KOLEGATIVNE OSOBINE RASTVORA
KOLEGATIVNE OSOBINE RASTVORA
Haris Husic IV-7
Engleski hemiar Tomas Graham 1860 godine je opazio da neke tvari
kao sto su elatina bjelance i krob ne prolaze kroz opne vrlo malih
pora, kakva je npr opna od celofana. Ulije li se npr u vreicu od
celofana otopina elatine i natrijeva hlorida (NaCl) te vrecica
stavi u posudu kroz koju tee voda uskoro ce u vreici zaostati samo
cista otopina elatine. Natrijev i hloridni joni prolaze kroz vrlo
male pore vreice od celofana, dok zelatia ostaje unutar vreice.
Graham je odvajanje tvari opnama s malim porama nazvao
DIJALIZA.
Dijaliza se u savremenoj medicni koristi za uklanjanje tetnih
tvari primjera uree (Co(NH2)2 iz krvi bolesnika sa osteenim
fungcijama bubrega. Graham je dalje opazio da se tvari koje
dijalizuju (prolazak kroz pore celofana )mogu kristalizovati pa je
nazvao KRISTALOIDI. Tvari koje ne dijaliziraju i ne krstaliziraju
kao sto su elatina i skrob nazvao je KOLOIDI prema grkoj rijei
kolla-ljepilo..pod koloidnim rastvorima koloidima danas disperzni
sistemi nalaze na granici izmedju pravih rastvora ili molekulskih
disperznih sitstema i grubo disperznih sistema koloidne cestice s
veliine priblizno od 100nm (10 -9 do 10 -7m ) Granica izmedju
pravih rastvora koloidno disperznih i grubo disperznih sistema nije
otra.
Dispergirane estice u koloidnim sistemima mogu se sastojati samo
od 1 molekule npr. Bjelanevine i sintetskog polimera.U koloidno
disperznim sistemima razlikujemo disperznu fazu plin, tekucina ili
vrsta tvar i disperzno stredstvo koja takodje moze biti plin
tekucina ili vrsta tvar. Zavisno od agregatnog stanja disperzne
faze i disperznog sredstva koloidno disperni sistemi imaju razlite
nazive. Ako je vrsta faza dispergirana u tekucini npr atomi zlata u
vodi ili vrstoj tvari (grozdova atom zlata u staklu ) tada se takav
sistem zole SOL
Krute tvari i tekucie dispergirane u plinu dimu, magli nazivamo
AEROSOL : Disperzni sistemi u kojima je jedna tekucina dispergirana
u drugoj naziva se emulzija (mlijeko itd )
Koloidi se dijele u dvije grupe: 1) LIOFILNE2) LIOFOBNE
LIOFILNI KOLOIDI su oni koji lako dispergiraju u otapalu pri
cemu dolazi do SOLVACIJE : Solvacija liofobnih koloida u polovnim
otapalima uvjetovana je prisustvom polarnih skupina (-OH ; -COOH ;
-COO - ; -SH ,-NH2 ) na povrsini njihovih estica to su stabilne
otopine vrlo visoke atomske mase. LIOFOBNI KOLOIDI su disperzni
sistemi koji se sastoje od hemijski razlicitih faza. Oni s
termodinamiki nestabilni i lako KOAGULIRAJU tj prelazi u grubo
disperzni sistem. Ako je diperzni sistem voda tada govorim o
HIDROFILNIM I HIDROFOBNIM koloidima. Koloidno disperzni sistemi
mogu nastati uglavnom na 2 naina : Ili disperzijom ili
kondenzacijom Disperzne metode podrazumijevaju prelaz iz
molekulsko-diperznog sistema u koloidno diperzni.
OSMOTSKI PRITISAK RASTVORA
Osmoza je prolazak molekula rastvaraca kroz polupropustljivu
membranu iz rastvora manje u rastvor vece koncentracije radi
izjednacavanja koncentracije . Pri tome estice rastvorene tvari
udaraju u polupropusnu membranu i nastaje osmotski pritisak.Naucnik
Van Hof dokazao da je osmotski pritisak jednak pritisku koji bi
izazvale cestice rastvorene tvari kada bi se nalazile u istoj
zapremini u gasovitom stanju. stoga se za izracunavanje osmotskog
pritiska moze primijeniti opca jednacina gasnog stanja
8
