Embed Size (px)
Citation preview
LO DIARI n°14 1
La letra deu director. ................. 2
L’ eveniment : ........................... 3
Las nòvas ................................ 6
Las edicions de l’I.E.O. .............. 9
Opinion 11
Lenga ..................................... 15
Lo servici de l’emplec ............... 17
Lo Labèl Òc per l’occitan. ......... 20
L’agenda ................................ 20
Los contactes de l'I.E.O. MP ..... 25
Las emissions de ràdio. ............ 26
Los sites internet..................... 26
Ideco. ..................................... 27
I
Lo Diari que vòu estar lo rebat
vertadèr de l’activitat e de las
preocupacions deu noste hialat
regionau.
De segur, la lenga qu’ei la rason
d’estar de la nosta associacion e
la qualitat de la lenga
qu’arrepresenta un enjòc
vertadèr e comun a totas las
associacions de l’Institut
d’Estudis Occitans.
Alavetz, d’ara enlà, e mercés a la
participacion d’especialistas
membres de l’Institut d’Estudis
Occitans de Mieidia-Pirenèus, Lo
Diari que prepausarà ua rubrica
d’explicacion e de divulgacion
lingüistica per fin de constituïr ua
aisina vertadèra per l’ensemble
deu hialat entà melhorar lo
noste nivèu de lenga.
Dab lo sostien de :
Lo diari
Lo jornau de la diversitat
TOLOSA lo 22 de junh de 2012 N°14
INSTITUT D’ESTUDIS OCCITANS, Seccion Regionau Mieidia-Pirenèus Ostal d’Occitània 09 62 56 09 91 11 carrièra Malcosinat, 06 82 23 44 55 31 000 Tolosa [email protected]
“ LO DIARI ” QUE’ VS PREPAUSA
UN NAVÈRA RUBRICA LENGA
LO DIARI n°14 2
LA LETRA DEU DIRECTOR.
« Encara, n'ei pas l'òra deu bilanç ».
Lo 31 de març, mes de 30 000 personas que manifestèn en Tolosa per tan de marcar lo lué sostien a la lenga occitana e demandar ua consideracion vertadèra de las collectivitats e de l’Estat.
Ara, lo movement occitan qu'ei entrat en l'après 31 de març de 2012. Atau coma ac digom, aquera data qu'èra un rendetz-vos deus vertadèrs peu movement occitan e per l'avier de la lenga.
Uei, daubuns que's felicitan deu succès que representaré aquera jornada. La mobiliza-cion qu'èra hòrta (mès de rela-tivizar)… e doncas, que s’i au-rem escadut.
Segur, qu'emplenèm las car-rèras de Tolosa, e obtengom un impacte au nivèu deus mèdias regionaus e quauques mòts o segondas deus mèdias nacionaus.
D'un punt de vista personau, aquera manifestacion qu'ei importanta. Que representa l'escasença de's mobilizar e de's rassegurar en tot véser que n'èm pas solets. Aqueth rendetz-vos que'ns permet de'ns regaudir e de tornar par-tir per dus ans.
Totun au nivèu collectiu, ne podem pas e ne devem pas estar satisfèit. Senon, que podem tornar a casa pendent dus ans, en tot esperar la ma-nifestacion que vien entà es-tar un pòc mes numerós, gan-har quauques segondas mes
en los mèdias e lhèu passar per la television.
Alavetz, aquera manifestacion que deu significar quauquar-ren mes que ua hèsta bi-annadèra. En efèit, au nivèu societau, fauta d'evolucion en matèria de politica lingüistica, hèr passejar 30 000 personas per Tolosa n'a pas cap d'inte-rès. D'ara enlà, qu'avem de's demandar quin hèr fructificar aquera mobilizacion en matè-ria de politica lingüistica.
Ara, que's pausa donc la ques-tion de l'après manifestacion e de la sua espleitacion; espleitacion necessària entà dar un sens vertadèr a aqueste rassemblament.
La permèra causa de conside-rar qu'ei la necessitat d'ua accion comuna. En efèit, la credibilitat d'aquera manifes-tacion que tanh au hèit de qu'èra multitudinària e pro unitària.
N'ei pas de l'IEO sol que vie-nerà la solucion. Que'ns calerà anar de cap a las institucions au nom de l'ensemble deu movement culturau occitan. Qu'ei en la coordinacion occi-tana regionau o departamen-tau que resideish la legitimitat entà anar de cap aus poders politics locaus entà portar las reïvindicacions deu 31 de març e rebrembar a tot cadun lo sostien qu'acordè a la mani-festacion..
Sebastian Pugin.
Lo 31 de març, mes de
30000 personas que mani-
festèn en Tolosa.
Uei, daubuns que's felici-
tan deu succès que repre-
sentaré aquera jornada. La
mobilizacion qu'èra hòrta
(mès de relativizar)… e
doncas, que s’i aurem es-
cadut.
D'ara enlà, qu'avem de's
demandar quin hèr fructi-
ficar aquera mobilizacion
en matèria de politica
lingüistica.
Que'ns calerà anar de cap
a las institucions au nom
de l'ensemble deu
movement culturau occi-
tan. Qu'ei en las coordina-
cions occitanas regionaus
o departamentaus que re-
sideish la legitimitat …
LO DIARI n°14 3
L’EVENIMENT.
CAMINS DE CRABAS
Presentacion. Lo festenal Camins de Crabas es nascut en 2001, gràcias a l'impulsion de l'IEO (Institut d'Estudis Occitans). Ongan, lo festenal s’espandis e serà coorganizat per l’IEO de Tarn e dos cercles locals de Tarn : lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Atal coma de costuma, Camins de Crabas torna metre a l’onor un instrument emblematic de la Montanha Negra, sonat craba suls dos ponents tarneses e bodega sul ponent audenc. Fait d'una pèl de craba entièra e tornada, aquel instrument es un element màger de nòstra cultura. Lo festenal Camins de Crabas a per ambicion de botar en valor, de far conéisser e tornar viure, e, mercés a el, de tornar far descobrir la granda riquesa del patrimòni musical del Lengadòc Naut. Tanben, dona tota sa plaça a un instrument tipic de la region, lo graile (hautbois) dels monts de La Cauna. Segon lo principi del festenal : « La craba aculhís las bodegas d'endacòm mai ». Aqueles quatre jorns de fèsta son l'escasença de concèrts a gratuitis e d'encontras amb de grops mai de regions e païses diferents, cadun amb lor cornamusa particularia. Es atal que lo festenal aculhiguèt al cors de las darrièras annadas los grops : Totarella (Itàlia), La Raitana (Astúrias-Espanha), los Bohaires de Gasconha, lo Bagad de Lorient, lo grop Chèc Valassky Voyvada, Xarabal (Galícia-Espanha), lo grand espectacle pirotecnic del grop OC, Guillaume Lopez en companhia, lo jove grop de rock occitan Brick a Drac o lo grop kabile Yennayer.
L'edicion 2012 del festenal se tendrà los 19, 20, 21 e 22 de julh, e s'acamparà en 4 lòcs : a Carmauç, Castras, Labruguièra e ST Pèire de Trevesi.
Programa
Lo dijòus 19 de julhet :
A Sant Pèire de Trevesi A 19h00 : Repais/ conferéncia a la bibliotèca. Animacions musicalas e conférencia sul graile e la craba per Philippe Cals e Claude Bonnafous. Tarifa : 20€. Reservacion conselhada a « la bibliotèca » al 05 63 50 42 22
Lo divendres 20 de julhet
A Carmauç De 9h30 fins a 11h30 : passa-carrièra e animacions musicalas sul mercat amb lo grop Los Sonaires d’òc. A Labruguièra A 18h00 : conférencia sul graile e la craba per Philippe Cals e Claude Bonnafous. Sala de la Fabrique (participacion liura).
Lo dissabte 21 de julhet A Castras De 10h00 fins a 12h00 : passa-carrièra e animacions musicalas sul mercat amb lo grop La Raitana. A Labruguièra
- A 15h00 : Animacions musicalas, repeticions publicas dels grops : Sonaires d’òc, BCBG e La Raitana al domeni d’En Laura.
- De 17h00 fins a 18h30 : mercat de productors, animacions musicalas amb tRaucatèRme e BCBG
- A partir de 20h30 : Nuèit de la Cornamusa, sala de la Fabrique, amb los concèrts de BCBG, La Raitana, Sonaires d’Oc
- De cap a 23h00: Concèrt/ bal occitan amb lo grop tRaucatèRme (Participacion liura)
Lo dimenge 22 de julhet A Carmauç De 16h00 fins a 18h00 : Concèrt/ bal occitan amb Bohamians, sala Bérégovoy (participacion liura).
LO DIARI n°14
4
Los grops convidats on-gan. -tRaucatèRme
tRaucatèRme: "celui qui troue les tertres", grop "trad-rock, trad'al-ternatif" de Cantal Una benda de fonzaires que jògan amb las frontièras e seguisson los camins de travèrsa ... Cabreta, guitarra electrica, bassa, batariá, trompeta : Un assem-blatge que dona de borradas elec-tricas, de scottishes rock'n roll e de polkas "ska" … Nascut lo 28 de març de 1994 a Vic sus Cèra (Cantal), batejat a Vic lo 16 d’abril a l'escasença dels 20 ans de l'Institut d'Estudis Occitans de Cantal, lo grop a coma pairins e mairinas Massilia Sound System, los Fabulous Trobadors, Femnouze T, Lubat, Minvielle, Glaudi Alranc, Musicote e Fèlix Castan ! Tot primièr grop de granja, bistrot, camin, pel bal trad auvernhat e acostic, prenon un viratge impor-tant amb l’adjonccion de guitarras electricas (Mathieu Bru) e batariá (Georges Estève) en 1999. Lor musica es ancorada dins los collectatges efectuats alprès dels musicians tradicionals de la region, mas l'interpretacion de cants e de danças pendent los concèrts/ bals passa pel barrejadís de sonoritats d’instruments tradicionals e elec-trics, las influéncias que fargan las musicas actualas e lor volontat de popularizacion d’una cultura occi-tana rica e universala.
Concèrt/ bal occitan, animacions musicalas a Labruguièra lo 21 de julh.
Philippe Cals e Claude
Bonnafous.
« Craba e graile, un voyage musical
entre Sidobre et Montagne Noire »
La Craba o bodega, granda
còrnamusa del Sidòbre e de la
Montanha Negra, daissa pas de
fascinar, tant per son aspècte
rugós coma per son destin
singular. Après aver traversat los
sègles sens tròp d'encombre mas
en progressant pas, se fa una
espècia desapareguda al cors del
sègle XX per tornar nàisser
miraclosament aquelas darrièras
annadas e tornar agafar l’aviada.
Amb son parent pròche, lo graile,
longtemps se costegèron sens pas
jamai fraternizar vertadièrament.
Claude Bonnafous e Philippe Cals,
vabreses d'origina e musicians de
còr, amoroses d’aqueles
instruments d'una autra edat e
d’uèi, prepausan de vos far
descobrir aquesta odissèa musicala
autant coma patrimoniala.
Conferéncias a St Pèire de
Trevesi lo 19 de julh e a
Labruguièra lo 19 de julh
La Raitana
La Raitana banda de gaitas
(còrnamusas d’Astúrias, Espanha)
que foguèt creada per d’escolans
de las classas de còrnamusa e de
percussion tradicionalas de las
escòlas municipalas de Musica de
Nava e de Piloña (Astúrias).
Lo fondator e director de la Banda
de Gaitas es Flavio R. Benito, que
la dirigèt fins a 2009.
La presentacion oficiala de la
Raitana se debanèt a la prima de
1998. D’aquela pausa, la formacion
èra compausada d’un vintenat de
musicians de 15 a 35 ans.
La "Banda de Gaitas La Raitana" es
vestida amb de costums
tradicionals asturians,
reproduccions de gravaduras del
sègle XIX e realizats amb de
teissuts naturals.
Lo repertòri es compausat de
musica tradicionala asturiana,
embelogit d'arrengaments de
musicians asturians importants
coma Jesús A. Arévalo, Jorge
Méndez, Javier Tejedor o Emilio
Huerta, e de composicions e d’
arrengaments de Flavio R. Benito.
Los instruments utilizats per la
benda fosquèron realizats pels
artesans los mai famoses
d’Asturias, atal coma, per exemple,
lo Gironés Alberto Fernández
Velasco.
La fusta emplegada es lo boès e
l’ebèn.
Concèrt, animacions musicalas a
Castras e a Labruguièra lo
dissabte 21 de julhet.
LO DIARI n°14
5
Bohamians
Una benda de violonistas avosse
corrut las tèrras occitanas e qu’a
l’escasença d’aquela errança d’Èst
en Oèst, i aviá encontres amb los
bodegaires de las Lanas, los
bohaires ?..
Bohamians lo volguèron imaginar:
fusion entre violons e bohas,
quèsta d'una modalitat perduda.
Una reflexion suls ressons dels
instruments en recèrca de
sonoritats nòvèlas.
Un grop amb de musicians e de
cantaires de passa-carrièra e de
danças occitanas « tour de ville »
dins lors formas las mai ancianas.
Concèrt/ bal occitan a Carmauç
lo dimenge 22 de julhet.
BCBG
Lo grop BCBG (Banda de Crabas,
Bodegas e Grailes) es una còla
informala de musicians
tradicionals que foguèt creada en
meteis temps que lo festenal
Camin de Crabas, amb la tòca de
far amassar tots los jogaires de
craba (o bodega) e de graile, sortits
de tots los tipes musicals e de tota
la region.
Lo grop es enquadrat per Bernard
Desblancs, del Conservatòri
Occitan de Tolosa e per Xavier de
la Torre, del Conservatòri de
Musica de Tarn, a l’entorn d'un
repertòri provenent de collectatge
de tota la zòna geografica de la
craba.
Concèrt, bal occitan, animacions
musicalas a Labruguièra lo
dissabte 21 de julhet.
Sonaires d’Òc
Transmetre e far viure las musicas
del país.
Lo grop Sonaires d'Òc es un
ensemble instrumental tarnés del
Lengadòc Naut aligant lo graile e la
bodega amb las percussions.
Los Sonaires d'Òc difusan un
repertòri generós compausat
d’aires de tradicion orala e de
creacion d'inspiracion occitana :
aires de danças ancianas,
complanhs e autras cançons …
Un viatge tot en musica … Sonaires
d'Òc vos prepausa un viatge
musical pels païses occitans :
Albigés, Roergue, Lauragués,
Carcin, Pirenèus, Montanha Negra,
Monts de la Cauna, Sidòbre,
Menerbés, Cabardés, Lengadòc
Bais...
Concèrt, bal occitan, animacions
musicalas a Carmauç lo divendres
20 de julhet e a Labruguièra lo
dissabte 21 de julhet.
LO DIARI n°14
6
LAS NÒVAS DE L’IEO.
LO PROJÈCTE RÒCAGUDA
DEL CENTRE CULTURAL OCCITAN D’ALBIGÉS
Fa un quinzenat d’annadas, Cristian
Laus aviá entamenat un trabalh pro
important sus Enric de Ròcaguda e
aviá començat de presentar l’òbra
occitana del sabent. Dins la
seguida, lo Conse d’Albi nos
prepausèt d’albergar l’associacion
dins l’Hôtel Rochegude ; lo CCOA i
es establit, dins l’ala drecha,
dempuèi mai de dos ans. Avèm
batejat lo luòc : Centre Occitan
Rochegude (COR). A l’epòca avèm
dich que fariam una presentacion
bèla d’Henri PASCHAL de
ROCHEGUDE (aquò’s son nom en
francés) e de son òbra. I sèm.
Enric de Ròcaguda es estat marin, a
acabat Vice Amiral ; foguèt òme
politic pendent la Revolucion, a un
moment ont demorèron gaire de
nòbles ; benfaitor d’Albi, balhèt a
la vila son Ostal, sa bibliotèca, al
torn de vint mila volums, lo pargue,
e a l’espital de moneda per
foncionar. Mas çò pus important
per nautres, aquò’s son trabalh
filologic de tria, sus l’ancian
francés, e sustot sus l’occitan qu’el
apelava l’occitanian. Nos demòra
mai de cent manuscriches, un tèrç
en francés e ancian francés, un
gròs terç en lenga d’òc, lo demai
dins divèrsas lengas o tanben de
tèxtes escriches per d’autres.
Parlava francés, occitan, castelhan,
italian, anglés, e sabiá legir lo grèc,
lo latin, lo portugués, lo catalan, e
me pensi l’alemand ! S’interessava
a totas las lengas del monde.
En 1819 publiquèt LE PARNASSE
OCCITANIEN ou CHOIX DE POÉSIES
ORIGINALES DES TROUBADOURS e
ESSAI D’UN GLOSSAIRE
OCCITANIEN POUR SERVIR A
L’INTELLIGENCE DES POÉSIES DES
TROUBADOURS. Per manca
d’argent, cada obratge representa
solament la mitat de çò qu’èra
previst dins los manuscriches
definitius. Avèm tanben de
manuscriches preparatòris, de
documents sus l’organizacion de
son trabalh. Per poder compausar
lo Glossari, aviá copiat, en mai dels
poèmas dels trobadors, divèrsas
òbras de l’Edat Mejana. Ne citi
qualques unas : La Canso de la
crosada en entièr, e pensi qu’es lo
primièr a n’aver entamenat
l’estudi ; un Novèl Testament del
sègle XIV, divèrses tèxtes de la
Bíblia, lo Roman de Girard de
Rosselhon, Jaufre, La Vida de Sant
Honora, lo Breviari d’amor… S’òm
ajusta son trabalh sus l’ancian
francés, per exemple un Cançonièr
grand format de 652 paginas que
conten 1453 « chansons de
trouvères » òm pòt dire que
Ròcaguda foguèt lo primièr
romanista. Ròcaguda a
correspondut amb RAYNOUARD e
l’a ajudat dins la realizacion de son
òbra.
Ròcaguda a tanben trabalhat sus la
lenga occitana de son temps :
manuscrich de cançons, nadalets e
tèxtes en pròsa, diccionari de
rimas, manuscrich de biaisses de
dire, fascicul de noms de plantas …
Tot aquò merita d’èsser mai
conegut.
Avèm a posita los articles e libres
que son estat escriches sus
Ròcaguda, mas per nòstre
projècte, utilizam sustot los
manuscriches de la mediatèca
d’Albi, los documents depausats
pels eiretièrs als Archius
departamentals de Tarn, e una
partida de la bibliotèca personala
de Ròcaguda ont demòran 12500
volums. Una còla d’una dotzena de
personas pòrta pèira per presentar
una mòstra de 27 panèls al mes de
genièr de 2013, amb un libre
d’acompanhament grand format
d’un centenat de paginas ; titre
doble : HENRI PASCHAL DE
ROCHEGUDE : FRAGMENTS
D’UNIVERSEL – ENRIC PASCAL DE
RÒCAGUDA : ÒME D’ÒC E
CIUTADAN DEL MONDE. I aurà una
tièra de conferéncias (mai que mai
en francés) sus l’òme, lo marin, los
manuscriches, l’òbra occitana, lo
pargue e l’Ostal. La Revista de Tarn
de la davalada de 2013 serà
consacrada a Enric de Ròcaguda.
D’autras edicions son possiblas mas
son tributàrias de nòstra capacitat
de trabalh e de la moneda, qu’es
çò que manca lo mai.
Ramon Ginolhac
LO DIARI n°14
7
UNA NAVÈRA EMPLEGADA DE L’IEO
Perrine Alsina, responsabla de
l’espaci de difusion culturala de
l’IEO 31.
L’IEO-31 qu’acaba d’emplegar a
Perrine Alsina per tan de
s’encargar deu foncionament de
l’espaci de difusion : La Tuta d’Òc.
Que profitam doncas d’aquel nu-
mèro de Lo Diari entà vos pre-
sentar a Perrine.
Lo Diari (LD) : Adiu Perrine e ben-
venguda a l'IEO, tot permèr, e't
poderés presentar un pòc ?
Perrine Alsina (PA) : Soi de Cau-
debronde dins Aude, dins la Mon-
tanha Negra entre Carcassona e
Masamet.
Faguèri d’estudis d’occitan a
l’Universitat Paul Valéry de Mont-
pelhièr e actualament soi a acabar
mon Master 2 d’occitan.
LD : Quin aprenguerès la lenga
l’occitan ?
PA : Ausiguèri la lenga de l’ostal
amb los grands. Puèi, aprenguèri
l’occitan d’un biais mai formal al
licèu e a l’universitat.
LD : Quinas seràn las tuas mis-
sions a l’IEO 31 ?
PA : Serai encargada de l’espaci de
difusion culturala la Tuta d’Òc (Os-
tal d’Occitània a Tolosa). Aquel
espaci prepausarà a la venda plan
libres, CD, DVD… e las modalitats
de venda que seràn doblas. Per una
part assegurarem una venda fisica
mercés al local, e, per una autra
part prepausarem una venda vir-
tuala per internet.
A costat de l’aspècte comerçant de
mon emplec, me caldrà organizar e
programar de rescontres regulars
entre d’artistas occitans e lo public
a l’Ostal d’Occitània de Tolosa.
Atal, organizarem de presenta-
cions de libres, de conferéncias, et
de presentacions musicalas per
melhor far conéisser la creacion
occitana contemporanèa.
LD : Quin encontrès a l’aufèrta
d’emplec de la responsabla de la
Tuta d’Òc ?
PA : Encontrèri aquela ofèrta
gràcias al site internet del servici
de l’emplec.
LD : E coneishèvas l’IEO abans
d’estar emplegada per l’IEO 31 ?
PA : Òc ben, coneissi notadament
l’IEO audenc e sa letra quotidiana :
lo jornalièr audenc.
LD : E entà acabar, quaus son los
tués gostes en matèria de literatu-
ra occitana ?
PA : M’agrada fòrça l’escritura de
Florian Vernet, mai que mai sos
romans policièrs. Tanben, que
m’agradèt fòrça lo libre «Noma-
das» d’Anna Regord.
LAS AUTAS NÒVAS
Lo navèth site deu Label Òc per l'occitan.
Lo Labèl Òc per l'occitan qu'ei ua accion de l'IEO Federau qu'a per objectiu de valorizar l’emplec de l’occitan en la vida economica. Entà comunicar melhor e dar mes de visibilitat a las associacions, a las entrepresas e a las collectivitats qu'an lo labèl, un navèth site que veng de sortir: www.occitan-oc.org Per aqueth site, que tornaratz tro-bar : l’annuari, lo labèl, lo blòg e los contactes.
Jornadas del Patrimòni a Ro-dés.
Per las jornadas del Patrimòni, lo Centre Cultural Occitan del Roergue prepausa una animacion amb l’Institut Occitan d’Avairon. L’IOA vendrà presentar l’edicion de tres novèls cofrets audiovisuals dins lo quadre de la colleccion « Memòrias Al Canton ». Una conferéncia amb de projeccions son previstas. A 14h30, lo 15 de setembre, a l’Ostal Del Patrimòni – Plaça Foch Rodés.
Contacte : 05 65 68 18 75
www.ccor.eu [email protected]
Estagi de danças e musicas tradicionalas, a Rodés.
Lo 16, 17, 18 e 19 d’agost de 2012, lo Centre Cultural Occitan Del Roergue organiza un estagi de danças e musicas tradicionalas. De talhièrs d’acordeon, cabretas, danças, fabricacion d’enches… vos son prepausats. Animators : Marcel Gléver, Bernard Andurand, Marius Lutgerink, Antoine Charpentier, Jean Claude Rieu e Michel Lacombe. Novèl, aquesta annada : Talhièr de vièla animat per «Jean Brice Vietry» del grop Castanha e Vinovèl e L’Art à Tatouille
LO DIARI n°14
8
A Rodés, Lycée Louis Querbes, (Possibilitat de lòtjament sus plaça).
Contacte : 05 65 68 18 75
www.ccor.eu [email protected]
Lo 26 de junh de 2012 a
Castras, la Joanada se muda! Per la dotzena annada, lo Centre Occitan del País Castrés organiza una fèsta de las bèlas per Sant Joan, lo dimars 26 de junh, a boca de nuèit. Al menut, de "classic": lo passa-carrièra per las carrièras de Cas-tras, puèi lo fuòc e lo balèti occitan gratuit. Òc, mas vos cal far mèfi : anèssetz pas plaça de l'Albenca, qu'i fan d'òbras ! Rendètz-vos a 20h30, de l'autra part de la vila, plaça Solt : lo grop Los Sonaires d'òc i vos espèra : 20 musicians tarneses, equipats de grailes, crabas, tambors e flaütas... Cap a 21h45, vos anatz rescalfar amb lo fuòc, puèi lo grop tolosan Remenilha vos farà dintrar dins la dança fins a 22h45 : balèti occitan gratuit. Aicí lo menut : borrèias, branlons, rondèus, farandolas, etc... especiats de convivialitat ! Grandmercés als partenaris nom-broses que sostenon nòstra inicia-tiva al servici de nòstra bona vila de Castras e de la nòstra cultura occi-tana : vos anatz regalar !
Contacte : 05 63 72 40 61
« Salvagarda e transmission de
la tradicion orala occitana dins lo departament d’Arièja ».
Lo mercat public de l’operacion « Salvagarda e transmission de la tradicion orala occitana dins lo departament d’Arièja » foguèt atribuït a l’Institut d’Estudis Occi-tans d’Arièja al mes de mai passat. Lo trabalh consistirà a produsir un DVD multi-usatge recampant una seleccion de testimònis tirats del
collectatge realizat per l’IEO-Arièja meteis en 2010 e qualques exemples de transmission reapro-priacion (sequéncias educativas en escòlas, collègis, licèus...). L’IEO-Arièja realizarà tanben pre-sentacions e animacions publicas sul tèma de la memòria sonòra dins Arièja tota en ligason amb las comunas, comunautats de las comunas, establiments escolars e universitaris. Los ressons deu salon deus
libe d'Aush La permèra hèsta de la ròsa e deu libe persisteish dab lo sué succès de cap au public maugrat la sua manca de mejans e l’existéncia de dus autes salons semblables. Enguan lo salon que comptava dab quauques editors mes. Lo salon que coneish ua aumentacion de las entradas d'uns 40% e una aumentacion globau de las ventas. Las duas permèras partidas de "scrabble” en occitan qu'encantèn aus participans. Doncas, l'IEO 32 que's dirigeish de cap a l'estructuracion de torneis de "scrabble”en occitan tanlèu 2012.
Lo Carnaval Gascon de 2012. A l'escasença de l'edicion 2012, lo carnaval gascon de l'Isla de Baish que tengoc totas las suas promessas tant au nivèu de l'organizacion de las bonas qu’au nivèu deu programa musicau. Lo divés 16 de març, quasi 1300 mainats e adolescents que desfilèn per las carrèras entà dançar e cantar en occitan. Lo gran bal tradicionau deu carnaval de las escòlas (deus mes petits dinc aus liceans) qu'estoc assegurat per l’equipa de Jean François Capou « Aristol’Auch ». Lo dissabte 17 de març, qu'estoc un succès deus grans dab lo carnaval de la vila, los jòcs deu monde, "la majorité en bois”, un mini bal peus dròlles (animat peu Jean François Capou), lo jutjament
de Mossur Carnaval en occitan peus escolans de Nicolas Rey (collègi) e dab l’animacion musicau de las carrèras de la vila dab los musicians de "Boha qui pòt”. L'estagi de 2 dias deu duo Corbefin-Marsac que hasoc lo plen d'estagiairis peu gran bonaür deus dançaires. Lo gran bal deu dissabte de ser, dab ua programacion excepcionau : « Saps, Le Duo Corbefin Marsac, La Bête noire, Tèrces » n'atirèc pas tant de monde coma previst peu organizators (çò qu'entraina un sarròt de dificultats per l'associacion). Las personas presentas estón encantadas. Que devenguerà lo Carnaval Gascon shens lo bal de clausura? Los organizators que's pausan la question e vesen l'avénguer deu bal dab pessimisme ! Çaquelà, çò segur, ei que i aurà ua edicion peus mainats los dias deu divés e deu dissabte. Ja, despuish quauques annadas ja, lo passatge per las classas de mairau e de primària de dus benevòles deu burèu de l’associacion entà ensenhar cançons en occitan, pas de danças (au son de scottish, rondèus, cercles…) e la presentacion d’instruments tradicionaus que s'empòrta un succès màger. Los organizators que volerén desvolopar aqueste apròchi " raditz”, tradicionau, regionau tant au nivèu de la lenga coma de la musica. Qu'èm hart de projèctes e d'ideas, coma per exemple, la presentacion de contes bilingües francés/occitan aus mainats, mes d’animacions per las carrèras de la vila… Mès per fauta de mejans umans e financèrs necessaris entà hèr intervénguer professionaus, aqueth projècte que sembla tòrt. N'esitetz pas a vénguer entà nos ajudar ! Visca Carnaval!
Yves Sénécal,
peu Carnaval Gascon [email protected]
LO DIARI n°14
9
LAS EDICIONS DE L’I.E.O.
GRAMMAIRE DES PARLERS OCCITANS DE COUSERANS Jòrdi Ensergueix
L’edicion d’aqueste obratge es
postuma. Jòrdi Ensergueix, de-
saparegut en 1996, pauc de
temps après una primièra edi-
cion, poguèt pas doncas trabal-
har a aquesta reedicion que
l’Institut d’Estudis Occitans
d’Arièja voliá publicar dempuèi
temps. D’efièit, pensam que lo
gròs trabalh de J. Ensergueix
s’ameritava d’èsser melhor
conegut e melhor mes en valor
per una novèla edicion. Mentre-
tent, nos a semblat que caliá
que lo contengut foguès reor-
ganizat per tal d’incorporar las
preconizacions graficas e lin-
guisticas faitas dempuèi la pri-
mièra parucion mas tanben de
se raprochar mai de la pre-
sentacion generala de las autras
gramaticas dels parlars occitans
mai recentament paregudas. Lo
« remodelatge » a portat sus
qualques punts, d’en primièr sus
la forma. Atal, per respondre a
las necessitats exprimidas mai
naut, nos calguèt reorganizar un
pauc las diferentas partidas de
la gramatica. Aqueste trabalh,
sovent fastidiós, a pogut èsser
realizat gràcia al soènh aportat
per Camilha Bilhac-Lassale a qui
aquesta edicion deu fòrça que
s’es encargada de tot l’aspècte
material e la mesa en coeréncia
amb los critèris definits.
Lo trabalh dels editors a doncas
principalament consistit a pro-
posar una novèla presentacion,
a precisar cèrtes aspèctes dins
lo tèxte meteis, quand pareissiá
necessari, mas subretot a intro-
dusir un cèrt nombre de nòtas
de bas de pagina. Atal, dins las
paginas de la gramatica, las
nòtas son totas dels editors. S’i
trobaràn comentaris sus de cau-
sidas graficas o de precisions
que nos a paregut util de senha-
lar.
Avèm tanben fait la causida de
passar las transcripcions foneti-
cas dins l’alfabet fonetic inter-
nacional (AFI) per ofrir un utís
de trabalh mai pròche dels tra-
balhs recents. Atal meteis,
avèm mes a jorn la bibliografia
proposada per l’autor en indi-
cant qualques estudis pareguts
dempuèi 1995.
Per acabar, voldriam far nòstras
las intencions de Jòrdi Enser-
gueix que voliá qu’aquesta gra-
matica pòsca rendre servicis als
-e esperam que seràn nom-
broses- que vòlon e voldràn
melhor conéisser o utilizar la
lenga d’òc. Sabèm, dempuèi bèl
brieu, qu’una reedicion èra es-
perada. Que pòsca satisfar las
espèras de totes...
Prètz : 12 €
De crompar a l’Espaci occitan –
11 car. Enric Fabre
09100 Pàmias
Contacte :
IEO 09
05.61.69.60.96
LO DIARI n°14
10
MISTRAL ABANS MIRÈIO.
Mistral abans Mirèio
Cossí Mistral prenguèt part a
l’espelison del Felibrige e de
l’Armana prouvençau (1854-1859)
Colleccion Textes et Documents
1859 es l’annada que vegèt la
publicacion de Mirèio e la
consecracion parisenca de son
autor.
Aquel estudi pòrta pas sus la
genèsi del cap d’òbra
mistralenc, mas sul trabalh
d’escritura en lenga nòstra que
lo poèta provençal endralhèt tre
las annadas 1850, mentre
qu’alestissiá son poèma epic.
Normalizacion ortografica,
sintaxica e semantica,
fondacion del Felibrige,
publicacion del primièr numèro
de l’Armana prouvençau, tot
aquò foguèt l’òbra comuna d’un
rodelet de poètas avinhoneses.
Mistral ne foguèt un cepon
màger.
Aquel libre s’esperfòrça de faire
lum sul ròtle que lo poèta,
qu’aviá pas encara trenta ans,
joguèt dins la vida literària
provençala de las annadas 1850.
Mòstra que l’Armana
prouvençau foguèt l’aisina que
deviá permetre de menar a
tèrme çò que cal plan nomenar
la renaissença felibrenca.
Determina l’espandida e la
natura de la collaboracion
mistralenca a la revista
annadièra, en botar en relèu la
diversitat granda de las formas
d’escritura qu’i desvolopèt :
pròsas fonccionalas e
militantas, racontes, istorietas
umoristicas, poèmas de tota
mena... Enfin, assaja de botar
en perspectiva l’òbra
mistralenca de relevament de la
lenga e de la literatura
provençalas.
Un periòde pro desconegut dins
la carrièra literària de Mistral,
mas tanben un moment capital
dins l’istòria lingüistica e
literària de l’Occitània dins un
estil apassionant e rigorós.
Maria-Claudia GASTOU
estudièt e militèt per l’occitan
una part importanta de sa vida.
Foguèt sòcia del CREO e de la
Talvera. Certificada puèi
agregada de filosofia, ensenhèt
aquela matèria mai de vint ans
dins l’acadèmia d’Orleans-Tors.
Son memòri de mestresa en
filosofia se titola Le Divin chez
Hegel et chez Nietzsche : Quel
est le sens du mot « Dieu est
mort ? ».
En occitan, sas recèrcas pòrtan
sus la literatura e mai que mai
sul Felibrige. Sostenguèt un
memòri de Master en literatura
occitana. Publiquèt tanben un
article dins la revista Lengas
editada per l’Universitat Paul
Valery sus l’escritura militanta
de l’Armana prouvençau.
Contacte :
IEO-IDECO
05 63 75 22 26
www.ideco-dif.com
LO DIARI n°14
11
OPINION.
Lo Diari que vòu estar lo jornau de l'I.E.O. Regionau sancer. La sua tòca, qu'èi de dar au hialat e a tot cadun la possibilitat de conéisher melhor la vita de las nostas associacions. Entà perméter a la gent de participar a la nosta vita associativa, Lo Diari que dedica ua rubrica sancera a articles de reflexions enviat per membres de l'IEO Mieidia-Pirenèus.
DE L’ANAR DE LA LENGA.
Dins lo darrièr numèro del
Diari, Miquèl Taiac, president de la
seccion regionala de l’IEO,
explicava, dins la rubrica “Opinion”,
que als occitanistas lor fa paur de
veire la realitat d’una lenga que se
parla de mens en mens. Per anar
contra aquò, cal crear, çò ditz, lòcs
d’usatge per la lenga, cal tornar
conquistar los usatges perduts.
Aquò passa pel desvolopament de
centres culturals de proximitat e
subretot una accion de proximitat
cap a la societat tota, dins las vilas
e los vilatges. Segur qu’a rason e
que nos cal trobar los biaisses per
que l’occitan torne dins la vida
vidanta e siá una lenga d’usatge.
Mas me demandi se, finalament,
los “occitanistas” an pro pres al
seriós l’anar de la lenga. La
question que val, al mieu sens, es
plan simpla e a pas cambiat. Se
volèm vertadièrament salvar la
nòstra lenga, la cal transmetre e far
viure, nosautres meteisses,
primièrs. E aquò, segur, a
d'implicacions e demanda
coeréncia e responsabilitat.
Ara, i a un autre punt que
me sembla essencial. L’abséncia
d’estatut legal que ne patís la
nòstra lenga explica la sieu
situacion dramatica e condiciona la
sieu preséncia gaireben nulla dins
la societat e la precaritat extrèma
de çò pauc qu’existís, tant val dire
pas res. La precaritat institucionala,
importanta, es pas sola e se
tradusís tanben en precaritat
lingüistica. Per far cort, cresi pas
que l’occitan siá milhor parlat dins
una forma que creson generala
mas qu’i sabon pas destriar entre
« careta » [ka’ɾeto] e « carreta »
[ka’reto] (quand son pas
simplament confondudas dins lo
tragic [ka’ʁeto], tanplan dins
l’orràs [ka’ʁɛtɔ] e mai [ka’ʁɛtə]
ont un buòu s’i poiriá pas
reconéisser se caliá que la tirès o
participès a un Carnaval), entre « la
paret » [lapa’ɾet] e « l’aparèt »
[lapa’ɾɛt], ont las assimilacions
consonanticas an desaparegut, ont
las nasalizacions son nombrosas,
ont se desbremba qu’existís un
pronom neutre d’usatge obligatòri,
que lo present e l’imperfait del
subjontiu son pas intercambiables,
ni dins un sens ni dins l’autre, que
los pronoms se plaçan a tal endreit,
e ne passi que la lista seriá
longassa... E tot aquò, plan sovent,
amb viraduras plan occitanistas,
tissas lexicalas, tanplan
ipercorreccions variadas que
caldriá un descodaire per
comprene...
La responsabilitat es
generala, es de totes. Segur que
podèm pas demandar a qualqu’un
qu’a pas eretat la lenga dins bonas
condicions de la parlar,
espontanèament, coma 100 ans a.
Mas benlèu que se poiriá exigir un
esfòrç dels que l’ensenhan e que la
fan ausir publicament (que parlen a
la ràdio o a la television, que
canten, que doblen dessenhs
animats e films, qu’anóncien las
estacions de tal mètro, etc.). E
après nos planhèm - se planhon -
que las gents s’i reconescan pas e
que, tot còp, digan « ieu parli
patoès pas òksitann » o, mai grèu
bensai, « a la television, òc, eles,
parlan òksitann » coma per indicar
que la « bona » parladura es a la
television. Cresètz pas que los
enganen sus la qualitat del
producte e sus la lenga ela
meteissa? Pr’aquò la lenga encara
se parla e los qu’an l’astre de la
poder utilizar en defòra del mitan
occitanista sabon plan que, encara,
son nombroses los que la parlan
plan coma cal e que, tanlèu dubrir
la boca nos donan leiçons. Aquel
monde pòt jogar un ròtle, pòt èsser
implicat ja que, contràriament a çò
que se cretz (o se vòl créser?) son
pas indiferents a lor lenga, a la
nòstra lenga occitana. E seriá pas a
l’Institut d’Estudis Occitans
d’ensenhar lo camin?
Patrici Pojada
LO DIARI n°14
12
IMAGINAR DE COLLABORACIONS PEL FESTENAL.
Lo festenal OCCITÀNIA es estat creat en 2000 e n’es doncas a la sia 13na edicion que se debanarà del 22 de setembre al 27 d’octobre de 2012. Es gerit per l’IEO31 e es fon-dat sus qualques principis que son : l’universalisme, lo mutualisme, lo pluridisciplinari, lo policentrisme, l’innovacion, e la dobèrtura sus las autras culturas. L’universalisme perque sèm con-vençuts que la lenga e la cultura occitanas son un ben que pòt inte-ressar cadun, una « banca de do-nadas » qu’es pas reservada a d’unis, una entrada dins la cons-ciéncia umana alandada a tota piada. Lo mutualisme, perque garantís l’ancoratge del festenal dins una realitat territoriala doncas umana que permet de difusar la creacion occitana en tenir compte de las preocupacions dels partenaris, e de far conéisser aquesta creacion a de mond que fins ara ne sabián pas forçadament gaire, d’alhors la màger part dels partenaris del fes-tenal son pas occitanistas. Sèm dins una dinamica de difusion al delà dels « convençuts ». Lo mu-tualisme permet tanplan de far créisser los mejans de realizacion. Lo pluridisciplinari, perque volèm contribuir a far conéisser l’ensemble de la creacion occitana sens negligir çò fondamental va-lent a dire los « discorses » portat per aquesta cultura dins una logica de socializacion de la lenga. Atal, dempuèi lo començament, lo fes-tenal Occitània fa una part bèla al teatre, al conte, al cinemà, als « one-man-show », als eveniments ont la lenga i es al centre. Tanben desiram far descobrir l’ensemble de las produccions : arts plasticas, Istòria, totas las formas musicalas que pòrtan la paraula d’oc. Lo policentrisme, nos ajuda a to-car de populacions regde diferen-tas, es cosubtancial al mutualisme,
ancora un territòri dins sa cultura occitana, participa a un equilibri de desvolopament territorial, e tote-miza una region pel ben de totis al sens del sociològ Jean VIARD, cau-sa plan viscuda per tota la societat, quitament per los que son pas me-ridionals d’origina. L’innovacion : es de fait lo centre d’interès de tota cultura que pesa en foncion de sa capacitat de par-lar al mond, de solucionar las pro-blematicas de l’epòca, d’estonar, d’esmeravilhar. Occitània pòt quand s’escai dintrar dins de logi-cas de produccions mai que mai dins de domenis que n’an particu-larament de besonh coma la Musi-ca lirica Contemporanèa, lo teatre o las arts plasticas mas tanben dins de conferéncias que botan en relèu l’importància de la cultura d’òc. La dobèrtura sus las autras cultu-ras, es tostemps organizada a par-tir de la cultura occitana. En efèit, dempuèi mai d’un milenari, la cul-tura occitana es ligada a un fum de culturas e las influencèt e ne rece-bèt d’influéncias a travèrs d’un vam d’escambis volguts o subits, los evocar es ficar en valor l’universalitat d’aquesta cultura a travèrs los sègles. Mas tot parièr, de ligams mai recents pòdon èsser investits, ligams que son de vega-das los de las situacions d’ara. Nos arribèt atal de far la comparason entre la situacion en França de l’occitan rapòrt al francés e la si-tuacion d’unas lengas de países africans al regard de las lengas oficialas que son las de las po-téncias colonialas… Aqueles concèptes son l’èime del festenal Occitània que se debana, fa temps, dins un bon vintenat de comunas de Garona Nauta, e a còps un bocin al delà, dins Arièja, Tarn, Gèrs, e pus rarament Tarn e Garona, amb la realizacion de 70 a
100 eveniments amb un milierat d’intervenents de tota sòrta. Mai de dètz ans d’experiéncia, de practica, de contactes dirèctes amb las realitats sensiblas, d’analisi doncas, véser de filosofia, nos balha fisança e notadament dins la capacitat d’un desvelopa-ment fòrt del festenal Occitània dins l’avenidor pròche notadament mercés al malhum de l’IEO Miègjorn-Pirenèus pel profièit de totis los ciutadans de la region. Es que seriá una escomesa de jogar qu’Occitània serà present per tota la region d’aqui 3 a 5 ans, amb d’eveniments a Tarba, Aush, Caors, Montalban, Albi, Rodés, Foish, sens desbrumbar tala o tala comuna, tal o tal vilatge o vilatjòt que totis son al centre de l’uman ? D’alhors es tanben dins aquesta amira que se creèt l’IDACIO, l’Institut de Desvelopament Artis-tic e Cultural Interregional Occitan, associacion federada a l’IEO, que pòt èsser una aisina preciosa lo moment vengut. Atal podèm dobrir l’acuèlh per una pus granda difusion de la creacion occitana. L’experiéncia del festenal nos aprenguèt que çò mai important es l’enveja de far, puèi camins fasent, trobam tostemps los mejans, e lo sistèma mutualista del festenal pòt èsser una utís formidable e pode-ros. Lo foncionament del festenal Oc-citània, respectuós de la volontat dels partenaris, amb sos concèptes lindes, çai-sus presentats, que bal-han ambicion e soplesa, permet d’imaginar ara un desvelopament de partenariats dins lo malhum IEO MP. Es l’ofèrta que nos prepausam de far per ne parlar amassa en pen-sar a l’edicion 2013 del Festenal Occitània.
J.P. Becvòrt per l’IEO 31
LO DIARI n°14
13
LO SACRAMENT D’ESTRASBORG : LA NAISSENÇA DE LA LENGA OCCITANA !
« Pro deo amur et pro christ ian poblo et nostro commun salvament... » : aital comença lo jurament d'Estrasborg, en 842, entre dos felens de Carlesmanhe, Loís lo Germanic e Carles lo Calvet. Los dos fraires fan un tractat contra lor fraire ainat, Lotari : se prometon de s'ajudar mutualament per cas qu'aquel d'aquí los ataquèsse... La lenga d'aqueles dos fraires es pas la meteissa. Del costat de Carles lo Calvet : la lenga dicha « romana » ; del costat de Loís lo Germanic : la lenga « germanica » o « tudesca »... Tot es previst donc per que totes comprengan çò promés... Aquí lo niu de la sèrp: dins quina lenga es reportada la part ida del sacrament en lenga « romana »? Tres possibilitats teoricas : lenga « romana », a l'epòca comuna al Nòrd e al Sud (occitan e francés son pas encara desseparats) ; proto-francés ; proto-occitan... Los sacraments d'Estrasborg serián al fondament de la nacion francesa e coma lo critèri essencial d'una nacion es sa lenga, aquel tèxt seriá l'acte de naissença de la lenga francesa... Aquí çò que se pensan la majoritat dels estudis franceces, una mena de pensada unica francesa. E se la lenga d'aqueles juraments èra puslèu d'occitan o de proto-occitan, que devendriá la nacion francesa ? demanda
amb malícia Hans Stroh, professor onorari a l'Universitat de Munich. Mas bon, demorem-ne al tèxt. Al vocabulari, a la sintaxi, a la morfologia. Mot aprèp mot, expression aprèp expression, frasa aprèp frasa. Coma un universitari qu'es, Hans Stroh o espepissa tot, va cercar exemples e contrexemples dins los tèxtes d'epòca... La demostracion, la cal seguir, punt per punt. Discut ir dels vèrbs en -ar per exemple, o dels femenins en -a, o dels possessius e d'autras causas encara, coma la construccion pseudopronominala : coma lo « m' » de « me prendrai » o lo « se » de « lo se ten ». E mai se Hans Stroh reconeis qu'o explica pas tot n'arriba a de conclusions claras. Per el, per comprene aquel tèxt, i a pas besonh de far apèl al francés (o proto-francés), çò que sembla confirmar una primièra impression. Lo sol « francés » qu'òm pòt trobar dins aquel tèxt es comun e al « francés » e a l'« occitan » (aquel fons comun, çò que d'unes apèlan galloroman, representariá per est imacion 40% del tèxt). Per contra i a gaireben tot lo rèsta que s'explica pas qu'amb o per l'occitan. E se aquò agrada pas a l'Acadèmia francesa, ditz Hans Stroh, amb malícia, aquesta deurà aprene l'occitan per
contestar ! Hans Stroh va pus luènh dins son estudi... De quin « occitan » s'agís ? E aquí se pausa la quest ion : cossí escriure una lenga per l'essencial orala, « vulgara » coma se disiá? Plan segur, s'impausa la neccessitat de l'intercompreneson. L'ipotèsi d'Hans Stroh es que lo qu'escriu va anar al pus simple, e doncas va seguir lo dialècte que coneis melhor, es a dire lo sieu. E de tornar espepissar lo tèxt, e d'anar sul terren verif icar... Fin f inala Hans Stroh se pensa que, per una part almens, lo proto-occitan del sacrament s'explica per un dialècte d'Auvèrnha del Sud (del costat de Sant Flor o Briude, e de la region que fasiá part ida de las possessions de Carles lo Calvet). Aquí resumit e benlèu un pauc desformat çò que diguèt a Rodés Hans Stroh. Mas coma aqueste pensa publicar son trabalh, cadun se poirà alara far una idèa... La conferéncia se tenguèt lo 14 de febrièr. Lo jorn aniversari del jurament d'Estrasborg. D'aquel jorn, Hans Stroh ne fariá volont ièr « la fèsta de la lenga », de la lenga occitana plan segur, puèi qu'aquel tèxt marca a son vejaire la naissença de la lenga occitana !
I.P
LO DIARI n°14
14
IDECO : MOCION VOTADA A L'AG DE L'IEO 81, LO 2 DE JUNH DE 2012
Cars amics, Aprenèm amb dòl la decision qu'es estada presa pel CA de l'IEO nacional de licenciar la persona encargada de l'edicion a IDECO. Aquò vòl dire que dins qualques temps, IDECO, lo sector Edicion e Difusion de l'IEO serà tampat. Solide, que se pòdon comprene de rasons economicas que fan la resulta d'una decision tan brutala. Ça que la, i a benlèu de rasons que fan la decision presa a la lèsta. Uèi, l'IEO de Tarn, vos demanda de soscar a las consequéncias d'aquela decision, de ne parlar entre vosauts, de plaidejar al-prèp del president Brechet per que se salve aquel formidable aplech, aquela entrepresa que permet a la lenga de viure. I a una crisi del libre, de l'edicion, mas qu'es generala e benlèu per las literaturas o l'edicion en general en lenga minorizada, pus fòrta, encara plan pus fòrta que per de lengas coma lo francés o l'anglés. Ça que la, cada jorn, formam mai de lectors, cada jorn i a de libres que se vendon, que s'escrivon tanben, pròva d'un dinamisme evident de l'edicion en occitan. Alara, aquela crisi, la cal benlèu gerir, engolir, suportar, amb los mejans adaptats e subretot amb lo recuol necessari. Soi susprés que sul plan economic se siá pensat, en primièr, a suprimir lo pòste de l'edicion es a dire de la creacion. D'un autre latz, ai de mal a comprene que l'IEO se pòsque aital copar la branca ont es assetat dempuèi mai de 65 ans ! Cossí explicar que se publicarà pas pus als legeires que son de milierats, als difuseires de la literatura nòstra, als correctors que
trabalhan dins l'ombra d'Ideco, a las bibliotècas, als corses publics per adultes, a las escòlas primàrias, collègis, licèus, universitats, e als escrivans qu'an tant donat, a tant de monde qu'espèran justament d'Ideco mai d'ample per trabalhar e per serguir una linha editoriala qu'es a se bast ir cada jorn. Que lor anam dire ? L'entrepresa es pas rentabla ? Jamai l'occitanisme, jamai l'edicion occitana, an pas viscut dins una ideologia comptabla de rentabilitat. Caldriá èsser pèc per o creire ! Mas ara, ara que la valent isa e la competéncia de l'Ideco, lo nòstre sector d'edicion e de difusion, montat longament, pacientament, es a mand de desaparéisser per çò que se fan a l'Ieo de causidas economicas salvatjas, ara, cossí se transmetrà e la lenga e la cultura e la nòrma ? Cossí los autres arganhòls de tota mena, tan de Provença que de Gasconha o Lemosin auràn de plaça per saquejar encara melhor la lenga nòstra e per impausar de règlas novèlas e inconscientas, descabestradas, que son pas las nòstras, ni mai las bonas — o sabètz plan — mas que menaràn en un res de temps al caòs, òc tot simplament al caòs ! Alara en un res de temps, tornarem véser florir las vièlhas garrolhas, d'aquelas garrolhas que d'unes espèran per nos fotre encara a còps de pals. E ne serem totes responsables ! Uèi, e deman encara mai, los joves, los pichons e los vièlhs, e tanben totas las inst itucions polit icas an besonh de nosauts, an besonh d'un IEO drech amb son sector d'Edicion e de Difusion. E o sabètz plan, i a dins l'occitanisme, dins l'IEO, un fum de monde que pòdon trabalhar per IDECO. Es a dire per
definir una rega editoriala que siá la bona, amb de causidas demest las lecturas dels manuscriches, de reflexions al nivèl de las dralhas de lançar, una reflexion suls publics e lor demanda, lors espers ; una equipa faita pels correctors que legisson tot çò que se publica, e çò qu'es per publicar, qu'an de critèris de seleccion e un sens crit ic que tot se pòt pas publicar. Cal comprene enfin que lo trabalh d'edicion es un trabalh d'artesan, un trabalh d'art e qu'es pas compatible amb que que siá. Aquò demanda una cèrta autonomia. Alara, per las rasons economicas demandi a saber perque s'es pas pensat puslèu a demandar de subvencions consequentas a totas las regions d'Occitània e als CRL ? Cossí aver pas pro d'èime per respectar e ensajar de manténer l'aplech d'occitanizacion que los autres an montat amb tant de trabalh e de pena ?
De còr Joan THOMÀS
President de l'IEO de Tarn
Mocion votada a l’AG de l’IEO 81, lo 2 de junh de 2012
Acampat en AG l'IEO de Tarn demanda al CA de l'IEO nacional de tornar sus sa decision de licenciar la persona encargada de l'edicion a IDECO çò que met immediatament en perilh l'edicion occitana. Sèm contra la liquidacion del Sector. Que lo libre enrasiga la lenga e protegís la nòrma. Demandam que lo CA mete en plaça un comitat de lectura e una direccion literària per sosténer los professionals.
(Votat lo 2/6/12 Per: 160, abstencion : 1)
LO DIARI n°14
15
LENGA.
« Lo Diari » que vòu estar lo rebat vertadèr de l’activitat e de las preocupacions deu noste hialat. De segur, la lenga qu’ei la rason d’estar de la nosta associacion e la qualitat de la lenga qu’arrepresenta un enjòc comun per l’ensemble deu hialat. Alavetz, d’ara enlà, Lo Diari que prepausarà ua rubrica d’explicacion e de divulgacion linguistica que vòu estar ua aisina per l’ensemble deu hialat entà melhorar lo noste nivèu de lenga.
Avisatz-vos : Entà vos ajudar, que’ns podetz hèr passar las vòstas questions en matèria de lenga; çò que’ns permeterà de bastir las futuras rubricas lenga de Lo Diari.
LO QU’ES ESTAT ELEGIT
Parlatz de quicòm que ven de se
passar e que se situa dins aquel
periòde de temps que se pòt apelar
«l'actualitat» : dins aquel cas, lo
temps que s'emplega dins un occi-
tan blos e natural es lo passat
compausat. (Coma en francés. E
caldriá pas creire que seriá una
melhora lenga d'emplegar en len-
ga nòstra lo preterit, per nos alin-
har pas sul francés !).
Dins La Setmana de l'onze de mai,
just après l'eleccion de François
Hollande a la presidéncia de la
Republica del dimenge 6 de mai, a
un moment ont la novèla èra en-
cara tota fresca, se podián legir
aicestas frasas, totas ambe lo pas-
sat compausat :
- D'unes se son regaudits de la
victòria de François Hollande
quand d'autres se son regau-
dits de la desfaita de Nicolas
Sarkozy. (P. 1)
- Occitània a fait un vertadièr
triomfe al candidat socialista.
(P. 1)
Dins lo meteis numèro de La Set-
mana, se parla de l'actualitat poli-
t ica dins l'Estat espanhòl :
- Un plan de reinsercion dels pre-
sonièrs acusats de terrorisme es
estat aviat pel ministèri de
l'interior. (P. 3)
- Mariano Rajoy, lo primièr mi-
nistre, a insistit sul fait que lo
govèrn cambiarà pas res sus sa
polit ica ant iterrorista. (P. 3)
- Dison que los qu'an fait los tres
quarts de lor pena de preson de-
von èstre liberats de t ira. (P. 3.)
- Per la presidenta de la comuni-
tat de Madrid, l'Estat espanhòl
jos sa formaactuala a fracas-
sat. (P. 3)
- Destinat a integrar Catalonha e
Euskadi, a pas capitat segon
ela. (P. 3)
- Lo secretari general del PP
madrilenc, Ignacio Gonzalez, a
minimizat lo prepaus de la pre-
sidenta. (P. 3)
Es un plan bon occitan d'aver em-
plegat lo passat compausat dins
totas aquelas frasas. Se pòt remar-
car que jamai cap de data es pas
precisada.
*
Per contra, quand l'eveniment se
situa a un moment precís del pas-
sat, es a dire dins un periòde qu'i
sèm pas pus dedins, en bona lenga
d'oc s'emplega lo preterit. Sovent,
la data es indicada. E doncas es
clar que lo preterit s'impausa :
- Del 23 al 28 d'abril de 2012, de
liceans anèron en Catalonha.
(P. 2)
- Diluns i aguèt de comentaris de
responsables de l'UMP per dire
que sus plaça i aviá subretot de
bandièras estrangièras. (P. 6)
Coma la referéncia explicita del
periòde ont se situa l'accion es
«diluns», e que lo que parla es pas
pus dins lo «diluns» en quest ion, es
normal d'emplegar lo preterit.
En occitan, l'emplec d'anèron e d'i
aguèt es pas una elegància est ilis-
t ica. Dins aquel contèxte, dire *son
anats, *i a agut seriá estat agra-
matical.
Jacme Taupiac
La Piboleta,
dimars 22 de mai de 2012.
LO DIARI n°14
16
UN ÒM QUE SE PÒT EVITAR
S’ausís plan sovent
l’indefinit òm ont lo francés emplega precisament on. Ex.: “òm a pas jamai vist aquò” (quitament “òm a jamai vist aquò”) (francés: on n’a jamais vu ça); “òm dintra e òm se lava las mans” (francés: on entre et on se lave les mains). Òm existís plan en occitan mas cresi que son utilizacion exagerada es deguda a l’influéncia del francés. En efièit, se òm es occitan (existís tanben en catalan - hom -), la lenga d’òc possedís mai d’un biais, que los occitanofòns sabon emplegar, per fargar de frasas ont lo francés utilizariá solament lo pronom on. Podèm distingir qualques torns.
Primièr, e fòrça usat, l’emplec de la primièra persona del plural, plan mai requist se lo que parla es concernit per l’accion. Atal se dirà:
- jamai avèm pas vist aquò;
- poirem pas venir la setmana que ven; aqueste enonciat se pòt rendre en francés per: on ne pourra pas venir la semaine prochaine coma per: nous ne pourrons pas venir la semaine prochaine;
- podèm totjorn somiar (francés: on peut toujours rêver).
Un autre biais utilizat frequentament es l’emplec de la tresena persona del plural (dins aqueste cas, cal sovent ajustar un (pronom):
- li raubèron los papièrs (francés: on lui a volé les papiers);
- nos panan (francés: on nous vole)1;
1 Exemple trait de R. Teulat, Mémento
grammatical de l’occitan référentiel,
Cap e Cap, 1976, p. 60.
- m’an pres lo capèl (francés: on m’a pris le chapeau/on a pris mon chapeau);
- a ieu m’an pas dit tot aquò (francés: on ne m’a pas dit tout cela);
- vos o an dit? (francés: vous l’a-t-on dit ?);
- dison que lo can li a escapat (francés: on dit que son chien s’est échappé).
Se pòt, dins qualques cases, emplegar la segonda persona del plural, mas aqueste biais pòt menar de confusions:
- lo copariatz amb un cotèl (francés: on le couperait avec un couteau)2.
R. Teulat ajusta que las viraduras francesas del tipe “Alors, monsieur, on se promène” utilizarián la segonda persona del plural en occitan: “Alara, l’òme, vos passejatz”.
La segonda persona del singular es plan mai familiara:
- I manjas plan dins aquel restaurant? (francés: est-ce qu’on y mange bien dans ce restaurant ?).
Enfin, çò benlèu mai frequent es l’emplec de la tresena persona del singular (forma pronominala unipersonala), de còp del plural (forma acordada), precedida pel pronom reflexiu se. Dins la frasa francesa escrita çai sus (on n’a jamais vu ça), l’indefinit on es lo subjècte e ça complement, mentre qu’en occitan amb lo reflexiu se, es aquò que ven subjècte (jamai s’es pas vist aquò = aquò s’es pas jamais vist). Dins d’autres cases, lo
2 Exemple utilizat per R. Teulat, op.
cit., p. 60.
subjècte es pas exprimit: “se canta, quand fa solelh” (francés: on [subjècte] chante quand il fait soleil). Atal podèm aver la forma pronominala unipersonala “se ditz de causas falsas” o la forma acordada “se dison de causas falsas” ont “de causas falsas” ven subjècte3.
Los collectius (la(s) gent(s), lo mond(e)) pòdon correspondre a l’indefinit francés:
- Lo monde o dison (francés: on le dit);
- Lo monde sèm pas de salvatges (francés: on est pas des sauvages).
Fin finala, e contràriament a la costuma presa pro recentament, l’occitan emplega plan pauc òm. Encara qu’incluga la persona que parla, lo sens de òm es especificament indefinit e se poirà far servir per exprimir las generalitats del tipe: “çò qu’òm pòt pas far, òm o daissa” (que se poiriá exprimir d’una autre biais) mentre que direm “çò que poguèrem far ièr, o poirem far un autre còp” (francés: ce qu’on a pu faire hier, on pourra le faire une autre fois).
Patrici Pojada
3 Exemple de R. Teulat, op. cit., p. 60.
LO DIARI n°14
17
LO SERVICI DE L’EMPLEC.
Ligaira
Nivèl d’occitan : Se saber
exprimir
Mission
La Federacion de las
Calandretas de Miègjorn-
Pireneus recruta son o sa ligaira.
Lo o la ligaire coordinarà las
associacions e las escòlas
recampadas per la federacion
regionala de Miègjorn-Pirenèus.
Serà tanben responsable de las
missions administrativas de la
federacion en ligam amb las
institucions (Conselh Regional,
Rectorat, Inspeccion
d’Acadèmia, Comunas,
Prefecturas…).
Competéncias requesidas
Nivèl de formacion : Bachilierat
o un brevet de tecnician (nivèl
4) e mai.
Soetam qu’aja de capacitats de
coordinacion, comunicacion,
sintèsi, redaccion, organizacion,
trabalh en còla, autonomia e
mobilitat ; de competéncias en
occitan (nivèl escapolaire al
minimum), en gestion
administrativa, en burotica e en
informatica de comunicacion.
Descripcion complementària
Salari brut mesadièr
- de 1800 € siá 1411,92€ net
pendent los 6 primièrs
meses.
- 1 900 € brut, siá 1 490,36 €
nets après.
Tipe de contracte : CDI
Nombre d'oras per setmana : 35
Experiéncia demandada :
debutant acceptat
Vila d'emplec : Tolosa
Contacte :
Federacion de las Calandretas
de Miègjorn-Pireneus
Encargat (-da) d’acuèlh de
l’Ostal Joan Bodon
Nivèl d’occitan : Se saber
exprimir
Mission
Se recèrca una persona per far
l’acuèlh dels vistalhaires de
l’Ostal Joan Bodon e s’ocupar
de la botiga / librariá.
Competéncias requesidas
Un bon nivèl au mens en occitan
parlat
Descripcion complementària
Salari : SMIC indexat sus la
convencion collectiva de
l’animacion.
Tipe de contracte : CDD
Debut del contracte : très ara
Durada del contracte fins al cap
d'agost (amb possibilitats de
perlongament)
Nombre d'oras per setmana : 20
començaire acceptat
Vila d'emplec : Crespin (12)
Contacte :
Lilian OLIVIER al
05 65 42 16 53 / 06 41 94 00 74
o Robert Martí al
05 65 69 24 26 / 06 86 49 04 22
Emplegat/ emplegada
polivalent (a)
Nivèu d’occitan : nocions de
basa (compréner)
Mission
Que seratz cargat (da) de hèr la
neteja deus locaus, d’assegurar
la guarderia e d’ajudar a la presa
deu disnar entre 12h00 e 14h00.
Que devetz aver dret a un CAE -
CUI.
Descripcion complementària
Tipe de contracte : CDD
Durada del contracte : 6 mes
Nombre d'oras per setmana : 20
Remuneracion orària : 9,22 €
LO DIARI n°14
18
Experiéncia demandada :
debutant acceptat
Contacte :
Calandreta del País de Pàmias
05.61.60.58.08
05.61.60.58.08
Ajuda mairau (2 pòstes)
Nivèu d’occitan : Nocions de
basa (compréner)
Mission
La Calandreta del País Murethin
que recèrca un o ua ajuda mai-
rau entà ajudar dens las classas,
la guarderia e la cantina per la
rentrada de 2012-2013.
Competéncias requesidas
Experiéncia dab mainats desira-
da. Que devetz aver dret de
signar un contrat CUI-CAE
Descripcion complementària
Tipe de contracte : CDD
Durada del contracte : 6 mes
Nombre d'oras per setmana : 20
Remuneracion orària : 9,22 €
Experiéncia demandada : debu-
tant acceptat
Cantacte :
Mandar letra e CV a Audrey Da-
ram,
Calandreta del País Murethin.
4 Rue du Maréchal Lyautey
31600 Muret
Jornalista occitanofòn/a Nivèl d’occitan : Mestresa correnta
Mission Ràdio País que recèrca, a partir de genèr de 2012, un - ua jornalista (si possible dispausant de la carta de premsa) qui lei, parla e escriu l’occitan. Devath la responsabilitat deu cap redactor, de la coordinatora delegada e devath la responsabilitat de publicacion de la presidenta de l’estructura, assegura en foncion de l’eveniment, de la linha directo-ra fixada peu Conselh d’Administracion de l’associacion e de la soa personalitat, la difusion d’informacions, prioritàriament en lenga occitana mes non exclusivament, per via radiofonica. Qu’ei cargat(-ada) deu tractament dirècte de l’informacion: reportatges, entervistas, redaccion d’articles, montatge. CDD 6 mes dens un prumèr temps, enquadrat per la convencion collectiva deus jornalistas e de la radiodifusion privada. Lòc de tribalh: estúdio de Puei (64230). Que poderà estar amiat(-da) a tribalhar tanben a l’estúdio de La Lobèra (65) per fin de cobrir l’informacion en Mieidia-Pirenèus. Que serà amiat(-da) a circular a fins de realizar lo son tribalh (veïcule o mejan de transpòrt requist). Tribalhs màgers (non exaustiu): Recèrca l’informacion. Decideish deu mòde de tractament deu subjècte en foncion deus programas, deu public ciblat, de la soa sensibilitat e de las orientacions deu mèdia. Aprèsta las soas intervencions e las partatja dab los collègas. Pren los contactes exteriors que hèn hrèita au bon debanament deu son tribalh
(entertiens, desmarchas d’autorizacions auprès d’orga-nismes publics o privats). Realiza reportatges. Causeish un eveniment, un hèit o un tèma que deu interessar lo public de la ràdio. Cèrca, arrecapta l’informacion e la verifica. Hica en fòrma finau l’informacion (lectura tornar, calibratge, mesa en ondas, ritme...) Autes tribalhs (non exaustiu): en l’encastre de la « Federacion », participa au tribalh de redaccion dab d’autas ràdios o d’autes mèdias. Ajuda dens lo son tribalh lo o los jornalista(s) responsable(s) deus projèctes de mutualizacion o de cooperacion. Participa a las divèrsas amassadas ligadas a la soa foncion.
Pòt estar amiat a iniciar joens en formacion au mestièr de jornalista. Participa a har saber çò qui ei difusat (ex: infò de la setmana) au près deus auditors, de la premsa e per Internet. Se n’a pas dejà la soa carta de premsa, velha a obtiéner la soa carta professionau de premsa au près de la comission de la carta, tanlèu qu’a lo nombre de huelhas de paga requist. Velha a har renovelar la soa carta professionau.
Competéncias requesidas Que recercam quauqu’un de dinamic, qui sàpia préner iniciativas, e qui apreciarà de tribalhar en equipa dens ua estructura associativa. Que tienetz ua bona cultura generau.
Descripcion complementària Tipe de contracte: CDD Durada del contracte: 6 mes 30-35 òras per setmana
LO DIARI n°14
19
Salari mesadèr : segon convencion en cas de carta de premsa. Nivèl d'estudi desirat: Bac + 2 Experiéncia demandada : 1 a 3 ans Vila d'emplec : La Lobera (65) o Puei (64)
Contacte:
Ràdio País,
Peireta Bordenave,
05 59 77 12 83
Professor de las Escòlas (10 pòstes) Nivèl d’occitan : Mestresa correnta
Mission Ensenhar en classa bilingüa publica francés-occitan.
INSCRIPCION AL CONCORS DE RECRUTAMENT (CRPE especial lenga regionala) per la session 2013 : http://www.education.gouv.fr/ (Concours, emplois et carrières > Personnels enseignants > SIAC[1]) 10 pòstes dubèrts dins l’Acadèmia de Tolosa
Competéncias requesidas Informacions sus las espròvas del concors : http://www.education.gouv.fr/ (Concours, emplois et carrières > Personnels enseignants > SIAC[1])
Las competéncias en occitan son valorizadas amb una espròva escrita e una espròva orala (30% dels coeficients).
Descripcion complementària emplegaire Per ne saber mai : http://pedagogie.ac-toulouse.fr/lan... Demanda d’entresenhas : mission lenga e cultura occitanas - [email protected] Tipe de contracte : CDI Debuta del contracte : 01/09/2013 Nombre d'oras per setmana : 24 oras d'ensenhament e temps de preparacion Nivèl d'estudi desirat : Bac + 4 o mai Diplòmes demandats : Mastèr (totas disciplinas) Region d'emplec : Miègjorn-Pirenèus
LO DIARI n°14
20
LO LABÈL ÒC PER L’OCCITAN.
L’AGENDA.
JUNH
Junh de 2012, Exposicion de Claudia Cohen-Dubrana, a Albi. Exposicion "tapissarias-tiratges", Au Centre Occitan Rochegude, entrada gratuita. Organizacion Centre Culturel Occi-tan de l'Albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 23 de junh, Joanada d'Albi. Programa en prevision : 17h-18h30 : animacion, musica, dança « la ressega » (anciana dan-ça tradicionla d’Albi de l'edat me-jana) e cants per las carrièras del Vièlh Albi « passa carrièra » amb lo grop "los Sonaires d’OC”, grop de dança e talhièr de cant del CCOA Serada : - 21h-22h : concèrt del grop
"Los d’Endacòm” - 22h20 : cortègi dels mainats
amb los flambèls davant los consuls e seguit del grop dels Sonaires d’Òc. De la plaça del
Vigan fins a la plaça ceselha en passant per la carrièra Timbal, la carrièra Mariès e la plaça de la Pile,
- 22h30 : embrasament del fuòc - 23h : lo grop Los d’Endacòm
animarà la partida bal fins a 1h del matin
Entrada gratuita, au Centre Occi-tan Rochegude. Organizacion Centre Culturel Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 23 de junh,
XIVena Fèsta occitana d’estiu, de Pàmias. Per la tresena annada, un concors
culinari gratuit (amb inscripcion) es
organizat. Los participants deuràn
realizar un dessèrt a las frutas de
sason. Lo règlament del concors es
disponible a l’Espaci occitan de
Pàmias.
Tèrme d’inscripcion : 22/06.
- - 12h00 : Aperitiu e repais : 10 €
/adults; 5 € /dròlles (-12 ans) ;
5€/repais participants concors
(tèrme de reservacion : 22/06 ;
menar lo cobèrt).
Organizat per La Lauseta al bene-
fici de l'escòla Calandreta de
Pàmias.
- - 14h00: Acuèlh e inscripcions per
la Dictada occitana
- 14h30: Dictada occitana du-
bèrta a totis… Mantunes nivèl
- 15h30: Animacions a l’entorn
de la lenga – presentacion del
libre d’Enric Dupuy « Les mots
du fils, la langue du père » revi-
rat en occitan per Françoès
dels Alamans ; presentacion de
las òbras d’Andrieu Dupuy ;
espectacle dels calandrons.
- 17h30: Remesa dels prèmis de
la dictada e del concors culinari
e tombolà de la Calandreta del
País de Pàmias
A l’Espaci occitan de Pàmias,
Contacte :
Atau coma ac sabetz, la tòca deu labèl qu'ei comunicar per las entrepresas que tribalhan o que volèn tribalhar dab la lenga. Ua entrepresa que prenguèc lo labèl pendent lo darrèr trimestre. Belcour Çubran, Arquitècte Nivèl 3 : aicí l’occitan es pertot 5, Ave Charles de Gaulle 46100 Fijac 05 65 40 95 80
Ofici per l’occitan :
11, carrièra Malcosinat,
31000 Tolosa
05 63 45 10 17
06 87 70 42 29
LO DIARI n°14
21
Cercle Occitan-IEO Prospèr Estieu 05.61.69.60.96
Lo 26 de junh,
Joanada, a Castras.
Lo Centre Occitan del País Cas-
trésprepausa una fèsta bèla a l'es-
casença de la Sant-Joan.
Rendètz-vos a la plaça Solt a 20h45
amb lo grop Los Sonaires d'Òc,
grop de 20 musicians tarneses, pel
passa-carrièra al son del graile, de
la craba e autres instruments.
Una ora pus tard, retorn Plaça Solt,
pel fuòc.
Per acabar la serada, tot lo mond
poirà dançar pendent lo balèti gra-
tuit, animat pel grop tolosan Ré-
ménilhe: convivialitat, bona umor !
Programa de la serada : - 20h45: Despart del passa-carrièra, plaça Solt, amb Los So-naires d'Òc. - 22h00: Fuòc de Sant-Joan. - 22h45: Balèti occitan a gratis amb Réménilhe. Organizat per Centre Occitan del País Castrés
Contacte : 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 26 de junh de 2012, Serada de cap d’annada dels escolans de l’IEO 31, a Tolosa. Programa : - Jòc de lenga - Remesa deus cert if icats als
escolans de l'IEO 31 en preséncia dels professors d'occitan de l'Universitat del Miralh
- Aperit iu A 18h00 a l’Ostal d’Occitània.
Organizat per l’IEO 31, Contacte: 05-61-11-24-87 [email protected] Lo 26 de junh de 2012, Concèrt de Primaël, a Tolosa. A 20h30 a l’Ostal d’Occitània (entrada a grat is).
Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
JULHET
Julhet-agost de 2012, Exposicion « La crotz occitana", a Albi. Presentacion de l’exposicion "La crotz occitana" ; amb la version occitana de Ramon Ginouillac, Au centre Occitan Rochegude, entrada gratuit, Organizacion Centre Culturel Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 2 de julhet, Sortida a Montgarri en Val d’Aran, (jos resèrva). Organizat pel cercle occitan-IEO
deth Coserans. Contacte : 05.61.04.48.09 [email protected]
Lo 2 de juhlet, TRIOC 26, a Albi. Encontre en occitan amb una art ista : Maryse GRANIER (estrena de la mòstra d'esculturas), un vinhairon : Castèl de Brame, (de Peirole), e un productor de produch de boca : Les conf ituras de ma Douce (Burlats). Amb la part icipacion del talhièr de teatre del Centre Cultural Occitan de l’Albigés. A part ir de 18h30, al Grifol,
3, carrièra Perrot in. Organizat per l’ADOC Tarn, Contacte: 05 63 53 30 41 [email protected] [email protected]
Lo 2 de julhet, Demonstracion de danças tradi-cionalas, a Castras. Dins lo quadre de « Les Extrava-danses », lo talhièrs del centre occitan del País Castrés organizarà una demonstracion de danças occi-tanas amb la participacion del grop Los d’Endacòm a 21h, plaça Joan-Jaurès. Aquesta animacion serà seguida d’un balèti occitan amb La
LO DIARI n°14
22
Talvera, organizat per la Comuna de Castras. Contacte : 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 5 de julhet, Fèsta de la Dança, a Castra. Dins lo quadre de « Les Extrava-danses », demonstracion de dan-ças tradicionalas occitanas pel talhièr de danças del centre occi-tan del País Castrés amb la partici-pacion del grop Los d’Endacòm, a 19h30, plaça Joan Jaurès. Contacte : Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 8 julhet, Fête du livre et de la gourman-dise, a Pampelona. Participacion del Cercle Occitan de
Caramauç.
Contacte:
Lo 8 julhet, 10ème chapitre de la confrérie des échaudés de Carmaux. Participacion a l’animacion del
Cercle Occitan de Carmauç.
Contacte:
Lo 12 julhet de 2012, Aperitiu-concèrt, a Aush. Presentacion deu navèth CD deu Duo Brotto-Lopez! Serada aubèrta aus amics cantaires e musicaires. 18h00, Taulèr deu gat, Entrada gratuita, Au "Café Gascon”, 5 carrèra La-martine a Auch Organizat per l’IEO 32
Contacte : 09-54-10-11-41 [email protected] Lo 13 e 14 de julhet, Estagi d’occitan pels debutants a Saurat. A l’escasença del festenal Fes-ten’òc. L’IEO 09 organiza un talhièr de lenga pels debutants. Organizat per l’IEO-Arièja. Contacte : 05.61.69.60.96 [email protected]
Lo 19 de julhet, Camin de Craba, Repais/ conferé-ncia, a Sant Pèire de Trevesi Animacions musicalas e conféren-cia sul graile e la craba per Philippe Cals e Claude Bonnafous. A 19h00 : a la bibliòteca, Tarifa : 20€. Coorganizat per l’IEO de Tarn, lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Reservacion conselhada a « la bi-bliotèca » al 05 63 50 42 22 Lo 20 de julhet, Camin de Craba : passa-carrièra e animacions musicalas sul mercat amb lo grop Los Sonaires d’òc, a Carmauç De 9h30 fins a 11h30 Coorganizat per l’IEO de Tarn, lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Contacte: [email protected]
Lo 20 de julhet, Camin de Craba, conférencia sul graile e la craba per Philippe Cals e Claude Bonnafous, a Labru-guièra A 18h00, a la sala de la Fabrique (participacion liura).
Coorganizat per l’IEO de Tarn, lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Contacte: 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 21 de julhet Camin de Craba, a Castras De 10h00 fins a 12h00 : passa-carrièra e animacions musicalas sul mercat amb lo grop La Raitana. Coorganizat per l’IEO de Tarn, lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Contacte: 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 21 de julhet, Camin de Craba, a Labruguièra - A 15h00 : Animacions musicalas, repeticions publicas dels grops. - De 17h00 fins a 18h30 : mercat de productors, animacions musicalas - A partir de 20h30 : Nuèit de la Cornamusa, sala de la Fabrique, - De cap a 23h00: Concèrt/bal occi-tan amb lo grop tRaucatèRme Contacte: 05 63 72 40 61 [email protected]
Lo 22 de julhet, Camin de Craba, Concèrt/ bal occitan amb Bohamians, A Car-mauç. De 16h00 fins a 18h00 : sala Béré-govoy (participacion liura). Coorganizat per l’IEO de Tarn, lo centre occitan del país castrés e lo cercle occitan de Carmauç. Contacte: [email protected]
AGOST
Lo 1er d’agost, TRIOC 27, a Albi. Encontre en occitan amb un art ista
(M. Bouyssié), un vinhairon, e un productor de produch de boca. A part ir de 18h30, al Graifol,
3, carrièra Perròt in. Organizat per l’ADOC Tarn, Contacte:
LO DIARI n°14
23
05 63 53 30 41 [email protected] [email protected]
Lo 1er d’agost, Demonstracion de dança tradi-cionalas, a Carmauç. Al mercat de nuèit.
Organizat pel Cercle Occitan de
Caramauç.
Contacte :
Lo 5 d’agost, Fête des Battages, a Sent-Antonin(82). Amb la presencia d’un talhièr de l’IEO 82. Contacte : 05-63-03-48-70 [email protected]
Lo 5 d’agost, Fèsta de Sainte-Arthèmie. Amb la presencia d’un talhièr de l’IEO 82. Contacte : 05-63-03-48-70 [email protected]
Lo 7 d'agost de 2012, Concèrts a Aush. Programa : - Permèra partida: Duo Roques/
Lopez interpretacion en occi-tan de tèxtes de Nougaro, Brassens e Leprest.
- Segonda partida : Camille Si-meray e Sam Burguière "Bar-bara du bout des lèvres"
Espectacle organizat en partena-riat IEO32/ Le Camom... "Paraulas 2012" A la grande salle des Cordeliers a Aush, a partir de 21 h00. Tarifas : 10 èuros e 7 èuros Organizat per l’IEO 32, Contacte : 09-54-10-11-41 [email protected]
Lo 14 d'agost, Fèsta occitana de la Souca Representacion dels talhièrs de cants e de teatre participation des ateliers chant e teatre a la fèsta occitana de la Souque (al ras d'An-glés (81)) Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 16, 17, 18 e 19 d’agost,
Estagi de danças e musicas tradi-
cionalas, a Rodés.
De talhièrs d’acordeon, cabretas, danças, fabricacion d’enches… vos son prepausats Animators : Marcel Gléver, Bernard Andurand, Marius Lutgerink, An-toine Charpentier, Jean Claude Rieu e Michel Lacombe. Novèl, aquesta annada : Talhièr de vièla animat per « Jean Brice Vietry » del grop Castanha e Vinovèl e L’Art à Tatouille Luòc : Rodés – Lycée Louis Querbes/ Site Cedex (Possibilitat de lòtjament sus plaça).
Organization Centre Cultural Occi-tan del Roergue. Contacte : 05 65 68 18 75 www.ccor.eu [email protected]
Lo 19 d’agost, Fèsta de las seguèras, a Espinas. Amb la presencia d’un talhièr de l’IEO 82. Contacte : 05-63-03-48-70 [email protected]
Lo 22 d’agost,
Passejada toponimica, a Espinas.
Rendetz-vos a 10 oras, a la plaça
deu villatge.
Organizacion IEO 82,
Contacte :
05-63-03-48-70
Lo 31 d’agost,
Concèrt del "Trio Instrumental
Occitan".
A Persa, concèrt de musica occita-
na amb "Trio Instrumental Occi-
tan" (cabreta, acordeon e guitarra)
en partenariat amb la mission de-
partamentala de la cultura.
A la glèisa de PERSA, a 8 oras e
nièja del ser.
Contacte :
Cercle local d'Espaliu
SETEMBRE
Lo 1er de setembre, TRIOC 28, a Albi. Encontre en occitan amb un artista (M. Jiorgi), un vinhairon, e un productor de produch de boca. Part icipacion del talhièr de dança del Cercle Occitan de Carmauç. A part ir de 18h30, al Grifol, 3, carrièra Perrot in. Organizat per l’ADOC Tarn,
Contacte: 05 63 53 30 41 [email protected] [email protected]
Lo 14 de setembre de 2012, Conferéncia « L’escriut occitan com reclam de las societats pi-renencas » per Joan Eygun, a Pàmias.
A l’escasença de « Les divendres de l’Espaci occitan ». A 18h30 a l’Espaci occitan (11 car. Henri Fabre. La conferéncia serà seguida d’un manja-dreit. Partici-pacion liura. Organizat per l’IEO-Arièja Contacte : 05.61.69.60.96 [email protected]
LO DIARI n°14
24
Lo 15 de setembre, Jornadas del Patrimòni a Rodés. Per las jornadas del Patrimòni, lo Centre Cultural Occitan de Roergue prepausa una animacion amb l’Institut Occitan d’Avairon. L’IOA vendrà presentar l’edicion de tres novèls cofrets audiovisuals dins lo quadre de la colleccion « Memòrias Al Canton ». Una conferéncia amb de projec-cions son previstas. A 14h30 – Ostal Del Patrimòni Pla-ça Foch Rodés. Organizacion Centre Cultural Occi-tan de Roergue. Contacte : 05 65 68 18 75 www.ccor.eu [email protected]
Lo 22 de setembre : Pòrtas dobèrtas al Centre Occitan Rochegude. Organizacion Centre Culturel Occi-tan de l'Albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Del 22 al 9 de setembre : Exposicion « Camin de Trobar-Tèrra de Trobador », a Tolosa. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània a l’Ostal d’Occitània. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 22 de setembre : Grand Passa-carrièra del Festenal Occitània. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 23 de seteme : Concèrt de Pep Gimeno, a Tolo-sa.
Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, a “l’auditorium St Pierre des Cuisinas” a 17h00. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 24 de seteme : Talhièrs de teatre a Albi. Començament de l'annada 2012-2013, Organizacion Centre Cultural Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Del 25 al 29 de setembre. Floran Mercadier : « Contes du Placard », a Tolosa. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, al teatre del Gran Rond, a 19h00. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 25 de seteme : Vernissatge de l’exposicion « Luòc », a Tolosa. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, a la MJC Roguet, a 18h30 Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 26 de seteme : Talhièrs de cant a Albi. Començament de l'annada 2012-2013, Organizacion Centre Cultural Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 27 de seteme : Talhièrs de lenga e de literatura a Albi.
Començament de l'annada 2012-2013, Organizacion Centre Cultural Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 28 de seteme : Concèrt de Marilis Orionaa, a Puègbonieu. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, a la glèisa, a 20h45, entra-da gratuita. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
Lo 28 de seteme : Talhièrs de conversacion a Albi. Començament de l'annada 2012-2013, Organizacion Centre Cultural Occi-tan de l'albigés. Contacte : 05-63-46-21-43 [email protected]
Lo 29 de seteme : Marcat Occitan de Portèth de Garona. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, tota la jornada. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected] Lo 30 de seteme : Concèrt de Marambrina a Mon-tesquieu Volvèstre. Dins lo quadre del Festenal Oc-citània, concèrt de musica polifoni-ca a la glèisa. Organizat per l’IEO 31, Contacte : 05-61-11-24-87 [email protected]
LO DIARI n°14
25
LOS CONTACTES DE LAS SECCIONS L'IEO MIÈGJORN-PIRENÈUS.
ARIÈJA Seccion departamentala e Cercle Occitan de Pàmias Prospèr Estieu 93 rue Perry 09100 Pamiers 05-61-69-60-96 [email protected]
Cercle local de Foish Foyer Léo Lagrange, 16 rue Noël-Pierre Vidal, 09000 Foix [email protected]
Cercle occitan deth Coserans Biblotèca municipala, Castèl dels viscomtes del Coserans. [email protected] [email protected]
AVAIRON Seccion departamentala e Centre Cultural Occitan de Roèrgue Ostal del patrimòni Place Foch 12000 Rodez 05-65-68-18-75 [email protected]
Cercle local d'Espalion [email protected]
Cercle occitan del vilafrancat [email protected]
GARONA-NAUTA Seccion departamentala 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse 05-61-11-24-87 [email protected]
Cercle occitan de Carbona Hôtel de Ville, Placa Jules Ferry, 05-61-87-08-27
Cercle local de Legavin Ostau de la Sava al Toish : 96 avenue de Gascogne, 31490 Leguevin 05-61-86-70-20 [email protected]
Bolègatoish (Tournefeuille) [email protected]
GÈRS Seccion departamentala 09-54-10-11-41. [email protected]
Carnaval Gascon (L’Isla de Baish) [email protected]
ÒLT Seccion departamentala [email protected]
PIRENÈUS-NAUTS Nosauts de Bigòrra Mairie, 65350 Bouilh-Péreuilh 05-62-93-04-65 [email protected]
TARN Seccion departamentala 3 r de la Torque, 81120 Réalmont 05-63-79-06-67 [email protected]
Centre Cultural Occitan d'Albigés 28, carrièra Rochegude, 81000 Albi 05-63-46-21-43 [email protected]
Centre Occitan del País Cas-trés Azalais, 6 rue du Consulat, 81100 Castres 05-63-72-40-61 [email protected]
ADOC Tarn « Lo Grifol » 3, Carrièra Perròtin 81 000 ALBI 05 63 53 30 41 [email protected] [email protected] Site
Cercla Occitan de Carmauç [email protected]
TARN E GARONA Associacion Antonin Perbosc 307 avenguda de Montech, 82000 Montauban 05-63-03-48-70 [email protected]
IEO FEDERAU Ostal d’Occitània, 11 rue Malcousinat 31000 Toulouse 05-34-44-97-11 [email protected]
IEO MIÈGJORN-PIRENÈUS Ostal d’Occitània, 11 rue Malcousinat 31000 Toulouse 09.62.56.09.91 06-82-23-44-55 [email protected]
LO DIARI n°14
26
LAS EMISSIONS DE RÀDIO.
LOS SITES INTERNET.
IEO Arièja : sus "Radio Transparence Foix”, "De còr e d'òc", cronica quotidianas cortas, difusadas tres còps per dia : 8h15, 12h00, 14h30. IEO Avairon : RTR (Ràdio Temps Rodés), 107 FM cada dimars a 11h15; 15h15; 17h15 e 20h15 Centre Cultural Occitan de Roèrgue Participacion a las emissions occitanas de Radio Totem : D’aicí d’ailà, cada dimenge a 8h00. Cercle occitan deu vilafrancat : Las passejadas occitanas de CFM, cada dijaus e dimenge (lhevat a l'estiu). Cercle local de Carbona : sus "Radio Galaxie”, tota l'actualitat institucionala e tota l'actualitat culturala cada dissabte a 10h00, e redifusion cada dimecres. Cercle local de Legavin : sus " radio de la Save ", Occitània, emission mesadièra, difusida 4 còps per mes. IEO Gèrs : Ràdio País Participacion mensuau a las de-visadas, au parrat de "las ma-tiadas” de Ràdio País, de 7 oras a 10 oras deu matin, www.radio-pais.com
Centre Cultural Occitan d'Albi-gés : Participacion a las emission se-guentas de “Ràdio Albigés”:
« Setman’òc » a 8 h30 e lo repic a 15h30;
« Bal Occitan » : dimars a 10h30, e represa a 17h00, dijòus 19h30, dissabte 20h00,
« Tròç de Lenga » : diluns, dimècres, divendres a 9h00, e dimars, dijòus, dissabte a 14h00 oras, dimenge a 9 oras, 12h30, e 16 o30 ;
« Un còp parlèron » : Los dimècres 10h30 e divendres 19h30 ;
« Dans l’air du Temps » : Los dimars 11h00, divendres 14h00, e dimenge 7h30. [email protected]
IEO Tarn e Garona : sus Radio Association, "Aquí va plan", cada divés de 12h00 a 13h00. Cercle occitan deth Coserans : Radio Couserans, le dimars de 18 a 19 oras : Erà votz dera montanha, www.radiocouserans.com
www.ieo12.org Lo site de l’IEO d’Avairon: Activitats, Presentacion, Diccionari de Cantalau-sa, Ressorças, Lo Diari
www.ieo31.net Lo site de l’IEO 31: Actualitat, l’IEO 31, Cors d’Occitan, Eveniments, l’Occitan
www.ieo-tarn.org Lo site de l’IEO 81, Presentacion, Eve-niments màgers, Prestacions, Pro-grame, Autras animacions
www.ccor.eu Lo site del Centre Cultural Occitan del Roèrgue : Botiga, L'Esquilon, Accions et animacions, Calendari de las manifestacions, Adesion, Centre de ressourças www.ieo-oc.org Lo site de l’IEO : Conéisser l’IEO, Nòstras missions, Letra d’informacion, La lenga occitana
www.aprenemloccitan.free.fr Lo Site d’aprenem l’Occitan: Actuali-tats, Aquitània, Lengadòc, Mieidia-Pirenèus, Nòrd-Occitània, Paca
www.emplec.com Lo site deu servici de l'emplec : Trobar una ofèrta, Per l'emplegair, Per l'emplegat, L'agenda
www.occitan-oc.org Lo site deu labèl òc per l’occitan : l’annuari, lo labèl, lo blòg e los con-tactes
www.paginas-occitanas.com Lo site de las Paginas Occitanas: Presentacion, Actualitats, Ont aprene l'occitan ?, Un servici dins la lenga
LO DIARI n°14
27
IDECO: LA DIFUSION OCCITANA PER EXCELLÉNCIA...
DE ROMANS POLICIERS E NEGRES PER PASSAR LA SASON BELA,
En çò d’IEO Edicions,
En çò d’IEO Edicions,
En çò de Princi Negre,
En çò d’IEO Edicions,
En çò de Reclams,
Roges nivolasses Christian Chaumont
Un policièr als accents de terraire. Lo Carcin e sas bòrdas de pèiras plan enrasigadas dins un païsatge vueje de monde, ont los òmes se retròban al café per parlar dels jorns que se seguisson. Una no-vèla va far charrar lo monde, una bòrda crema e la paur arriba amb la poliça que va menar son en-quista dins aquel ambient de vida de vilatge ont cadun coneis son vesin… Roman policièr, tot lector –occitan lengadocian, 12 €.
Las tòrnas de Giraudon Joan Ganhaire
Un roman negre e plan negre. Ont la f iccion se mescla a l’istòria, o l’istòria que se mescla a l’Istòria la granda. Darnaudguilhem, personatge que los lectors de Ganhaire coneisson plan tòrna per se perdre dins una enquista que desvelarà una veritat inesperada. Roman policièr, tot lector – occitan lengadocian, 13,5 €.
Lo Tin-Tin d’Ergé Jan-Loís Lavit
Un crimi saborut, plen d’umor dins una lenga viva, plena d’accion. Un libre en pichòts capítols que se fan resson e que nos fan dintrar dins una Gasconha negra e descabestrada. Per passar l’est iu dins un univèrs inacostumat…e negre ! Roman policièr, tot lector – occi-tan gascon, 9 €.
La set Sèrgi Javaloyès
Una ficcion sus tela de fons indus-triala. Lac, una usina quimica cre-ma alprèp de la vila que morís de secada e de calor. L’arma de Ber-nat, crema tanben dempuèi la par-tença de Nuria, son amiga que tor-nèt en Espanha. De personatges complèxes dins una enquista me-nada per l’inspector Sanchez. Totes son dins l’espèra d’una pluèja sal-vadoira pel país e pels òmes.
Una intriga negra ont nos liuram a la psicologia dels èssers. Roman policièr, tot lector – occi-tan gascon, 18,30 €
Per tota comanda
per telefone a ideco : 05 63 75 22 26
siti de venda en linha : www.ideco-dif.com
Per tota entresenha, nos podètz apelar
diluns, dimars e divendres de 9 a 12h e de 14 a 17h
Heisei de Joann Joan-Francés Blanc
Un raconte negre e sagnós que fa pantaissar tot lo long del libre. Sèm al sègle XXI dins un canton dels Pirenèus, sus una Tèrra transformada en planeta-preson Heisei. Francés Pojada es un dels darrièrs resistents que se fa pre-ner pels soldats de l’empiri. Se farà deportar sus una planeta desconeguda… De suspens dins una sciéncia-ficcion sus fons negre. Roman - occitan gascon, 8,39 €
LO DIARI n°14
28
