ﯽﺣاﺮﻃﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ نآ لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻬﺷور و …ﯽﺣاﺮﻃﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ نآ لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻬﺷور و ﯽﺗﻮﺻ

آلودگی صوتی و روشهاي کنترل آن با تاکید برطراحی

فضاي سبز

: نگارش

محمد عرفانی

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی

87زمستان

٢

٣

فهرست مطالب

عنوان صفحه 1.................................................................................................................... ............................................................................چکیده -

2.......................................................................................................................آلودگی صوتی و اثرات آن : فصل اول -

4............... .............................................................................................................................خواص فیزیکی صوت - 1- 1

4.........................................................................................................................................فرکانس یا ارتفاع صوت 1-1-1

5............. .............................................................................................................................شکل صوت یا طنین -2-1-1

5.............................. .............................................................................................................................شدت صوت -3-1-1

5......................................................... .....................................................عوارض و بیماریهاي حاصل از سروصدا -2-1

7........................................................................................................................... حد مجاز انتشار آلودگی صوتی -3-1

12....................................................................................................... انواع روشهاي کاهش صوت توسط گیاهان -4-1

12 .................................................................................................................................جذب صدا توسط گیاهان -1-4-1

14............................................................................................ گیاهان باعث انکسار و انحراف صدا می شوند -2-4-1

24.............................................. ...................................................................مالیات و جرائم جهت آلودگی صوتی -5-1

24................................................................ روشهاي بهداشتی و ایمنی براي حمایت کارگران در کارخانجات -6-1

25......................................روشهاي کنترل و کاهش آلودگی صوتی در مجتمع هاي مسکونی و ساختمان ها -7-1

25........................................................................................................................... طراحی مناسب سایت پالن -1-7-1

29............................................................. .......استفاده از کاربري هاي با آسیب پذیري کمتر با عنوان حایل -2-7-1

٤

30.............................................................................................. طراحی مناسب در خصوص ارتفاع ساختمانها -3-7-1

31.................................................................................................... .....................طراحی مناسب محوطه سازي -4-7-1

31 ..........................................................................................................................انتخاب گونه گیاهی مناسب -5-7-1

32........................................................................................................... رعایت نکات ترافیکی داخل سایت ها -6-7-1

33............................................ ........................................................................طراحی معماري مناسب داخلی -7-7-1

34........................................................................................................... عایق بندي ساختمانها در برابر صوت -8-7-1

34......................................................................................................................................استفاده از موانع صوتی -9-7-1

35............... ..........................................................................................................................راه حل در بزرگراهها -10-7-1

36........................ .............................................................................................................................حفاظت انفرادي -8-1

39...........................................................................................................................................اثرات روانی سروصدا -9-1

39 ...........................................................................................................................................اثر سروصدا بر خواب -10-1

40....... .............................................................................................................................اثر سروصدا بر انجام کار -11-1

41........................................................................... ..................................................اثر سروصدا بر آسایش انسان -12-1

42............................................................................................................................ میزان اختالالت در مکالمات -13-1

42................ .............................................................................................................................ر بدناثر سروصدا ب -14-1

44........................................................................................................................................اثر امواج فوق شنوایی -15-1

44......................................................................................................................... زیانهاي مالی ناشی از سروصدا -16-1

46...................................................................................................................... .......درختان و بوته زارهاي منفرد -17-1

بحث و نتیجه گیري : فصل دوم

49............................. .....................................................نکات الزم در احداث فضاي سبز براي حذف آلودگی صوتی -2-1

49............................................................................... نکات الزم براي انتخاب گونه در جهت کاهش آلودگی صوتی -2-2

54............................................. ................................استفاده احسن از فضاي سبز در جهت کاهش آلودگی صوتی -3-2

54............................................................................ روشهاي طراحی فضاي سبز در جهت کاهش آلودگی صوتی -4-2

٥

57.............................................. .......................کاهش آلودگی صوتی از طریق طرحی مناسب شهري و ترافیک -5-2

58 ............................................................................................................................روشهاي کاهش آلودگی صوتی -6-2

64..................................................................................................................................شاخص هاي آلودگی صوتی -7-2

66...................................................................................................................................................................توصیه ها -8-2

66........................ .............................................................................................................................بحث و نتیجه گیري -9-2

68........ ...........................................................................................................................................................................منابع

٦

فهرست جداول

شماره صفحه عنوان

11........... .............................................................................................فهرست درختان همیشه سبز) : 1-1(جدول -

12......................................................... میزان کاهش صدا درفرکانس هاي مختلف توسط گراسما ) :1-2(جدول -

20.................................................................................................حد مجاز صدا در محل هاي مختلف) : 1-3(جدول -

22.......................................................................................... میزان صداي تولیدي در منابع مختلف ) :1-4(جدول -

50...................................................................گونه هاي مناسب گیاهی جهت کاهش آلودگی صوتی) : 2-1(جدول -

51................................................................................... میزان کاهش صدا توسط گیاهان مختلف) : 2-2( جدول -

53...................... ....................................کاهش آلودگی صوتی در رنج هاي مختلف توسط گیاهان) : 2-3(جدول -

63..................................................................................... ترازهاي صوتی مجاز جهت اماکن مختلف) : 2-4(جدول -

65.................................... ..............................................استانداردهاي تراز صوتی در کشور آلمان) : 2-5(جدول -

65.......................................................................... استانداردهاي آلودگی صوتی در مناطق مسکونی) 2-6(جدول -

٧

فهرست تصاویر

شماره صفحه عنوان 8............................................................................... رابطه فاصله از منبع نقطه اي صوتی با شدت صوت ) :1-1(شکل -

13...................................................................................نقش کمربندها سبز در شاهراهها و خیابان ها ) : 1-2(شکل -

14.......مقایسه تاثیر نسبی درختان، اراضـی مزروعـی و سنگفرش در تقلیل صـداي کامیون) : 1-3(شکل -

17................................................................................تاثیر تراکم و عرض درختکاري در تقلیل صدا) : 1-4(شکل -

18.................................................................................. تاثیر تراکم و عرض درختکاري در تقلیل صدا) : 1-5(شکل -

18.........................................نقش درختان پهن برگ نسبت به سوزنی برگان در تقلیل مقدار صدا ) :1-6(شکل -

19.................................................................. نحوه تاثیر درختان بر روي آلودگی صدا در شاهراهها) : 1-7(شکل -

19................................... ..................................................نحوه تاثیر درختان بر روي آلودگی صوتی ) :1-8(شکل -

26................................................................................ تاثیر توپوگرافی زمین در کاهش آلودگی صوتی) : 1-9(شکل -

26............................ ..............نحوه ساخت شکل بلوکهاي ساختمانی در جلوگیري از تفریق صدا) : 1-10(شکل -

27.............................................................. نحوه استقرار بلوك هاي ساختمانی نسبت به یکدیگر) : 1-11(شکل -

28................. ................................ایجاد فاصله مناسب بلوك هاي ساختمانی از منابع آلودگی صدا) : 1-12(شکل -

29.................................................................... نحوه استقرار ساختمانها نسبت به منابع تولید صدا) : 1-13(شکل -

30...... ...................................نحوه قرارگیري کاربري هاي مختلف نسبت به منابع آلودگی صدا ) :1-14(شکل -

30......................................... ترکیب ارتفاعی بلوك هاي مختلف نسبت به منبع آلودگی صوتی) : 1-15(شکل -

٨

31............................................................................... استفاده از فضاي سبز بعنوان موانع صوتی ) : 1-16(شکل -

33................................................................ نحوه طراحی فضاهاي مختلف،در معرض آلودگی صوتی ) :1-17(شکل -

56......................................................... سه روش طراحی فضاي سبز در جهت کاهش آلودگی صوتی): 2-1(شکل -

60. ..................................................یق پر چین و درختکاري جهت کاهش آلودگی صوتی تلف) : 2-2(شکل -

60.............................................................. تلفیق فضاي سبز و خاکریز جهت کاهش آلودگی صوتی):2-3(شکل -

61........ سبز در کنار جاده ها جهت کاهش آلودگی صوتی تلفیق الستیکهاي مستعمل و فضاي): 2-4(شکل -

62 ....................................................اقدامات الزم جهت مقابله با آلودگی صوتی در طراحی شهري):2-5(شکل -

٩

دهیچک

از فرسـتنده بـه افشـار هـو مدن منبع صوت و سپس حرکت امواج و نوسانهايآصوت درواقع به ارتعاش در

بـا مدرن همـراه ع و به طور کلی زندگی یش صنایه موتوري،افزایط نقلیاد وسایت،ازدیرشد جمع .رنده استیگ

لـودگی آ .گـردد لودگی صوتی مـی یجاد صداهاي ناهنجار موجب آتکنولوژي رو به رشد در جوامع بشري با ا

ـ یماریصوتی می تواند موجـب ب شـوك ،گرفتگی عضالنی،دیري شـد یپـذ ک یتحر،ت عصـبی ییهـاي حساس

،ضـعف قـوه جنسـی ،یینـا یضعف قوه ب ،ل به خودکشی و قتلیتما،از دست دادن تعادل بدن،لرژي،آعصبی

متفـاوت از آنصـنعت و خـارج بخـش در لـودگی صـوتی آروشهاي کنتـرل .معده گردد ورم ،امراض قلبی

امکـان ل حفاظت فرديیستفاده از وسااوطراحی و مهندسی ،تی یریدرداخل صنعت به سه روش مد.می باشد

ـ در ا .اسـت وارهاي سبز یجاد دیا،صنعت خارج ازدر لودگی صوتیآن روش کنترل یمهمتر.باشد می ریپذ ن ی

رتر یر پـذ یار تاثیادبسیز بابرگهاي زیدرختان برگ ر.د قرار گرفته استین روش مورد تاکیق استفاده از ایتحق

ختـه یردرختـان بـرگ هنگـامی کـه بـرگ . مـی باشـد صـدا شه سبزدر جـذب و انتشـار یاز درختان هم

ن تـراکم بـاالدر واحـد از فضـا یهمچن .آنها در کنترل آلودگی صوتی کمتر استر پذیري یتاث زانیمی شود،م

لـودگی آدر کاهش ض بودن درختانیچگالی،بزرگ بودن،عر .ر استیشه سبز امکان پذیمعموال بادرختان هم

ـ یگ.مهم می باشند صوتی ـ ه دو طراهان ب ـ مـی تواننـد موجـب تقل قی صـدا را جـذب آنهال صـدا گردنـد ی

عـواملی ماننـد انـدازه .ق نشان می دهدیجه تحقینت. انکسار و انحراف صدا می شوند باعث نیهمچنمی کنند

ري،انبوهی و تراکم،چرمـی یهاي متخلخل،انعطاف پذ وارهیوتراکم شاخه ها،ارتفاع درختان،د)پهن برگان(برگ

زان جذب صوت یدر م زان صمغ در سوزنی برگانیاهان،قطر تنه،میشاخه ها،سن گ ريیمش پذوخ بودن برگها

.موثرند

١٠

فصل اول

آلودگی صوتی و اثرات آن

١١

صوت در واقع به ارتعاش درآمدن منبع صوت و سپس حرکت امواج و نوسانهاي فشار

ـ صوات از سـه صـفت بلنـدي، ارتفـاع، گیرنده است و براي تمایز اه هوا از فرستنده ب ن یطن

ـ یاستفاده می شود که بلندي صوت با م تعـداد . م داردیت گـوش ارتبـاط مسـتق یزان حساس

ک صوت به شدت یاز طرفی بلندي . ندیگو می ه را فرکانسیک ثانیکلهاي امواج صوتی در یس

ند، مـی سـنج 1و فرکانس آن صوت بستگی دارد و شدت صوت را با واحدي بنـام دسـی بـل

اما باید گفـت . ده می شودیآلودگی صوتی نام. دسی بل برسد 70-80که شدت صوت به یزمان

: همچون يگریبه عوامل د عمدهناخواسته به طور داي ن صداي قابل پذیرش وصیکه اختالف ب

ري یخود اندازه گ امر به نوبه نیا و فرد بستگی دارد... کی، روحی، فرهنگی ویزیط فی، شرانس

رات یدر مدت زمان طوالنی تـأث به هر حال صداي ناخواسته . می سازد مواجه مشکل با صدا را

مخربی بر جسم و روح انسان خواهد گذاشت و آنگاه که تعداد و انواع فرستنده هاي ناخواسته

ـ ن ایاز جمله متداولتر. آلودگی صوتی را به دنبال خواهد داشت ،اد شودیط زیدر مح ن نـوع ی

لها، فرودگاههـا، متـه هـاي یر و بوق اتومبیه موتوري، آژیل نقلیاز وساآلودکننده ها عبارتند

ـ هاي ثابـت و متحـرك، سروصـداي جمع یل پخش صوت خانگی بلندگوکمپرسی، وسا ت در ی

ر صداهاي ناهنجار که روز به روز در حال یابان، کارخانجات و کارگاههاي فنی و سایکوچه و خ

جاد عوارضی ماننـد یگی صوتی شهرها باعث انشان می دهد که آلود قاتیتحق. ش استیافزا

جه، سردرد، کم حوصلگی، کاهش گرماي پوست و کاهش یها، پاره شدن عروق، سرگیبی خواب

ن عوارضی مانند بی نظمی در سـوخت و سـاز یواکنشهاي مقاومتی پوست می گردد و همچن

ا دائمی، بـی ی ش فشار خون، کري موقتیجاد سردرد، افزایبدن و اختالالت گوارشی و قلبی، ا

1. d.B

١٢

گر را یاري از مواردي دیو بس... هاي شبانه و پاره شدن افکار، کم حوصلگی، عصبی بودنیخواب

.ده انـد ینام 2آلودگی نامرئی برخی از صاحب نظران آلودگی صوتی را.به همراه خواهد داشت

}1372رضاخانی،رامش،{

ـ یدر مورد کنترل آلودگی صوتی توسط گ در خصـوص . ی شـود اهان، غالبـاً مبالغـه م

نمـود از اقداممقابله از منشأ و محل انتشار با ستییبا -ز همانند آلودگی هوایآلودگی صوتی ن

ـ زي شـهر ي و ته یبرنامه رقاً در مرحله یستی دقین رو، توجه به مسئله آلودگی صوتی، بایا ه ی

ري از یگاهان را بعنوان ابـزار جلـو یآنچه استفاده از گ .ردیطرح هاي جامع شهري صورت گ

ا رهگذر به هنگام عبور از یننده و یر روانی است که بر بیت می سازد، تأثیآلودگی صوتی با اهم

وارهاي سـبز صـوت شـکن بـر روي ینسان اثر روانی دیبد. وارهاي سبز بجاي می ماندین دیا

ر مقدار دسی بل کاهش آلودگی صوتی است کـه ممکـن اسـت در یاز تأث رشیار بیننده، بسیب

. ردیده ال صورت گیط ایشرا

ـ د که، کسی به فکر اوسـت و ا یننده القاء می نماین تفکر را به بیوار سبز ایدن دید ن ی

ن حالت فرد، در برابر آلودگی صـوتی یده است، در ایوار بخاطر حفظ سالمت او احداث گردید

دا از نظر روانشناسی سروص}1369بهرام سلطانی،کامبیز،{. دیش می نمایمنی و آسایاحساس ا

ا ناخواسته است و از نظر علمـی سروصـدا یند و یک صوت نامطلوب، ناخوشایعبارت است از

ـ مخلوطی است از صوتهاي مختلف با طول موجها و شدت هاي متفاوت که ترک و ب مشـخص ی

}1375احمد زاده،احمد،{. ند می باشدیامعینی نداشته و براي گوش ناخوش

:کی صوتیزیخواص ف-1-1

2. Invisible Pollution

١٣

ارتفاع صوت ایفرکانس -1-1-1ی که یص داد صدایر را از صداهاي بم تشخیت می توان صداهاي زین خاصیبا توجه به ا

.ا نازك تر استیرتر یشتر باشد آن صدا زیگر بیا فرکانس آن نسبت به صوت دیتواتر

نیا طنیشکل صوت -2-1-1اران یز جانـد تمام موجودات زنده شکل خاص خود را دارد که باعث تمایت درن خاصیا

ـ ین باعث تشخیهمچنوگر یکدیز افراد از یتماو گریکـد یقی ازیص انـواع مختلـف آالت موس

.گرددمی

شدت صوت -3-1-1است معموالً شدت سروصـدا را 3ییزان فشار بر آستانه شنوایا بلندي میشدت صوت

ر ولی چون بکا. ن می کنندییمتر مربع تعیا برحسب وات بر سانتیبر حسب واحد فشار صوتی

ل امر در عمل از واحد دسی بـل اسـتفاده مـی ین واحدها مشکل می باشد براي تسهیبردن ا

بـر حسـب صوت تم شدتیبا لگار دسی بل از نظر محاسبه. ک دهم بل استیشود که معادل

ن مقدار انرژي اسـت کـه یقت معادل کمتریمتر مربع متناسب می باشد و در حقیوات بر سانت

}1375احمد زاده،احمد،{آن است دنیگوش قادر به درك و شن

،دسی بـل هسـتند 35-55ن یاصواتی که شدت آنها ب شده بر اساس مطالعات انجام

و به نظر صداي عـادي و آزاردهنده نمی باشد انسان براي عی می باشد کهیطبباً صداهاي یتقر

دسـی بـل و در کـار 75ن حد قابل تحمل سروصـدا در کـار فکـري ید همچنیمعمولی می آ

}1375احمد زاده،احمد،{ .ده استیشنهاد گردیدسی بل پ 85رفکري یغ

)آستانه شنوایی عبارتست از حداقل فشار صدای قابل درک برای انسان(. ٣

١٤

:هاي حاصل از سروصدایماریعوارض و ب-2-1بـه ارمغـان مـی آورد از ن عوارضی که سروصدا بر انسان ین و ملموس تریاز ساده تر

ز براي انسـان یرآزاردهنده نیصداي مداوم و حتی غوغاي غ. ی استیدست دادن قدرت شنوا

انبـار یر زیدر مورد تـأث . ل می دهدیت گوش را نسبت به انواع صداها تقلیو حساس مضر بوده

100ی در شدت صوتی یدن صداین نکته کافی است که انسان پس از شنیآلودگی صوتی ذکر ا

طی کامالً آرام دارد تـا یقه در محیدق 20از به استراحتی به مدت یقه نیدق 10دسی بل به مدت

شتر یست بر انسان بیط زیها و عوارض ناشی از آلودگی صوتی محیماریب .دیاثر آنرا جبران نما

:ن مورد ارائه دادیر را در ایبعنوان نمونه می توان فهرست ز. هاي عصبی می باشدیماریاز نوع ب

ت عصبی یحساس-

تحریک پذیري شدید-

گرفتگی عضالنی-

شوك عصبی-

خستگی روحی و جسمی-

جهیسرگ-

ایخولیمال-

راب ترس و اضط-

تیعصب-

آلرژي-

١٥

از دست دادن تعادل بدن-

ل به خودکشی و قتلیتما-

یینایضعف قوه ب-

ضعف قوه جنسی-

امراض قلبی-

ورم معده-

ـ برابر با .گرفته شوددر نظر) هرتس(ه یکل در ثانیس 1000شدت صوتی با فرکانس چنانچه ک ی

ـ برابر شود صـوت بـه انـدازه 10چنانچه شدت صوتی . دسی بل می شود دتر یک بـل شـد ی

رات در شدت صوت یین نسبت حداقل تغیند و ایمی گو (dB)بل را دسی بل 10/1می شودکه

دسی بل حدود دردآور 120شدت صوتی برابر با . قادر به درك آنست انسان می باشد که گوش

}1362میناسیان،ژرژ،{. صوتی است

:حد مجاز انتشار آلودگی صوتی-3-1ر حـد مجـاز یو ارتفاع ز استار آلودگی صوتی متفاوت می در اماکن مختلف حد انتش

:ط هاي مختلف نشان می دهدیانتشار آلودگی صوتی را در مح

.دسی بل است 70در اماکن عمومی و کارخانجات حد مجاز انتشار آلودگی در حدود -

.دسی بل می باشند 50 شب هنگامدسی بل و در 65روز طول در مراکز داد و ستد در-

دسـی بـل و در 60روز طول طق مسکونی و فروشگاهها حد مجاز آلودگی صوتی در در منا-

.دسی بل می باشد 45شب هنگام

١٦

30دسی بل و شـبها 45روز هنگام مارستانها حد مجاز آلودگی صوتییشگاهها و بیدر آسا -

}1362ان،ژرژ،یناسیم{ .دسی بل می باشد

ل در ین تقلیدا می کند و ایکاهش پ ش فاصله از منبع صوتییافزاشدت صدا نسبت به

مالحظـه )1-1(همـانطور کـه در شـکل . ن می باشدیله هوا و زمیاثر جذب بخشی از آن بوس

دسی بـل کـاهش 6زان یشدت صوت به م نقطه اي فاصله از منبع با دو برابر شدن می گردد،

ات روانـی صـدا ریکـی و تـاث یزیرات فیبررسی تـاث از دو جنبه اثرات صوتیمطالعه . ابدیمی

:ردیتواند انجام گمی

ر روانـی آن در یبه هوا است و تأث صوتکی صدا در رابطه با انتشار و انتقال یزر فییتأث

ـ ارتعـاش در ثان 20-20000گوش انسـان مـی توانـد از .رابطه با انسان می باشد . ه را بشـنود ی

)1369ان،هنریک،یمجنون(

)1369ک،یان،هنریمجنون(رابطه فاصله از منبع نقطه اي صوتی باشدت صوت):1-1(شکل

١٧

انتقال صوت بستگی به غلظت و رطوبت هوا، درجه حرارت، باد و عوامل مختلفی نظیـر میزان

.امواج صوتی بین منبع صوتی و گیرندة صوت دارد -جذب، انحراف، انعکاس

با توجه به نوع، . شهر نقش بسیار بااهمیتی دارنددرختان بعنوان عامل تقلیل صدا در

ارتفاع، تراکم و موقعیت درختان و شرایط مختلف آب و هوایی میزان تقلیـل شـدت صـوت

. بر اثر بعضی از صداها با فرکانس خاص نقش حفـاظتی بهتـري دارنـد گیاهان . متفاوت است

درختان زمانیکه . ر استگوش انسان نسبت به شدت صوت و به ویژه فرکانسهاي باال حساس ت

می توانند از ،و تقلیل همه صداها داشته باشد بر جلوگیرياثر قابل مالحظه اي تحتی نتوانند

ـ برطریق اصالح و بهبود شرایط آب و هوایی اثـر وتویژگیهاي ناهنجار و آسـیب رسـان ص

لیل پیدا می صداها در خارج از اماکن مسکونی قبل از اینکه بگوش برسند شدیداً تق. بگذارند

. کنند و تقلیل صدا به دو صورت اتفاق می افتد

دومـین .اتفاق مـی افتـد در نتیجه تأثیر مسافت ،است 4اولین تقلیل که کاهش نرمال

تقلیل صدا هنگامی بوجود می آید که صدا در اثر برخورد با مـوانعی کـه بـین منبـع صـدا و

کن است بوسیله انواع موانع حاصل شود این تقلیل مم. گیرنده صدا وجود دارد تقلیل می یابد

.است 5و در واقع یک نوع تقلیل اضافی

:تقلیل نرمال صدا

صدا در اثر دور شدن از منبع صوتی بطور کلی کاهش می یابد و آزمایشهاي مختلـف

در رابطه با صداهاي . و از نظر کمی نیز مقادیر متفاوتی بدست آمده است ییداین موضوع را تأ

4. Normal Attenuation 5. Excess Attenuation

١٨

تقلیل در کلیه سطوح صدا عموماً کمتر بوده و به عوامل بسیار زیادي میزان رکبچندگانه و م

.بستگی پیدا می کند

:تقلیل اضافی صدا

شـرایط آب و هـوایی و شامل. سایر عواملی که در این نوع کاهش صدا مؤثر هستند

انتشـار بعـد از امواج صـوتی می باشد موانع مختلف بین منبع صدا و گیرنده صدا و نظایر آن

. باد یا درجه حرارت حتی تغییر یابد توسطممکن است اصالح و

اختالف درجه حرارت و بـاد در بـاالي . ثر استمؤ بسیارهوا نیز در تقلیل اضافی صدا

آنـرا بـاال ،مقدار جزیی به مؤثر واقع شده و حتی امواج صوتی رويبر . سطح زمین می تواند

جریان .است صداها در پایین جریان باد بیشتر از باالدا، در مسافت دورتري از منبع ص. ببرند

درختان در تقلیل اضافی صدا از عوامل بسیار مـؤثري محسـوب مـی . باد به گوش می رسند

در کـاهش آلـودگی صـوتی داشـته در شهرها نقش مـؤثري می توانند به همین دلیل. شوند

وعی اطالعات فنی زیادي در دست اگر چه در مورد تأثیر عوامل کنترل اکوستیک مصن. باشند

اطالعات فیزیکی در مورد درختان بعنوان عوامل جایگزین شونده به جاي مصالح لیکن ،هست

)1369مجنونیان، هنریک،(. فنی کمتري وجود دارد

درختان برگ ریز با برگهاي زیاد بسیار تأثیرپذیرتر از درختان همیشه سبز در جـذب

. ان برگریز وقتی برگهایشان ریخت تأثیرپذیري کمتري دارنددرخت .است کردن و انتشار صدا

ي در کـاهش و مهمتـر نقـش درختان همیشه سبز سایر کاج و درخت بنابراین در طول سال

{D.F van Haverbeke and D.L cooK1974}.کنترل صوتی دارند

١٩

{D.F van Haverbeke and D.L cooK1974}.فهرست درختان همیشه سبز-)1-1(جدول

Cedrusdeodara Abclia grandi Flora Cedras Libani Abies balsamea Chamaecyparis Lawsoniana Abies bomolepsis Cotoneaster sp. Abies fraseri Cryptomeria japonica Abies lasiocarpa arizonica Cu pressus arizonica Abies magniFica Elaeagnus pungens Buxus sempervirens Euonymus japonicas Cedrus atlantica Pinus monticola Euongmus patens Pinus mugo Euongmus radicans canierei Pinus nigra Ilex crnata Pinus ponderosa Ilex glabra Pinus radiate Ilex opaca Pinus resinosa juniperus chinensis Pinus strobes juniperus commonis hibernica Pinus sylvestris juniperus excelsa Pyracantha coccinea Juniperus scopulorum rhododendron sp. Juniperus virginiana Squoiadendron giganteum Kalmia LatiFolia Sequoia sempervirens Ligustram Lucidum Taxus bacata Mohonia aquifolium Taxus cuspidate Picea abies Thuja orintalis Picea glauca Thuja plicata Picea omorika Tsuga Canadensis Picea orientalis Tsuga caroliniana Picea pungens Viburnum rhytido phyllom Tsuga betere opbylla

٢٠

هـا در طول سرعت زیاد در شـاهراه کاهش صوتپهنا براي فوت 50گیاهان بیشتر از

تـا فـوت 50الـی 20یا بیشتر عرض دارند از فوت 20کمربندهاي سبز که . پیشنهاد شده است

در این گونه پوشش هاي گیاهی معموالمرکز نزدیکترین محل ترافیک جایگزین می شوند که

گالی، بزرگ بودن، عریض بودن درختان در کاهش آلـودگی چ. کاشته می شوند هاحومه شهر

{D.F van Haverbeke and D.L cooK1974}. صوتی مهم می باشند

انواع روشهاي کاهش صوت توسط گیاهان -4-1

جذب صدا توسط گیاهان -1-4-1

عواملی نظیر .ارتعاش امواج صوتی بوسیله برگها و شاخه هاي درختان جذب می شوند

به همین جهت درختـان در . می باشنددیواره متخلخل انعطاف پذیر در جذب صدا مؤثر و نور

درختـان، بـودن انبـوه . جذب صداهاي ناخوشایند با داشتن ویژگیهاي فوق تأثیر می گذارند

خمش پذیري شاخه ها اجازه می دهد که صداهاي ناهنجار جذب درختان وچرمی بودن برگها

راحتـی گراسـها نیـز صـدا . شکستن صـداها نیـز مؤثرنـد درختان در پخش و درهم. شوند

. می توانند جذب کنند

)1369مجنونیان،هنریک،(میزان کاهش صدا در فرکانس هاي مختلف توسط گراسها ):1-2(جدول

سیکل در ثانیه: فرکانس 125 250 500 1000 2000 4000

کاهش صدا برحسب دسی بل درصد فوت 5/0 5/1 3 5/2 1 1

سهاباالي گرا

٢١

خیابانها بعنوان عوامل محافظت کنندة اماکن مسکونی وها کمربندهاي سبز در شاهراه

از آلودگی صداي ناشی از تردد انواع وسائط نقلیه از مهم تـرین خـدمات شـهري بـه شـمار

)شـکل با توجـه بـه .نحوة تأثیر درختان را در این مورد نشان می دهد )1-2(شکل. می آیند

در تقلیـل )یموانـع مصـنوع و وعـی اراضی مزر(یر موانع همردیف خود درختان نسبت به سا

)1369مجنونیان،هنریک،(موثر عمل می کنندآلودگی صدا از قابلیت بیشتري برخوردار بوده و

بعنوان عوامـل محافظـت کننـده نقش کمربندهاي سبز در شاهراه هاو خیابان ها):1-2(شکل

}1372رضا خانی،رامش،{اماکن مسکونی از آلودگی هوا

٢٢

مقایسه تاثیر نسبی درختان،اراضی مزروعی و سنگفرش در تقلیل صداي ):1-3(شکل }1369مجنونیان،هنریک،{کامیون

شوند می گیاهان باعث انکسار و انحراف صدا -2-4-1

تنـۀ . دلیل انعطاف، نرمش و صاف بودن، صدا را جذب می کنندشاخ و برگ درختان ب

پخـش و . همانطور کـه گفتـه شـد . درخت و شاخه هاي سنگین باعث انحراف صدا می شوند

شکستن صدا و جذب امواج صوتی بوسیله گیاهان کف جنگلها می توانند باعث کاهش شدت

.صوتی شوند

یکل در ثانیه را در هر صد فوت تـا س 1000جنگل ها می توانند صدایی با شدت صوتی

فـوتی 125فـوت وقتـی در 25انرژي صوتی اندازه گیري شـده در . دسی بل کاهش دهند 7

بهرصورت اگر بین منبـع صـدا و . دسی بل کاهش را نشان می داد 14. دوباره اندازه گیري شد

٢٣

بل می رسد دسی 21میزان تقلیل صدا به . گیرنده هاي صدا صد فوت جنگل قرار گرفته باشد

براي اینکه شدت صدا به همین مقدار کاهش یابد نیاز . اگر چناچنه جنگل وجود نداشته باشد

وجود جنگل بدلیل داشتن رل حفاظتی در . می باشد) m 6/7(فوت 25مسافتی برابر با به بعد

. برابر صدا این مسافت را بسیار کوتاه تر نموده است

د که درختکاري اصوات ناخوشایند را می تواند تـا انجام گرفته نشان می ده تحقیقات

دسی بل صدا کاهش دهد 7

4000صداهایی بـا . قابلیت گیاهان در ارتباط با فرکانس صداهاي مختلف متفاوت است

. دسی بل کاهش می یابد 5جنگل با شاخ و برگ انبوه ) m 47/30(سیکل در ثانیه درصد فوت

. دسی بل کاهش می یابد m47/30 (2(انیه درصد فوت سیکل در ث 1000در حالیکه صدایی با

آزمایشات انجام گرفته نشان می دهد که قابلیت گونه هاي مختلف درختان در تقلیل

سطح صداي ترافیک تفاوت فاحشی ندارند، ولی واریته هاي مختلف سـوزنی برگـان، بـدلیل

. دائمی بودن مؤثرتر هستند

هنجار مؤثر است، تراکم و عرض درختکـاري در تیپ درختکاري در کنترل صداهاي نا

عالوه . نشان داده شده اند })1-5(و)1-4({تقلیل صدا مؤثر هستند این وضعیت در شکل هاي

پهن برگان . بر تراکم، ارتفاع درختان بعنوان مانع در برابر آلودگی صوتی نیز تأثیر مثبتی دارد

نشان )1-6(شکل . عمالً مؤثر نیستند در تقلیل صدا. در زمستان که فاقد شاخ و برگ هستند

ولـی . درختان پهن برگ بیش از سوزنی برگان مقدار صدا را تقلیـل مـی دهنـد می دهد که

بسیار کمتر از سـوزنی برگـان مقـدار صـدا را تقلیـل . هستندهنگامی که فاقد شاخ و برگ

بگیـرد؛ بـراي وقتی درختکاریها بوسیله گونه هاي کوچک اندام و کم رشد انجـام . می دهند

٢٤

در . احتیاج به زمان زیـادي دارنـد . اینکه در برابر آلودگی صدا ثمربخشی الزم را کسب کنند

مورد برخی از منابع ایجاد آلودگی صدا یا باید مستقیماً عامل مولد آلودگی صـدا را کنتـرل و

تجهیـز صـدا خنثی نمود و یا منابع مسکونی را با در نظر گرفتن تمهیداتی در برابر آلـودگی

اثر حفاظتی کمربندهاي سبز عریض با درختـان بلنـد نسـبت بـه کـاهش )1-7(شکل .نمود

چرا که صدا در باالي یک سطح وسیعی انتشار می یابد و سطحی که . آلودگی صدا بیشتر است

. در تقلیل صدا مؤثر استصدا از روي آن عبور می کند مسلماً

ع درختچه اي که از نظـر جـذب نیا موا سطوح صافی مانند چمن با درختان پراکنده و

صدا نسبت به سطوحی مانند شاهراهها و یا پارکینگ ها که صدا را منعکس و یا حتی ممکـن

. است تقویت نیز بکنند مناسبتر هستند

در . متراکمی که بوسیلۀ ردیف هاي مختلف درختـان ایجـاد شـده باشـد دیواره هاي

ي اینکه درختکاریها در شاهراه ها بیشترین ثمربخشی برا. تقلیل صدا بسیار مؤثرتر می باشند

انتخـاب ) m 1/6-57/4(فـوت 15-20را در تقلیل صدا داشته باشد باید عرض درختکاریهـا

شوند و درختکاریها در صورتیکه بصورت مخلوط از درختان و درختچه ها باشند تأثیرات آنها

تان در سرتاسر سال و بطـور دائـم در صورتیکه هدف این باشد که درخ. افزایش خواهد یافت

تأثیرات خود را داشته باشند، در این صورت چنانچه درختکاریها کـم عـرض انتخـاب شـده

. باید حتماً از سوزنی برگان بیشترین استفاده گردد. باشند

درختان با ارتعاش برگها و شاخه هاي خود امواج صوتی را شکسـته و جهـت آنهـا را

موانع و ساختمانهاي اطراف خود نیز انجـام توسطعمل را به تنهایی یاو این . تغییر می دهند

. در شیب ها، رویشهاي گیاهی بویژه گیاهان رونده و پیچنده بسیار مـؤثر هسـتند . می دهند

٢٥

اگر سطح شیب هاي رو به منابع تولید صدا پوشیده از چمن یا گیاهان رونده باشـد، صـدا در

و درختان با شاخ و برگ انبوه بویژه سوزنی پرچین . یابددسی بل می تواند تقلیل 8-10حدود

ــند ــی باش ــؤثرتر م ــیار م ــامطلوب بس ــداهاي ن ــل ص ــی در تقلی ــور کل ــان بط . برگ

}1369مجنونیان،هنریک،{

نحوة تأثیر درختان بر روي آلودگی صـدا در شـاهراهها در حالـت هـاي )1-8(شکل

. با هتل ها را نشان می دهد مختلف از نظر ارتفاع سطح جاده نسبت به اماکن مسکونی

. حد مجاز صدا در محل هاي مختلف نشان می دهد )1-3(جدول

. میزان صداي تولیدي در منابع مختلف بر حسب دسی بل را نشـان مـی دهـد )1-4(جدول

}1369مجنونیان،هنریک،{

}1372امش،رضا خانی،ر{تاثیر تراکم و عرض درختکاري در تقلیل صدا): 1-4(شکل

٢٦

}1372رضا خانی،رامش،{تاثیر تراکم و عرض درختکاري در تقلیل صدا ):1-5(شکل

نقش درختان پهن بـرگ نسـبت بـه سـوزنی برگـان در تقلیـل مقـدار ): 1-6(شکل

}1369مجنونیان،هنریک،{صدا

٢٧

}1369مجنونیان،هنریک،{بر روي آلودگی صدا در شاهراهها نحوه تاثیر درختان): 1-7(شکل

}1372رضاخانی،رامش،{نحوه تاثیر درختان بر روي آلودگی صوتی): 1-8(شکل

٢٨

}1369مجنونیان،هنریک،{حد مجاز صدا در محل هاي مختلف):1-3(جدول

دسی بل 55 کارهاي فکري

دسی بل 70 کارهاي دفتري

دسی بل تجاوز کند 85 نباید از بقیه کارها

دسی بل 75 منطقه صنعتی

دسی بل 50 شب) 65( منطقه تجاري روز

دسی بل 45 شب) 65( منطقه مخلوط و مسکونی روز

دسی بل 40 شب) 55(منطقه مسکونی روز

دسی بل 35 شب) 50(منطقه مسکونی کامالً خالص روز

دسی بل 35 شب) 45( بیمارستانها و آسایشگاهها روز

دسی بل برحسب موتور 70-86 انواع موتورسیکلت

دسی بل 80 اتومبیل سواري

دسی بل 82 ماشین باري و اتوبوس سبک

دسی بل 88 ماشین باري سنگین

دسی بل 68- 77 ماشین حمل و تخلیه بتون

دسی بل 70- 84 کمپرسورها

دسی بل 81- 84 پمپ تخلیه بتون

٢٩

دسی بل 75-78 جرثقیل

دسی بل 79- 90 ماشین آسفالت

سروصداي وسایل خانگی

دسی بل 79- 82 بهم زن

دسی بل 78-86 میکس بابشر

دسی بل 63-72 ماشین ظرفشویی

دسی بل 73- 82 جارو برقی

دسی بل 65-78 ماشین لباسشویی

دسی بل 59-68 خشک کن لباس

دسی بل 37-49 انواع یخچال

}1369مجنونیان،هنریک،{دا در محل هاي مختلفحد مجاز ص):1- 3(ادامه جدول

٣٠

}1369مجنونیان،هنریک،{مختلف میزان صداي تولیدي در صنایع):1-4(جدول

دسی بل 65-85خورد کردن شیشه هاي خالی در فاصله ده متري بین -

. دسی بل به صداي موجود اضافه می کند 20ترمز گرفتن و سرعت گرفتن سریع -

دسی بل 5ومبیل روشن کردن ات -

دسی بل 110کارخانه شیشه پرکنی اتوماتیک در انواع نوشابه سازي -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کنند 79ماشینهاي تحریر -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کنند 100ماشینهاي تکثیر تا -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کنند 90کلوپهاي شبانه تا -

: سرعت و طول قطار بشرح ذیل دارد سروصداي ریلهاي قطار بستگی به -

دسی بل 94متر ، 200کیلومتر در ساعت و طول 100سرعت –الف

دسی بل 78متر ، 450کیلومتر در ساعت و طول 50سرعت –ب

کاهش سرعت باد باعث کاهش سروصدا می شود مثالً سروصـداي یـک اتومبیـل در -

100وصـداي چهـار اتومبیـل در سـرعتهاي کیلومتر در ساعت معادل سر 140سرعت

. کیلومتر در ساعت می باشد

. دسی بل سروصدا دارد 90داخل اتومبیلهاي شهري -

. دسی بل است 100صداي موتور کامیون بیش از -

٣١

. دسی بل سروصدا دارد 110فوت 3تیشه نجاري در فاصله -

. دسی بل صدا ایجاد می کند 85-95دستگاه خراطی -

. دسی بل سروصدا دارند 80غ تا خیابانهاي شلو -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کند 70-80ترافیک عمومی و سنگین خیابانها -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کند 110-100موتور جت -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کند 70-75اتاق اداري شلوغ -

. دسی بل سروصدا ایجاد می کند 60-70یک گفتگوي بلند و مباحثه اي -

. دسی بل است 50-60سروصداي رستورانها -

. دسی بل است 10فوتی معادل 3صداي برگ درختان در فاصله -

. دسی بل است 40صداي پایین رادیو نزدیک به -

. دسی بل است 0-5آستانه شنوایی گوش انسان -

. دسی بل است 120آستانه درد گوش انسان -

ثر بیشتري در کاهش شـدت صـوت اد اثر حفاظتی کمربند سبز عریض با درختان بلن

چرا که صدا در باالي یک سطح وسیع انتشار می یابد و سطحی که صدا روي آن انتقـال .دارد

ر و سخت بودن سطحی که صـدا از روي آن بصاف و ز. می یابد خود در تقلیل صدا مؤثر است

اف شاهراه هـا براي کاهش صدا در اطر. عبور می کند، به طور یقین در تقلیل صدا مؤثر است

انتخـــاب کـــرد ) m 23/15(فـــوت 50بایـــد در حـــد امکـــان عـــرض درختکـــاري را


٣٢

اگر درختکاري کم عرض باشد، بهتر است از سوزنی برگها استفاده شـود تـا مسـئله

ریزش برگ پهن برگان پیش نیاید و در ضمن از تراکم زیاد سوزنی برگان نهایت استفاده بعمل

و تراکم شـاخه هـا، ) برگان هندر پ(عواملی مانند اندازه برگ }1375حمد زاده، احمد،ا{. آید

ارتفاع درختان، دیواره هاي متخلخل، انعطاف پذیري انبوهی و تراکم، چرمی بـودن برگهـا و

خمش پذیري شاخه ها، سن گیاهان، قطر تنه، میزان صمغ در سوزنی برگان در میزان جـذب

اثر کاهنـدگی گونـه . قدر ارتفاع درخت و تراکم توده ها بیشتر باشداصوالً هر . صوت مؤثرند

و در این میان درختان پهن برگ در مقایسه با سوزنی برگـان بـه دلیـل سـطح . بیشتر است

البته به شرطی که برگ پهن برگان خـزان نکـرده و . وسیع شاخ و برگ تأثیرات بهتري دارند

اگر زمین پوشیده از . برگان به مراتب بیشتر است دائمی باشند و هنگام خزان تأثیرات سوزنی

چمن باشد امواج شکسته شده، به سطح زمین برخورد کرده در صورتیکه سطح زمین پوشیده

. از چمن یا گیاهان پوششی باشد، مقدار قابل توجهی از اصوات شکسته شده جذب می گردند


ی مالیات و جرائم جهت آلودگی صوت-5-1سالهاي متمادي است که از طریق متخصصان صوت براي کمی کردن مقدار ایـن مزاحمتهـا و

براي رسیدن به یک ارزیابی غیرمستقیم و اجـراي محـدودیتهاي قابـل قبـول تولیـد صـدا

وقتی موضوع به تعداد زیادي از مردم مربوط مـی شـود، . تالشهاي زیادي صورت گرفته است

در ) rL(توسط میل می کنند و شاخص بـرآورد تـراز مالیـات واکنشها به سمت یک مقدار م

براي صدا و کمی کردن مقدار مزاحمت آن براي عمـوم ددي ـتالشی براي تعیین یک مقدار ع

}1384سپهر نیا،شهرام،سید حامد اعرابی،{. مردم وضع می گردد

٣٣

ارخانجات روشهاي بهداشتی و ایمنی براي حمایت کارگران در ک-6-1ماننـد پـالك . ( حافظت از گوشها با استفاده از ابزارها و لوازمی که صدا را کاهش می دهند_

. ) مترجم . گوش و گوشی

از ( جلوگیري از ارتعاشات زمینی از طریق استفاده از کفشهایی که داراي کفه ي دو جـداره _

. می باشند) مواد جذب کننده ي ضربه

برگزیدن دستگاه هـاي مناسـبی کـه _ کننده ي صدا در ساختمان استفاده از مواد جذب_

. داراي حداقل ارتعاش هستند

نصب دستگاه هایی با استفاده از ضربه گیرها و بازدید مداوم از آنها ، جهت تعویض به موقع _

. قطعات فرسوده

آن بـر جلوگیري از طنین صدایی که گاهی ممکن است از یک منبع تولید شده و ارتعاشات_

. دستگاه ها و ابزارهاي همجوار اثر بگذارد

.حدود ساختن ساعات کار کارگران بر دستگاه هاي مورد نظر تا میزان چهار ساعت در روز_

. بـــه کـــار گیـــري اســـتانداردهاي مجـــاز و رهنمودهـــاي الزم در ایـــن زمینـــه _

}1375کرم خانی،حسام،{

مع هاي مسکونی و روشهاي کنترل و کاهش آلودگی صوتی در مجت-7-1

ساختمانها به منظور کاهش حوادث ناشی از آلودگی صوتی می توان روش هاي مختلفی در حوزه هـاي

. متفاوت اتخاذ نمود که در زیر به آنها اشاره می شود

٣٤

: الن پطراحی مناسب سایت -1-7-1ا طرح هاي ارائه در طراحی تا جایی که امکان دارد با استفاده از توپوگرافی زمین ی1-1-7-1

.شده ، ساختمان هاي از حداکثر سایه صوتی بهره مند گردند

{www.District22.org}تاثیر توپوگرافی زمین در کاهش آلودگی صوتی):1-9(شکل

تفریـق باشدکه موجبات تشدید انعکاس و شکل بلوك هاي ساختمانی بگونه اي-2-1-7-1

.نامطلوب صوتی را فراهم نیاورد

نحوه ساخت شکل بلوکهاي ساختمانی در جلوگیري از انعکـاس و تفریـق نـا مطلـوب ):1-10(شکل

www.District22.org}{صوتی

٣٥

حوه قرارگیري بلوکهاي ساختمانی نسبت بـه یکدیگرنبایدبگونـه اي باشـدکه ن -3-1-7-1

.وردو تفریق نامطلوب صوتی را فراهم آ موجبات تشدید انعکاس

نحـــوه اســـتقرار بلـــوك هـــاي ســـاختمانی نســـبت بـــه یکـــدیگر ):1-11(شـــکل

}{www.District22.org

٣٦

استقرار بلوکهاي ساختمانی بگونه اي باشد که بیشترین فاصله ممکن را ازمنـابع -4-1-7-1

دداشته باش الودگی صدا

ــکل ــابع ):1-12(ش ــاختمانی از من ــاي س ــوك ه ــب بل ــله مناس ــاد فاص ــودگی ایج آل

www.District22.org}{صدا

٣٧

طوري باشدکه کمترین جهت قرار گیري ساختمانها نسبت به منابع تولید صدا -5-1-7-1

.یجادنمایدا را انعکاس و تفرق

www.District22.org}{نحوه استقرار ساختمانها نسبت به منابع تولید صدا ):1-13(شکل

کاربري هاي با آسیب پذیري کمتر به عنوان حایل استفاده از -2-7-1نظیـر ( در طراحی سایت پالن ها ، قرارگیري کاربري هـاي بـا حساسـیت کمتـر -1-2-7-1

در امتداد منابع آلودگی به عنوان حایلی براي مناطق آسیب پذیرتر مدنظر گرفتـه ) تجاري ها

.شود

٣٨

نسبت به منابع آلودگی نحوه قرارگیري کاربري هاي مختلف ):1-14(شکل

www.District22.org}{صدا

طراحی مناسب در خصوص ارتفاع ساختمان ها -3-7-1ترکیب ارتفاعی بلوك هاي مختلف به نحوي طراحی گردد که ردیف اول ساختمان -1-3-7-1

براي سایر مجموعه عمل نماید و تمهیدات خـاص تنهـا بـراي ردیـف اول حایلها به عنوان

. رورت داشته باشدض

ــکل ــودگی ):1-15(ش ــع آل ــه منب ــبت ب ــف نس ــاي مختل ــوك ه ــاعی بل ــب ارتف ترکی


٣٩

طراحی مناسب محوطه سازي -4-7-1طراحی محوطه سازي سایتها باید بگونه اي باشد که حتی المقدور از فضاي سـبز -1-4-7-1

. یدبعنوان مانعی در برابر صدا عمل نما

www.District22.org}{استفاده از فضاي سبز بعنوان موانع صوتی):1-16(شکل

نقش فضاي سبز که می توان در کاربري حریم معابر -2-4-7-1

و شـکل هم از نظر نوع گونه ها وهم از نظر . ( ایجاد شود در طراحی محوطه سازي دیده شود

. ) عملکرد مجموعه این المان ها در کنار یکدیگر

. طراحی بگونه ي صورت گیرد که حداکثر کاهش آلودگی صوتی را باعث شوند -4-3-7-1

انتخاب گونه اي گیاهی مناسب -5-7-1

٤٠

از گونه هاي مناسب گیاهی جهت جذب بیشتر صدا و ایجاد سـایه صـوتی بـراي -1-5-7-1

. ساختمان ها استفاده شود

) ود از گیاهان کوتاه نظیر چمن استفاده نش: صرفاً (

. اثر روانی و آرامش روحی ناشی از آن چشمگیر و موثر می باشد --2-5-7-1

باید به مقدار کافی مرتفع و متراکم بوده به گونـه اي کـه قابلیـت دیـد را بـه --3-5-7-1

. کمترین حد برساند که در این حالت قابلیت کاهش صداي ناشی از ترافیک را دارا خواهد بود

دسی 5متر صدا را حدوداً به میزان 30پوشش گیاهی متراکم با عرض بطور کلی --4-5-7-1

. بل کاهش می دهد

. . زمین ، شعاع قوس ها و شیب (رعایت نکات ترافیکی داخل سایت ها -6-7-1

( . با توجه به اینکه حرکت اتومبیل ها در سطوح شـیب دار موجـب تولیـد صـداي -1-6-7-1

بر داخل سایت ها رعایت استانداردهاي مربوطه و پرهیـز از بیشتري می گردد، در طراحی معا

. شیبدار نمودن بدون توجیه مسیرها مدنظر قرار گیرد

دحام اتومبیل ها و توقف بیش از انـدازه زطراحی معابر بگونه اي صورت گیرد از ا -2-6-7-1

. آنها جلوگیري نماید

٤١

طراحی معماري مناسب داخلی -7-7-1احی معماري داخلی مجموعه ها سعی شود فضاهاي با حساسیت کمتـر در در طر-7-1 -1-7

.معرض آلودگی مستقیم قرار گیرند و فضاهاي حساس بطور غیرمستقیم در تماس باشند

ــکل ــودگی ):1-17(شــ ــف،در معــــرض آلــ ــاهاي مختلــ ــوه طراحــــی فضــ نحــ


از فضاهاي کنترل نشده نظیر راهروها ، نورگیرها با در نظر گرفتن ضوابط معماري -2-7-7-1

. جهت حفاظت از فضاهاي حساس در برابر آلودگی صوتی استفاده شود . . . . و

عایق بندي ساختمان ها در برابر صوت -8-7-1با توجه به اینکه کاهش آلودگی صوتی از طریق جذب ، بهترین حالت ممکن مـی -1-8-7-1

ان ها در عرض این آلودگی با استفاده از مـواد جـاذب عـایق بنـدي باشد ، الزم است ساختم

توصیه می شود این امر مطابق استانداردهاي صدابندي در ساختمان که توسـط مرکـز . شوند

. تحقیقات ساختمان و مسکن تهیه می گردد ، صورت پذیرد

٤٢

ر برابـر در بکارگیري عایق هایی نظیر پنجره هاي چند جداره عملکـرد عـایق د -2-8-7-1

. نیز بصورت همزمان دیده شود . . . اتالف انرژي و

استفاده از مواد جاذب در دیوارهاي ساختمان و درزگیـري درهـا و پنجـره هـا -3-8-7-1

. توصیه می گردد

: استفاده از موانع صوتی -9-7-1 : دیوارهاي عمودي -1-9-7-1

ن ، سنگ ، فلزات یا دیگر مواد مـی جنس دیوارها عمدتاً از نوع چوب ، گچ ، ساروج ، بت •

. باشد

. از نظر زیبایی شناختی باید با محیط اطراف خود همگون و سازگار باشد •

. به میزان کافی بلند و عریض باشد تا دید جاده را پوشش دهد •

در مواردي که منازل یا سایر کاربریها بر روي تپه هاي مشرف به جاده قرار گرفته انـد و •

اع آنها بیش از ارتفاع دیوارها می باشد ، از کارآیی دیوار کاسته می گردد که یا اینکه ارتف

. این کاهش کارایی در طراحی باید مدنظر قرار گیرد

وجود بازشوها در دیوارها در محل تقاطع ها یا معابر ورودي و خروجی نیز از قابلیت آنها •

. می کاهد

ی احداث دیوارها و دیگـر موانـع را بـا پرکندگی ابنیه ها در امتداد مسیر معابر چگونگ •

. مشکل مواجه می کند

معمـوالً ( متر از بزرگراهها بیشترین مقدار اثـر را دارا مـی باشـند 61دیوارها تا فاصله •

) ردیف اول از منازل

٤٣

در نهایت باید تراز صدا ، اساساً براي ساکنین کنار بزرگراهها و معابر پر رفت و آمد ، بـه •

. ش یابدشکل محسوس کاه

: مقدار کاهش صدا توسط دیوارها

)A (dB 20 < 5کاهش صدا Db (A) <

جهت کـاهش . به جنس آنها دارد ديصداي ترافیک توسط دیوارها بستگی زیا هشقابلیت کا

می یابد محکم و سفت بـوده و بـه میـزان ) دیوارها ( موثر صدا مواد بکار برده شده در موانع

( باشند، از نقطه نظر کاهش صدا کلیه موانـع ) کیلوگرم در مترمربع 20حداقل ( کافی متراکم

در صورت واجد بودن شرایط مذکور قابلیت کاهش صدا را بـه صـورت مـوثري دارا ) دیوارها

.خواهند بود

:موانع زمینی -2-9-7-1

. از نوع مواد طبیعی نظیر خاك ، سنگ و مواد مشابه می باشند -

. بصورت خاکریز و تپه ها طراحی می شوند عمدتاً از نوع خاك -

. از نظر زیبایی شناختی جذابیت بیشتري دارند -

. مین و فضاي زیادي را اشغال می سازندز-

. دسی بل بیشتر از دیوارها کاهش می دهد 3مقدار صدا را

: راه حل در بزرگراهها -10-7-1 موانـع زمینـی ی فود فضا و زمـین کـا ، ترجیحاً در صورت وج موانع زمینیاحداث دیوار یا -

. توصیه می گردد

www.District22.org}{ .متر 8/3حداکثر : موانع زمینیارتفاع دیوار و -

٤٤

حفاظت انفرادي -8-1در مواردي که تدابیر فنی و اداري موثر نباشد شخص مـی توانـد از وسـایل و تـدابیر زیـر

:استفاده کند

گوش خارجی قرار دادن موادي در مجراي -1

. براي این منظور از پنبه ، گاز ، الستیک نرم ، پالستیک ، موم و غیره استفاده مـی کننـد

پنبه و گاز خشک مانع ورود صدا نمی شود و اگر آنها را با روغن چرب کنند ، فقط از نفوذ

استفاده از موم هم چندان . بل جلوگیري خواهند نمود دسی 35الی 25صداهایی با شدت

استفاده از مواد پالستیکی که به اندازه مجراي گوش سـاخته شـده باشـد ، . نیست موثر

اما یـافتن مـواد پالسـتیکی . دسیبل تقلیل می دهد 45نتیجه بهتري دارد و صداها را به

مناسب گوش شخص همواره با اشکاالتی مواجه بوده و بعالوه استفاده از آنها بـراي مـدت

ازبهر حال باید توجه داشت که بهنگـام اسـتفاده . ی باشدنسبتاً طوالنی ناراحت کننده م

. این قبیل مواد ، فشاري به مجراي گوش وارد نشود و موجب عفونت نگردد

استفاده از گوشی هاي مخصوص -2

به منظور کاهش صدا می توان از گوشی هاي مخصـوص کـه روي گـوش خـارجی را مـی

که موجب تحریک و عفونت مجراي گوش مزیت این روش آن است . پوشانند استفاده نمود

این روش گاه با روش اول تواماً مورد . اما نتیجه آن چندان رضایت بخش نیست . نمی شود

ولی باید دانست که استفاده از این دو طریق نه راحت اسـت و نـه . استفاده قرار می گیرد

سـیبل کـه از راه د 145زیرا به هیچ وجه مانع نفوذ صـداي شـدید بـاالتر از بسیار موثر ،

. استخوان منتقل می شود نمی گردند

٤٥

استفاده از کالهخود -3

کالهایی وجود دارند که مجهز به گوشی بوده و به نحو نسبتاً مـوثر مـی تواننـد از نفـوذ

. صداهاي شدید از راه استخوان و گوش خارجی جلوگیري کنند

. از آنهـا اسـتفاده کننـد اشخاصی که در معرض صداهاي شدید قرار می گیرند می توانند

}1382عباس پور،مجید،{

اثرات روانی سر و صدا -9-1آثار روانی سر و صدا رابطه مستقیمی بـا شـدت صـوت نـدارد ، زیـرا ممکـن اسـت گـاه

کوچکترین صدا موجب شدیدترین عکس العمل شده و یا بلندترین صدا در ذهن آدمـی اثـر

م براي کسی که می خواهد درباره موضوعی فکر ممکن است یک موسیقی مالی. نداشته باشد

کند مانند سر و صداي یک پتک سنگین که بر آهن کوفته می شود ناراحت کننده باشد و یـا

صداي آسیاب که وسیله کسب درآمد است، براي آسیابان آرام بخش بوده و او را بـه خـواب

. موش شده باشدخوشی فرو برد و فقط وقتی از خواب بیدار شود که صداي آسیاب خا

آثار روانی سروصدا برحسب شخص، موقعیت ، زمان و حاالت روانی شخص متفاوت بوده و بـه

وجه قابل اندازه گیري نیست، ولی بطور کلی می توان گفت محیط پرسروصدا عـالوه بـر هیچ

آنکه موجب اختالل در مکالمه و تفهیم مطالب می شود، باعث کم شدن و بی دقتی فعالیتهاي

قدرت فراگیري کاسـته شـده و بـر از بعالوه. ي و ناهماهنگی کارهاي فکري نیز می گرددمغز

در اثر صداي ناگهانی و بلنـد کـه موجـب . تعداد اشتباهات در کارهاي فکري افزوده می شود

بویژه فشار داخل جمجمه باال رفته، ترشـحات بـزاق کـم دلهره و ترس می گردد، فشار خون

٤٦

ترشحات معده کم شده و معده دچار انقباضات دردنـاکی مـی . شده و دهان خشک می شود

. دودي شکل روده ها نیز دچار رکود می گرددهمچنین حرکات . شود

مسئله فشار روحی و فکري و تأثیر سروصدا بر آن موضوعی است بحث انگیز کـه متاسـفانه

ی از عوامل محیطی به احتمال زیاد سروصدا یک. منابع مفید در این مورد بسیار اندك می باشد

یب تحت تأثیر شرایط خاصی ساحتمال این آ. است که به سالمت روانی افراد آسیب می رساند

مثالً هنگام که شخص مستعد عصبی شدن است ، سروصـدا ایـن حالـت را . افزایش می یابد

. تشدید می کند

نسان در برابـر بدن ا. سروصدا ممکن است با فشار فیزیولوژیک خود ، بیماریها را تشدید کند

سروصدا فعالیت خود را تغییر می دهد، یعنی واکنش تطبیقی و جبران کننده اي از خود نشان

این واکنش ، با اینکـه . می دهد که بتواند با وجود فشار صدا ، عمل طبیعی خود را انجام دهد

براي نگهداشتن فعالیت طبیعی بدن ضروري است، اما ممکـن اسـت تغییـرات فیزیولوژیـک

ت طبیعی در بدن می گردد و اغلب اخطاري است یهمی ایجاد کند که گاهی موجب نقص فعالم

) یا وزوز( مثالً سوت کشیدن . داشتکه در صورت عدم توجه ، عواقب نامطلوب در پی خواهد

گوش ، ناشی از سروصداي زیاد و شدید ، نشانه ي واکنش فیزیولوژیک در برابـر آن اسـت و

. دا ممکن است بر آستانه ي شنوایی اثر نامطلوب گذاردهشداري است که این ص

. برخی از این واکشنها به صورت طوالنی و مکرر باعث ایجاد و تشدید امراض عصبی می شوند

از این رو آسایشگاههاي روانی را معموالً در نقاط کم جمعیت و آرام و مناطق دور از شهر ، می

. سازند

٤٧

ي از جنایتکاران نشان داده کـه در برخـی مـوارد تولیـد مطالعه ي شرح حال پزشکی پاره ا

در . در آنها گردیده اسـت اعث پیدایش حالت خطرناك و حتی آدمکشی بسروصداي ناگهانی

آزمایشاتی که در خالل جنگ کره به عمل آمده است مشخص گردیده که در میـدان جنـگ ،

ره شـدید بـوده ، سـربازان هنگامی که سروصداي تیراندازي و انفجار نارنجک و بمب و خمپا

}1382عباس پور،مجید،{ .ناگهان حالت عادي خود را از دست می داده اند

:اثر سروصدا برخواب -10-1به هنگام بحث درباره ي خطرات ناشی از سروصدا باید به حالت سازگار شـدن بـا آن نیـز

سروصدا سازگار کند یا خیر ؟ توجه داشت ، یعنی آیا انسان می تواند خود را با فشار ناشی از

در خواب آستانه شـنوایی انسـان . استظاهراً قدرت افراد در خواب و بیداري با هم متفاوت

. به عبارت دیگر جنبه ي تخریبی فیزیولوژیک سروصدا بیشتر است. پایین است

و ممکـن اسـت اثـر و ارزش ، سروصدا بر میزان عمق و تداوم خواب نیز تـأثیر مـی گـذارد

آزمایشات انجام شده بر روي حیوانـات نشـان داده اسـت کـه . ابخش خواب را از بین بردشف

محروم کردن حیوانات از خواب موجب بروز گرسنگی شدید شده و در نتیجه ، آنها به مقـدار

همچنین اینگونه حیوانات ، در برابر سر و صداي مداوم ، بی قـرار . غیرطبیعی غذا می خورند

چنانچـه . ر این است که کم خوابی موجب بروز رفتار غیرعادي مـی گـردد اعتقاد ب. می شوند

صوت ، اگرچه ضـعیف ، . محرومیت از خواب ادامه یابد، منجر به بروز ناراحتی روانی می گردد

اي اتومبیلی که حتـی دسطح خواب افراد با ص. به هنگام خواب امواج مغزي را تغییر می دهد

دسیبل 60الی 55هنگامی که صداي اتومبیل به . ییر می کند، تغ دسیبل باشد 55پایین تر از

}1382عباس پور،مجید،{ .برسد، بر روي عمیق ترین خوابها اثر می گذارد

٤٨

:اثر سروصدا بر انجام کار -11-1هنگـامی . سروصدا در کارهاي فکري بیش از فعالیتهاي فیزیکی بدن ، مزاحم انسان است

:به سه شکل تغییر می کنند کارها دسیبل باشد، 90که میزان سروصدا بیش از

بازده کار ثابت می ماند ولی اشتباهات بیشتري صورت می گیرد، بـویژه در -١

. کاري که نیاز به توجه بصري بیشتري وجود دارد

. یشود در تشخیص زمان اختالل ایجاد م -٢

. حفظ حالت هوشیاري و آگاهی نیاز به کوشش بیشتري پیدا می کند -٣

بق تحقیقات انجام شـده در یـک کارخانـه ي نسـاجی در انگلسـتان ، در شـرایط وجـود ط

12دسیبل ، میزان تولید کارگرانی که فاقد حفاظ گوش بودند ، 96سروصدایی بمیزان باالتر از

قدرت انسان در برابـر سروصـدا جهـت . درصد از کارگرانی که حفاظ گوش داشتند کمتر بود

یابد، درك و حفظ اطالعات به زمـان بیشـتري نیـاز دارد و بـراي پیگیري افکارش تقلیل می

بسـیار شـدید سروصـداي . جلوگیري از تداخل مسائل فکري ، کوشش بیشتري الزم اسـت

بدون حفاظ گوش نه تنها بر کارهاي فکري بلکه بر کارهاي غیرفکـري ،)دسیبل 120باالتر از (

بـه گـوش رسـانیده و احسـاس درد شـدید آسیب فراوان زیرا نیز تأثیر شدید می گذارد ،

. می شود

طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی ، سروصدا در سراسر دنیـا روزانـه چهـار میلیـون دالر

و فشار یخستگ, خسارت به کارهاي دفتري وارد می آورد و این ضرر به جهت اشتباه شنیدن

کارخانه در آلمان غربی نشان آزمایشات انجام شده در یک . ذهنی ناشی از سروصدا می باشد

٤٩

می دهند که کارگران در محیط پرسروصدا بیشتر دعوا کرده و زودتـر خسـته مـی شـوند و

در حالیکه در محیط کم سروصدا بـازده کـار آنهـا افـزایش . غیبتشان از کار نیز بیشتر است

. می یابد

. دچار نقص شـود شنوایی افرادي که در مراکز صنعتی پر سروصدا کار می کنند، ممکن است

زیرا ابتدا باالترین حد شنوایی نقصان می یابد، بدین معنی که کاهش شنوایی در ابتـدا بـراي

ارتعاش در ثانیه است ایجاد می گردد و به علـت 5000صداهایی که بسامدشان زیاد و بیش از

یی خود اینکه بسامد صداهاي معمولی از آن بیشتر نیست، کارگران در ابتدا متوجه نقص شنوا

نمی شوند و فقط در مواردي از درد گوش و بیخوابی شکایت می کننـد ؛ لـیکن بتـدریج کـه

شخص براي مدت طوالنی در معرض سروصداي شدید قرار می گیرد، نقـص شـنوایی ایجـاد

. گردیده و اصوات معمولی نیز شنیده نمی شوند

در محیطی که سروصـدا در کار کردن در محیطی با سروصداي مداوم و پیوسته ، از کارکردن

از این رو حـد مجـاز میـزان . آن بطور منقطع و با فواصل سکوت تولید می شود مضرتر است

طی هشت ساعت کار . سروصدا ، با توجه به مدت کار در محیطهاي پر سروصدا ، متفاوت است

هر چه مدت کار در محـیط پـر سروصـدا . دسیبل است 85روزانه ، حد مجاز میزان سروصدا

متر باشد، می توان سروصداي شدید تري را تحمل کرد بدون آنکه آسیبی به شـنوایی وارد ک

}1382عباس پور،مجید،{ .شود

: اثر سروصدا بر آسایش انسان -12-1احساس شنوایی یـک احسـاس شـبانه . سروصدا بر خالف نور ، خاصیت نفوذکنندگی دارد

ي خود را ببندیم اما نمی توانیم گوشهاي خود براحتی می توانیم چشمها. روزي و دائمی است

٥٠

مردم ، بویژه افراد شهرنشین ، سروصدا را به عنوان یک عامل مزاحم بشـمار مـی . را ببندیم

. به دور مانداصوالً کمتر می توان از سروصدا ، چه در موقع کار و چه بهنگام استراحت، . آورند

ی عقیده دارند آزردگی در مقابل فرار از بعض. آزردگی خاطر یکی از مهمترین عوارض آن است

میزان آزردگی در مقابل سروصدا ، مانند آزردگی ناشی از . سروصدا یک مکانیزم زیستی است

صداي موسـیقی نوازنـده اي ممکـن .گی و سرما ، در اشخاص متفاوت استخستگی و گرسن

. راد بسـتگی دارد است براي دیگري آزار دهنده باشد، چون تحمل سروصدا به حالت روانی اف

مـــــثالً مـــــدیر کارخانـــــه سروصـــــداي آن را ، چـــــون بـــــرایش ســـــود

می آورد ، خوشایند می داند ؛ در حالی که همین سروصدا براي کارگران و همسایگان ناراحت

}1382عباس پور،مجید،{. کننده است

: میزان اختالالت در مکالمات -13-1افراد، اهمیت حیاتی دارد نیز به عنوان یـک در رسیدن پیامهایی که براي دخالت سروصدا

پیام ، ممکـن اسـت در میـزان عامل مهم تلقی می گردد، زیرا نشنیدن یا اختالل در رسیدن

بط بین افـراد اثـر سـوء داشـته کارآیی ، اجراي دستورات کاري ، درك عالئم اضطراري و روا

ق ممکن است منجر بـه بـروز ایجاد اختالالت در محیط کار بر اثر نشنیدن دستور مافو .باشد

}1382عباس پور،مجید،{. حوادثی گردد

: اثرات سروصدا بر بدن -14-1بعضی از دانشمندان معتقدند کـه . سروصدا ممکن است یکی از عوامل ایجاد زخم معده باشد

ورم روده ، فشار خون ، سرطان ، و سردرد میگرن نـاراحتی هـایی هسـتند کـه احتمـاالً بـا

. فشار ناشی از سروصدا ممکن است این عوارض را تشدید کند. ط نزدیک دارندسروصدا ارتبا

٥١

تحقیقات انجام شده در بیمارستانهاي آمریکا نشان داده است بیمارانی که از تشنج رنج مـی

بیمارانی که نیاز به مراقبـت . مدت بیماریشان طوالنی تر می شود برند، در محیط پرسروصدا

، یکژشهاي فیزیولونسروصدا بر واک. وي آنها اثر بیشتري می گذاردشدید دارند، سروصدا بر ر

صداي ناگهانی ، فشار خون و فشار داخلی عـروق مغـز را . اثر می گذراد بویژه حرکات طبیعی

باال می برد، حرکات قلب و تنفس را شدید می کند ، انقباض عضالنی بوجود می آورد و عمـل

می تواند در حرکات سیستم گوارش اختالل ایجـاد سروصدا . طبیعی هشم را مختل می سازد

دستگاه گردش خون . نموده و نظم جریان بزاق را برهم زند و ترشحات معده را نیز تقلیل دهد

. بیش از دیگر اعضاي بدن تحت تأثیر سروصدا قرار می گیرد

ـ انقباض ون سطحی رگها ، که منجر به باریکتر شدن آنها می گردد، ناشی از واکنش گردش خ

طبق تحقیقات دانشمندان انگلیسی ، سروصدا بویژه هنگامی که . در مقابل سروصدا می باشد

چنین سروصـداهایی اثـرات بـارزي بـر روي . غذا اثر می گذارد مناگهانی باشد ، بر عمل هض

ق و ترشحات معـدي سمپاتیک دارد که نتیجه ي آن نقصان فعالیت مثانه ، جریان بزا باعصا

رف نظر از اثرات روانی سروصدا ، قرار گرفتن در معرض سروصداهایی بـا ص بطور کلی ، .است

: دسیبل ممکن است ، منجر به عوارض زیر در انسان گردد 120شدت

افزایش تنفس و باال رفتن مصرف اکسـیژن ، بـاال رفـتن افزایش تعداد ضربان قلب ، -

. فشار خون

دسیبل و فرکانس یا بسامد کمتـر از 150قرار گرفتن در معرض سروصداهایی با شدت بیش از

ارتعـاش در ثانیـه ، 1500الـی 700ارتعاش در ثانیه ، و بویژه اصواتی با فرکانس حـدود 2000

لـرزش قفسـه سـینه ، حرکـت غیرعـادي آرواره هـا ، : ممکن است منجر به عوارضی نظیر

٥٢

ن ، اخـتالل در عمـل سرگیجه ، تهوع ، استفراغ ، سستی زانوها ، سردرد ، تزلزل در راه رفـت

}1382عباس پور،مجید،{ .معده و متوقف شدن حرکت دودي روده ها گردد

: اثر امواج فوق شنوایی -15-1

ع السـیر، امـواج فـوق شـنوایی با پیشرفت صنایع جدید بویژه پیدایش هواپیماهاي سری

ک سلولی ها را کشـته این امواج که بخوبی می توانند باکتریها و ت. اهمیت زیاي پیدا کرده اند

و حتی ظرف چند دقیقه باعث مرگ قورباغه ها و ماهی ها شوند، قادرنـد وارد مـایع سـلولی

مایشات اولیه در حیواناتی که داراي پشم هستند نشـان زآ. انسان شده و صدماتی وارد آورند

ه و دسیبل باشد، جذب بدن حیوان شد 150داده که امواج فوق شنوایی که شدت آنها بیش از

چنین . موجب افزایش درجه حرارت بدن و مرگ حیواناتی به بزرگی موش و خرگوش می گردد

. امواجی بدون شک اگر منجر به مرگ حیوانات بزرگتر و انسان نشود ، بی ضرر هم نخواهد بود

بعنوان مثال براي اینکه درجه حرارت بدن انسان به حد غیرقابل تحمل رسیده و موجب مرگ

سان بتواند بیش از نیم درصد انرژي موجود در این امواج را از طریـق ناست بدن اگردد ، الزم

}1382عباس پور،مجید،{. هوا جذب کند که معموالً جذب انرژي از این حد کمتر است

: زیانهاي مالی ناشی از سروصدا -16-1ه صـدا هر شی طبیعی یا ساخته ي دست انسان بصورتی روز افزون با توسعه ي تکنولوژي ، ک

یکی از مهمترین آنها خسارتی اسـت . یکی از دست آوردهاي آن می باشد، آسیب پذیر است

فرودگاه در ایاالت متحـده آمریکـا ، 19، از 1962در سال . که به نواحی مسکونی وارد می آید

میلیـون دالر خسـارت 5/14قریب دو هزار شکایت در دادگاهها مطـرح گردیـد و بـالغ بـر

14تقریبـاً ( میلیـون دالر 200میزان خسارت درخواستی بـه 1968ا سال درخواست شد و ت

٥٣

رسید، در حالیکه تعداد فرودگاههاي که از آنها شکایت شده بود بـه دو برابـر افـزایش ) برابر

. یافته بود

اثرات و زیانهایی که بر اثر پرواز هواپیماهاي مافوق سرعت صوت به ساختمانها وارد می شود،

در دو پـارك جنگلـی . قابل توجه نیست، لیکن ممکن است جبران ناپذیر باشد هر چند قابل

تاریخ بوده است، بر اثر امواج بلآمریکا، بقایاي تخته سنگهایی که محل سکونت انسانهاي ماق

. صوتی ناشی از هواپیماها از بین رفته اند

ه پرواز هواپیماهـاي از این رو چنانچ. صوت بیشتر آسیب پذیرند نه درمقابل هاي کساختمانه

مافوق سرعت صوت توسعه یابد، امکان فرو ریختن ساختمانهاي تاریخی که نیـاز بـه تعمیـر

عالوه بر ساختمانهاي مسکونی و هنري ، ساختمانهاي عمومی نیز از . بیشتر خواهد شد. دارند

رند و در مدارس و دانشگاههایی که در نزدیکی فرودگاهها قرار دا. آسیب مصون نخواهند بود

یا هواپیماها بر فراز آنها ، پرواز می کنند ، سروصدا هم بر جنبه ي تحقیقـاتی و هـم از نظـر

پایین آوردن ارزش زمین آنها اثر دارد ، اگرچه ممکن است براي اینگونه سازمانها پایین آمدن

. ارزش زمین ، مطرح نباشد

ري عوارض طبیعی خاص هسـتند نظر از تأثیر سروصدا بر ساختمانها ، زمین هایی که دا صرف

بعنوان مثال در مناطقی کـه . نیز به مقدار زیاد تحت تأثیر این ره آورد تکنولوژي خواهند بود

مردم به بازي اسکی مشغولند ، ممکن است پروازهاي مافوق سرعت صوت منجر بـه سـقوط

. بهمن گردد

بعمل آمـده ، تآزمایشا طبق. فراورده هاي کشاورزي نیز تحت تأثیر سروصدا قرار می گیرند

. رشد تنباکو بمقدار قابل توجهی بر اثر سروصدا کاهش می یابد

٥٤

قرار دارند، چهـل ) دسیبل 100بیش از ( همچنین رشد گیاهانی که در معرض سروصداي زیاد

. درصد کاهش می یابد

سروصدا ممکن است باعث شکسته شدن پنجره ها ، ایجـاد شـکاف در سـاختمانها ، پـایین

ردن ارزش زمین ، کاهش محصوالت کشاورزي ، آزردگی و مزاحمت در امر آسایش و تفریح آو

عبـاس {. هر یک از این عوارض به نوبه ي خود از اهمیت بسزایی برخوردار است. انسان گردد

}1382پور،مجید،

درختان و بوته زارهاي منفرد -17-1، اگزوز موتـور ماشـین براي کاهش صدا در حومه شهر، عواملی چون ترافیک، سرعت

محوطه اي از درختان و بوته . ها، اثر متقابل الستیک و جاده در ایجاد آشفتگی مهم می باشند

و یا بیشتر باشد و همچنین گیاهانی که از نزدیک ترین خطر ترافیـک فوت20ها که عرض آن

ایی در کنـار استفاده از بوته ه. فاصله دارند در کاهش صدا خیلی مؤثر می باشند فوت 50-20

براي کاهش صدا مؤثرتر فوت 15-30و درختهایی با ارتفاع فوت 6-8خط ترافیک به درازاي

درختان و بوته ها باید براي استفاده بهینه از آنها نزدیک منبع ایجاد صوت کاشته . خواهد بود

. شوند

خ و برگ و از انواع درختان مرتفع که داراي تراکم شا. در جاهایی که امکان پذیر باشد

یا ترکیـب بوتـه اي کوتـاه و درختـان (داراي برگهاي یک شکل می باشند استفاده می شود

از . جایی که استفاده از درختان مرتفع امکان پذیر نیسـت ) مرتفع براي رسیدن به آثار مثبت

. ترکیب بوته هاي کوتاه و علفهاي بلند استفاده می کنند

٥٥

. و ایجاد تراکم باید نزدیک به هم کاشته شوند درختان و بوته ها براي هم شکل شدن

استفاده از گونه هاي همیشه سبز و یـا . جائیکه پوشش گیاهی براي تمام سال مورد نظر است

این محوطه ها باید در حـدود دو برابـر طـول . گونه هاي بادوام در طول سال توصیه می شود

به موازات منبع صوت قرار گرفتـه از منبع صوت تا دریافت کننده باشد وقتی که جادهفاصله

پوشـیده شـده باشـد باید فاصله منبع صوت تا دریافت کننده توسط محوطه گیاهـان . باشد

.{D.F van Haverbeke and D.L cooK1974}

٥٦

فصل دوم

نتیجه گیري بحث و

٥٧

:نکات الزم در احداث فضاي سبز براي حذف آلودگی صوتی -1-2اگر فضاي سبز بعنوان حایل منازل از سروصدا در شهر احداث گردد، باید حداقل عرض آن -1

m15 باشد تا نتیجه مطلوب بدست آید .

بهترین شکل آن زمین شیب داري است که در کنار شاهراه ها وجود دارد که جهت شـیب -2

ن وجود گیاهـان باشد و منتهی الیه آ) مثل چمن(و به جاده و پوشیده از گیاهان سطحی رآن

. بلند مثل درختچه ها و درختان نتیجه خوبی به دست می دهد

. هر قدر ارتفاع و تراکم دیوار سبز بیشتر باشد، کاهش آلودگی بیشتر است-3

استفاده از پهن برگان دائمی به همراه سوزنی برگان متراکم با صمغ زیاد و درختچـه هـا و -4

. عث حصول حداکثر بهره برداري از گیاهان می شودپرچین سبز به طور همراه و هماهنگ با

هر قدر زاویه قرار گرفتن برگها نسبت به شاخه و شاخه نسبت به ساقه تندتر باشد نتیجـه -5

کار بهتر است، در واقع انبوهی درختان در بخش بیرونی که در معرض برخـورد اصـوات قـرار

. ین به باال امتداد داشته باشددارد ضروري است و بهتر است انبوهی شاخ و برگ از پای

فضاي {. کمربند سبز که بصورت موازي و به طور متوالی ایجاد شده بیشترین تأثیر را دارد-6

}1373سبز،ضرورت و طراحی

کاهش آلودگی صوتی نکات الزم براي انتخاب گونه در جهت -2-2پهن و ضخیم بـوده و از گونه هاي درختی و درختچه اي استفاده شود که، داراي برگ هاي -1

. نیز از تنه اي تنومند برخوردار باشد

. برگ ها تا حد امکان عمود بر جهت انتشار صوت باشد -2

. برگ ها پس از خشک شدن روي شاخه بمانند -3

٥٨

. حتی المقدور از پهن برگ هاي همیشه سبز استفاده شود -4

.شاخ و برگ ها از گردن ریشه آغاز شوند -5

عه این خصوصیات در یک گونه گیاهی وجود ندارد، بنابراین بایـد سـعی مسلماً مجمو

.نمود، انتخاب گونه را تا حد امکان نزدیک به شاخص هاي فوق الذکر انجام داد

:در این رابطه، گونه هاي زیر قابل استفاده می باشند

ــدول ــوتی ):2-1(ج ــودگی ص ــاهش آل ــت ک ــاهی جه ــب گی ــاي مناس ــه ه ــرام {گون به

}1369،سلطانی،کامبیز

Populus berolinensis Acer pseudoplatanus Viburnum lantana Tilia platy phyllos Corylus avellana Syringa vulgaris Cornus sanguine Sambucus nigra Forsythia intermedia Cornus alba

Ligustrum vulgare

ه هاي انتخاب شده بایسـتی با توجه به ویژگیهاي زیست محیطی شهرهاي بزرگ، گون

از طرفی، پاسخگوي مسئله آلودگی صوتی باشد و از طرف دیگر، در مقابـل بارهـاي زیسـت

میـزان کـاهش صـدا توسـط )2-2(جـدول . محیطی شهر، تاحد ممکن، مقاومت نشان دهد

}1369بهرام سلطانی،کامبیز،{ .گیاهان مختلف را نشان می دهد

٥٩

}1369بهرام سلطانی،کامبیز،{وسط گیاهان مختلفمیزان کاهش صدا ت):2-2(جدول

21 LL نام گیاه

10.7-2.5 Acer pseudoplatanus

6.9-0.2 Tilia platyphllos

9.5-4.1 Populus berolinensis

6.1-1.4 Viburnum lantana

5.4-1.6 Syringa vulgaris

6.3-2.5 Tilia cordata

5.4-1.8 Ribes divaricatum

5.3-1.7 Carpinus betulus

5.3-2.4 Fagus gikvatica

4.1-1.3 Corylus avelline

6.3-3.5 Lnicera maackil

3.2-0.6 Alnus lacana

4.6-2.4 Philadelphus pubescens

3.0-0.8

٦٠

. هر قدر ارتفاع درخت و تراکم توده بیشتر باشد، اثر کاهندگی گونه بیشتر است

ینجا باید گفت که ترکیب افرا، اقاقیا، چنار اثر کاهندگی بیشتري نسبت به ترکیب در ا

چنار خالص یا اقاقیاي خالص دارد، و یا در ترکیب افرا، بلوط و ممرز وجود درخت افرا با بـرگ

در حالیکـه در . تأثیر برگهاي ریزتر در گونه دیگـر را کـامالً بپوشـاند . پهن تر نتوانسته است

در میان سوزنی برگان می بینیم کـه . ، چنار و اقاقیا این مهم آشکار دیده می شودترکیب افرا

که این (و یا میزان صمغ داخل برگها بیشتر باشد ) سرو شیراز(هر قدر تراکم برگها فشرده تر

. نقش کاهندگی درخت در مورد آلودگی صدا بیشتر است) پدیده در مورد کاج صدق می کند

و سوزنی برگان در می یابیم که پهن برگان بیشتر از سـوزنی برگـان در با مقایسه پهن برگان

به هر حال تأثیر کاهندگی محسوس سرو شیراز، کاج و کـاج . کاهش آلودگی صدا نقش دارند

.تهران را نباید نادیده گرفت

افرا، اقاقیا، چنار، سرو شیراز، کاج تهران و کاج : بهترین گونه ها-1

افرا، اقاقیا و چنار یا ترکیب بیشتري از گونه هایی با برگ پهن تر و : ها بهترین ترکیب گونه-2

یا با میزان صمغ بیشتر و تراکم سوزنی برگها

هـر قـدر عـرض : فاصله فضاي سبز بعنوان حایل بین فرستنده صدا و خانه هاي مسکونی-3

. پیاده رو بعد از فضاي سبز بیشتر باشد تأثیر کاهندگی صدا بیشتر است

زمین شیب دار اگر حایل بین فرستنده صدا و گیرنده باشد، اثر کاهش : بهترین شکل زمین-4

.صدا بیشتر است

هر قدر ارتفاع و تراکم توده درختان بیشتر باشد، کاهش آلـودگی : ارتفاع و تراکم درختان-5

صدا بیشتر است

٦١

در سـوزنی برگهـا هر قدر برگهاي درخت پهن تر یا تراکم برگ ها بیشتر و یا تراکم صمغ -6

. بیشتر باشد، در کاهش آلودگی صدا تأثیر قابل مالحظه اي خواهد داشت

هر قدر زاویه قرار گرفتن برگ نسبت به شاخه و نسبت بـه سـاقه تنـدتر باشـد، کـاهش -7

}1372رضا خانی،رامش،{. آلودگی صدا بیشتر می باشد

فضاي سبز،ضرورت و طراحـی {ان مختلف کاهش آلودگی صدا در رنج هاي متفاوت توسط گیاه):2-3(جدول

1373{

دسی بل بوسیله 6-8کاهش

Carpinus betulus ممرز Syringa vulgris یاس بنفش خوشه اي

,Fagus sylvatica راش Quercus robur بلوط

F.oriantalis


Populus berlinensin صنوبر Viburnum Lantand بداغ

Viburnum rhytielophyllum بداغ Tilia Platy phyllus نمدار


Acer pseudoplatanus افراي شبه چناري

دسی بـل نگـه داشـته و در 50-60آلودگی صدا و ناهنجاري آنرا باید در یک حد قابل تحمل

}1373فضاي سبز،ضرورت و طراحی { .جهت کاهش آن اقدام نمود

٦٢

.ده احسن از فضاي سبز در جهت کاهش آلودگی صوتیاستفا-3-2 تفکیک فضاهاي مولد آلودگی صوتی از فضاهاي نیازمند به آرامـش، در مرحلـه طراحـی -1

طرح هاي جامع شهري

انتخاب فاصله کافی بین فضاهاي مولد آلودگی و فضاهاي آرام-2

ق مولـد آلـودگی صـوتی و استفاده از فضاي به منظور پر نمودن فضاهاي آزاد میان مناط-3

مناطق آرام

طراحی فضاي سبز بر اساس نوع و نحوة انتشار موضعی، انتشار نـواري، انتشـار ثابـت یـا -4

بهــرام {امــواج صــوتی و نیــز توجــه کامــل بــه ســاخت توپوگرافیــک منطقــه ) متحــرك

}1369سلطانی،کامبیز،

روشهاي طراحی فضاي سبز در جهت کاهش آلودگی صوتی-4-2 فضاي سبز شبه جنگلیاحداث -1

احداث ردیف کاریهاي متوالی -2

استفاده از روشهاي تلفیقی-3

کمک فضاي سبز شبه جنگلی متشکل از درختان و درختچـه هـاي متناسـب بـا ه ب

dB 10به حـداکثر ) یا عمق آن(متر عرض فضاي سبز 100ساختی فشرده می توان به ازاي هر

نظر قرار دادن مسئله کمبود زمین در شهرهایی چون و نیز با مد .رسیدکاهش آلودگی صوتی

تهران، ایجاد فضاي سبز به منظور کاهش آلودگی صوتی مقرون به صرفه نخواهـد بـود مگـر

آنکه، چنین فضاهایی قبالً در طرح هاي شهري انتخاب شده و در عمل نیـز بـه فضـاي سـبز

٦٣

احسـن از بـازدهی فضـاي تنها در این صورت است که می توان به نحو. اختصاص داده شوند

. سبز در رابطه با کاهش آلودگی صوتی و نیز بازدهی هاي اقلیمی و تفرجگاهی آن بهره جست

مشـکل مشـابهی -به علت نیاز بیشتر به زمـین -در مورد ردیف کاریهاي متوالی نیز

.داردهمانند مورد اول وجود

در . ایج بهتري کسب نمـود از احداث فضاي سبز بر روي تپه اي از خاکریز می توان نت

می توان از ) یعنی استفاده از مصالح ساختمانی گیاهی و غیرگیاهی(این گونه روشهاي تلفیقی

در این حالـت، هـم مسـاحت . مصالح ساختمانی غیرگیاهی بعنوان مکمل گیاهان بهره گرفت

)2-1( شکل. کمتري مورد نیاز خواهد بود و هم کارایی و بازدهی بیشتري حاصل خواهد گشت

بهـرام {. سه روش طراحی فضاي سبز در جهت کاهش آلـودگی صـوتی را نشـان مـی دهـد

}1369سلطانی،کامبیز،

٦٤

بهـرام {سه روش طراحی فضاي سبز در جهت کـاهش آلـودگی صـوتی ): 2-1(شکل

} 1369سلطانی،کامبیز،

٦٥

مناسب شهري و ترافیک کاهش آلودگی صوتی از طریق طراحی-5-2

مخصوصـاً (مهمترین عوامل مؤثر در حوزة آلودگی صوتی عبارتند از شرایط اقلیمـی

.، ساختار توپوگرافیک محیط، و اصطکاك ناشی از الگوي ساختمانی شهر)باد

. در میان عوامل اقلیمی، باد و جهت وزش باد نقش تعیین کننـده اي پیـدا مـی کنـد

لذا این عامل را نیـز . گی دماي هوا، آلودگی صوتی تشدید می شودهمچنین، در شرایط وارون

.باید در شمار عوامل اقلیمی مؤثر مورد توجه قرار داد

صوت معموالً در اراضی مسطح و بدون مانع سهلتر منتشر می شود، تا در اراضـی بـا

ت حرکت در این حالت اصطکاك امواج صوتی با سطح موجدار زمین، قدر. پستی و بلندي زیاد

.امواج را می کاهد و در نتیجه دامنه تأثیر بار آلودگی صوتی کوتاه می شود

نحوة قرار گرفتن ساختمانهاي شهري نسبت به مسیر انتشار امواج صوتی، نه تنهـا در

شدت آلودگی صوتی ایجاد شده در ساختمانها، بلکه در بازتاب اصوات در محـیط نیـز، مـؤثر

ناي ساختمانها در جذب و یا انعکاس هر چه شـدیدتر اصـوات، در این مورد، جنس روب. است

هموارتر باشد انعکاس صوت نیز بیشتر واضح است که هر چه روبنا . نقش مهمی را ایفا می کند

در وهلۀ نخست باید در توزیع کارهاي شهري با دقت کامـل بـه عامـل آلـودگی . خواهد بود

. انند مولد بـالقوة آلـودگی صـوتی باشـند در این صورت، منابعی که می تو. صوتی توجه کرد

باید در مکانی استقرار یابند کـه ) مانند واحدهاي تولیدي، ترمینالها، ورزشگاهها و مانند آنها(

تحـت ) مسکونی، بیمارستانها و جز آنها(توانند کاربریهاي حساس به آلودگی را ناز آن مکان

٦٦

شی تنها در مورد شهرهاي جدیـد مـی البته واضح است که اعمال چنین رو. تأثیر قرار دهند

. تواند کاربرد پیدا کند

در اینجا باید . تکنیکهاي کنترل و کاهش آلودگی صوتی در مرحلۀ بعدي قرار می گیرد

به مسئلۀ فاصله تا منبع آالینده توجه شود و چون مهمترین منبـع پخـش آلـودگی صـوتی

در . می نماید تضرور -متر 50ت کم دس–رعایت فاصله اي مناسب تا خیابان . خیابانها هستند

عین حال در فاصلۀ پنجاه متري از لبۀ خیابان باید کاربریهاي استقرار یابنـد کـه نسـبت بـه

یـادرو پدر حاشـیۀ . آلودگی صوتی فاقد حساسیت اند و خود نیز مولد آلودگی صوتی نباشـد

سـمت از بار آلودگی صـوتی کـه از خیابان می توان با طراحی فضاي سبز مناسب،

.خیابان منتشر می شود، تا حدودي کاست

خیابـان منتشـر سمت روشهاي کاهش آلودگی صوتی که از -6-2

:می شوند عبارتند

متري از لبۀ خیابان نسبت به 50در صورتی که حساسیت کاربریهاي واقع در فاصله .1

ه باشـد، آلودگی صوتی زیاد نباشد و در نتیجه کاهش شدید بار آلودگی صوتی ضرورت نداشت

. دو ردیف پرچین و در میان آن یک ردیف درختکاري احداث کرد )2-2(می توان مانند شکل

. این روش به کاهش آلودگی هواي ناشی از ترافیک نیز کمک می کند

، m2در صورت ضرورت کاهش شدید بار آلودگی، ایجاد خاکریزي به ارتفاع حداقل . 2

)2-3(کارسازي باشد شکل و احداث فضاي سبز بر روي آن، می تواند

٦٧

به منظور کاهش بار آلودگی صوتی ناشی از ترافیک بزرگراهها و جاده هاي با رفت و . 3

در این صورت با استفاده از . آمد سریع، اخیراً در اتریش روش جالب توجهی ابداع شده است

رار داده مـی الستیکهاي مستعمل اتومبیل که معموالً بصورت زباله در محلهاي انباشت زباله ق

دیواري بر حاشیۀ جاده می سازند و سپس بر روي آن فضاي سـبز )2-4(مطابق شکل . شوند

از این طریق هم مشکل دفع الستیکهاي مستعمل و هـم مسـئلۀ آلـودگی . بوجود می آورند

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{. صوتی و انتشار آن، به نحو مطلوبی حل می شود

ر مورد شـهرهاي موجـود و هـم در مـورد شـهرهاي جدیـد اقدامات یاد شده، هم د

لیکن در ارتباط با شهرهاي موجود، در برخی موارد استفاده از دیوارهاي . می تواند بکار برود

زیرا این دیوارها هم از نظر اقتصاد . صوت شکن هر چند ظاهري نازیبا دارند ضروري می نماید

در طراحی شهرهاي جدید، طراحی . یار مؤثرندفضا، و هم از حیث کاهش بار آلودگی صوتی بس

مـی توانـد )2-5(محدوده هاي حساس به آلودگی صوتی و نیز طراحی خیابانها مطابق شکل

. بنیادي در کاهش میزان آلودگی صوتی داشته باشد يتأثیر

به منظور کاهش آلودگی صوتی، بهره گیري از برخی مقررات راهنمایی و رانندگی نیز

مانند : می تواند بسیار مؤثر باشد -که فرهنگ رانندگی چنین اجازه اي را بدهددر شرایطی –

جمع کردن و هدایت ترافیک عبوري بکمک عالئم راهنمایی، به سمت شریانهاي اصلی، ایجاد

محدودة هسیستمهاي یکطرفه در مناطق مسکونی به منظور ممانعت از ورود ترافیک عبوري ب

در ساعت بـه km120قلیه، مثالً کاهش سرعت اتومبیل از مسکونی و کاهش سرعت وسایل ن

km8 در ساعت موجب افت بار صوتی تاdB 5/5 می شود، و هر گـاه سـرعت تـاkm60 در

. نیز خواهد رسید dB9این افت تا . ساعت کاهش یابد

٦٨

به منظور استفاده در طراحی، و اعمال روشهاي پیشگیرانه، ترازهاي صوتی مندرج در

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{. توصیه می شود )2-4(جدول

بهرام {تلفیق پر چین و درختکاري جهت کاهش آلودگی صوتی):2-2(شکل }1371سلطانی،کامبیز،

بهرام {تلفیق فضاي سبز و خاکریز جهت کاهش آلودگی صوتی):2- 3(شکل }1371سلطانی،کامبیز،

٦٩

تلفیق الستیکهاي مستعمل و فضاي سبز در کنار جاده ها جهت کاهش آلودگی ):2-4(شکل

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{صوتی

٧٠

بهرام {اقدامات الزم جهت مقابله با آلودگی صوتی در طراحی شهري):2-5(شکل }1371سلطانی،کامبیز،

٧١

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{هاي صوتی مجاز جهت اماکن مختلفتراز):2-4(جدول

6تا 22ساعات شب 22تا 6ساعات روز نوع کاربري) A (Db(ارقام بر حسب (

35 45 بیمارستان ، آسایشگاه ، مراکز پژوهشی ، و مانند آنها

- 45 پارکهاي شهري

45 55 محدوده هاي مسکونی خالص

50 60 ونی تجاري محدوده هاي مسک

50 65 محدوده هاي تولید کارگاهی

- 70 محدوده هاي صنعتی

٧٢

:شاخص هاي آلودگی صوتی -7-2هر چند در قوانین حفاظت محیط زیست از آلودگی صـوتی بعنـوان یکـی از اشـکال

در این .ي تهیه نشده استدایران استانداراین مورد در ولی در . آلودگی محیط یاد شده است

سازمان حفاظت محیط ، بند الف ةحالی است که در قانون حفاظت و بهسازي محیط زیست ماد

جلو گیري از پخش و ایجاد صداهاي زیان آور در محیط زیسـت طرز ۀزیست تحقیق در زمین

لذا در اینجا بدلیل فقدان استاندارد در ایـران، از اسـتانداردهاي . خود دانسته است ۀرا وظیف

)2-5جدول(مان بعنوان راهنما استفاده می شودموجود در آل

براي مناطق مسکونی توصیه هاي زیر نیز در زمینه تراز آلودگی صـوتی ارائـه شـده

ـ ) به سمت بیرون از ساختمان( ساختمانها ةترازهاي زیر باید در جلو پنجر. است رار باشـد برق

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{) . 2-6(جدول

فانه، از نظر سهم سرانه فضاي سبز، وضعیت چنـدان مطلـوبی سأشهر بزرگ تهران مت

.ندارد

-m250 در مقایسه بـا 2m2-5/1بطور مثال براي شهر تهران، سهم سرانه فضاي سبز

میلیون نفـر بـراي شـهر 8/7رقم یاد شده با احتساب جمعیت . استاندارد جهانی است 5/7

الزم . هکتار به دست آمده اسـت 1500تهران و وسعت کل فضاي سبز داخل شهر تهران، یعنی

ه شرایط ژیکی بویژولواکبستگی تام با شرایط m250-5/7به یاد آوري است که نوسان میزان

براي ایـن m29 یکی شهر تهران سهم سرانهژولواکبا در نظر گرفتن شرایط . اقلیمی شهر دارد

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{ .ی به نظر می آیدعقولشهر رقم م

٧٣

}1371بهرام سلطانی،کامبیز،{استانداردهاي تراز صوتی در کشور آلمان ):2-5(جدول

سهم محیط هاي 6- 22شب 22- 6روز ارزیابی از نظر سکونت پرسروصدا

آرام ، مناسب سکونت %5 45تا 55تا

آلودگی صوتی متوسط 15-5% 55-45 60-55

.آلودگی صوتی زیاد ، کاهش ضروري است 25-20% 60-56 65-61

آلودگی صوتی ، بسیار زیاد ، جهت سکونت مناسب ، %30بیش از 60بیش از 65بیش از .اقدامات فوري جهت کاهش ضروري است

ارقـام بـر ( توصیه در زمینه ي استاندارد آلودگی صوتی در منـاطق مسـکونی ) 2-6(جدول

} 1371بهرام سلطانی،کامبیز،{) A (dB(حسب

6- 22 شب 22- 6روز نوع کاربري

45 55 مناطق استراحتگاهی

50 60 سکونت

55 65 سکونت و کار در پیرامون

خیابانهاي اصلی

٧٤

:توصیه ها-8-2ي نگهداري درختان و سبزه زارها خیلی مهـم شناخت همه قابلیت ها و محدودیت ها

.گیاهان بصورت نماد مناسبی بوجود بیاید ازتا بدین طریق براي کاهش صوت . است

مهمی نیست و تنهـا تـراکم یـا ۀاینکه درختان و بوته ها چقدر بلند باشند مسئل اول

با وجـود . کاهش نخواهند داد الآنها صدا را کام. عرض آنهاست که باعث کاهش صدا می شود

براي مثال . این آنها می تواند سطح صدا را توسط پخش آن تا حدود قابل قبولی کاهش بدهند

ـ (کاهش داده می شود dB64-62ا سطح حومه شهري ت dB74-70صوت ه معمـوال بـراي ک

که با ارزش و قابـل توجـه مـی )ساعات روز در محیط هاي خارج از خانه رضایت بخش است

.باشد

.را کاهش دهد یک درخت منفرد بطور محسوسی نخواهد توانست صدا ثانیاً

کـه عمومـاً خصوصیاتی چون ارتفاع، تراکم و عریض بودن درختان عوامـل مهمـی هسـتند

D.F van Haverbeke and D.L} .صداهاي بلندتر، به درختان بیشتري احتیـاج دارنـد

cooK1974}

:بحث و نتیجه گیري-9-2 :کاهش یا افزایش آلودگی صدا در شهرها بستگی تام به شرایط زیر دارد

باال بردن آگاهی مردم در رفتارهاي اجتماعی -1

رشد فرهنگی در مدیریت ترافیک - 2

ها ه موتورسیکلتژیل نقلیه موتوري بویکاهش وسا - 3

منع آمد و شد کامیون تریلی در سطح شهر با بهبود مهندسی ترافیک -4

٧٥

قطع بلند گوهاي اماکن - 5

استفاده بیشتر از وسایل نقلیه غیر موتوري مانند دوچرخه -6

ه درختانژافزایش سطح فضاي سبز شهري بوی -7

}1368مجید،مخدوم،{.بیشتر می توان امید به راه حل هفتم داشت

٧٦

:منابع

13مجله محیط شناسی، شماره .آلودگی صدا1375،احمد زاده ،احمد -1

انتشـارات مرکـز -، مجموعه مباحث و روشهاي شهر سـازي 1371هرام سلطانی،کامبیز، ب-2

مطالعات و تحقیقات شهرسازي و معماري ایران

بر بیوکلیمـاي شـهر ، فصـلنامه علمـی ، آثار فضاي سبز 1369بهرام سلطانی ، کامبیز ، -3

.سازمان حفاظت محیط زیست ، جلد سوم ، شماره اول

، نقش فضاي سبز در کاهش آلودگی صوتی در شهرها ، فصلنامه 1372رضاخانی ، رامش ، -4

. 51-55شماره چهارم ، صفحه . فضاي سبز ، سازمان پارکها و فضاي سبز تهران

، صداي محیط ، انتشارات سازمان حفاظـت 1384، سید حامد ، سپهرنیا ، شهرام ، اعرابی -5

محیط زیست

، مهندس محیط زیسـت ، جلـددوم ، انتشـارات دانشـگاه آزاد 1382عباسپور ، مجید ، -6

اسالمی

، انتشارات سازمان پارکها و فضاي سبز )استانداردها 2جلد (فضاي سبز، ضرورت و طراحی -7

شهر تهران

زمان حفاظت محیط ، صفلنامه علمی سا،آلودگی صوتی و ارتعاشات1375کرم خانی حسام، -8

55-59شماره چهارم ، صفحه زیست ، جلد هشتم،

و محیط زیست،انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست،درختان 1369مجنونیان،هنریک،-9

٧٧

، بررسی آلودگی صدا در تهران ، مجله محیط شناسی ویـژه نامـه 1368مخدوم ، مجید ، -10

57-68، صفحه 15، موسسه انتشارات و پایه دانشگاه تهران ، شماره تهران

4-13، صفحه 3، آلودگی صوتی ، مجله محیط زیست ، شماره 1362ژ ، رمیناسیان ، ژ -11

By D . F van Haverbeke and D . L cook 1974 suggested planting 12

For reducing noise palution www. District 22. org/ Assustant. Architecture/ index. Asp 13

Documents

ﯽﺣاﺮﻃﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ نآ لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻬﺷور و …ﯽﺣاﺮﻃﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ نآ لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻬﺷور و ﯽﺗﻮﺻ