Pangyayari

Tanong

Tauhan

Mga mamamayan ng San Diego

Ñol Juan

Ibarra

Padre Damaso

Pilosopo Tasyo

• Nobyembre 10 - Bisperas ng Pista ng San Diego

• Abalang-abala ang buong bayan sa mgapaghahanda.• Arkong kawayan, komedya, 5 banda ng

musiko, 3 orkestra, kuwitis

• Mga batikang tahur• Kapitan Tiyago, Kapitan Joaquin, Carlos

• Padre Damaso - nahirang na magbigay ngsermon

• Pilosopo Tasyo - “Lalong pakaingat sa kaaway nalihim.”

“Kung ang isalubong sa iyong pagdating ay masayang mukha’t pakitang giliw, lalongpakainga’t kaaway na lihim siyang isaisipna kakabakahin.”

-Pilosopo Tasyo

Naranasan mo na ba ito?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Kapitan Tiyago

Ibarra

Maria Clara

Ketongin

Sisa

• Labis din ang paghahanda sa bahay nina KapitanTiyago.

• Paaralan ni San Francisco-mungkahing pangalan niKapitan Tiyago sa paaralan ni Ibarra

• Pagsapit ng takipsilim, sinamahang mamasyal niIbarra sina Maria Clara, Victoria at Iday

• Inihulog ni Maria Clara ang kanyang relikaryo sabakol ng ketongin.

• Dumating si Sisa, niyakap ang ketongin at umalis. Siya ay hinuli ng mga sibil dahil daw sa panggugulo.

• Wala pa ring nagagawa si Ibarra upang tulungan siSisa at ang kanyang pamilya.

Napakahalaga ngrelikaryong inilimos niMaria Clara sa ketongin , ibibigay mo rin ba anggayong napakahalagangbagay? Bakit?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Maria Clara

• Unang sulat• Nagbabalita at naglalarawan ng makulay na selebrasyon

para sa pista ng San Diego• Maraming tao ang dumalo.• Nagkaroon ng palabas at dulaan sa liwasan.• Naghandog ang Hermano Mayor ng isang masaganang

hapunan.• Hindi dumalo si Ibarra sa mga pagtitipon.• Nagdaos ng prusisyon at misa cantada.• Naganap ang sayawan kina Kapitan Tiyago.• Inilagay ang unang bato sa paaralang ipinatatayo ni

Ibarra.

• Ikalawang sulat• Isinulat ni Maria Clara para kay Ibarra• Puno ito ng pag-aalala at pagtatampo.

Marami tayong tradisyongsinusunod tuwing sasapit ang

kapistahan.

Dapat bang ipagpatuloyang ilang tradisyon kung ito ay nagpapakita ng di magandang gawi natingmga Pilipino?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Pilosopo Tasyo

Padre Damaso

Padre Salvi

Don Filipo Lino

Hermana Mayor

• Naririnig na ang musiko at mga paputok.

• Magara ang kasuotan ng mga mamamayan.

• Di pa rin tumitigil si Pilosopo Tasyo sa pagpuna samarangyang selebrasyon.

• Nagsermon pa rin si Padre Damaso kahit masama angpakiramdam.

• Abalang-abala ang Hermana Mayor sa pagtanggap ngpanauhin upang ipakitang karapat-dapat siya satitulong ito.

• Maayos na naidinaos ang prusisyon.

“Kabaliwan at paglulustay ang inyong ginagawataun-taon. Higit na marami ang maralitang

nangangailangan ng salapi at tulong. Ang inaasalninyo ay isang baliw na karangyaan at pagtatakip

lamang upang mapigil ang paghihinagpis.

Ang tao’y maaari namang magsaya nang hindi naniya kailangan pang gumawa ng mga kabaliwan.”

-Pilosopo Tasyo

Ipaliwanag.

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Pilosopo Tasyo

Padre Damaso

Padre Salvi

Mga mamamayan

Alkalde

• Punung-puno ang simbahan dahil naroon ang iba’tibang uri ng tao saSan Diego.

• Ibarra, Maria Clara, Kapitan Tiyago, Alkalde – ilansa mga panauhing dumalo ng misa

• Padre Salvi, Padre Damaso at Padre Martin –tatlong paring mangunguna sa misa

• Kinindatan ni Padre Damaso si Ibarra bago angmisa.

Bilang isang alagad ng Diyos, ano ang dapat makita sa mga

pari?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Pilosopo Tasyo

Padre Damaso

Padre Salvi

Mga mamamayan

Alkalde

• Maganda ang panimula ng sermon ni Padre Damaso ngunit hindi nawala ang panlalait niya samga Pilipino.

• Panlalait ni Padre Damaso – pamilya ni Ibarra, angpagtungo niya sa Europa, at ang pagkamatay ngkanyang ama

• Nagsimula ng isang gulo ang isang lalakingnakatulog habang ang pari’y nagsesermon.

• Dumating si Elias at pinag-iingat si Ibarra sapaglalagay ng unang bato sa kanyang paaralan.

Matiyaga mo bang pinakikinggan ang sermon

sa simbahan? Ano angkahalagahan ng bahaging ito

ng misa?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Pilosopo Tasyo

Ibarra

Elias

Lalaking Madilaw

Alkalde

• Nauwi sa paghuhugos ng panulukang bato para sapaaralan ang atensyon ng lahat.

• Matapos makapaglagay ng semento (palitada) ngmga panauhin, Si Ibarra naman ang bumaba.

• Biglang nagkagulo dahil bumagsak nang wala sapanahon ang isang malaking batong bahagi ngkalo.

• Natagpuang patay ang lalaking madilaw na siyangdapat magpakawala ng bato.

Kung ikaw si Ibarra, bababaka rin ba sa hukay sa kabilang tagubilin ni Elias? Bakit o

bakit hindi?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

• Dumalaw sa tahanan ni Ibarra si Elias.

• Muling pinaalalahanan ni Elias si Ibarra ukol samga lihim na kaaway nito.

• Pinagtakhan ni Ibarra ang matatayog na kaisipan niElias.

• Nais ni Elias na maligtas sa kapahamakan si Ibarra para sa kapakanan ng bayan.

Kung ikaw si Elias, pagmamalasakitan mo rin

kaya si Ibarra?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

Mga Panauhin

• Isang pananghalian ang nakatakdang pagsaluhanng mga dumalo sa paghuhugos.

• Muli na namang nilapastangan ni Padre Damasoang ama ni Ibarra.

• Hindi na nakapagtimpi pa si Ibarra kaya kumuhasiya ng kutsilyo at tinangka niyang saksakin siPadre Damaso.

• Napigilan ni Maria Clara si Ibarra. Umalis nalamang siya at naiwan sa gitna ng kahihiyan siPadre Damaso.

Kung ikaw ang nasakatayuan ni Ibarra,

makapagtimpi ka kaya samga panlilibak at pang-

aalipusta ni Padre Damaso?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

Mga Panauhin

• Agad kumalat ang balita tungkol sa nangyari sapananghalian.

• May mga lumibak kay Crisostomo at may mganagsabi namang tama lamang ang kanyang ginawa.

• Ibarra – nag-ugaling matanda• Padre Damaso – nag-ugaling bata

• Walang magagawa ang bayan sapagkat ang mgaprayle naman ang namamahala sa bayan.

Bakit di dapat gamitan ngdahas ang mga

pangyayari tulad ngnaganap kina Padre Damaso at Ibarra?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Maria Clara

Kapitan Tiyago

Padre Damaso

• Pinasira ni Padre Damaso ang kasunduan ng pag-iisang dibdib nina Ibarra at Maria Clara.

• Alfonso Linares – Kastilang magiging bagongkatipan daw ni Maria Clara

• Dumating ang Kapitan Heneral upang makaharapsi Maria Clara.

• Nagdahilan siyang maysakit ngunit wala rin siyangnagawa dahil nakapangako ang kanyang ama.

Ang mga magulang, lalo nanoong unang panahon, ay

tahasang nakikialam sapagpili ng pakakasalan ng

kanilang anak. Nangyayari pa ba ito sa ngayon?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Maria Clara

Kapitan Heneral

Padre Damaso

• Ipinatawag ng Kapitan Heneral si Ibarra upangkausapin siya tungkol sa kanyang kaso.

• Labis na humanga ang Kapitan Heneral sakatalinuhang taglay ni Ibarra.

• Ibinilin ng Kapitan Heneral sa Alkalde napangalagaan si Ibarra.

• Tumuloy si Ibarra kina Maria Clara ngunit walangsumasagot.

“Kung marunong magparusaang katarungan ay marunong

din namang magbigay nggantimpala at di palaging

bulag.”

-Kapitan Heneral

Naniniwala ka ba rito?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Maria Clara

Kapitan Heneral

Kapitan Tiyago

• Naanyayahang manood ng prusisyon ang KapitanHeneral kasama ni Kapitan Tiyago at Ibarra.

• Ang prusisyon ay binubuo ng maraming santo at santa at ito ay humihinto sa kubol upang bigkasinang papuri o loa.

• Nang matapat ang prusisyon sa bahay nina KapitanTiyago, umawit na isang malungkot na Ave Maria siMaria Clara.

• Naramdaman ni Ibarra ang kalungkutan at hinaingsa tinig ni Maria Clara ngunit hindi niya matukoyang dahilan nito.

Ano ang ipinahihiwatig ngnapakalungkot na tinig ni

Maria Clara?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Donya Consolacion

Alperes

Sisa

• Hindi pinayagang lumabas ng alperes si DonyaConsolacion.

• Para kay Donya Consolacion, siya ay kaakit-akit at maganda pa kay Maria Clara.

• Pinakanta at pinasayaw ng donya si Sisa upang siyaay maaliw ngunit nang di na siya maunawaan ngbaliw, pinagpapalo na niya ito.

• Dinatnan ng alperes ang ganitong sitwasyon at inutusan ang katulong na bihisan at pakainin siSisa dahil dadalhin na siya kay Ibarra kinabuksan.

May mga Donya Consolacionpa ba kayong nalalaman sa

kasalukuyang panahon? Sinu-sino sila?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Maria Clara

Kapitan Heneral

Kapitan Tiyago

• Nanggugulo si Don Filipo sa pagpapalabas ng dula.

• Matatapos na ang dulaan ng dumating si Ibarra. Tinutulan ni Don Filipo ang hiling ni Padre Salvi napaalisin ang binata kaya ang kura na lamang angumalis.

• Nagkaroon ng kaguluhan kaya’t humingi ng tulongsi Ibarra kay Elias upang sawatain ito.

• Nagtungo si Padre Salvi kina Maria Clara upangtingnan ang lagay ng dalaga.

Naranasan mo na bang mabalewala ang iyong

karapatan? Paano mo itoipinaglaban?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

Maria Clara

Lucas

• Dumalaw si Elias kay Ibarra upang ipaalam sabinata na maysakit si Maria Clara.

• Dahil sa labis na pag-aalala, nagbihis si Ibarra upang dalawin si Maria Clara.

• Sa daan, tinanong ni Lucas si Ibarra tungkol sahalagang ibabayad niya sa kanilang pamilya sapagkamatay ng taong madilaw.

• Sinabi ni Ibarra na di nito dapat ubusin angpasensya ng binata at sa halip ay bumalik nalamang siya sa ibang araw.

Naranasan mo na bang humarap sa mga tao sa kabilang mga suliraning gumugulosa iyong isipan? Paano mo ito

hinarap?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Maria Clara

Donya Victorina

Don Tiburcio

Alfonso Linares

• Donya Victorina de Espadaña• 45 taon na ngunit ayon sa kanya’y 32 lamang.• Noong bata siya, siya’y marilag at labis ang

paghanga niya sa sarili.• Dahil sa pagiging mapili, nilipasan siya ng

pnahon kaya pinatos na lamang niya si Don Tiburcio.

• Don Tiburcio• 35 taong lamang ngunit matanda pa ang itsura

niya kaysa kanyang asawa.• Isa siyang maralitang taga-Extremadura.• Naging pilantod at bungal siya.• Sa tulong ng asawa, siya ay naging isang huwad

na doktor.

Gugustuhin mo bang makapag-asawa nang di monaman masyadong gusto o hahayaan mo na lang na

ikaw ay tumandang dalaga o binata?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Maria Clara

Padre Damaso

Padre Salvi

Alfonso Linares

• Umiiyak na nilapitan ni Padre Damaso si Maria Clara.

• Ipinakilala ni Donya Victorina si Linares kay Padre Damaso.

• Nais ng sumulat ng liham na dala ni Linares naihanap siya ni Padre Damaso ng trabaho rito at isang asawa.

• Nagsumbong si Lucas kay Padre Salvi ngunitipinagtabuyan lamang niya ito.

Kung ikaw ang pipili, sinoang papabooran mo – ang

inireto sa iyo ng isangkaibigan o ang isang taongkusa mong nakilala? Bakit?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Maria Clara

Padre Salvi

• Nabinat si Maria Clara pagkatapos mangumpisal.

• Iba-iba ang hatol ng mga taong nakapaligid sakanya para siya ay ganap na gumaling.

• Ang hatol ni Padre Salvi (na muling mangumpisalsi Maria Clara) ang nasunod.

• Walang makapagsabi kung ano ang nangyari sapangungumpisal na ginawa nang gabing iyon.

Naniniwala ka bang malakiang nagagawa ng pagdarasal

sa buhay ng tao? Bakit?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Elias

Kapitan Pablo

• Nagtungo sa gubat si Elias upang kausapin siKapitan Pablo.

• Nasabi ni Elias at Kapitan Basilio ang kani-kanilang kabiguan sa isa’t isa.

• Handang kalimutan ni Elias ang lahat ng kanyangkasawian ngunit hindi si Kapitan Pablo.

• Nabanggit ni Elias si Ibarra at ang gagawingpakikipag-usap nito sa Kapitan Heneral ukol sakanilang mga hinaing.

May mga taong hindi nasisiyahansa pamamalakad ng pamahalaan

kaya sila’y namumundok at nagtatayo ng sariling pangkat na

lalaban dito.

Sang-ayon ka ba sa ganitongparaan ng paglaban sa

pamahalaan?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Kapitan Tiyago

Kapitan Basilio

Lucas, Bruno at Tarcilo

• Maraming tao ang nagtutungo sasabungan tuwingaraw ng Linggo.

• Mga bahagi ng sabungan• Una – pintong binabantayan ng mga babae upang

maningil• Ikalawa – lugar na pinagtitipunan ng mga tahur• Ikatlo – ruweda kung saan idinadaos ang sabong

• Naroon sina Kapitan Basilio at Kapitan Tiyago upangmagsabong.

• Inalok ni Lucas sina Bruno at Tarcilo na sumama sapagsalakay sa kwartel kapalit ng pera.

Ang sabong ay bahagi na ngkulturang Pilipino.

Ang sabong ba ay bisyo o libangan? Dapat bang ipagbawal ang sabong?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Mag-asawang de Espadaña

Donya Consolacion

Linares

• Nagsagutan at naghamunan ang dalawang donyang mapadaan ang mag-asawang de Espadaña sabahay nina Donya Consolacion.

• Nagalit si Donya Victorina at sinabihan angasawang hamunin ng duwelo ang alperes ngunitlabis na natakot ang doktor.

• Sa inis ng Donya, hinablot niya ang pustiso ngasawa at pinagtapak-tapakan.

• Bumalik ang donya kina Kapitan Tiyago upangsabihan si Linares na hamunin ang alperesa kung hindi ay ibubulgar nito ang kanyang tunay napagkatao.

Bakit kailangang kumilosnang naaayon lagi sakagandahang-asal?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Linares

Elias

• Dumating si Ibarra sa bahay ni Kapitan Tiyago dalaang balitang hindi na siya ekskomulgado.

• Laking pagdaramdam ni Ibarra nang makitaniyang naroon si Linares kaya’t umalis na lang itoat tumungo sa ipinapagawang paaralan.

• Hiningi ni Ibarra kay Nol Juan ang talaan ng mgamanggagawa.

• Hiniling ni Elias na makapag-usap sila ni Ibarra matapos umalis ni Nol Juan.

Kung nakita mong may kausap na iba ang iyong

minamahal, ano ang iyongmadarama?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

• Namangka sina Ibarra at Elias kung saan sinabilahat ni Elias ang kanyang mga dinaramdam.

• Sinabi rin ni Elias kay Ibarra ang napag-usapannila ni Kapitan Pablo tungkol sa mga pagbabagonghinihingi ng mga tulisan.

• Tumanggi si Ibarra na tulungan ang mga tulisan. Naniniwala siya na walang karapatan ang mgatulisang tumanggi sa mga ginagawa ngpamahalaan at simbahan dahil sila’y masasama.

• Bigung-bigo si Elias nang mga sandaling iyon.

Magbigay ng isang tiyak nahalimbawa na natamo ngating bansa ang tagumpay

dahil sa pagkakaisa ng taong-bayan.

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Elias

• Isinalaysay ni Elias kay Ibarra ang kanyangkaranasan sa buhay, naging buhay ng kanyang amaat kapatid.

• Dati silang mayaman ngunit nauwi sa wala angkayamanang taglay dala ng kalupitan ng kanilangkapwa.

• Ang katulong na lalaki ng ginamit ng mga kalabanng kanyang lolo para makuha ang kanilang yamanang kanya palang tunay na ama.

• Nang malaman ang ganitong katotohanan, angmag-aama ay napilitang mamundok hanggang samamatay ang matanda at ang kanyang kapatid.

May mga kababaihang kapagnakararanas na ng kabiguan,

naiisipan nilangmagpakamatay.

May kilala ba kayong katuladnila? Ano ang maaari ninyong

ipayo sa kanila?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Ibarra

Linares

Maria Clara

Donya Victorina

• Nakatanggap si Linares ng liham mula kay DonyaVictorina. Pinagbabantaan niya si Linares naibubulgar ang mga lihim niya kung di niyamapapatay ang alperes sa loob ng 3 araw.

• Ibinalita rin ni Padre Salvi ang pagkawala ngexcommunion ni Ibarra.

• Dumating si Ibarra at pinakiusapan si Sinang nagumawa ng paraan para magkausap sila ni Maria Clara.

• Nangako si Sinang na gagawa naman siya ngparaan para magkausap ang magkasintahan.

Kapag mayroon tayongipagagawang isang bagay at di

naisakatuparan ng atinginutusan, kinagagalitan natin

sila.

Ganyan din ba ang nangyayarisa inyo ngayon?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Lucas

Elias

Dalawang Anino

• May mga nilalang na nag-uusap tungkol sagagawing pag-aaklas.

• Narinig ni Elias ang usapang iyon.

• Narinig din niyang ang ulo ng nasabing pag-aalsaay walang iba kundi si Ibarra.

• Narinig din niyang kapag nagtagumpay anghimagsikan, ang isisigaw nila ay “Viva Don Crisostomo Ibarra”!

Anu-ano ang dahilan ngpag-aalsa ng mga taolaban sa pamahalaan?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Lucas

Elias

Dalawang Anino

• Pinag-uusapan sa bayan ang balitang may nakitangmaraming ilaw sa libingan kagabi. Marami ring nagsasabing nakarinig sila ng mga panaghoy.

• Dinalaw ni Don Filipo si Pilosopo Tasyo sapagkatmaysakit ang matanda.

• Pinag-usapan nila ang pag-unlad na sinang-ayunan ng mga Heswita at hinangaan sa Pilipinas, ngunit 300 taon nang luma sa Europa.

• Nakiusap si Tasyo na sana’y makausap niya siIbarra.

Ano kaya ang naisipahiwatig ng pamagat na“Ang Mabuting Araw ay Nakikilala sa Umaga”?

Pangyayari

Tanong

Tauhan

Padre Salvi

Elias

Ibarra

• Isang babae ang nangumpisal kay Padre Salvitungkol sa malaking sabwatan laban sapamahalaan at simbahan.

• Isinumbong ni Padre Salvi ang babae sakomandante ng mga gwardiya-sibil.

• Pinuntahan ni Elias si Ibarra upang ipagbigay-alamna siya ang itinuturong ulo ng himagsikan kaya dapat ay magtago na siya.

• Natuklasan ni Elias na kamag-anak ni Ibarra angtaong ugat ng kasawian ng kanyang mga kaanak.

Anong katangian ni Elias ang kahanga-hanga nangmatuklasan niyang lolo niIbarra si Don Pedro? Kung ikaw si Elias, gagawin mo

rin ba ito?