Inovacije i Poduzetnistvo I DIO

PODUZETNIŠTVO I

INOVACIJE

PREDAVANJA- I DIO

Dr sci Sabina Đonlagić, Docent

Šta je poduzetništvo?

Poduzetništvo je proces kod kojeg pojedincikoriste priliku bez obzira na trenutnofinansijsko stanje.

Osnova poduzetničkog ponašanja jeprepoznavanje prilike i pretvaranje korisnihideja u praksu.

Posao koji je nastao na osnovupoduzetničkog ponašanja može bitiostvaren bilo pojedinačno bilo grupno iobično zahtjeva kreativnost, motiv i volju za

rizikovanjem. ( Barringer, Ireland)

A šta su poduzetnici?

Poduzetnik je poslovno kreativan,

inovativan, samouvjeren čovjek, koji je

sposoban brzo uočiti pojave, probleme i

mogućnosti, te spreman na razuman rizik i

maksimalni napor da bi ostvario svoje ideje

i ciljeve uz prihvaćanje pune odgovornosti

za uspjeh i neuspjeh svog poduhvata.

Zašto ljudi najčešće postajupoduzetnici?

Pojedinci se najčešće opredjeljuju da postanupoduzetnici kako bi mogli:

(1) biti sami svoji šefovi,

(2) pratiti i razvijati svoje vlastite ideje

(3) ostvarivali vlastitu finansijsku dobit

Koje su najčešće osobinepoduzetnika?

Inovativnost

Naporan rad

Spremnost za preuzimanje rizika

Samouvjerenost

Odgovornost

Samouvjerenost

Svrhovitost

Vaţnost poduzetništva zaekonomiju

Poduzetnička važnost za ekonomiju i

društvo je prvo istaknuo je Šumpeter još

1934.god u svojoj knjizi „Teorija

ekonomskog razvoja“

Tvrdio je da poduzetništvo razvija nove

proizvode i tehnologije koje nakon

odreĎenog vremena čine tekuće proizvode i

tehnologije prevaziĎenim

Vaţnost poduzetništva zaekonomiju

Poduzetničko ponašanje ima jak uticaj na

snagu i stabilnost ekonomije iz slijedećih

razloga:

Inovacija

Kreiranje posla

Globalizacija

Šta su inovacije?

• Počeci razvoja teorije inovacija povezuju se sa

Šumpeterovim analizama u prvoj polovini 20-tog

stoljeća, koji je inovacije označio kao osnovni faktor

tehnološkog progresa i ekonomskog razvoja

• Paradigma: Inovacije – promjene u tehnologiji –

tehnološki progres – porast produktivnosti,

tehnološkog i ekonomskog razvoja.

• Inovacija je proces pretvaranja ideje u praktičnu

primjenu – realizaciju

• Inovacija = teorijski koncept + tehnička invencija +

komercijalna eksploatacija

• Menadţment inovacija se odnosi na sve vrste i oblike

inovacija, inovacionih procesa i inovativnosti.

Šta su inovacije?

• Etimološki , termin inovacija potiče od latinske

riječi innovare – napraviti nešto novo.

Otkriće Pronalazak,

izum, invencija

Novina Inovacija

Naučno saznanje onečemu štoobjektivno postoji

Ideja o novom –

praktična primjenaotkrića: • Tehnološki

izumi

• Umjetničkiproizvodi mašte

• Apsolutna

(objektivno nije

postojala)

• Relativna

(nezabiljeţenau iskustvu,

percipira se kao

nešto novo)

Implementacija

invencije, ideje,

izuma, pronalaska

(izlaz iz

inovacionog

procesa i sam

proces)

Kreativnost, inovacije i

poduzetništvo

KREATIVNOST

INOVACIJE

PREDUZETNIŠTVO

Smišljanje novih stvari

Činjenje novih stvari

Kreiranje nove vrednosti na tržištu

Šta su inovacije?

• Inovacija kao specifičan oblik promjene,

predstavlja vrlo širok koncept koji se moţe

definisati s obzirom na različite aspekte –

kontekst posmatranja, od kojih se često

izvajaju:

1. Poduzetništvo

2. Kompetetivna prednost

3. Inovacione aktivnosti i procesi

4. Priroda inovacije

Šta su inovacije?

Evropska komisija definiše inovaciju kao

“unapreĎenje i povećanje obima proizvoda i

usluga i povezanih trţišta; uspostavljanjem

novih metoda proizvodnje, nabavke i

distribucije; uvoĎenje promjena u

menadţmentu, organizaciji i uslovima rada

zaposle-nih”.

[Green Paper on Innovation, 1995]

Inovacije vs. promjene

Odnos Inovacije i Promjene: “Svaka inovacija pretpostavlja

promjenu – meĎutim, koncept promjene je širi, odnosno

svaka promjena ne predstavlja inovaciju.”

Smatra se da promjena ima inovativni karakter ukoliko ima,

bar jedno od navedenih svojstava:

• Preduzeće je prvi ili veoma rani korisnik nove ideje

• Predstavlja vrstu izazova, u smislu većeg ili manjeg

rizika

POTREBAZA

INOVACIJOM

TEHNOLOŠKINAPREDAK

PROMJENAPOTREBA I

POTROŠAČA

INTENZIVNAKONKURENCIJA

PROMJENE UPOSLOVNOMOKRUŢENJU

Pokretači inovacija

Četiri stepena inovativnosti

Ansoff i Stewart razlikuju sljedeća četiri stepena inovativnosti:

1. INVENTIVNOST – preduzeće se bori za inovaciono vodstvo na osnovu proizvoda,

pozicioniranja na trţištu i sl., i nastoji da sa proizvodom prvo stigne na trţište

2. ADAPTIVNOST – preduzeće prepušta drugima voĎstvo, a potom se brzo adaptira ili

modifikuje proizvod – tzv. “inovativna imitacija”, i teţnja da se bude “drugi ali najboljj”

3. EKONOMIČNOST – preduzeće gradi snagu proizvodeći ono što su drugi već

proizveli, ali ekonomičnije – sa niţim troškovima, posebno u ranoj zreloj fazi ţivotnog

ciklusa proizvoda

4. INOVATIVNE APLIKACIJE – preduzeće koristi raspoloţivu tehnologiju, ali je

kreativno primjenjuje u novim oblastima – nove aplikacije iste tehnologije.

Inovacije kao proces

Inovacija kao proces

Kreativnipojedinci

Arhitekturafirme ieksterneveze

Funkcije iatraktivnostpreduzeća

Razvoj nauke i

tehnologije

povećava ulazznanja

Razvoj znanja

proizvoda i

procesa u

preduzeću

Društvene promjene potrebe trţišta vode dotraţnje i mogućnosti

Elementi koji utiču na inovacioni proces

Inovacija je proces i njome treba upravljati, s obzirom da se uticajima na

proces moţe uticati na izlaz.

Potrebne sposobnosti za uspješan menadţment inovacijama

Osnovnasposobnost

Opis sposobnosti/uloge za uspješan menadžmentinovacija

Prepoznavanje Pretraživanje okruženja za tehničko i ekonomsko usmjeravanje promjena

Postavljanje Obezbjeđenje sklada između globalne poslovne strategije i predloženepromjene (ne inovirati samo zato što je moderno)

Sticanje Sposobnost povezivanja sa eksternim izvorima znanja, informacija, opremei tako dalje.

Generisanje Posjedovanje sposobnosti za kreiranje nekih aspekata tehnologije “u kući”(R&D)

Biranje Istraživanje i izbor najpogodnijeg odgovora na događanja u ekonomskomokruženju – strategija.

Izvršavanje Upravljanje projektima razvoja novih proizvoda/procesa od ideje dorealizacije- Monitoring i kontrola ovih projekata.

Implementacija Upravljanje uvođenjem promjena u organizaciju, za obezbjeđenje uspješnogakceptiranja.

Učenje Posjedovanje sposobnosti za evaluaciju i razumjevanje inovacionih procesa.

Razvoj Ugradnja efektivnih programa u preduzeće – strukturu, procese, ponašanje.

Tipologija inovacija

Pet tipova inovacija po Šumpeteru:

1.UvoĎenje novog proizvoda

2.UvoĎenje novog metoda proizvodnje

3.Otvaranje novog trţišta

4.Osvajanje novog izvora sirovina ili poluproizvoda

5.Reorganizacija industrije

Po ovoj klasifikaciji, ključne inovacije obuhvataju :

Inovacije proizvoda/usluga

Inovacije procesa

Preostali tipovi inovacija u okviru ove klasifikacije smatraju se inovacijama iz

oblasti menadţmenta.

Tipologija inovacija (širi pristup)

Tip inovacije Primjeri Oblast

inovacije

Inovacija

proizvoda

Razvoj novog ili usavršenog proizvoda

Ključne

inovacijeInovacija

procesa

Razvoj novog procesa proizvodnje

Inovacija

organizacije

Nova organizaciona jedinica (npr. Inovtivni dio) novi

sistem interne komunikacije

Inovacije

menadžmenta

Inovacija

menadžmenta

TQM (Total Quality Management) BPR (Business

Process Reengeneering) i sl.

Inovacija

proizvodnje

Krugovi kvaliteta, Just-in.time (JIT) proizvodni

sistem: novi sistem planiranja proizvodnje (MRPII)

Inovacija

marketinga

Novi finansijski aranžmani; novi pristup prodaji

(direktni marketing,društvene mreže)

Inovacija

usluge

Financijske usluge bazirane na internetu

Inkrementalne i radikalne inovacije

STEPENNOVINE

PRIRODAINOVACIJE

Radikalne(suštinske)

inovacije

Inkrementalne(evolutivne)

inovacije

TIPINOVACIJE

Inovacije proizvoda/

usluga

Inovacijeprocesa

Stepen novine kao atribut inovacije


Inovativbna matrica (okvir inovacija)

T

e

h

n

o

l

o

g

i

j

a

NovoPolu-radikalne Radikalne

Blisko

postojećem Inkrementalne Polu-radikalne

Blisko postojećem Novo

Poslovni model


U 3. izdanju Oslo Manual-a iz 2005 ., kao bazičnog

dokumenta (OECD i Eurostat – Smjernice za

sakupljanje i tumačenje podataka o inovacijama)

uvode se novi oblici inovacija:

1. Inovacije proizvoda /usluge

2. Inovacije procesa

3. Inovacije organizacije

4. Inovacije marketinga

Inovacije proizvoda

INOVACIJE PROIZVODA predstavljaju uvođenje

proizvoda/usluge koji je potpuno nov ili značajno

unaprijeđen – prije svega, s obzirom na njegove

karakteristike ili namjene.

Ovo podrazumijeva značajno unaprjeđenje u tehničkim

specifikacijama, komponentama i materijalima,

implementiranom softveru, lakšem korištenju

proizvoda ili funkcionalnim karakteristikama

proizvoda

Razlikujemo dvije vrste inovacija proizvoda :

1. Suštinske – Radikalne i

2. Inkrementalne

Inovacije proizvoda

Prema vaţećoj definiciji u EU, inovacije proizvodaisključuju sljedeće:

•Neznatne modifikacije ili unapreĎenja;

•Rutinska poboljšanja;

•Redovne sezonske promjene (kod odjevnih predmeta);

•PrilagoĎavanje proizvoda jednom klijentu, koje ne uključujeznačajno drugačije karakteristike sa proizvodom za drugeklijente;

•Promjene u dizajnu koje ne utječu na funkciju, namjenu ilitehničke karakteristike proizvoda ili usluge;

•Ponovna prodaja novog proizvoda ili pruţanja usluge od stranedrugog preduzeća.

Inovacije proizvoda

Primjeri inovacije proizvoda Zamjena inputa matarijalima poboljšanih karakteristika

(tekstil koji propušta vazduh, lagani ali jaki kompoziti, eko-

plastika …)

Sistem za globalno pozicioniranje (GPS) u transportu

Kamera u mobilnim telefonima

Ugradnja beţične mreţe u laptop računare

Proizvodi iz oblasti hrane sa novim funkcionalnim

karakteristikama (margarin bez holesterola, jogurt sa

plemenitim kulturama bakterija)

Proizvodi sa značajnim smanjenjem potrošnje energije

IP telefonija (Internet protokoli)

Inovacije usluga

U razvijenim zemljama OECD-a, usluge stvaraju 2/3 nove

vrijednosti i toliko isto učestvuju u zaposlenosti, a taj udio se iz

godine u godinu povećava.

Vaţno je razlikovati: (1) Trţišne i (2) Netrţišne usluge

Prema podacima EUROSTAT-a u EU “trţišne usluge” čine 45%

zaposlenosti i 50% EU GDP-a, a “netrţišne usluge” učestvuju

sa 21% u zaposlenosti i 14% u EU GDP-a

Studije inovacija su se relativno malo bavile oblašću –

inovacijama usluga. U ovom području se postavlja nekoliko

ključnih pitanja:

•Da li i koliko su usluge inovativne?

•Kako se moţe razumjeti relacija izmeĎu inovacija usluga i

inovacija proizvoda/procesa?

•Kakva je relacija izmeĎu inovacija i ekonomskih performansi

usluga?

Inovacije usluga

Osnovne karakteristike i specifičnosti inovacija usluga:

•Bliska interakcija izmeĎu proizvodnje (stvaranja) i korištenja

(konzumiranja) usluge.

•Neopipljiva priroda outputa usluge. [Postoje i usluge koje su

opipljivije, one koje se bave transformacijom fizičkih stanja (transport,

zanatske usluge) ili transformacijom emotivnih stanja čovjeka (zabava)]

•Značajna uloga ljudskih resursa u inovaciji usluge.

•Značajna uloga organizacijskog faktora u perfomansama

preduzeća.

•Slaba zaštita intelektualne svojine u oblasti usluga

Inovacije usluga

Primjeri inovacije usluga

Novi servisi koji značajno unapreĎuju pristup korisnika robama/uslugama –

npr. Preuzimanje iznajmljenog automobila na kućnoj adresi

Internet usluge, popute e-bankinga ili e-plaćanja

Nove forme pruţanja garancije, poput produţene garancije za novi ili korišteni proizvod. Povezivanje garancija sa nekom drugom uslugom, kao što je

upotreba kreditnih kartica, bankovnih računa lil kartica sa posebnim

pogodnostima

Kreirane web sajtova na internetu, gdje novi servis kao što su informacije o

proizvodu i druge funkcije podrške, moţe biti besplatno ponuĎen klijentima

UvoĎenje pametnih kartica i višenamjenskih kartica

Ponuda kupcima novog sistema za kontrolu snadbijevanja, koji dozvoljava

klijentima da provjeri isporuke prema specifikaciji u ugovoru

Inovacije procesa

INOVACIJA PROCESA podrazumijeva adopciju

novih ili značajno poboljšanih metoda proizvodnje.

Ovi metodi mogu obuhvatiti promjene u opremi i/ili

softveru, tehnikama i/ili organizaciji proizvodnje, ili u

svim ovim oblastima.

Ti metodi mogu biti usmjereni ka proizvodnji novih ili

usavršenih proizvoda, ili u svim ostalim oblastima, koji ne

mogu biti proizvedeni u konvencionalnoj fabrici ili

upotrebom konvencionalnih metoda, ili suštinski, ka

povećanju efikasnosti proizvodnje postojećih proizvoda.

Inovacije procesa

Fluidna

Prelazna

Specifična

Zrelost

PROIZVOD

PROCES

Stepen razvoja

S t e p e n

i n o v i r a n j a

Inovacije proizvoda i procesa (Uterback i Abernathy)

Inovacije procesa

Primjeri inovacije procesa:

Proizvodnja

Uvođenje nove, unaprijeĎene tehnologije proizvodnje, poput

automatizovane opreme ili senzora koji mogu sami podešavati proces

Nova oprema zahtijevana za novi poboljšani proizvod

Alati za sječenje pomoću lasera

Automatsko pakovanje

Digitalizacija procesa štampanja

ISPORUKA I OPERACIJE

Portabl skeneri/računari za evidentiranje robe i skladišta

GPS sistemi za praćenje kod transporta opreme

Automatski sistemi koji reaguju na glas

Nove ili značajno unapreĎene računarske mreţe

Inovacije organizacije

INOVACIJE ORGANIZACIJE predstavljaju

“implementaciju novog metoda organizacije u poslovnoj

praksi preduzeća, organizaciji radne sredine ili

eksternim relacijama”.

Specifično svojstvo, koje razlikuje inovacije organizacije u

odnosu na druge organizacione promjene u preduzeću, jeste

implementacija novog metoda organizacije koji prethodno nije

primijenjen u preduzeću, i koji je rezultat strateških odluka

menadţmenta.


Ključne komponente INOVACIJA ORGANIZACIJE su:

1.Komponente utjecaja na poslovnu praksu

[Primjer: povećanje organizacionog učenja i znanja, prva

primjena sistema edukacije i treninga, prvo uvoĎenje sistema

upravljanja lancima snabdijevanja]

2.Komponente radne sredine

[Primjer: prva implementacija organizacionog modela veće

autonomije u donošenju odluka]

3.Komponente eksternih relacija

[Primjer: novi oblici saradnje sa istraţivačkim organizacijama ili

kupcima, novi metodi integracije sadobavljačima,]


Primjeri inovacija organizacije:

•Poslovna praksa• Kreiranje nove baze podataka pozitivne prakse i drugih znanja za veću dostupnost

drugima

• Prvo uvoĎenje integrisanog sistema za posmatranje aktivnosti preduzeća

• Prvo uvoĎenje menadţment sistema za kompletno upravljanje proizvodnjom ili

operacijama snadbijavanja poput menadţmenta lanca snadbijevanja,

reinţenjeringa TQM-a

• Prvo uvoĎenje trening programa za kreiranje efikasnih i funkcionalnih timova koji

integrišu osoblje različitih iskusatava i nivoa odgovornosti.

•Organizacija radnih mjesta• Prva implementacija decentalizacije odgovornosti zaposlenih u preduzeću, kao što

je davanje prava veće kontrole i odgovornosti od procesa rada do proizvodnje,

distribucije ili prodaje

• Prvo formiranje formalnih i neformalnih timova, radi unapreĎenja pristupa znanju i

njegovoj distribuciji iz različitih sektora preduzeća

• Prva implementacija sistema za rano obavještavanje i otkrivanje grešaka, u cilju

identifikovanja uzroka grešaka i smanjivanja njihove učestalosti

•Eksterni odnosi• Prvo uvoĎenje standarda kontrole kvaliteta za dobavljače i podugovarače

• Prvo korištenje outsourcing-a za istraţivanje ili proizvodnju

• Prva saradnja u istraţivanju sa univerzitetima i sličnim istraţivačkim institucijama

Inovacije marketinga

INOVACIJE MARKETINGA predstavljaju

“implementaciju novog marketing metoda, koji

uključuje značajne promjene u projektovanju ili

ambalaţi proizvoda, pozicioniranju, promociji ili cijeni”.

Ključna distinkcija izmeĎu INOVACIJE MARKETINGA i

postojećih marketing instrumenata jeste implementacija

marketing metoda koji u preduzeću nije predhodno

korišten.


Ključne komponente INOVACIJE MARKETINA, SU:

1.Komponenta projektovanja proizvoda

[Primjer: nova linja proizvoda, nova aroma prehrambenog

proizvoda, novi dizajn za kozmetički preparat]

2.Komponenta pozicioniranja proizvoda

[Primjer: uvoĎenje novih kanala prodaje, novi konceptprezentacije]

3.Komponenta promocije proizvoda

[Primjer: novi koncepti u oblasti brendiranja, uvoĎenje novogbrenda simbola]

4. Komponenta formiranja cijena

[Primjer: nova strategija cijena isklučivo s obzirom na traţnju]


Primjeri inovacija marketinga

•Dizajn i pakovanje• Implementacija značajne promjene u dizajnu/liniji radi dobijanja novog izgleda i

pojave proizvoda

• Implementacija fundamentalnog novog dizajna, sa ciljem da proizvodu da

ekskluzivniji izgled

• Pozicioniranje (prodajni kanali)

• Prvo uvoĎenje licence proizvoda

• UvoĎenje direktne ili ekskluzivne prodaje

• Implementacija novog koncepta prezentacije proizvoda, poput specijalno

dizajniranih prostorija u stilu novog proizvoda.

•Cijena• UvoĎenje novog metoda, koji dozvoljava kupcima da odabiru ţeljene karakteristike

proizvoda na web sajtu preduzeća, i nakon toga, da vide cijenu za proizvodţeljenih specifikacija

• Prvo korištenje metoda varijabilne cijene robe i usluga, a prema zahtjevu korisnika

• Prvo korištenje specijalnih ponuda u radnji, koje su, jedino, dostupne onima kojiposjeduju odreĎene kreditne ili povlaštne kartice

•Promocija• Prvo korištenje robnog ţiga

• Prvo pojavljivanje proizvoda u reklamama ili TV programu

• Predstavljanje simbola novog brenda namijenjenog pozicioniranju preduzeća nanovom trţištu i sl.

Inovativna organizacija

Neke od osnovnih karakteristika inovativne

organizacije jesu otvorenost i orjentacija prema

promjenama, što predstavlja uslov za visok stepen

inovativnosti preduzeća.

Strateški resurs za inovativno preduzeće su inovacije

kao ključni faktor konkurentosti.

Uz sintagmu inovativno preduzeće vezuju se i pojmovi

inovativne organizacione kulture i strukture.

Inovativna organizacija

Za definisanje organizacione kulture preduzeća, Nedler,

najprije definiše pojam interpretativnih shema.

Interpretativna shema je ureĎen skup značenja koji je

visoko struktuiran, kumuliran na osnovu iskustava i

percepcije, pamćenja i zaključivanja.

Organizaciona kultura obuhvata zajedničke elemente

interpretativnih šema većine članova organizacije.

Organizacioni mehanizmi za inovacije

Savremena preduzeća koriste različite organizacione

mehanizme za poticaj i podršku inovacija, kao što su:

1. odvojene jedinice za inovacione aktivnosti,

2. projektna i matrična organizacija,

3. kvazistruktura i multiprojektni menadţment,

4. odjeljenja za ulaganje “rizičnog kapitala”.

Odvojene jedinice za inovacione aktivnosti

Formiranje ovih sluţbi pruţa mogućnost preduzećima za sticanje konkurentne prednosti

(razvoj novih i usavršavanje postojećih proizvoda ili

procesa ), kroz primjenu savremenih rješenja.

Ove sluţbe omogućuju preduzećima da:

•upravljaju osnovnim i primjenjenim projektima;

•formiraju sluţbe za prikupljanje informacija;

•drţe korak sa naučno-tehnološkim progresom.

Projektna organizacija i inovacije

Kada su inovacione aktivnosti fokusirane na razvoj

novih proizvoda ili na uvoĎenje novih tehnologija

koristi se projektna organizacija, koja pruţa podršku

inovacijama.

Suština primjene projektne organizacije je:

•odreĎivanje rukovodioca projekta

•formiranje projektnog tima za inovacije

•usmjeravanje projektnog tima ka ciljevima projekta

•raspuštanje tima nakon završetka projekta

Projektna organizacija i inovacije

Primjena projektnog modela pogodna je u sljedećim

slučajevima:

•Kada je poduhvat, odnosno, projekt, definisan prema

specifičnim ciljevima preduzeća

•Kada je, u izvjesnom smislu, jedinstven u preduzeću

•Kada je precizno odreĎeno vrijeme izrade, troškovi ili

kvalitet proizvodnje

•Kada njegova realizacija zahtijeva brojne

specijalizovane stručnjaka

•Kada je privremenog karaktera

Matrična organizacija i inovacije

U slučaju matrične organizacije, koriste se postojeće

funkcionalne jedinice i formiraju projektni timovi u

skladu sa potrebama realizacije odreĎenih projekata.

Svaka organizaciona jedinica obavlja svoj dio posla

na projektu, dok poslove koordinacije, planiranja,

praćenja i kontrole realizacije projekta, obavljaju

posebno organizovani projektni timovi.

Matrična organizacija i inovacije

Sa aspekta menadžmenta inovacija i uspješnosti

inovacionih projekata, prednosti matričnog modela

organizacione strukture su:

• Moguće je istovremeno upravljanje sa više različitih

projekata

• Bolje iskorištenje ljudi u organizaciji

• Svaki pojedinac ima svoj “dom” u jednoj dimenziji

matrice, u koju se vraća nakon prestanka rada u drugoj

• Bolja kontrola po pojedinim dimenzijama sistema

• Smanjenje broja rukovodilaca

Kvazi-struktura i multiprojektni menadţment

Ovo je savremeni model organizacione strukture za

upravljanje u projektima gdje su inovacije osnovni izvor

uspjeha i konkurentne prednosti.

Multiprojektno upravljanje je usmjereno na istovremeno

upravljanje većim brojem rizičnih, često i nezavisnih

projekata i poduhvata.

U mnogim savremenim firmama poput Intela-a, HP-a i

Motorole, rukovodstvo je došlo do zaključka da

multiprojektno upravljanje otklanja mnogobrojne

nedostatke matrične strukture.

Odjeljenje za ulaganje “rizičnog kapitala”

Ova odjeljenja predstavljaju relativno autonomne

substrukture organizacije, čiji je zadatak postizanje

finansijskih i istraţivačkih ciljeva preduzeća, vezanih

za pojedine proizvode i usluge.

Odjeljenja omogućavaju preduzećima istraţivanje i

korištenje novih poslovnih šansi, te adekvatnu provjeru

ekonomske stabilnosti.

Model inovativne organizacione strukture

Smatra se da su inovativne organizacije fleksibilne, i

da ne postoji otpor promjenama u preduzeću.

Zadatak top menadţera je da sasluša sve ideje bez

obzira na to da li izgledaju nepraktično, čudno ili

nerealno i da procjeni koja od njih bi bila efektivna i

korisna.

Inovacioni rad treba oblikovati kao poslovanje, a ne

kao funkciju, s obzirom da se moţe istovremeno,

uspješno stvarati novo i upravljati postojećim.

Pokazuje se da je timski pristup najpogodniji za

organizovanje inovativnog poslovanja.


Kada je u pitanju organizaciona struktura inovativnog

preduzeća polazi se od sljedećih principa:

• Diferencirane inovacione i operativne aktivnosti

• Promjene nisu ravnomjerno rasute po strukturi –

inovativni dio je izvor promjena

• Proaktivno djelovanje i lakše uočavanje slabih signala iz

okruţenja

• Centri profita (operativni dio) i centri troškova (inovativni

dio


Generalno

rukovodstvo

preduzeća

Strategijski štab Zajedničke funkc.

Inovativna grupa Operativna grupa

F-1 F-2 F-3 F-4

Pr

Pr

P -1 P -2

F-1 F-2 F-3 F-4 F-1 F-2 F-3

Model organizacione strukture inovativnog preduzeća

Generisanje ideja i kreativnosti

Inovacija ne postoji bez ideje o novom, bez obzira da li je

radikalna ili inkrementalna – prva faza inovacionog

procesa/projekta, uvijek je GENERIRANJE IDEJE - u zapadnoj

literaturi se ova faza označava terminom koji bi se mogao,

uslovno, nazvati “ideacija” (eng. Ideation), dakle, PROCES

KREIRANJA IDEJA.

Početak procesa generiranja ideja povezan je sa identifikacijom i

razumijevanjem da negdje postoji praznina – gep: na primjer - nova

karakteristika proizvoda, novi element modela poslovanja, poboljšanje

tehnologije procesa, potpuno nov model poslovanja

Apple je uočio gep u načinu nabavke i konzumiranja muzike – kreirani su iPod i iTons.

Gilette – gep kod proizvoda za brijanje – kreirani su novi MACH3 brijači i ţileti.

Southwest Airlens – gep u cijeni usluga za avionska putovanja – kreiran novi tip usluga

ovionskih prijevoza, po značajno sniţenim cijenama.

3. Generisanje ideja i kreativnosti

Identifikuju se sljedeći izvori kreativnosti – kao karakteristike koje posjeduju

kreativni ljudi i koje se razvijaju kreativnim procesima:

1.OBDARENOST, MILOST [Boţiji dar, keativnosti se ima ili ne, organizacije bimorale, prema ovom pristupu angaţovati takve pojedince]

2.SLUČAJNOST [kreativnost nastaje kao slučajan splet srećnih okolnosti]

3.ASOCIJACIJA [ kreativnost nastaje primjenom procedura iz jedne oblasti u

drugu oblast]

4.SPOZNAJA, SAZNANJE [kreativnost nije ništa drugo nego normalan processpoznaje, kao što je raspoznavanje, rasuĎivanje i razumijevanje]

5.LIČNOST, KARAKTER [ teorija koja shvata kreativnost kao ličnu osobinučovjeka]

Neki od spoljnih faktora koji utiču na kreativnost, prema rezultatima istraţivanjaiz ove oblasti početkom 2000-tih [Harvard Business School], su:

- Posticanje kreativnosti - Potpuna sloboda

- Resursi - Pritisak

- Organizacijske prepreke


60 ideja se procjenjuje prema tehničkojizvodljivosti i prema financijskoj izvodljivosti

12 ideja vrijednih procjenjivanja kroz: tehničkuprocjenu i analizu na trţištu

6 potencijalnih proizvoda vrijednih daljeg razvoja i

analize

3 prototipa za tehničko i trţišnotestiranje

2 lansirana proizvoda

1 uspješanproizvod

Procjenjivanje ideje za istraţivačke projekte

B r o j i s t r a ţ i v a č k i h

i d e j a

Stopa odbačenih ideja po fazama procjene


OECED identifikuje široku oblast izvora ideja, gdje se eksplicitno navode: INTERNI IZVORI IDEJA

• top menadţment • interni i&r

• trţište

• proizvodnja

• interni faktori koji potiču inovaciju

• praćenje tehnološkog razvoja

• kadrovi sa specifičnim kvalifikacijama

EKSTERNI IZVORI IDEJA• javni programi podrške inovaciji • vladini ugovori

• sajmovi, izloţbe i simpozijumi

• kompetetivna situacija

• nabavka opredmećene i neopredmećene tehnologije

• traninzi za obuku

• saradnja sa kupcima i konsultantima

• saradnja sa podugovaračima i drugim firmama

• naučno-tehnološka literatura, patenti • komercijalna literatura (od konkurencije)

• zakonodavstvo, norme, regule, standdardi

3.2. Strukturirani menadţment ideja (SIM)

Kriteriji za

razvoj

Pripremabrainstorming

sesije

Braimstorming

sesija

Sastanak za

snimanje

stanja

Workshop i

inicijalno

rangiranje

Kratka

pretraga

Finalno

rangiranje

Posao 1 Posao 2 Posao 3 Posao 4 Posao 5 Posao 6 Posao 7

Usaglašenalista kriterija

za snimanje

stanja

200 –

dokumento

vanih ideja

Kratak

brainstorming

dokument

10-15

dokumento

vanih

klastera

ideja

3-7

skiciranih

koncepata

3-7

kvalifikovani

h

koncepata

2-3

koncep

ta za

studiju

izvodlji

vosti

Proces strukturiranog menadţmenta ideja

3. 3. Sistem poticanja inovacija

Inovaciona

strategijaRezultatiMjerene

perfomansiRezultati

Stimulativni

ugovori

Menadžment sitem

Kultura

Okvir za projektovanje sistema poticaja inovacija

Documents

Inovacije i Poduzetnistvo I DIO