KONTRASEPSİYONDA SAĞLIK KONTRASEPSİYONDA SAĞLIK ÇALIŞANININ ROLÜÇALIŞANININ ROLÜ

DoDoçç. Dr. Nurver Turfaner. Dr. Nurver Turfaner

Istanbul Istanbul ÜÜniversitesiniversitesi

CerrahpaCerrahpaşşa Ta Tııp Fakp Faküültesiltesi

Aile HekimliAile Hekimliğği ADi AD

KONTRASEPSİYONDA SAĞLIK KONTRASEPSİYONDA SAĞLIK ÇALIŞANININ ROLÜÇALIŞANININ ROLÜ

• Kontraseptif eğitim, iyi koruyucu sağlık Kontraseptif eğitim, iyi koruyucu sağlık hizmetlerinin bir bölümüdür ve üreme hizmetlerinin bir bölümüdür ve üreme çağındaki kadınlar ile bütün erkeklerin çağındaki kadınlar ile bütün erkeklerin sağlık hizmetlerinin bir parçası olmalıdırsağlık hizmetlerinin bir parçası olmalıdır..

Üremenin etkin kontrolü bir kadının çocuk Üremenin etkin kontrolü bir kadının çocuk doğurma dışındaki bireysel amaçlarına doğurma dışındaki bireysel amaçlarına ulaşması için şarttır.ulaşması için şarttır.

Diğer açıdan, bu yüzyılda insan nüfusundaki hızlı artış insanın varlığını tehdit etmektedir. Bugünkü hızıyla dünya nüfusu 47 yıl içinde iki katına çıkacaktır.

Aşırı doğurganlığın anne sağlığı Aşırı doğurganlığın anne sağlığı üzerine etkisiüzerine etkisi

Anne; anne ölümleri, gebelik ve doğum Anne; anne ölümleri, gebelik ve doğum komplikasyonları, jinekolojik hastalıklar, komplikasyonları, jinekolojik hastalıklar, malnutrisyon ve anemimalnutrisyon ve anemi

Çocuk; bebek ölümleri, düşük doğum ağırlığı, Çocuk; bebek ölümleri, düşük doğum ağırlığı, malnutrisyon, enfeksiyon hast., fiziksel büyüme malnutrisyon, enfeksiyon hast., fiziksel büyüme gelişme geriliği, doğumsal özürler, zeka düzeyi ve gelişme geriliği, doğumsal özürler, zeka düzeyi ve akademik başarıakademik başarı

Aşırı doğurganlığın anne sağlığı Aşırı doğurganlığın anne sağlığı üzerine etkisiüzerine etkisi 18yaşından önce yada 35 yaşından sonra 18yaşından önce yada 35 yaşından sonra

gebe kalmagebe kalma Doğumlar arasındaki sürenin 2 yıldan Doğumlar arasındaki sürenin 2 yıldan

daha kısa olmasıdaha kısa olması Dörtten fazla doğum yapılması, gebelik, Dörtten fazla doğum yapılması, gebelik,

doğum ve doğum sonrasındaki tehlikeleri doğum ve doğum sonrasındaki tehlikeleri arttırır.arttırır.

TANIMLAMATANIMLAMA

Aile planlaması, bireylerin ve çiftlerin istedikleri Aile planlaması, bireylerin ve çiftlerin istedikleri zaman, bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi zaman, bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olmalarıdır.olmalarıdır.

Bireylerin veya eşlerin istenmeyen gebeliklerden Bireylerin veya eşlerin istenmeyen gebeliklerden sakınmalarına, iki doğum arasındaki süreyi sakınmalarına, iki doğum arasındaki süreyi düzenlemelerine, yaş ve sosyo-ekonomik düzenlemelerine, yaş ve sosyo-ekonomik durumu göze alarak ne zaman ve ne kadar durumu göze alarak ne zaman ve ne kadar çocuk sahibi olacaklarına karar vermelerine, çocuk sahibi olacaklarına karar vermelerine, çocuğu olmayan eşlerin çocuk sahibi olmalarına çocuğu olmayan eşlerin çocuk sahibi olmalarına yardım eden uygulamaların tümüdür.yardım eden uygulamaların tümüdür.

YARARLARIYARARLARI• Çiftlerin iki gebelik arasındaki süreyi Çiftlerin iki gebelik arasındaki süreyi

özgürce ve bilinçli olarak özgürce ve bilinçli olarak planlamaları.planlamaları.

• Düşüklerin önlenmesi.Düşüklerin önlenmesi.• Anne ölümlerinin azaltılması.Anne ölümlerinin azaltılması.• Hızlı nüfus artışının, ekonomik Hızlı nüfus artışının, ekonomik

gelişmeye, beslenmeye, konut gelişmeye, beslenmeye, konut durumuna, eğitime ve çevre durumuna, eğitime ve çevre koşullarına olumsuz etkisinin koşullarına olumsuz etkisinin azaltılması.azaltılması.

HORMONAL HORMONAL KONTRASEPTİFLERKONTRASEPTİFLER

HORMONAL HORMONAL KONTRASEPTİFLERKONTRASEPTİFLER• Hormonal kontraseptifler en popüler geri Hormonal kontraseptifler en popüler geri

dönüşümlü yöntemler arasındadır.dönüşümlü yöntemler arasındadır.

• Bu metodlar; oral kontraseptifler (KOK Bu metodlar; oral kontraseptifler (KOK (kombine oral kontraseptif), POP (kombine oral kontraseptif), POP

( progesteron içeren haplar), transdermal ( progesteron içeren haplar), transdermal kontraseptif yama, vajinal kontraseptif kontraseptif yama, vajinal kontraseptif halka, enjektable depot halka, enjektable depot medroxyprogesterone acetate, medroxyprogesterone acetate, etonogestrel implant ve levonorgestrel etonogestrel implant ve levonorgestrel rahim içi sistemdir.rahim içi sistemdir.

Kombinasyon Oral Kombinasyon Oral KontraseptiflerKontraseptifler

• Anahtar noktalarAnahtar noktalar; Çok düşük doz hapların ; Çok düşük doz hapların daha güçlü ve yararlı olmadıkları ancak daha güçlü ve yararlı olmadıkları ancak benzer etkinlikte olup yüksek doz KOK’ları benzer etkinlikte olup yüksek doz KOK’ları toltoleere edemeyen kadınlarda östrojenik yan re edemeyen kadınlarda östrojenik yan etkileri azalttıkları gösterilmiştir.etkileri azalttıkları gösterilmiştir.

• Yüksek doz KOK’larYüksek doz KOK’lar,, hapların kontraseptif hapların kontraseptif etkilerini bozabilecek ilaçlar kullananetkilerini bozabilecek ilaçlar kullanan hastalarda veya bazı adet düzensizliklerinin hastalarda veya bazı adet düzensizliklerinin kısa dönem tedavisi için kullanılmalıdırkısa dönem tedavisi için kullanılmalıdır..

• Uzatılmış 91 günlük tedavi rejiminin risk ve Uzatılmış 91 günlük tedavi rejiminin risk ve etkinliği 28 günlük tedavi rejimine bağlı olanla etkinliği 28 günlük tedavi rejimine bağlı olanla benzerdir.benzerdir.

• KOKKOK’’lar menstrüel krampları ve kan akımını lar menstrüel krampları ve kan akımını azaltır, yumurtlama ağrısını (mittelschmerz) yok azaltır, yumurtlama ağrısını (mittelschmerz) yok eder, semptomatik endometriyozeder, semptomatik endometriyozisiisi baskılar ve baskılar ve adetadet kanamas kanamasıınnı geciktirir.ı geciktirir.

• KOKKOK’’lar perimenopozal kadınlarda vazomotor lar perimenopozal kadınlarda vazomotor semptomları azaltır.semptomları azaltır.

• KOKKOK’’lar akne ve hirsutismlar akne ve hirsutismii (kıllanma) azaltır. (kıllanma) azaltır.

• KOK kullanımı ile VTE (Venöz KOK kullanımı ile VTE (Venöz tromboemboli) insidansı hafifçe artar tromboemboli) insidansı hafifçe artar ancak gebelikteki VTE riskinden önemli ancak gebelikteki VTE riskinden önemli miktarda azdır.miktarda azdır.

• KOK kullanımından 3 ay sonra dahi ara KOK kullanımından 3 ay sonra dahi ara kanaması sebat ederse , hasta farklı bir kanaması sebat ederse , hasta farklı bir KOK formülasyonu kullanmalıdır.KOK formülasyonu kullanmalıdır.

• KOK’lar fokal, asimetrik nörolojik KOK’lar fokal, asimetrik nörolojik bulgularibulgulari olan kadınlarda kullanılmamalı, alındıkları olan kadınlarda kullanılmamalı, alındıkları süre içinde ilerleyici baş ağrısı olanlarda süre içinde ilerleyici baş ağrısı olanlarda ise bıraktırılmalıdır.ise bıraktırılmalıdır.

• KOK’lar kontrolsüz hipertansiyonu olan KOK’lar kontrolsüz hipertansiyonu olan kadınlarda veya 35 yaşın üstünde sigara kadınlarda veya 35 yaşın üstünde sigara içenlere reçete edilmemelidir.içenlere reçete edilmemelidir.

YALNIZ PROGESTİN İÇEREN YALNIZ PROGESTİN İÇEREN HAPLARHAPLAR

• Anahtar konularAnahtar konular: POP’lar KOK’lardan daha : POP’lar KOK’lardan daha az ciddi komplikasyonlara sahiptir.az ciddi komplikasyonlara sahiptir.

• POP’lar daha az etkilidir, daha çok ara POP’lar daha az etkilidir, daha çok ara kanamasına neden olurlar ve KOK’lardan kanamasına neden olurlar ve KOK’lardan daha az non-kontraseptif faydaları vardır.daha az non-kontraseptif faydaları vardır.

• POP’lar emziren kadınlarda KOK’lara POP’lar emziren kadınlarda KOK’lara tercih edilir.tercih edilir.

• POP’lar östrojen kullanımı için POP’lar östrojen kullanımı için kontrendikasyonu olan veya östrojenik yan kontrendikasyonu olan veya östrojenik yan etkileri tolere edemeyen kadınlarda etkileri tolere edemeyen kadınlarda kullanılabilir.kullanılabilir.

TRANSDERMAL KONTRASEPTİF TRANSDERMAL KONTRASEPTİF YAMAYAMA

• Yama, kombinasyon oral kontraseptifler (KOK) Yama, kombinasyon oral kontraseptifler (KOK) kadar etkilidkadar etkilidiir ve transdermal sisteme özgü r ve transdermal sisteme özgü etkiler dışında benzer yan etkileri, riskleri ve etkiler dışında benzer yan etkileri, riskleri ve faydaları vardır.faydaları vardır.

• Kontraseptif yama, daha iyi uyum nedeniyle Kontraseptif yama, daha iyi uyum nedeniyle kontraseptif haplardan daha az başarısızlıkla kontraseptif haplardan daha az başarısızlıkla sonuçlanır.sonuçlanır.

• Yama hergün hap almayı hatırlama problemi Yama hergün hap almayı hatırlama problemi olan kadınlar için iyi bir seçimdir.olan kadınlar için iyi bir seçimdir.

• YamaYamannıın etkinlin etkinliğğii 90 kilodan daha ağır 90 kilodan daha ağır olan kadınlarda olan kadınlarda azalabilirazalabilir..

• Kullanıcılarda ilk 2 ayda vajinal lekelenme, Kullanıcılarda ilk 2 ayda vajinal lekelenme, dismenore ve nefes dismenore ve nefes darldarlığı olabilir.ığı olabilir.

• Lokal cilt irritasyonu yama kullanıcıları Lokal cilt irritasyonu yama kullanıcıları tarafından deneyimlenen ikinci en sık yan tarafından deneyimlenen ikinci en sık yan etkidir ve yama kullanımını bırakmaya yol etkidir ve yama kullanımını bırakmaya yol açar.açar.

VAJİNAL KONTRASEPTİFLERVAJİNAL KONTRASEPTİFLER

• Nuva Ring kontrollü olarak 15 μg etinilöstradiol Nuva Ring kontrollü olarak 15 μg etinilöstradiol ve 120 μg etonogestrel salan ve etilen vinil ve 120 μg etonogestrel salan ve etilen vinil asetatdan üretilmiş yumuşak, esnek bir asetatdan üretilmiş yumuşak, esnek bir halkadır.halkadır.

• Kadın vajinal halkayı 3 hafta yerinde bırakıp Kadın vajinal halkayı 3 hafta yerinde bırakıp çekilme kanaması oluşturmak için çıkarır.çekilme kanaması oluşturmak için çıkarır.

• Vajinal halkanın avantajları, basit bir doz Vajinal halkanın avantajları, basit bir doz şşemaseması olması ve KOK’ları olması ve KOK’larlla karşılaştırıldığında a karşılaştırıldığında daha düşük ara kanama ve bulantı insidansı daha düşük ara kanama ve bulantı insidansı olmasıdır. olmasıdır.

• Vajinal halkanın riskleri teorik olarak Vajinal halkanın riskleri teorik olarak KOK’larla aynıdır ancak 1 yıllık çok KOK’larla aynıdır ancak 1 yıllık çok merkezli bir çalışmada ciddi olay merkezli bir çalışmada ciddi olay bildirilmemiştir.bildirilmemiştir.

• Halkaya bağlı olaylar nadiren oluştuğu Halkaya bağlı olaylar nadiren oluştuğu halde bunlar klinik deneylerde kullanımı halde bunlar klinik deneylerde kullanımı bırakmanın en sık nedenidirler.bırakmanın en sık nedenidirler.

ENJEKTE EDİLEENJEKTE EDİLEBBİİLELEN DEPOT N DEPOT MEDROXYPROGESTERONE MEDROXYPROGESTERONE

ASETATASETAT

• 6 aylık enjektable depot 6 aylık enjektable depot medroxyprogesterone asetat (DMPA) medroxyprogesterone asetat (DMPA) kullanımından sonra, birçok kadında adet kullanımından sonra, birçok kadında adet kanaması azalır veya yok olur, adet kanaması azalır veya yok olur, adet krampları azalır,kansızlık daha nadir krampları azalır,kansızlık daha nadir görülür.görülür.

• DMPA endometriyozisli kadınlarda ağrıyı DMPA endometriyozisli kadınlarda ağrıyı azaltır ve orak hücreli anemilerde kriz riski azaltır ve orak hücreli anemilerde kriz riski azalır.azalır.

• DSÖDSÖ,, DMPA’nın 18-45 yaş kadınlar DMPA’nın 18-45 yaş kadınlar arasında kullanımının kısıtlanmasını arasında kullanımının kısıtlanmasını önermiştir.önermiştir.

• Üreticiler kemik yoğunluğunda kayıp Üreticiler kemik yoğunluğunda kayıp riskinden dolayı DMPA’nın diğer doğum riskinden dolayı DMPA’nın diğer doğum kontrol yöntemleri yetersiz değilse 2 yıldan kontrol yöntemleri yetersiz değilse 2 yıldan fazla kullanılmamasını önermektedirler.fazla kullanılmamasını önermektedirler.

• DMPA kullanımının ilk 6 ayında düzensiz DMPA kullanımının ilk 6 ayında düzensiz kanama sıktır.kanama sıktır.

• DMPA kullanmayı bırakan hastaların DMPA kullanmayı bırakan hastaların doğurganlığa dönüşleri uzun sürede doğurganlığa dönüşleri uzun sürede olmaktadır.olmaktadır.

ETONOGESTREL İMPLANTETONOGESTREL İMPLANT• ImplanonImplanon,, üst kolun iç yüzüne cilt altına üst kolun iç yüzüne cilt altına

yerleştirilir.yerleştirilir.• Implanon yerleştirildikten sonra 24 saat Implanon yerleştirildikten sonra 24 saat

içinde etkilidir ve 3 yıllık yüksek içinde etkilidir ve 3 yıllık yüksek güvenilirlikte kontrasepsiyon sağlar.güvenilirlikte kontrasepsiyon sağlar.

• Implanon her zaman çıkarılabilir ve Implanon her zaman çıkarılabilir ve sonrasında doğurganlığa hızlı bir dönüş sonrasında doğurganlığa hızlı bir dönüş olur.olur.

• Implanon daha az zaman ve çaba Implanon daha az zaman ve çaba gerektirir, bu yerleştirme ve çıkarma gerektirir, bu yerleştirme ve çıkarma NNorplanttan daorplanttan daha azha az komplikasyon riski komplikasyon riski tataşışırr..

Levonorgestrel Salınımlı Levonorgestrel Salınımlı Intrauterin SistemIntrauterin Sistem

• Levonorgestrel Salınımlı Intrauterin Levonorgestrel Salınımlı Intrauterin Sistem’in (LNG-IUS) onaylanmış ömrü 5 Sistem’in (LNG-IUS) onaylanmış ömrü 5 yıldır ancak sistem yerindeyken kanama yıldır ancak sistem yerindeyken kanama en az 7 yıl sürebilir.en az 7 yıl sürebilir.

• LNG-IUS fazla kanamayı tedaviye LNG-IUS fazla kanamayı tedaviye yardımcıdır ve anemi riskini önleryardımcıdır ve anemi riskini önler

• Kullanımın ilk birkaç ayında düzensiz Kullanımın ilk birkaç ayında düzensiz kanama veya lekelenme LNG-IUS’nin sık kanama veya lekelenme LNG-IUS’nin sık ve kendini sınırlayan bir yan etkisidirve kendini sınırlayan bir yan etkisidir..

ERKEK KONDOMERKEK KONDOMUU (PREZERVATİF)(PREZERVATİF)

• Poliüretan prezervatifler latex olanlardan Poliüretan prezervatifler latex olanlardan daha ince ve güçlüdür, yağ bazlı daha ince ve güçlüdür, yağ bazlı ürünlerle temas ettiğinde aşınma riski ürünlerle temas ettiğinde aşınma riski daha azdır ve kullanıcılara daha fazla daha azdır ve kullanıcılara daha fazla duyarlılık sunar.duyarlılık sunar.

• Poliüretan prezervatifler daha pahalıdır Poliüretan prezervatifler daha pahalıdır ve ilişki sırasında kayma, yırtılma ve ilişki sırasında kayma, yırtılma olasılıkları latekslere göre daha fazladır.olasılıkları latekslere göre daha fazladır.

• Lateks ve poliüretan prezervatifler cinsel Lateks ve poliüretan prezervatifler cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlarken, doğal membranlı prezervatifler sağlarken, doğal membranlı prezervatifler sağlamaz.sağlamaz.

• Nonoxynol 9 spermisidlerle sık Nonoxynol 9 spermisidlerle sık korunmakorunma, , istenmeyen gebeliklere ve cinsel yolla istenmeyen gebeliklere ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı önemli ek bulaşan hastalıklara karşı önemli ek koruma sağlamadığı gibi genital irritasyon koruma sağlamadığı gibi genital irritasyon yapar. yapar.

• Non-lNon-latekatekss kondomlarkondomlar lateks olanlara lateks olanlara göre daha fazla yırtılma riskine sahiptir. göre daha fazla yırtılma riskine sahiptir. Yine de non-lateks kondomlar, allerjisi, Yine de non-lateks kondomlar, allerjisi, duyarlılığı veya lateks prezervatifleriduyarlılığı veya lateks prezervatiflerinn kullanımını engelleyen tercihleri olanlar kullanımını engelleyen tercihleri olanlar için kabul edilebilir kontraseptif seçenek için kabul edilebilir kontraseptif seçenek oluşturmaktadır oluşturmaktadır (Kanıt A)(Kanıt A)

KADIN KONDOMKADIN KONDOMUU

• Kadın kondomKadın kondomuu ilişkiden 8 saat öncesine ilişkiden 8 saat öncesine kadar yerleştirilebilir.kadar yerleştirilebilir.

• Latekslere karşı duyarlılığı veya allerjisi Latekslere karşı duyarlılığı veya allerjisi olan kişilerde güvenle kullanılabilirler.olan kişilerde güvenle kullanılabilirler.

DİYAFRAMDİYAFRAM

• Diyafram esnek bir halkası olan, üçgen Diyafram esnek bir halkası olan, üçgen şekilli, lateks bir başlıktır ve kontraseptif jel şekilli, lateks bir başlıktır ve kontraseptif jel veya kremle doldurularak serviksin üzerveya kremle doldurularak serviksin üzeriine ne yerleşecek şekilde vajene itilir.yerleşecek şekilde vajene itilir.

• Diyafram spermin servikse girmesini Diyafram spermin servikse girmesini engelleyen bariyer özelliği olan bir araçtır.engelleyen bariyer özelliği olan bir araçtır.

• Diyaframla beraber spermisid kullanılması Diyaframla beraber spermisid kullanılması kontraseptif etkinliği artırmayabilir.kontraseptif etkinliği artırmayabilir.

• Diyafram normal şekilli serviksleri ve Diyafram normal şekilli serviksleri ve normal pelvik kasları olan kadınlarda normal pelvik kasları olan kadınlarda uygulanabilir. uygulanabilir. YerleştirilmesiYerleştirilmesi i iççinin bir klini bir klinik k ziyaret gerekirziyaret gerekir..

• Kadınlar, diyaframı ilişkiden hemen veya 6 Kadınlar, diyaframı ilişkiden hemen veya 6 saat önce yerleştirmsaat önce yerleştirmeeli ve ilişkiden en az 6 li ve ilişkiden en az 6 saat sonraya kadar yerinde bırakmalıdır.saat sonraya kadar yerinde bırakmalıdır.

• AvantajlarıAvantajları,, düşük maliyet, güvenlik ve PID düşük maliyet, güvenlik ve PID ile doğurganlıktan korunma olasılığıdır.ile doğurganlıktan korunma olasılığıdır.

• Dezavantajları ise olası vajinit, mantar Dezavantajları ise olası vajinit, mantar enfeksiyonları ve idrar yolu enfeksiyonları ve idrar yolu enfeksiyonlarında artma riskidirenfeksiyonlarında artma riskidir..

SERVİKAL BAŞLIKSERVİKAL BAŞLIK• FemCap ve Lea’nın Kılıfı FDA tarafından FemCap ve Lea’nın Kılıfı FDA tarafından

onaylanmış ve reçete ile verilen diğer iki onaylanmış ve reçete ile verilen diğer iki bariyer kontraseptiftir.bariyer kontraseptiftir.

• Lea kılıfı ve FemCap, hormonal Lea kılıfı ve FemCap, hormonal kontrasepsiyona karşı tıbbi kontrasepsiyona karşı tıbbi kontrendikasyonu olan kadınlarda güvenilir kontrendikasyonu olan kadınlarda güvenilir alternatiflerdir.alternatiflerdir.

• FemCap diyaframdan daha fazla FemCap diyaframdan daha fazla kontraseptif başarısızlığakontraseptif başarısızlığa,, ancak daha az ancak daha az idrar yolu enfeksiyonuna yol açar. idrar yolu enfeksiyonuna yol açar.

SPERMİSİDLERSPERMİSİDLER

• Spermisidlerdeki aktif içerik, spermin Spermisidlerdeki aktif içerik, spermin hücre membranını bozan nonoxynol 9’dur.hücre membranını bozan nonoxynol 9’dur.

• Spermisidler Amerika’da tezgah üstünde Spermisidler Amerika’da tezgah üstünde satılmaktadır ve birkaç formu satılmaktadır ve birkaç formu bulunmaktadır.bulunmaktadır.

• Spermisid içeren sünger kişi tarafından Spermisid içeren sünger kişi tarafından yerleştiryerleştiriilir ve birleşmeden en az 6 saat lir ve birleşmeden en az 6 saat sonraya kadar vajende bırakılır.sonraya kadar vajende bırakılır.

• Sünger yerleştirildikten sonra hemen ve 24 Sünger yerleştirildikten sonra hemen ve 24 saat sonraya kadar etkilidsaat sonraya kadar etkilidiir, ilişkiden sonra r, ilişkiden sonra 30 saatten fazla vajende bırakılmamalıdır.30 saatten fazla vajende bırakılmamalıdır.

• Nonoxynol 9 ve cinsel yolla bulaşan Nonoxynol 9 ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarda HIV bulaşına etkisi üzerine hastalıklarda HIV bulaşına etkisi üzerine çalışmalarda çalışmalarda farklfarklı sonuçlar elde edilmiştir.ı sonuçlar elde edilmiştir.

• DSÖDSÖ,, nonoxynol 9’lu spermisidlerin nonoxynol 9’lu spermisidlerin yalnızca cinsel yolla bulaşan hastalıkları yalnızca cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için kullanılmasına önlemek için kullanılmasına karşıkarşı öneride öneride bulunmuştur.bulunmuştur.

• Korunmasız ilişkiden sonra 5 gün içinde Korunmasız ilişkiden sonra 5 gün içinde Bakır T yerleştirilmesi, etkili acil ve uzun Bakır T yerleştirilmesi, etkili acil ve uzun süreli kontrasepsiyon sağlar.süreli kontrasepsiyon sağlar.

• Bakır TBakır T,, adet kanamasını, krampları ve adet kanamasını, krampları ve anemi riskini arttırabiliranemi riskini arttırabilir..

Doğurganlık Farkındalığına Doğurganlık Farkındalığına Dayanan YöntemlerDayanan Yöntemler

• Bu yöntemler potansiyel olarak fertil günleri Bu yöntemler potansiyel olarak fertil günleri belirler, çiftler gebeliği önlemek için bu fertil belirler, çiftler gebeliği önlemek için bu fertil günlerde birleşmeden kaçınmalı veya günlerde birleşmeden kaçınmalı veya bariyer kontrasepsiyon kullanmalıdır.bariyer kontrasepsiyon kullanmalıdır.

• Doğurganlık farkındalığı yöntemleri, gebe Doğurganlık farkındalığı yöntemleri, gebe kalmak isteyen çiftlere yardım etmek için kalmak isteyen çiftlere yardım etmek için kullanılabilir. Ayrıca fertilite probleminin kullanılabilir. Ayrıca fertilite probleminin teşhisinde de kullanılabilirler.teşhisinde de kullanılabilirler.

• Bu metodlar, adet düzensizliği, üreme Bu metodlar, adet düzensizliği, üreme organlarında ısrarcı enfeksiyonlar veya organlarında ısrarcı enfeksiyonlar veya fertilite bulgularını etkileyen diğer tıbbi fertilite bulgularını etkileyen diğer tıbbi durumları olan kadınlarda önerilmez.durumları olan kadınlarda önerilmez.

LAKTASYONEL AMENORE LAKTASYONEL AMENORE YÖNTEMİYÖNTEMİ

• Laktasyonel amenore yöntemi, doğumdan Laktasyonel amenore yöntemi, doğumdan sonraki 6 ay içinde ilk post-partum adetini sonraki 6 ay içinde ilk post-partum adetini görmemişgörmemiş,, bebeğini tamamen veya tama bebeğini tamamen veya tama yakın emzirme ile besleyen kadınlarda yakın emzirme ile besleyen kadınlarda yaklaşık %98 oranında etkili bir kontraseptif yaklaşık %98 oranında etkili bir kontraseptif yöntemdir.yöntemdir.

• Tamamen veya nerdeyse tamamen Tamamen veya nerdeyse tamamen emzirme bebeğin anne sütüne ek olarak emzirme bebeğin anne sütüne ek olarak hiç veya nadiren çok az miktarda sıvı hiç veya nadiren çok az miktarda sıvı alması demektiralması demektir

• Bu yöntemin kontraseptif yöntem olarak Bu yöntemin kontraseptif yöntem olarak başarıyla kullanılması göğsün sürekli başarıyla kullanılması göğsün sürekli olarak emme refleksi ile uyarılmasına olarak emme refleksi ile uyarılmasına bağlıdırbağlıdır..

• Laktasyonel amenore yöntemi, anne ve Laktasyonel amenore yöntemi, anne ve bebek sağlığına yararlı olduğu gibi anne bebek sağlığına yararlı olduğu gibi anne ve bebek arasındaki bağı da güçlendirir.ve bebek arasındaki bağı da güçlendirir.

• Bu yöntem, post partum 6 aydan sonra Bu yöntem, post partum 6 aydan sonra veya ek gıdalara geçildiyse, daha az veya ek gıdalara geçildiyse, daha az güvenilir bir kontrasepsiyon yöntemidir ve güvenilir bir kontrasepsiyon yöntemidir ve kadınlar bu dönemde gebeliği önlemek için kadınlar bu dönemde gebeliği önlemek için ek bir yöntem aramaya ek bir yöntem aramaya yönlendirilmelidirler.yönlendirilmelidirler.

KOİTUS İNTERRUPTUS (GERİ KOİTUS İNTERRUPTUS (GERİ ÇEKME)ÇEKME)

• Koitus interruptus, ejekülasyondan önce Koitus interruptus, ejekülasyondan önce ppenisenisinin vajinadan çekilmesini gerektirir. vajinadan çekilmesini gerektirir.

• Partnerlerin oldukça heyecanlı olduğu Partnerlerin oldukça heyecanlı olduğu birliktelik esnasında yüksek düzeyde birliktelik esnasında yüksek düzeyde motivasyon, kontrol ve konsantrasyon motivasyon, kontrol ve konsantrasyon gerektiren bu kullanım gerektiren bu kullanım babaşşararııssıızlzlığığaa veya veya güvensizliğe neden olabilir.güvensizliğe neden olabilir.

• Bu yöntemin mükemmel kullanımla bile Bu yöntemin mükemmel kullanımla bile etkinliği kesin değildir.etkinliği kesin değildir.

• Essure Essure , , polietilen lifleri olan polietilen lifleri olan bakırbakır bir araçtır ve bir araçtır ve kadınlarda proksimal fallop tüplerine yerleştirilip, kadınlarda proksimal fallop tüplerine yerleştirilip, burada tüplerin kapanmasıyla sonuçlanan burada tüplerin kapanmasıyla sonuçlanan fibrotik doku büyüme reaksiyonu oluşturur.fibrotik doku büyüme reaksiyonu oluşturur.

• VazektomiVazektomi,, erkeklerde üremeyi durdurmak için erkeklerde üremeyi durdurmak için vasa deferensin kesilip kliplenmesi veya vasa deferensin kesilip kliplenmesi veya tıkanarak spermin testislerden seminal sıvıya tıkanarak spermin testislerden seminal sıvıya geçişinin engellenmesidir.geçişinin engellenmesidir.

• NoNonn-scalpel vazektomi daha hızlıdır ve -scalpel vazektomi daha hızlıdır ve geleneksel vazektomiden daha az invaziftir, geleneksel vazektomiden daha az invaziftir, daha az araç gereklidir ve poliklinik şartlarında daha az araç gereklidir ve poliklinik şartlarında kolayca uygulanabilirkolayca uygulanabilir..

ACİL KONTRASEPSİYONACİL KONTRASEPSİYON• Acil kontrasepsiyonAcil kontrasepsiyon,, yeterli korunulmayan yeterli korunulmayan

ilişkiden sonra kullanılanilişkiden sonra kullanılan,, gebelikten gebelikten korunma yöntemleridir.korunma yöntemleridir.

• Acil kontrasepsiyonun geniş çapta kullanımı Acil kontrasepsiyonun geniş çapta kullanımı istenmeyen gebelikleri önemli ölçüde istenmeyen gebelikleri önemli ölçüde azaltır.azaltır.

• Acil kontrasepsiyon yöntemleri, YUZPE Acil kontrasepsiyon yöntemleri, YUZPE yöntemi (kombine hormonal), yalnız yöntemi (kombine hormonal), yalnız progesteron veya bakır T rahim içi araç progesteron veya bakır T rahim içi araç yerleştirilmesini içerir.yerleştirilmesini içerir.

• Acil kontrasepsiyon düşük yaptırmak Acil kontrasepsiyon düşük yaptırmak değildir çünkü oluşmuş bir gebeliği değildir çünkü oluşmuş bir gebeliği bozmamaktadır.bozmamaktadır.

• Yalnız progesteron, daha az yan etki Yalnız progesteron, daha az yan etki insidansına sahip, daha etkili ve kombine insidansına sahip, daha etkili ve kombine hormonal yöntemden daha kolay hormonal yöntemden daha kolay kullanımlıdır.kullanımlıdır.

• En son bulgular, korunmasız bir ilişkiden En son bulgular, korunmasız bir ilişkiden 120 saat sonra120 saat sonraya kadarya kadar, progestinin tek bir , progestinin tek bir doz 1.5 mg levonorgestrel olarak doz 1.5 mg levonorgestrel olarak verilmesinin iyi etkinliği olduğunu verilmesinin iyi etkinliği olduğunu belirtmiştir.belirtmiştir.

• Eğer acil kontrasepsiyon için kombine Eğer acil kontrasepsiyon için kombine hormonal rejim kullanıldıysa, kombine hormonal rejim kullanıldıysa, kombine hapların ilk dozundan 1 saat önce hapların ilk dozundan 1 saat önce antiemetik ilaçlar alınmalıdır.antiemetik ilaçlar alınmalıdır.

YOKSUNLUKYOKSUNLUK• Yoksunluk tanımı tüm cinsel Yoksunluk tanımı tüm cinsel

davranışlardan uzaklaşmak ile yalnız davranışlardan uzaklaşmak ile yalnız vajinal birleşmeden sakınmak arasında vajinal birleşmeden sakınmak arasında değişmektedir.değişmektedir.

• Yoksunluk primer veya sekonder olabilir.Yoksunluk primer veya sekonder olabilir.• Yoksun kalmayı seçen hastalar destek ve Yoksun kalmayı seçen hastalar destek ve

cesarete gereksinim duyarlar.cesarete gereksinim duyarlar.• Yoksunluğu seçen hasta aynı zamanda Yoksunluğu seçen hasta aynı zamanda

yakın bir ilişkiye başlamadan önce plan ve yakın bir ilişkiye başlamadan önce plan ve pazarlpazarlıık k yeteneklerini geliştirmelidir.yeteneklerini geliştirmelidir.

•DDİİKKATKKATİİNNİİZ Z İÇİİÇİN N TETEŞŞEKKEKKÜÜRLERRLER