Metaller kimyası 2B grubu elementleri

Embed Size (px)

Citation preview

METALLER KMYASI2B GRUBU ELEMENTLER

HAZIRLAYANLAR

HMEYRA YM ESRA ALBAY

2B GRUBU ELEMENTLER

NKO KADMYUM CVA

KOPERNKYUM (UNUNBYUM)

Fiziksel zellikleri Bu grup elementlerinin son yrngelerinde iki elektron, bunun altndaki yrngede ise toplam 18 elektron bulunur. Elementlerin d yrngelerinin tam dolu olmas ve elektronlarn ba yapmaya katks bulunmamas nedeniyle grup II A elementlerinde de olduu gibi sadece son yrngedeki ns2 elektronlar bileik oluturmada kullanlr. Elementler bu 2 elektronu kolaylkla vererek +2 deerlikli olur. Ancak, grupta aaya doru inildike + 1 deerlikte bileik oluturma eilimi de grlr. Her metal de gm parlaklndadr, elektrik ve sy iyi iletirler. Oda scaklnda inko ve kadmiyum kat, cva ise svdr. inko ve kadmiyum ilenebilir, tel ve levha hline getirilebilir. Cva ise oda scaklnda sv olan tek

metaldir.

Kimyasal zellikleri inko ve kadmiyum seyreltik asitlerde ve deriik alkalilerde znr, cva znmez. inko ve kadmiyum bileikleri ounlukla iyonik yapdadr. Cva ise kovalent bileikler yapar. Kadmiyum ve cva + 2 deerlii yan sra + 1 deerlikli bileikler de yapar, inko ise yalnz + 2 deerlikli bileikler oluturur. Bu grup elementler, kompleks bileikler de yapar. Kompleks bileik yapma eilimi kadmiyumda en fazla, cvada ise en azdr. Her metal de halojenlerle birleerek halojenrleri verir.

Cva aktif olmayan bir metaldir, dier metallerle amalgam ad verilen bir tr alam yapar. Aktiflik srasnda cva, hidrojenin altnda inko ve kadmiyum ise hidrojenin stnde yer alr. Ancak inko, kadmiyumdan daha aktiftir. Bu nedenle inko ve kadmiyum asitlerden hidrojen aa karr, cva ise karamaz. Her metal de suda hidrojen aa karacak kadar aktif deildir. yon yaraplarnn inkodan cvaya doru artmas nedeniyle metalik zelikleri artar. Bu nedenle de metallerin oksitlerinin asit zellii azalr, buna karn baz zellii artar. inko oksit amfoterik, kadmiyum ve cva oksit bazik zelliktedir. Grup iinde elementlerin atom numaras arttka oksitlerinin sya dayankll azalr, halojenrleri daha az hidroliz olur, slfrleri suda daha az znr, bileiklerinin renkleri daha ok koyular.

NKOinko , mavimsi ak gri renkte, krlgan bir metal. Elementlerin periyodik tablosunda gei elementleri grubunda yer alr.

Dk kaynama scakl dikkat ekicidir. Bu deer zellikle pirometalurjik metal retiminde ok belirleyici bir etmendir. Dklm halde sert ve krlgandr. 120 C'de ekillendirilebilir inko, bileiklerinde +2 deerlikli olarak bulunur. Oluturduu bileiklerde genelde iyonik ba yapar.Amonyak, amin, siyanr ve halojen iyonlar ile kompleks bileikler meydana getirir.

inkonun Doada Bulunuu inko, yer kabuunun yaklak % 1,3.102 sini oluturur. En nemli minerali inkoblend [ZnS] dir. Daha az bulunan dier mineralleri ise zinkit [ZnO], simitsonit [ZnCO3], villemit [Zn2SiO4.H2O ] ve franklinit [ (Zn, Mn)O.Fe2O3 ]tir.

inkonun Elde Edilmesiinko elde edebilmek iin en ok inko blend veya simitsonit mineralleri kullanlr. Bunun iin inko blend kavrularak oksidine evrilir. 2 ZnS + 3 O2 2 ZnO + 2SO2 Eer simitsonit minerali kullanlmsa mineral dorudan stlr. ZnCO3 ZnO + CO2

Tepkime scaklnda elde edilen inko, gaz hlindedir. Gaz hlindeki inko buharlar hzla soutulursa toz hlinde inko elde edilir. Bu ekilde elde edilen inkonun iinde demir, kadmiyum, kurun ve arsenik gibi birok safszlklar bulunur. Saf inko elde etmek iin ya ayrmsal damtma veya elektrolitik yntem kullanlr. Ayrmsal damtmada saf olmayan inko, inkonun kaynama noktas olan 906 Cye kadar stlr ve bu scaklktaki buharlar soutulursa saf inko elde edilir. Elektrolitik yntemde ise anot olarak saf olmayan inko, katot olarak alminyum levha, elektrolit olarak ise asit katlm inko slfat zeltisi kullanlr. Saf inko katotta toplanr.

inkonun Kullanld Yerler Kaplamaclkta (Galvanizleme): inko, byk lde galvanize demir yapmakta kullanlr. Bu metodun esas, demir metalinin zerini inko ile kaplayarak paslanmasna engel olmaktr. Kuru pil yapmnda: Galvanik pillerde negatif kutup olarak kullanlr. Yap endstrisinde oluk yaplmasnda: Dam ve atlarn rtlmesinde kullanlr. Alamlarnn yapmnda kullanlr. Bileiklerinin yapmnda kullanlr.

KADMYUMKadmiyum, gms beyaz renkte bir metaldir. ounlukla inko cevherlerinin iinde bulunur. Kadmiyum, kolayca levha haline getirilebilir ve yzeyi olduka iyi parlatlabilir. Bu metalin erime ve kaynama scaklklar olduka dktr. Bileiklerinde (2+) deerlikli haldedir. Kadmiyum, asitler ile hzla reaksiyon vererek tuzlar meydana getirir.

BulunuuKadmiyum elde etmek iin ilenen bal bana bir mineral mevcut deildir.Genellikle minerallerde inko ile beraber olarak bulunur. En ok bilinen kadmiyum minerali grinokin (CdS) olup daima inko slfr minerallerinde % 2 orannda bulunur. Saf kadmiyum tabiata bulunmaz. Kadmiyum mineralde bulunan saf metallerin elde edilmesinde yan rn olarak elde edilir. Mesela inko elde edilirken, kadmiyum da yan rn olarak retilir.

Elde Ediliiinko elde edilmesinde ele geen baca klleri kadmiyum elde edilmesinde balang maddesidir. Bu baca kl % 8-20 kadmiyum, % 30-45 kurun, % 10-25 inko, ok az miktarda kkrt, bakr ve gm ierir. Bu elementlerin ou oksit hlindedir. Bu tozlar sulu bir amur hline getirildikten sonra kartrlarak slfat asidi ile muamele edilir. Oksit hlindeki kadmiyum, kadmiyum slfat haline geer. Ortamdaki zararl SO2yi yok etmek iin sodyum klorat kullanlr. Asit mumelesinden sonra kurun, slfat hlinde ker ve ayrlr. Szlen zeltiye asit miktar % 10 oluncaya kadar H2SO4 ilve edilir ve scaklk 80Cye kadar karlr. Bundan sonra azar azar kartrarak inko tozu ilve edilir, bylece bakr iyonu inko metali ile yer deitirir. inko fazlas filitre edildii zaman metalik bakr ile ayrlr. Tekrar ilve edilen inko tozu kadmiyum iyonu ile yer deitirir ve ker. Bu kelti % 99,6

Kadmiyumun Kullanld YerlerKadmiyumun en nemli kullanl elik kaplamaclndadr. nk ok kolay kaplanr ve oksidasyona direnli, kararl bir yzey meydana getirir. Kaplama ya elektrolizle veya buhar kaplamas eklinde yaplr. Bilye yataklar gibi srtnme olan yerler, srtnmeyi azaltt iin kadmiyumla kaplanr. Dk erime noktal lehim yapmnda, eitli dkm alamlarn yapmnda kullanlr. Kadmiyum oksit, katalizr olarak kaplama banyosunda ve safl ok yksek olan kadmiyumun elde edilmesinde kullanlr. Kadmiyum slfr, seramikilikte sar pigment olarak, kadmiyum klorr (CdCl2) fotoraflkta, pamuklu boyamada ve galvanoplastide kullanlr. Kadmiyum nitrat Cd(NO3)2 camlara krmzms sar renk verir.

Kadmiyum ok zehirli bir elementtir. Kadmiyum veya kadmiyum bileiklerinin az veya teneffs yolu ile alnmas halinde zehirlenmeler meydana gelir. Belirtileri bulant, kusma, ishal ve bitkinlik meydana getirmesidir. Teneffs yolu ile alndnda akcierlerde iltihaplara yol aar.

GENEL ZELLKLER sim, sembol, atom numaras Element kategorisi Grup, periyot, blok Civa, Hg, 80 (Gei) metali 12, 6, d

Ktle numaras Elektronik konfigurasyonElektronlarn dalm

200.59gmol1[Xe] 4f14 5d10 6s2 2, 8, 18, 32, 18, 2

FZKSEL ZELLKLERFiziksel Hali Younluk Erime noktas Kaynama noktas Kritik noktas Fzyon ss zgl s kapasitesi Buharlama ss Sv 13.534 gcm3 234.32 K, -38.83 C, 37.89 F 629.88 K, 356.73 C,674.11 F 1750 K, 172.00 MPa 2.29 kJmol1 (25 C) 27.983 Jmol1K1 59.11 kJmol1

ATOMK ZELLKLERYkseltgenme basama 4 , 2 ( Merkrik) 1 (Merkrz) Elektronegatiflii yonlama enerjileri 2.00 1. 1007.1 kJmol1 2.1810 kJmol1 3. 3300 kJmol

Atomik yarap Kovalent yarap

151 pm 1325 pm

Van der Waals yarap 155 pm

Civa gm beyazlnda ve parlaklnda olan normal artlarda(0C de ve 1 atm basnta) sv halde bulunan tek metaldir. Bu artlar altnda sv olan dier bir element ise bromdur. Cvann "Hg" sembol, Latincedeki hydrargyrum (sulu/sv gm) szcnden gelir. Cva iin ngilizcede ise iki szck kullanlr; "mercury" ve "quicksilver" (akc gm). Ayrca ar bir metal olan cva oda scaklnda(25 C)ve basncnda sv olan 5 elementten biridir. Dier elementler ise; sezyum, fransiyum, galyum ve rubidyumdur.

Cva'nn zellikleriCvann atom numaras 80, atom arl 200.59, donma noktas -38.84C, kaynama noktas 356.95C ve younluu 13.546 g/cm3tr. Cva bir metal olmasna ramen -39C gibi dk bir scaklkta erir. Bunun sebebi, cva atomlarnn bir metale oranla olduka zayf denebilecek balara sahip olmasdr. Elektronik konfigrasyonu 4s2 ,5s2 ,6s2 ve 7s2 olan elementlerin ,atomlar aras bzlme etkisi nedeniyle zayf olmakta ve bu etki atom ap arttka artmaktadr. Cva uucu olmakla beraber, buhar ok zehirlidir. Uzun zaman cva ile temas etmek kronik zehirlenmeye sebep olur. Bunun sonucu itahszlk, salya oalmas, bbrek tahribat, sinir bozukluu ve kanszlk gibi hastalklar meydana gelir.

Elementlerin periyodik cetvelinde 2B grubundadr. Yedi tane kararl izotopu vardr. zotoplarnn atom arl 196 ile 204 arasndadr. zotoplar iinde, yzde olarak en ok 202 izotopu mevcuttur.Sv halde genlemesi byktr. Bu yzden termometrede kullanlr. Yzey gerilimi olduka yksek olduundan cam slatmaz. Saf cva, dk scaklkta, oksijenden, karbondioksitten ve amonyaktan etkilenmez. Yksek scaklkta cva oksit (HgO) haline geer. Fakat 500C de tekrar cva ve oksijen haline dner. Kkrt ve halojenler cva ile reaksiyon verir. Cvaya nitrat asidi ve deriik slfat asidi etki eder. Hidroklorik asit az etki eder. Cvann kimyasal ve fiziksel zelliklerinden dolay bilim adamlar cva zerinde uzun almalarda bulunmulardr.

Bir pound bozuk para yzey gerilimi ve kaldrma kuvvetinden dolay cva iinde yzer.(younluk=7.6 g/cm3) Yksek younluu nedeniyle, bilardo toplar gibi nesneleri hacimlerinin en fazla %20'si batacak ekilde, stnde yzdrebilir. Cva gm beyaz , ar bir elementtir. Dier metallerle karlatracak olursak s iletkenlii zayf olmasna karn elektrik iletkenlii bakmndan dierlerinden daha iyidir.

Cva bir d-blok metali olduu iin olaanst dk bir erime scakl vardr. Cva, zehirli ve pahal bir elementtir. nhibitr olduu iin ok tehlikelidir. Termometre ve barometre gibi bilimsel aygtlarda kullanlan cva, zehirli bir madde oluuna bal olarak, tbbi ve bilimsel ortamlardaki yerini alkol kullanan, saysal ya da termistr (sya duyarl diren) temelli aygtlara brakmaktadr. Cva uucu bir element olduundan oda scaklnda srekli buharlar. Buharlat ortamda zehirli etki yapar. Herhangi bir yzeye cva dkld zaman zerine toz kkrt serpilmesi gerekir. Sonrasnda oluan karmn da temizlenirken dikkat edilmesi gerekmektedir.

Cvann bulunuuCva doada genellikle, krmz renkli bir cevher olan zincifre iinde cva slfr olarak bulunur. Ayrca damlalar, kimi zaman da byk sv ktleleri halinde gm ve altn ile malgama halinde bulunduuda olur. Dier minerali ise livingstonit (HgS.Sb2S3)dir. En ok talya, spanya, in, Rusya,Meksika, Trkiye gibi yanarda etkinliinin grlm olduu lkelerde vardr. Trkiye'de cva en ok Ege Blgesi'nde bulunur. Balca cva yataklar Tire, Karaburun, demi, Uak, Kastamonu ve Konya'dadr.

Elde EdiliiZincifreden cva elde etmek iin, cevher hava akmnda 580C ye kadar stlr. Buharlaan cva slfr havann oksijeniyle tepkimeye girer, kkrt dioksit ve cva aa kar. Daha sonra buhar younlatrlarak sv cva elde edilir. Elde edilen cva destilasyon ile saflatrlr.

2HgS+3O2 2 HgO +2SO2 2HgO 2Hg+O2

Civann AlamlarCvann dier metaller ile verdii alamlara amalgama veya malgama denir. En ok kullanlan amalgamlar sodyum, inko, altn, gm ve kurun ile olanlardr. Diilikte dolgu olarak kullanlan malgama kalay, bakr, inko ve gm ile olandr. ok eski zamanlardan bu yana bilinen cvann alamlar 1500'den kalma bir Msr mezarnda bulunmutur. Eski alarda zincifre krmz boya yapmnda kullanlrd. 415'te cvann parlatma, ssleme iin ve tpta kullanld bilinmektedir. Ortaa simyaclar altn yapmaya alrken, deneylerinde ou zaman cva kullandlar ve onun neredeyse sihirli bir madde olduunu dndler. Cva demirle alam oluturmad iin; demir kaplarda saklanr. Alam oluturma zellii nedeniyle cva

Cva Bileikleri ve Tuzlarnorganik cva bileikleri ya da daha ok bilinen adyla cva tuzlar, genel olarak beyaz toz ya da kristal halde bulunur. Sadece cva slfr bileii krmz renklidir. Cvann, cva 1 ve cva -2- bileikleri vardr. Cva 2-bileikleri, kolaylkla cva -1-e ve hatta elementel cvaya indirgenebildikleri iin saf olarak elde edilemez.Cva tuzlar kompleks tekil etmeye yatkndrlar. Suda zndkleri zaman hidroliz olurlar. Bileiklerin ou organik zclerde znrler. Btn cva bileikleri iddetli zehirdir.Cva bileikleri genellikle stlnca uarlar ve bozulurlar.

Baz nemli cva tuzlar unlardr: Civa (I) klorr (kalomel) tpta , akustik-optik filtrelerde ve elektrokimyada referans elektrot olarak kullanlr; Cva (II) klorr ok andrc, kolayca sblimleebilen ve zehirli bir maddedir; Cva flminat (yaygn patlayc olarak kullanlan bir patlatc), Cva (II) oksit, cvann temel oksitidir. Cva (II) slfr; (Cevher zinnabar veya zincifre yksek dereceli boya pigmenti olduu gibi doal olarak bulunur) Cva (II) selenr , Cva (II) tellr; Cva kadmiyum tellr ve cva inko tellr yar iletken ve kzltesi dedektr maddelerdir. Metil cva akarsularda yaygn olarak bulunabilen kirletici ve tehlikeli bir bileiktir.

Kullanm alanlar

Termometre (scaklk ler) ve barometre (basn ler) gibi bilimsel aygtlarda kullanlr. Ancak bu uygulamadan gnmzde vazgeilmektedir. Cva, platin ve demir hari dier metallerle "amalgam" ad verilen alamlar yapar. Gm, kalay, kadmiyum ve cvadan ibaret bir cins amalgam dileri doldurmakta kullanlr. Bu alam yeni hazrlandnda elle ekil verilir bir durumdadr. Fakat ksa zamanda sertleir. Krmz cva "(2)" slfr (HgS) vermilion ad altnda krmz boya olarak kullanlr. Gemi teknelerinin su altndaki ksm, bu boyayla boyanarak midye ve istiridyelerin tekneye yaparak toplanmalar nlenir. Cva buharl lambalarda ve bu lambalar, beyaz parlak bir k verir. Ayrca, aynalarn srlanmasnda, altn ve gm retiminde, tpta tedavi maddesi olarak cvadan faydalanlr. Baz elektrik devre anahtarlarnn yapmnda da cva kullanlr.

Cva buharl lambalarn ve reklam klandrmalarnn, cval alterlerin, di hekimliinde kullanlan baz karmlarn, koruyucu boyalarn, bcek ldrc ilalarn ve pillerin yapsnda da bulunur. Cva buharndan elektrik geirilirse cva flon k zellii kazanr ve mortesi nm yayar. Mortesi nlar bakterileri yok ettii iin cva buharl lambalar hastanelerde ve hazr yemek sanayisinde kullanlan ara ve gerelerle yiyecek maddelerinin sterilize edilmesinde kullanlr. Gne olmadan bronzlamak iin de bu tr lambalardan yararlanlr. Cva flminat adl cva bileii stldnda ya da bir darbe ile patlar. Cvann nitrik asitte zlmesi ve buna alkol katlmasyla elde edilen bu madde top mermilerinin ateleme kapsllerinde kullanlr. Elektrokimyada popler ikincil referans elektrot olan kalomel elektrot yar hcrelerin elektrot potansiyeli gerekletirmek iin kullanlr.

Canllar zerindeki etkileriCva, doada mevcut olan bir elementtir. nsanlar cvay; yiyeceklerden, evresel ve endstriyel ortamlarda ve amalgam bileiklerinden alrlar. Baz mikroorganizmalar cvay daha zehirli bir hali olan metil cvaya dntrr. Bu bileik, evrede en ok karlalan organik cva bileiidir ve besin zincirinde birikir. Ayrca birinci derece cvaya maruz kalnan besin maddesi metil cva ieren balk etidir. Metil cva, mikroorganizmalarla birlikte, besin zincirinin daha st organizmalarnda birikir. Cvann buharn solumak, insanlarda gelimekte olan sinir sistemlerine zarar verir. ou insan evrede dalm bulunan cva nedeniyle, dokularnda eser miktarda cva tar. Cvaya maruz kalan insann zarar grp grmeyecei birok faktre bal olmakla birlikte genelde zehirleyicidir.

KOPERNKYUM (UNUNBYUM)Kopernikyum, simgesi Cn ve atom numaras 112 olan elementtir. Bal Atom Ktlesi 277 ve kararl izotopu yoktur, radyoaktiftir.1996'da S. Hofmann, V. Ninov ve F. P. Hessbuger tarafndan bulunmutur.

GENEL ZELLKLER sim, sembol, atom numaras Element kategorisi Grup, periyot, blok Kopernikyum,Cn,112 (gei) metali 12, 7, d

Ktle numaras Elektronik konfigurasyonElektronlarn dalm

285gmol1[Rn] 5f14 6d10 7s2 2, 8, 18, 32,32, 18, 2

Kurun ve inko fzyonu ile elde edilmitir. IUPAC tarafndan bulan bilim adamlarnn da tavsiyesi ile Kopernikyum olarak periyodik tabloya dahil edilmitir. Temmuz 2009'da adnn konmasnn ncesinde ise ununbiyum, (Uub) olarak anlmtr. Bugne kadar kefedilmi elementlerin iinde en byk ve en ar olan "kopernikyum" adn bilim insan Kopernik'ten alyor. 13 yl nce kefedilen bu elemente gkbilimci Kopernik (Nicolaus Copernicus) ansna "kopernikyum" ad verildi. Kopernik, gezegenlerin Gne'in etrafnda dndkleri sonucuna ulaarak Dnya'nn evrenin merkezi olduu dncesini rtmt. Yeni elementi kefeden bilim insanlar "dnya grmz deitiren" Kopernik'in onuruna yeni kefe bu ismi uygun grdklerini aklad.

Ksa ad IUPAC olan Uluslararas Temel ve Uygulamal Kimya Birlii, "bilim dnyasnn bu isim nerisini tartmas iin zaman tanmak amacyla" yeni elementin adn alt ay sonra onaylamas bekleniyor. Almanya'daki Ar yon Aratrma Merkezi'nde Prof. Sigurd Hofmann nclndeki bilim insanlar kopernikumu 1996 ylndaki fzyon deneyleri srasnda bulmulard. Uluslararas Temel ve Uygulamal Kimya Birlii ise bir sre nce bu kefi resmen tandn aklamt. Uluslararas Temel ve Uygulamal Kimya Birlii kurallar, keif ekibinin yeni elemente hayatta olan bir kiinin ismini koymasna izin vermiyor. u anda periyodik tabloda en ar element olan kopernikyum hidrojenden 227 kat daha ardr. Bu element inko iyonlarnn nkleer fzyonla bombalanmas ile elde ediliyor. Almanya, Finlandiya, Rusya, Slovakyadan 21 bilim adamn bu keife dahil oldular

Sorular

2B grubunun genel zellikleri nelerdir? inko nasl elde edilir ve nerelerde kullanlr? Kadmiyumun insan zerindeki etkileri nelerdir? Baz nemli cva tuzlarnn adlarn yaznz Cvann kullanm alanlar nelerdir? Oda koullarnda sv halde bulunan elementler nelerdir? Cvann canllar zerindeki etkilerini ksaca aklaynz.

Bu grup elementlerinin son yrngelerinde iki elektron, d yrngelerinin tam dolu olmas ve elektronlarn ba yapmaya katks bulunmamas nedeniyle grup II A elementlerinde de olduu gibi sadece son yrngedeki ns2 elektronlar bileik oluturmada kullanlr. Her metal de gm parlaklndadr, elektrik ve sy iyi iletirler. Oda scaklnda inko ve kadmiyum kat, cva ise svdr. inko ve kadmiyum ilenebilir, tel ve levha hline getirilebilir. Kompleks bileik yapma eilimi kadmiyumda en fazla, cvada ise en azdr. Her metal de halojenlerle birleerek halojenrleri verir.

inko elde edebilmek iin en ok inko blend veya simitsonit mineralleri kullanlr. Bunun iin inko blend kavrularak oksidine evrilir. 2 ZnS + 3 O2 2 ZnO + 2SO2 Eer simitsonit minerali kullanlmsa mineral dorudan stlr. ZnCO3 ZnO + CO2 Tepkime scaklnda elde edilen inko, gaz hlindedir. Gaz hlindeki inko buharlar hzla soutulursa toz hlinde inko elde edilir.

Kadmiyum ok zehirli bir elementtir. Kadmiyum veya kadmiyum bileiklerinin az veya teneffs yolu ile alnmas halinde zehirlenmeler meydana gelir. Belirtileri bulant, kusma, ishal ve bitkinlik meydana getirmesidir. Teneffs yolu ile alndnda akcierlerde iltihaplara yol aar.

Cva (I) klorr (Hg2Cl2 ) Cva (II) klorr(HgCl2 )

Cva flminat Cva (II) slfr; (HgS) Cva (II) oksit, (HgO) Cva (II) selenr , Cva (II) tellr; Cva kadmiyum tellr ; cva inko tellr Metil cva(CH3Hg)

Termometre (scaklk ler) ve barometre (basn ler) gibi bilimsel aygtlarda kullanlr. Cva, platin ve demir hari dier metallerle "amalgam" ad verilen alamlar yapar. Gm, kalay, kadmiyum ve cvadan ibaret bir cins amalgam dileri doldurmakta kullanlr. Krmz cva "(2)" slfr (HgS) vermilion ad altnda krmz boya olarak kullanlr. Gemi teknelerinin su altndaki ksm, bu boyayla boyanarak midye ve istiridyelerin tekneye yaparak toplanmalar nlenir. Cva buharl lambalarda ve bu lambalar, beyaz parlak bir k verir. Ayrca, aynalarn srlanmasnda, altn ve gm retiminde, tpta tedavi maddesi olarak cvadan faydalanlr. Baz elektrik devre anahtarlarnn yapmnda da cva kullanlr. Cva buharl lambalarn ve reklam klandrmalarnn, cval alterlerin, di hekimliinde kullanlan baz karmlarn, koruyucu boyalarn, bcek ldrc ilalarn ve pillerin yapsnda da cva bulunur. Cva buharndan elektrik geirilirse cva flon k zellii kazanr ve mortesi nm yayar. Mortesi nlar bakterileri yok ettii iin cva buharl lambalar hastanelerde ve hazr yemek sanayisinde kullanlan ara ve gerelerle yiyecek maddelerinin sterilize edilmesinde kullanlr. Gne olmadan bronzlamak iin de bu tr lambalardan yararlanlr. Cva flminat adl cva bileii stldnda ya da bir darbe ile patlar. Cvann nitrik asitte zlmesi ve buna alkol katlmasyla elde edilen bu madde top mermilerinin ateleme kapsllerinde kullanlr. Elektrokimyada popler ikincil referans elektrot olan kalomel elektrot yar hcrelerin elektrot potansiyeli gerekletirmek iin kullanlr.

Sezyum fransiyum galyum rubidyum ve cva oda scaklnda sv halde bulunan elementlerdir. Cva oda artlarnda ve normal artlarda sv halde bulunan tek metal elementtir. Brom normal artlarda sv halde bulunan bir ametaldir.

nsanlar cvay; yiyeceklerden, evresel ve endstriyel ortamlarda ve amalgam bileiklerinden alrlar. Baz mikroorganizmalar cvay daha zehirli bir hali olan metil cvaya dntrr. Bu bileik, evrede en ok karlalan organik cva bileiidir ve besin zincirinde birikir. Ayrca birinci derece cvaya maruz kalnan besin maddesi metil cva ieren balk etidir. Metil cva, mikroorganizmalarla birlikte, besin zincirinin daha st organizmalarnda birikir. Cvann buharn solumak, insanlarda gelimekte olan sinir sistemlerine zarar verir. ou insan evrede dalm bulunan cva nedeniyle, dokularnda eser miktarda cva tar. Cvaya maruz kalan insann zarar grp grmeyecei birok faktre bal olmakla birlikte genelde zehirleyicidir.