KUZGUNCUK SENİN VİZYON BELİRLEME ÇALIŞTAYI RAPORU

KUZGUNCUK SENİNVİZYON BELİRLEMEÇALIŞTAYI RAPORU

ULAŞIM DAİRE BAŞKANLIĞI

AÇILIŞ KONUŞMASI

Utku Cihan İBB Ulaşım Daire Başkanı

“Kuzguncuk’ta başlayan kentsel tasarım çalışmalarımızın katılım sürecini bu çalıştay ile başlatmış bulunmaktayız. Daha önce düzenlenen birkaç toplantıda da Kuzguncuk’un belli başlı problemlerini konuşmuştuk. Kuzguncuk’un büyük ancak çözülebilecek sorunları olduğunu görmüştük. Bu süreçte çalışmalarımızı sizlerle birlikte yürütmek istiyoruz ve bu sürecin ilk aşamasını bu çalıştayla başlatmış bulunuyoruz. Umarız verimli bir toplantı olur.

Bu sürecin bir parçası olarak Kuzguncuk’ta bir iletişim ofisini hayata geçirdik. Mahalleli ile iletişimi ve alanda yaşanan süreci bizzat oradan takip ediyor olacağız. Bizler de sık sık ziyaret edeceğiz. Bu toplantıda İBB’de bu konuda çalışanların yanı sıra Kuzguncuk’ta yaşayan çalışma arkadaşlarımız var. Ayrıca dernek temsilcileri, kent ve ulaşımla ilgili uzmanlarımız da katıldılar. Başta ulaşım odaklı bir yaklaşım gözetmemize karşın sürecin içine girdikçe çok katmanlı sorunlar mevcut olduğunu ve buna yönelik kapsamlı çözümler üretilmesi gerektiğini kavradık. Bu çalıştayda tüm sorun ve çözüm önerilerini derinlemesine inceleme fırsatı edinmeyi umarız.”

GİRİŞ

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, Kuzguncuk’un en hareketli caddesi olan İcadiye Caddesi ve etrafındaki alanın katılımcı süreçlerle tasarlanmasını içeren çalışmaları hızla başlamıştır. Tarihi dokusu, doğal güzelliği ve çok kültürlü yapısıyla bir Boğaz Köyü olan Kuzguncuk’ta başlatılan çalışmaların katılımcı ve şeffaf süreçlerle yürütülmesi adına, bütün paydaşların söz sahibi olduğu “Kuzguncuk Senin” adı altında gerçekleştirilecek olan birçok toplantının ve etkinliğin ilki olan “Kuzguncuk Senin” Vizyon Belirleme Çalıştayı düzenlenmiştir.

Mevcut pandemi koşulları nedeniyle çevrim içi olarak gerçekleştirilen çalıştayın temel amacı, çalışmalarına başlanan tasarım süreçlerinin ana ilkelerini belirlemeye yardımcı olacak vizyonun belirlenmesi, bu vizyona yönelik engellerin tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin oluşturulmasıdır. İki oturumda gerçekleşen “Kuzguncuk Senin” Vizyon Belirleme Çalıştayı, öncelikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanı Sn. Utku Cihan’ın açılış konuşması ile başlamış, süreçle ilgili bilgi vermek amacıyla Sn. İbrahim Çelepöven tarafından yapılan sunumla devam etmiştir. Ardından katılımcıların tümü odalara bölünmüş ve oturumlar gerçekleştirilmiştir. Son olarak ise odalar tekrar birleştirilmiş, her bir odanın gün içerisinde ortaya döktüğü fikirlerin moderatörler tarafından anlatıldığı değerlendirme sunumları yapılarak çalıştay sona ermiştir.

64 kişinin davet edildiği çalıştayda, görevliler ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi çalışanları dışında toplamda 48 kişinin katılımı sağlanmıştır. Bu 48 kişi arasında mahalle sakinleri, esnaflar, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri yer almaktadır. Katılımcılar eşit bir dağılım gözetilerek toplamda 4 ayrı odaya bölünmüştür. Her odada bir moderatör ve bir raportör görev almıştır. “Kuzguncuk Senin” Vizyon Belirleme Çalıştayının ilk oturumunda katılımcılara; “Gelecekte nasıl bir Kuzguncuk hayal ediyorsunuz?” sorusu sorularak her bir katılımcıya sırayla söz verilmiştir. İkinci oturumda ise katılımcılara “Hayal ettiğiniz Kuzguncuk’un önündeki engeller ve bu engellere yönelik çözüm önerileriniz nelerdir?” sorusu yöneltilmiştir.

ÇALIŞTAY SONUÇLARI

BİRİNCİ GRUPÇALIŞTAY NOTLARI

Moderatör Kurum

Nagihan Kavaklı İBB

Raportör

Esra Turgut İBB

Katılımcılar

İbrahim Çelepöven İBBGülşen Önüç İBBOzan Can Özübal İBBUfuk Ergun İBBUtku Cihan İBBKevser Üstündağ Kuzguncuk Mahalle SakiniVolkan Üstündağ Kuzguncuk Mahalle SakiniAli Erlat Kuzguncuk Mahalle SakiniTülay Atabey Kuzguncuk DerneğiFeza Turhan Tosun Kuzguncuk Mahalle SakiniTahir Can Yarımoğlu Erişilebilir Kent AtölyesiKamile Yılmaz BODEPHazal Kurhan Kafe İşletmecisiGönül Bektaş Kuzguncuk Mahalle Sakiniİsmail Ceyhan Kuzguncuk Mahalle SakiniEray Özcan Kuzguncuk Mahalle SakiniDemet Aral Oğuzer Kuzguncuk Mahalle SakiniCemile Baştımar Kuzguncuk Mahalle SakiniTan Mavitan Kuzguncuk Mahalle Sakini

1. Oturum

Katılımcılar ilk oturumda Kuzguncuk’un gelecekteki durumuna yönelik sorulan soruya cevap vermişlerdir. Hayallerindeki, gelecekte görmek istedikleri Kuzguncuk’u aşağıda sıralanan cümlelerle ifade etmişlerdir:

▶ Mahallenin bütün eski özelliklerinin geri geldiği Kuzguncuk. ▶ Hayal edilen değil geçmişte yaşanan olguların geri kazanılması. ▶ Esnaf ve mahalle sakinlerinin uyum içinde olması. ▶ Esnaf çeşitliliğinin olması, tek tip esnaflaşmanın olmaması. ▶ Herkes için erişilebilir Kuzguncuk. ▶ Mahalle sakinlerinin haklarının korunması ve mahalle kavramının devam etmesi.

▶ Ziyaretçilerin mahalle sakinlerinin alışkanlıklarına saygı duyması. ▶ Denetleme süreçlerinin sürekli olması ▶ Turizme malzeme olmayan Kuzguncuk. ▶ Sakin ve huzurlu bir Kuzguncuk. ▶ Özgün ve bütünlüğe sahip bir Kuzguncuk. ▶ Deniz ulaşımının daha verimli kullanıldığı bir Kuzguncuk. ▶ Esnaf ve mahalleli arasındaki sıcak ilişkilerin tekrar kurulması. ▶ Dışarıdan gelenlerin mahalleli tarafından sahiplenen sokak hayvanlarına saygı duyması. ▶ Kuzguncuk’un sahip olduğu değerlere saygılı mekânsal düzenlemeler geliştirilmesi.

Yukarıda yer alan fikirlerinin dışında, bazı katılımcılarımız mevcut durumdaki problemleri dile getirmişlerdir;

▶ Kuzguncuk film ve dizi seti halini almıştır. Fotoğraf çekim mekânı olarak ön plana çıkmaktadır. ▶ Tek tip esnaflaşma başlamıştır. Yürüme mesafesinde ulaşabilecekleri esnafların tümünün kafeleştiği ifade edilmiştir. ▶ Mahalleye dışarıdan gelenlerin mahalle sakinlerinin alışkanlıklarına saygı göstermediğine dikkat çekilmiştir. ▶ Kafelerin ruhsat alımı sırasında gerekli denetlemeye tabii tutulmamaları ifade edilmiştir. ▶ Kafe yoğunluğu nedeniyle trafik ve park yoğunluğu olduğu belirtilmiştir. ▶ Kafelerin gece geç saatlere kadar açık olması nedeniyle geç saatlerde ışık ve ses kirliliği oluştuğu söylenmiştir.

2. Oturum

Katılımcılar çalıştayın ikinci oturumunda hayal ettikleri Kuzguncuk önündeki engelleri ve bu engellere yönelik çözüm önerilerini ifade etmişlerdir;

▶ Kafelerin yeterli denetleme mekanizmaları olmadan ruhsatlanması en önemli sorunlardan biri olarak belirtilmiştir. Sahip oldukları ruhsatın izin verdiği işlev ile mevcut işlev ve kapasitesinin uyumu denetlenmelidir. Denetim sürekli ve yaptırımlı şekilde devam etmelidir. ▶ İşletmelerin açılış-kapanış saati görünür bir şekilde yazılmalı ve işgaliye alanları yere çizilmelidir. Bu sayede mahalle sakinleri bu saatleri kontrol edebilir. ▶ İşletmelerin kapanma saati Üsküdar Belediyesi encümen kararı ile 24.00’dan 02.00’a alınmıştır. Bu karardan vazgeçilebilir. ▶ Mahallenin kapasitesinin üzerinde kafe işletmesine ruhsat verilmemelidir. Kafelerin İcadiye Caddesi’nden yan sokaklara da yayılma eğiliminin önüne geçilmelidir. ▶ Ruhsat verme, izinleri kontrol etme gibi mekanizmaların belediye tarafında şeffaf bir şekilde mahalle sakinleri ile paylaşabilmesi gerekmektedir. ▶ Yaya kaldırımları kafeler tarafından sahip oldukları haklar dışında işgal edilmektedir. ▶ Engelli insanların erişimine uygun alanlar bulunmamaktadır. Kafelerin yaya kaldırımlarını işgal etmesinin önüne geçilmelidir. ▶ Onarım sadece mekânsal olarak değil, ilişkisel olarak da olmalıdır. Bu paylaşımın yapılabilmesi için mahalle sakinlerinin bir araya gelebileceği bir mekân sağlanmalıdır. Kamuya ait bir yapının yine kamusal kullanım için Kuzguncuklulara tahsis edilmesi gerekmektedir. ▶ Sadece mahalle sakininin araç park etmesine izin veren, dışarıdan gelenlerin parklanmasını kontrol edecek denetleme mekanizması ve planlaması organize edilmelidir. ▶ Fiziksel çözümler yerine toplumsal çözümler ön plana çıkmalıdır. ▶ Talep yönetiminin doğru bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bu talep yönetimi mahallelinin istekleri göz önünde bulundurularak yapılmalıdır.

Öneri ve talepler;

▶ Kuzguncuk’un güzelleşmeye değil yönetilmeye ihtiyacı vardır. ▶ İşletmelerin cephelerinin sokağın karakterine uygun olması gereklidir. ▶ Kuzguncuk koruma planı ve kentsel tasarım rehberinin katılım mekanizması işletilerek hazırlanmalıdır. Kuzguncuk sakinleri de bu sürece destek verebilir. ▶ Kuzguncuk sakinlerinde kalıcılık, günübirlik gelen ziyaretçilerde ve kafe açanlarda geçicilik kavramı vardır. Gelenler kendi yaratmadıkları çevreye saygı duymuyor, var olana eklemlenemiyor. Bu sorun İstanbul’un tamamı için de geçerlidir. Gönül Bektaş eşi Cengiz Bektaş’ın “insan kendi yaratmadığı çevreye yabancılaşıyor ona katılmıyor” dediğini ifade etmiştir. ▶ Ölçek/bütünlük/özgünlük kavramlarının hepsinin bir arada olmalıdır, Kuzguncuk’ta bunlar vardır, Kuzguncuk ile ilgili hayal kurmak değil, sahtelikten çıkıp gerçeğe dönmek gereklidir. ▶ Kuzguncuk Bostanı 1986 yılında plan tadilatı yapılarak okul alanına çevrilmiş, plandaki bu ibarenin kaldırılarak bostan statüsü plana işlenmelidir. ▶ Kuzguncuk’un afete hazırlanması gereklidir, bostan toplanma alanı olabilir. ▶ Dünya pandemi sonrası 15 dakikada yürünebilir yer tasarlama arayışında, Kuzguncuk böyle bir yer, bunun korunması gereklidir. ▶ İletişim ve koordinasyona önem verilmelidir. ▶ Bu toplantı sonrası İBB’nin neler yapacağı, somut olarak hangi adımların atılacağı bilgisi verilmelidir. ▶ Üsküdar Belediyesi de sürece dâhil edilmelidir. ▶ Tüm Boğaz Köylerinin katılacağı bir çalıştay düzenlenebilir.

1. GRUP - KUZGUNCUK’UN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİZ NELER?

1. GRUP - NASIL BİR KUZGUNCUK HAYAL EDİYORSUNUZ?

İKİNCİ GRUP ÇALIŞTAY NOTLARI

Moderatör Kurum

Nur Kardelen Öztürk İBB

Raportör

Aslı Aygün İBB

Katılımcılar

Emel Günay İBBHale Erez Külekçi İBBAyşenur Şentürk İBBEray Candan İBBÖykü Demiryol İBBAslı Sarı İBBBüşra Merve Duman İBBSemih Ertürk İBBEvren Müftüler İBBNükte Bouvard Kuzguncuk Mahalle SakiniEmel Deniz Kuzguncuk Mahalle SakiniArzu Erturan Sokak Bizim DerneğiBetül Ardahanlı Kuzguncuk Mahalle SakiniYeşim Padar Kuzguncuk Mahalle SakiniGökhan Kaya Kuzguncuklular DerneğiAyşegül İzer Kuzguncuk Mahalle SakiniAli Faik Kaptan Kuzguncuk Mahalle Muhtarıİraz Aslı Şekerci Esnaf

1. Oturum

Katılımcılar ilk oturumda Kuzguncuk’un gelecekteki durumuna yönelik sorulan soruya cevap vermişlerdir. Katılımcılar genel olarak eski Kuzguncuk’a, samimi bir mahalle olan, hatta köy olan Kuzguncuk’a dönmek istediklerini belirtmişlerdir. Kuzguncuk’un yaklaşık on yıldır büyük bir değişim geçirdiğini ve bu değişimden önceki haline özlem duyduklarını dile getirmişlerdir. Hayallerindeki, gelecekte görmek istedikleri Kuzguncuk’u aşağıda sıralanan şekilde ifade etmişlerdir:

▶ Eski esnafların, sahafların, atölyelerin bulunması. ▶ Eskiden olduğu gibi denize girilebilen bir kıyı kullanımına sahip olması. ▶ Doğallığını ve doğal dokusunu koruması. ▶ Eski huzurunu ve samimiyetini geri kazanması.

▶ Yürünebilir olması. ▶ Mahalle ve köy olarak kalması. ▶ Eskisi gibi çok kültürlü yapıya sahip olması. ▶ Esnaf çeşitliliği ve dükkân çeşitliliğinin olması. ▶ Dükkân ve evlerin dış cephelerinin birbiri ile uyumlu olması. ▶ Daha az insan sirkülasyonu ve daha az ticari fonksiyonun olması. ▶ Bostanlarının korunması. ▶ Vapur seferlerinin artması. ▶ Çocukların söz sahibi olmasıdır.

Yukarıda yer alan fikirlerinin dışında, bazı katılımcılarımız mevcut durumdaki problemleri dile getirmişlerdir. Bunlar;

▶ Geçtiğimiz yıllarda artan kafe sayısı ve bu kafelerin beraberinde getirdiği olumsuz durumların olması. ▶ Esnaf ve ticari fonksiyon çeşitliliğinin azalması. ▶ Mahallenin dokusunun bozulmaya başlaması ve kimliğini kaybetme riskinin bulunması. ▶ Dışarıdan çok fazla sayıda günübirlik turistin mahalleye gelmesi nedeniyle ortaya çıkan problemlerin bulunması.

Mahalle sakinleri gelecekteki Kuzguncuk’a yönelik fikirlerinin yanı sıra özellikle millet bahçesinin açılması ile birlikte günübirlik turistlerin artması ve turistlerin mahallede fotoğraf çekmesinden rahatsız olduklarını belirtmişlerdir. Bunlara ek olarak, mahalle sakinleri toplu etkinliklerin yapılabileceği bir kapalı alana ihtiyaç duyduklarını dile getirmiştir.

2. Oturum


▶ Son yıllarda açılan kafe sayısının çok fazla olması birden fazla sorunu beraberinde doğurmuştur. Esnaf çeşitliliği azalmış, gece geç saatlere kadar süren gürültü problemi ortaya çıkmış, artan kafe sayısıyla birlikte günübirlik turist sayısı artmıştır. Daha fazla kafe açılmaması adına kafe ruhsatları sınırlandırılabilir. Kafe çalışma saatleri yeniden düzenlenerek gürültü kirliliği önlenebilir ve mahallenin sakinliği sağlanabilir. ▶ Bazı kafeler son birkaç ay kiralarını ödemeden dükkânlarını devretmektedir. Dükkân sahipleri bu nedenle mağdur olmaktadır. ▶ Esnaf çeşitliliği artmalıdır; kafe dışında manifaturacı, yüncü, esnaf atölyesi gibi ekonomik çeşitlilik artmalıdır. Bu tarz kullanımlara vergi indirimleri yapılabilir. ▶ Kira bedellerinin artması nedeni ile eski esnaflar dükkânlarını kapatmak zorunda kalmıştır. Kira bedellerinin düşürülmesi sağlanarak eski esnaf çeşitliliği yeniden sağlanabilir. ▶ Mahalle sakinleri günübirlik turist sayısının artmasından rahatsız durumdadır. Turistlerin mahallenin sakinliğini bozması, etrafı kirletmesi ve araç parkı kurallarına uymaması sorun teşkil etmektedir. Mahallede fotoğraf çekimi yapmak isteyen turistlerden ücret alınması veya fotoğraf çekim noktaları belirlenerek, belirlenen alanlarda sınırlı tutulması sağlanabilir. Yerli ve yabancı rehberler Kuzguncuk’u kapsayan günübirlik turlar düzenlemektedir. Bu tarz tur rotalarına farklı turistik noktalar eklenerek Kuzguncuk üzerindeki turist baskısı azaltılabilir. Kuzguncuk çevresinde farklı rekreasyon alanları oluşturularak, mahalle üzerindeki turist baskısı azaltılabilir. ▶ Kuzguncuk’u daha fazla çekim noktası yapacak kentsel düzenleme çalışmalarının önüne geçilmelidir. 2018 yılında yapılan prestij yolu çalışması ile kaldırımlar daralmış, turist sayısı artmış, yaya erişebilirliği azalmış ve otopark sorunu artmıştır. Buna benzer projeler engellenmelidir. Kuzguncuk’a daha fazla turist çekilmemelidir. ▶ Mahalle içerisindeki otopark alanı yetersizdir. Mahalle sakinleri

araçlarını park edememektedir. Park yasağı olan alanlara bile araçlar park edilmektedir. Mahalleyi ziyarete gelen turistlerin özel araçları ile gelmemesine yönelik çözümler üretilerek mahalledeki otopark yeri sorunu azaltılabilir. Yalnızca mahalle sakinlerinin kullanımına açık olan, belirli bir alanda park halinde olan bir araç havuzu oluşturulabilir ve mahalle sakinleri kendi kayıtlı kartları ile bu araç havuzundan faydalanabilir. Mahalle sakinlerinin kendi sokaklarına ücretsiz park etmesini sağlayan, dışarıdan gelenlere yüksek fiyatlarla park imkânı sağlayarak caydırıcı çözümler üretilebilir. Araç parkları için öncelik mahallelilere verilebilir. Sadece mahalle sakinlerinin park edebildiği sticker, yüksek fiyatlandırma gibi yöntemler kullanılabilir. ▶ Kaldırımlar hem kafelerin masa koyması nedeniyle hem de park eden araçlarla işgal edilmektedir. Bu durumun sonucunda yaya erişimi kısıtlanmaktadır. Kaldırıma park yapan araçlar, yanlış park eden araçlara yönelik zabıta denetimleri arttırılmalı ve rotasyonlu zabıta denetimleri yapılmalıdır. Refüj uygulaması cadde üstüne bırakılan araçlara bir çözüm olabilir. ▶ Dükkânların ve kafelerin tabelalarının tümünün birbirinden farklı tasarımlara sahip olması tabela kirliliğine yol açmaktadır. Kafelere asılan renkli fenerler görüntü kirliliği yaratmaktadır. Bina cepheleri ve tabelalar mahalle yapısına uygun bir standarta göre düzenlenmelidir. ▶ Mahalle sakinlerinin katılımı ile hazırlanan Kuzguncuk Tasarım Rehberi oluşturulabilir. ▶ Cadde üzerindeki ağaçların envanteri tutulmalı ve düzenli bakımları yapılmalıdır. ▶ Kuzguncuk “yavaş mahalle” (citta slow) olabilir. ▶ İcadiye Caddesi faal olarak bırakılmalıdır. ▶ Bisiklet yolu yapılmadan bisiklet kullanımına yönelik teşvikler yapılmamalıdır. Zaten dar durumda olan kaldırım ve yol üzerindeki yaya erişimi daha da zorlaşabilir. ▶ Nakkaştepe Caddesinden gelen araçların hızlı gelmesi nedeniyle sokak hayvanları ezilmektedir. Bunun önüne geçmek adına cadde üzerinde hız tümseği yapmak gibi bir uygulama yapılabilir. ▶ Otopark veya başka herhangi bir kullanım için mevcutta bulunan iki adet bostan kullanılmamalıdır. Hatta şu anda vakıf arazisinde kalan ancak eskiden bostan olarak kullanılan alan tekrar bostan yapılabilir. ▶ Kuzguncuk kıyılarından denize girilebilmesi için uygun kıyı kullanımı tasarımları yapılabilir. ▶ Kaldırımların genişletilmesi, İcadiye Caddesi’ni kullanılamaz hale getirmiştir. Yayalaştırma çalışmaları dengeyi esnaf lehine bozabileceği için tekrar değerlendirilmelidir. ▶ Deniz ulaşımı kuvvetlendirebilir. Kuzguncuk İskelesi paralel hatlara eklenebilir. Toplu taşıma hatları düzenlenirken mahalle içerisinde yaşayan sakinler ve mahallede çalışan kişiler öncelikli olarak düşünülmelidir. ▶ Aşırı yağmurda bazı yerlerde su basması meydana gelmektedir.

Katılımcıların tanımladıkları sorunlar belli başlıklar altında toplanmaktadır. Bunlar artan kafe sayısına bağlı olarak gelişen sorunlar, araç otoparkına yönelik sorunlar, turist sayısına bağlı olarak gelişen sorunlardır. Katılımcılar bu sorunlara çeşitli çözümler önermiş, ellerinden gelen katkıyı sağlayacaklarını ve böyle bir katılım sürecini onayladıklarını belirtmişlerdir. Bunlara ek olarak kafelere verilen ruhsat şartlarını öğrenmek istediklerini dile getirmişlerdir. Genel olarak mümkün olan en az müdahale yaklaşımı ile mahallelerindeki sorunlara çözüm getirilmesine yönelik taleplerini iletmişlerdir. Genel olarak Kuzguncuk’un eski haline dönmesini, mahallenin sakin, samimi ve huzurlu haline dönmesini talep etmektedirler.



ÜÇÜNCÜ GRUP ÇALIŞTAY NOTLARI

Moderatör Kurum

Cansu Yapısı İBB

Raportör

Nazlı Ceren Sual İBB

Katılımcılar

Hüseyin Yılmaz İBBZerrin Özlem Alvan İBBBanu Atasoy İBBİlknur Yücel İBBHande Durmuşoğlu İBBCemal Beşkardeş BODEPNuri Güzel Kafe İşletmecisiBetül Yalçıner Kuzguncuklular DerneğiZerrin Bayraktar İstanbul Kent SavunmasıGül Büyükbay Kuzguncuk Mahalle SakiniPetek Çırpılı Kuzguncuklular DerneğiHasan Oral Kuzguncuk Mahalle SakiniYeşim Karaçizmeli Kuzguncuk Mahalle SakiniYusuf Şimşek Kafe İşletmecisiHülya Kırlıkova Kuzguncuk Mahalle SakiniVedat Erdem Kuzguncuk Mahalle Sakini

1. Oturum


▶ Sakin bir Kuzguncuk olması. ▶ Denize erişilebilir olması. ▶ Trafik problemine kalıcı çözümler üretilerek yaya haklarının öncelikli kabul edilmesi. ▶ Deniz yolu ulaşımının efektif hale getirilerek etkin bir entegrasyon sağlanması. ▶ Kuzguncuk’un mahalle olarak tanımlanması ve mahalle dokusunun korunması. ▶ Kuzguncuk’un çok kültürlü yapısının ve tarihinin gelecek nesillere aktarılması. ▶ Dokunun meskûn alan olarak tanımlanarak ticari ve ulaşım faaliyetlerin

buna göre planlanması. ▶ Boğaziçi tarihinin korunması. ▶ Kıyıların, koyların, köylerin, kültürün katılımcı bir şekilde korunması. ▶ Ticari kapasite kısıtlaması ve denetimin yapılması. ▶ Farklı inançların bir arada olmayı sürdürmesi. ▶ Yerel yönetimin katılımcı politikalar yürütmesi. ▶ Mimari ve sosyolojik özgünlüğünün korunması. ▶ Konut alanı olarak kalıp komşuluk ilişkilerinin sürmesi. ▶ Depreme hazırlık yapılması. ▶ Hayvan dostu uygulamalar yapılması. ▶ Kaldırımlarında özgürce yürünebiliyor olması. ▶ Denetimin ve yaptırımların sıkı bir biçimde uygulanması. ▶ Pazar alanının yok olmaması. ▶ Kentsel tasarım rehberi olması. ▶ Kuzguncuk Koruma Planı hazırlanması.


▶ Kafelerin kaldırımları işgal etmesi nedeniyle yayalar sıkıntı yaşamaktadır. ▶ Kafe sayılarının kontrolsüz ve mahalle yapısını bozacak derecede artışı meskûn alan yaşamını bozmaktadır. ▶ Kafelerin kapanma saatlerinin 24.00’dan 02.00’a çekilmiş olması meskûn alanda ikamet edenlerin rahatsız olmasına uyuyamamasına neden olmaktadır. ▶ Denetimsizlik mevcut kuralların uygulanmaması isteyenin istediği gibi davrandığı bir ortam doğurmuştur. Özellikle esnaf ve mahalleli arasında çatışma olabilmektedir. ▶ Binaların renklerinden, kafelerin ışıklandırmasındaki standartsızlık Kuzguncuğun tarihi ve estetik yapısını bozmaktadır. ▶ Engelli vatandaşlar veya pusetli ebeveynler kaldırımları kullanamamaktadır. ▶ Kuzguncuk’un mevcut bir afet planı bulunmamaktadır. ▶ Otopark sorunu mevcuttur. ▶ Trafik problemi giderek artmaktadır.

2. Oturum


▶ Kafelerin ruhsatlandırılması, kapanma saatleri ve mimari açıdan biçimsel yapısı denetlenerek Kuzguncuk’un mahalle yapısına uygun bir hale getirilmelidir. ▶ Kuzguncuğun tarihsel değerlerinin korunarak geleceğe taşınması için yerel yönetimlerin özenli bir biçimde çalışması gerekir. ▶ Nüfus ve ticarethane sayısı artırılmamalı; meskûn mahalle özelliği korunmalıdır. ▶ Konsensus ile Kuzguncuk Koruma Planı oluşturulmalıdır. İBB’nin mahallede ofis açması da katılım süreci açısından kıymetlidir. ▶ Mevcut durumda yalnızca geçerli olan kuralların uygulanması bile yeterli olabilecektir. ▶ Kafelerin kaldırım işgallerinin bir kurala bağlanarak kısıtlanması gerekmektedir. 2 metrekarelik dükkânın 10 adet masası olması adil ve efektif değildir. ▶ Engelli vatandaşlar için kaldırım düzenlemeleri yapılmalıdır. ▶ Estetik açıdan binaların renkleri, yapıları ve yapı malzemeleri açısından belirli kuralları olmalı ve bu kurallara Kuzguncuk Koruma Planı içerisinde yer verilmelidir. ▶ Afet toplanma alanı olan Kuzguncuk Bostanı’nda depreme yönelik düzenlemelerin yapılması gerekir. ▶ Hayvan dostu bir mahalle olması için korunaklı oyun alanları ve besleme

alanları olmalıdır. ▶ Kamusal yararı olmayan imar planı değişikliklerinin yapılmaması gerekir. ▶ Üsküdar Belediyesi ile yönetimsel süreçlerde birlikte hareket edip bir Kuzguncuk Mahallesi Komitesi oluşturulabilir. ▶ Kuzguncuk’ta yapılacağı ifade edilen etkinliklerin burayı bir cazibe merkezi haline getirmesinden kaçınılması gerekir. Öneri olarak da denizden vapurla Kuzguncuk kıyısında yapılacak etkinliklerin faydalı olabilir. Bu gibi etkinlikler deniz yolu ulaşımının önemini ve Kuzguncuk-deniz ilişkisini vurgulamak için kullanılabilir. ▶ Tekel binaları ve eski un fabrikaları gibi özenle restore edilmiş yapılara özen gösterilmelidir. Cepheleri değiştirilmeli, daha özenli bir koruma anlayışı güdülmelidir. ▶ Marmaray ve sosyal medya sayesinde çekim merkezi haline gelen Kuzguncuk’taki rantın önüne geçilmesi için idari zorlayıcı tedbirler alınmadan mahalle kültürü korunamayabilir. ▶ Kafelerin masa sayısı belirlenirken kaldırımda ellerinde poşet olan bir kişinin yürüyeceği bir mesafe olan minimum ortalama 1m’lik bir mesafenin boşluk olarak bırakılması alternatif bir çözüm olabilir. ▶ Parklanmalarda görülen yoğunluklar nedeniyle araçlar arasına 60 cm-1m’lik boşluklarla dubalar yerleştirilerek kaldırımlardan caddeye rahat bir erişim sağlanabilir. ▶ Deniz yolu ulaşımının teşvik edilmesi için araba ile ulaşımın zorlaştırılması gerekir. İç kesimlerde oturup arabasını Kuzguncuk’a park edip toplu taşıma veya denizyolu ile ulaşımını sağlayanlar da araç yoğunluğuna neden olmaktadır. ▶ Otopark sorunlarına yönelik bir çözüm olarak, Kuzguncuk pilot bölge seçilerek 3 renkle kategorize edilmiş park alanları oluşturulabilir. Kuzguncuk’ta oturanların park rengindeki yerlere araç sahipleri araç kimlik kartlarıyla park eder, 30-45 dk gibi kısa süreli park edeceklerin renkleri ayrı olur ve son olarak da ücretli park edecek araçların renkleri belirlenebilir. Ücretli park alanların fiyatları yüksek tutulmalıdır. ▶ 1/200 ölçekli kentsel tasarım rehberi hazırlanarak, park alanları, kaldırımları, kafelerin kaldırım işgaliyeleri, binaların renkleri ve ışıklandırmalar gibi konular belirli kriterlere bağlanmalıdır. ▶ İstanbul gibi kozmopolit bir şehirde mahalle kültürünün sürdürülmesi çok önemlidir.



DÖRDÜNCÜ GRUP ÇALIŞTAY NOTLARI

Moderatör Kurum

Müge Yorgancı İBB

Raportör

Beyza Yılmaz İBB

Katılımcılar

Melda Horoz İBBMüge Kılıç İBBEmre Kaygusuz İBBAylin Önder Kuzguncuk Mahalle SakiniNur Deriş Ottoman Kuzguncuk Mahalle SakiniAli Ottoman Kuzguncuk Mahalle SakiniAli Öz Kuzguncuk Mahalle SakiniAyşe Tütüncü Kuzguncuk Mahalle SakiniDoğukan Toraman Kuzguncuk Mahalle SakiniEser Yağcı Kuzguncuk Mahalle SakiniHaluk Levent Kuzguncuk Mahalle SakiniHarp Öztürk Kafe İşletmecisiKurtan Elgün Kafe İşletmecisiMeltem Parlak Kuzguncuk Mahalle SakiniMeryemana Yılmaz Kuzguncuk Mahalle SakiniNazlı Nalbantoğlu Kuzguncuk Mahalle SakiniOktay Kocaman Ofis Sahibi

1. Oturum


▶ Sakin bir Kuzguncuk olması ▶ Denize erişilebilir olması ve sahilin etkin kullanılması ▶ Huzurlu yaşamanın devam etmesi ▶ Yeşil alanların aktif kullanılması ▶ Aidiyet; birbirini anlayan insanların bir arada yaşaması ▶ Komşuluk, insanların birbirleriyle sıkı ilişkiler içinde olması ▶ Birlikte yaşama kültürünün bulunması

▶ Kendi kendine yeten bir Kuzguncuk ▶ Dayanışma olması ▶ Koruma kültürünün bulunması ▶ Kentsel belleğin unutulmaması ve ona uygun tasarımlar yapılması ▶ Trafik hızının düşmesi. ▶ Sanatçının burada kalması ▶ Mahalleli olma hissi ve dostlarla bir arada olma hissinin devam etmesi ▶ İnsan ölçeğinden çıkmayan bir Kuzguncuk


▶ Kuzguncuk’un dönüşümünden mahalle sakinleri şikâyetçidir. Dönüşüme engel olmak yerine dönüşümle alakalı yönlendirmeler yapılırken; otoriteninin, mülk sahiplerinin ve Kuzguncukluların ne beklediğini saptamak gerekmektedir. ▶ Kalabalıklaşma ile ruhsatına uygun olmayan iş yerlerinin açılmış olması mahalle sakinlerini rahatsız etmektedir. Çekim merkezi vizyonuna sahip bir yer olarak kurgulanmasını Kuzguncuk taşıyamamaktadır. ▶ Sosyal medyanın gün geçtikçe kullanımın artışına bağlı olarak Kuzguncuk’taki cazip noktaların hemen yayılmasına neden olmaktadır. Bu durum salgın döneminde de artış göstermektedir. ▶ Kuzguncuk halkının refahı için kurgulanan projelerin dışarıdan gelen kalabalığı da çekeceği düşünülmektedir. ▶ Uygun mekânların Kuzguncukluların zamanını değerlendirebileceği şekilde kullanılması gerekmektedir. Dernek bu konu ile alakalı film gösterimleri gibi bazı etkinlikler düzenlemektedir; ancak bu yeterli değildir. ▶ Sokak lambaları yerini led ışıklı ve dokuya uymayan aydınlatmalara bırakmıştır. ▶ Boğaz ve çevresi için, istismar, görevi kötüye kullanma büyük bir sorun teşkil etmektedir. ▶ Müdahaleye yönelik bir vizyon oluşturmak tehlike arz etmektedir. ▶ Sit alanı olan Kuzguncuk için özel kentsel tasarım rehberi oluşturulması önerilmiştir. Yapılabilecek ve yapılamayacak şeyler bu rehber kılavuzluğunda belirtilebilir.

2. Oturum


▶ Geç saatlere kadar devam eden trafik ve araç yoğunluğu problemi huzursuzluğa neden olmaktadır. ▶ Araba trafiğinin azaltılması gerekmektedir. Tufan Sokak yokuşlu olmasına rağmen araç parkı çok fazladır. ▶ Kuzguncuk’un park yeri olarak kullanılması semt halkını rahatsız etmekte ve kendilerine alan bulmalarına engel olmaktadır. ▶ Yanlış park edilmesinden dolayı, hastaların hastaneye gitmesi gibi gündelik ihtiyaçların giderilmesi zorlaşmıştır. ▶ Kuzguncuk’un dışına otopark yapılması ile semte park edilmesinin önüne geçilmesi önerilmiştir. ▶ İcadiye Caddesi’nin bir kısmının park yapımına kapatılması tavsiye edilmiştir. ▶ Kuzguncuklular kendi araçlarını park edecek yer bulamamaktadır. Bunun önüne geçilmesi için Kuzguncukluların araçlarına sticker yapıştırılması tavsiye edilmiştir. Park önceliğinin mahalle sakinlerine verildiği bir sistem oluşturulabilir. ▶ Bisiklet hareketi tavsiye edilmiştir, var olan bisiklet yolu yeterli değildir. Efektif kullanımı için kararlar alınmalı ve bu kararlar uygulanmalıdır. ▶ Tahtalıbostan gibi bazı sokaklarda trafiğin gidiş-dönüş olarak çift yön kullanılması revize edilmelidir. ▶ Caddede yüksek hız yapılmasından dolayı sorunlar yaşanmaktadır, ilgili

başvuru yapılsa da geri dönüş yapılmamıştır. Bunun önüne geçmek için yeni bir düzenlemeye gidilmelidir. ▶ Yol kenarına park edilmesi ile kaldırımların uygunsuz kullanımları yayaları huzursuz etmektedir. ▶ Yaya olarak sokaklarda yürünemeyecek duruma gelinmiştir. ▶ Müdahaleyle tetiklenen birtakım uygulamalar yayalar için durumu zorlaştırmıştır. Kentsel tasarım rehberine dayandırarak ve akademik rantın da rant aracı olarak görülmesiyle birlikte yapılan alan çalışmaları -kaldırımlarda lacivert çizgi ile işaretlenmiş yarı kamusal alan örneğinde olduğu gibi- yaya ve mahalle sakinlerinin hareket alanı kısıtlamaktadır. ▶ Kuzguncuk içerisinde artan kafe sayısı esnaf çeşitliliğini azaltmaktadır. Bunun önüne geçebilmek için kafe ruhsatları düzenlenmelidir. ▶ Kafeler ruhsatlarına uygun olmadıkları için gürültü ve çevre kirliliğine neden olmaktadır. Havalandırma sistemleri mahalle sakinlerini rahatsız etmektedir. ▶ Kafe ve çay ocaklarının fiziki koşullarının yetersiz olmasına karşın (örneğin lavabosunun olmaması) ve aslında sadece al-götür şeklinde hizmet verecek özellikte olan yerlere uygunsuz ruhsat verilmesi nedeniyle yerel esnaf zorluk yaşamaktadır. ▶ Üsküdar Belediyesi’nin yol işgaliyelerini başkalarının sınırlarına taşıracak şekilde vermesi semt sakinleri ve esnaf arasında huzursuzluğa neden olmaktadır. Bunun nedeni ise tasarım altlıklarının bu şekilde hazırlanmış olması ile gelen meşrulaştırmalardır. Büyükşehir Belediyesinin alan yönetiminden ziyade bu hukuksal açmazla ilgilenmesi gerekmektedir. ▶ Herkesi düşünen kurallar belirlenmelidir. ▶ İşletmeler gece geç saate kadar açık tutulmaktadır, bunun yanında kaldırıma çift sıra masa koymaları yayaların hareket alanını kısıtlamaktadır. ▶ Dokuyu bozmak adına ilçe belediyesinin asimilasyona neden olduğunu düşünülmektedir. ▶ İlçe belediyesi, İBB ve dernek ilişkisi kurulması ve bu yönde aksiyon alınması gerekmektedir. ▶ Yıllardır devam eden kanalizasyon sorunu koku sorununu da beraberinde getirmektedir. Bunun yanı sıra deniz kirliliğine de neden olmaktadır. ▶ Deniz ulaşımı artırmak için ilgili imza toplamak gibi hareketlerde bulunulmuş ancak ilçe belediyesinin seferle alakalı pozitif bir geri dönüşü olmadığı gibi seferler azaltılmıştır. ▶ İskelenin sadece sabah ve akşam saatlerinde değil, saat başı seferlerle daha aktif olarak kullanılması, Beşiktaş’tan kalkan motorların bazılarının Kuzguncuk’a uğraması önerilmiştir. ▶ 2016’da yaşanan prestij aksı dönüşümü ile Üsküdar Belediyesi kaldırım genişletmesi uygulamasına gitmiştir; ancak bu durum Kuzguncuk’un yapısını bozmuştur. Kuzguncuk’un trend olmasına neden olan bu çalışma, fiyatların yükselmesine ve soylulaştırmaya neden olmuştur. Bozulmaya uğrayan mikro-ekonomik yapı esnafın ekonomik olarak dönmeyen işletmelerini kafe ve restoranlara bırakmasına neden olmuştur. ▶ Müstakil evlerin kafeye dönüşmesi problem teşkil etmektedir. Tahtalıbostan Sokak’ta restore edilen tarihi taş yığma bina bir kafeye kiralanmıştır. ▶ Kafelerin yoğunlaşması ile İcadiye caddesinde başlayan durumun Fıstıkağacı’na kadar uzanmış durumda olması ile oluşan kalabalığı Kuzguncuk’un taşıyamamasına ve bu durumun insanları huzursuz etmesine neden olmaktadır. Mahalle sakinlerinin kalabalıklaşmaya bağlı olarak kendi mahallerini özgürce kullanamamasına neden olmaktadır. ▶ Bölgede yaşamayan esnaf semtin sorunlarına hâkim değildir. ▶ Sahilde balıkçılık yapan esnaf da zor durumdadır, ona da destek olunması önerilmiştir. ▶ Daha önce uygulanmış olan çeşitli projeler hafızaya zarar vermiş ve kentsel belleğin korunması engellemiştir. Vizyon yaratmak değil, kentsel belleğin ve hafızanın korunması için kendi haline bırakmak kavramı ön plana çıkmıştır. ▶ Esnaf hafızası korunmalıdır, bu turistlerin fotoğraf çekerek vb. faaliyetlerinin de önüne geçmeden ve ancak bu faaliyetler de hafızayı incitmeden yapılmalıdır. UNESCO’nun sürdürülebilir turizm ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır.

▶ Cengiz Bektaş’ın olumlu bir uygulama olarak hayata geçirdiği yeni bina yapmak yerine eskisini onarmak bir anlamda Kuzguncuk’un kendini kurban etmesine ve dışardan göç almasına neden olmuştur. Bu noktada Kuzguncuk’un kendisinin çözüm olarak düşünülmesi tavsiye edilmiştir. ▶ Eskiden Kuzguncuk’ta yaşayan ama şu an yaşamayan; Kuzguncuk’un hafızasının ve belleğinin oluşmasında önemli rolü olan kişilerle irtibata geçilerek, o kişilerin mahalleye yeniden dönmesi sağlanabilir. ▶ Dini mekânların kiraya verilmesi, buraların kamusal ortak kullanıma açık bahçelerinin kapatılması gibi sorunlarla alakalı farkındalık oluşturulması için çalışmalar yapılmalıdır. Bu belediye kuralı haline getirilmelidir. ▶ Dernekler de hafıza ve kentsel belleğin korunmasında ve mahalleli kimliğinin kazanılmasında katkıda bulunabilirler. ▶ Kendi kendine yetmenin gıda boyutu ile ilişki kurularak Bostan’ın efektif bir şekilde kullanılması önerilmiştir. Bu bağlamda kendi içinde küçülmenin ve kendine yetmenin yaşanılırlığı arttıracağı düşünülmektedir. ▶ Taylorist şehirden kendine yeten şehre nasıl geri dönüleceği düşünülmelidir. Bu yaklaşımın sivil toplum hareketi olarak kurgulanması tavsiye edilmiştir. Bunun ise sadece Kuzguncuk olarak değil, Boğazköyleri genelinde BODEP gibi platformlarla çalışmak adımı atılabilir. ▶ Kuzguncukla ilgili uygulanacak kurallar birlikte alınmalıdır. Mahalle sakinlerinin bu kararları aldığı noktada pragmatist davranılması tavsiye edilmiştir. ▶ Tüketen değil üreten Kuzguncuk için yapılabileceklere karar verilmelidir. ▶ Çözüm üretmek için müzakere platformu oluşturulması gerektiğine değinilmiştir. Uygun zemin derneğin de etkin olarak içinde bulunduğu ve belediye temsiliyeti ile bir kurul oluşturabilir ve bu mekanizma kalıcı hale getirilerek katılım kalıcı hale getirilebilir. ▶ Kamusal mekânın kullanımı ile ilgili kararların bu türden mekanizmalarla alınması tavsiye edilmiştir. ▶ İletişim ve iletişim aracı konuları üzerine düşünülmesi önerilmiştir. ▶ Mutenalaşma ile binaların pahalı mağazalar, iş ya da ofis olarak kullanılması ile konut olarak kullanımını azalmaktadır. Bu duruma bağlı olarak Kuzguncuk’un gündüz yaşayan ve gece ölü bir mekâna dönüşmesi riski vardır. ▶ 2016’da yaşanan prestij aksı dönüşümü ile Üsküdar Belediyesi kaldırım genişletmesi uygulamasına gitmiştir; ancak bu Kuzguncuk’un yapısını bozmuştur. Kuzguncuk’un trend olmasına neden olan bu çalışma, fiyatların yükselmesine ve soylulaştırmaya neden olmuştur. Fotoğraf çekimleri vb. olaylar mahalleliyi huzursuz etmektedir. ▶ İstanbul’un yaşanılmaz bir yere dönüşmesi Kuzguncuk’un mutenalaşmasını arttırmaktadır. İnsanların buraya eski mahalle özlemi ile gelmesi ancak bu kalabalığın mahalle dokusunu temelli bir şekilde bozması söz konusudur. Mahalleyi mahalle yapan esnafın; ayakkabıcının, terzinin artık kiralarını ödeyemeyecek duruma gelmesi işlerine son vermesine neden olmuştur. Bu mekânların restoran ve kafelere dönüşmesi Kuzguncuklularda yaşanılmaz bir yer algısı yaratmıştır. ▶ Sanatçılar yüksek kiralarını ödeyemedikleri için taşınmak zorunda kalmışlardır. Onların semtte kalmasını sağlamak için rantlaşmanın önüne geçilmelidir. ▶ Bu sürece siyasi irade dâhil olmalıdır. ▶ Mahalleyi mahalle yapan unsurların geri gelmesi için esnaf destek paketi gibi kurgular düşünebilir. ▶ Esnaf ve sanatçı gibi değerleri farklı olan insanların birlikte yaşamasının sağlanması gerekmektedir. ▶ Kuzguncuk sırtlarında yaşayan kırılgan kesim kentsel dönüşüm kararından ürkmektedir, onların bu anlamda korunması için aksiyon alınmalıdır.



DEĞERLENDİRME

Çevrim içi olarak gerçekleştirilen çalıştay, iki oturum ve dört odada yapılan toplantılar şeklinde düzenlenmiş olup mahalle sakinleri, esnaflar, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinden oluşan 48 katılımcı “Nasıl bir Kuzguncuk hayal ediyorsunuz?” ve “Kuzguncuk’un sorunları ve çözüm önerileriniz nelerdir?” sorularına cevap vermiştir.

Toplantılarda öne çıkan konulardan bazıları:

▶ İcadiye Caddesi üzerindeki kafe sayısındaki artış Kuzguncuk’un meskun mahal niteliğine zarar vermektedir. ▶ Kafelerin ve araçların kaldırım işgaliyesi herhangi bir standarta bağlanmadığından yaya hareketliliğini kısıtlamakta, engelli erişimini imkânsız kılmaktadır. ▶ Kuzguncuk’un yerli turist tarafından bir çekim merkezi haline gelmiş olması ve kafe sayısındaki artış İcadiye Cadde’sinin kaldırabileceğinden fazla trafik ve parklanma problemini doğurmuştur. Bitişik parklanma kaldırımdan caddeye yaya erişimini kısıtlamaktadır. ▶ Bir boğaz köyü olan Kuzguncuk’un komşuluk ilişkileri, birçok inanca ev sahipliği yapması, mahalle kültürü gibi metropol yaşamında az bulunan özgün yapısının korunması için yerel yönetimin denetim ve kontrol mekanizmasının güçlenmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer alan 4 madde gruplar halinde yapılan toplantılarda dile getirilen konuların en önemlileri olmakla birlikte küçük ölçekli birçok sorun ve sunulan çözüm önerileri de ilerleyen süreçte yol haritası oluştururken bizlere rehberlik edecektir. “Kuzguncuk Senin” toplantılarının ilki olan Vizyon Belirleme Çalıştayı’nda elde edilen görüşlerin niteliği ve çeşitliliği katılımcı bir anlayışla yürütülmek istenen sürece faydalı bir başlangıç yapma olanağı tanımıştır.

Documents

KUZGUNCUK SENİN VİZYON BELİRLEME ÇALIŞTAYI RAPORU