Economics Literature (2019), 1(1): 37-50doi: 10.22440/elit.1.1.3 Review Article/Derleme Makale

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret -Cevre Iliskisinde Literatur Incelemesi

Ilker Akar 1

Basvuru: 12.03.2019; Duzenlenme: 12.04.2019; Kabul: 13.04.2019

Dıs ticaretin serbestlesmesi, dogrudan yabancı yatırımların ulkeler arası hareke-tine olanak saglamıstır. Dolayısıyla gelismekte olan ulkeler gevsek cevre politika-ları uygulayarak dogrudan yabancı yatırımları kendi ulkelerine cekerek sanayilesmehedeflerini gerceklestirmek isteginde olmuslardır. Uygulanan gevsek cevre politika-ları, gelismis ulkelerdeki kirlilik yaratan endustrilere cazip gelmekte ve bu endust-rilerin, gelismekte olan ulkelere kaymasına sebep olmaktadır. Bu durum literaturde“Kirlilik Cennetleri Hipotezi” ya da “Kirlilik Sıgınakları Hipotezi” adı altındaarastırmalara konu olmustur. Bu calısmanın amacı, Kirlilik Cennetleri Hipotezi li-teraturune katkı saglayan calısmaları incelemektir. Mevcut literaturun incelenmesisonucu elde ettigimiz sonuclar, literaturdeki Kirlilik Cennetleri Hipotezi’nin net birsonucunun henuz olmadıgını gostermektedir.

JEL kodları: F18, Q50, Q56

Anahtar kelimeler: Cevre, Dıs Ticaret, Dogrudan Yabancı Yatırımlar, Kirlilik Cennetleri Hipotezi

1 Giris

1990’lı yıllarda tartısılan konularınbasında gelen cevre ve dıs ticaret arasındakiceliskili iliski zaman gecmesine ragmen halabircok arastırmaya konu olmaya devametmektedir. Gecmisten gunumuze yasanılanbircok cevresel problemde dıs ticarettedahil olmak uzere tum ekonomik faaliyet-lerin onemli bir rolu bulunmaktadır. Dısticaretin serbestlesmesi ulkelerin ekonomikbuyumelerine katkı saglarken diger yandancevre kirliligini de artırmaktadır. Cevrekirliliginin giderek artması ve kuresel birhal alması, ulkelerin cevre kirliligine karsıbirlikte hareket etmelerini zorunlu kılmıstır.

1 Iktisat Bolumu, Sosyal Bilimler Enstitusu,Eskisehir Osmangazi Universitesi, Turkiye. (e-mail:1ilkerakar@gmail.com)

Bu baglamda ulkeler bir taraftan ekonomikbuyumelerini dusundukleri icin dıs ticaretinserbestlesmesi hususunda duzenleme vepolitikalar olustururken diger yandan cevrekirliligi konusunda duzenleme ve politikalarolusturma durumunda kalmıstır.Dıs ticaret ve cevre konusunda olusturulanduzenleme ve politikalar arasındaki iliskioldukca celiskili ve karmasık gozukmektedir.Cevrenin lehine atılan bir adım ticaretteserbestlesme dusuncesini savunanlara goreticaretin aleyhine gorulmekte, ticaretteserbestlesme lehine atılan bir adım isecevreci goruse gore cevrenin aleyhinegorulmektedir. Esasında bircok ekonomist,ticarette serbestlesmenin ulkelerin buyumeve kalkınmasını olumlu etkiledigini kabuletmekte, olumsuz etkilerinin bulundugukonusunda ise tartısmalar bulunmak-tadır. Ornek vermek gerekirse gelismis

37

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

ulkelerde refah seviyesinin ve yasam stan-dartlarının yuksek olması, cevre bilincininartmasına sebep olmakta ve cevreci tekno-lojilere egilim artmaktadır. Diger yandangelismekte olan ulkeler ise cevreyi ikinciplana atıp buyumeyi birinci plana almaktave ticaretin serbestlesmesi ile ulkelerinedogrudan yabancı yatırımları getirmeyecalısmaktadırlar. Cevre bilinci gelismis olanulkeler sıkı cevre politikaları uygularken,kirlilik yaratan sektorleri kısıtlama yolunagitmektedirler. Buna karsın sanayilesmesinitamamlayamamıs gelismekte olan ulkelerekonomik buyumeleri icin uyguladıklarıcevre politikalarını gevsek tutmakta vehatta daha da ileri giderek dogrudan ya-bancı yatırımları ulkelerine cekebilmek icintesviklerde bulunmaktadırlar. Bu durumcevre bilinci yuksek gelismis ulkelerdekikirletici endustrilerin, avantaj saglamakadına gevsek cevre politikaları uygulayangelismekte olan ulkelere kaymasına nedenolacaktır. Dogrudan yabancı yatırımlarıncevre uzerinde yarattıgı bu olumsuz etkilerbilimsel arastırmalarda “Kirlilik CennetleriHipotezi” (KCH) ile incelenmektedir. Bucalısmanın amacı, kirlilik cennetleri hipoteziuzerine yapılmıs ve farklı sonuclara ulasılmıscalısmaları incelemektir.

1.1 Kavramsal Cerceve

Kirlilik cennetleri hipotezinde bahsigecen durum, ulkelerin gelismislik duze-yine gore gelismekte olan ulkelerde farklıcevre politikaları, gelismis ulkelerde farklıcevre politikaları uygulanması nedeniyle,gelismis ulkelerin kirletici endustrilerdenuzaklasmasına, gelismekte olan ulkelerinise kirletici endustrilerde uzmanlasmasınaneden olabilecegidir (Cole, 2004). Teoriyegore, gelismekte olan ulkeler, cevreyezarar veren urunlerin uretiminde uz-manlasarak karsılastırmalı ustunlukleriniartıracaklar, sıkı cevre politikaları uygulayangelismis ulkeler ise kirletici endustrilerdenuzaklasacaktır (Tobey, 1990). Bu surectegelismekte olan ulkeler kirletici potansiyele

sahip dogrudan yabancı yatırımları kendi-sine cekmeye calısacak ve bunun sonucundagelismekte olan ulkeler kirlilik cennetleriolusturacaktır (Xu & Song, 2000).Cevresel politikaların sıkılıgı, cok katıveya gevsek olması durumuna gore serbestticaret ortamında isletmelerin rekabetiniolumlu veya olumsuz bicimde etkilemekte-dir. Cevresel politikaların cok sıkı olmasıhalinde, fiyat avantajı elde etmeyi arzu edenisletmeler kirletici etkisi yuksek teknolojile-rini, cevresel politikalarını gevsek uygulayanulkelere yonlendirecektir. Boyle bir durumdabu ulkeler kirlilik yogun endustrilere sahipolacaktır. Sıkı cevresel politikalar uygulayanulkelerden kacmak isteyen kirletici firmalar,kuresel boyutta kirlilige sebep olacak biruretim icin serbest bir alan bulacaklardır(Clark et al., 2000).Yapılan bazı calısmalar gostermektedir kiulkelerin gelismislik seviyesi ile cevreselpolitikaların sıkılıgı arasında dogrusal biriliski vardır. Gelismislik seviyesi arttıkcacevresel politikaların sıkılıgı da artmaktadır.Ornegin 31 ulkeyi kapsayan calısmalarındaDasgupta et al. (1999) kisi basına dusengelir ile cevresel politikaların sıkılıgıarasında guclu bir iliskinin varlıgındanbahsetmislerdir.Dıs ticaretin serbestlesmesi ile bir-likte gelismekte olan ulkeler, ekono-mik kalkınmalarını guclendirmek icinkapılarını tum endustriyel faaliyet alanlarınaacmıslardır. Ellerinde sanayilesmek icin ge-rekli teknolojilerin olmadıgı gelismekte olanulkeler, gelismis ulkelerin kirli teknolojilerinekendilerini bagımlı kılmıstır. Bu nedenlekalkınmak ve sanayilesmek adına gelismisulkelerin kirli teknolojileri kendi ulkelerinetransfer olurken bu duruma sessiz kalmakta,gevsek cevre politikaları uygulayarak tesviketmektedirler. Gelismekte olan ulkelerdekirli teknolojiler mevcudiyetini surdururken,gelismis ulkelerde temiz teknolojiler hakimolmaktadır. Bu baglamda gelismekte olanulkeler kirli malları ihrac eden taraf, gelismisulkeler ise kirli malları ithal eden tarafkonumunda olmakta ve bunun sonucu olarak

38

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

ortaya cıkan kirlilikler gelismekte olanulkelerde kalmaktadır (Isıldar, 2011).Ayrıca, kirletici potansiyele sahip endust-rilerin gelismis ulkelerden gelismekte olanulkelere transferinde tek nedenin cevreselpolitikalar olmadıgı gorulmektedir. Bununyanında ucuz isgucu, hammadde, enerjikullanımı ve dogal kaynakların bollugu daetki etmektedir. Gelismekte olan ulkelerbu faktorlerde karsılastırmalı ustunluk eldeederek gelismis ulkelerden bu firmaları ken-dilerine cekmektedirler (Mani & Wheeler,1997).

2 Kirlilik Cennetleri Hipotezi LiteraturTaraması

2.1 1970-1999 Yılları Arasında KCHIcin Yapılmıs Calısmalar

Dıs ticaretin serbestlesmesi ile birlikteyabancı yatırımların ulkelerarası gecisininkolaylasması ve diger taraftan da cevrebilincinin artmasıyla beraber, dogrudanyabancı yatırımlar ile cevre arasında olusanceliskili iliski bircok akademik yazındatartısma konusu olmus ve olmaya devametmektedir. Bu baglamda bu iliski KCHile arastırmalara konu olmus ve bu hipotezbircok calısmada test edilmistir. Bu hipotezitest eden calısmalarda birbirinden farklısonuclar ortaya cıkmıstır. Bu hipotez ileilgili belli baslı sonuclar asagıda verilmistir.Kirlilik Cennetleri Hipotezinin ortaya cıkısı,Walter and Ugelow (1979)’un “GelismekteOlan Ulkelerde Cevre Politikaları” isimlicalısmasıyla belirmeye baslamıstır. Bucalısmada uc durum uzerinde durulmustur.Bunlar, Brezilya’da sanayilesmenin sebepoldugu kirlilik, yoksulluktan kaynaklanankirlilik ve Kenya’nın yaban hayatı korumapolitikaları kapsamında gelecege yonelikkirliliktir. Mevcut veriler ısıgında gelismekteolan ulkelerde uygulanan cevre politika-larının nispeten kirlilige musaade edicioldugu sonucuna ulasmıslardır. Gelismekteolan ulkelerdeki bu cevre kirliliginin sebebiolarak ise, yoksullugu gostermislerdir.Tobey (1990) calısmasında sıkı cevre

politikalarının kirli endustrileri gevsekcevre politikaları uygulayan ulkelerekaydırdıgını ifade eden hipotezi testetmistir. Calısmasını uluslararası ticarettekullanılan Heckscher–Ohlin–Vanek (HOV)yatay kesit bagımlılıgı modelini kullanarakgerceklestirmistir. Calısmanın sonucunda1960’lı yılların sonlarında 1970’lerin basındauygulanan sıkı cevresel duzenlemelerin, kir-letici sektorler uzerindeki etkisinin olculebilirderecede bir etkiye sahip olmadıgı sonucunaulasmıstır.Lucas et al. (1992) yaptıkları calısmada1960-1988 yılları arasında gelismis vegelismekte olan ulkelerarası kirlilik yara-tan sektorlerin transferinin sorgulandıgıKCH’ni test etmislerdir. Kirlilige sebep olanurunlerin uretiminin ve ihracının gelismekteolan ulkelerde artıs gosterdigini, gelismisulkelerde ise azalma yonunde bir egiliminoldugu sonucuna ulasmıslardır.Low and Yeats (1992) yaptıkları calısmadaoncelikle kirlilik yaratan sektorleri belirle-meye calısmıslardır. Bu baglamda toplamuretim maliyetleri icinde kirlilik onlememasraflarının payının %1 ve uzerinde olansektorleri kirlilik yaratan sektor olaraktanımlamıslardır. Boyle bir duruma sahipolan sektorlerin ise demir celik, metalurunler, kimyasallar ve cimento oldugu sap-tanmıstır. Sonucta bu calısmada saptadıklarıkirlilik yaratan sektorlerin uretiminin ve ih-racatının gelismekte olan ulkelerde arttıgı vegelismis olan ulkelerde ise azaldıgı sonucunaulasmıslardır.Birdsall and Wheeler (1993) calısmalarında,ticaret rejimlerinin serbestlestirilmesinin veLatin Amerika’da artan yabancı yatırımınkirlilikten arındırılmıs sanayi gelismesiyleiliskilendirilmedigini one surerek ”kirlilikcenneti” hipotezine meydan okumustur.Ancak sonuc olarak dısa acık ekonomilerdedegil korumacılıgı surduren ekonomilerdebu hipotezin gecerli oldugu sonucunaulasmıslardır.Mani and Wheeler (1997) calısmalarında1960-1995 donemine ait verileri kullanaraktehlikeli atıga neden olan sektorler arasında

39

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

bir karsılastırma yapmıslardır. Sermayeve enerjinin yogun kullanılarak uretiminyapıldıgı kimya, kagıt, demir-celik vb.sektorlerde kirlilik oranının cok yuksekoldugu, nispeten emek yogun uretim yapılantekstil, elektrik dısı makine, elektrikli ma-kine vb. sektorlerin ise en temiz sektorleroldugunu saptamıslardır. Sonuc olarakkirlilik yaratan urunlerin uretiminin OECDulkelerinde devamlı azaldıgını, gelismekteolan ulkelerde ise artıs egiliminde oldugunugozlemlemislerdir.Van Beers and Van Den Bergh (1997)calısmalarında bir ulkenin ihracat ve itha-latına sıkı cevre duzenlemelerinin etkisiniincelemistir. Elde ettikleri sonuca gore sıkıcevresel duzenlemelerin ulkelerin ihracatve ithalatına kayda deger olcude bir etkisi-nin bulunmadıgı bulgusuna ulasmıslardır.Elde ettikleri bu sonuc literaturde Tobey(1990)’in calısmasını destekler niteliktedir.Eskeland and Harrison (1997) yaptıklarıcalısmada, ABD ve NAFTA ulkelerindekicok uluslu sirketlerin, cevresel standartlarınfaklı olması nedeni ile gelismis ulkelerdengelismekte olan ulkelere transferini sorgu-layan KCH’ı 1977-1990 yılları verileri iletest etmistir. Elde edilen bulgulara gore,dogrudan yabancı yatırımların gelismekteolan ulkelerde cevre kirliligini artırdıgınadair bir bulguya rastlamamıslardır. Digerbir deyisle gelismekte olan ulkelerde KCH’ıngecerli olmadıgı sonucuna ulasmıslardır.

2.2 2000’den Gunumuze KCH IcinYapılmıs Calısmalar

2000’li yıllarda da KCH akademiktartısmalarda onemini korumaya devametmis ve buyuk bir ivme ile tartısmalara konuolmustur. List and Co (2000) calısmalarında,1986-1993 yılları arasında dogrudan yabancıyatırımların yer secim tercihi ile devletinuyguladıgı cevre duzenlemeleri arasındakiiliskiyi sorgulamıslardır. Sonuc olarak uygu-lanan cevre politikalarının dogrudan yabancıyatırımların yer secimi tercihinde etkisiolsa da ciddi derecede olumsuzluk yaratan

bir durum olmadıgına dair cıkarımlardabulunmuslardır.Cole (2000) calısmasında, gelismis vegelismekte olan ulkelerde uretim cıktısınınbilesimindeki degisikliklerin hava kirliligiuzerindeki etkisini incelenmistir. Calısmadauc ana bulgu saptanmıstır. Ilki, kisi basınadusen gelir ile GSYIH’nın kirlilik yogunluguarasındaki iliski hem uretimin daha temizhale gelmesi hemde uretimin GSYIH’yedusen payının azalması nedeniyle tahminedilenin tersine cevrilmis U seklinde ortayacıkmaktadır. Ikincisi; uretim cıktısı kom-pozisyonundaki degisiklikler kirlilik cennetihipotezi ile tutarlı sonuclar gostermektedir.Son bulgu ise gelir esnekligi etkisine ek ola-rak, analiz, arazi fiyatlarının ve daha dusukolcude emek ve sermaye fiyatlarının, birulkenin imalat sektorundeki kirli sanayininoranını belirledigini gostermektedir.Letchumanan and Kodama (2000)yaptıkları calısmada, KCH’ın gecerliliginitest etmislerdir. Elde ettikleri sonucabakıldıgında KCH’ın gecersiz oldugu sap-tanmıstır. Yazarlar dogrudan yabancıyatırımları artıran olumlu onlemlerin sa-dece teknoloji gelistirme icin degil, aynızamanda cevre dostu urunlerin ve uretimsureclerinin aktarılması yoluyla cevreselrefahın artmasını da beraberinde getirdiginisavunmuslardır.Harris et al. (2002) calısmalarında hemithalatcı hem de ihracatcı ulkeye ozgu et-kiler dikkate alındıgında, daha sıkı cevreduzenlemeleri ile dıs ticaret arasındakiiliskinin istatiksel olarak onemsiz oldugu so-nucuna ulasmıslardır. Yani sonuc olarak bucalısmadan once yapılmıs olan Letchumananand Kodama (2000)’nın sonucu ile benzerlikgostermektedir.Antweiler et al. (2001) calısmalarında,uluslararası mal pazarlarına acıklıgın kirlilikkonsantrasyonlarını nasıl etkiledigine dairbir teori ortaya koymustur. Ticaretin kirlilikuzerindeki etkisini olcek, teknik ve kompo-zisyon etkilerine bolmek icin teorik bir modelgelistirmisler ve daha sonra bu teoriyi Kure-sel Cevre Izleme Projesi’nden gelen kukurt

40

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

Tablo 1: 1970-1999 Yılları Arası KCH Uzerine Yapılmıs Calısmalar

Calısma Veri Aralıgı Ulkeler Kirlilik CennetiHipotezi Gecerliligi

Walter & Ugelow, 1979 1960-1975 Brezilya, Haiti ve Kenya +Tobey, 1990 1970-1984 Gelismis UlkelerLucas et al., 1992 1960-1988 80 Ulke +

Low & Yeats, 1992 1967-1987 Gelismis ve Gelismekte OlanUlkeler +

Birdsall & Wheeler, 1993 1960-1988 Latin Amerika Ulkeleri +Eskeland & Harrison, 1997 1977-1990 ABD ve NAFTA Ulkeleri

Mani & Wheeler, 1997 1960-1995 OECD-Asya Ulkeleri-LatinAmerika +

Van Beers & Van Den Bergh,1997

1980-1991 Gelismis Ulkeler

Not: Tabloda (+) isareti bulunan calısmalar soz konusu hipotezin gecerli oldugu sonucuna ulasmıslardır.

Tablo 2: 2000’den Gunumuze KCH Uzerine Yapılmıs Calısmalar

Calısma Veri Aralıgı Ulkeler Kirlilik CennetiHipotezi Gecerliligi

List & Co, 2000 1986-1993 ABD +

Letchumanan & Kodama, 2000 1980-1996ABD-Japonya-Kore-Endonezya-

Malezya-Filipinler-Singapur-Tayland

Antweiler et al., 2001 1971-1996 Gelismekte Olan UlkelerXing & Kolstad, 2002 1985-1990 ABD ve 22 Ulke +Harris et al., 2002 1990-1996 24 OECD Ulkesi

Cole, 2004 1980-1998 OECD Uye ve Uye OlmayanUlkeler +

Gokalp & Yıldırım, 2004 1989-2001 TurkiyeAliyu, 2005 1990-2000 OECD Uyesi Ulkeler ve DigerleriHoffmann et al., 2005 1990-2005 112 Farklı Ulke +/-

Ben Kheder & Zugravu-Soilita,2008

1990-2004 OECD Ulkeleri-Dogu AvrupaUlkeleri +

Wagner & Timmins, 2009 1995-2003 163 Farklı Ulke +MacDermott, 2009 1982-1997 26 OECD Ulkesi +Isıldar, 2011 1992-2010 Turkiye

Cınar et al., 2012 1985-2009 Gelismis ve Gelismekte OlanUlkeler +

Al-mulali & Tang, 2013 1980-2009 Korfez Is Birligi UlkeleriSahinoz & Fotourehchi, 2014 1974-2011 TurkiyeZeren, 2015 1970-2010 ABD-Fransa-Ingiltere-Kanada +Kozluk & Timiliotis, 2016 1990-2000 OECD ve BRICS UlkeleriZheng & Shi, 2017 2004-2013 Cin +Solarin et al., 2017 1980-2012 Gana +Yıldırım et al., 2017 1974-2013 Turkiye +Murthy & Gambhir, 2018 1991-2014 Hindistan +Akar, 2018 2002-2012 27 OECD Uye UlkesiLopez et al., 2018 1995-2009 Tum Dunya Ulkeleri +Not: Tabloda (+) isareti bulunan calısmalar soz konusu hipotezin gecerli oldugu sonucuna ulasmıslardır.

dioksit konsantrasyonları hakkındaki verilerikullanarak incelemislerdir. Uluslararası tica-retin, kirletici konsantrasyonlarda nispetenkucuk degisiklikler yarattıgını gormuslerdir.Elde ettikleri sonuca gelindiginde ticaretinserbestlesmesinin cevreyi olumlu yondeetkiledigini gormuslerdir.

Xing and Kolstad (2002) calısmalarında,cevre politikalarının sıkılasmasının kir-letici sektorlerin konumuna etkisinidegerlendirmeyi amaclamıslardır. Ya-zarlar calısmalarında onceki calısmalardanfarklı olarak dogrudan yabancı yatırımlaracısından uretim tesislerinin konumunu

41

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

goz onunde bulundurmuslar ve analizle-rinde ABD’de bulunan dogrudan yabancıyatırımların yabancı ev sahibi ulkelerin cevreduzenlemelerinden nasıl etkilendigine odak-lanmıslardır. Daha spesifik olarak acıklamakgerekirse, birkac ABD endustrisinin sermayecıkısı ile hedef ulkenin cevre politikasıarasındaki iliskiyi test etmislerdir. Analizdecevresel duzenlemenin sıkılıgı acıklayıcıdegisken olarak ele alınmıstır. Istatikselolarak ulastıkları sonuc ABD kimya endust-risinin dogrudan yabancı yatırımları ileyabancı bir ev sahibi ulkede uygulanancevresel duzenlemenin sıkılıgı arasındanegatif bir dogrusal iliski oldugudur. Yanisonuc olarak KCH’ın varsayımlarını dogrularnitelikte sonuclara ulasmıslardır.Cole and Elliott (2003) calısmalarında,ticaret serbestlesmesinden kaynaklanan kir-lilikteki bilesimsel degisikliklerin, sermaye-emek gucundeki farklılıklardan ve / veyacevresel duzenlemelerdeki farklılıklardankaynaklanıp kaynaklanmadıgını ince-lemislerdir. Calısmaları literature farklıyonlerden katkı saglamaktadır. Bunlardanilki, ticari kaynaklı yapıya dikkat ederek,dort ortak kirleticinin belirleyicilerininkapsamlı bir ampirik analizini yapmıslardır.Ikincisi, onceki calısmalarda ele alınankukurtdioksit kirleticisinin yanı sıra farklıkirleticiler icin de gecerli olup olmadıgınıincelemislerdir. Elde ettikleri sonuclar,ticaretin serbestlesmesinin uretimin kirlilikyogunlugunu azaltacagı yonundedir.Cole (2004) calısmasında Cevresel KuznetsEgrisinin ticaretle ve ozellikle de kirli sana-yilerin gelismis bolgelerden gelismekte olanbolgelere (kirlilik cenneti hipotezi) gocu veyayer degistirmesi ile acıklanabilecegini ince-lemistir. Calısma, kirlilik yogun endustrilereyonelik Kuzey-Guney ticaret akıslarınailiskin ayrıntılı verileri kullanarak KCH icinkanıtları degerlendirilmistir. Kanıtların, kir-lilik cennetlerini destekler nitelikte olmasınakarsın bu tur etkilerin yaygın gorunmemesive diger acıklayıcı degiskenlerin oynadıgırollerle karsılastırıldıgında etkilerin nispetenkucuk oldugu gorulmustur.

Gokalp and Yıldırım (2004) yaptıklarıcalısmada, KCH’ı Turkiye baglamındasorgulamıslardır. Yaptıkları bu calısmanınsonucunda kirli endustrilerin Turkiye’deyogunlasmadıgı aksine ele alınan 1989-2001doneminde, Turkiye’de cevre kalitesininarttıgı sonucuna ulasmıslardır. Turkiyebaglamında incelenen KCH calısma sonu-cunda gecerli bulunmamıstır.Hoffmann et al. (2005) calısmalarında, 15 ila28 yıl boyunca 112 ulkedeki dogrudan ya-bancı yatırımlar ve kirlilik arasındaki iliskiyiGranger Nedensellik testi ile incelemistir.Elde edilen sonuclara gore ev sahibi ulkeningelisim duzeyine baglı olarak iki degiskenarasında nedensellik iliskisi oldugu sap-tanmıstır. Yani KCH’ı destekleyen sonuclarelde etmislerdir.Aliyu (2005) calısmasında, ulkelerincevre politikalarının, kirli endustrilerdekidogrudan yabancı yatırım akısı uzerine etki-lerini arastırmıstır. Sonuc olarak calısma, 11OECD ulkesinde kirli endustrilerin dogrudanyabancı yatırım akısı ile cevre politikalarıarasında pozitif iliski oldugunu saptamıs,fakat OECD uyesi olmayan 14 ulkede kirlilikve enerji kullanım duzeyinin dogrudanyabancı yatırım girisinin acıklanmasındaonemli olmadıgını vurgulamıstır.Ben Kheder and Zugravu-Soilita (2008)calısmalarında KCH’ı hem kuramsalhem de ampirik yonden ele almıslardır.Calısmada gelismekte olan ulkeler icinKCH’ın guclu sekilde gecerli oldugu sonu-cuna ulasmıslardır.Wagner and Timmins (2009) calısmalarında,163 hedef ulkedeki Alman imalatsektorundeki cesitli endustrilerin dısayonelik dogrudan yabancı yatırım akıslarıuzerine panel veri analizi uygulayarak testetmislerdir. Elde edilen sonuca gore kimyasalendustri icin bir kirlilik cenneti etkisiningoruldugunu vurgulamıslardır.MacDermott (2009) calısmasında KCH’ıtest etmistir. Cevresel duzenlemeler iledogrudan yabancı yatırım arasında var olaniliskiyi arastırmak icin, kullandıgı panelverisine sabit bir efekt varyasyonu modeli

42

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

uygulamıstır. Kullandıgı veri seti, 1982’den1997’ye kadar 26 OECD ulkesi arasında top-lanmıs dogrudan yabancı yatırım akıslarınaodaklanmıstır. Cevre kirliligi icin bir vekilolarak kirlilik emisyonlarının kullanılması,KCH’ı destekleyen kanıtlar gostermistir.Baska bir deyisle, sirketler uretim icin dahazayıf cevresel duzenlemelere sahip ulkeleraramaktadır. Sonuc olarak yazar KCH’ıngecerli oldugu sonucuna ulasmıstır.Isıldar (2011) yaptıgı calısmada, Turkiye icinKCH’ın gecerliligini sınamıstır. Calısmasındabu hipotezi iki ayrı uygulama ile ele almıstır.Bu uygulamalardan ilki serbest dıs tica-retin cevre uzerine etkilerini belirlemekicin zaman serisi yontemini kullanmıstır.Ikincisi Turkiye’de faaliyette olan bes kirliendustrinin cevre yonetim sistemi belgesinesahip olup olmadıklarının betimsel bicimdeincelemesini yapmıstır. Calısmasında eldeettigi bulgular ısıgında serbest dıs ticaretincevreye zararlı olmadıgı aksine cevre uzerineyararlı oldugu ve Turkiye icin KCH’ıngecerli olmadıgı saptanmıstır.King (2011) calısmasında, Dogu Avrupa’yayonelik dogrudan yabancı yatırım akıslarıve cevresel politikaların sıkılıgı arasındakiiliskiyi sorgulayan KCH’ı test etmistir. Yazarcalısmasında ulastıgı sonuca gore cevreselsıkılıgın Dogu Avrupa’daki sirketlerin yersecimini gercekten etkiledigini ancak zayıfcevresel vergilerin, sadece gelismekte olanulkelerden ve gecis ulkelerinden gelendogrudan yabancı yatırımlar icin onemli bircekim oldugunu vurgulamıstır.Cınar et al. (2012) yaptıkları calısmada,kirlilik yaratan sektorlerin ticareti ile cevrearasındaki iliskiyi gelismis ve gelismekte olanulkeler arasında karsılastırmıstır. Elde edilensonuclara gore gelismis ulkelerde kisi basıgelir ile karbondioksit emisyonu arasındakiiliskinin ters-U seklinde, gelismekte olanulkelerde ise U seklinde oldugu saptanmıstır.Ayrıca gelismekte olan ulkelerde kirli-lik yaratan sektorlerin ihracattaki payıarttıkca karbondioksit salınımının arttıgıgozlenmistir. Sonuc olarak gelismekte olanulkelerde KCH’ın varlıgı dogrulanmıstır.

Al-mulali and Tang (2013) calısmalarında,kirlilik cenneti hipotezini, dogrudan ya-bancı yatırımlar, enerji tuketimi ve kirlilikiliskisi baglamında Korfez Isbirligi Konseyiulkelerinde test etmislerdir. Analizlerini1980-2009 donemini kapsayan verilerle,duragan olmayan panel tekniklerini kul-lanarak gerceklestirmislerdir. Elde edilensonuclarda dogrudan yabancı yatırımlarınkirliligin kaynagı olmadıgı vurgulanmıstır.Sahinoz and Fotourehchi (2014) yaptıklarıcalısmada, Turkiye’de dogrudan yabancıyatırımlar ile karbondioksit emisyonuarasındaki iliskiyi 1974-2011 donemi icinKCH’ın varsayımı altında incelemeyetabi tutmuslardır. Elde ettikleri sonucagore Turkiye’ye gelen dogrudan yabancıyatırımların yerli firmalara gore uretim-lerinde kirlilik yogunlugu az enerjilereyoneldikleri ve cevreye duyarlı temiz tek-nolojiler kullandıklarını saptamıslardır. Bubulgular ısıgında Turkiye’de KCH’ın gecerliolmadıgını savunmuslardır.Zeren (2015) calısmasında, dogrudan ya-bancı yatırımlardaki artısın karbondioksitsalınımı uzerindeki etkisini 1970-2010yılları arasındaki donem icin sorgulamıstır.Calısmasında ilk olarak dogrusal ve dogrusalolmayan ekonometrik test yontemlerivasıtasıyla dogrudan yabancı yatırımlarınkarbondioksit salınımının nedeni oldugunuortaya koymustur. Ikinci asamada isedogrudan yabancı yatırımlar ile karbon-dioksit emisyonu arasında uzun donemlientegrasyonun varlıgı yapısal kırılmalıesbutunlesme testi ile saptanmıstır. Sonsafhada ise bu iliskinin yonu belirlenmistir.Elde edilen bulgular Fransa, ABD, veIngiltere icin KCH’ın tersi bir gorus ifadeeden Kirlilik Hale Hipotezi’nin gecerlioldugunu, Kanada icinse KCH’ın gecerlioldugunu ortaya koymustur.Kozluk and Timiliotis (2016) calısmalarında,1990’lı yıllar ile 2000’li yıllar boyuncasecilmis OECD ve BRICS ulkeleri icinimalat sanayisinde ihracatın ulusal cevrepolitikalarıyla nasıl bir iliskisinin oldugunuarastırmıslardır. Yazarlar cevresel politi-

43

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

kaların uluslararası ticaret modellerininbuyuk bir itici gucu olmadıgını, ancakuzmanlasma uzerinde bazı onemli etkilerininbulundugunu vurgulamıslardır. Daha sıkıic politikaların uretilmis mallar uzerindekigenel ticareti uzerine onemli bir etkisi-nin olmadıgını, ancak kirli sektorlerdekarsılastırmalı bir dezavantaj yarattıgı vetemiz sektorlerde ise buna karsılık bir avan-taj sagladıgının altını cizmislerdir. Sonucolarak secilen ulke grubunda KCH’ın gecerliolmadıgı sonucuna ulasmıslardır.Zheng and Shi (2017) calısmalarında, kirlilikcenneti hipotezini 2004 ile 2013 yıllarıarasındaki verilerle 30 il duzeyinde panelveri analizi kullanarak, coklu cevre poli-tikalarının Cin’deki kirletici endustrilerinulke icindeki yerini nasıl etkiledigini ince-lemislerdir. Yazarlar, KCH’ın gecerliliginin,endustriyel ozelliklerin yanı sıra, cevre poli-tikası turuyle de baglantılı oldugu sonucunaulasmıslardır.Solarin et al. (2017), calısmalarında,Gana’daki hava kirliliginin bir gostergesiolarak karbondioksit emisyonunu kullana-rak 1980-2012 doneminde kirlilik cennetihipotezini arastırmıstır. Ayrıca temel be-lirleyiciler olarak gayri safi yurtici hasıla(GSYIH), gayri safi yurtici hasılanın karesi,enerji tuketimi, yenilenebilir enerji tuke-timi, fosil yakıt enerji tuketimi, dogrudanyabancı yatırım, kurumsal kalite, kentlesmeve ticaretin acıklıgı degiskenlerini kul-lanmıslardır. Calısmalarında yontem olarakARDL testini kullanmıslardır. Analizinsonucunda degiskenler arasındaki iliskininuzun donemli nedensellik oldugu sonucunaulasmıslardır. Ayrıca, gayri safi yurticihasıla, dogrudan yabancı yatırım, kentselnufus, finansal gelisme ve uluslararası ticaretkarbondioksit emisyonunu olumlu yondeetkilerken, kurumsal kalitenin Gana’dakiemisyonları azalttıgı da elde edilen bulgulararasındadır. Bu bulgular ısıgında yazarlarGana’da KCH’ın gecerli oldugu sonucunaulasmıslardır.Yıldırım et al. (2017) yaptıkları calısmadaKCH’ın Turkiye’de 1974-2013 yılları

arasında gecerliligini test etmislerdir.Calısmada kisi bası karbondioksit salınımı,kisi bası reel gayri safi yurtici hasıla, kisibası enerji tuketimi ve kisi bası dogrudanyabancı yatırımlar arasındaki iliski, ARDLve VECM Granger nedensellik testleriyardımıyla analiz edilmistir. ARDL testsonucuna gore artan reel gayri safi yurticihasıla ve enerji tuketiminin cevresel kirliligiartırdıgı gorulmustur. Buna karsın dogrudanyabancı yatırımlardaki artısın karbondioksitsalınımını belli bir duzeye kadar artırdıgı vedaha sonra dogrudan yabancı yatırımlardakiartısın cevre kirliligini azalttıgı vurgu-lanmıstır. VECM Granger nedensellik testisonucuna gore ise uzun donemde, cevrekirliligi, reel gayri safi yurtici hasıla, enerjituketimi ve dogrudan yabancı yatırımlararasında cift yonlu bir nedensellik iliskisininoldugu gorulmustur. Bu baglamda calısmaTurkiye’de KCH’ın gecerli oldugu sonucunaulasmıstır.Murthy and Gambhir (2018) yaptıklarıcalısmada, Hindistan’da 1991-2014 doneminikapsayan zaman diliminde hem CevreselKuznets Egrisinin gecerliligini hem deKCH’ın gecerliligini test etmislerdir. Eldeedilen sonuclara gore Hindistan’da hemcevresel kuznets egrisinin hem de KCH’ıngecerli oldugu bulgusuna ulasmıslardır.Akar (2018) calısmasında, 2002-2012donemine ait 27 OECD uye ulkesi uze-rinde KCH’ın gecerliligini test etmistir.Calısmada dogrudan yabancı yatırımlaruzerinde, cevresel performans endeksi,cevresel politikaların sıkılıgı endeksininetkisini arastırmıstır. Panel veri analizininuygulandıgı bu calısmada KCH’ın arastırılanulkeler uzerinde gecerli olmadıgı sonucunaulasılmıstır.Lopez et al. (2018) calısmalarında, altı bolgeve bir butun olarak dunyanın geri kalanıicin cok bolgeli bir girdi-cıktı yaklasımıkullanarak KCH’ın gecerliligini test etmeyiamaclamıslardır. Elde ettikleri bulgular1995-2009 donemleri arasında, uluslararasıticaretin olmadıgı varsayımsal bir durumakıyasla, uluslararası ticaretin kuresel eko-

44

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

nominin toplam karbondioksit emisyonunuazaltmasına izin verdigini gostermektedir.Incelenen bolgelerin bazılarında kirlilikcennetlerini ortadan kaldırma konusundabasarılı olamadıklarının altını cizmislerdir.Kirlilik cennetleri hipotezi uzerine yapılmısbu calısmalar yukarıda Tablo 1 ve Tablo2’de toplu bir sekilde gosterilmistir.Kirlilik cennetleri hipotezi ile ilgili yapılancalısmalar incelendiginde hipotezin bircokarastırmaya konu oldugu gorulmekte-dir. Arastırmaların icerigi incelendiginde;gelismis ulkeler, gelismekte olan ulkeler,cevre, serbest dıs ticaret, karbondioksitemisyonu, sulfurdioksit, kimya endustrisi,demir-celik endustrisi vb. degiskenlerinele alındıgı gorulmektedir. Calısmalarınkonu baslıkları ele alındıgında cogunlugu;dogrudan yabancı yatırımlar ile cevrearasındaki iliski, serbest dıs ticaret vecevre arasındaki iliski, cevre politikalarınındunya ticaretine etkisi, cevre politikaları vegelismekte olan ulkeler, ticaret politikası veendustriyel kirlenme, cevre duzenlemelerive yabancı yatırımlar arasındaki iliski gibikonuların uzerinde duruldugu gorulmektedir.

3 Sonuc

Kirlilik yaratan endustrilerin fiyat ve re-kabet avantajı saglamak icin daha gevsekcevre politikaları uygulayan gelismekte olanulkelere kaymasını ongoren Kirlilik Cen-netleri Hipotezi ekonomik anlamda bircokcalısmada kendisine yer bulmus bir konudur.KCH’nin ozellikle serbest dıs ticaretin ulke-ler arası etkilesime olanak tanıdıgı 1970’liyıllar itibari ile ortaya cıktıgı gorulmekte-dir. KCH arastırılan sektorler, cevre politi-kaları, kirlilik yaratan urunlerin uretimindekullanılan teknolojiler vb. degiskenler, bu hi-potezin sayesinde ulkelerin durumlarını or-taya koymakta ve ulkelerin buna gore bir po-litika uygulamasına yol gosterme acısındanonemli rol oynamaktadır.Literatur taraması sonucunda ulusal ve ulus-lararası yazında cok sayıda lisansustu vemakale calısması yapıldıgı gorulmektedir.

Yapılan calısmalar KCH’ın cok farklı ulkelerve degiskenler icin uygulandıgını gostermek-tedir. Calısmaların icerigine bakıldıgında kir-lilik cennetleri olusturan potansiyel sektorle-rin ve ulkelerin tespiti, ulkelerin uygu-ladıkları cevre politikaları ve durumunundegerlendirilmesi yonunde oldugu gorulmek-tedir. KCH’ın arastırmalara konu olması,ulkelerin uygulamaya koyacakları cevre po-litikalarını, kendi ulkelerine cekmek iste-dikleri dogrudan yabancı yatırımların ni-teligini belirlemelerine imkan vermektedir.Literaturde yapılan calısmaların farklı ulke-ler, farklı degiskenler, farklı metotlar ve farklıveri aralıgı kullanılarak yapılmıs olması,calısmaların sonuclarının farklı sekillerde or-taya cıkmasına sebep olmakta ve aslında oulkenin gercekten bir kirlilik cenneti olupolmadıgı konusunda supheler olusmaktadır.Bu baglamda ulkelerin kirlilik cennetleriolup olmadıgı konusunda gercek potansiye-lini ogrenmek adına, kullanılacak degiskenlerde bir standardizasyon getirilmesi, belirlibir yontemin herkes tarafından kabul edi-lip bu cercevede tum dunya ulkeleri uzerinesınanması bu hipotezin gercek sonuclarınıortaya koymada yararlı olabilecektir. Bucalısmada elde edilen sonuc, literaturdekiyapılan calısmaların yukarıda bahsedilenfarklılıklardan dolayı KCH’ın net bir sonu-cunun henuz olmadıgıdır. Bu baglamda yu-karıda verilen oneriler ısıgında bu hipotezintum dunya ulkelerinde belli bir standardizas-yon olusturularak tekrar incelemeye tabii tu-tulması sonucların tutarlılıgı acısından onemarz etmektedir.

Kaynakca

Akar, I. (2018). Oecd Ulkelerinde co2 emisyonuile dıs ticaret arasındaki iliski: bir panel verianalizi (Tech. Rep.). Eskisehir: (Yayınlanmamısyuksek lisans tezi). Eskisehir Osmangazi Univer-sitesi Sosyal Bilimler Enstitusu.

Aliyu, M. A. (2005). Foreign direct investment andthe environment: Pollution haven hypothesisrevisted (Presented at the 8th Annual Confe-rence on Global Economic Analysis, Lubeck,Germany). Department of Agricultural Eco-nomics, Purdue University, West Lafayette,

45

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

IN: Global Trade Analysis Project (GTAP).https://www.gtap.agecon.purdue.edu/resources/res display.asp?RecordID=1750.

Al-mulali, U., & Tang, C. F. (2013). In-vestigating the validity of pollution havenhypothesis in the gulf cooperation council(gcc) countries. Energy Policy, 60 , 813–819.doi:10.1016/j.enpol.2013.05.055

Antweiler, W., Copeland, B. R., & Taylor, M. S.(2001). Is free trade good for the environ-ment? American Economic Review, 91 (4), 877–908. doi:10.1257/aer.91.4.877

Ben Kheder, S., & Zugravu-Soilita, N. (2008).The pollution haven hypothesis: A geographiceconomy model in a comparative study (Tech.Rep.). FEEM Working Paper No. 73.2008.doi:10.2139/ssrn.1266705

Birdsall, N., & Wheeler, D. (1993). Trade po-licy and industrial pollution in latin america:Where are the pollution havens? The Journalof Environment & Development, 2 (1), 137–149.doi:10.1177/107049659300200107

Cınar, S., Yılmazer, M., & Fazlılar, T. A.(2012). Kirlilik yaratan sektorlerin ticaretive Cevre: Gelismis ve gelismekte olan Ulke-ler karsılastırması. Dogus Universitesi Dergisi,13 (2), 212–226. http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/321.

Clark, D. P., Serafino, M., & Simonetta, Z.(2000). Do dirty industries conduct offs-hore assembly in developing countries? In-ternational Economic Journal, 14 (3), 75–86.doi:10.1080/10168730000000029

Cole, M. A. (2000). Air pollution and ‘dirty’ indust-ries: How and why does the composition of manu-facturing output change with economic develop-ment? Environmental and Resource Economics,17 (1), 109–123. doi:10.1023/A :1008388221831

Cole, M. A. (2004). Trade, the pol-lution haven hypothesis and the environ-mental kuznets curve: examining the linka-ges. Ecological Economics, 48 (1), 71–81.doi:10.1016/j.ecolecon.2003.09.007

Cole, M. A., & Elliott, R. J. (2003). Determining thetrade–environment composition effect: the roleof capital, labor and environmental regulations.Journal of Environmental Economics and Ma-nagement, 46 (3), 363–383. doi:10.1016/S0095-0696(03)00021-4

Sahinoz, A., & Fotourehchi, Z. (2014). Kirlilik emis-yonu ve dogrudan yabancı sermaye yatırımları:Turkiye Icin ”kirlilik sıgınagı hipotezi” testi. Sos-yoekonomi, 21 , 187–210. doi:10.17233/se.96920

Dasgupta, S., Mody, A., Roy, S., & Wheeler, D.(1999). Environmental regulation and develop-ment: A cross-country empirical analysis. TheWorld Bank. doi:10.1596/1813-9450-1448

Eskeland, G., & Harrison, A. E. (1997). Mo-ving to greener pastures? multinationals and thepollution-haven hypothesis. The World Bank.doi:10.1596/1813-9450-1744

Gokalp, M. F., & Yıldırım, A. (2004). Dısticaret ve cevre: Kirlilik sıgınakları hipotezi

turkiye uygulaması. Yonetim ve Ekonomi, 11 (2),99–113. https://dergipark.org.tr/download/issue-file/1246#page=97.

Harris, M. N., Konya, L., & Matyas, L. (2002).Modelling the impact of environmental re-gulations on bilateral trade flows: Oecd,1990–1996. The World Economy, 25 (3),387-405. doi:10.1111/1467-9701.00438

Hoffmann, R., Lee, C.-G., Ramasamy, B., & Ye-ung, M. (2005). Fdi and pollution: a gran-ger causality test using panel data. Journalof International Development, 17 (3), 311–317.doi:10.1002/jid.1196

Isıldar, P. (2011). Turkiye’ de dıs ticaretincevre uzerine etkisi ve kirlilik sıgınakları hi-potezi: Cevre yonetim sistemi (Iso 14001) veekonometrik bulgulari (Tech. Rep.). Izmir:(Yayınlanmamıs yuksek lisans tezi). DokuzEylul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu.http://acikerisim.deu.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12397/10691.

King, J. (2011). Foreign direct investment and pol-lution havens. Journal of Economics and Eco-nometrics, 54 (1), 39–47. https://ideas.repec.org/a/eei/journl/v54y2011i1p39-47.html.

Kozluk, T., & Timiliotis, C. (2016). Do environ-mental policies affect global value chains? OECDEconomic Department Working Papers(1282).doi:10.1787/5jm2hh7nf3wd-en

Letchumanan, R., & Kodama, F. (2000). Reconcilingthe conflict between the ‘pollution-haven’ hypot-hesis and an emerging trajectory of internationaltechnology transfer. Research Policy, 29 (1), 59–79. doi:10.1016/S0048-7333(99)00033-5

List, J. A., & Co, C. Y. (2000). The ef-fects of environmental regulations on foreigndirect investment. Journal of EnvironmentalEconomics and Management, 40 (1), 1 - 20.doi:10.1006/jeem.1999.1095

Low, P., & Yeats, A. (1992). Do “dirty” industriesmigrate?. In P. Low (Ed.), World Bank Discus-sion Papers no.159 (pp. 89–103).

Lopez, L. A., Arce, G., Kronenberg, T., & Rodrigues,J. F. (2018). Trade from resource-rich countriesavoids the existence of a global pollution havenhypothesis. Journal of Cleaner Production, 175 ,599–611. doi:10.1016/j.jclepro.2017.12.056

Lucas, R. E., Wheeler, D., & Hettige, H.(1992). The evolution of human aggres-sion (Policy Research Working Papers No.WPS1062). Washington, DC: The World Bank.http://documents.worldbank.org/curated/en/673921468765926548/pdf/multi-page.pdf.

MacDermott, R. (2009). A panel study of thepollution-haven hypothesis. Global EconomyJournal, 9 (1), 1850154. doi:10.2202/1524-5861.1372

Mani, M., & Wheeler, D. (1997). In searchof pollution havens? dirty industry in theworld economy. In OECD Conference onFDI and the Environment Workshop 3: “Pol-lution havens and pollution halos”. TheHague. http://www.oecd.org/industry/

46

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

inv/investmentstatisticsandanalysis/2076285.pdf.

Murthy, K. V. B., & Gambhir, S. (2018). Tradefrom resource-rich countries avoids the existenceof a global pollution haven hypothesis. Australa-sian Accounting, Business and Finance Journal,12 (2), 134–156. doi:10.14453/aabfj.v12i2.9

Solarin, S. A., Al-Mulali, U., Musah, I., & Oz-turk, I. (2017). Investigating the pollu-tion haven hypothesis in ghana: An empi-rical investigation. Energy, 124 , 706–719.doi:10.1016/j.energy.2017.02.089

Tobey, J. A. (1990). The effects of domes-tic environmental policies on patterns of worldtrade: An empirical test. Kyklos, 43 (2), 191–209.doi:10.1111/j.1467-6435.1990.tb00207.x

Van Beers, C., & Van Den Bergh, J. C. J. M. (1997).An empirical multi-country analysis of the im-pact of environmental regulations on foreign tradeflows. Kyklos, 50 (1), 29–46. doi:10.1111/1467-6435.00002

Wagner, U. J., & Timmins, C. D. (2009). Agg-lomeration effects in foreign direct investmentand the pollution haven hypothesis. Environ-mental and Resource Economics, 43 (2), 231–256.doi:10.1007/s10640-008-9236-6

Walter, I., & Ugelow, J. L. (1979). Environmentalpolicies in developing countries. Ambio, 8 (2/3),102–109. doi:10.2307/4312437

Xing, Y., & Kolstad, C. D. (2002). Do lax envi-ronmental regulations attract foreign investment?Environmental and Resource Economics, 21 (1),1–22. doi:10.1023/A :1014537013353

Xu, X., & Song, L. (2000). Regional cooperationand the environment: Do “dirty” industries mig-rate? Weltwirtschaftliches Archiv, 136 (1), 137–157. doi:10.1007/BF02707399

Yıldırım, M., destek, M. A., & Nakıpoglu Ozsoy,F. (2017). Dogrudan yabancı yatırımlar vekirlilik sıgınagı hipotezi. Cumhuriyet Univer-sitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Dergisi, 18 ,99–111. https://dergipark.org.tr/cumuiibf/issue/32189/330140.

Zeren, F. (2015). Dogrudan yabancı yatırımlar vekirlilik sıgınagı hipotezi. Journal of Yasar Uni-versity, 10 (37), 6442–6448. https://dergipark.org.tr/download/article-file/179585.

Zheng, D., & Shi, M. (2017). Multiple environ-mental policies and pollution haven hypothe-sis: Evidence from china’s polluting industries.Journal of Cleaner Production, 141 , 295–304.doi:10.1016/j.jclepro.2016.09.091

47

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

The Pollution Haven Hypothesis and ForeignTrade - A Survey on the Relation with

Environment

Ilker Akar 1

Received:12.03.2019; Revised:12.04.2019; Accepted:13.04.2019

The liberalization of foreign trade has enabled the movement of foreign direct investmentsbetween countries. Therefore, developing countries have sought to achieve their industriali-zation targets by applying loose environmental policies to attract foreign direct investmentsto their own countries. These environmental policies are attractive to pollution-causing in-dustries in developed countries and cause the movement of these industries to developingcountries. This situation has been the subject of research in the literature under the name of“Pollution Haven Hypothesis” or “Pollution Shelters Hypothesis”. This study aims to exa-mine the studies contributing to the Pollution Paradise Hypothesis literature. The resultsbased on our review of existing literature show that there is still no clear conclusion on thePollution Haven Hypothesis.

JEL codes: F18, Q50, Q56

Keywords: Environment, Foreign Trade, Foreign Direct Investment, Pollution Haven Hypothesis.

Extended Summary

The controversial relationship betweenenvironment and foreign trade, which is oneof the main topics discussed in the 1990s,continues to be the subject of many researc-hes, although time has passed. All economicactivities, including foreign trade, play animportant role in many environmental prob-lems from past to present. The liberalizationof foreign trade contributes to the economicgrowth of the countries while increasing envi-ronmental pollution. The globalization of en-vironmental pollution has obliged countriesto act together against environmental pollu-tion. In this context, on the one hand, co-

1 Department of economics, Graduate School ofSocial Sciences, Eskisehir Osmangazi University,Turkey. (e-mail: 1ilkerakar@gmail.com)

untries have developed regulations and poli-cies on the liberalization of foreign trade, onthe other hand, they have to form regulati-ons and policies on environmental pollution.The relationship between foreign trade andenvironmental regulations and policies seemsto be quite contradictory and complex. Ac-cording to the advocates of trade liberaliza-tion, a step taken in favor of the environmentis seen to be against the trade. Althoughmany economists acknowledge that trade li-beralization has had a positive impact on thegrowth and development of countries, thereis controversy about the negative effects ithas. For example, high levels of prosperityand living standards in developed countrieslead to increased environmental awareness

48

Economics Literature 2019(1): 37-50 doi: 10.22440/elit.1.1.3

and an increasing trend towards environmen-tal technologies. On the other hand, develo-ping countries put the environment in the se-cond plan and put growth into the first planand try to bring foreign direct investmentsto their countries with the liberalization oftrade. While countries with developed envi-ronmental awareness implement strict envi-ronmental policies, they are trying to restrictpollution-causing sectors. On the other hand,developing countries that have not completedtheir industrialization have kept their envi-ronmental policies loose for economic growthand even go further and provide incentivesto attract foreign direct investments to theircountries. This will cause pollutant indust-ries in developed countries with high envi-ronmental awareness to shift to developingcountries that implement loose environmen-tal policies to gain advantage. These nega-tive effects of direct foreign investments onthe environment are examined in the scienti-fic researches with the “Pollution Haven Hy-pothesis”.Pollution haven hypothesis (PHH), develo-ped countries to move away from pollutingindustries due to strict environmental poli-cies and that developing countries can spe-cialize in polluting industries. According tothe theory, developing countries will increasetheir comparative advantage by specializingin the production of environmentally harm-ful products. Developed countries that imp-lement strict environmental policies will le-ave the pollutant industries. In this process,developing countries will try to attract fore-ign direct investments with polluting poten-tial and as a result, developing countries willcreate pollution havens.With the liberalization of foreign trade, deve-loping countries have opened their doors toall industrial activities in order to strengt-hen their economic development. Developingcountries, which lack the necessary techno-logies to industrialize, have made themsel-ves dependent on the dirty technologies ofdeveloped countries. Therefore, in order todevelop and industrialize, the dirty technolo-

gies of developed countries transfer to theircountries while they remain silent and en-courage them with loose environmental po-licies. While dirty technologies continue toexist in developing countries, clean technolo-gies are dominant in developed countries. Inthis context, developing countries are the ex-porting party of dirty goods and developedcountries are the importing party of dirty go-ods and the resulting pollution remains in thedeveloping countries. Furthermore, it is seenthat environmental policies are not the onlyreasons for the transfer of pollutant indust-ries from developed countries to developingcountries. In addition, cheap labor, raw ma-terials, energy use and abundance of naturalresources also affect.According to the basic assumption of thepollution haven hypothesis, this hypothesis,which foresees the shift of pollution-creatingindustries to developing countries that imp-lement looser environmental policies in orderto provide competitive price and competitiveadvantage, is a subject that has been foundin many economic studies. However, researchhas not achieved a common result since thepast. The pollution haven hypothesis appe-ars to have emerged in the 1970s, especi-ally when free foreign trade allowed for inter-country interaction. Pollution haven hypot-hesis, researched sectors, environmental po-licies, technologies used in the production ofpollution-producing products and so on. Thevariables, by means of this hypothesis, revealthe situation of countries and play an impor-tant role in guiding the countries to imple-ment a policy accordingly.As a result of literature examine, it is seenthat there are many postgraduate and ar-ticle studies in national and international li-terature. When the studies were examined,it was found that the pollution haven hy-pothesis was applied for very different count-ries and variables. When the contents of thestudies are examined, it is seen that the po-tential sectors and countries that constitutepollution haven are in the direction of deter-mining the environmental policies and status

49

Kirlilik Cennetleri Hipotezi ve Dıs Ticaret Akar

of the countries. The fact that the pollutionhaven hypothesis is the subject of researchenables the countries to determine the na-ture of the foreign direct investments theywant to attract to their countries. The factthat the studies in the literature have beenconducted by using different countries, dif-ferent variables, different methods and diffe-rent data ranges causes the results of the stu-dies to emerge in different ways and there aredoubts as to whether that country is indeeda pollution haven. In this context, a standar-dization of variables to be used in order tolearn the real potential of countries as pol-lution havens, the acceptance of a particularmethod by everyone and testing it on all co-untries of the world within this frameworkmay be useful in revealing the true results ofthis hypothesis. The result obtained in thisstudy is that there is not yet a clear resultof the pollution haven hypothesis due to thedifferences mentioned above in the literature.In this context, in the light of the suggesti-ons given above, it is important for the con-sistency of the results that the hypothesis isre-examined by establishing a certain stan-dardization in all the world countries.

50