http://www.gozder.com

� http://www.okularyporadnik.pl

� http://www.antikcamlar.net

TEŞEKKÜRLER