KVARTER Á ÍSLANDI

Hildur Ómarsdóttir

Kvarter tímabilið

Á Íslandi áður fyrr var byrjun kvarter miðað við upphaf ísaldar, fyrir 2,5 millj.ára.

Því var breytt til að forðast rugling, og haft í samræmi við það sem tíðkast erlendis.

= að kvarter hefjist fyrir um 1,8 millj. ára

Kvarter tímabilið

Jarðmyndanir ísaldar skipt í tvennt:

Fyrri ísöld-2,5-0,8 millj. Ára(síð-plíósen-fyrri hluta pleistósen)

Síðari hluti ísaldar-700.000-10.000 ára

Skilin markast af upphafi segulskeiðs.

Aldur sem skilur að, ekki gerðin.

Jarðlög á Kvarter

Kvarter er skeið móbergs á Íslandi

Miklar breytingar á jarðlögum á skilum tertíer og kvarters

Móberg og set verða stærri hluti jarðlagastaflans

Móbergi fylgir oft jökulberg Túlkun = ummerki

um kuldaskeið

Jarðlög á kvarter

Kvarter jarðlagastaflinn:-óreglulegri-úr hraunlögum, dyngjum, móbergi og jökulbergi

Margar jöklanir á kvarter

jarðlög

Á tímabilinu skiptust á hlýskeið og jökulskeið

Þekkt eru 10 jökulskeið frá síðari hluta ísaldar

Jarðlög frá jökulskeiðum -jökulbergslög, gróft árset, móberg,

bólstraberg, bólstrabrotaberg, glerkennd gjóskulög

Steingervingar á Kvarter

Út frá steingervingum sést að miklar veðurfarssveiflur og sjávarstöðubreytingar urðu á kvarter

Kólnandi loftslag Steingerðar

sjávarlífverur Kulvís lauftré og barrtré

hurfu Meðalhiti jökulskeiðanna

hefur verið a.m.k. 5°-10°C lægri en nú.

Sjávarstaða

Mjög breytileg sjávarstaða var á kvarter.

• Mismunandi vatnsmagn, jökulþungi

• Á Íslandi var sjávarstaða þó e-ð hærri þar sem landi seig undan jökli.

• Á hlýskeiðum hækkaði ört í höfum og lönd risu er höfðu sokkið undan jökulþunga

• Jöklar skildu eftir sig óregluleg jökulset

Landslag á Kvarter

U-laga dalir tóku að myndast

Á hlýskeiðum runnu hraunflóð niður þessa dali

Á kuldaskeiði ristu jöklar hraunin í sundur

Jökullinn gróf sig mest niður á Suðausturlandi

Móbergsfjöll mynduðust á síðari hluta kvarter

Tímabilið frá því fyrir 700-800.þ árum og fram að uphafi nútíma f.10.þ árum = móbergsmyndunin

Landslag

Dyngjur eru algengar í grennd við móbergsþykkildin

Í kjölfar kuldaskeiða fylgja áköf dyngjugos

Síðasti hluti tímabilsins

Fossvogslögin eru talin marka endalok ísaldar

Þar skiptast á hraunlög

Milli hraunlaganna eru setlög

Sýnir hvernig hlýskeið og jökulskeið skiptust á

Takk fyrir