Me seli në Pejë

Tema: Marketingu - Aplikimi dhe Zhvillimi i marketingut,,,,,, Raste studimi

Punoi:

Dr.Fatos Ukaj Valbon Berisha Ass.Albana Gazija Administrim-biznesi

Hyrje

Shumë ndërmarje të vogla, të mesme dhe të mëdha suksesin e tyre e kan arritur në përmjet Marketingut.Me anë të Marketingut ndërmarjet i njohin më mirë nevojat e konsumatorëve për të zhilluar produkte ose shërbime që do të preferohen nga konsumatorët..Marketingu eshte nje proces social dhe manaxherial nepermjet te cilit individet dhe grupet perftojne ate cka duan dhe kane nevoje permes krijimit, ofrimit dhe shkembimit te produkteve me vlere me te tjeret.

Marketingu

Marketingu është një proçes social dhe menaxhues nëpërmjet të cilit një person ose një grup personash merr atë që përbën objekt të nëvojave dhe dëshirave të veta,duke krijuar,ofruar dhe shkëmbyer produkte dhe vlera.Synimi i ndërmarrjeve është pikërisht përfitimi,gjë që e arrijnë nëpërmjet marketingut.Megjithatë ky nuk është i vetmi synim që duhet të arrijmë ,sepse përfitimi arrihet vetëm duke u shërbyer sa më mirë klientëve tanë dhe natyrisht më mirë se konkurentët.Përgjegjësit e vendimeve të marketingut duhet të vlerësojnë mundësitë e marketingut që u paraqiten dhe përfitimet e lidhura me to.Sot ka shumë ndërmarrje që veprojnë duke u bazuar në strategjitë e marketingun si përshembull IBM,Mc Donald’s,etj.Qëllimi kryesor i këtyre ndërmarrjeve është pikerisht klienti i cili është gjëja më e rëndësishme,pra është në qënder të çdo veprimi.

Zhvillimi historik i Marketingut në kohë

· Strategjia e prodhimit : Në ketë përiudhë ,nga Revolucioni industrial deri në mesin e viteve ‘900, tregu karakterizohet nga një tejkalim i kërkesës në lidhje me ofertën. Preokupimi i vetëm i sipërmarrësit është të zvogëloj kostot e prodhimit në tregjet ku mund të fitohet me konkurencë çmimi.· Strategjia e produktit: Ndërmarrja mbështetet në teknologjinë e produktit sesa te konsumatori. Rreziku i kësaj strategjie është i ashtu quajturi marketingu miop, domethenë të mos e vësh re që një treg nuk ekziston.· Strategjia e shitjeve: Përpiqen të shitet çka prodhohet.Bëhet fjalë për një strategji që praktikohet kryesisht me produkte ose të mira me

2

shikueshmëri të ulet.· Strategjia e marketingut: Bëhet fjalë për marrjen parasysh të nevojave të klientit,për të prodhuar të mira,pra për ti kënaqur.

Plani i Marketingut:

Plani i marketingut është planifikimi i strategjise në nivelin corporate/e ndërmarrjes,dhe përfshin këto faza:

Përcaktimi i misionit të ndërmarrjes që ka për objekt:

a)Nevojat e tregut që duhet të shërbehen

b)Elementët e ndryshueshmërisë së ndërmarrjes.

Përcaktimi i Fushës Strategjike të Bisnesit (Business Strategic Unit)në të cilën do të veprohet,domethënë aktivitete të ndryshme të ndërmarrjes klasifikohen në matrica të posaçme të analizimit të portofolit:

a) Matrica BCG (Boston Consulting Group),e cila tregon lidhjen midis kuotës së tregut dhe taksës të rritjes të tregut.Në bazë të këtij modeli BCG,me rritjen e kuotës së tregut rritet likuiditeti,sepse ulen kostot dhe rriten mundësitë në lidhje me çmimet/kostot që ndërmarrja mund të arrij.Taksa e rritjes së tregut ka efekt negativ në lidhje me formimin e likuiditetit sepse tregon rritjen e investimit që është e nevojshme për përmirsimin ose ruajtjen e kuotës së tregut.

b) Matrica GE (General Eletric).· Përcaktimi i strategjive të zhvillimit për çdo aktivitet,nëpërmjet matrices së Ansoff:

a)Strategjia e hyrjes në treg

b)Strategjia e zhvillimit të tregut

c)Strategjia e zhvillimit të produktit

d)Strategjia e ndryshueshmërisë.

Një Marketing i Suksesshem duhet te jete:

Profitablë -- ( I përfitueshëm)Offensivë -- (Me tepër Sulmues, sesa në pozita mbrojtëse)

3

Integrated -- (i Integruar)Strategjik -- (Strategjik, i orientuar nga e ardhmja)Effective -- (Efektiv, të japë rezultate)

Çfarë bën Marketingu:

Mat pulsin e tregutPërgatit plane veprimi të qendrueshmeZbaton dhe meson gjate rruges….Përserit çdo gjë nga e para!

Aryeja e këtij lloj marketingu: sepse kohët e fundit është më i përdorëshëm nga të gjitha moshat, si dhe me shpenzime më të vogla, ku aty ceken qmimet e produktit, kualiteti i tij, prodhuesi si dhe garancioni për të, dhe në fund edhe çmimi.

Është e sigurt se mendimet e reja hapin mundësi të reja për aktivitet e promocionit, jo vetëm gjatë zgjidhjes se kombinimit të mëndimeve që do të përdorën, por ne mënyrë se si do të bohët shërbimi i porosisë reklamuese.Metoda tjetër të cilën ne e koheve te fundit ka filluar te perdoret edhe tek ne si metodë merketingu janë edhe visit kartelat të cilat çdo konsumator që qe shkon tek X prodhusi të blejë produkt, ku aty janë të cekura informata shtes për produktet tona, pastaj nr i tel etj..

Qëllimi i lëndës Bazat e marketingut është njohja me konceptet themelore të marketingut dhe marketingjeve, si dhe të kuptuarit themelor në qasjen e kontekstit të marketingut në tregti, si dhe të kuptuarit e logjikës së marketingut të procesit global afarist nga pozicioni i qasjes konfigurative dhe situatës. Qarku i Tregut:

Bleresit kane nevoje per dicka, shkojne ne dyqan, e blejne dhe e perdorinShitesit projektojne produkte, i prodhojne ato, i shesin dhe (shpeshhere) i sherbejne ato

4

Në të ardhmen çka duhet të kemi parasysh në përmes marketingut:

Tregtin dhe veçoritë e saj. Metodate nisjes procesit-marketing. Sistemi Marketing-informativ, dhe marketing-hulumtues me vështrim në zonat speciale të hulumtimit.Drejtimi kah tregtitë e synuara dhe veprimi i sjelljes së marketing-strategjisë. Elementet kryesore te marketingut-mix dhe tiparet e nevojshme të karakterit të prodhimit, çmimeve të distribucionit dhe promocionit. Hipotezat infrastrukturore të marketingut, marketing-kontrolli, dhe organizimi i marketingut. Roli i marketingut në prodhimin e ushqimit, marketingut në tregti, marketingut në turizëm, dhe marketingut në veprimtarit tjera ekonomike, por edhe marketingut ndërkombëtar, si dhe marketingut shoqëror.

Kompetencat globale dhe specifike

Përvetësimi me sukses i lëndës Bazat e marketingut siguron shikimin e tërësishëm me sukses nga aspekti i marketingut në ekonomi, e kompetencat të cilat arrihen me përvetësimin e lëndës janë këto:

njohja e koncepteve themelore të marketingut, për të definuar suksesin e organizatës dhe për të diferencuar tregun nga kategoritë tjera ekonomike,

procesi, teknikat dhe metodat e punimit te planeve, identifikimi i ndare i tregut dhe pozicionimi strategjik ne te ndara (kamare),

shfrytëzimi i metodave individuale dhe grupore të vendimmarrjes,

arritja e shkathtësive identifikuese të faktorëve vendimtar për organizimin dhe formulimin efektiv të strukturës organizuese,

njohja dhe shfrytëzimi i metodave të udhëheqjes me potencialin njerëzor,

njohja me specifikat e procesit të kontrollit në marketing, dhe teknikat e metodat ekontrollimit të përshtatshme për disa subjekte ekonomike,

5

shfrytëzimi i mënyrës dhe veprimit të udhëheqjes me sukses të gërshetimeve të marketingut.

Biblioteka miqësore për të gjithë qytetarët:

Sa për ilustrim lidhur me temën do të paraqesim një shembull të një bibloteke miqesore për të gjithë qytetarët, sukseset dhe dobësit qe i ka pasur me rastin e praktikimit të marketingut.

Domethenia burimore e termit anglez “marketing” eshte: vendosje netreg. Por teoria dhe praktika bashkekohore ekonomike e njohin ne kuptimshume me te nderlikuar.Megjithate, thelbi i marketingut ne pergjithesi (ne cilendo qofte lemi),perbehet nga shume njohuri, aftesi dhe veprime te cilat kane per qellim teshesin (kembejne) prodhim te caktuar ne treg, me cka mundesohet valorizimii mundit dhe mjeteve te investuara permes formes se caktuar te perfi timit(kundervleres). Detektimi i pergjithshem i marketingut si veprimtari, parimisht,vlen edhe per veprimtarine bibliotekare.Parimet themelore te marketingut ne lidhje me strukturen e tij, teoriaekonomike i definon si:

Pa dyshim, behet fj ale per prodhim material te cilit i nevojitet vend i caktuarper kembim ose shitje (treg), ku edhe do te promovohet dhe per te cilinprodhuesi do te perfi toje profi t te caktuar. Karakteristikat e realizimit te veprimtarisebibliotekare ndikojne ne modifi kimin e pjesshem te ketyre postulateveose vlerave themelore te marketingut:1. Prodhimi eshte jomaterial. Ai perbehet nga dhenia e sherbimeve(tradicionale ose moderne). Prodhim i bibliotekës është shërbimi. Njësiamatëse për dhënie të shërbimit është shfrytëzuesi. Kjo do te thote sa meteper sherbime jepen, gjegjesisht sa me i madh eshte numri i shfrytezuesveose konsumatoreve te sherbimeve, aq me e suksesshme eshte biblioteka.

6

2. Pozita nuk eshte treg i caktuar, por eshte hapësirë e identifi kimittë shfrytëzuesve si konsumatore (shfrytezues) te sherbimeve te bibliotekes(institucione edukative, kulturore, shoqata, persona fi zik, organizata afariste,shfrytezues te pacaktuar nga largesia). Shfrytezues jane bile edhe ata te cilet ne periudhe te caktuar kritike, nuk jane kohesisht te percaktuar – shfrytezueste ardhshem. (Ky lloj i shfrytezuesve eshte i paevitueshem dhe pjese vecanerishte rendesishme e shfrytezuesve per biblioteka te caktuara, per shembull teatyre nacionaleve.)3. Promovimi eshte pjesa me e rendesishme е struktures se marketinguti cila ka te beje me kembimin, plasmanin e prodhimit: ne kete rast – sherbimete bibliotekes. Kjo është oferta e bibliotekës dhe prezantimi i saj.

4. Profi ti ne marketingun bibliotekar eshte me se tepermi i modifi kuarnga ai afaristi. Keshtu qe, parimisht, ai shprehet ne perfi time jomateriale –numer i rritur i shfrytezuesve, i librave te huazuar, informatave te dhena, etj.Tërthorazi, ky është mekanizëm i cili siguron rritje të mjeteve fi nanciare të cilat i fi ton biblioteka lokale (nga pushteti qendror ose lokal, sponsoredhe projekte tjera).Megjithate, ne marketingun bibliotekar profi ti paraqitet edhe ne formete perfi timit te vertete, material (perfi tim i mjeteve personale te bibliotekes)nga sherbime te ndryshme komerciale, te cilat jo gjithmone, jane klasikebibliotekare. Mundesite e reja te IT teknologjise jane adekuate per zhvillimin esherbimeve te ketij lloji.Njelloj si ai afarist, edhe marketingun bibliotekar e karakterizojne dykushtet e domosdoshme per realizimin e kembimit - tregu dhe oferta. Nga kjorrjedh edhe rendesia e tyre enorme: e tregut si identifi kim i shfrytëzuesvedhe e ofertës si veprimtari e paramenduar në mënyrë solide, e udhëhequr,e ofruar dhe e praktikuar/dhënë në formë të shërbimeve.

Detektimi i ketille i pergjithshem i marketingut si veprimtari, parimisht,vlen edhe per ate bibliotekar.Afarizmi bashkekohor ne pergjithesi, duke e kycur edhe ate bibliotekar,eshte vulosur nga marketingu i cili ka arritur dimensione te fi lozofi se sembijetimit, stilit te te menduarit afarist dhe sjelljes. Shkenca ekonomike kete equan orientim marketingu.Ky termin nenkupton marrje te vendimeve afariste te bazuara mbiligjshmerite ekonomike te ofertes dhe kerkeses ne lidhje me sjelljen e bleresit. „Shfrytëzuesi (konsumatori) është mbret“ eshte parulle marketingu ecila kerkon sjellje adekuate edhe te menaxhereve ne veprimtarine kulturoredhe bibliotekare. Ajo duhet te perqendrohet ne paraqitjen (prezantimin)dhe promovimin (reklamimin) e vlerave, realizimeve dhe sherbimeve dhe tenxitjes se komunikimit (kontakteve, konsumimit) ndermjet shfrytezuesve dheprodhimeve (sherbimeve).

Cilat jane procedurat, metodat dhe taktika e perfi timit te sa me teper

7

shfrytezuesve si konsumatore te sherbimeve bibliotekare? Cfare ju intereson atyre, cilat jane preferencat e tyre? Cilat dhe cfare sherbime te ofroje dhe te kryeje nje biblioteke lokale?

Cka te behet qe biblioteka te jete destinacion i preferuar i banoreve te nje bashkesie lokale?

Cfare aktivitetesh duhet te ndermerr biblioteka qe te jete qender e llojit te vet, vend per komunikim dhe kembim te informatave ne mjedisin e vet?

Per defi nim te suksesshem dhe efektiv te konceptit te marketingut oseplanit per marketing shfaqje, biblioteka lokale (faktikisht edhe secila tjeter),duhet te niset nga thelbi i veprimtarise te cilen e kryen edhe nga rrethanat dhekushtet ne te cilat ajo realizohet, për shembull:

Se pari, kjo kerkon hulumtim seriozisht te bazuar dhe realizuar si dheanalize sipas shume parametrave (struktures edukative, sociale, nacionale,fetare, gjinore, profesionale te shfrytezuesve potencial dhe real, por edhete shfrytezuesve te vertete, si dhe saktesim i brendshem i mundesive tebibliotekes). Ose:

8

Me se shpeshti, dhe jo vetem per nevojat e ketyre hulumtimeve, por edheper ndjekje te ndryshme statistikore te punes se bibliotekes, udheheqja mebiblioteken lokale duhet te mundesoje funksionim te marketing sistemit informativte llojit te vet, ne te cilin do te kete levizje te informatave ne tre rrjedhathemelore:

MARRËDHËNIE ME OPINIONIN

Opinion per bibliotekat (duke i perfshire edhe lokalet) jane shfrytezuesitpotencial, pergjithesia e te gjithe kerkuesve te sherbimeve nga rajoni ne tecilin bibliotekat punojne. Dhe shume me gjere se kjo, pothuajse pa kufi zimhapesinor. Opinioni i ketille eshte i përgjithshëm.Sidoqofte, lende e hulumtimit marketingor ne funksion te drejtimit teperceptimit publik te shfrytezuesve drejt bibliotekes, jane anetaret e rajonitte vendvendosjes se bibliotekes lokale: bashkesia lokale. Dhe gjithe kjo perdefi nimin e nevojave te tyre dhe per caktimin e ofertes adekuate te sherbimeve.Se ketejmi, kriteret sipas te cilave behen hulumtimet e bibliotekave lokale per

9

gjetjen (identifi kimin, rekrutimin) e shfrytezuesve me karakteristika te caktuarjane te ndryshem: mosha, arsimi, profesioni, perkatesia kulturologjike, etnike,fetare, sociale, politike, etj.Keshtu, percaktohen lloje speciale, te vecanta te opinionit, si pershembull:

Shkollor,Studentor,Shkencor,Profesional si per shembull: medicinal, juridik, bujqesor, xehetar, duhanor,etj.

MARRËDHËNIE ME QYTETARËT

Përveç konsumatoreve, gjegjesisht shfrytezues te sherbimeve tebibliotekes lokale, qytetaret nga territori i komunes (por jo edhe vetem nga atje)mund te jene edhe partnere te bibliotekes ne projekte te caktuara. Projektet ekëtilla jane vecanerisht te dobishme nga aspekti i marketing promovimit perarsye se ne menyre direkte apo indirekte, fuqishem e afi rmojne biblioteken nemjedisin ne te cilin vepron.Lende e marredhenieve te partneritetit te bibliotekes lokale mund te jeneaktivitete te:

Donacioneve ne para, pajisje, libra; Fitimi, perpunim, promovim dhe mundesim te perdorimit te trashegimise

kulturore te qytetareve te njohur te komunes (shkencetare, punetore kulturor, afariste me biblioteka te pasura private, etj.);

organizim i promovimeve te veprave te autoreve te lindur ose me vendbanim ne bashkesine lokale, ose ekspozita te veprave tjera;

perdorim i hapesires se bibliotekes per promovimin e autoreve te veprimtarive

te llojit tjeter pervec shkrimit (debate te ndryshme, koncerte te muzikanteve, ekspozita te pikturave, skulpturave, fotografi ve, kostumeve, interpretim i monodramave, etj.).

REKOMANDIME PËR PUNË NË PLANIN E MARKETINGUT BIBLIOTEKAR TË BIBLIOTEKËS LOKALE

Nëse bëhët përpjekje për sintetizimin e gjithe asaj të thëne më larte nënje perfundim unik dhe udheheqes per marketing aktivitetet e bibliotekeslokale, ai, gjithsesi, do te ishte mesazhi gjeneral: MENDONI NË MËNYRË

10

MARKETINGORE!Ne mesazh duhet te ndertohen te gjithe projektet dhe angazhimetindividuale.Mesazhi do ti teston, gjykon, miraton, refuzon, ndryshon, formon dheverteton te gjithe aktivitetet e bibliotekes.

Rekomandime për marketing veprimtari të bibliotekave locale:

1. Popullata e rritur e bashkesise lokale duhet te jete lende e hulumtimitdhe veprimit marketingor. Vazhdimisht duhet te ndiqen ndryshimet nestrukturen e saj sipas te gjithe bazave dhe te identifi kohet interesi i saj persherbimet e bibliotekes. Po ashtu, nuk duhet harruar se interesi i shfrytezuesveeshte i ndryshueshem.

2. Oferta – paramendimi dhe dhenia e sherbimeve duhet te jete ekompletuar, perpunuar, me tendence te jete perfekte. Sado qe duket epamundshme, ne oferten duhet te perqendrohet menaxhmenti dhe kuadribibliotekar duke pranuar nevojen per mbindertim te vetin permanent,pervetesim i qasjeve dhe teknologjive te reja ne veprimtarine bibliotekare.Puna e kryer mire eshte reklama me e mire dhe arsye per perfi tim te besimitnga ana e shfrytezuesve, ne cka pjesemarrje ka cdo i punesuar ne biblioteke nesuazat e obligimeve te veta.

3. Aktivitetet e promovimit te bibliotekes dhe sherbimeve te saj duhet tipasqyrojne kapacitetet e verteta te bibliotekes, te rrezatoje teresi, spontanitet,afersi, bile edhe nijet te mire.

4. Kushtet e punës te mira per qendrim ne biblioteke, si dhe sjelljakorrekte, profesionale dhe e perzemert me shfrytezuesit, eshte ftese epazeshme per shfrytezim te serishem bibliotekes, rekomandim efektiv pershfrytezuesit e rij.

5. Menaxheret e bibliotekave duhet te punojne ne permiresimin emotivimit te te punesuarve per realizim me te suksesshem te detyrave te punes.Komplimenti me i madh per nje menaxher eshte se di te nxjerr maksimum prejbashkepunetoreve te tij. Duke e lene rrogen anash, ketu mendohet per motiveplotesuese te cilat zgjojne satisfaksion te te punesuarit (njohje, gjegjesishtkycje ne veprimtarite, sfi de, arsimim plotesues, provokim te interesimit dhebesim te te punesuarit).

6. Kontrolli eshte element shume i rendesishem i veprimtarise seorientuar marketingore te bibliotekes. Te gjithe projektet, duke i perfshireedhe ato promovuese-propaganduese, duhet te ndiqen vazhdimisht dhe,ndoshta, shpejt te korrigjohen (pa u ndryshuar thelbi i tyre). Nuk duhet tedemotivojne dhe eventualisht, ndonje projekt i pasuksesshem dobia nga i cilieshte e vlefshme per ndonje projekt te ardhshem, dhe kjo si pervoje te ciles

11

duhet menjanuar.

7. Mirëmbajtja dhe kultivimi i marrëdhenieve të partneritetit tebibliotekes, eshte obligim permanent i kuadrit te saj udheheqes.

8. Vlerësimi (evalvimi) i cdo projekti eshte i pashmangshem: a janearritur objektivat, a u deshtua diku (ne projektimin ose ne realizimin); a ikemi efektet e projektuara; efektet a jane adekuate me shpenzimet (kohore,fi nanciare, kuadrovike) te projektit, etj.

9. Idetë per projekte te reja me orientim marketingor paraqiten gjatepunes ne projekte tjera aktuale.

12