OBRAZOVNI PROGRAM ARHITEKTONSKI TEHNIČAR

OBRAZOVNI PROGRAM

ARHITEKTONSKI TEHNIČAR

Ovaj dokument je usvojen na XIII sjednici Nacionalnog savjeta za obrazovanje, održanoj 05. juna 2017. godine

OP - Arhitektonski tehničar

1

SADRŽAJ

I OPŠTI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA ..........................................................................................................21. OPŠTE INFORMACIJE O OBRAZOVNOM PROGRAMU ................................................................................22. NASTAVNI PLAN ...............................................................................................................................................4II POSEBNI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA ...................................................................................................63. MODULI..............................................................................................................................................................6

3.1. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL.....................................................................................................................63.2. STRUČNI MODULI .....................................................................................................................................73.2.1. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE I ....................................................................................................73.2.2. TEHNIČKO CRTANJE...........................................................................................................................183.2.3. NACRTNA GEOMETRIJA I ...................................................................................................................273.2.4. RAZVOJ ARHITEKTURE.......................................................................................................................343.2.5. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE II .................................................................................................413.2.6. KOMPJUTERSKO CRTANJE................................................................................................................503.2.7. NACRTNA GEOMETRIJA II ..................................................................................................................613.2.8. SLOBODORUČNO CRTANJE...............................................................................................................703.2.9. IZRADA MAKETA ..................................................................................................................................773.2.10. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE III ..............................................................................................843.2.11. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA .............................................................................................953.2.12. URBANISTIČKO PLANIRANJE I PROJEKTOVANJE .......................................................................1073.2.13. PROJEKTOVANJE PORODIČNIH KUĆA I .......................................................................................1193.2.14. PREDUZETNIŠTVO ..........................................................................................................................1283.2.15. PROJEKTOVANJE Porodičnih kuća II...............................................................................................1383.2.16. PRORAČUN BETONSKIH ELEMENATA ..........................................................................................1523.2.17. ORGANIZACIJA GRAĐENJA ............................................................................................................1593.2.18. RAZRADA PROJEKATA VIŠESPRATNIH STAMBENIH ZGRADA ..................................................1693.2.19. RAZRADA PROJEKATA DRUŠTVENIH I PRIVREDNIH ZGRADA ..................................................1783.3. IZBORNI MODULI...................................................................................................................................1903.3.1. ISTORIJA UMJETNOSTI .....................................................................................................................1903.3.2. OSNOVE GEODEZIJE ........................................................................................................................1973.3.3. ČELIČNE i drvene KONSTRUKCIJE ...................................................................................................2043.3.4. KOMPJUTERSKO MODELOVANJE ...................................................................................................2123.3.5. REVITALIZACIJA GRADITELJSKOG NASLJEĐA ..............................................................................2213.3.6. ARHITEKTONSKE KOMPOZICIJE .....................................................................................................229

4. STRUČNI ISPIT..............................................................................................................................................2365. NAČIN IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ......................................................................................2526. NAČIN PRILAGOĐAVANJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ..........................................................................2587. REFERENTNI PODACI..................................................................................................................................261

Napomena:Svi izrazi koji se u ovom dokumentu koriste u muškom rodu, obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.


2

I OPŠTI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA

1. OPŠTE INFORMACIJE O OBRAZOVNOM PROGRAMU

NAZIV OBRAZOVNOG PROGRAMA: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR

SEKTOR/ PODSEKTOR PREMA NOK – u: Građevinarstvo i uređenje prostora/Uređenje prostora

STANDARDI ZANIMANJA NA KOJIMA SE PROGRAM ZASNIVA:- Arhitektonski tehničar za projektovanje/ Arhitektonska tehničarka za projektovanje, nivo IV1- Arhitektonski tehničar za urbanizam/ Arhitektonska tehničarka za urbanizam, nivo IV1

NIVO OBRAZOVANJA: IV1

TRAJANJE OBRAZOVANJA: Četiri godine

KREDITNA VRIJEDNOST OBRAZOVNOG PROGRAMA: 240 CSPK-a

USLOVI ZA UPIS, ODNOSNO UKLJUČIVANJE U PROGRAM: - U skladu sa zakonom

USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA: - U sljedeći razred napreduju učenici koji su na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih

modula/predmeta tog razreda i ako su obavili profesionalnu praksu, kako je predviđeno nastavnim planom - Obrazovanje se završava polaganjem stručnog ispita, u skladu sa zakonom

NIVO OBRAZOVANJA ODNOSNO STRUČNE KVALIFIKACIJE KOJE SE STIČU:Nivo obrazovanja:- Završetkom obrazovnog programa Arhitektonski tehničar, stiče se srednje stručno obrazovanje u

četvorogodišnjem trajanju i kvalifikacija nivoa obrazovanja Arhitektonski tehničar/ Arhitektonska tehničarka, nivo IV1

Stručne kvalifikacije:Završetkom obrazovnog programa Arhitektonski tehničar, stiču se sljedeće stručne kvalifikacije:

- Arhitektonski tehničar za projektovanje/ Arhitektonska tehničarka za projektovanje, nivo IV1- Arhitektonski tehničar za urbanizam/ Arhitektonska tehničarka za urbanizam, nivo IV1

CILJEVI OBRAZOVNOG PROGRAMA: - Osposobljavanje učenika za dostizanje stručnih i ključnih kompetencija koje su predviđene odgovarajućim

Standardima zanimanja i Standardima kvalifikacija na kojima se zasniva obrazovni program.

ISHODI UČENJAPo završetku obrazovnog programa, učenik će biti sposoban da:- Planira sopstveni rad i priprema se za realizaciju aktivnosti, u skladu sa planom rada - Pripremi tehničku dokumentaciju za potrebe predmetnog projekta, u skladu sa projektnim zadatkom- Razradi idejni projekat za porodične kuće, višespratne stambene i društvene i privredne zgrade, u skladu sa

uslovima i tehničkim normativima za projektovanje


3

- Razradi glavni projekat za porodične kuće, višespratne stambene i društvene i privredne zgrade, u skladu sa uslovima i tehničkim normativima za projektovanje

- Organizuje, prati radove na gradilištu, vodi gradilišnu dokumentaciju, u skladu sa tehničkom dokumentacijom - Obračuna vrijednost po pozicijama objekta visokogradnje - Obavi pripremne aktivnosti potrebne za izradu planskih dokumenata, njihovu izradu, u skladu sa pravnom

regulativom- Obavi grafičku obradu urbanističke parcele za potrebe izrade urbanističko-tehničkih uslova - Vodi radnu dokumentaciju, u skladu sa fazama donošenja planske dokumentacije - Pripremi mjere usklađivanja planskog dokumenta sa zahtjevima korisnika - Obavi poslove, u skladu sa normativima i standardima struke - Komunicira sa saradnicima i naručiocima posla - Primijeni propise i mjere zaštite zdravlja i okoline

ISHODI ZA DOSTIZANJE KLJUČNIH KOMPETENCIJAPo završetku obrazovnog programa, učenik će biti sposoban da:

- Komunicira na maternjem jeziku, primjenom pravilnog i stvaralačkog usmenog i pisanog izražavanja, tumačenjem koncepata, stavova i činjenica, kao i upotrebom jezika u obrazovanju, radu, slobodnom vremenu i svakodnevnom životu

- Komunicira na stranom jeziku, primjenom pravilnog i stvaralačkog usmenog i pisanog izražavanja, kao i upotrebom jezika u obrazovanju, radu, slobodnom vremenu i svakodnevnom životu

- Koristi matematičku kompetenciju i osnovne kompetencije u prirodnim naukama, primjenjujući matematički način razmišljanja u rješavanju problema u različitim svakodnevnim situacijama, kao i znanja i metodologije kojima se objašnjava svijet prirode radi postavljanja pitanja i zaključivanja na temelju činjenica

- Koristi informaciono-komunikacione tehnologije za rad u ličnom i društvenom životu, za pronalaženje, procjenu, čuvanje, stvaranje, prikazivanje i razmjenu informacija, kao i za razvijanje saradničkih mreža putem interneta

- Organizuje cjeloživotno vlastito učenje uključujući efikasno upravljanje vremenom i informacijama kako u samostalnom učenju tako i pri učenju u grupi

- Učestvuje u društvenom životu i radu, posebno u društvima koja se sve više mijenjaju, u cilju rješavanja konflikata ukoliko je to potrebno, na efikasan i konstruktivan način, na osnovu razvijenih međuljudskih i međukulturalnih sposobnosti

- Pretvori ideje u djelo, uključujući stvaralaštvo, inovativnost, spremnost na preuzimanje rizika, iskorišćavanje prilika, promovisanje dobrog upravljanja, sposobnost planiranja i vođenja projekata radi ostvarivanja ciljeva, kao i vođenje svakodnevnog, profesionalnog i društvenog života sa razvijenom sviješću o etičkim vrijednostima

- Uoči važnost stvaralačkog izražavanja ideja, iskustava i emocija u nizu umjetnosti i medija uključujući muzičku, scensku, književnu i vizuelnu umjetnost, kao i značaj o lokalnoj, nacionalnoj i evropskoj baštini i njihovom mjestu u svijetu


4

2. NASTAVNI PLAN

BROJ ČASOVA PO OBLICIMA NASTAVE I KREDITNA VRIJEDNOST

I RAZRED II RAZRED III RAZRED IV RAZRED UKUPNO

R. B

ROJ

PREDMET / MODUL

∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ KVA. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL

1. Crnogorski – srpski, bosanski, hrvatski jezik i književnost 108 6 108 6 108 6 99 6 423 24

2. Matematika 108 6 108 6 108 6 99 6 423 243. Engleski jezik 108 5 108 5 108 5 99 5 423 204. Fizičko vaspitanje 72 2 72 2 72 2 66 2 282 85. Informatika 72 4 72 4 144 86. Istorija 36 2 36 27. Geografija 36 2 36 28. Fizika 72 4 72 49. Hemija 72 4 72 410. Sociologija 72 4 72 4UKUPNO: A. OPŠTEOBRAZ. MODUL 612 31 540 27 468 23 363 19 1983 100UDIO U UKUPNOM GOD. FOND. (%) 53,1 51,7 46,9 45,0 40,6 38,3 34,4 31,7 43,9 41,7

B. STRUČNI MODULI1. Arhitektonske konstrukcije I 144 36 72 36 8 144 82. Tehničko crtanje 72 10 62 4 72 43. Nacrtna geometrija I 108 36 72 6 108 64. Razvoj arhitekture 144 72 72 8 144 85. Arhitektonske konstrukcije II 180 36 96 48 10 180 106. Kompjutersko crtanje 144 36 108 8 144 87. Nacrtna geometrija II 72 36 36 4 72 48. Slobodoručno crtanje 72 10 62 4 72 49. Izrada maketa 72 12 60 4 72 410. Arhitektonske konstrukcije III 108 36 56 16 6 108 611. Statika i otpornost materijala 108 36 72 6 108 6

12. Urbanističko planiranje i projektovanje 144 36 36 72 8 144 8

13. Projektovanje porodičnih kuća I 180 36 68 76 10 180 1014. Preduzetništvo 72 36 36 4 72 415. Projektovanje porodičnih kuća II 132 36 41 55 8 132 816. Proračun betonskih elemenata 99 33 66 5 99 517. Organizacija građenja 132 44 52 36 7 132 7

18. Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada 132 29 48 55 7 132 7

19. Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada 132 29 48 55 7 132 7

UKUPNO: B. STRUČNI MODULI 468 154 278 36 26 540 130 302 108 30 612 180 268 164 34 627 171 255 201 34 2247 124UDIO U UKUPNOM GOD. FOND. (%) 40,6 13,4 24,1 3,1 43,3 46,9 11,3 26,2 9,4 50,0 53,1 15,6 23,3 14,2 56,7 59,4 16,2 24,1 19,0 56,7 49,8 51,7

C. IZBORNI MODULI1. Istorija umjetnosti 72 52 20 3 72 32. Ekologija i zaštita životne sredine 72 3 72 33. Osnove geodezije 72 36 18 18 3 72 34. Psihologija 72 3 72 35. Čelične i drvene konstrukcije 72 36 30 6 3 72 36. Kompjutersko modelovanje 72 22 50 3 72 3


5

R. B

ROJ

PREDMET / MODUL BROJ ČASOVA PO OBLICIMA NASTAVE I KREDITNA VRIJEDNOST

I RAZRED II RAZRED III RAZRED IV RAZRED UKUPNO∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ KV

7. Izabrana poglavlja iz matematike III 72 3 72 38. Revitalizacija graditeljskog nasljeđa 66 25 19 22 3 66 39. Arhitektonske kompozicije 66 22 44 3 66 310. Izabrana poglavlja iz matematike IV 66 3 66 3UKUPNO: C. IZBORNI MODULI 72 3 72 3 72 3 66 3 282 12UDIO U UKUPNOM GOD. FOND. (%) 6,3 5.0 6,3 5.0 6,3 5,0 6,2 5.0 6,3 5,0

D. STRUČNI ISPITD. STRUČNI. ISPIT 4 4

E. SLOBODNE AKTIVNOSTIE. SLOBODNE AKTIVNOSTI MIN. 36 ČASOVA MIN. 36 ČASOVA MIN. 36 ČASOVA MIN. 33 ČASA

F: PROFESIONALNA PRAKSAF: PROFESIONALNA PRAKSA 10 DANA 10 DANA 10 DANA 30 DANAUKUPNO (A+B+C+D) 1152 36 60 1152 108 60 1152 164 60 1056 201 60 4512 240UDIO U UKUPNOM GOD. FONDU (%) 100 3,1 100 100 9,4 100 100 14,2 100 100 19,0 100 100 100

T - Teorijska nastavaV - Vježbe P - Praktično obrazovanje (Praktična nastava)KV - Kreditna vrijednost∑ - Suma (Godišnji fond časova)

Napomene:

- Nastavni plan sadrži ukupni godišnji fond časova, godišnji fond časova za svaki modul/predmet, kao i godišnji fond časova prema oblicima nastave (teorijska nastava, vježbe i praktična nastava). Škola sama raspoređuje sedmični broj časova u odnosu na godišnji. Preporučeni sedmični fond časova se dobija podjelom ukupnog broja časova modula sa brojem radnih nedjelja u toku školske godine.

- Praktično obrazovanje (praktična nastava) se realizuje u okviru stručnih modula, u školi i kod poslodavca. Minimalan broj časova praktičnog obrazovanja kod poslodavca je po 36 godišnje u III i IV razredu, u okviru ukupnog fonda časova praktičnog obrazovanja (praktične nastave). Osim u III i IV razredu, škola može organizovati praktično obrazovanje kod poslodavca i u nižim razredima, u skladu sa mogućnostima. U zavisnosti od materijalnih uslova u školi i kod poslodavca, praktično obrazovanje (praktična nastava) se može i u cjelini realizovati kod poslodavca.

- U školama u kojima se nastava izvodi na jeziku pripradnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica, učenici imaju 34 časa nastave. Crnogorski jezik kao nematernji se u tom slučaju izučava sa po dva časa sedmično.


6

II POSEBNI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA

3. MODULI

3.1. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL

OBAVEZNI OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI:1. CRNOGORSKI – SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I KNJIŽEVNOST2. MATEMATIKA3. ENGLESKI JEZIK4. FIZIČKO VASPITANJE5. NFORMATIKA6. ISTORIJA7. GEOGRAFIJA 8. FIZIKA9. HEMIJA 10. SOCIOLOGIJA

IZBORNI OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI:1. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE2. PSIHOLOGIJA3. IZABRANA POGLAVLJA IZ MATEMATIKE III4. IZABRANA POGLAVLJA IZ MATEMATIKE IV

Napomena: Programe obaveznih i izbornih opšteobrazovnih predmeta priprema Zavod za školstvo u skladu sa odgovarajućom metodologijom, donešenom od strane Nacionalnog savjeta za obrazovanje.


7

3.2. STRUČNI MODULI

3.2.1. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE I

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastaveRazred Teorijska

nastava Vježbe Praktična nastava

Ukupno Kreditna vrijednost

I 36 72 36 144 8

Vježbe i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za primjenu različitih konstruktivnih sistema, elemenata građenja, različitih vrsta temelja,

elemenata za otvore, različitih vrsta grijanja i ventilacije, kao i različitih vrsta izolacije za date situacije u projektu objekata visokogradnje. Osposobljavanje za utvrđivanje kvaliteta zidarskih radova po pozicijama izvođenja. Razvijanje preciznosti, tačnosti u radu i sposobnosti povezivanja znanja.

3. Ishodi učenjaPo završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:

1. Primijeni odgovarajuće konstruktivne sisteme za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje2. Primijeni odgovarajuće elemente građenja u projektu objekata arhitekture za datu situaciju3. Primijeni odgovarajuće vrste temelja za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje4. Primijeni odgovarajuće elemente za različite vrste otvora za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje 5. Primijeni odgovarajuće vrste grijanja i ventilacije za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje6. Primijeni odgovarajuće sabirne dimnjačke i ventilacione kanale za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje7. Primijeni odgovarajuće vrste izolacija za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje8. Utvrdi kvalitet zidarskih radova po pozicijama izvođenja kod objekata visokogradnje


8

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće konstruktivne sisteme za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenjaU cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da:

Kontekst (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike skeletnog konstruktivnog sistema objekata visokogradnje

2. Objasni karakteristike masivnog konstruktivnog sistema objekata visokogradnje

3. Objasni karakteristike mješovitog konstruktivnog sistema objekata visokogradnje

4. Navede karakteristike različitih načina izgradnje objekata visokogradnje

Različiti načini izgradnje: tradicionalni, polumontažni i montažni

5. Objasni dio zakonske regulative iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla

6. Grafički predstavi pozicije konstruktivnih elemenata za dati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Načini izgradnje objekata visokogradnje- Skeletni konstruktivni sistem- Masivni konstruktivni sistem- Mješoviti konstruktivni sistem- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


9

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće elemente građenja u projektu objekata arhitekture za datu situaciju

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da:

Kontekst

(Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede podjelu elemenata zgrade

2. Navede karakteristike nosećih, konstruktivnih elemenata

Noseći, konstruktivni elementi: temeljni zid, temelj, potporni zid, stub, greda, serklaži, ploče, stepeništa, stepenišni zid, spoljni i unutrašnji noseći konstruktivni zidovi

3. Navede karakteristike elemenata obrade i opreme

Elementi obrade: slojevi obrade i zaštite grubih konstruktivnih i nekonstruktivnih elemenata, malteri, izolacije i zaštiteElementi opreme: oprema (namještaj) koji definiše namjenu svakog pojedinačnog prostora

4. Opiše građevinske materijale elemenata zgradeElementi zgrade: zidane konstrukcije, livene betonske konstrukcije, čelik i armatura, lake pregrade, malteri, izolacije, materijali prirodnog i vještačkog porijekla, prefabrikovani elementi

5. Odredi građevinske materijale elemenata zgrade za dati primjer

6. Grafički predstavi elemente građenja objekata arhitekture za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi građenja objekata visokogradnje- Vertikalni i horizontalni konstruktivni elementi zgrade- Karakteristike građevinskih materijala elemenata zgrade


10

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste temelja za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje



1. Navede ulogu fundiranja i razlike u odnosu na konstruktivni sklop objekata

2. Navede vrste temelja i njihove karakteristike na objektima visokogradnje

Vrste temelja: temelji samci, trakasti temelji, temeljne ploče, temeljni šipovi

3. Opiše građevinske materijale za izradu temelja objekata visokogradnje

Građevinski materijali za izradu temelja: kamen, puna opeka, nearmirani beton, armirani beton, čelični, drveni i betonski šipovi

4. Objasni dio zakonske regulative iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavaljanje ovog posla

5. Odredi građevinske materijale za temelje, u zavisnosti od zadatih uslova lokacije

6. Grafički predstavi temelje u osnovi i oborenom presjeku na zadatoj osnovi objekta visokogradnje



Predložene teme

- Fundiranje tla i temeljenje objekata - Građevinski materijali u konstruktivnoj ulozi- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


11

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće elemente za različite vrste otvora za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje



1. Navede vrste otvora i njihove karakteristike

Vrste otvora: elementi prozora i otvora za prozore, elementi vrata i otvora za vrata, prolaziKarakteristike: oznake, mjere, način otvaranja, materijali, funkcija

2. Objasni ulogu nadvratnika i nadprozornika u seizmičkom i funkcionalnom smislu

3. Navede različite vrste roletni i sistema zaštite na objektima visokogradnje

4. Navede vrste materijala koji se koriste za elemente otvora na objektima visokogradnje

5. Grafički predstavi elemente otvora i njihove oznake na zadatoj osnovi objekta visokogradnje



Predložene teme

- Elementi prozora, vrata i otvora u objektima visokogradnje- Roletne i sistemi zaštite- Materijali elemenata za otvore objekata visokogradnje


12

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste grijanja i ventilacije za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje



1. Razlikuje dimnjačke kanale prema položaju i vrsti izvedbe

Dimnjački kanali prema položaju i vrsti izvedbe: jednostruki, višeslojni, sabirni, slobodnostojeći, prislonjeni, uzidani

2. Navede karakteristike i uslove etažnog grijanja objekata visokogradnje

3. Navede primjenu različitih elemenata gradnje u konstruisanju dimnjačkog kanala

4. Navede primjenu različitih elemenata gradnje u konstruisanju ventilacionih kanala


6. Grafički predstavi etažno grijanje prema zadatoj osnovi i spratnosti objekta visokogradnje



Predložene teme

- Dimnjački i ventilacioni kanali- Lokalno i centralno grijanje- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavaljanje ovog posla


13

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće sabirne dimnjačke i ventilacione kanale za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje



1. Navede ulogu i principe funkcionisanja sabirnih dimnjaka kod objekata visokogradnje

Sabirni dimnjaci: višekanalni dimnjaci za sabirna etažna grijanja u višespratnim objektima

2. Navede karakteristike sabirnih dimnjaka, načine izvođenja i prodora kroz međuspratne konstrukcije

3. Navede značaj sabirnih ventilacionih kanala, principe funkcionisanja i njihovu pravilnu primjenu


5. Riješi i grafički predstavi vođenje sabirnih dimnjaka kroz konstrukcije višespratnih objekata na zadatom primjeru

6. Riješi i grafički predstavi vođenje sabirnih ventilacionih kanala kod višespratnih objekata na zadatom primjeru



Predložene teme

- Sabirni dimnjački i ventilacioni kanali- Građevinski materijali za izvođenje sabirnih dimnjačkih i ventilacionih kanala i njihove obrade- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


14

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste izolacija za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje



1. Navede karakteristike i ulogu materijala kod različitih izolacija koji se primjenjuju na objektima visokogradnje

Različite izolacije: termoizolacije, hidroizolacije, zvučne izolacije, izolacije od požara

2. Odredi vrste materijala za izolacije ukopanih pozicija objekta visokogradnje za dati primjer

3. Odredi vrste materijala za izolacije nadzemnih pozicija objekta visokogradnje za dati primjer

4. Grafički predstavi slojeve i detalje izolacije za različite pozicije objekta visokogradnje za dati primjer



Predložene teme

- Hidroizolacije i zaštita- Termoizolacije i zaštitni slojevi- Zvučna i protivpožarna izolacija na objektima


15

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daUtvrdi kvalitet zidarskih radova po pozicijama izvođenja kod objekata visokogradnje



1. Navede zidarske radove koji se izvode pri izgradnji objekata visokogradnje

Zidarski radovi: priprema i zidanje elemenata zida različitih debljina i struktura

2. Objasni postupke i materijale za realizaciju zidarskih radova koji se izvode pri izgradnji objekata visokogradnje u skladu sa građevinskim normama

3. Predloži materijale za izvedbu zidarskih radova za konkretnu situaciju

4. Demonstrira postupak realizacije specifičnih faza izvođenja radova


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijum 3, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 4, potrebna je ispravna demonstracija postupka realizacije specifičnih faza izvođenja radova.

Predložene teme

- Tehnologija i sastav materijala gradnje - Zidarski radovi na objektu- Praktična prezentacija postupka izrade- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


16

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Arhitektonske konstrukcije I je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se upotreba

pokaznih sredstava za demonstriranje gdje je to moguće. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom. Preporučuje se upotreba audio-vizuelnih sredstava u cilju boljeg razumijevanja predviđenih sadržaja.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici korišćenjem pribora za tehničko crtanje, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentovanje rezultata rada sa usmenim obrazloženjem demonstriraju usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje kroz vježbe.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Izvodi se u objektima škole, odnosno opremljenim radionicama, kao i na gradilištima objekata visokogradnje uz primjenu metoda nastave zasnovanih na praktičnim aktivnostima.

- Osim upisivanja ocjena u dnevnik, poželjno je voditi sopstvenu evidenciju o dostignutosti ishoda učenja svih učenika u teorijskom i u dijelu ocjenjivanja praktične nastave i vježbi, za svaki kriterijum gdje je to predviđeno posebno u cilju kontinuiranog praćenja napredovanja učenika.

- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni, kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Blagojević B., Građevinske (arhitektonske) konstrukcije za prvi razred, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2002.- Blagojević B., Zanatski i završni radovi u građevinarstvu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd

2002.

Napomena:Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor 1

3. Projekciono platno 1

4. Opremljen prostor (radionica) sa alatom i materijalom za izvođenje zidarskih radova 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja - Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda

učenja.


17

- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni, utvrđuju se na nivou aktiva.

- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom

periodu.- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim

periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Statika i otpornost materijala- Nacrtna geometrija I- Tehničko crtanje- Arhitektonske konstrukcije II - Kompjutersko crtanje- Arhitektonske konstrukcije III - Organizacija građenja - Proračun betonskih elemenata- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Revitalizacija graditeljskog nasljeđa

Napomena:U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije i pravilno izražavanje u usmenom i

pisanom obliku)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje

matematičkog načina razmišljanja (logičko i prostorno mišljenje) i izražavanje kroz tehničko crtanje u rješavanju zadataka)

- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja uključujući efikasno upravljanje vremenom i informacijama kako pri samostalnom učenju tako i pri učenju u grupi)

- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na rad u grupi i na izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


18

3.2.2. TEHNIČKO CRTANJE





I 10 62 72 4

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za crtanje u razmjeri i kotiranje grafičkih priloga (osnove, vertikalni presjeci, fasade,

arhitektonski detalji), idejnog i glavnog projekta. Razviijanje sigurnosti, marljivosti i preciznosti u radu.


1. Koristi na pravilan način pribor za crtanje u arhitektonskim crtežima2. Primijeni preciznost i preglednost u crtanju arhitektonskih crteža3. Primijeni razmjeru i kotiranje u arhitektonskim crtežima4. Koristi oznake građevinskih materijala, sanitarnih uređaja, namještaja i zelenila u arhitektonskim

crtežima5. Grafički predstavi grafičke priloge idejnog projekta objekta visokogradnje6. Grafički predstavi grafičke priloge glavnog projekta objekta visokogradnje


19

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daKoristi na pravilan način pribor za crtanje u arhitektonskim crtežima



1. Opiše različite vrste papira za crtanje Vrste papira: pelir, milimetarski, hamer, paus

2. Navede karakteristike i način korišćenja osnovnog pribora za crtanje

Osnovni pribor za crtanje: tabla za crtanje, T- lenjir, trougao, šestar, uglomjer, šabloni

3. Navede dimenzije različitih formata papira koje najčešće koristi Formati papira: A2, A3, A4, A5

4. Demonstrira korišćenje pribora za crtanje na datom primjeru

5. Nacrta tehnički okvir i ispunjava zaglavlje tehničkog crteža na datom primjeru

Zaglavlje tehničkog crteža: tabela na crtežu sa osnovnim podacima o učeniku i crtežu


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Vrste papira- Formati papira- Upotreba pribora za crtanje


20

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni preciznost i preglednost u crtanju arhitektonskog crteža



Kontekst


1. Grafički predstavi različite debljine i tipove linija paralelno i pod uglom

2. Grafički predstavi i konstruiše pravilne mnogouglove

3. Ispiše slova i brojeve slobodnom rukom

4. Grafički predstavi slova i brojeve pomoću konstrukcije


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, za kriterijume od 1 do 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Paralelnost- Osnovne geometrijske konstrukcije


21

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni razmjeru i kotiranje u arhitektonskim crtežima



1. Objasni razmjeru i razloge crtanja u razmjeri

2. Grafički predstavi u zadatoj razmjeri jednostavne oblike

3. Objasni princip kotiranja u arhitekturi i brojčanu vrijednost na glavnoj kotnoj liniji

4. Grafički predstavi spoljašnje i unutrašnje kote za dati primjer

5. Unese visinske kote na crtežu za dati primjer Visinske kote: relativna kota, apsolutna kota

6. Unese tekst opisa za crtež, na konkretnom primjeru

Opis: namjena prostorije, površina u m2, obim u m', podna obloga


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5 i 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Razmjera - Kotiranje arhitektonskih crteža


22

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daKoristi oznake građevinskih materijala, sanitarnih uređaja, namještaja i zelenila u arhitektonskim crtežima



1. Navede osnovne građevinske materijaleOsnovni građevinski materijali: beton, armirani beton, opeka, kamen, drvo, čelik, hidroizolacija, termoizolacija

2. Opiše način obilježavanja pojedinih građevinskih materijala

3. Šrafira betonske i armirano-betonske elemente konstrukcije i ostale osnovne građevinske materijale na datom primjeru

4. Objasni oznake sanitarnih uređaja, namještaja i zelenila u crtežima

5. Grafički predstavi sanitarne uređaje kupatila i toaleta u razmjeri na osnovama crteža

6. Grafički predstavi namještaj u razmjeri na osnovama crteža

7. Grafički predstavi zelenilo na situaciji za dati primjer


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3, 5, 6 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Oznake za građevinske materijale u crtežima- Oznake za sanitarne uređaje u crtežima- Oznake za namještaj u crtežima- Oznake za zelenilo u crtežima


23

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi grafičke priloge idejnog projekta objekta visokogradnje



1. Objasni ulogu idejnog projekta u arhitekturi

2. Objasni primjenu debele, tanke, isprekidane i crta – tačka linije kod arhitektonskih crteža

3. Protumači ponuđene priloge iz idejnog projekta

4. Objasni način kotiranja idejnog projekta

5. Grafički predstavi osnove objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu

6. Grafički predstavi vertikalni presjek objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu

7. Grafički predstavi fasade objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Uloga idejnog projekta- Predstavljanje arhitektonskih objekata na crtežima za idejni projekat


24

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi grafičke priloge glavnog projekta objekta visokogradnje



1. Uporedi karakteristike glavnog i idejnog projekta

2. Protumači ponuđene priloge iz glavnog projekta

3. Grafički predstavi vrata i prozore sa pozicijama u osnovama za dati primjer

4. Objasni način kotiranja glavnog projekta

5. Grafički predstavi osnove objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu

6. Grafički predstavi vertikalni presjek objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu

7. Grafički predstavi fasade objekta u odgovarajućoj razmjeri prema zadatom prilogu

8. Demonstrira formatizovanje projekta na zadatom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3, 5, 6, 7 i 8, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Uloga i značaj glavnog projekta- Predstavljanje arhitektonskih objekata na crtežima za glavni projekat


25

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Tehničko crtanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se upotreba

pokaznih sredstava i demonstriranje njihovog korišćenja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju. Preporučljivo je da učenici korišćenjem pribora za tehničko crtanje, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentovanje rezultata rada sa usmenim obrazloženjem demonstriraju usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.

- Osim upisivanja ocjena u dnevnik, poželjno je voditi sopstvenu evidenciju o dostignutosti ishoda učenja svih učenika u teorijskom dijelu i na vježbama, za svaki kriterijum gdje je to predviđeno posebno u cilju kontinuiranog praćenja napredovanja učenika.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Dulić G., Tehničko crtanje sa čitanjem planova, Zavod za udžbenike, Beograd, 2003.




1. Računar 1

3. Projektor 1



učenja. - Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za

dostizanje svakog ishoda učenja posebno. - Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,

utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


26


9. Povezanost modula – korelacija- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Nacrtna geometrija I- Kompjutersko crtanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Proračun betonskih elemenata- Urbanističko planiranje i projektovanje- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Kompjutersko modelovanje- Arhitektonske kompozicije



pisanom obliku)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji ( razvijanje vještine

grafičkog predstavljanja crteža kao i u primjena razmjere i izračunavanje visinskih kota u grafičkom predstavljanju arhitektonskih crteža)


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na izlaganje svojih mišljenja, stavova i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


27

3.2.3. NACRTNA GEOMETRIJA I





I 36 72 108 6

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za razumijevanje položaja ravni u prostoru i određivanje ortogonalnih projekcija tačaka,

geometrijskih likova i tijela. Osposobljavanje za crtanje ortogonalnih projekcija geometrijskih tijela sa bazom na zračnoj ravni kao i definisanje vidljivosti u odnosu na projekcijske. Razvijanje osjećaja za prostor, sistematičnost u radu i preciznost.


1. Označi prodore prave kroz projekcijske ravni2. Odredi međusobne položaje tačke prave i ravni3. Transformiše pravilna geometrijska tijela iz ortogonalnih projekcija 4. Nacrta ortogonalne projekcije pravilnih geometrijskih tijela sa bazom na zračnoj ravni


28

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daOznači prodore prave kroz projekcijske ravni



1. Navede vrste projekcija i projekcijskih ravni

Vrste projekcija: ortogonalna, kosa, centralna (perspektiva)Vrste projekcijskih ravni: horizontalna, frontalna, profilna

2. Nacrta ortogonalni koordinatni sistem

3. Objasni položaj oktanata u odnosu na projekcijske ravni

Položaj oktanata: horizontala (iznad ispod), frontala (ispred iza), profila (desno lijevo)

4. Odredi ortogonalne projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju za dati primjer

Opšti položaj: proizvoljanSpecijalni položaj: tačka leži na nekoj projekcijskoj ravni i tačka leži na nekoj koordinatnoj osi

5. Nacrta ortogonalne projekcije prave (duži) u opštem i specijalnom položaju

Specijalni položaj: duž pripada projekcijskoj ravni, paralelna je projekcijskoj ravni, upravna je na projekcijsku ravan

6. Opiše uzajamne položaje dvije prave Uzajamni položaji: prave se sijeku, prave su međusobno paralelne, prave se mimoilaze

7. Odredi prodore prave kroz projekcijske ravni, vidljivost i oktante za dati primjer

Prodori: prodor kroz horizontalu, prodor kroz frontalu, prodor kroz profil


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 6. Za kriterijume 2, 4, 5 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ortogonalne projekcije tačke prave i duži- Prodori prave kroz projekcijske ravni


29

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daOdredi međusobne položaje tačke prave i ravni



1. Objasni specijalne položaje proizvoljnih ravni u odnosu na projekcijske i tragove ravni

Specijalni položaji proizvoljnih ravni: paralelna projekcijskoj, upravna na projekcijsku (zračna)Tragovi ravni: prvi, drugi, treći

2. Nacrta ortogonalne projekcije specijalnih pravih Specijalne prave: sutražnjice (horizontalnica, frontalnica, profilnica), nagibnice (prva, druga, treća)

3. Nacrta pravu van ravni

4. Odredi ortogonalne projekcije nagibnih trijedara za dati primjer Nagibni trijedri: prvi, drugi, treći


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ravan- Specijalne prave u ravni


30

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daTransformiše pravilna geometrijska tijela iz ortogonalnih projekcija



1. Objasni metode određivanja pravih veličina Metode određivanja: transformacija, rotacija

2. Odredi pravu veličinu duži i obara ravan za dati primjer

3. Primijeni postupke određivanja pravih veličina duži, uglova sa projekcijskim ravnima i geometrijskih likova, na konkretnom primjeru

4. Kombinuje transformaciju i rotaciju za određivanje pravih veličina geometrijskih likova za dati primjer



Predložene teme

- Transformacija- Rotacija


31

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daNacrta ortogonalne projekcije pravilnih geometrijskih tijela sa bazom na zračnoj ravni



1. Navede vrste zračnih ravni Vrste zračnih ravni: prva, druga, treća

2. Odredi pravu veličinu baze na zračnoj ravni za dati primjer

3. Nacrta bazu pravilnog geometrijskog tijela u ortogonalnim projekcijama za dati primjer

4. Prenese pravu veličinu visine pravilnog geometrijskog tijela za dati primjer



Predložene teme

- Geometrijski likovi na zračnoj ravni- Prava pravilna geometrijska tijela sa bazom na zračnoj ravni


32

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Nacrtna geometrija I je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Nastava treba da bude aktivna

sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom kao i korišćenje audio-vizuelnih sredstava za pokazivanje određenih sadržaja.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju. Preporučuje se da učenici koristeći pribor za tehničko crtanje samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju rezultat rada sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje kroz izradu vježbi.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Gagić Lj., Nacrtna geometrija za I I II razred građevinske, trgovinske i drvoprerađivačke škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1988.- Dulić G.; Jevtić M., Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije za za I I II razred arhitektonske, građevinske,

drvoprerađivačke, šumarske i geodetske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.- Petrović O., Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije sa rešenim primerima za srednje škole građevinske

struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.




1. Računar 1

2. Projektor 1





utvrđuju se na nivou aktiva.


33

- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Nacrtna geometrija II- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Tehničko crtanje- Kompjutersko crtanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada



pisanom obliku)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (primjena

matematičkog razmišljanja u rješavanju raznih zadataka pri određivanju položaja tačke prave i ravni, kao i u primjeni razmjere u grafičkom predstavljanju arhitektonskih crteža)

- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad kroz efikasno upravljanje vremenom i informacijama )- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na rad u grupi i na izlaganje svojih mišljenja i

argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


34

3.2.4. RAZVOJ ARHITEKTURE





I 72 72 144 8

2. Cilj modula:- Upoznavanje za civilizacijama, epohama, i stilovima kroz razvoj arhitekture. Osposobljavanje za

prezentovanje njihovih kulturnih i estetskih vrijednosti. Razvijanje kulturološke svijesti i sposobnosti opažanja i upoređivanja kroz saznanja o različitim civilizacijama, epohama, i stilovima, kao i razvijanje vještine prezentacije.


1. Uporedi različite stilove i objekte u razvoju arhitekture 2. Prikaže karakteristike stilova i objekte iz Praistorijskog perioda i Srednjeg vijeka3. Prikaže karakteristika stilova i objekte Novog vijeka (doba) 4. Prikaže karakteristike stilova i objekte Savremene arhitekture- Arhitektura XIX vijeka i XX vijeka


35

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daUporedi različite stilove i objekte u razvoju arhitekture



1. Definiše pojmove koji se koriste u istoriji arhitekture Pojmovi: stil, pravac, epoha, civilizacija

2. Navede istorijske periode u razvoju arhitekture od praistorije do danas

Periodi u razvoju arhitekture: Praistorija, Srednji vijek, Novi vijek, Savremeno doba

3. Objasni karakteristike stilova i objekte od Praistorijskog perioda do Srednjeg vijeka Stilovi Srednjeg vijeka: Romanika, Gotika

4. Objasni karakteristike stilova i objekte Novog vijeka (doba) Stilovi Novog vijeka: Renesansa, Barok, Rokoko

5. Objasni karakteristike stila i objekte Savremene arhitekture

Savremena arhitektura: Ahitektura XIX vijeka i arhitektura XX vijeka

6. Uporedi razlike i sličnosti objekata u određenim periodima u umjetnosti arhitekture na konkretnim primjerima


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Arhitektura praistorije- Arhitektura Starog vijeka (Mezopotamija, Egipat, Persija, Grčka, Rim)- Arhitektura Vizantije, Islamska arhitektura - Arhitektura Romanike i Gotike u Francuskoj, Italiji, Njemačkoj i Engleskoj


36

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrikaže karakteristike stilova i objekte iz Praistorijskog perioda i Srednjeg vijeka



1. Objasni važnost elemenata za prezentaciju stilova i objekata u arhitekturi

Elementi za prezentaciju: geografski položaj, društveno uređenje, ekonomski odnosi, klima, religija ljudskih civilizacija, graditeljstvo

2. Prezentuje karakteristike i objekte civilizacija praistorije, Mezopotamije i Egipta

3. Prezentuje karakteristike i objekte civilizacija Antičke Grčke i Rima

4. Prezentuje karakteristike objekata nastalih u Crnoj Gori i regionu pod uticajem Antičkog Rima, Vizantije, Islamske arhitekture

Objekti u Crnoj Gori: Antika /Rimski mozaici, Perast; Husein Pašina Džamija, Pljevlja; Manastir Morača, Kolašin; Manastir Đurđevi Stupovi, BeraneObjekti u regionu: Dioklecianova palata, Split; Amfiteatar, Pula; Srednjovjekovna arhitektura u Srbiji/ Raška stilska grupa; Vizantijska stilska grupa; Moravska stilska grupa|


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Arhitektura praistorije- Arhitektura Starog vijeka (Mezpotamija, Egipat, Persija, Grčka, Rim)- Arhitektura Vizantije, Islamska arhitektura- Arhitektura Romanike i Gotike u Francuskoj, Italiji, Njemačkoj i Engleskoj


37

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrikaže karakteristika stilova i objekte Novog vijeka (doba)



1. Prezentuje karakteristike stila i objekte Renesanse na datom primjeru

2. Prezentuje karakteristike stila i objekte Baroka na datom primjeru

3. Prezentuje karakteristike stila i objekte Rokokoa na datom primjeru

4. Prezentuje karakteristike objekata koji su nastali u regionu pod uticajem Novog vijeka na datom primjeru

Objekti u regionu: Katedrala Sv. Jakova – UNESCO Svjetska baština, Šibenik; Dubrovačka katedrala, Dubrovnik; Crkva Svetog Vlaha, Dubrovnik; Isusovačka crkva Sv. Ignjacija, Dubrovnik; Barkoni urbanizam, Karlovac; Crkva Svete Trojice, Ljubljana


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja za kriterijume od 1 do 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Karakteristike stilova i objekata Renesanse- Karakteristike stilova i objekata Baroka- Karakteristike stilova i objekata Rokokoa- Karakteristike stilova i objekata na Balkanskom poluostrvu nastalih pod uticajem Novog vijeka


38

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrikaže karakteristike stilova i objekte Savremene arhitekture - Arhitektura XIX vijeka i XX vijeka



Kontekst


1. Prezentuje karakteristike stila i objekte iz XIX vijeka

2. Prezentuje karakteristike stila i objekte sa početka XX vijeka

3. Prezentuje karakteristike stila i objekte od XX vijeka do danas

4. Prezentuje karakteristike objekata u Crnoj Gori i regionu od XIX vijeka do danas

Objekti u Crnoj Gori: Zetski dom, zgrada kraljevskog pozorišta,Cetinje; Biljarda, Njegoševa rezidencija (danas Njegošev muzej) Cetinje; Dvorac kralja Nikole (danas Dvorski muzej), Cetinje; Mauzolej Petra II Petrovića Njegoša, Lovćen; Bolnica “Danilo I”, Cetinje; Most knjaza Danila, Rijeka Crnojevića; Rodna kuća vladike Rada, NjegušiObjekti u regionu: Crkva Sv. Nikole, Karlovci; Narodni muzej, Beograd; Crkva Aleksandra Nevskog, Beograd; Hrvatsko narodno kazaliste, Zagreb; Đakovačka katedrala; Grad Tivoli, ljubljanski park, Ljubljana; Tomostovlje, Ljubljana


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja za kriterijume od 1 do 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Arhitektura renesanse, karakteristike stila renesansnih palata, crkava- Renesansa u Italiji i u drugim evropskim zemljama- Barokna arhitektura, arhitektura baroka i rokokoa u Francuskoj, Italiji, Engleskoj, Njemačkoj


39

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Razvoj arhitekture je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Za realizaciju predviđenih

tematskih sadržaja preporučuju se primjena metoda rada zasnovanih na riječima - dijaloška i rada sa predviđenom literaturom. Za realizaciju predviđenih sadržaja preporučuje se i korišćenje audio-vizuelnih sredstava. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju i internet prezentaciji. Preporučuje se da učenici u parovima koristeći računar, izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentovanje rezultata rada sa usmenim obrazloženjem demonstriraju usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključaka prilikom rada na prezentacijama, čime omogućava povezivanje teoretskih znanja sa praktičnom primjenom.


- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni, kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Voljevica N.; Dulić G., Istorija arhitekture, Zavod za udžbenke i nastavna sredstva, Beograd, 2005.- Radović R., Savremena arhitektura, Stylos Art Hatje, Beograd, 1970. - Ramon Rodriges Lj., Kratka istorija arhitekture, Novi Sad, 2009.- Bogdan N., Ahitektura Srbije u XIX veku, Art Book, Beograd, 2016.- Ivancevic R., Renesansa na tlu Jugosalvije, renesansa u Hrvatskoj i Sloveniji, Jugoslavija, Beograd, 1985.




1. Računar 16

2. Projektor 1





utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi.


40

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Informatika- Urbanističko planiranje i projektovanje- Istorija umjetnosti- Projektovanje porodičnih kuća I- Revitalizacija graditeljskog nasleđa



pisanom obliku)- Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za prezentacije)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja

uključujući efikasno upravljanje vremenom i informacijama kako pri samostalnom učenju tako i pri učenju u grupi)

- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada učenika i izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)

- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o lokalnom, nacionalnom i evropskom kulturnom nasljeđu; razumijevanje kulturne različitosti u Evropi i važnost da se sačuva kulturno nasljeđe u savremenom životu)


41

3.2.5. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE II





II 36 96 48 180 10


2. Cilj modula:- Osposobljavanje za primjenu različitih vrsta hidroizolacija, armirano-betonskih horizontalnih konstruktivnih

elemenata, sabirnih dimnjačkih i ventilacionih kanala, elemenata armirano-betonskih stepenica, različitih vrsta drvenih krovnih konstrukcija, ravnih krovova za date situacije u projektu objekata visokogradnje. Osposobljavanje za utvrđivanje kvaliteta zanatskih radova po pozicijama izvođenja na objektima visokogradnje. Razvijanje preciznosti, tačnosti u radu i sposobnosti povezivanja znanja.


1. Primijeni odgovarajuće vrste horizontalnih i vertikalnih hidroizolacija za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje

2. Primijeni odgovarajuće armirano-betonske horizontalne konstruktivne elemente građenja za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje

3. Primijeni odgovarajuće elemente armirano-betonskih stepenica i rampe za različite pozicije u projektu objekata visokogradnje

4. Primijeni odgovarajuće vrste drvenih krovnih konstrukcija za datu situaciju u projektu objekata visokogradnje

5. Primijeni ravne krovove na objektima visokogradnje za datu situaciju u projektu 6. Utvrdi kvalitet betonskih, tesarskih i hidroizolaterskih radova po pozicijama izvođenja na objektima

visokogradnje


42

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste horizontalnih i vertikalnih hidroizolacija za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje



1. Objasni ulogu i značaj hidroizolacija na objektima visokogradnje

2. Objasni karakteristike horizontalnih i vertikalnih hidroizolacija na objektu i materijala od kojih se izrađuju

Karakteristike: fleksibilnost, otpornost, trajnost, slojevitost, mogućnosti primjene, način ugradnje

3. Objasni karakteristike izolacije podova objekata visokogradnje

4. Navede karakteristike različitih izolacija podrumskih zidova i važnost njihove kvalitetne ugradnje

Različite izolacije: hidroizolacije, termoizolacije, zaštitni slojevi izolacija


6. Grafički predstavi primjenu hidroizolacije na objektu sa djelimično ukopanim i ukopanim podrumom za dati primjer



Predložene teme

- Konstruktivni sistemi objekata i mogućnosti izolovanja različitih pozicija- Hidroizolacije, termoizolacije i njihovi zaštitni slojevi- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


43

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće armirano-betonske horizontalne konstruktivne elemente građenja za datu situaciju

u projektu objekata visokogradnje



Kontekst


1. Navede podjelu horizontalnih konstruktivnih elemenata zgrade

2. Navede karakteristike linijskih i površinskih konstruktivnih elemenata, ulogu oslonaca i njihov seizmički značaj

Linijski konstruktivni elementi: stub, serklaž, greda, rebro, nadvratnik, nadprozornik, podvlaka Površinski konstruktivni elementi: ploče, stepeništa, konzole, armirano-betonsko platno, konstruktivni zid

3. Definiše ulogu konstruktivnih elemenata i načine njihovog oslanjanja nad osloncima

4. Navede podjelu i karakteristike međuspratnih konstrukcija prema materijalu, načinu oslanjanja i načinu izvođenja

Međuspratne konstrukcije: monolitne armirano-betonske konstrukcije, polumontažne armirano-betonske konstrukcije, montažne armirano-betonske konstrukcije


6. Definiše sisteme oplate za izvođenje elemenata konstrukcije objekata visokogradnje

7. Riješi pozicije i oslanjanje različitih međuspratnih konstrukcija na datom primjeru u projektu

Projekat: crteži osnove sa označenim osloncima, rasponima i oborenim presjecima u podužnom i poprečnom pravcu i detaljima


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume 6 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Elementi građenja objekata visokogradnje- Vertikalni i horizontalni konstruktivni elementi zgrade- Karakteristike građevinskih materijala i konstrukcija elemenata zgrade- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


44

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće elemente armirano-betonskih stepenica i rampe za različite pozicije projekta

objekata visokogradnje



1. Navede ulogu i elemente stepenica, rampi za vozila i lica sa invaliditetom, kao i propise o njihovom dimenzionisanju

2. Navede podjelu rampi i stepenica prema položaju, materijalu, konstrukciji i obliku

Podjela stepenica: spoljne stepenice, unutrašnje stepenice, podrumske stepenice, jednokrake, dvokrake, trokrake, stepenice sa podestnim nosačima, stepenice sa obraznim nosačima, konzolne stepenice, stepenice na koljenastoj ploči

3. Objasni dio Zakonske regulative iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavaljanje ovog posla

4. Analizira mogućnosti odgovarajućeg izbora oblika i vrste stepenica u odnosu na njihove moguće pozicije u objektu za dati primjer

5. Riješi i grafički predstavi stepenice i rampe u različitim konstruktivnim varijantama i oblicima kroz osnove sa oborenim presjecima za dati primjer

6. Riješi i grafički predstavi stepenice i rampe u različitim konstruktivnim varijantama i oblicima kroz podužne i poprečne presjeke i detalje za dati primjer



Predložene teme

- Stepeništa i rampe na objektima visokogradnje- Građevinski materijali za izvođenje nosećih konstrukcija, stepeništa i rampi- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


45

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste drvenih krovnih konstrukcija za datu situaciju u projektu objekata

visokogradnje



1. Objasni ulogu krovnog pokrivača, konstruktivnih i nekonstruktivnih elemenata krova

2. Navede podjelu krovova prema obliku i konstrukciji Krovovi prema obliku: jednovodni, viševodni, ravni

3. Navede uslove primjene različitih krovnih konstrukcija i moguće načine prenosa opterećenja

Krovne konstrukcije: drvene, čelične, rešetkaste i armirano-betonske

4. Navede značaj tavanskog prostora i materijale koji doprinose toplotnoj, zvučnoj i hidroizolaciji

5. Objasni dio Zakonske regulative iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavaljanje ovog posla

6. Riješi i grafički predstavi različite krovne konstrukcije kroz osnovu, podužne i poprečne presjeke i detalje veza konstruktivnih elemenata za dati primjer

7. Riješi i grafički predstavi adaptaciju tavanskog prostora i izbor odgovarajućeg materijala u opremanju istog za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume 6 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Oblikovanje krovova i rješavanje krovnih ravni- Konstrukcije i načini prenosa opterećenja kod različitih vrsta krovova- Krovni elementi i slojevi krovnih pokrivača- Zakonska regulativa iz oblasti izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


46

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni ravne krovove na objektima visokogradnje za datu situaciju u projektu



1. Navede karakteristike i ulogu ravnih krovova, konstruktivnih i izolacionih slojeva ravnog krova

2. Navede ulogu slivnih površina, krovne terase i gromobranskih instalacija

Slivne površine: površine krovnih ravni sa određenim padom za odvod atmosferilija u odvodne kanale i oluke

3. Navede vrste materijala za slojeve prohodnog i neprohodnog ravnog krova, za dati primjer

4. Riješi i grafički predstavi konstrukciju neprohodnog krova i krovne terase, za dati primjer

5. Riješi položaj i padove slivnih ravni krova, za dati primjer



Predložene teme

- Prohodni i neprohodni ravni krovovi - Termoizolacije, hidroizolacije i zaštitni slojevi krova- Zvučna, protivpožarna izolacija na objektima- Gromobranske instalacije


47

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daUtvrdi kvalitet betonskih, tesarskih i hidroizolaterskih radova po pozicijama izvođenja na objektima

visokogradnje



1. Navede betonske, tesarske i hidroizolaterske radove kod objekata visokogradnje

Betonski radovi: izrada temelja, armirano-betonskih konstrukcija, izrada stepeništaTesarski radovi: izrada drvenih konstrukcija i podkonstrukcija

2. Objasni postupke i materijale za realizaciju betonskih, tesarskih i hidroizolaterskih radova koji se izvode pri izgradnji objekata visokogradnje, u skladu sa normama

3. Predloži materijale za izvedbu betonskih, tesarskih i hidroizolaterskih radova, za konkretnu situaciju

4. Demonstrira postupak realizacije specifičnih faza izvođenja radova


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijum 3, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 4, potrebna je ispravna demonstracija postupka realizacije specifičnih faza izvođenja radova.

Predložene teme

- Tehnologija izrade i sastav materijala grubih građevinskih radova - Betonski, tesarski i hidroizolaterski radovi - Praktična prezentacija postupka izrade grubih i izolaterskih radova


48

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Arhitektonske konstrukcije II je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se upotreba

pokaznih sredstava za demonstriranje gdje je to moguće. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici koristeći pribor za tehničko crtanje, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentovanje rezultata rada sa usmenim obrazloženjem demonstriraju usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje kroz vježbe.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Izvodi se u objektima škole odnosno opremljenoj radionici za izvođenje predviđenih radova kao i na gradilištima objekata visokogradnje uz primjenu metoda nastave zasnovanih na praktičnim aktivnostima.




sredstva Beograd, 2002.- Blagojević B., Zanatski i završni radovi u građevinarstvu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd

2002.


6. Prostorni I materijalni uslovi za izvođenje nastave


1. Računar 1

2. Projektor 1


4. Opremljen prostor (radionica) sa alatom i materijalom za izvođenje zanatskih radova 1


učenja.


49





periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Statika i otpornost materijala- Tehničko crtanje- Nacrtna geometrija I- Arhitektonske konstrukcije II- Kompjutersko crtanje- Arhitektonske konstrukcije III - Organizacija građenja - Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Revitalizacija graditeljskog nasljeđa



pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje





50

3.2.6. KOMPJUTERSKO CRTANJE





II 36 108 144 8

Teorijska nastava i vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za izradu tehničke dokumentacije za objekte visokogradnje korišćenjem računarskog

programskog paketa kao i za njeno čuvanje, štampanje i razmjenu. Razvijanje sposobnosti organizacije, sistematičnosti i samostalnosti u radu.


1. Podesi radni prostor softverskog programa za kompjutersku izradu projektne dokumentacije2. Grafički predstavi crtež arhitektonskog prostora prema zadatoj skici primjenom softvera za izradu

projektne dokumentacije 3. Organizuje crtež arhitektonskog prostora u slojeve primjenom softvera za izradu projektne

dokumentacije 4. Koristi blokove kod crteža arhitektonskog prostora primjenom softvera za izradu projektne

dokumentacije 5. Tehnički obradi crtež arhitektonskog prostora primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije 6. Kreira model jednostavnog arhitektonskog objekta u prostoru7. Koristi mreže 3D površi i polupovrši primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije8. Modelira solide u tri dimenzije (3D) primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije


51

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPodesi radni prostor softverskog programa za kompjutersku izradu projektne dokumentacije



1. Pokrene softverski program za kompjutersku izradu projektne dokumentacije Softverski program: AutoCAD

2. Objasni djelove prozora softverskog program za kompjutersku izradu projektne dokumentacije i zavisnost njegovog izgleda od izabranog radnog prostora

Djelovi prozora: naslovna linija, komandna linija, statusna linija, palete sa alatkama, linija padajućih menija, radna površina

3. Demonstrira postupak podešavanja prozora, radnog prostora i otvaranja paleta

4. Usvoji sistem mjera i veličinu crteža za dati primjer

5. Otvori i snimi date primjere postojećih crteža

6. Zatvori softverski program za kompjutersku izradu projektne dokumentacije


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 2. Za kriterijume 1, 3, 4, 5 i 6, potrebne su ispravno urađene računarske vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kontrolisanje radnog okruženja softverskog programa za kompjutersku izradu projektne dokumentacije- Workspaces - Priprema za crtanje


52

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi crtež arhitektonskog prostora prema zadatoj skici primjenom softvera za izradu

projektne dokumentacije



Kontekst


1. Definiše koordinatni sistem i vrste koordinata Vrste koordinata: Dekartove pravougle, polarne, apsolutne, relativne

2. Objasni postupak crtanja figure sastavljenu od linija

3. Nacrta figuru sastavljenu od linija prema zadatom crtežu

4. Demonstrira korišćenje različitih radnih režima Radni režimi: Ortho, Polar, Osnap

5. Demonstrira biranje objekata crteža nacrtanog prema zadatom crtežu uz upotrebu alata za brisanje

Objekat crteža: dio crteža (linija, krug, luk i dr.)

6. Nacrta osnovne geometrijske oblike prema zadatom crtežu primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije

Osnovni geometrijski oblici: linija, krug, kvadrat, luk, elipsa, poligon

7. Nacrta kompozicije osnovnih geometrijskih oblika prema zadatom crtežu primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije

8. Nacrta poliliniju prema zadatom crtežu primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije

9. Uredi nacrtane kompozicije prema zahtjevima zadatog crteža primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije

Uredi: premješta, kopira, rotira, odsijeca, produžuje, razmjerava, prelama ivice pomoću luka, obara ivice, simetrično preslikava, rastavlja polilinije


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 9, potrebne su ispravno urađene računarske vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Alati za crtanje: Paleta Draw- Osnovne transformacije i izmjene na objektima: Paleta Modify- Čvorovi: Grips


53

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daOrganizuje crtež arhitektonskog prostora u slojeve primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije



1. Objasni namjenu slojeva (nivoa) u izradi crteža

2. Objasni postupak raslojavanja crteža na slojeve (nivoe)

3. Rasloji crtež na slojeve (nivoe), prepoznajući sličnosti elemenata i grupišući ih u zavisnosti od zajedničkih karakteristika za dati primjer

4. Podesi paremetre slojeva u softveru za izradu projektne dokumentacije

Paremetri slojeva: ime sloja, boja, tip i debljina linije kojom će pojedini slojevi biti nacrtani

5. Učini privremeno nevidljivim pojedine djelove crteža

6. Spriječi slučajno brisanje ili druge izmjene crteža na određenom sloju Spriječi: zaključavanje-otključavanje sloja



Predložene teme

- Slojevi: Layers, Layer Properties Manager- Rad sa slojevima pri izradi crteža


54

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daKoristi blokove kod crteža arhitektonskog prostora primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije



1. Objasni pojam bloka i prednosti rada sa njima Blokovi: kod kada, wc šolja, lavaboa, vrata, prozora

2. Objasni postupak rada sa blokovima

3. Odredi objekat ili skup objekata u cilju umetanja na crtež više puta za dati primjer

4. Kreira blok u cilju umetanja na crtež više puta za dati primjer

5. Umetne blok na crtež za dati primjer

6. Napravi izmjene na bloku za dati primjer

7. Koristi blokove sa atributima u cilju unapređenja rada sa blokovima na datom primjeru



Predložene teme

- Korišćenje blokova: Make Block, Insert Block- Modify II- Atributi: Attribute


55

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daTehnički obradi crtež arhitektonskog prostora primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije



1. Ukaže na važnost tehničke obrade crteža

2. Objasni postupak tehničke obrade crteža

3. Šrafira crtež radi predstavljanja konkretniih djelova crteža za zadati primjer

4. Unese na crtež tekstualni sadržaj za zadati primjer

Tekstualni sadržaj: naziv crteža, namjena prostorije, površina, obim

5. Kotira elemente crteža, u skladu sa zadatim primjerom

6. Izmijeni postojeće kote na crtežu, u skladu sa potrebama na zadatom primjeru

7. Štampa urađeni crtež ili njegove djelove iz prostora modela za zadati primjer



Predložene teme

- Umetanje šrafure na crtež: alat Hatch- Dodavanje teksta crtežu: Text Style, Mtext, DText- Kotiranje: Dimension Style, alati za kotiranje, paralelno i lančano kotiranje- Štampanje iz prostora Modela


56

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daKreira model jednostavnog arhitektonskog objekta u prostoru



1. Opiše prostorni (3D) koordinatni sistem

2. Definiše korisnički koordinatni sistem

3. Zada „debljinu“ zadatoj arhitektonskoj osnovi u cilju kreiranja modela jednostavnog arhitektonskog objekta

4. Koristi paletu sa alatima u cilju sagledavanja tijela u prostoru za konretan primjer

5. Razlikuje vrste tijela prema načinu izrađivanja u softveru za izradu projektne dokumentacije

6. Opiše način konstrukcije tijela primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 5 i 6. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene računarske vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Svjetski i korisnički 3D koordinatni sistem: Paleta UCS- Pregled modela u prostoru: Palete View, Visual Style, Orbit- Površinska i zapreminska tijela (Surface i 3D Solid)- Alat Revolve i Extrude


57

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daKoristi mreže 3D površi i polupovrši primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije



1. Opiše osnovne tehnike izrade površina

2. Definiše pojam 3D površi

3. Napravi tijela pomoću alata 3D FACE prema zadatom crtežu

4. Transformiše 3D Face tijela napravljena prema zadatom crtežu

Transformiše: kopira, ravanski simetrično preslikava, pomjera, rotira


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene računarske vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada 3D FACE elemenata- Modify 3D Operation


58

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daModelira solide u tri dimenzije (3D) primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije



1. Objasni postupak modeliranja solida u tri dimenzije

2. Definiše regione i Bulove operacije i njihovu primjenu Bulove operacije: Union, Subtract, Intersect

3. Napravi regione prema zadatom crtežu primjenom softvera za izradu projektne dokumentacije

4. Kreira od regiona jednostavna tijela u prostoru-3D Solide izvlačenjem površina u zadatom pravcu ili njihovim okretanjem oko zadate ose ili nekog tijela, primjenom Bulovih alata

5. Napravi osnovne geometrijske figure tijela u prostoru prema zadatom crtežu

Osnovne geometrijske figure: paralelopiped, lopta, cilindar, kupa, prizma, torus

6. Izradi tijela složenijeg oblika prema zadatom crtežu

7. Kreira otvore različitih oblika u tijelima prema zadatom primjeru

8. Izvrši različite vrste dorada-korekcija i transformacija na tijelima prema zadatom primjeru

Dorade-korekcije i transformacije: pomjeranje, kopiranje, rotiranje, ravansko simetrično preslikavanje, izrada više kopija raspoređenih u prostorne matrice ili kružno, zaobljavanje ivica, obaranje ivica, odsijecanje, uređivanje površina tijela



Predložene teme

- Primjena regiona i Bulove operacije- Pravljenje primitiva- Izrada 3D Solida primjenom alata Extrude i Revolve, Paleta Modeling- Rad sa Bulovim 3D operacijama- Paleta Solid Editing; Modify-3D Operation: Move, Rotate, Mirror, Array, Fillet, Chamfer, - Napredne komande za modeliranje solida: alati Slice


59

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Kompjutersko crtanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se

primjena metoda zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom koa i pokazivanje na računaru u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju na računaru. Preporučljivo je da učenici samostalno izrađuju zadate računarske vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.

- Osim upisivanja ocjena u dnevnik, poželjno je voditi sopstvenu evidenciju o dostignutosti ishoda učenja svih učenika u teorijskom i u dijelu ocjenjivanja vježbi, za svaki kriterijum posebno u cilju kontinuiranog praćenja napredovanja učenika.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Aleksić V., Primjena računara u građevinarstvu za II razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2008.- Klem N., Uvod u primenu računara, Građevinska knjiga, Beograd, 2008.- Omura G., AutoCAD 2008 i AutoCAD LT 2008, Mikro knjiga, Beograd, 2008.- Jovanović J., Kompjuterska grafika, Univerzitet Crne Gore Mašinski fakultet, Podgorica, 2010.




1. Računar 16

2. Licencirani softver za kopjutersko modelovanje 16

3. Projektor 2


5. Štampač 2

6. Skener 2



dostizanje svakog ishoda učenja posebno.


60




periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Tehničko crtanje- Informatika- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Proračun betonskih elemenata- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Urbanističko planiranje i projektovanje- Kompjutersko modelovanje


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (pravilno izražavanje kao i upotreba stručne terminologije u usmenom

obliku) - Komunikacija na stranom jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku u vidu

korišćenja računarskih programa i stručnih izraza)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog Ii

prostornog mišljenja kao i preciznosti u crtanju geometrijskih oblika, rješavanju razmjere i kotiranju)- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za procjenu, čuvanje, stvaranje, prikazivanje i

razmjenu informacija)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja




61

3.2.7. NACRTNA GEOMETRIJA II





II 36 36 72 4

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za crtanje ortogonalne projekcije geometrijskih tijela sa bazom na kosoj ravni kao i složenih

tijela u kosoj projekciji. Osposobljavanje za konstruisanje prave veličine krovnih ravni kao i primjenu linije usjeka i nasipa za put ili plato kao i centralnog projektovanja u geometrijskim likovima, tijelima, objektima. Razvijanje osjećaja za prostor, sistematičnost u radu i preciznost.


1. Nacrta ortogonalne projekcije geometrijskih tijela sa bazom na kosoj ravni2. Razvije mrežu presječenog tijela sa ravni3. Konstruiše pravu veličinu krovnih ravni 4. Nacrta složena tijela u kosoj projekciji5. Primijeni linije usjeka i nasipa za put ili plato za dati projekat 6. Primijeni centralno projektovanje u geometrijskim likovima, tijelima, objektima


62

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daNacrta ortogonalne projekcije geometrijskih tijela sa bazom na kosoj ravni



1. Objasni pojam tragova kose ravni Tragovi kose ravni: prvi trag, drugi trag, treći trag

2. Odredi ortogonalne projekcije tačaka koje leže na kosoj ravni pomoću sutražnjica za konkretan primjer

Sutražnjica: horizontalnica, frontalnica, profilnica

3. Odredi pravu veličinu geometrijskog lika na kosoj ravni za konretan primjer

4. Prenese pravu veličinu visine tijela pomoću trougla pravih veličina za konretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Geometrijski likovi na kosoj ravni- Prava pravilna geometrijska tijela sa bazom na kosoj ravni


63

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daRazvije mrežu presječenog tijela sa ravni



Kontekst


1. Opiše specijalne položaje baze geometrijskih tijela u odnosu na projekcijske ravni

Specijalni položaji baze geometrijskih tijela: baza pripada projekcijskoj ravni, baza je paralelna projekcijskoj ravni

2. Nacrta ortogonalne projekcije pravih pravilnih geometrijskih tijela sa bazom u specijalnom položaju na konkretnom primjeru

3. Označi tačke presjeka geometrijskog tijela i zračne ravni u ortogonalnim projekcijama na konkretnom primjeru

Zračne ravni: prva, druga i treća zračna ravan

4. Odredi pravu veličinu presjeka na konkretnom primjeru

5. Označi tačke presjeka geometrijskog tijela i kose ravni na konkretnom primjeru



Predložene teme

- Geometrijska tijela sa bazom u specijalnom položaju u odnosu na projekcijske ravni- Presjeci geometrijskih tijela i zračnih ravni- Presjeci geometrijskih tijela i kose ravni


64

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daKonstruiše pravu veličinu krovnih ravni



1. Navede vrste i elemente krovaVste krova: jednovodni, dvovodni i složeniElementi krova: streha, krovna raven, krovna konstrukcija, krovni pokrivač

2. Objasni postupak dobijanja presječnica krovnih ravni Presječnice krovnih ravni: šljeme, grbina i uvala

3. Odredi presječnice krovnih ravni na konkretnom primjeru

4. Riješi i grafički predstavi krov u osnovi objekta sa dodatnim elementima, na konkretnom primjeru Dodatni elementi: susjed, kula, atrijum


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Krovovi


65

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daNacrta složena tijela u kosoj projekciji



1. Objasni vezu između ortogonalne i kose projekcije

2. Nacrta geometrijski lik u kosoj projekciji kada on pripada horizontali za konkretan primjer

3. Nacrta geometrijski lik u kosoj projekciji kada je on paralelan frontali za konkretan primjer

4. Nacrta geometrijski lik u kosoj projekciji kada on pripada profilu za konkretan primjer

5. Nacrta geometrijsko tijelo u kosoj projekciji kada se baza nalazi u specijalnom položaju u odnosu na neku projekcijsku ravan za konkretan primjer



Predložene teme

- Kosa projekcija


66

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni linije usjeka i nasipa za put ili plato za dati projekat



1. Opiše postupak graduiranja prave na jednake interval

2. Objasni pojam intervala i pada kod puta

3. Odredi linije usjeka i nasipa za plato na konkretnom primjeru

4. Odredi linije usjeka i nasipa za put sa padom na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kotirana projekcija


67

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni centralno projektovanje u geometrijskim likovima, tijelima, objektima



1. Navede vrste perspektive u nacrtnoj geometriji Vrste perspektive: normalna, žablja, ptičija, frontalna i perspektiva sa ugla

2. Nacrta geometrijski lik u perspektivi za konkretan primjer

3. Nacrta geometrijsko tijelo u perspektivi za konkretan primjer

4. Nacrta frontalnu perspektivu enterijera na konretnom primjeru

5. Nacrta perspektivu sa ugla za niz objekata za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Centralna projekcija


68

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Nacrtna geometrija II je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Nastava treba da bude aktivna

sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom kao i korišćenje računara i projektora za pokazivanje određenih primjera.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju. Preporučuje se da učenici koristeći pribor za crtanje samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju rezultata rada sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Tokom izrade grafičkih vježbi nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri izradi vježbi.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Gagić Lj., Nacrtna geometrija za I i II razred građevinske, trgovinske i drvoprerađivačke škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1988.- Dulić G.; Jevtić M., Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije za za I i II razred arhitektonske, građevinske,

drvoprerađivačke, šumarske i geodetske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.- Petrović O., Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije sa rešenim primerima za srednje škole građevinske

struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.




1. Računar 1

2. Projektor 1






69




periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Nacrtna geometrija I- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Tehničko crtanje- Kompjutersko crtanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (pravilno izražavanje i upotreba stručne terminologije u usmenom i

pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (primjena

matematičkog razmišljanja u rješavanju raznih problema pri određivanju položaja geometriijskih tijela u ravni i izražavanje kroz tehničko crtanje u rješavanju zadataka)


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na izlaganje svojih mišljenja, stavova i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


70

3.2.8. SLOBODORUČNO CRTANJE





II 10 62 72 4

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za slobodoručno crtanje modela žičanih elemenata, modela punih elemenata,

perspektivnog prikaza prostora. Osposobljavanje za slobodoručno crtanje ljudske figure u prostoru. Razvijanje osjećaja za prostor, kao i pozitivnog odnosa prema umjetnosti.


1. Nacrta slobodoručno modele žičanih elemenata radi sagledavanja dubine prostora 2. Nacrta slobodoručno modele punih elemenata u prostoru3. Nacrta slobodoručno perspektivni prikaz prostora4. Nacrta ljudsku figuru u skladu sa prostorom i dimenzijama ljudskog tijela


71

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daNacrta slobodoručno modele žičanih elemenata radi sagledavanja dubine prostora



1. Navede likovne elemente kod slobodoručnog crtanja

Likovni elementi: tačka, linija, ploha, površina, tekstura, prostir, volumen

2. Navede vrste linija po karakteru i kretanju kod slobodoručnog crtanja

Vrste linija po karakteru: puna, isprekidana, deblja, tanjaVrste linija po karakteru: horizontalna, vertikalna, kosa, kružna

3. Objasni vrste kompozicija kod slobodoručnog crtanja

Vrste kompozicija: horizontalna, vertikalna, piramidalna, dijagonalna

4. Objasni način viziranja, mjerenja i upoređivanja veličina pri definisanju oblika u slobodoručnom crtanju

5. Odredi kompoziciju žičanog modela na konkretnom crtežu

6. Odredi proporciju žičanog modela na konkretnom crtežu


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Likovni elementi u slobodoručnom crtanju- Kompozicija u slobodoručnom crtanju- Proporcija u slobodoručnom crtanju


72

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daNacrta slobodoručno modele punih elemenata u prostoru



Kontekst


1. Objasni karakteristike modela punih elemenata

2. Odredi kompoziciju punog modela na konkretnom crtežu

3. Odredi proporciju punog modela na konkretnom crtežu

4. Osijenči površine punog modela na konkretnom crtežu

5. Predstavi na konkretnom crtežu materijalizaciju punog modela


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum od 1. Za kriterijume od 2 do 5, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kompozicija u slobodoručnom crtanju- Proporcija u slobodoručnom crtanju- Sijenčenje u slobodoručnom crtanju- Materijalizacija u slobodoručnom crtanju- Perspektiva


73

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daNacrta slobodoručno perspektivni prikaz prostora



1. Navede vrste perspektiva iz tačke gledanja Vrste perspektiva: centralna, ptičija, žablja

2. Objasni perspektivu sa jednom tačkom nedogleda u crtežu na konkretnom primjeru

3. Objasni perspektivu sa dvije tačke nedogleda u crtežu na konkretnom primjeru

4. Objasni perspektivu sa tri tačke nedogleda u crtežu na konkretnom primjeru

5. Objasni vazdušnu perspektivu u crtežu na konkretnom primjeru

6. Nacrta slobodoručno perspektivni prikaz enterijera prostora

7. Nacrta slobodoručno perspektivni prikaz eksterijera prostora



Predložene teme

- Perspektiva u slobodoručnom crtanju


74

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daNacrta ljudsku figuru u skladu sa prostorom i dimenzijama ljudskog tijela



1. Objasni proporcije ljudske figure u skladu sa prostorom i dimenzijama ljudskog tijela

2. Odredi proporciju ljudske figure na konkretnom crtežu

3. Odredi kompoziciju ljudskog tijela na konkretnom crtežu

4. Uklopi ljudsku figuru u perspektivni prikaz crteža na konkretnom crtežu



Predložene teme

- Proporcije ljudske figure- Ljudska figura u prostoru


75

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Slobodoručno crtanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave i vježbi.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena metoda

zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom kao i prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se individualni oblik rada pri izradi crteža gdje nastavnik uz primjenu dijaloške metoda rada zasnovanoj na riječima daje povratnu informaciju o uspješnosti izrade zadatog crteža. Nakon izrade crteža preporučuje se da učenici kroz usmenu prezentaciju obrazlože rješenja i metod rada. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Da Vinči L., Trakt o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988.- Barcsay J., Anatomija za umjetnike, Mono & Manana, Beograd, 2000.- Janson H.W., Istorija umjetnosti- elementi likovnog izražavanja, Univerzitet umjetnosti u Beogradu, Beograd,

1988.




1. Računar 1

3. Projektor 1





utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


76


9. Povezanost modula – korelacija- Izrada maketa- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Urbanističko projektovanje i planiranje- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada



obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog i

prostornog mišljenja kao i osjećaja za prenošenje veličina iz prostora na papir)- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad i istrajnost u učenju kroz efikasno upravljanje

vremenom i informacijama)- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na timski rad i izlaganje svojih mišljenja, stavova i



77

3.2.9. IZRADA MAKETA





II 12 60 72 4

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:- Upoznavanje sa važnošću izrade maketa u arhitekturi. Osposobljavaje za izradu radnih maketa,

arhitektonskih maketa, maketa urbanističkog kompleksa, maketa javnih prostora i spomenika. Razvijanje spretnosti u radu, osjećaja za prostor, kreativnosti.


1. Izradi radne makete radi provjere prostornih odnosa arhitektonskih objekata2. Izradi arhitektonske makete radi realnijeg prikaza završenog glavnog projekta 3. Izradi maketu urbanističkog kompleksa radi sagledavanja rasporeda objekata na ternu4. Izradi makete javnih prostora i spomenika radi prikazivanja realnije slike budućeg spomenika u prostoru


78

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIzradi radne makete radi provjere prostornih odnosa arhitektonskih objekata



1. Navede vrste alata za izradu maketa Vrste alata: skalpel, ručne testere, ubodne testere, čekić, svrdlo, odvrtka, turpije, šmirgl papir, kliješta

2. Navede vrste materijala za izradu maketa Vrste materijala: stirodur, stiropor, drvo, karton, medijapan, šperploča

3. Demonstrira korišćenje alata za izradu maketa

4. Objasni važnost radne makete za izradu maketa

5. Objasni postupak izrade radne makete

6. Prenese mjere sa date konkretne podloge na materijal

7. Izradi djelove radne makete za konretan primjer

8. Sklopi djelove radne makete na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume od 6 do 8, potrebni su ispravno urađeni praktični zadaci, demonstracija predviđenog postupka rada sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Alati za izradu maketa- Materijali za izradu maketa- Izrada radne makete


79

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daIzradi arhitektonske makete radi realnijeg prikaza završenog glavnog projekta



1. Objasni važnost arhitektonske makete u cilju predstavljanja realne situacije

2. Objasni postupak izrade arhitektonske makete


4. Izradi djelove arhitektonske makete za konretan primjer

5. Sklopi djelove arhitektonske makete na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5, potrebni su ispravno urađeni praktični zadaci, demonstracija predviđenog postupka rada sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Alati za izradu maketa- Materijali za izradu maketa- Izrada arhitektonske makete


80

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daIzradi maketu urbanističkog kompleksa radi sagledavanja rasporeda objekata na ternu



1. Objasni važnost makete urbanističkih kompleksa

2. Objasni postupak izrade makete urbanističkih kompleksa


4. Izradi djelove makete urbanističkih kompleksa za konretan primjer

5. Sklopi djelove makete urbanističkih kompleksa na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5, potrebni su ispravno urađeni praktični zadaci, demonstracija predviđenog postupka rada sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Alati za izradu maketa- Materijali za izradu maketa- Izrada makete urbanističkih kompleksa


81

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daIzradi maketu javnih prostora i spomenika radi prikazivanja relnije slike budućeg spomenika u prostoru



1. Objasni važnost makete javnih prostora i spomenika

2. Objasni postupak izrade makete javnih prostora i spomenika


4. Izradi djelove makete javnih prostora i spomenika za konretan primjer

5. Sklopi djelove makete javnih prostora i spomenika na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5, potrebni su ispravno urađeni praktični zadaci, demonstracija predviđenog postupka rada sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Alati za izradu maketa- Materijali za izradu maketa- Izrada makete javnih prostora i spomenika


82

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Izrada maketa je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena metoda

zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom koa i prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se izvodi školskom prostoru koji je opremljen kompletom alata i materijala za izradu maketa. Preporučuje se upotreba pokaznih sredstava za demonstraciju kao i metode zasnovane na praktičnim aktivnostima. Preporučeni oblici rada su individualni i partnerski. Nakon izrađenih praktičnih zadataka preporučuje se da učenici usmeno prezentuju postupak rada, kao i da kroz diskusiju i razmjenu mišljenja brane predložena rješenja praktičnog rada.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Ročkomanović B., Maketarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Novi Sad, 1989.- Popov M.; Gačić S., Tehničko obrazovanje, Zavod za udžbenike i nastavna sredsva, Srpsko Sarajevo, 2002.




1. Računar 1

3. Projektor 1


5. Komplet alata za izradu maketa 5

6. Komplet materijala za izradu maketa 15




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i praktično.


83

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Tehničko crtanje- Slobodoručno crtanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Urbanističko planiranje i projektovanje



obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog i

prostornog mišljenja kao i prenošenju veličina iz prostora na radnu maketu u predviđenoj razmjeri)- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad i istrajnost u učenju kroz efikasno upravljanje

vremenom i informacijama )- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na timski rad i izlaganje svojih mišljenja, stavova i

argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja i organizacije prostora)


84

3.2.10. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE III


Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave i kreditna vrijednost




III 36 56 16 108 6


2. Cilj modula:- Osposobljavanje za razradu detalja zanatskih radova na objektu i njihovu primjenu, koristeći različite

materijale i načine njihove ugradnje prema zadatoj situaciji u projektu. Osposobljavanje za utvrđivanje kvaliteta radova vezanih za završnu obradu plafona i zidova po pozicijama izvođenja. Razvijanje preciznosti, tačnosti u radu, kao i sposobnosti povezivanja stečenih znanja.


1. Primijeni odgovarajuće vrste podova za datu situaciju u projektu i utvrdi kvalitet njihovog izvođenja2. Primijeni odgovarajuće vrste plafona za datu situaciju u projektu3. Primijeni odgovarajuće vrste materijala za pokrivanje krovova za datu situaciju u projektu4. Primijeni odgovarajuće vrste limova za datu situaciju u projektu5. Primijeni odgovarajuće vrste prozora i vrata za datu situaciju u projektu i utvrdi kvalitet njihove ugradnje6. Primijeni odgovarajuću vrstu bravarije za datu situaciju u projektu7. Primijeni adekvatne vrste stakla i zastakljivanja za staklorezačke radove za datu situaciju u projektu8. Utvrdi kvalitet završne obrade zidova i plafona


85

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste podova za datu situaciju u projektu i utvrdi kvalitet njihovog izvođenja



1. Opiše vrste podova prema materijalu i namjeni

2. Opiše slojeve podne konstrukcije Slojevi podne konstrukcije: podne podloge, podne obloge, dodatni slojevi

3. Navede karakteristike plivajućeg poda, sloja za zvučnu i toplotnu izolaciju i sloja za zaštitu od vlage

4. Objasni postupak postavljanja toplih podova Topli podovi: drveni podovi (parket, brodski pod), tekstilni podovi

5. Objasni postupak postavljanja polu- toplih podova Polu- topli podovi: guma, linoleum, PVC, epoksidni pod

6. Objasni postupak postavljanja hladnih podova Hladni podovi: beton, cementna košuljica, teraco, kamene ploče, opeka

7. Demonstrira postupak realizacije specifičnih faza izvođenja podova

8. Riješi i grafički predstavi podnu konstrukciju u različitim konstruktivnim varijantama i oblicima kroz presjeke i detalje za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7, potrebna je ispravna demonstracija postupka realizacije specifičnih faza izvođenja radova. Za kriterijum 8, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum i ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Elementi podnih konstrukcija- Hidroizolacije, termoizolacije i zvučne izolacije i njihovi zaštitni slojevi


86

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste plafona za datu situaciju u projektu



Kontekst


1. Navodi vrste materijala za plafonsku konstrukciju

Vrste materijala za plafonsku konstrukciju: gips, knauf sistem, drvo

2. Navede podjelu plafonskih konstrukcija prema mjestu izrade

Podjela plafonskih konstrukcija: priljubljene, odvojene, viseće

3. Navede karakteristike priljubljenih plafonskih konstrukcija

4. Navede karakteristike odvojenih plafonskih konstrukcija

5. Navede karakteristike visećih plafonskih konstrukcija

6. Riješi i grafički predstavi plafonsku konstrukciju u različitim konstruktivnim varijantama i oblicima kroz presjeke i detalje za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum i ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi plafonskih konstrukcija


87

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste materijala za pokrivanje krovova za datu situaciju u projektu



1. Navede materijal za zaštitu krovova od atmosferskih uticaja

2. Navede ulogu i principe zaštite zgrada od atmosferskih uticaja za ravne i kose krovove

3. Objasni ulogu hidroizolacije za ravne krovove prema materijalu izrade

4. Riješi i grafički predstavi raspored slojeva ravnih krovova sa karakterističnim detaljima za dati primjer

Karakteristični detalji: detalj zida, nadzitka, uvala i prodora dimnjaka, slivnika, ventilacija i dilatacionih spojnica

5. Objasni ulogu krovnog pokrivača kosih krovovaKrovni pokrivač: stari krovni pokrivač (slama, trska, sindra, azbest- cementne ploče), novi krovni pokrivač (crijep, lim, krovna folija, lexan ploče)

6. Riješi i grafički predstavi pokrivanje kosih krovova u presjecima na zadatom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijum 4, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 6, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum i ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Materijal za pokrivanje krovova- Zaštita objekata od atmosferskih uticaja


88

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste limova za datu situaciju u projektu



1. Navede materijal za limarske radove

2. Navede vrste i oblike limova i njihovu primjenu pri građenju objekta visokogradnje

3. Navede odgovarajuće vrste oluka i olučnih cijevi prema zadatom primjeru

4. Objasni postupak opšivanja limom karakterističnih detalja na objektu prema zadatom primjeru

Karakteristični detalji: zidne uvale, krovne uvale, okapnice, opšivanje prozorskih banaka, vijenci, opšivanje dimnjaka, balkonske ivice

5. Riješi i grafički predstavi oluke i olučne cijevi u raznim varijantama i oblicima za dati primjer

6. Riješi i grafički predstavi opšivanje limom karakterističnih detalja za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao ishode od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Vrste limova i njegova uloga kod izvođenja objekta


89

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuće vrste prozora i vrata za datu situaciju u projekt i utvrdi kvalitet njihove ugradnje



1. Navede materijale za izradu prozora i vrata

2. Objasni ulogu prozora u cjelokupnoj konstrukciji objekta visokogradnje

3. Navede podjelu prozora prema različitim kriterijumima

Podjela prozora: prema sastavu, smjeru zatvaranja, načinu zatvaranja, mjerama, konstrukciji, načinu ugrađivanja, zastorima i roletnama

4. Navede značaj termičke i zvučne izolacije kod prozora

5. Objasni ulogu vrata u cjelokupnoj konstrukciji objekta

6. Navede podjelu vrata prema različitim kriterijumima

Podjela vrata: spoljna i unutrašnja, podjela prema materijalu izrade, načinu otvaranja vrata, konstrukciji krila

7. Grafički predstavi različite vrste prozora u osnovi i detaljima za dati primjer

8. Grafički predstavi različite vrste vrata u osnovi i detaljima za zadati primjer

9. Demonstrira postupak realizacije specifičnih faza izvođenja ugradnje vrata i prozora


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao ishode od 1 do 6 . Za kriterijume 7 i 8, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume i ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 9, potrebna je ispravna demonstracija postupka realizacije specifičnih faza izvođenja radova.

Predložene teme

- Prozori i vrata u konstrukciji objekta


90

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni odgovarajuću vrstu bravarije za datu situaciju u projektu



1. Navede metalne i PVC prozore i vrata i njihovu primjenu u projektu

2. Navede bravarske radove na objektu visokogradnje

3. Objasni ulogu ograda u objektu visokogradnje Ograde: stepenišne, balkonske, dvorišne

4. Grafički predstavi detalje vrata, prozora i ograda prema zadatom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao ishode od 1 do 3. Za kriterijum 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Bravarski radovi na objektu


91

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni adekvatne vrste stakla i zastakljivanja za staklorezačke radove za datu situaciju u projektu



1. Navede vrste stakla po načinu proizvodnjeVrste stakla: ravno staklo, liveno staklo, brazdasto staklo, ornament- staklo, žičano armirano staklo, staklo u boji, kristalno staklo, kaljeno staklo, specijalne vrste stakala

2. Objasni postupke zastakljivanja stolarije

3. Objasni postupke izrade staklenih zidova, pregrada, tavanica

4. Grafički predstavi detalje zastakljivanja vrata i prozora prema zadatom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Staklorezački radovi


92

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daUtvrdi kvalitet zavrsne obrade zidova i plafona na objektu visokogradnje



1. Navede vrste maltera za zidanje i malterisanje objekata visokogradnje Vrste maltera: monolitni malter, suvi malter

2. Objasni postupke malterisanja unutrašnjih i spoljašnjih površina objekata visokogradnje

3. Objasni postupke oblaganja unutrašnjih i spoljašnjih površina različitim materijalima na objektu visokogradnje

Različiti materijali: kamen, keramičke ploče, gips kartonske ploče

4. Objasni postupak izvođenja molerskih radova na objektu visokogradnje Molerski radovi: priprema podloge, gletovanje

5. Objasni postupak izvođenja farbarskih radova na objektu visokogradnje

Farbarski radovI: osnovni premaz, lakiranje, emajliranje, bojenje raznih površina

6. Demonstrira postupak realizacije specifičnih faza zavrsne obrade zidova i plafona objekata visokogradnje


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je ispravna demonstracija postupka realizacije specifičnih faza izvođenja radova.

Predložene teme

- Tehnologija izrade maltera za obradu površina- Molersko-farbarski radovi na objektu


93

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Arhitektonske konstrukcije III je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa cijelim odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se upotreba

pokaznih sredstava za demonstriranje gdje je to moguće. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici koristeći odgovarajući softver i računar, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje kroz časove vježbi.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Izvodi se u objektima škole, odnosno opremljenim radionicama, ali ako škola nema prostornih i materijalnih uslova za izvođenje nastave, časove praktične nastave treba izvoditi u vidu posjete gradilištu gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o načinu izvođenja specifičnih pozicija predviđenih radova. Preporučuje se primjena metode nastave koja se zasniva na praktičnim aktivnostima.




sredstva, Beograd, 2002.- Blagojević B., Zanatski i završni radovi u građevinarstvu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd

2002.


6. Prostorni I materijalni uslovi za izvođenje nastave


1. Računar 17

2. Projektor 1






94


- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično. - Pisani zadaci - po jedan po polugodištu - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Tehničko crtanje- Matematika- Arhitektonske konstrukcije I- Kompjutersko crtanje- Arhitektonske konstrukcije II - Organizacija građenja - Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Revitalizacija graditeljskog nasljeđa





- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad kroz efikasno upravljanje vremenom i informacijama)- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na rad u grupi i na izlaganje svojih mišljenja i



95

3.2.11. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA





III 36 72 108 6


2. Cilj modula:- Osposobljavanje za prepoznavanje vrsta opterećenja i nosača u konstrukciji, rješavanje konstruktivnih

elemenata i njihovo dimenzionisanje. Razvijanje sistematičnosti, preciznosti i pouzdanosti u radu.


1. Odredi analitičke i grafičke uslove ravnoteže materijalne tačke za proizvoljan sistem sila u ravni 2. Odredi glavni vektor i glavni moment za proizvoljan sistem sila u ravni 3. Izračuna reakcije oslonaca statički određenih nosača 4. Riješi statički određene nosače koristeći osnovne jednačine ravnoteže 5. Odredi geometrijske karakteristike ravnih presjeka nosača6. Odredi dimenzije presjeka aksijalno napregnutih štapova7. Proračuna elemente napregnute na izvijanje8. Proračuna dimenzije elementa na čisto smicanje9. Izračuna dimenzije statički određenih nosača napregnutih na savijanje


96

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daOdredi analitičke i grafičke uslove ravnoteže materijalne tačke za proizvoljan sistem sila u ravni



1. Objasni pojam materijalne tačke, krutog tijela i sile

2. Primijeni aksiome statike na konkretnom primjeruAksiomi statike:Aksiom inercije i mirovanja tijela, Aksiom ravnoteže dvije sile, Aksiom o paralelogramu sila, Aksiom akcije i reakcije, Aksiomi veza

3. Odredi uslove ravnoteže sistema kolinearnih sila u ravni koje imaju zajedničku napadnu tačku

4. Odredi uslove ravnoteže sistema sučeljnih sila u ravni

5. Riješi konkretne primjere pomoću analitičkih i grafičkih uslova ravnoteže materijalne tačke



Predložene teme

- Statika u ravni- Statika materijalne tačke


97

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daOdredi glavni vektor i glavni moment za proizvoljan sistem sila u ravni



Kontekst


1. Definiše moment sile za određenu tačku za konkretan primjer

2. Izračuna moment sile za dvije i više sila koristeći Varinjonovu teoremu za konkretan primjer

3. Izračuna moment sprega sila za konkretan primjer

4. Definiše sistem proizvoljnih sila u ravni Sistem proizvoljnih sila u ravni: redukcija sile na tačku, glavni vektor, glavni moment

5. Izračuna glavni vektor i glavni moment za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 4. Za kriterijume 2, 3 i 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Statika krutog tijela


98

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daIzračuna reakcije oslonaca statički određenih nosača



1. Opiše vrste veza (oslonaca) kod nosača Vrste veza: pokretni oslonac, nepokretni oslonac, uklještenje

2. Navede osnovne statičke nosače i njihovu podjelu

Podjela statičkih nosača: ravni i prostorni, puni i rešetkasti, prosti i složeni

3. Opiše statički određene i neodređene nosače

Statički određeni nosači: prosta greda, konzolni nosač, greda sa prepustom, Gerberov nosačStatički neodređeni nosači: jednostrano ili obostrano uklještena greda, kontinualni nosač

4. Definiše vrste opterećenja kod nosača Vrste opterećenja: koncentrisana sila i kontinualno opterećenje

5. Odredi analitičkom i grafičkom metodom reakcije (otpore) oslonaca statički određenih nosača za konkretan primjer



Predložene teme

- Statički određeni nosači


99

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daRiješi statički određene nosače koristeći osnovne jednačine ravnoteže



1. Objasni pojam presječenih sila Presječene sile: normalna, transverzalna i moment savijanja

2. Izračuna i grafički predstavi vrijednosti normalnih sila

3. Izračuna i grafički predstavi vrijednosti transverzalnih sila

4. Izračuna i grafički predstavi vrijednosti momenta savijanja

5. Analizira dijagrame transverzalnih sila i momenta savijanja

6. Odredi ekstremne vrijednosti momenta savijanja (kritični presjek)


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 7, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume i ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Presječne sile u nosaču- Dijagrami presječnih sila

.


100

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daOdredi geometrijske karakteristike ravnih presjeka nosača



1. Odredi težište osnovnih ravnih površina Ravne površine: kvadrat, pravougaonik, trougao, krug, polukrug i četvorougao

2. Odredi težište složenih ravnih površina

3. Definiše moment inercije Moment inercije: aksijalni, polarni i centrifugalni moment inercije

4. Odredi aksijalni moment inercije složenih ravnih presjeka primjenom Štajnerove teoreme

5. Izračuna aksijalni moment inercije za konkretne primjere


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 4. Za kriterijume 2 i 5, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Geometrijske karakteristike ravnih presjeka


101

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daOdredi dimenzije presjeka aksijalno napregnutih štapova



1. Objasni pojam aksijalnog naprezanja Aksijalno naprezanje: pritisak ili zatezanje

2. Objasni pojam napona i deformacija pri aksijalnom naprezanju

3. Definiše Hukov zakon

4. Izračuna sile u aksijalno napregnutim štapovima na konkretnom primjeru

5. Objasni pojam stvarnog i dozvoljenog napona

6. Odredi dimenzije presjeka aksijalno napregnutih stapova na konkretnom primjeru

7. Riješi konkretne primjere aksijalno napregnutih stapova kvadratnog, kružnog i pravougaonog poprečnog presjeka


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5 . Za kriterijume 4 i 6, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao pomenute kriterijume. Za kriterijum 7, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Otpornost materijala- Aksijalno napregnuti elementi


102

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daProračuna elemente napregnute na izvijanje



1. Objasni pojam vitkosti štapa i pojam izvijanja

2. Objasni napon i deformaciju pri izvijanju vitkih elemenata

3. Odredi kritičnu silu za osnovne Ojlerove slučajeve izvijanja na konkretnom primjeru Ojlerov slučaj: za proračun slobodne dužine izvijanja

4. Izračuna dimenzije elementa napregnutog na izvijanje za konkretne primjere


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Otpornost materijala- Elementi napregnuti na izvijanje


103

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daProračuna dimenzije elementa na čisto smicanje



1. Definiše pojam čistog smicanja

2. Objasni pojam napona i deformacija kod čistog smicanja

3. Objasni veze elemenata opterećene na čisto smicanje

Veze elemenata: zakivci, zavrtnjevi, zavarene i drvene veze

4. Izračuna za konkretne primjere elemente napregnute na čisto smicanje



Predložene teme

- Otpornost materijala- Elementi napregnuti na smicanje


104

Ishod 9 - Učenik će biti sposoban daIzračuna dimenzije statički određenih nosača napregnutih na savijanje



1. Definiše pojam čistog savijanja i savijanja silama

2. Objasni napon i deformaciju kod nosača napregnutih na savijanje

3. Objasni osnovnu jednačinu savijanja

4. Dimenzioniše nosače napregnute na savijanje Nosači: prosta greda, konzolni nosač i greda sa prepustima

5. Izračuna napone smicanja primjenom formule Žuravskog

6. Nacrta dijagrame normalnih i smičućih napona

7. Izračuna dimenzije poprečnih presjeka i vrši provjeru normalnog i smičućeg napona za konkretne primjere nosača napregnutih na savijanje


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 6, potreban je pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume. Za kriterijum 7, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Otpornost materijala- Savijanje


105

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Statika i otpornost materijala je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa cijelim odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Nastava treba da bude

aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalogu i radu sa predviđenom literaturom kao i korišćenje računara i projektora za pokazivanje određenih primjera.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju. Preporučljivo je da učenici samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju rezultata rada sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Veličković B.; Stanković O.; Damjanović-Juhas O.; Jovanovic D.; Veličković D., Statika i otpornost materijala

za II razred građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.- Veličković B.; Stanković O.; Damjanović-Juhas O.; Jovanovic D.; Veličković D., Zbirka zadataka za II razred

građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.- Veličković B.; Stanković O.; Damjanović-Juhas O.; Jovanovic D.; Veličković D., Statika i otpornost materijala

za III razred građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.- Veličković B.; Stanković O.; Damjanović-Juhas O.; Jovanovic D.; Veličković D., Zbirka zadataka za III razred

građevinske skole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.




1. Računar 1

2. Projektor 1





utvrđuju se na nivou aktiva.


106

- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi.- Pisani zadaci – po jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraju školske godine

9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Fizika- Arhitektonske konstrukcije I - Arhitektonske konstrukcije II - Arhitektonske konstrukcije III- Proračun betonskih elemenata- Čelične i drvene konstrukcije



pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (rješavanje zadataka

primjenom formula i grafikona kao i vještine računanja) - Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


107

3.2.12. URBANISTIČKO PLANIRANJE I PROJEKTOVANJE





III 36 36 72 144 8


2. Cilj modula:- Osposobljavanje za obavljanje pripremnih aktivnosti za izradu planskih dokumenata, kao i grafičku obradu

urbanističke parcele za izradu urbanističko tehničkih uslova. Osposobljavanje za razradu plana namjene površina, situacionog prikaza urbanističkog rješenja, situacionog prikaza saobracaja za manje cjeline, situacionog prikaza uređenja neizgrađenih prostora. Razvijanje osjećaja za prostor i analitičko rješavanje problema.


1. Obavi pripremne aktivnosti za izradu planskih dokumenata 2. Grafički obradi urbanističku parcelu za izradu urbanističko-tehničkih uslova3. Razradi plan namjene površina i podjeli teritoriju na planske jedinice4. Razradi situacioni prikaz urbanističkog rješenja sa dispozicijom objekata5. Razradi situacioni prikaz saobraćaja za manje cjeline6. Razradi situacioni prikaz uređenja neizgrađenih prostora 7. Nacrta karakteristične izglede, presjeke i 3D modele urbanističkog projekta


108

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daObavi pripremne aktivnosti za izradu planskih dokumenata


Kontekst(Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede vrste planskih dokumenata, u skladu sa zakonskom regulativom iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata

Vrste planskih dokumenata: Državna planska dokumenta: prostorni plan CG, prostorni plan posebne namjene, detaljni prostorni plan, državna studija lokacije Lokalna planska dokumenta: prostorni plan lokalne samouprave, detaljni urabanistički plan, urbanistički projekat, lokalna studija lokacije

2. Navede faze u donošenju planske dokumentacije, u skladu sa zakonskom regulativom iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata

Faze u donošenju planske dokumentacije: odluka o izradi, pripremni poslovi, izrada nacrta, mišljenje na nacrt, javna rasprava, izrada predloga, saglasnost na predlog, odluka o usvajanju

3. Opiše postupak izbor obradjivača planskih dokumenata

4. Opiše podloge, podatke, mišljenja i smjernice koje je neophodno pribaviti za izradu planskih dokumenata

Podloge: katastarske, topografske i geološke podlogePodaci: seizmički i hidrometeorološki podaciMišljenja i smjernice: smjernice za zaštitu životne sredine, kulturne baštine

5. Opiše postupak organizacije javne rasprave, u skladu sa zakonskom regulativom iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata

6. Demonstrira anketiranje korisnika prostora o njihovim potrebama u okviru obuhvata planskog dokumenta za dati primjer



Predložene teme

- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Zakonska regulativa iz oblasti javnih nabavki koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Ankete- Kartografija


109

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daGrafički obradi urbanističku parcelu za izradu urbanističko tehničkih uslova



Kontekst


1. Objasni pojam katastarske i urbanističke parcele

2. Navede sadržaj urbanističko-tehničkih uslova za dati objekat

Sadržaj urbanističko-tehničkih uslova: geodetsko-katastarske podloge; namjena objekta; spratnost objekta; maksimalna visinska kota objekta; maksimalni dozvoljeni kapacitet objekta; situacioni plan sa granicama urbanističke parcele i odnosima prema susjednim parcelama; građevinska i regulaciona linija; nivelacione kote objekta; vrste materijala za fasade; vrste materijala za krovni pokrivač i nagib krova; meterološki podaci; podaci o nosivosti tla i nivou podzemnih voda; parametri za seizmičko projektovanje; uslovi i mjere zaštite životne sredine; uslovi za pejzažno oblikovanje; uslovi za parkiranje odnosno garažiranje vozila; mjesto i način priključenja objekta na javni put ;mjesto i uslovi priključenja objekta na elektro, vodovodnu, kanalizacionu i drugu infrastrukturnu mrežu; uslove za uređenje urbanističke parcele; uslove za energetsku efikasnost; potrebu za geološkim, hidrološkim, geodetskim i drugim ispitivanjima; mogućnost fazne gradnje; uslove za nesmetan pristup i boravak lica sa invaliditetom

3. Identifikuje na osnovu lista nepokretnosti u planskom dokumentu katastarsku parcelu i urbanističku parcelu kojoj ona pripada za dati primjer

4. Prepozna grafički izvod plana parcelacije, saobraćaja i komunalne infrastrukture za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Elementi urbanističke regulacije- Prostorni pokazatelji- Grafički simboli u planskim dokumentima


110

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daRazradi plan namjene površina i podjeli teritoriju na planske jedinice



1. Navede opšte kategorije namjene površina, u skladu sa pravilnikom

Opšte kategorije namjene površina: površine naselja, poljoprivredne površine, šumske površine, vodene površine, ostale prirodne površine, površine tehničke infrastrukture, površine za posebne namjene i specijalne rezime korišćenja

2. Navede detaljne kategorije namjene površina, u skladu sa pravilnikom

Detaljne kategorije namjene površina: površine za stanovanje, površine za centralne djelatnosti, površine za turizam, površine za školstvo i socijalnu zaštitu, površine za zdravstvenu zaštitu, površine za kulturu, površine za sport i rekreaciju, površine za industriju i proizvodnju, površine za mješovite namjene, površine za pejzažno uredjenje, poljoprivredne površine, šumske površine, površine mora, površine kopnenih voda, ostale prirodne površine, površine saobraćajne infrastrukture, površine komunalne infrastrukture objekata, površine za obradu i skladištenje otpada, površine za groblja, površine za vjerske objekte, rezervne površine, površine mineralnih sirovina, površine eksplatacionih polja, površine za potrebe odbrane, površine za koncesiona područja, eksteritorijalne površine, zaštićena prirodna područja, zaštićena kulturna dobra

3. Navede vrste planskih jedinica za urbanističko planiranje u skladu sa pravilnikom Planske jedinice: urbanistička parcela, blok, zona

4. Objasni položaj pojedinih zona u strukturi grada u zavisnosti od njihove funkcije

5. Objasni veličinu, oblik i funkciju građevinskog bloka - blok i parcela

6. Demonstrira način obiljezavanja površina u planskom dokumentu, u zavisnosti od njihove namjene, na konkretnom primjeru - plan namjene površina


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Razvoj urbanizma


111

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daRazradi plan namjene površina i podjeli teritoriju na planske jedinice



- Uticaj prirodnih i stvorenih uslova na urbanističko planiranje- Funkcionalna struktura naselja, zoniranje po namjeni- Opšte i detaljne kategorije namjene površina- Urbanističke jedinice za planiranje: zona, blokova, parcela- Grafički simboli u planskim dokumentima


112

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daRazradi situacioni prikaz urbanističkog rješenja sa dispozicijom objekata



1. Objasni pozicioniranje objekata u odnosu na njihovu funkciju -položajna vrijednost

2. Navede tipologiju stambenih objekata

3. Navede načine grupisanja stambenih objekata u odnosu na uslove insolacije, aeracije i reljefa

4. Objasni rekonstrukciju postojećih stambenih blokova u naslijeđenom gradskom tkivu

5. Objasni pojam makrourbanističkih cjelina

6. Objasni prostorne pokazatelje u planskim dokumentima

Prostorni pokazatelji: gustina stanovanja, izgrađena površina i bruto razvijena građevinska površina, indeks zauzetosti zemljišta, indeks izgrađenosti zemljišta

7. Objasni elemente urbanističke regulacije u planskim dokumentima

Elementi urbanističke regulacije: oblik i minimalna veličina urbanističke parcele, namjena parcele, regulaciona linija, građevinska linija, vertikalni gabarit,uslovi za oblikovanje i izgradnju objekta, uslovi za energetsku efikasnost objekta, uslovi za priključak na komunalnu i saobraćajnu infrastrukturu

8. Grafički predstavi podjelu datog prostora na urbanističke parcele, na konkretnom primjeru-plan parcelacije

9. Razradi situacioni prikaz urbanističkog i parternog rješenja, odnosno dispozicije objekata sa nivelacionim i regulacionim rješenjem za konkretan primjer

10. Pravilno obilježi elemente urbanističke regulacije na konkretnom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7. Za kriterijume od 8 do 10, potreban je ispravno urađen grafički rad.

Predložene teme

- Stambena zona- Način grupisanja stambenih objekata


113

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daRazradi situacioni prikaz urbanističkog rješenja sa dispozicijom objekata



- Makrourbanističke cjeline- Elementi urbanističke regulacije- Prostorni pokazatelji- Rekonstrukcija postojećih stambenih blokova u naslijeđenom gradskom tkivu


114

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRazradi situacioni prikaz saobraćaja za manje cjeline



1. Objasni tipične šeme saobraćajnih mreža Tipične šeme saobraćajnih mreža: radijalno-prstenasta, pravougaona, pravougaono-dijagonalna

2. Navede vrste saobraćajnica i objasni poprečne profile

Vrste saobraćajnicaPrimarna saobraćajna mreža: gradske ulice kao dio drzavnog puta, glavne gradske ulice, gradske obilazniceSekundarna saobraćajna mreža: sabirne i pristupne/stambene ulice

3. Opiše elemente uličnog fronta

4. Objasni jednostavnije načine ukrštanja saobraćajnica u jednoj ravni, kao i okretnice

5. Objasni tipične načine parkiranja i garažiranja vozila

Tipične načine parkiranja: parkiranje paralelno sa ulicom, parkiranje pod uglom od 30, 45, 60 i 90 stepeniTipične načine garažiranja vozila: podzemne i nadzemne garaže

6. Razradi situacioni plan saobraćaja na nivou urbanističkog projekta za manje cjeline na datom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potreban je ispravno urađen grafički rad.

Predložene teme

- Gradski saobraćaj


115

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daRazradi situacioni prikaz uređenja neizgrađenih prostora



1. Objasni ulogu zaštitnog zelenila i njegovo pozicioniranje u urbanističkom projektu

2. Navede elemente urbanog mobilijara, moguće načine popločavanja, izbora biljaka i mogućnosti uvođenja vodenih elemenata u okviru urbanističkog projekta

Elementi urbanog mobilijara: klupe, žardinjere, pergole, nadstrešnice, kante za smeće,ulična rasvjeta

3. Objasni položaj, oblik i veličinu trgova

4. Razradi plan uređenja terena i neizgrađenih površina za konkretan primjer


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4, potreban je ispravno urađen grafički rad.

Predložene teme

- Zaštitno zelenilo i zelenilo za odmor i rekreaciju- Slobodni gradski prostori - trgovi


116

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daNacrta karakteristične izglede, presjeke i 3D modele urbanističkog projekta



1. Navede osnovne principe kompozicije grupnih formi

Osnovni principi kompozicije grupnih formi: simetrija, ravnoteža, harmonija, red, ritam, akcenat

2. Objasni grupna ustrojstva arhitektonskih formi Grupna ustrojstva arhitektonskih formi: linijsko, radijalno, skupno, mrežno

3. Objasni odnos međusobnog rastojanja objekata i njihovog vertikalnog gabarita u odnosu na uslove insolacije

4. Prepozna usklađenost novoprojektovane kompozicije sa postojećim okruženjem, na konkretnom primjeru

5. Nacrta poprečne profile saobraćajnica

6. Nacrta elemente uličnog fronta

7. Nacrta karakteristične presjeke/izglede urbanističkog rješenja za datu situaciju

8. Nacrta 3d modele urbanističkog projekta za dati primjer


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 8, potreban je ispravno urađen grafički rad.

Predložene teme

- Način grupisanja stambenih objekata- Gradski saobraćaj- Zaštitno zelenilo i zelenilo za odmor i rekreaciju


117

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Urbanističko planiranje i projektovanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i

vještina kroz časove teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Nastava treba da bude aktivna

sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na dijalog, diskusiji i radu sa predviđenom literaturom kao i korišćenje računara i projektora za pokazivanje određenih primjera.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Za realizaciju predviđenih tematskih sadržaja preporučuju se metode rada koje se zasnivaju na pokazivanju. Preporučljivo je da učenici korišćenjem pribora za tehničko crtanje, samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju rezultata rada sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom usmene prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se realizuje u cilju izrade grafičkog rada. Preporučuje se da učenici koristeći odgovarajući softver i računar, samostalno izrađuju grafički rad i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri izradi rada. Preporučuje se da se dio praktične nastave izvodi u vidu posjete urbanističkom birou gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o budućem zanimanju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Korica R., Infrastruktura, saobraćaj, urbanizam, arhitektura, Standard II, Beograd, 2008.- Đokić V., Grad i gradski trg, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 2004.- Kalezić J., Razvoj urbanizma, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2008.- Mirković B., Osnovi urbanizma, Grafičko preduzeće Novi dani, Beograd, 1978.- Knežević G.; Kordiš I., Stambene i javne zgrade, Tehnička knjiga, Zagreb, 1972.- Dobrović N.,Tehnika urbanizma 1B-Obrasci, Naučna knjiga, Beograd, 1957.- Maksimović B.,Urbanizam-teorija projektovanja gradova, Građevinska knjiga, Beograd, 1965.




1. Računar 16

2. Projektor 1



118




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraji školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija- Tehničko crtanje- Kompjutersko crtanje- Kompjutersko modelovanje- Izrada maketa- Razvoj arhitekture- Osnove geodezije- Projektovanje porodičnih kuća I- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Arhitektonske kompozicije



pisanom obliku)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje

matematičkog razmišljanja u rješavanju raznih logičkih i prostornih zadataka) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za kompjutersko modelovanje)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


119

3.2.13. PROJEKTOVANJE PORODIČNIH KUĆA I





III 36 68 76 180 10

Teorijska nastava, vježbe i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za razradu idejnog i glavnog projekta porodičnih kuća primjenom tehničkih normativa za

projektovanje stambenih zgrada i stanova. Razvijanje preciznosti, kreativnost i osjećaja za prostor, kao i sposobnosti za razumijevanje organizacije i funkcionalnosti prostora.


1. Utvrdi principe i opšte uslove projektovanja2. Pozicionira objekat na parceli na osnovu skice arhitekte i geodetske podloge i urbanističko-tehničkih

uslova 3. Protumači urbanističko-tehničke uslove na osnovu podloga datih u prilogu projekta 4. Isprojektuje porodičnu kuću u nizu, na nivou idejnog rješenja na osnovu samostalnog projektnog

zadatka 5. Razradi projekat individualne porodične stambene kuće Po+Pr+1, na nivou glavnog projekta


120

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daUtvrdi principe i opšte uslove projektovanja



1. Definiše DUP i objasni vezu sa urbanističko -tehničkim uslovima

2. Objasni pojam stambene zone i prateće objekte u stambenoj zoni

Prateći objekti: objekti za snabdijevanje, za obrazovanje, za zdravstvenu zaštitu

3. Navede prednosti i nedostatke niskih stambenih zgrada

4. Navede osnovne tipove izgradnje i karakteristike porodičnih kuća

Tipovi izgradnje: samostalne porodične kuće, dvojne kuće, kuće u nizu, poluatrijumske kuće, atrijumske kuće

5. Objasni namjenu i veličinu pojedinih prostorija i njihovo funkcionalno grupisanje

6. Nacrta prostorije u stanu, kući, u skladu sa standardima struke

Prostorije u stanu: ulaz, predsoblje, hol, dnevni boravak, trpezarija, prostor za rad, spavaće sobe, trpezarije, kuhinje, ostave, sanitarni čvor, lođe, balkoni, terase

7. Nacrta stambene jedinice, u skladu sa standardima struke

Stambene jedinice: garsonjera, jednosobna , jednoiposobna , dvosobna, trosobna i višesobana



Predložene teme

- Prednosti i nedostaci niskih stambenih zgrada- Grupisanje porodičnih zgrada- Principi i opšti uslovi projektovanja- Tipovi izgradnje porodičnih kuća- Pristup, orijentacija, osunčanje- Funkcionalne grupe prostorija- Analiza stambenih jedinica i prostorija u stanu


121

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPozicionira objekat na parceli na osnovu skice arhitekte i geodetske podloge i urbanističko-tehničkih

uslova



Kontekst


1. Opiše sadržaj urbanističko - tehničkih uslova

Sadržaj urbanističko-tehničkih uslova: uslovi u pogledu namjene površina; uslovi parcelacije, regulacije, nivelacije i maksimalni kapaciteti; uslovi za izgradnju i arhitektonsko oblikovanje objekta; uslovi za parkiranje, garažiranje; uslovi za uređenje parcele; uslovi za projektovanje instalacija; prirodne karakteristike; uslovi stabilnosti terena i konstrukcije objekata; uslovi u pogledu mjera zaštite; ostali uslovi koji se u većini slučajeva odnose na investitora i izradu projektnog zadatka sa njegove strane, kao i poštovanje urbanističko-tehničkih uslova

2. Objasni ulogu građevinske linije u cilju pozicioniranja objekta na parceli

3. Objasni ulogu regulacione linije u cilju pozicioniranja objekta na parceli

4. Objasni ulogu katastarske parcele u cilju pozicioniranja objekta na parceli

5. Objasni ulogu urbanističke parcele u cilju pozicioniranja objekta na parceli

6. Grafički predstavi situaciju porodične kuće za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Urbanističko - tehnički uslovi- Građevinska linija- Regulaciona linija- Katastarska parcela- Urbanistička parcela


122

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daProtumači urbanističko-tehničke uslove na osnovu podloga datih u prilogu projekta



1. Navede sastavne djelove tehničke dokumentacije arhitektonskog dijela projekta

Sastavni djelovi tehničke dokumentacije: opšta dokumentacija, projektni zadatak, urbanističko-tehnički uslovi, tekstualna dokumenatcija, numerička dokumentacija i grafička dokumentacija

2. Objasni značaj i sadržaj projektnog zadatka

3. Objasni značaj i sadržaj idejnog projekta

4. Objasni značaj i sadržaj glavnog projekta,-projekta za odobrenje izgradnje

5. Analizira urbanističko - tehničke uslove na osnovu podloga datih u prilogu za datu lokaciju



Predložene teme

- Postupak pri projektovanju- Izrada i oprema tehničke dokumentacije- Projektni zadatak- Idejni projekat - Glavni projekat (projekat za odobrenje)- Izvođački projekat


123

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daIsprojektuje porodičnu kuću u nizu, na nivou idejnog rješenja na osnovu samostalnog projektnog zadatka



1. Analizira zadati projektni zadatak, u skladu sa standardima struke

2. Izradi idejne skice porodične kuće na osnovu zadatog projektnog zadatka

3. Riješi i grafički predstavi osnove porodične kuće sa dispozicijom namještaja na nivou idejnog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka

Osnove porodične kuće: osnova temelja, osnova podzemnih etaža (podrumi, sutereni, podzemne garaže), osnove nadzemnih etaža (etaže koje su iznad kote terena, a to su: osnova prizemlja, osnove spratova, osnove potkrovlja i osnove krovne ravni)

4. Riješi i grafički predstavi situaciju za porodičnu kuću, na nivou idejnog projekta-pozicionira objekat na osnovu zadatog projektnog zadatka

5. Riješi i grafički predstavi karakteristične presjeke porodične kuće, na nivou idejnog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka

Karakteristični presjek: poprečni i podužni

6. Riješi i grafički predstavi način pokrivanja porodične kuće na nivou idejnog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Način pokrivanja: jednovodni krov, dvovodni krov, četvorovodni krov, složeni krov i ravni krov

7. Riješi i grafički predstavi dvije fasade porodične kuće na osnovu zadatog projektnog zadatka.


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7, kao i urađen dio predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Idejno rješenje i idejni projekat- Kotiranja osnove, presjeka na nivou idejnog projekta- Grafičko prikazivanje osnova objekta na nivou idejnog projekta- Prenošenja dimenzija sa osnove na presjek i sa osnova na fasadu- Grafičko prikazivanje karakterističnih presjeka na nivou idejnog projekta- Fasade na objektima visokogradnje- Rješavanje krovnih ravni- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


124

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRazradi projekat individualne porodične stambene kuće Po+Pr+1, na nivou glavnog projekta



1. Riješi i grafički predstavi osnove prizemlja i sprata sa dispozicijom namještaja za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta u u R=1:50 na osnovu zadatog projektnog zadatka

Riješi i grafički predstavi: usvoji dimenzije prostorija, položaj i veličinu otvora, usvoji konstrukciju, crta vertikalnu i horizontalnu komunikaciju, materijalizuje objekat, primijeni zakonsku regulativu iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla, odredi orijentaciju

2. Riješi i grafički predstavi karakteristične osnove za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta u R=1:50 na osnovu zadatog projektnog zadatka

Karakteristične osnove: osnova temelja sa oborenim presjecima, osnova podruma, prizemlja, sprata, osnova krovne konstrukcije, osnova krova-peta fasada

3. Riješi i grafički predstavi situaciju za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta u R=1:200 na osnovu zadatog projektnog zadatka

4. Riješi i grafički predstavi karakteristične presjeke za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta u R=1:50 na osnovu zadatog projektnog zadatka

Karakteristični presjeci: podužni, poprečni

5. Riješi i grafički predstavi fasade za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta u R=1:50 na osnovu zadatog projektnog zadatka

Fasade: ulazna fasada, zadnja fasada, bočne fasade

6. Riješi i grafički predstavi šeme stolarije za porodičnu kuću u R=1:50 na osnovu zadatog projektnog zadatka

Šeme stolarije: šema za spoljašnji i šema za unutrašnji otvor

7. Riješi i grafički predstavi karakteristične detalje za porodičnu kuću na nivou glavnog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka

Karakteristični detalji: detalj strehe, detalj dimnjaka, detalj oluka, detalj trotoara, detalj ograde.

8. Uradi tehnički opis za konkretni projekat porodične kuće


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 8, kao i razrađen dio predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Kotiranja osnove, presjeka, detalja, fasada na osnovu glavnog projekta - Razrada osnova temelja, podruma, nadzemnih etaža i krova na nivou glavnog projekta- Razrada poprečnih i podužnih presjeka na nivou glavnog projekta


125

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRazradi projekat individualne porodične stambene kuće Po+Pr+1, na nivou glavnog projekta



- Razrada arhitektonskih detalja na nivou glavnog projekta- Razrada ulaznih, zadnjih i bočnih fasada na nivou glavnog projekta- Tehnički opis za projekat porodične kuće- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


126

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Projektovanje porodičnih kuća I je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika zbog specifičnosti

izvođenja nastave i pokazivanja svakom učeniku konkretnih primjera za rješavanja zadataka. Preporučuje se primjena metoda zasnovanih na riječiima monološke (opis) kao i dijaloške i rad sa knjigom. Preporučuje se prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih tema. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučljivo je da učenici samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju i obrazložu svoje rješenje u odbrani rada.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se realizuje u cilju izrade projektnog zadatka. Preporučuje se da učenici, samostalno izrađuju projektni zadatak i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjemprikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri izradi projekta. Preporučuje se da se dio praktične nastave izvodi u vidu posjete projektnom birou gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o budućem zanimanju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Ročkomanović B., Elementi projektovanja sa razradom projekata za treći i četvrti razred građevinske škole,

Zavod za udžbenike, Beograd, 2008.- Nojfert E., Arhitektonsko projektovanje, Građevinska knjiga, Novi Sad, 2003.




1. Računar. 1

2. Projektor 1

3. Projekciono platno. 1


učenja.


127



- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično. - Pisani zadaci – jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Projektovanje porodičnih kuća II- Arhitektonske konstrukcije I - Tehničko crtanje- Nacrtna geometrija I- Preduzetništvo- Arhitektonske konstrukcije II- Kompjutersko crtanje- Nacrtna geometrija II- Urbanističko planiranje i projektovanje - Arhitektonske konstrukcije III- Proračun betonskih elemenarta- Organizacija građenja- Čelične i drvene konstrukcije- Kompjutersko modelovanje- Revitalizacija graditeljskog nasljeđa- Arhitektonske kompozicije- Osnove geodezije- Razvoj arhitekture


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (pravilno izražavanje kao i upotreba stručne terminologije u usmenom i


matematičkog razmišljanja u rješavanju raznih problema i preciznosti u crtanju geometrijskih oblika kao i rješavanju razmjere, površine objekata i visinskih kota)

- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad i istrajnost u učenju kroz efikasno upravljanje vremenom i informacijama)

- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na timski rad i izlaganje svojih mišljenja, stavova i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)

- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja i organizacije prostora)


128

3.2.14. PREDUZETNIŠTVO





III 36 36 72 4

2. Cilj modula:- Upoznavanje sa značajem preduzetništva, preduzetničkih vještina, tehnikama za pronalaženje biznis ideje,

strukturom i načinom izrade biznis plana, oblicima obavljanja privredne djelatnosti i promocijom proizvoda i usluga. Osposobljavanje za kreiranje i pokretanje biznisa. Razvijanje inicijativnosti, kreativnosti, odgovornosti, komunikativnosti i timskog rada.


1. Identifikuje značaj preduzetništva, preduzetničkih vještina i pokretanja sopstvenog biznisa2. Osmisli biznis ideju koristeći razne tehnike i rezultate istraživanja tržišta3. Sastavi biznis plan na osnovu sprovedenih istraživanja i analiza4. Identifikuje oblike obavljanja privredne djelatnosti i postupak registracije privrednih društava5. Identifikuje faze u postupku zasnivanja radnog odnosa i karakteristike individualnih i kolektivnih prava

zaposlenih6. Pripremi poslovne sastanke i korespondentne akte u vezi sa njegovom organizacijom7. Promoviše privredno društvo, proizvod ili uslugu


129

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje značaj preduzetništva, preduzetničkih vještina i pokretanja sopstvenog biznisa



1. Objasni pojam preduzetništva

2. Opiše nastanak i razvoj preduzetništva

3. Objasni pojam preduzetnika, različite pristupe o teoriji preduzetnika i zablude o njima

Pristupi o teoriji preduzetnika: ekonomski, psihološki, sociološki

4. Popuni upitnik za procjenu preduzetničkih osobina



Predložene teme

- Preduzetništvo- Istorija preduzetništva- Preduzetnik


130

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daOsmisli biznis ideju koristeći razne tehnike i rezultate istraživanja tržišta



Kontekst


1. Objasni pojam ideje

2. Objasni pojam biznis ideje

3. Primijeni odgovarajuću tehniku za pronalaženje biznis ideje

Tehnike za pronalaženje biznis ideje: kopiranje postojećih poslova, mapiranje, pretvaranje hobija u potencijalni posao, korišćenje radnog iskustva za pokretanje posla, brainstorming tehnika, inovacije novih proizvoda/usluga,

4. Objasni pojam poslovne šanse i pristupe za njeno prepoznavanje

Pristupi: posmatranje promjena i trendova, rješavanje problema, pronalaženje praznina na tržištu, takmičenje/konkurencija

5. Sprovede provjeru odabrane biznis ideje na tržištu koristeći odgovarajuće upitnike

6. Objasni SWOT analizu i njen značaj

7. Procijeni biznis ideju na osnovu SWOT analize


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 4 i 6. Za kriterijume 3, 5 i 7, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ideja- Biznis ideja- Tehnike za pronalaženje biznis ideje- Poslovna šansa- SWOT analiza


131

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daSastavi biznis plan na osnovu sprovedenih istraživanja i analiza



1. Objasni viziju, misiju, poslovne ciljeve i vrste poslovnih strategija

Vrste poslovnih strategija: ofanzivna, defanzivna, strategija imitacije, tradicionalistička

2. Formuliše misiju i viziju za konkretan primjer privrednog društva

3. Opiše značaj, strukturu i elemente biznis plana

Struktura i elementi biznis plana: naslovna strana, sadržaj biznis plana, rezime, osnovni podaci o preduzetniku, opis biznis ideje odnosno proizvoda/usluge, analiza tržišta prodaje i konkurencije, analiza tržišta nabavke, marketing plan (cijena, lokacija, distribucija, promocija), tehničko tehnološka analiza, finansijski plan sa vremenskim okvirom realizacije

4. Izradi pojedinačne elemente biznis plana za odabranu biznis ideju

5. Sastavi biznis plan na osnovu izrađenih pojedinačnih elemenata

6. Prezentuje biznis plan koristeći pravila za uspješno prezentovanje


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5 i 6, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Misija i vizija privrednog društva- Ciljevi privrednog društva- Poslovna politika privrednog društva- Poslovna strategija privrednog društva- Biznis plan- Prezentacija


132

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje oblike obavljanja privredne djelatnosti i postupak registracije privrednih društava



1. Navede oblike obavljanja privredne djelatnosti i njihove karakteristike

Oblici obavljanja privredne djelatnosti: preduzetnik, ortačko društvo, komanditno društvo, društvo sa ograničenom odgovornošću, djelovi stranog društva

2. Objasni naziv i vizuelni identitet privrednog društva

Naziv i vizuelni identitet privrednog društva: ime privrednog društva, logotip, zaštitna boja, tipografija, maskota, grb, slogan

3. Osmisli ime za privredno društvo za konkretan primjer

4. Kreira logotip i slogan za konkretan primjer privrednog društva ili proizvoda/usluge

5. Opiše postupak i potrebnu dokumentaciju za registraciju privrednih društava

6. Popuni formular za registraciju preduzetnika za konkretan primjer

7. Objasni poslovni kodeks privrednog društva


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 5 i 7. Za kriterijume 3, 4, 6, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Vrste privrednih društava- Naziv i vizuelni identitet privrednog društva- Registracija privrednog društva - Poslovni kodeks


133

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje faze u postupku zasnivanja radnog odnosa i karakteristike individualnih i kolektivnih prava

zaposlenih



1. Objasni pojam zasnivanja radnog odnosa

2. Opiše opšte i posebne uslove za zasnivanje radnog odnosa

Opšti uslovi: godine života, zdravstvena sposobnostPosebni uslovi: nivo kvalifikacije, radno iskustvo, stručni ispit i dr.

3. Objasni način zasnivanja radnog odnosa i vrijeme na koje se zasniva radni odnos

Vrijeme na koje se zasniva radni odnos: određeno, neodređeno

4. Sastavi konkurs za prijem u radni odnos za određeno radno mjesto

5. Sastavi radnu biografiju (CV) za prijem u radni odnos na konkretnom primjeru

6. Navede vrste prava zaposlenih Vrste prava zaposlenih: individualna, kolektivna


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 6. Za kriterijume 4 i 5, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Zasnivanje radnog odnosa- Prava zaposlenih


134

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daPripremi poslovni sastanak i korespondentne akte u vezi sa njegovom organizacijom



1. Objasni pojam, cilj i vrste poslovnih sastanakaVrste poslovnih sastanaka: formalni, neformalni, radni, informativni, diskusioni, poslovna druženja, seminari, konferencije

2. Objasni pripremu materijala, opreme i mjesta za održavanje poslovnog sastanka

3. Objasni pojam, proces, pravila i vrste komunikacije

Vrste komunikacije: usmena, pisana, interna, eksterna, privatna, poslovna, domaća, strana

4. Objasni pojam, stilove i fraze poslovne i službene korespondencije, sadržaj i elemente poslovnog pisma i službenog dopisa

5. Sastavi poziv za učesnike sastanka sa dnevnim redom, terminom i mjestom održavanja u odgovarajućoj formi

6. Sastavi zapisnik o održanom sastanku o odgovarajućoj formi



Predložene teme

- Poslovni sastanak- Pojam i vrste komunikacije- Poslovna i službena korespondencija- Korespondentni akti u vezi poslovnih sastanaka


135

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daPromoviše privredno društvo, proizvod ili uslugu



1. Objasni pojam promocije

2. Navede oblike promocionih aktivnostiOblici promocionih aktivnosti: privredna propaganda, lična prodaja, prodajna promocija, odnosi sa javnošću

3. Kreira reklamnu poruku na konkretnom primjeru

4. Osmisli flajer za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Promocija


136

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Preduzetništvo je tako koncipiran da omogućava učenicima da stiču teorijska i praktična znanja i

vještine iz ove oblasti. Prilikom realizacije ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalan i timski rad. Preporučjivo je da se nastava iz ovog modula, realizuje u blok časovima sa po dva časa nedjeljno. Učenike bi trebalo poslije realizacije uvodnih sadržaja i pojedinačnih aktivnosti koje su u vezi sa njima, podijeliti na timove (sastavljene od tri do sedam učenika) u kojima će tako raditi do kraja školske godine. Iako će učenici raditi u timu, svako od njih treba da ima pojedinačna zaduženja, na osnovu čega će biti ocjenjivani. Preporučljivo je da svaki tim učenika ima svoj folder u kom će čuvati sve radne listove koje će popunjavati tokom školske godine prilikom izrade određenih praktičnih vježbi. Radni listovi za svaku aktivnost su predviđeni u Priručniku za nastavnike, koji je urađen za ovu namjenu. Prilikom obrade određenih nastavnih sadržaja preporučljivo je podsticati učenike na sprovođenje različitih istraživanja kako bi na taj način došli do relevatnih informacija. Poželjno je da učenici učestvuju na školskim i nacionalnim takmičenjima za najbolji Biznis plan.

- Preporučljivo je da učenici nakon urađenih vježbi, svoje rezultate usmeno prezentuju drugim učenicima, uz obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim učenicima i nastavnikom. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Prilikom obrade određenih nastavnih sadržaja mogu se na času pozvati lokalni preduzetnici, predstavnici određenih institucija i privrednih društava ili organizovati posjeta istim, kako bi učenici dobili konkretne informacije o određenim oblastima koje se odnose na realizaciju biznis ideja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Grupa autora, Mladi preduzetnici - Priručnik iz preduzetništva za učenike srednjih stručnih škola, Centar za

stručno obrazovanje, 2014.- Grupa autora, Mladi preduzetnici – Priručnik iz preduzetništva za nastavnike srednjih stručnih škola, Centar

za stručno obrazovanje, Podgorica, 2014.- Lajović D.; i grupa autora, Preduzetništvo u novi milenijum, CID, Podgorica, 2001.- Lajović D.; i grupa autora, Marketing plan kao preduzetničko sredstvo, Zavod za zapošljavanje Crne Gore,

Podgorica, 2009.- Propisi koji regulišu oblast radnih odnosa.- Propisi koji regulišu oblast privrednih društava.




1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/ multimedijalna tabla 1

4. Štampač 1

5. Skener 1

6. Kancelarijski materijal i pribor -


učenja.


137



- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i praktično.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Organizacija građenja- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Urbanističko projektovanje i planiranje


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku, izražavanje

vlastitih argumenata i zaključaka na uvjerljiv način, razvijanje kritičkog mišljenja iz oblasti preduzetništva)- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje

matematičkog načina razmišljanja i izražavanje kroz određene modele u rješavanju praktičnih zadataka)- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za obradu i uređivanje teksta i tabela, čuvanje

dokumenata u elektronskom obliku)- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalan rad i istrajnost u učenju kroz motivaciju i želju za

primjenom ranije stečenih znanja)- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada na času u cilju konstruktivne komunikacije,

izražavanje različitih stavova, podsticanje odgovornosti i podjele zadataka prilikom realizacije određenih praktičnih zadataka iz ove oblasti)

- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja, organizovanja, pripreme izvještaja, procjene, evidentiranja i dr.)

- Kulturološka svijest i ekspresija (podsticanje upoređivanja svog mišljenja sa mišljenjem drugih, identifikovanje i realizacija društvenih i ekonomskih mogućnosti u kulturnoj aktivnosti)


138

3.2.15. PROJEKTOVANJE PORODIČNIH KUĆA II





IV 36 41 55 132 8


2. Cilj modula:- Osposobljavanje za rješavanje dispozicije namještaja i funkcionalnosti enterijera, kao i dekorativno

opremanje enterijera. Osposobljavanje za izradu i grafičko predstavljanje šeme vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje. Osposobljavanje za određivanje rasporeda sanitarne opreme kao i primjenu normi za rješavanje vodovoda i kanalizacije. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, osjećaja za prostor, kao i sposobnosti za razumijevanje organizacije i funkcionalnosti prostora.


1. Nacrta čovjeka u različitim položajima i potreban prostor u skladu sa dimenzijama ljudskog tijela2. Primijeni osnovne elemente kompozicije u projektovanju enterijera3. Riješi dispoziciju namještaja i opreme u stambenom prostoru 4. Dekorativno opremi enterijer stambene prostorije u skladu sa potrebama korisnika5. Riješi položaj kuhinje i sanitarnih prostorija u objektu i raspored opreme u njima 6. Grafički predstavi šemu vodovoda i kanalizacije u skladu sa tehničkim propisima 7. Identifikuje način dobijanja uslova za priključenje vodovoda i kanalizacije objekta na mrežu8. Razradi projekat vodovoda i kanalizacije na nivou glavnog projekta za individualni stambeni objekat9. Grafički predstavi izometrijsku šemu vodovodne instalacije za individualni stambeni objekat10. Grafički predstavi razvijeni presjek kanalizacione instalacije za individualni stambeni objekat


139

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daNacrta čovjeka u različitim položajima i potreban prostor u skladu sa dimenzijama ljudskog tijela



1. Definiše pojam antropometrije

2. Objasni primjenu ergonomije u projektovanju namještaja

3. Objasni primjenu proksemike u enterijeru

4. Tumači primjenu modulora u enterijeru

5. Objasni pojam zlatnog presjeka

6. Nacrta čovjeka u različitim položajima

7. Nacrta prostor, u skladu sa dimenzijama ljudskog tijela



Predložene teme

- Antropometrija - Ergonomija- Proksemika- Mjere ljudskog tijela u različitim pozicijama- Zlatni presjek


140

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni osnovne elemente kompozicije u projektovanju enterijera



Kontekst


1. Navede elemente kompozicije koje može primijeniti u enterijeru

Elementi kompozicije: simetrija, asimetrija, kontrast, ritam, harmonija, dominanta, proporcije, ravnoteža

2. Opiše primjere harmonije u enterijeru

3. Objasni primjenu optičkih iluzija u prostoru

4. Objasni psihološki uticaj boja na čovjeka

5. Prezentuje uspješnu primjenu elemenata kompozicije za konkretne primjere enterijera


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi kompozicije- Optičke iluzije- Harmonija boja


141

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daRiješi dispoziciju namještaja i opreme u stambenom prostoru



1. Objasni zoniranje i hodne linije u prostoru

2. Definiše potrebe čovjeka u datom prostoru

3. Navede dimenzije osnovnih komada namještaja Osnovni komadi namještaja: sto, stolica, ležaj, garniture za sjedenje, ormari, kuhinjski elementi

4. Predloži i grafički predstavi moguća rješenja dispozicije namještaja i opreme za dati proostor

5. Grafički predstavi osnovu enterijera datog prostora

6. Grafički predstavi poglede enterijera datog prostora

7. Navede materijale koji se primjenjuju za izradu namještaja i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za izradu namještaja: medijapan, univer, drvo, tekstil, metal, staklo

8. Dizajnira po izboru komad namještaja za dati prostor

9. Nacrta slobodnom rukom perspektivu prostora iz različitih pozicija


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 9, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Analiza prostora- Opremanje prostora namještajem- Dimenzije namještaja- Materijali za izradu namještaja


142

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daDekorativno oprema enterijer stambene prostorije u skladu sa potrebama korisnika



1. Navede materijale koji se primjenjuju za obradu zidova i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za obradu zidova: tapete, premazi, drvo, kamen, keramika, opeka, gipsane table

2. Navede materijale koji se primjenjuju za obradu podova i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za obradu podova: drvo, kamen, keramika, staklo, tekstilne obloge, pvc, vinil

3. Navede materijale koji se primjenjuju za obradu plafona i njihove karakteristike

Materijali za obradu plafona: drvo, premazi, gipsane table, elastični plafoni, spušteni plafoni od gotovih elemenata

4. Objasni vrijednosti tradicionalnih enterijera

5. Predloži materijale koji se primjenjuju za obradu zidova i podova za konkretan projekat

6. Predloži savremene materijale u projektovanju enterijera za dati primjer

7. Riješi osvijetljenje u projektu enterijera na konkretnom primjeru

8. Predloži dekorativne elemente u projektu enterijera za konkretan primjer

Dekorativni elementi: ogledala, zavjese, slike, prostirke

9. Izradi konceptnu tablu u projektu enterijera za konkretan primjer

10. Obračuna potrošnju materijala za elemente enterijera za konkretan primjer Elementi enterijera: zavjese, tapete


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume od 7 do 10, potreban je ispravno urađen projekat sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Materijali za obradu podova, zidova i plafona- Tradicionalni enterijeri- Tekstil u enterijeru- Osvijetljenje enterijera


143

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daDekorativno oprema enterijer stambene prostorije u skladu sa potrebama korisnika



- Dekorativni elementi enterijera- Psihologija prostora- Obračun potrošnje materijala enterijera


144

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRiješi položaj kuhinje i sanitarnih prostorija u objektu i raspored opreme u njima



Kontekst


1. Objasni principe pozicioniranja kuhinje i sanitarnih prostorija u objektu

2. Opiše različitu sanitarnu opremu koja se koristi u zgradama

Sanitarna oprema: wc školjka, čučavac, pisoar, bide, umivaonik, kada, tuš sudopera, veš mašina, trokadero

3. Dimenzioniše sanitarne prostorije na konretnom primjeru

4. Grafički predstavi raspored sanitarnih objekata u sanitarnim prostorijama na konretnom primjeru Sanitarne prostorije: kuhinje, kupatila, WC

5. Grafički predstavi raspored sudopere i mašine za posuđe u kuhinji na konretnom primjeru

6. Skicira način ventilisanja kanalizacione mreže za konkretan primjer

7. Pozicionira instalacioni šaht na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Vrste sanitarne opreme- Provjetravanje kanalizacione mreže- Organizacija kuhinja, WC-a i kupatila


145

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi šemu vodovoda i kanalizacije u skladu sa tehničkim propisima



1. Razlikuje donji i gornji razvod kućne instalacije

2. Navede tipove kanalizacionih cijevi i fazonskih komada

Tipovi kanalizacionih cijevi: plastične, liveno-gvozdene, keramičkeFazonski komadi: luk, račva, revizija, redukcija, sifon, slivnik

3. Objasni postupak spajanja vodovodnih i kanalizacionih cijevi i fazonskih komada

4. Grafički predstavi šemu kanalizacije u osnovi za konkretan primjer

5. Odredi položaj kanalizacionih i vodovodnih vertikala za dati primjer

6. Grafički predstavi šemu instalacije hladne i tople vode u osnovi na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Tipovi vodovodnih i kanalizacionih cijevi i fazonskih komada- Kućni razvod kanalizacije- Razvod vodovodnih instalacija u objektu


146

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje način dobijanja uslova za priključenje vodovoda i kanalizacije objekta na mrežu



1. Objasni kartu hidrotehnike izvoda iz DUP-a na konkretnom primjeru

2. Objasni tehničke uslove za projektovanje instalacija vodovoda na konkretnom primjeru

Tehnički uslovi za projektovanje instalacija: mjesto priključka na glavnu cijev, položaj vodomjernog šahta, tip vodomjera, profil priključne cijevi, pritisak u mreži

3. Objasni tehničke uslove za projektovanje kanalizacije na konkretnom primjeru

Tehnički uslovi za projektovanje kanalizacije: mjesto i način priključka na uličnu cijev, položaj revizionog okna, minimalni profil i nagib priključne cijevi

4. Navede potrebna dokumenta za podnošenje zahtjeva za priključivanje objekta na vodovodnu i kanalizacionu mrežu

5. Navede sastavne djelove elaborata kanalizacije i vodovoda

Sastavni djelovi elaborata: tehnički opis, hidraulički proračun, predmjer i predračun, specifikacija i količina materijala, situacija sa spoljašnjim razvodom, šahtovima i priključcima, crteži osnova objekta sa razvodom instalacija i rasporedom sanitarne opreme, presjeci kanalizacije i podužni profil, izometrijska šema vodovodne mreže, detalji



Predložene teme

- Tehnički propisi za projektovanje i izvođenje vodovoda i kanalizacije u zgradama- Zakonska regulativa iz oblasti vodovoda i kanalizacija u zgradama koja se odnosi na obavljanje ovog posla


147

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daRazradi projekat vodovoda i kanalizacije na nivou glavnog projekta za individualni stambeni objekat



1. Skicira detalj priključka glavnog kućnog kanala kanalizacije na ulični kanal za konkretan primjer

2. Riješi i grafički predstavi kanalizacioni razvod u kuhinji, WC-u i kupatilu na konkretnom primjeru

3. Riješi i grafički predstavi razvod hladne i tople vode u kuhinji, WC-u i kupatilu na konkretnom primjeru

4. Objasni način izvođenja hidroizolacije u kupatiluHidroizolacija: jednokomponentni i dvokomponentni malteri na bazi cementa, polimera i aditiva, polimerni lijepkovi za pločice, ugljovodonični premazi sa poliesterskom mrežicom

5. Dimenzioniše i pozicionira vodomjerni šaht na konkretnom primjeru

6. Izradi predmjer radova vodovoda i kanalizacije u skladu sa normativima na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 4. Za kriterijume 1, 2, 3, 5 i 6, potreban je ispravno urađen projekat sa usmenim obrazloženjemrješenja

Predložene teme

- Hidroizolacija u kupatilima - Priključak kanalizacije na gradsku mrežu- Priključak vodovoda na gradsku mrežu- Normativi iz oblasti građevinarstva za vodovod i kanalizaciju koji se odnose na obavljanje ovog posla


148

Ishod 9 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi izometrijsku šemu vodovodne instalacije za individualni stambeni objekat



1. Objasni način crtanja izometrije vodovodne instalacije

2. Prenese dimenzije iz crteža osnove na izometrijski crtež na konkretnom primjeru

Dimenzije: visine priključaka sanitarne opreme i realne dužine horizontalnog razvoda do vodovodne vertikale, vodovodne vertikale sa priključcima po spratovima, dužine cijevi spoljašnjeg razvoda sa priključcima horizontalnih grana, položaj šahta vodomjera

3. Odredi presjek vodovodnih cijevi u skladu sa tehničkim propisima za konkretan primjer

4. Pozicionira ventile i fazonske komade u skladu sa tehničkim propisima na konkretnom crtežu

5. Izradi hidraulički proračun vodovodne mreže, u skladu sa tehničkim propisima za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 5, potreban je ispravno urađen dio predviđenog projekta sa usmenim obrazloženjem rješenja.

Predložene teme

- Hidraulički proračun vodovodne mreže- Rješavanje razvoda u mokrim čvorovima- Vodovodne armature


149

Ishod 10 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi razvijeni presjek kanalizacione instalacije za individualni stambeni objekat



1. Objasni pojam razvijenog presjeka kanalizacione mreže

2. Prenese dimenzije iz crteža osnove na vertikalni presjek na konkretnom primjeru

Dimenzije: visine priključaka sanitarne opreme i realne dužine sa nagibom horizontalnog razvoda do kanalizacione vertikale, kanalizacione vertikale sa ventilacijom i priključcima po spratovima, dužine cijevi spoljašnjeg razvoda sa priključcima horizontalnih grana i nagibom, kaskade i priključak na ulični kanal sa šahtom

3. Odredi nagibe horizontalnih grana kanalizacione mreže sa konkretnog primjera crteža osnove

4. Unese podatke o dužini i profilu cijevi i fazonskim komadima na konkretnom primjeru crteža vertikalnog presjeka

5. Unese apsolutne visinske kote terena, dna kanala, dna rova, dubine kopanja kanala karakterističnih tačaka u tabelu za konkretan primjer

Karakteristične tačke: prelaz kanalizacione vertikale u horizontalu, horizontalni priključci, revizije, promjene pravca horizontale, kaskada, ulična cijev


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 1 do 5, potreban je ispravno urađen dio predviđenog projekta sa usmenim obrazloženjem rješenja.

Predložene teme

- Vođenje cijevi kroz objekat- Vođenje cijevi u zemlji- Revizioni šahtovi


150

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modulaModul Projektovanje porodičnih kuća II je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave.

- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena metoda zasnovanih na riječiima monološke (opis) kao i dijaloške i rad sa knjigom. Preporučuje se prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih tema. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici uz preporuku nastavnika za korišćenje pribora za tehničko crtanje ili računara, samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju i obrazložu svoje rješenje u odbrani rada.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se realizuje u cilju izrade projektnog zadatka. Preporučuje se da učenici, samostalno izrađuju projektni zadatak i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri izradi projekta. Preporučuje se da se dio praktične nastave izvodi u vidu posjete projektnom birou gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o budućem zanimanju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Pitulić N.; Perić B., Projektovanje enterijera, JP Službeni glasnik, Beograd, 2012.- Gibbs J., Dizajn enterijera, Don Vas, Beograd, 2009.- Stanojević V.; Zoroje M., Kućne instalacije, Zaod za udžbenike, Beograd, 2003.- Časopisi: Prostor, Enterijer, Brava Casa, Kuća Stil, Hausbau.




1. Računar 16

2. Projektor 1



učenja.


151





periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.- Urađen projekat.

9. Povezanost modula – korelacija- Tehničko crtanje- Slobodoručno crtanje- Informatika- Matematika- Preduzetništvo- Nacrtna geometrija I- Nacrtna geometrija II- Projektovanje porodičnih kuća I- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Kompjutersko crtanje- Čelične i drvene konstrukcije- Kompjutersko modelovanje


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (primjena

matematičkog razmišljanja u shvatanju prostora, primjeni preciznosti u crtanju kao i kod obračuna potrošnje materijala u enterijeru i vodovodnim i kanalizacionim instalacijama)



- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti i planiranja organizacije prostora) - Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o vrijednostima tradicionalnih enterijera u svijetu i važnost

da se sačuva estetska i funkcionalna uloga enterijera u svakodnevnom životu, kao i racionalno korištenje vode i vođenje otpadnih voda)


152

3.2.16. PRORAČUN BETONSKIH ELEMENATA





IV 33 66 99 5


2. Cilj modula:- Upoznavanje sa tehnologijom spravljanja betona. Osposobljavanje za dimenzionisanje jednostavnih

elemenata konstrukcije, crtanje plana i izvoda armature. Razvijanje samostalnosti, odgovornosti i sistematičnosti u radu.


1. Utvrdi tehnologiju spravljanja betona za objekte visokogradnje2. Proračuna elemente od nearmiranog betona za objekte visokogradnje3. Dimenzioniše presjeke armiranobetonskih elemenata objekta visokogradnje4. Nacrta plan i izvod armature konstruktivnih elemenata


153

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daUtvrdi tehnologiju spravljanja betona za objekte visokogradnje



1. Navede osnovne komponente za spravljanje betona

Osnovne komponente za spravljanje betona: vezivo, agregat, voda i aditivi.

2. Obrazloži izbor osnovnih komponenti za spravljanje betona u skladu sa predviđenim Pravilnikom (PBAB87)

Pravilnik (PBAB87): Pravilnik za beton i armirani beton

3. Objasni postupke ispitivanja svježe betonske mješavine i očvrslog betona, u skladu sa Pravilnikom

4. Objasni način spravljanja, transporta, ugrađivanja i njege betona na objektima visokogradnje

5. Prepozna sredstva za spravljanje, transport i ugrađivanje betona na konkretnom primjeru

6. Objasni postupak izvođenja, prekida i nastavka betoniranja objekata visokogradnje



Predložene teme

- Tehnologija betona- Dio Pravilnika za beton i armirani beton koji se odnosi na obavljanje ovog posla


154

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daProračuna elemente od nearmiranog betona za objekte visokogradnje



Kontekst


1. Objasni teoriju dopuštenih napona (klasičnu teoriju) za proračun elemenata od nearmiranog betona

2. Objasni teoriju graničnih stanja za proračun elemenata od nearmiranog betona

3. Izračuna dimenzije temelja samca od nearmiranog betona prema teoriji dopuštenih napona za konkretan primjer

4. Izračuna dimenzije trakastog temelja od nearmiranog betona prema teoriji dopuštenih napona za konkretan primjer

5. Odredi dimenzije centrično pritisnutih stubova i zidova od nearmiranog betona, u skladu sa Pravilnikom za konkretne primjere

Pravilnik: Pravilnik za beton i armirani beton


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Teorija dopuštenih napona- Teorija graničnih stanja- Dio Pravilnika za beton i armirani beton koji se odnosi na obavljanje ovog posla


155

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da:Dimenzioniše presjeke armiranobetonskih elemenata objekta visokogradnje



1. Objasni teoriju graničnih stanja za proračun AB konstrukcija

Granična stanja: Granično stanje nosivost, Granično stanje upotrebljivosti (deformacija i prslina)

2. Razlikuje aksijalno napregnute elemente

3. Objasni dio Pravilnika za proračun centrično pritisnutih stubova bez uticaja izvijanja Pravilnik: Pravilnik za beton i armirani beton

4. Izračuna silu nosivosti stuba datog poprečnog presjeka za konkretan primjer

5. Dimenzioniše centrično pritisnuti stub bez uticaja izvijanja od armiranog betona na zadatom primjeru

6. Analizira opterećenje nosača napregnutih na savijanje

Nosači napregnuti na savijanje: linijski nosači (prosta greda, greda sa prepustom, konzola), pravougaone plače (proste ploče, ploče sa prepustima, konzolne ploče)

7. Primijeni postupke slobodnog i vezanog dimenzionisanja za linijske nosače na zadatim primjerima

8. Dimenzioniše pravougaone ploče sa glavnom armaturom u jednom pravcu na zadatom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 6. Za kriterijume od 4 do 8, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Proračun armirano-betonskih nosača- Dio Pravilnika za beton i armirani beton koja se odnosi na obavljanje ovog posla


156

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da:Nacrta plan i izvod armature konstruktivnih elemenata



1. Objasni dio Pravilnika koji se odnosi na crtanje plana i izvoda armature centrično-pritisnutog stuba Pravilnik (PBAB): Pravilnik za beton i armirani beton

2. Nacrta plan i izvod armature za centrično-pritisnuti stub, u skladu sa Pravilnikom na konkretnom primjeru

3. Nacrta liniju zatezanja i liniju pokrivanja na osnovu odgovarajućeg proračuna za nosače napregnute na savijanje, u skladu sa Pravilnikom na konkretnom primjeru

4. Nacrta plan i izvod armature za nosače napregnute na savijanje, u skladu sa Pravilnikom na konkretnom primjeru

5. Odredi potrebnu količinu armature (specifikaciju armature) za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Proračun armirano-betonskih nosača- Dio Pravilnika za beton i armirani beton koji se odnosi na obavljanje ovog posla


157

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Proračun betonskih elemenata je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena

dijaloške metode rada kao i upotreba računarskih prezentacija gdje je to moguće. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici samostalno ili kroz timski rad izrađuju zadate vježbe (zadaci i grafičke vježbe) i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Marjanov M.; Stojiljković I.; Bojović Ž., Beton za III I IV razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 1988.- Pravilnik za beton i armirani beton, 1987.




1. Računari 16


3. Projektor 1




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano i ocjena vježbi.- Pisani zadaci –jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


158


9. Povezanost modula – korelacija- Arhitektonske konstrukcije I- Statika i otpornost materijala- Tehničko crtanje- Kompjutersko crtanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Matematika




matematičkog načina razmišljanja pri korišćenju formula, modela , grafikona u rješavaju zadataka) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za crtanje).- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja




159

3.2.17. ORGANIZACIJA GRAĐENJA





IV 44 52 36 132 7


2. Cilj modula:Osposobljavanje za koordinaciju svih učesnika u izgradnji objekata, kao i organizaciju radova na gradilištu u domenu svog posla. Osposobljavanje za vođenje gradilišne dokumentacije i sastavljanje predmjera radova objekta visokogradnje. Osposobljavanje za sprovođenje propisa bezbjednosti na radu i zaštite životne sredine. Razvijanje sposobnosti organizacije i planiranja, kao i pozitivnog odnosa prema drugima.


1. Koordiniše sve učesnika u izgradnji objekta u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata

2. Organizuje radove na gradilištu u skladu sa tehničkom dokumentacijom3. Vodi građevinsku dokumentaciju na osnovu ugovorenih obaveza i dinamike izvođenja radova4. Sastavi i izračuna predmjer radova objekta visokogradnje, na osnovu projektne dokumentacije 5. Planira radnu snagu, materijal i vrijeme za izgradnju objekta u skladu sa normativima i standardima

rada u građevinarstvu6. Primijeni mjere zaštite na radu i pružanja prve pomoći povrijeđenom saradniku u skladu sa propisanom

procedurom i standardima struke 7. Identifikuje mjere zaštite životne sredine iz domena svog posla


160

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daKoordiniše sve učesnike u izgradnji objekta u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata



1. Objasni dio zakonske regulative iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavaljanje ovog posla

2. Objasni faze realizacije projekta od zamisli investitora do primopredaje objekta

3. Objasni prava i obaveze učesnika građevinske proizvodnje

Učesnici građevinske proizvodnje: investitor, projektant, izvođač, nadzor

4. Objasni sastav i sadržaj tehničke dokumentacije Tehnička dokumentacija: idejno rješenje, idejni projekat, glavni projekat i projekat održavanja objekta

5. Objasni postupak ustupanja gradnje objekta

6. Objasni postupke dobijanja dozvola od nadležnih organa u cilju realizacije objekta

7. Tumači tehničku dokumentaciju, u skladu sa zakonskom regulativom za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7, potrebna je ispravno urađena vježba.

Predložene teme

- Učesnici građevinske proizvodnje- Izrada investiciono-tehničke dokumentacije- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


161

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daOrganizuje radove na gradilištu u skladu sa tehničkom dokumentacijom



Kontekst


1. Opiše vrste gradilišta prema veličini i namjeni objekta

2. Opiše pripremne radove na gradilištu i formiranje gradilišta objekata visokogradnje

3. Objasni faze izvođenja objekta, u skladu sa zadatim projektnim zadatkom

Faze izvođenja objekta: prethodni radovi, pripremni radovi, glavni građevinski radovi, završni radovi

4. Predloži raspored resursa na šemi organizacije gradilišta za konkretan primjer Resursi: materijali i mehanizacija

5. Objasni organizaciju osoblja na gradilištu objekta visokogradnje

Osoblje na gradilištu objekta visokogradnje: glavni inžinjer, odgovorni inžinjer, šef gradilišta, brigadier, radnik

6. Predloži raspored radnika na izvođenju pozicija, u skladu sa dinamičkim planom i zadatom situacijom


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao ishod 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Tehnička organizacija građenja- Šema organizacije gradilišta sa rasporedom resursa na gradilištu- Faze izvođenja radova na objektima visokogradnje


162

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daVodi građevinsku dokumentaciju na osnovu ugovorenih obaveza i dinamike izvođenja radova



1. Navede vrste gradilišnu dokumentaciju neophodnu prilikom izgradnje objekata visokogradnje

Vrste gradilišne dokumentacije: građevinska knjiga, građevinski dnevnik, evidencija prisustva radnika, dostavnica, otpremnica

2. Ispuni i vodi građevinski dnevnik prema zadatoj situaciji za konkretni primjer

3. Ispuni i vodi građevinsku knjigu prema zadatoj situaciji za konretan primjer

4. Utvrdi nivo izvedenih radova na objektu za datu situaciju

5. Opiše izvedene radove, u skladu sa predmjerom, radova iz date tehničke dokumentacije za konkretan primjer

6. Izradi obračunsku situaciju za izvedene radove prema zadatoj situaciji i ugovorenim obavezama za konkretan primjer

Obračunska situacija: mjesečna situacija ,okončana situacija


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 5. Za kriterijume 2, 3, 4 i 6, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Opšta dokumentacija na gradilištu- Obračunska dokumentacija na gradilištu


163

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daSastavi i izračuna predmjer radova objekta, na osnovu projektne dokumentacije



1. Opiše pozicije građevinskih i zanatskih radova prema zadatom projektu

Građevinski radovi: zemljani radovi, betonski radovi, armirano-betonski radovi ,armirački radovi, zidarski radovi,tesarski radovi,Zanatski radovi: izolaterski radovi, krovopokrivački radovi, stolarski radovi, bravarski radovi, limarski radovi, fasaderski radovi, keramičarski radovi, kamenorezački radovi, teracerski radovi, podopolagački radovi

2. Objasni postupak sastavljanja predmjera radova objekta visokogradnje prema zadatom projektu

3. Izračuna pozicije radova i navodi jedinice mjere za izradu elaborata Jedinice mjere: m, m2, m3, kg, t, kom

4. Pravi dokaznicu mjera prema zadatom projektu za izradu elaborate

5. Utvrdi jedinične cijene materijala i radne snage na tržištu prema zadatom projektu za izradu elaborata

6. Analizira cijene pozicija prema zadatom predmjeru za zadati projekat za izradu elaborata

7. Proračuna ukupno koštanje izgradnje objekta za zadati projekat za izradu elaborata

8. Uporedi dobijenu vrijednost u skladu sa cijenama na tržištu za zadati projekat za izradu elaborata


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 2, 5 i 7, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijume od 2 do 8, potrebna je izrada elaborata.

Predložene teme

- Sadržaj opisa pozicija građevinsko-zanatskih radova- Izrada predmjera predračuna i ukupnog obračuna koštanja objekta prema zadatoj situaciji


164

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPlanira radnu snagu, materijal i vrijeme za izgradnju objekta u skladu sa normativima i standardima rada u

građevinarstvu



1. Navede građevinske zanatske i instalaterske radove, u skladu sa zadatom projektnom dokumentacijom

Građevinski radovi: zemljani radovi, betonski radovi, armirano-betonski radovi, armirački radovi, zidarski radovi, tesarski radoviZanatski radovi: izolaterski radovi, krovopokrivački radovi, stolarski radovi, bravarski radovi, limarski radovi, fasaderski radovi, keramičarski radovi, kamenorezački radovi, teracerski radovi, podopolagački radoviInstalaterski radovi: Instalacije vodovoda i kanalizacije, instalacije jake i slabe struje, instalacije ventilacije, klimatizacije i grijanja

2. Označi radove prema pozicijama u normativima za izradu elaborata

3. Obračuna potrebni materijal prema zadatoj poziciji koristeći podatke iz normativa za izradu elaborata

4. Obračuna potrebnu radnu snagu prema zadatoj poziciji koristeći podatke iz normativa za izradu elaborata

5. Obračuna potrebno vrijemena za izvođenje zadate pozicije koristeći podatke iz normativa za izradu elaborata

6. Analizira redosljed pozicija izvođenja radova za izradu elaborata

7. Napravi statičke i dinamičke planove za izradu elaborata

Statički i dinamički planovi: statički plan materijala, dinamički planovi radne snage i vremena izgradnje objekta: Mrežni plan, Gantogram, Histogram


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume od 2 do 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijume od 2 do 7 potrebna je izrada elaborata.

Predložene teme

- Normiranje pozicija građevinsko-zanatskih radova prema analizi utroška materijala, angažovanju radne snage i vremenu izgradnje prema zadatoj situaciji

- Analiza cijena pozicija građevinsko-zanatskih radova prema zadatoj situaciji- Izrada statičkih i dinamičkih planova


165

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni mjere zaštite na radu i pružanja prve pomoći povrijeđenom saradniku u skladu sa

propisanom procedurom i standardima struke



1. Objasni važnost zaštite na radu

2. Navede sredstva i opremu lične zaštite

3. Demonstrira upotrebu sredstava i opreme lične zaštite ( HTZ) oprema za datu situaciju

4. Navede mjere kolektivne zaštite

5. Objasni postupak sprovođenja mjera protivpožarne zaštite i postupanja u slučaju požara po predviđenoj proceduri na simulaciji slučaja

6. Objasni postupak evakuacije i spašavanja saradnika u slučaju opšte opasnosti, u skladu sa propisima i procedurama na simulaciji slučaja

7. Navede najčešće povrede na radnom mjestu Najčešće povrede: rane, krvarenje, prelomi kostiju

8. Objasni postupak pružanja pomoći u slučaju zadobijene povrede


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 4, 5, 6, 7 i 8. Za kriterijum 3, potrebna je ispravno urađena praktična vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Dio zakonse regulative iz oblasti zaštiti na radu koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Sredstva i oprema lične zaštite- Mjere kolektivne zaštite- Mjere protivpožarne zaštite- Mjere zaštite u posebnim uslovima rada


166

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje mjere zaštite životne sredine iz domena svog posla



1. Navede važnost zaštite životne sredine

2. Navede važnost korišćenja ekoloških materijala i obnovljivih izvora energije za datu situaciju u projektu

3. Objasni postupak skladištenja građevinskih materijala, u skladu sa ekološkim standardima

4. Predloži mjere za zaštitu uže i šire okoline od otpada i sredstava rada u okviru opisa svog posla za datu situaciju

Otpad i sredstva rada: šut, drugi otpadni materijal, iskorišćena oprema, zastarjela sredstva rada



Predložene teme

- Mjere zaštite životne sredine pri građenju objekta- Upotreba ekoloških materijala i obnovljivih izvora energije- Skladištenje građevinskog materijala


167

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Organizacija građenja je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave. - Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena metoda

zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom koa i prikazivanje audiovizuelnog materijala u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Kod ishoda kod kojih je to moguće preporučuje se upotreba pokaznih sredstava za demonstriranje.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici koristeći računar, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom časova vježbi predviđena je i priprema priloga za izradu godišnjeg elaborata individualnog stambenog objekta putem odgovrajućeg softvera, gdje nastavnik kroz metodu dijaloga i metodu zasnovanu na pokazivanju treba da stimuliše učenike na povezivanje prethodno stečenih znanja koja treba primjeniti tokom izrade elaborata.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Časovi praktične nastave predviđeni su za izradu godišnjeg elaborata koji obuhvata proračun predmjera i predračuna radova individualnog stambenog objekta pri čemu se preporučuje da svakom učeniku treba dati različit projekat. Pri izradi elaborata predviđeno je korišćenje odgovarajućih normativa i standarda rada u građevinarstvu u pisanoj i kompjuterskoj formi. Preporučuje se i praćenje cijena novih materijala na tržištu korišćenjem interneta. Časove praktične nastave na izradi elaborata izvoditi u kompjuterskoj učionici. Dio praktične nastave koji se odnosi na mjere zaštite na radu i zaštite životne sredine izvoditi u prostorijama škole koje posjeduju sredstava i opremu lične zaštite (HTZ oprema).



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Praščević Ž.; Veličković B.; Konstantinović V., Organizacija građenja za III i IV razred građevinske škole,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2007.- Normativi i standardi rada u građevinarstvu Visokogradnja (knjiga 1, 2 i 3), Građevinska knjiga, Beograd,

2008.




1. Računar 16

2. Projektor 1


4. Sredstva i oprema lične zaštite (HTZ oprema) 1


168




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično. - Pisani zadaci – po jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.- Urađen elaborat.

9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Informatika- Preduzetništvo- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Čelične i drvene konstrukcije- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Proračun betonskih elemenata- Tehničko crtanje



pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (rješavanje zadataka

primjenom vještine računanja pri računanju predmjera i predračuna radova) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera tokom izrade vježbi i elaborata)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)

- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja radne snage, materijala i vremena za izgradnju objekta kao i organizacije radova na gradilištu)


169

3.2.18. RAZRADA PROJEKATA VIŠESPRATNIH STAMBENIH ZGRADA





IV 29 48 55 132 7


2. Cilj modula:- Upoznavanje sa karakteristikama i podjelom višespratnih stambenih zgrada. Osposobljavanje za razradu

idejnog i glavnog projekta višespratnih stambenih zgrada, primjenom tehničkih normativa za projektovanje stambenih zgrada i stanova. Razvijanje preciznosti, kreativnost i, osjećaja za prostor kao i sposobnosti za razumijevanje organizacije i funkcionalnosti prostora.


1. Identifikuje osnovne karakteristike i podjele višespratnih stambenih zgrada2. Razradi tipsku osnovu dijela višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na nivou

idejnog projekta3. Razradi osnovu prizemlja i podruma dijela višespratne stambene zgrade na osnovu već usvojenog

rješenja tipske osnove višespratne stambene zgrade, na nivou idejnog projekta4. Razradi i grafički predstavi presjeke višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na

nivou idejnog projekta5. Razradi i grafički predstavi fasade višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na

nivou idejnog projekta6. Razradi i grafički predstavi dio višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na nivou

glavnog projekta


170

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje osnovne karakteristike i podjele višespratnih stambenih zgrada



1. Objasni prednosti i nedostatke izgradnje višespratnih stambenih zgrada

2. Navede podjelu čistih potpunih oblika višespratne stambene izgradnje

3. Navede osnovne karakteristike slobodnih stambenih traktova i stambenih blokova

4. Objasni sisteme građenja višespratnih stambenih zgrada

Sistemi građenja: masivni sistem podužnih zidova, masivni sistem poprečnih zidova, mješoviti sistem, skeletni sistem, prostorni sistem.

5. Objasni načine građenja višespratnih stambenih zgrada

Načini građenja: tradicionalni, unapređeni tradicionalni način, montažni način.

6. Navede podjelu višespratnih stambenih zgrada po broju stanova na spratu i njihove osnovne karakteristike

Broj stanova: jedan stan na stepeništu, dva stana na stepeništu, tri stana na stepeništu, četiri stana na stepeništu, pet i više stanova na stepeništu.

7. Navede podjele i osnovne karakteristike galerijskih sistema u višespratnoj stambenoj zgradi Podjele: unutrašnja galerija, spoljašnja galerija

8. Objasni osnovne karakteristike stambenih kula

9. Objasni osnovne karakteristike terasaste stambene zgrade


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 9.

Predložene teme

- Stanovanje u zajedništvu- Stambeni traktovi i stambeni blokovi- Konstruktivni sistemi i načini građenja- Stanovanje u višespratnicama- Galerijski sistemi u višespratnim stambenim zgradama- Stambene kule, terasaste stambene zgrade


171

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daRazradi tipsku osnovu dijela višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na

nivou idejnog projekta



Kontekst


1. Objasni izbor sistema horizontalnih i vertikalnih komunikacija i njegovu povezanost sa brojem stanova na spratu

Sistemi horizontalnih i vertikalnih komunikacija: jednokrako pravo stepenište, dvokrako stepenište, trokrako stepenište, kružno stepenište

2. Objasni veličinu i funkcionalnost stanova u višespratnim zgradama

3. Skicira, šematski prikaže stanove u višespratnim stambenim objektima

Stanovi u višespratnim stambenim objektima: mali stan, stan srednje veličine i veliki stan

4. Objasni grupisanje mokrih čvorova u višespratnim stambenim zgradama Mokri čvorovi: kupatila, klozeti, kuhinje

5. Navede sadržaj stepenišnog prostora u višespratnim stambenim zgradama

6. Objasni uslove i tehničke normative za stepenišne prostore u višespratnim stambenim zgradama.

7. Navede podjelu liftova i karakteristike ove vertikalne komunikacije Podjela liftova: osobni, teretni i mješoviti

8. Objasni uslove i tehničke normative za horizontalne komunikacije u višespratnim stambenim zgradama

Horizontalne komunikacije: hodnici i galerije

9. Grafički predstavi tipsku osnovu dijela višespratne stambene zgrade na osnovu datog rješenja, na nivou idejnog projekta.

Tipska osnova: najviše puta ponovljena osnova spratova višespratne stambene zgrade, “dva stana sa stepeništa”, četiri stana sa stepeništa”


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Veličina i funkcionalnost stanova u višespratnim stambenim zgradama- Grupisanje sanitarnih blokova u višespratnim stambenim zgradama- Vertikalne i horizontalne komunikacije u višespratnim stambenim zgradama


172

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daRazradi osnovu prizemlja i podruma dijela višespratne stambene zgrade na osnovu već usvojenog

rješenja tipske osnove višespratne stambene zgrade, na nivou idejnog projekta



1. Definiše ulazni prostor u višespratnoj stambenoj zgradi

2. Objasni osnovne karakteristike vjetrobrana

3. Objasni osnovne karakteristike zajedničkih prostorija višespratnih stambenih zgrada

Zajedničke prostorije: kućni savjet, ostave za bicikla, kolica za bebe

4. Objasni osnovne karakteristike prostorije zajednice stanara u višespratnim stambenim zgradama

5. Objasni osnovne karakteristike podrumskih-stanarskih ostava

6. Objasni osnovne karakteristike prostorija za zajedničke instalacije u višespratnim stambenim zgradama

Zajedničke instalacije: hidroforska postrojenja, agregat za struju, toplotna podstanica, trafostanice

7. Objasni osnovne karakteristike prostorija za tehničke prostorije u višespratnim stambenim zgradama

Tehničke prostorije: prostorija za uređaj za povećanje pritiska vode i vodomjer, kanali za ugrađivanje unutrašnjih instalacija

8. Objasni načine odstranjivanja smeća u višespratnim stambenim zgradama

9. Grafički predstavi osnovu prizemlja i podruma dijela višespratne stambene zgrade na osnovu datog rješenja tipske osnove višespratne stambene zgrade


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9, potreban je ispravno urađen dio predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Zajedničke prostorije- Prostorije zajednice stanara- Podrumske - stanarske ostave- Prostorije za zajedničke instalacije- Tehničke prostorije- Kotlarnice za grijanje- Odstranjivanje smeća


173

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi presjeke višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na

nivou idejnog projekta



1. Objasni usvojeni konstruktivni sistem na datom rješenju višespratnog stambenog objekta

Konstruktivni sistem: masivni konstruktivni sistem, skeletni konstruktivni sistem

2. Objasni način prenošenja dimenzija sa osnove na presjek, prema datom rješenju višespratnog stambenog objekta

3. Opiše način kotiranja presjeka na nivou idejnog projekta

4. Razradi i grafički predstavi poprečni presjek objekta na osnovu datog rješenja višespratnog stambenog objekta na nivou idejnog projekta

5. Razradi i grafički predstavi podužni presjek objekta na nivou idejnog projekta, na osnovu datog rješenja višespratnog stambenog objekta


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5, potreban je razrađen dio predviđenog projekta urađen na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekta koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Podzakonska akta iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekta koja se odnose na obavljanje ovog posla


174

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi fasade višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja,

na nivou idejnog projekta



1. Navede fasade na višespratnom stambenom objektu

Fasade: izgledi objekta sa svih strana, izgled krovne ravni

2. Opiše vrste obrade fasade na višespratnom stambenom objektu

Vrste obrade fasade: demit fasada, obložena fasada u fasadnim opekama, kamenu, strukturalna fasada

3. Objasni postupak rješavanja krovnih ravni

4. Opiše ravne krovove na višespratnom stambenom objektu

5. Razradi i grafički predstavi ulaznu fasadu višespratnog stambenog objekta na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta

6. Razradi i grafički predstavi bočnu fasadu višespratnog stambenog objekta na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta

7. Razradi i grafički predstavi petu fasadu višespratnog stambenog objekta na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 7, potreban je razrađen dio predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekta koja se odnosi na obavljanje ovog posla- Podzakonska akta iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekta koja se odnose na obavljanje ovog posla - Termička zaštita različitih vrsta fasadnih zidova


175

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi dio višespratne stambene zgrade na osnovu usvojenog rješenja, na nivou

glavnog projekta



1. Razradi i grafički predstavi dio tipske osnove sprata višespratne stambene zgrade, sa dispozicijom namještaja za konkretan primjer

2. Razradi i grafički predstavi karakteristične osnove za dio višespratne stambene zgrade, na nivou glavnog projekta za konkretan primjer

Karakteristične osnove: dio osnove temelja sa oborenim presjecima, dio osnove podruma, dio osnove prizemlja, dio osnove sprata, dio osnove krova.

3. Razradi i grafički predstavi karakteristične presjeke za dio višespratne stambene zgrade, na nivou glavnog projekta za konkretan primjer

Karakteristični presjeci: poprečni i podužni

4. Razradi i grafički predstavi fasade za dio višespratne stambene zgrade, na nivou glavnog projekta za konkretan primjer

Fasade: ulazna i bočna fasada

5. Razradi i grafički predstavi detalje šeme stolarije za dio višespratne stambene zgrade, na nivou glavnog projekta za konkretan primjer

Šeme stolarije: šeme za spoljašnje i šeme za unutrašnje otvore

6. Razradi i grafički predstavi karakteristične detalje za dio višespratne stambene zgrade, na nivou glavnog projekta za konkretan primjer

Karakteristični detalji: detalj ograda, detalj streha, detalj dimnjaka, detalj stepeništa

7. Objasni uobičajeni način prikazivanja situacije objekta


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 7. Za kriterijume od 1 do 6, potreban je razrađen dio predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove glavnog projekta- Vertikalni presjeci glavnog projekta- Fasade-izgledi- Situacija


176

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje

znanja i vještina kroz časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika zbog specifičnosti

izvođenja nastave i pokazivanja svakom učeniku konkretnih primjera za rješavanja zadataka. Preporučuje se primjena metoda zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom koa i prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju i obrazložu svoje rješenje u odbrani rada.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se realizuje u cilju razrade predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka. Preporučuje se da učenici, samostalno razrađuju projektni zadatak i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri razradi projekta. Preporučuje se da se dio praktične nastave izvodi u vidu posjete projektnom birou gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o budućem zanimanju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Ročkomanović B., Elementi projektovanja sa razradom projekata za četvrti razred građevinske škole, Zavod

za udžbenike, Beograd, 2008.- Nojfert E., Arhitektonsko projektovanje, Građevinska knjiga, Novi Sad, 2003.




1. Računar 2

2. Projektor 1



učenja.


177



- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično.- Pisani zadaci – jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Matematika- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Arhitektonske konstrukcije I - Tehničko crtanje- Nacrtna geometrija I- Arhitektonske konstrukcije II- Kompjutersko crtanje- Nacrtna geometrija II- Urbanističko planiranje i projektovanje - Arhitektonske konstrukcije III- Proračun betonskih elemenata- Organizacija građenja- Čelične i drvene konstrukcije- Kompjutersko modelovanje- Arhitektonske kompozicije- Osnovi geodezije



pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog i

prostornog mišljenja kao i preciznosti u crtanju geometrijskih oblika, rješavanju razmjere, računanje površine objekata i visinskih kota)



- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja i organizacije prostora)


178

3.2.19. RAZRADA PROJEKATA DRUŠTVENIH I PRIVREDNIH ZGRADA

1. Broj časova i kreditna vrijednost




IV 29 48 55 132 7


2. Cilj modula:- Upoznavanje sa karakteristikama i podjelom društvenih i privrednih zgrada. Osposobljavanje za razradu

idejnog i glavnog projekta određenih društvenih i privrednih zgrada, primjenom tehničkih normativa za projektovanje. Razvijanje preciznosti, kreativnost i, osjećaja za prostor, kao i sposobnosti za razumijevanje organizacije i funkcionalnosti prostora.


1. Identifikuje osnovne karakteristike i podjele društvenih zgrada2. Razradi i grafički predstavi osnove datih primjera hotelskih soba i apartmana, na nivou idejnog projekta3. Razradi i grafički predstavi osnove datih primjera motelskih jedinica, na nivou idejnog projekta4. Razradi osnovu dijela školskog objekta, na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta5. Razradi projekat manje predškolske ustanove na osnovu datih skica, na nivou idejnog projekta6. Razradi dati primjer situacije industrijskog kompleksa zadatog sadržaja i namjene, na nivou idejnog

projekta 7. Razradi projekat ukopanog podruma, na nivou idejnog projekta 8. Identifikuje osnovne karakteristike, podjele i opšte uslove stočnih staja9. Razradi i grafički predstavi projekat stočne staje na osnovu datih skica, na nivou glavnog projekta


179

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje osnovne karakteristike i podjele društvenih zgrada



1. Definiše pojam društveih zgrada

2. Navede podjelu društvenih zgrada prema namjeni

3. Objasni dvojnost organizacije administrativno-upravnih zgrada

Administrativno-upravne zgrade: gradske opštine, sudovi, pošte, banke, poslovne zgrade velikih preduzeća

4. Objasni klasično organizovanje kancelarijskog prostora administrativno-upravne zgrade

5. Navede objekte za zdravstvenu zaštitu

6. Navede sadržaje zdravstvene stanica kao osnovne zdravstvene ustanova

7. Objasni osnovne karakteristike domova zdravlja u cilju njihove arhitektonske funkcionalnosti



Predložene teme

- Društvene zgrade- Administrativno –upravne zgrade- Objekti za zdravstvenu zaštitu


180

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi osnove datih primjera hotelskih soba i apartmana, na nivou idejnog projekta



Kontekst


1. Definiše hotel kao ugostiteljski objekat i navede osnovne prostorne elemente hotela

2. Objasni osnovne karakteristike sezonskih hotela Osnovne karakteristike: lokacija, orijentacija, saobraćajne veze, ambijent

3. Objasni osnovne karakteristike gradskih hotela Osnovne karakteristike: lokacija, orijentacija, saobraćajne veze

4. Navede internacionalnu klasifikaciju hotela prema komfornosti i njihove osnovne karakteristike

Internacionalna klasifikacija hotela:* turistički, **standardni,***komforni,****prva klasa, *****luksuzni

5. Opiše hotelski hol kao centralni prostor svakog hotela

6. Objasni položaj hotelske kuhinje u sklopu hotelskog prostora

7. Objasni uticaj rasporeda stolova u restoranu na potrebnu površinu za isti broj gostiju Raspored stolova u restoranu: normalan, dijagonalan

8. Objasni hotelsku sobu kao osnovni element organizacije hotela

9. Grafički predstavi osnove datih primjera hotelskih soba i apartmana, na nivou idejnog projekta, na konkretnom primjeru

Osnove datih primjera: dvokrevetna soba sa kupatilom, komforna hotelska soba, dvosobni apartman sa malom kuhinjom, hotelska soba za hendikepirane


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9, potrebna je ispravno urađena grafička vježba na osnovu zadatog projektnog zadatka sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ugostiteljski objekti- Hoteli- Restorani i kafane


181

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi osnove datih primjera motelskih jedinica, na nivou idejnog projekta



1. Navede prednosti koje pruža motorizovanom putniku motel u odnosu na klasičan hotel

2. Navede podjele motela kao ugostiteljskih objekata

3. Objasni osnovne karakteristike izletničkih motela

4. Objasni osnovne karakteristike tranzitnih motela

5. Opiše prateće objekte motela, u skladu sa njegovim funkcionisanjem

Prateći objekti: recepcija, zajednički prostor za boravak gostiju, prodavnice suvenira, razni servisi

6. Grafički predstavi osnove datih primjera motelskih jedinica, na nivou idejnog projekta

Osnove datih primjera: motelske sobe sa pokrivenim parkingom za automobil


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je urađena grafička vježba na osnovu zadatog projektnog zadatka sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Moteli


182

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daRazradi osnovu dijela školskog objekta, na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta.



1. Objasni karakteristike zemljišta na kome se gradi škola i orijentaciju određenih sadržaja školskog objekta

2. Objasni zavisnost oblika učionice od broja učenika i načina osvjetljavanja učionice

3. Objasni maksimalnu dužinu matične učionice za optimalni broj učenika u školskom objektu

4. Navede specijalne učionice i kabinete u školskom objektu

5. Objasni osnovne principe projektovanja sanitarnih prostorija u školskoj zgradi

Osnovni principi projektovanja sanitarnih prostorija: orijentacija prema sjeveru, prirodno osvjetljenje i provjetravanje, odvojene grupe za dječake i djevojčice, broj kabina prema broju učenika a propisan je normativima

6. Grafički prikaže osnovu dijela školskog objekta, na osnovu usvojenog rješenja, na nivou idejnog projekta

Osnove dijela školskog objekta: osnova koja obuhvata vertikalnu i horizontalnu komunikaciju, sanitarne prostorije i dvije matične učionice



Predložene teme

- Obrazovno –vaspitne ustanove- Školski objekti- Predškolske ustanove


183

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daRazradi projekat manje predškolske ustanove na osnovu datih skica, na nivou idejnog projekta.



1. Objasni osnovne karakteristike predškolskih ustanova

Osnovne karakteristike: prostor prilagođen mjerama djeteta, teren osunčan bez prašine insekata

2. Navede potrebne sadržaje predškolskih ustanova u cilju njihovog funkcionisanja

Potrebni sadržaji: sobe za boravak sa garderobama i sanitarnim prostorijama, prostorija za vaspitačice, kuhinja, prostor za posebne namjene, prostor za prateće servisne službe, prostor za upravu

3. Pozicionira objekat obdaništa na parceli, na osnovu urbanističko-tehničkih uslova za konkretan primjer

4. Razradi i grafički predstavi osnovu prizemlja obdaništa sa dispozicijom namještaja, na nivou idejnog projekta za konkretan primjer

Razradi i grafički predstavi: usvoji dimenzije prostorija, položaj i veličinu otvora, usvoji konstrukciju, odredi orijentaciju

5. Razradi i grafički predstavi osnovu krova obdaništa, na nivou idejnog projekta za konkretan primjer

6. Razradi i grafički predstavi karakteristične presjeke obdaništa, na nivou idejnog projekta za konkretan primjer

Karakteristični presjek: poprečni, podužni

7. Razradi i grafički predstavi fasade obdaništa, na nivou idejnog projekta za konkretan primjer Fasade: ulazna fasada, bočna fasada


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 8, potreban je razrađen dio predviđenog projekta urađen na osnovu zadatog projektnog zadatka sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Predškolske ustanove


184

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban daRazradi dati primjer situacije industrijskog kompleksa zadatog sadržaja i namjene, na nivou idejnog

projekta



1. Navede osnovne grupacije objekata industrijskih kompleksa

2. Skicira šemu zoniranja industrijskog kompleksa za dati primjer

Šeme zoniranja: proizvodna zona, uskladištavajuća zona, energetska zona, zona prateće službe

3. Opiše prateće objekte industrijskih kompleksa Prateći objekti: radionice, garaže, upravne zgrade, projektni biroi, toaleti, trpezarije za radnike

4. Navede podjelu industrijskih hala prema karakteristikama prostornog oblikovanja

5. Navede podjelu i osnovne karakteristike niskih hala

6. Navede sisteme uvođenja dnevne svjetlosti u prostorije visokih hala

7. Navede osnovne karakteristike višespratnih hala

8. Gafički predstavi dati primjer situacije industrijskog kompleksa zadatog sadržaja i namjene, na nivou idejnog projekta



Predložene teme

- Osnovne karakteristike i opšti uslovi- Konstruktivna rješenja- Niske hale, visoke hale i všespratne hale- Prateći objekti


185

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban daRazradi projekat ukopanog podruma, na nivou idejnog projekta



1. Definiše ekonomsko-poljoprivredno dvorište i sisteme izgradnje dvorišta Sistemi izgradnje: paviljonski i blok sistem

2. Navede podjelu individualnog dvorišta

3. Navede vrste skladišta za uskladištenje hrane za ljude i stoku Vrste skladišta: podzemna, poluukopana i nadzemna

4. Objasni osnovne karakteristike koševa i ambara, skladišta za žita

5. Objasni osnovne karakteristike silosa za žitarice

6. Objasni osnovne karakteristike trapova i podruma za čuvanje voća i povrća

7. Objasni osnovne karakteristike hladnjača za čuvanje voća i povrća, mesa, mlijeka, jaja

8. Objasni osnovne karakteristike staklenika i arhitektonske uslove za proizvodnju ranog povrća

9. Grafički predstavi osnovu, podužni i poprečni presjek i ulaznu fasadu ukopanog podruma-skladišta povrća, na nivou idejnog projekta za dati primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9, potreban je razrađen dio predviđenog projekta urađen na osnovu zadatog projektnog zadatka sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ekonomsko-poljoprivredno i individualno dvorište- Skladišta- Objekti za proizvodnju ranog povrća


186

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje osnovne karakteristike, podjelu i opšte uslove stočnih staja



1. Definiše stočne staje i navede podjelu stočnih staja

Podjela stočnih staja: po vrstama grla, po načinu držanja grla, po načinu građenja staja

2. Skicira podove staja i objasni način njihovog izvođenja u specijalnim stajama za trkačke konje

3. Objasni način prirodnog vjetrenje staja

4. Navede osnovne karakteristike staja za ovce u cilju izbora materijala, određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacije

Karakteristike staja za ovce: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

5. Navede osnovne karakteristike staja za konje u cilju izbora materijala, određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacije

Karakteristike staja za konje: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

6. Navede osnovne karakteristike staje za tov junadi u cilju izbora materijala, određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacije

Karakteristike staje za tov junadi: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

7. Opiše ispuste i vrste ograda za goveda, svinje ili živinu

8. Opiše kanalizaciju stočnih staja



Predložene teme

- Stočne staje- Staje za konje- Staje za goveda- Staje za ovce


187

Ishod 9 - Učenik će biti sposoban daRazradi i grafički predstavi projekat stočne staje na osnovu datih skica, na nivou glavnog projekta



1. Razradi i grafički predstavi situaciju staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta. R=1:250, na osnovu datih skica

2. Razradi i grafički predstavi osnovu temelja staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:100 na osnovu datih skica

3. Razradi i grafički predstavi osnovu prizemlja staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:100 na osnovu datih skica

4. Razradi i grafički predstavi osnovu krovne ravni staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:100 na osnovu datih skica

5. Razradi i grafički predstavi poprečni presjek staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:50

6. Razradi i grafički predstavi fasade staje za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:100 na osnovu datih skica

Fasade: dvje bočne fasade i jedna podužna

7. Razradi i grafički predstavi detalj poda staje u ležištu za staju za tov junadi, na nivou glavnog projekta.R=1:25 na osnovu datih skica


U cilju provjeravanja dostignutosti navedenog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7 i razrađen dio predviđenog projekta urađen na osnovu zadatog projektnog zadatka.

Predložene teme

- Staja za tov junadi- Zakonska regulativa iz oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata koja se odnosi na obavljanje ovog posla


188

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje

znanja i vještina kroz časove teorijske nastave, vježbi i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika zbog specifičnosti

izvođenja nastave i pokazivanja svakom učeniku konkretnih primjera za rješavanja zadataka. Preporučuje se primjena metoda zasnovanih na riječiima dijaloške i rad sa knjigom koa i prikazivanje audiovizuelnih sadržaja u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici samostalno izrađuju zadate grafičke vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju i obrazložu svoje rješenje u odbrani rada.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se realizuje u cilju razrade predviđenog projekta na osnovu zadatog projektnog zadatka. Preporučuje se da učenici, samostalno razrađuju projektni zadatak i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri razradi projekta. Preporučuje se da se dio praktične nastave izvodi u vidu posjete projektnom birou gdje učenici u realnom radnom okruženju trebaju da steknu sliku o budućem zanimanju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Ročkomanović B., Elementi projektovanja sa razradom projekata za četvrti razred građevinske škole, Zavod

za udžbenike, Beograd, 2008.- Baylon M.; Škole, Građevinska knjiga, Novi Sad, 2003.- Damjanović V., Industrijski kompleksi i zgrade, Građevinska knjiga, Beograd, 1980. - Kojić B.; Simonović Đ., Poljoprivredne zgrade i kompleksi, Građevinska knjiga, Beograd, 1978. - Nojfert E., Arhitektonsko projektovanje, Građevinska knjiga, Novi Sad, 2003.




1. Računar 2

2. Projektor 1



189




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično. - Pisani zadaci – jedan u polugodištu.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Arhitektonske konstrukcije I - Tehničko crtanje- Matematika- Nacrtna geometrija I- Arhitektonske konstrukcije II- Kompjutersko crtanje- Nacrtna geometrija II- Urbanističko planiranje i projektovanje - Arhitektonske konstrukcije III- Proračun betonskih elemenata- Organizacija građenja- Čelične i drvene konstrukcije- Kompjutersko modelovanje- Arhitektonske kompozicije- Osnovi geodezije



pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog i

prostornog mišljenja kao i preciznosti u crtanju geometrijskih oblika, rješavanju razmjere, računanje površine objekata i visinskih kota)



- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnost iplaniranja i organizacije prostora)


190

3.3. IZBORNI MODULI

3.3.1. ISTORIJA UMJETNOSTI





I 52 20 72 3

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za prepoznavanje civilizacija, epoha i stilova kroz istoriju umjetnosti, prezentovanje njihovih

kulturnih i estetskih vrijednosti. Razvijanje kulturne svijesti i vještine prezentovanja.


1. Izgradi pravilan odnos prema umjetnosti i kulturi2. Prepozna karakteristike stilova različitih razdoblja u istoriji umjetnosti3. Prikaže karakteristike civilizacija, epoha i stilova kroz istoriju umjetnosti4. Prikaže vrijednosti nacionalne umjetnosti i kulturne baštine Crne Gore


191

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIzgradi pravilan odnos prema umjetnosti i kulturi



1. Definiše pojmove koji se koriste u istoriji umjetnosti Pojmovi: stil, pravac, epoha, civilizacija

2. Objasni tehnike u likovnoj umjetnosti Tehnike u likovnoj umjetnosti: slikarske i vajarske

3. Navede važnije istorijske činjenice koje su imale uticaj na razvoj umjetnosti u svijetu

4. Služi se likovnim jezikom, u skladu sa standardima struke


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Uvod u istoriju umjetnosti- Tehnike u likovnoj umjetnosti- Likovni elementi


192

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrepozna karakteristike stilova različitih razdoblja u istoriji umjetnosti



Kontekst


1. Navede stare civilizacije, epohe i stilove u razvoju istorije umjetnosti

Stare civilizacije: Mesopotamija, Egipat, Krit i Mikena, Grčka, Rim

2. Opiše kulturne vrijednosti starih civilizacija u razvoju istorije umjetnosti

3. Opiše kulturne vrijednosti epoha u razvoju istorije umjetnosti

Epohe u razvoju istorije umjetnosti: Romanika, Gotika, Renesansa, Neoklasicizam, Barok, Rokoko, Romantizam, Realizam

4. Opiše kulturne vrijednosti stilova u razvoju istorije umjetnosti

Stilovi u razvoju istorije umjetnosti: Impresionizam, Postimpresionizam, Ekspresionizam, Fovizam

5. Prepozna karakteristike starih civilizacija i epoha u istoriji umjetnosti na datim primjerima


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Stare civilizacije- Epohe kroz istoriju umjetnosti- Stilovi u istoriji umjetnosti


193

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrikaže karakteristike civilizacija, epoha i stilova kroz istoriju umjetnosti



1. Objasni bitne elemente prezentacije vrijednosti umjetničkih civilizacija, epoha i stilova

Elementi prezentacije: ime autora, naziv djela, tehnika izrade djela, vremenski period kojem pripada odabrano djelo, lokacija nastanka, tumačenje umjetničkog djela (elementi slike, poruka, simbolika)

2. Prezentuje karakteristike civilizacija kroz istoriju umjetnosti

3. Prezentuje karakteristike epoha kroz istoriju umjetnosti

4. Prezentuje karakteristike stilova kroz istoriju umjetnosti


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi prezentacije vrijednosti umjetničkih civilizacija, epoha i stilova - Stare civilizacije- Epohe kroz istoriju umjetnosti- Stilovi u istoriji umjetnosti


194

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrikaže vrijednosti nacionalne umjetnosti i kulturne baštine Crne Gore



1. Objasni važnost nacionalne umjetnosti i kulturne baštine

2. Opiše karakteristike umjetničkih djela kroz istoriju Crne Gore

3. Opiše karakteristike djela kulturne baštine u Crnoj Gori

4. Prezentuje uticaj epoha na razvoj umjetnosti i djela kulturne baštine u Crnoj Gori


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4, potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Važnost nacionalne umjetnosti i kulture- Nacionalna umjetnost Crne Gore- Kulturna baština Crne Gore


195

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Istorija umjetnosti je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave i vježbi. - Teorijski dio nastave treba realizovati sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Učenike treba motivisati na

aktivno učenje. Preporučuje se upotreba metoda nastave zasnovanih na riječima sa fokusom na diskusiju i rad sa knjigom uz grupni ili partnerski oblik rada.

- Vježbe treba realizovati sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučljivo je da učenici tokom vježbi u paru izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz računarsku prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključaka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja sa prezentacijom određenih kultura.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Jonson H.W., Istorija umjetnosti, Prosveta, Beograd,1994.- Da Vinči L., Traktat o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988.- Piskel G., Opšta istorija umjetnosti, Beograd, 1997.- Grupa autora, Majstori umjetnosti, Komuna, Beograd, 1997.- Zeković LJ.; Nikčevič N.; Radovanović D.; Čilikov A.; Dedić M., Leksikon crnogorskih umjetnika, Podgorica,

2001.- Mijović P., Umjetničko blago Crne Gore, Jugoslovenska revija, Beograd, 1980.- Čilikov A.; Ivanović O., Likovna umjetnost za I i II razred opšte gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Podgorica, 2007.




1. Računar 16

3. Projektor 1






196




periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Razvoj arhitektekture- Istorija- Revitalizacija graditeljskog nasljeđa



pisanom obliku) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za prezentacije) - Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada učenika i izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)

- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o lokalnom, nacionalnom i evropskom kulturnom nasljeđu. razumijevanje kulturne različitosti u Evropi i važnost da se sačuva njena uloga u svakodnevnom životu)


197

3.3.2. OSNOVE GEODEZIJE





II 36 18 18 72 3


2. Cilj modula:- Upoznavanje učenika sa savremenim tehnologijama prostornog prikupljanja podataka u cilju izrade

geodetskih podloga za projektovanje. Razvijanje pouzdanosti, tačnosti, sistematičnosti i odgovornosti u radu.


1. Identifikuje primjenu geodezije u građevinarstvu2. Primijeni različite tehnologije prostornog prikupljanja podataka3. Primijeni znanje o metodama i postupcima mjerenja visinskih razlika i računanju visina tačaka4. Primijeni geodetsku podlogu pri projektovanju i prenošenju projekata na teren


198

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daIdentifikuje primjenu geodezije u građevinarstvu



1. Objasni osnove i značaj primjene geodezije u građevinarstvu

2. Objasni principe premjera zemljišta

3. Razlikuje vrste geodetskih mreža u geodeziji Vrste geodetskih mreža: trigonometrijska mreža, poligonska mreža, linijska mreža i nivelmanska mreža

4. Razlikuje načine obilježavanja tačaka u geodetskim mrežama Način obilježavanja tačaka: trigonometrijska mreža


U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Geodezija i njena primjena u građevinarstvu- Opšti principi pri premjeru zemljišta prilikom izrade topografskih podloga- Kartografska projekcija, koordinatni sistemi i razmjera- Osnova za izvršenje premjera – geodetske mreže- Način obilježavanja tačaka geodetske osnove- Geodetska obilježavanja na terenu


199

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni različite tehnologije prostornog prikupljanja podataka



Kontekst


1. Objasni postupke mjerenja dužina i uglova u cilju lociranja objekta na terenu

Mjerenja dužina: direktno i indirektnoMjerenje uglova: prosta i girusna metoda

2. Objasni svođenje koso mjerenih dužina na horizont

3. Razlikuje komponente globalnog pozicionog sistema

Komponente globalnog pozicionog sistema: kosmički, kontrolni i korisnički

4. Pripremi podatke za obilježavanje uglova, pravaca i dužina za dati primjer

5. Izračuna uglove i dužine iz koordinata tačaka za datu situaciju

6. Izvodi mjerenje dužina i uglova na terenu


U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 6, potrebna je demonstracija postupka mjerenja uglova i dužina na terenu.

Predložene teme

- Geodetski instrumenti i pribori za mjerenje dužina- Svođenje koso mjerenih dužina na horizont- Geodetski instrumenti i pribori za mjerenje uglova- Računanje uglova i dužina iz koordinata tačaka- Priprema podataka i obilježavanje projektovanih uglova, pravaca i dužina- Priprema podataka i obilježavanje detaljnih tačaka metodom presjeka pravaca- GPS (način funkcionisanja i mogućnosti GPS-a)


200

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni znanje o metodama i postupcima mjerenja visinskih razlika i računanju visina tačaka



1. Objasni mjerenje visina i visinskih razlika u generalnom i detaljnom nivelmanu

2. Objasni obilježavanje tačaka na terenu po položaju i visini

3. Objasni sadržaj zapisnika za tehnički i detaljni nivelman

4. Izračuna visine tačaka za datu situaciju

5. Odredi nagib terena na osnovu mjerenih veličina

6. Izvede postupak mjerenja visina i visinskih razlika


U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 6, potrebna je demonstracija postupka mjerenja visina i visinskih razlika na terenu.

Predložene teme

- Nivoska površ, visine, vrste visina, visinska razlika- Nivelman. Nivelmanski reperi. Instrumenti i pribor za određivanje visinskih razlika- Generalni i detaljni nivelman- Računanje visinskih razlika i visina tačaka- Obilježavanje tačke na terenu po položaju i visini- Određivanje nagiba terena/osovina na osnovu izmjerenih dužina i visinskih razlika


201

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni geodetsku podlogu pri projektovanju i prenošenju projekata na teren



1. Objasni prikazivanje reljefa i konstrukciju izohipsiKonstrukcija izohipsa: na osnovu mjerenja obavljenih namjenski na terenu ili na osnovu postojeće topografske karte

2. Objasni preuzimanje podataka sa geodetskih podloga Podaci: koordinate tačaka, visine, dužine, površine

3. Objasni prenošenje geodetskih podataka sa situacionog plana na teren i obrnuto

4. Objasni primjenu topografske podloge u projektovanju i izgradnji objekta

5. Objasni snimanje i iscrtavanje geodetskih profila terena Geodetski profili: podužni i poprečni

6. Objasni korišćenje podataka Katastra nepokretnosti i Katastra vodova i podzemnih objekata

7. Objasni značaj etažiranja objekata upisanih u katastar nepokretnosti Objekti: kuće, stanovi, poslovni prostori, garaže i drugo

8. Konstruiše izohipse i iscrtava profile za datu situaciju

9. Izračuna dužine, uglove, visinske razlike, površine parcela za datu situaciju


U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7. Za kriterijume 8 i 9, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Planovi i karte. Sadržaj planova- Primjena topografskih podloga u projektovanju i izgradnji objekta- Preuzimanje podataka sa topografskih podloga (koordinate tačaka, visine, dužine, površine)- Značaj i sadržaj Katastra nepokretnosti i Katastra podzemnih vodova i objekata- Katastarska i građevinska parcela. Računanje površina parcele- Obilježavanje regulacione i građevinske linije- Etažiranje


202

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Osnove geodezije je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz časove

teorijske nastave, vježbi i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena

dijaloške metode rada zasnovane na riječima. Za pojedine nastavne sadržaje preporučuje se upotreba pokaznih sredstava za demostriranje pojava, gdje je to moguće, kao i upotreba internet prezentacija i simulacija u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici na računaru, samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine, obrazlože svoje rješenje i odbrane rad. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Praktična nastava se izvodi na operativnom poligonu, određenoj lokaciji ili gradilištu, gdje učenici uz uputstvo nastavnika demonstriraju predviđene postupke mjerenja.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Vasović O., Praktična geodezija 1, Visoka građevinsko – geodetska škola, Beograd, 2010.- Miladinović M., Katastar nepokretnosti, Zavod za udžbenike, Beograd, 2007.



1. Računar ili laptop 16

2. Odgovarajući licencirani program 16

3. Licencirani softver za izradu geodetskih planova 16

4. Licencirani softver za izradu i održavanje katastra nepokretnosti 16

5. Projektor 1

6. Totalna stanica 1

7. GPS 1

8. Digitalni nivelir 1



učenja.


203



- Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Nacrtna geometrija I- Nacrtna geometrija II- Organizacija građenja- Urbanističko planiranje i projektovanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada



obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje

matematičkog načina razmišljanja pri računanju visinskih tačaka, uglova i površine parcela) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za izradu geodetskih podloga i održavanje

katastra nepokretnosti)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja


- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanjeučenika na izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)


204

3.3.3. ČELIČNE I DRVENE KONSTRUKCIJE





III 36 30 6 72 3

2. Cilj modula:- Osposobljavanje za primjenu osnova proračuna i konstruisanja elemenata rešetkastih i punih nosača.

Osposobljavanje za grafičko predstavljanje osnovnih spojnih elemenata čeličnih i drvenih konstrukcija, dispozicije hale i različitih tipova elemenata od lijepljenog lameliranog drveta. Razvijanje preciznosti, tačnosti i kreativnosti u radu.


1. Grafički predstavi osnovne spojne elemente čeličnih konstrukcija objekata arhitekture 2. Primijeni osnove proračuna i konstruisanja elemenata rešetki i punih nosača u datom projektu3. Grafički predstavi dispoziciju hale u odgovarajućoj razmjeri za dati projekat 4. Grafički predstavi osnovne spojne elemente drvenih konstrukcija objekata arhitekture 5. Grafički predstavi različite tipove elemenata od lijepljenog lameliranog drveta u datom projektu


205

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi osnovne spojne elemente čeličnih konstrukcija objekata arhitekture



1. Objasni mehaničke i fizičke karakteristike čelika

2. Navede osnovne spojne elemente čeličnih konstrukcija objekata arhitekture

Osnovni spojni elementi: zavareni šavovi, zakivci, zavrtanj sa maticom i visokovrijedni zavrtnjevi

3. Objasni karakteristike mehaničkih spojnih sredstava čeličnih konstrukcija

Mehanička spojna sredstva: zakivci, zavrtanj sa maticom i visokovrijedni zavrtnjevi

4. Grafički predstavi mehanička spojna sredstva na datom primjeru

5. Objasni karakteristike zavarenih šavova kod čeličnih elemenata

6. Grafički predstavi vrste šavova na datom primjeru Vrste šavova: ugaoni šav i suočeni šav/,,I”, ,,V”, ,,X” i ,,K” oblika žljeba/


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Mehaničke i fizičke karakteristike čelika- Osnovni spojni elementi


206

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni osnove proračuna i konstruisanje elemenata rešetki i punih nosača u datom projektu



Kontekst


1. Objasni karakteristike naprezanja štapova i nosača kod čeličnih konstrukcija

Karakteristike naprezanja štapova i nosača: otpornost na smicanje, po omotaču rupe, na zatezanje

2. Objasni postupak proračuna aksijalnog naprezanja štapova kod čeličnih konstrukcija

3. Primijeni proračun aksijalnog naprezanja štapova kod čeličnih konstrukcija, na konkretnom primjeru

4. Objasni postupak proračuna savijanja i smicanja punog nosača čeličnih konstrukcija

5. Primijeni proračun savijanja i smicanja punog nosača čeličnih konstrukcija, na konkretnom primjeru

6. Objasni postupak centrisanja štapova i oblikovanja veznih limova kod rešetkastih nosača

7. Primijeni postupak centrisanja štapova i oblikovanja veznih limova kod rešetkastih nosača, na konkretnom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 4 i 6. Za kriterijume 3, 5 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Karakteristike naprezanja štapova i nosača- Proračun aksijalnog naprezanja štapova kod čeličnih konstrukcija- Proračun savijanja i smicanja punog nosača čeličnih konstrukcija- Postupak centrisanja štapova i oblikovanja veznih limova kod rešetkastih nosača


207

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi dispoziciju hale u odgovarajućoj razmjeri za dati projekat



1. Objasni karakteristike osnovnih elemenata industrijske hale

Karakteristike osnovnih elemenata: rožnjača, krovni vezač-nosač, stub, zidne rigle

2. Navede krovne i zidne obloge industrijske hale Krovne i zidne obloge: krovni pokrivači i fasadni paneli

3. Navede važnost i ulogu spregova industrijske hale u datom projektu Spregovi: horizontalni i vertikalni

4. Objasni ulogu mosnih dizalica u projektu industrijske hale

5. Grafički predstavi različite elemente industrijske hale, na konkretnom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pismeni dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5, potreban je ispravno urađen elaborat sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi industrijske hale- Krovne i zidne obloge hale- Spregovi hale- Mosne dizalice


208

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi osnovne spojne elemente drvenih konstrukcija objekata arhitekture



1. Objasni mehaničke i fizičke karakteristike drvetaMehaničke i fizičke: otpornost na zatezanje, pritisak, savijanje, smicanje; vlažnost drveta, masa, utezanje i bubrenje i termičke karakteristike drveta

2. Navede osnovne spojne elemente drvenih konstrukcija objekata arhitekture

Osnovni spojni elementi: tehnički lijepkovi, ekseri, zavrtnji za drvo, zavrtnji sa maticom, trnovi, konekteri i moždanici

3. Objasni karakteristike mehaničkih spojnih sredstava drvenih konstrukcija

Karakteristike mehaničkih spojnih sredstava: nosivost i izbor odgovarajućih spojnih sredstava u vezi drvenih elemenata

4. Grafički predstavi mehanička spojna sredstva drvenih konstrukcija na datom primjeru

5. Opiše nastavke i veze elemenata drvenih konstrukcija

6. Navede savremene drvene konstrukcije


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pismeni dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 5 i 6. Za kriterijum 4, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Fizičke i mehaničke karakteristike građevinskog drveta- Spojna sredstva drveta- Nastavci i veze elemenata drvenih konstrukcija- Savremene drvene konstrukcije


209

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daGrafički predstavi različite tipove elemenata od lijepljenog lameliranog drveta u datom projektu



1. Navede osnovne osobine lijepljenog lameliranog drveta

Osnovne osobine: mogućnost premošćenja velikih raspona, otpornost na uticaje seizmičkih sila, raznovrsnost oblika i mogućnost oblikovanja, jednostavnost montaže i mogućnost dogradnje bez dodatnih radova, manja masa od ostalih materijala za iste gabarite/dimenzije, otpornost na požar, udobnost i topline prostora

2. Objasni proces izrade elemenata od lijepljenog lameliranog drveta

3. Navede konstruktivne sisteme u lijepljenom lameliranom drvetu

Konstruktivni sistemi: prosta greda, gerberova greda i kontinualni nosač

4. Opiše veze elemenata od lijepljenog lameliranog drveta/LLD/

5. Grafiški predstavi tip krovnog vezača na datom primjeru


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pismeni dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Lijepljeno lamelirano drvo- Konstruktivni sistemi u lijepljenom lameliranom drvetu- Veze elemenata kod lijepljenog lameliranog drveta


210

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Čelične i drvene konstrukcije je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorije i vježbi.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli u grupe. Preporučuje se upotreba pokaznih

sredstava za demonstriranje gdje je to moguće. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika. Za realizaciju predviđenih sadržaja preporučuje se primjena monološke i dijaloške metode, kao i frontalni, individualni oblik rada .

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli u grupe. Preporučuje se da učenici samostalno izrađuju zadate vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli u grupe. Praktična nastava se realizuje u cilju izrade elaborata. Preporučuje se da učenici, korišćenjem pribora za tehničko crtanje, samostalno izrađuju elaborat i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjemprikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju, da obrazlažu svoje rješenje i brane rad. Nastavnik treba da podstiče problemsku nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključka prilikom rješavanja problema čime im omogućava povezivanje teorijskih znanja i njihovo korišćenje pri izradi elaborata.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Dr Kujundžić V.; Tošić D., Metalne i drvene konstrukcije za IV razred građevinske tehničke škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.



1. Računar 1

2. Projektor 1



učenja. - Vrednovanje postignuća, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za dostizanje

svakog ishoda učenja posebno. - Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,

utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, praktično i ocjena vježbi.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


211

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.- Urađen elaborat.

9. Povezanost modula – korelacija- Arhitektonske konstrukcije I - Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije II- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Projektovanje porodičnih kuća I- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Statika- Nacrta geometrija- Tehničko crtanje


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (primjena

matematičkog razmišljanja u rješavanju raznih problema i preciznosti u crtanju detalja veza i elemenata konstrukcija, kao i rješavanju razmjere elemenata)




212

3.3.4. KOMPJUTERSKO MODELOVANJE





III 22 50 72 3


2. Cilj modula:- Upoznavanje sa načinom primjene softverskog programa za kompjutersko modelovanje. Osposobljavanje za

upotrebu softverskih programa za modelovanje, kreiranje 3D modela, crtanje tehničkih crteža i prezentovanje projekata. Razvijanje kreativnosti, sposobnosti organizacije, sistematičnosti i samostalnosti u radu.


1. Podesi radno okruženje softverskog programa za kompjutersko modelovanje2. Kreira 3D modele enterijera, arhitektonskih objekata i urbanističkih kompleksa korišćenjem softvera za

kompjutersko modelovanje3. Nacrta tehničke crteže za idejni i glavni projekat korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje4. Izvrši grafičku prezentaciju projekta korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje5. Izvrši uobličavanje i štampanje crteža korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje


213

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPodesi radno okruženje softverskog programa za kompjutersko modelovanje



1. Objasni ulogu elemenata radnog okruženja softverskog programa za kompjutersko modelovanje

Radno okruženje: prozori, palete,alati

2. Demonstrira način primjene paleta, alata i prozora softverskog programa za kompjutersko modelovanje

Palete, alati i prozori: palete alata-alati za selektovanje, 3d alati, alati za bilježenje, 2d alati, alati za vizuelizaciju, info prozor-prozor koji se otvara za svaki alat i daje osnovne informacije o njemu, paleta koordinata, paleta sa kontrolama

3. Učita elemente biblioteke u softverskom programu za kompjutersko modelovanje, za konkretan primjer

Elementi biblioteke: prozori, vrata, lampe, stepenište, objekti, namještaj, sanitarije, zelenilo, dekoracije

4. Podesi razmjeru crteža u softverskom programu za kompjutersko modelovanje

5. Podesi jedinice u kojima se crta i kotira u softverskom programu za kompjutersko modelovanje

6. Podesi modularnu mrežu i pozadinu u softverskom programu za kompjutersko modelovanje

7. Podesi pera, boje i tipove linija u softverskom programu za kompjutersko modelovanje

8. Podesi tipove šrafura u softverskom programu za kompjutersko modelovanje

9. Kreira nivoe datih objekta, na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz uz pokazivanje na računaru da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 9, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi radnog okruženja softverskog programa za kompjutersko modelovanje- Podešavanje radnog okruženja softverskog programa za kompjutersko modelovanje


214

Ishod 2 -Učenik će biti sposoban daKreira 3D modele, enterijere arhitektonskih objekata i urbanističkih kompleksa korišćenjem softvera za

kompjutersko modelovanje



Kontekst


1. Navede 3D elemente građevine koji se predstavljaju u softveru za kompjutersko modelovanje

3D elementi: stub, zid, grede, ploča, prozori i vrata, stepenište, krov, teren

2. Kreira stub u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

3. Kreira zid u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

4. Kreira grede u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

5. Kreira ploču u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela , na konkretnom primjeru

6. Kreira prozore i vrata u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

7. Kreira stepenište u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

8. Kreira krov u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

9. Kreira okolni teren u softverskom programu za potrebe izrade 3d modela građevine, na konkretnom primjeru

10. Upotrebi objekte biblioteke kroz konkretan primjer Objekti biblioteke: namještaj, sanitarije, zelenilo, dekoracije


U cilju dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 10, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.


215

Ishod 2 -Učenik će biti sposoban daKreira 3D modele, enterijere arhitektonskih objekata i urbanističkih kompleksa korišćenjem softvera za

kompjutersko modelovanje



Kontekst


Predložene teme

- 3D elementi građevine- Kreiranje 3D modela korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje


216

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daNacrta tehničke crteže za idejni i glavni projekat korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje



1. Objasni način i upotrebu tehničkog obilježavanja u skladu sa standardima struke

2. Nacrta različite tipove linija u softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža Tipovi linija: puna, isprekidana, crta tačka

3. Nacrta krug i elipsu u softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža

4. Postavi presječne linije u softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža

5. Nacrta šrafureu softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža

6. Nacrta kote i visinske kote u softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža

7. Obilježi zone u softverskom programu za potrebe izrade tehničkih crteža



Predložene teme

- Elementi tehničkog crtanja- Upotreba softvera za tehničko crtanje


217

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daIzvrši grafičku prezentaciju projekta korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje



1. Objasni upotrebu elemenata za grafičku prezentaciju projekta

Elementi za grafičku prezentaciju projekta: perspektivu/aksonometriju, alat kamera, studija sunca, 3D odsječak, fotorendering

2. Upotrebi perspektivu/aksonometriju u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

3. Podesi alat, kameru i parametre kamere u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

4. Izradi studiju sunca u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

5. Napravi 3D odsječak određenog objekta u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

6. Izradi fotorendering objekta u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

7. Prikaže osnove i fasade objekata u softveru za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru



Predložene teme

- Elementi grafičke prezentacije modela i tehničkog crteža- Grafička prezentacija 3D modela korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje- Grafička prezentacija osnova i fasada korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje


218

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daIzvrši uobličavanje i štampanje crteža korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje



1. Navede postupke za uobličavanje crteža i njegovo pripremanje za štampu

Postupci: dispozicija lista, postavljanje teksta, crtanje okvira, unošenje informacija o crtežu, čuvanje i podešavanje formata crteža

2. Kreira dispoziciju lista korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

3. Postavi tekst na grafičkom prilogu korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

4. Nacrta okvire na grafičkom prilogu korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

5. Unese informacije o crtežu na grafičkom prilogu korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru

6. Demonstrira čuvanje i podešavanje formata crteža korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje, na konkretnom primjeru



Predložene teme

- Uobličavanje crteža korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje- Priprema crteža za štampu korišćenjem softvera za kompjutersko modelovanje


219

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Kompjutersko modelovanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teoriske nastave i vježbi.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena

dijaloške i metode pokazivanja uz prikazivanje audioizuelnih sadržaja i njihovo objašnjavanje u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se dijeli na grupe do 16 učenika. Preporučuje se da učenici samostalno izrađuju zadate računarske vježbe i da nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Graphisoft, ArhiCAD19, Kompjuterska biblioteka, Beograd, 2015.- HiCAD, ArhiCAD za korisnike AutoCAD-a, Kompjuterska biblioteka, Beograd, 2009.




1. Računar 16

2. Licencirani softver za kopjutersko modelovanje 16

3. Projektor 1







periodima.


220


9. Povezanost modula – korelacija- Tehničko crtanje I - Kompjutersko crtanje II- Informatika- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada - Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada - Arhitektonske kompozicije



obliku ) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog Ii

prostornog mišljenja kao i preciznosti u crtanju geometrijskih oblika, rješavanju razmjere i kotiranju) - Digitalna kompetencija (upotreba računara i namjenskog softvera za kompjutersko modelovanje)- Učiti kako učiti (osposobljavanje za proces učenja i istrajnost u učenju, organizovanje vlastitog učenja

uključujući efikasno upravljanje vremenom i informacijama kako u samostalnom učenju tako i pri učenju u grupi)



221

3.3.5. REVITALIZACIJA GRADITELJSKOG NASLJEĐA





IV 25 19 22 66 3

2. Cilj modula:- Upoznavanje sa kulturnim vrijednostima i značajem kulturne i graditeljske baštine, kao i principima njene

zaštite i obnove na globalnom, nacionalnom i lokalnom nivou. Istraživanje mogućnosti adekvatne sanacije i revitalizacije starih arhitektonskih objekata i cjelina prema konzervatorskim principima, kao i njihove adaptacije za novu upotrebnu funkciju. Razvijanje svijesti o važnosti kulturnog nasljeđa i njegovog očuvanja.


1. Ukaže na značaj kulturnog i graditeljskog nasljeđa2. Prikaže graditeljska nasljeđa, njihove vrste i nivoe zaštite3. Izvrši istraživanje dokumentacione osnove zaštićenih objekata i cjelina 4. Ocijeni odabrane primjere obnove graditeljskog nasljeđa u svijetu i primjere na lokalnom nivou 5. Predloži mogućnosti revitalizacije kroz izradu idejnog sanacionog projekta konzervatorsko-

restauratorskih radova graditeljskog nasljeđa koje se revitalizuje


222

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daUkaže na značaj kulturnog i graditeljskog nasljeđa



1. Objasni porijeklo i definiciju pojma kulturne baštine, graditeljskog nasljeđa i kulturnog turizma

2. Objasni ulogu baštine u kulturnom i nacionalnom identitetu naroda, njene organizacione oblike i socijalnu funkciju

3. Objasni ciljeve i ulogu zaštite graditeljske baštine na našem prostoru, u Evropi i svijetu

Ciljevi zaštite: očuvanje i unapređivanje kulturnih dobara i njihovo prenošenje budućim generacijama u autentičnom obliku; obezbjeđivanje uslova za opstanak kulturnih dobara i za očuvanje njihovog integriteta; obezbjeđivanje održivog korišćenja kulturnih dobara, shodno njihovim tradicionalnim ili novim odgovarajućim namjenama, radi ljudskog razvoja i kvaliteta života; širenje saznanja o vrijednostima i značaju kulturnih dobara; očuvanje kulturne raznolikosti kroz unapređenje stanja i vrijednosti svih vrsta kulturnih dobara, njegovanje kreativnosti i razumijevanja različitih kultura i kulturnih slojeva i unapređivanje dijaloga među kulturama i religijama; obezbjeđivanje uslova da kulturna dobra, shodno svojoj namjeni, služe za zadovoljavanje kulturnih, naučnih i edukativnih potreba pojedinaca i društva; sprečavanje radnji i aktivnosti kojima se može promijeniti izgled, svojstvo, osobenost, značenje ili značaj kulturnog dobra; sprečavanje protivpravnog prometa i premještanja kulturnih dobara

4. Definiše pojam valorizacije i revalorizacije

5. Objasni dio zakonske regulative iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla



Predložene teme

- Sistem zaštite kulturne baštine u Crnoj Gori - Principi zaštite kulturne baštine na nacionalnom nivou- Zakonska regulativa iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla


223

Ishod 2- Učenik će biti sposoban daPrikaže graditeljska nasljeđa, njihove vrste i nivoe zaštite



1. Opiše načine upravljanja i održavanja graditeljske baštine kod nas i u svijetu

2. Navede različite vrste i kategorije zaštite kulturnih dobara koja predstavljaju graditeljsko nasljeđe, kao i etički kodeks struke

Vrste: kulturno - istorijski objekat, kulturno - istorijska cjelina, lokalitet ili područjeKategorije zaštite: međunarodni značaj, nacionalni značaj, lokalni značaj

3. Objasni međunarodni sistem zaštite, kao i principe integralne zaštite

Međunarodni sistem zaštite: ICROM, ICOM, ICOMOS, UNESCO, Savjet EvropeIntegralna zaštita: zakonsko pravna i planska zaštita na nivou planiranja prostora

4. Opiše značaj studije zaštite kulturnih dobara i menadžment plana

5. Objasni dio zakonske regulative koju propisuje Zakon o zaštiti kulturnih dobara Crne Gore

6. Prezentuje graditeljsko nasljeđe urbanih područja, za konkretan primjer

7. Prezentuje graditeljsko nasljeđe ruralnih područja, za konkretne primjere


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume 6 i 7, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Principi integralne zaštite graditeljskog nasljeđa- Nacionalni i međunarodni sistem zaštite- Zakonska regulativa iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla


224

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daIzvrši istraživanje dokumentacione osnove zaštićenih objekata i cjelina



Kontekst


1. Navede institucije zaštite i njihovu ulogu u zaštiti i očuvanju graditeljske baštine

2. Navede principe zaštite graditeljske baštine kod nas, u Evropi i svijetu, kao i osnovne postupke njenog dokumentovanja

3. Navede principe zaštite koje propisuje Zakon o zaštiti kulturnih dobara Crne Gore

Principi zaštite: preventivne mjere zaštite, dokumentovanje kulturnih dobara, informacioni sistem i obilježavanje kulturnih dobara, čuvanje i održavanje kulturnih dobara, edukacija, prezentacija i popularizacija kulturnih dobara, saradnja sa vlasnicima i držaocima kao i nevladinim organizacijama, istraživanje kulturnih dobara, zaštita na nivou planskih dokumenata itd.

4. Opiše razvoj dokumentovanja graditeljske baštine kroz istoriju

5. Objasni standardizaciju dokumentovanja, metode dokumentovanja i primjere

Standardizacija dokumentovanja: vjerodostojno grafičko i opisno dokumentovanje postojećeg stanja, ranije dokumentacije, projekat predloženog stanja

6. Navede važnost istraživanja dokumentacione osnove zaštićenih objekata i cjelina i pojedinih elemenata graditeljskog nasljeđa

7. Demonstrira način pregledanja i istraživanja dokumentacione osnove zaštićenih objekata i cjelina za konkretan primjer


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7, potrebna je ispravno urađena praktična vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Dokumentacija kao dio informacinog sistema i sistema zaštite- Istraživanje i dokumentovanje kulturnih dobara- Nacionalni i međunarodni sistem zaštite- Zakonska regulativa iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla


225

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daOcijeni odabrane primjere obnove graditeljskog nasljeđa u svijetu i primjere na lokalnom nivou



1. Objasni kroz date primjere značaj: istorijskog razvoja grada, urbane baštine, utvrde i utvrđene gradove, ruralnu baštinu, kulturnog pejzaža, kulturnog turizma

2. Opiše moguća oštećenja i stanje u zavisnosti od materijala gradnje i uzroka oštećenja objekta graditeljskog nasljeđa

3. Navede moguće načine za sanaciju oštećenja i adaptaciju, kao i mogućnosti daljeg održivog korišćenja objekta graditeljskog nasljeđa

4. Ocijeni graditeljsko nasljeđe ruralnog područja, za konkretan primjer

5. Ocijeni graditeljsko nasljeđe urbanih područja, za konkretan primjer

6. Procijeni stanje graditeljskog nasljeđa autentičnog primjera u Crnoj Gori na datoj lokaciji


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 6, potrebna je ispravna demonstracija postupka specifičnih faza procjene graditeljskog nasljeđa.

Predložene teme

- Principi integralne zaštite graditeljskog nasljeđa- Procjena zatečenog stanja graditeljskog nasljeđa- Revitalizacija graditeljskog nasljeđa uz principe održive namjene- Istraživanje i dokumentovanje kulturnih dobara- Zakonska regulativa iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla


226

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban daPredloži mogućnosti revitalizacije kroz izradu idejnog sanacionog projekta konzervatorsko-

restauratorskih radova graditeljskog nasljeđa koje se revitalizuje



1. Navede mogućnosti uspostavljanja adekvatne namjene u službi održivog korišćenja graditeljskog nasljeđa, kroz primjenu konzervatorskih principa i principa revitalizacije

2. Opiše različite mogućnosti revitalizacije graditeljskog nasljeđa

Revitalizacija: poboljšanje stanja graditeljskog nasljeđa i uspostavljanje trajnije, adekvatnije i održive namjene, kao i usvajanje principa zaštite i održavanja

3. Obrazloži podatke o nastanaku, stanju i trajanju, objekta i dokumentacije i analize ranije sprovedenih mjera zaštite, za konkretan primjer

4. Navede mogućnosti za intervencije na nivou odabranog primjera objekta graditeljskog nasljeđa

5. Grafički predstavi mogućnosti revitalizacije kroz izradu sanacionog idejnog rješenja konzervatorsko-restauratorskih radova na datom primjeru graditeljskog objekta koji se revitalizuje

Sanaciono idejno rješenje: arhitektonski snimci i opisi postojećeg stanja, grafički i tekstualni prijedlozi sanacije


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potreban je ispravno urađen projektni zadatak sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Tipologija revitalizacije graditeljskog nasljeđa- Istraživanje i arhitektonsko dokumentovanje graditeljskog nasljeđa- Zakonska regulativa iz oblasti zaštite kulturnih dobara koja se odnosi na obavljanje ovog posla


227

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Revitalizacija graditeljskog nasljeđa je koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina

kroz časove teorije, vježbi i praktične nastave.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena

dijaloške metode rada zasnovane na riječima kao i upotreba audiovizuelnih sadržaj. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučljivo je da učenici u manjim grupama prikupljaju informacije i podatke sa interneta a zatim samostalno koristeći pribor za tehničko crtanje izrađuju zadate vježbe (grafičke vježbe) i nakon toga kroz prezentaciju sa usmenim obrazloženjem prikažu usvojeno znanje i vještine. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Tokom časova vježbi nastavnik treba da animira učenike na povezivanje prethodnog znanja.

- Časove praktične nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se izbor od strane nastavnika lokacije u Crnoj Gori koja posjeduje autentičan primjer graditeljskog nasljeđa na kojoj bi učenici kroz uputstva nastavnika i stimulisanje na povezivanje prethodno stečenih znanja, procijenili stanje tog graditeljskog nasljeđa. Dio praktične nastave se izvodi u cilju izrade Projektnog zadatka.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvoraOsnovna literatura:- Nenadović, S., Zaštita graditeljskog nasleđa, Arhitektonski fakultet, Beograd, 1980.- Nešković, J., Revitalizacija spomenika kulture, Arhitektonski fakultet, Beograd, 1986.- Dimitrijević M., Statičko konstruktivni problemi u zaštiti graditeljskog nasleđa, Arhitektonski fakultet, Beograd,

1986.- Dodatna literatura:- Jokileto J., Noviji međunarodni trendovi u zaštiti kulturnog nasleđa, Glasnik DKS, broj 25, Beograd, str.12-14,

2001.- Antolović J., Nepokretni spomenici kulture i turizam, Acta Turistica, 9/1997 br. 2, Ekonomski fakultet Zagreb,

Zagreb, 1997.- Feilden M., Uvod u konzerviranje kulturnog nasljeđa, Društvo konzervatora Hrvatske, Zagreb, 1981.- Marasović T., Aktivni pristup graditeljskom nasljeđu, Društvo konzervatora Hrvatske, Zagreb, Split, 1985.- Maroević I., Sadašnjost baštine, DPUSRH, Zagreb, 1986.- Zakon o zaštiti kulturnih dobara Crne Gore ("Sl. list Crne Gore", br. 49/10 od 13.08.2010)




1. Računar 6

2. Projektor 1



228




utvrđuju se na nivou aktiva. - Predviđeni načini provjere su: usmeno, pisano, ocjena vježbi i praktično.- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom


periodima.


9. Povezanost modula – korelacija- Statika- Tehničko crtanje- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II - Arhitektonske konstrukcije III - Razvoj arhitekture- Urbanističko planiranje i projektovanje- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Ekologija i zaštita životne sredine- Istorija umjetnosti- Čelične i drvene konstrukcije


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije i pravilno izražavanje u usmenom obliku) - Digitalna kompetencija (upotreba računara za pronalaženje objekata graditeljskog nasljeđa i saznanje o

njihovim karakteristikama) - Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalan rad i istrajnost u učenju kroz motivaciju i želju za

primjenom ranije stečenih znanja kroz efikasno upravljanje vremenom i informacijama)- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na rad u grupi i na izlaganje svojih mišljenja i

argumenata na času kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o važnosti lokalne, nacionalne i evropske baštine, značaju

nihove zaštite i njihovom mjestu u svijetu, kao i uticaju na savremeno graditeljstvo)


229

3.3.6. ARHITEKTONSKE KOMPOZICIJE





IV 22 44 66 3

2. Cilj modula:- Razvijanje sposobnosti formiranja arhitektonskog prostora, oblikovanja arhitektonskih objekata, njihovog

uklapanja u okolni prostor, kao i komponovanja skladnih cjelina od više arhitektonskih objekata. Razvijanje osjećaja za prostor, kreativnosti i sistematičnosti u radu.


1. Primijeni elemente i principe arhitektonske kompozicije2. Oblikuje arhitektonske objekte i odredi njihov položaj u prostoru3. Komponuje arhitektonske forme u skladne cjeline4. Formira prostor osnovnim elementima, koristeći elemente režije prostora


230

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban daPrimijeni elemente i principe arhitektonske kompozicije



1. Navede elemente arhitektonske kompozicije Elementi: oblik, veličina, boja, valer, tekstura, interval

2. Objasni oblik kao element arhitektonske kompozicije

3. Objasni veličinu kao element arhitektonske kompozicije

4. Objasni boju, valer, teksturu i interval kao elemente arhitektonske kompozicije

5. Navede principe arhitektonske kompozicijePrincipi arhitektonske kompozicije: proporcija, simetrija, ravnoteža, jedinstvo, harmonija, kontrast, dominant i akcenat, red, ritam, gradacija

6. Objasni proporciju i simetriju kao principe arhitektonske kompozicije

7. Objasni ravnotežu, jedinstvo i harmoniju kao principe arhitektonske kompozicije

8. Objasni kontrast, dominant i akcenat kao principe arhitektonske kompozicije

9. Objasni red, ritam i gradaciju kao principe arhitektonske kompozicije

10. Demonstrira primjer upotrebe principa arhitektonske kompozicije



Predložene teme

- Elementi arhitektonske kompozicije - Principi arhitektonske kompozicije


231

Ishod 2 -Učenik će biti sposoban daOblikuje arhitektonske objekte i odredi njihov položaj u prostoru



Kontekst


1. Opiše istorijski razvoj arhitektonske forme

2. Objasni uticaj funkcije i konstrukcije objekta na njegovo oblikovanje

3. Objasni uticaj prirodnih i društvenih faktora na oblikovanje objekta

4. Formira oblik upotrebom adicije, substrakcije, transformacije za dati primjer

5. Odredi položaj arhitektonske forme u prostoru, na konkretnom primjeru

Položaji arhitektonske forme u prostoru: djeli prostor na cjeline, formira unutrašnje dvorište, odvaja zidom od gradske sredine, predstavlja središnji prostor, predstavlja vrhunjenje okolnog prostora, predstavlja izduženost prostora, predstavlja središno okruženje, predstavlja nizanje



Predložene teme

- Istorijski razvoj arhitektonske forme- Determinante oblika- Položaj arhitektonske forme u prostoru


232

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban daKomponuje arhitektonske forme u skladne cjeline



1. Objasni prostorne odnose arhitektonskih formiProstorni odnosi: prostor u prostoru, preklapanje prostora, granična ravan koja razdvaja dva prostora, međuprostor kao veza dva prostora

2. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Prostor u prostoru

3. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Preklapanje prostora

4. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Granična ravan koja razdvaja dva prostora

5. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi - Međuprostor kao veza dva prostora

6. Objasni grupna ustrojstva arhitektonskih formiGrupna ustrojstva: linijsko ustrojstvo, radijalno ustrojstvo, skupno ustrojstvo, mrežno/modularno ustrojstvo

7. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Linijsko ustrojstvo grupne forme

8. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Radijalno ustrojstvo grupne forme

9. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi -Skupno ustrojstvo grupne forme

10. Osmisli primjer za odnos arhitektonskih formi–Mrežno/modularno ustrojstvo grupne forme


U ciljuprovjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijum 1 i 6. Za kriterijume 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9 i 10, potrebne su ispravno urađene grafičke vježbe sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Prostorni odnosi formi- Grupno ustrojstvo formi


233

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban daFormira prostor osnovnim elementima, koristeći elemente režije prostora



1. Objasni upotrebu stubova u prostoru arhitektonskih objekata

2. Objasni ravan kao element prostora arhitektonskih objekata

Ravan kao element prostora: uzdignuta ravan, spuštena ravan, uporedne uspravne ravni

3. Objasni principe otvaranja prostora na arhitektonskim objektima

Otvaranje prostora: formiranje otvora za prozore, otvora za vrata

4. Objasni doživljaj forme u kretanju kroz prostor arhitektonskh objekata

5. Objasni prostore komunikacije u arhitektonskim objektima Prostori komunikacije: horizontalni i vertikalni

6. Kreira arhitektonski prostor upotrebom osnovnih elemenata, na konkretnom primjeru


U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6, potrebna je ispravno urađena grafička vježba sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Formiranje i određivanje prostora osnovnim elementima- Elementi režije prostora, kretanje u vremenu i prostoru


234

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula- Modul Arhitektonske kompozicije je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja i vještina kroz

časove teorijske nastave i vježbe.- Teorijski dio nastave treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se primjena

dijaloške i grafičke metode uz prikazivanje audiovizuelnih sadržaja i njihovo objašnjavanje u cilju boljeg razumijevanja nastavnih sadržaja. Nastava treba da bude aktivna sa uključivanjem svih učenika.

- Časove vježbi treba izvoditi sa odjeljenjem koje se ne dijeli na grupe. Preporučuje se da učenici samostalno ili u grupama rade grafičke vježbe i uz usmeno obrazloženje prikažu usvojeno znanje i vještine, predstave svoje rješenje i odbrane rad. Tokom obrazlaganja svojih rješenja učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora- Folić Lj., Analiza arhitektonske forme, Građevinska knjiga, Beograd, 2005.- Martinović U., Svet arhitekture, Beogradski izdavačko grafički zavod-BIGZ, Beograd,1970.- Mišević R., Izbor tekstova za izučavanje predmeta teorije forme, Univerzitet umjetnosti u Beogradu,

Beograd,1989.- Raffaelli B., The fast guide to architectural form, BIS Publishers, Amsterdam, 2016.- Arnhajm R., Umjetničko i vizuelno opažanje-psihologija stvaralačkog gledanja, Univerzitet umjetnosti u

Beogradu, Beograd,1987.



1. Računar 1

2. Projektor 1







periodima.


235


9. Povezanost modula – korelacija- Kompjutersko modelovanje- Slobodoručno crtanje- Nacrtna geometrija- Izrada maketa- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada- Projektovanje porodičnih kuća I- Projektovanje porodičnih kuća II- Urbanističko planiranje i projektovanje


10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom- Komunikacija na maternjem jeziku (pravilno izražavanje, kao i upotreba stručne terminologije u usmenom i

pisanom obliku) - Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (primjena

matematičkog razmišljanja kod formiranja geometrijskih tijela i oblika i prenošenje njihove veličine iz prostora na radni format)

- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalni rad kroz efikasno upravljanje vremenom i informacijama )- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje učenika na izlaganje svojih mišljenja i argumenata na času

kroz prevazilaženje različitosti u mišljenjima)- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja i organizacije prostora)


236

4. STRUČNI ISPIT

Stručni ispit se realizuje u skladu sa zakonom i odgovarajućim pravilnikom.

4.1. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNU TEORIJU

1. Moduli na osnovu kojih je urađen ispitni katalog za stručnu teoriju:

- Arhitektonske konstrukcije I- Arhitektonske konstrukcije II- Arhitektonske konstrukcije III- Nacrtna geometrija I- Nacrtna geometrija II- Organizacija građenja- Projektovanje porodičnih kuća II- Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada- Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada

2. Cilj ispita: Provjera nivoa postignuća ishoda učenja definisanih u modulima koji čine stručnu teoriju od značaja za kvalifikaciju nivoa obrazovanja Arhitektonski tehničar/ Arhitektonska tehničarka

3. Sadržaj provjere (ishodi i kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja)

Ishodi učenjaNa stručnom ispitu učenik će

biti sposoban da:

Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenjaUčenik treba da:

Predloži primjenu odgovarajuće konstrukcije, elemente građenja i materijale za datu situaciju objekta visokogradnje

- Navede karakteristike skeletnog, masivnog, mješovitog konstruktivnog sistema objekata visokogradnje

- Navede noseće, konstruktivne elemente zgradeNoseći, konstruktivni elementi: temeljni zid, temelj, potporni zid, stub, greda, serklaži, ploče, stepeništa, stepenišni zid, spoljni i unutrašnji noseći konstruktivni zidovi

- Navede karakteristike različitih načina izgradnje objekata visokogradnjeRazličiti načini izgradnje: tradicionalni, polumontažni i montažni

- Navede podjelu elemenata zgrade- Opiše građevinske materijale elemenata zgrade

Elementi zgrade: zidane konstrukcije, livene betonske konstrukcije, čelik i armatura, lake pregrade, malteri, izolacije, materijali prirodnog i veštačkog porijekla, prefabrikovani elementi

- Odredi građevinske materijale elemenata zgrade za dati primjer- Navede vrste temelja i njihove karakteristike na objektima visokogradnje

Vrste temelja: temelji samci, trakasti temelji, temeljne ploče, temeljni šipovi

- Odredi vrstu temelja i građevinske materijale za temelj, u zavisnosti od


237


biti sposoban da:


zadatih uslova lokacije - Navede vrste otvora i njihove karakteristike

Vrste otvora: elementi prozora i otvora za prozore, elementi vrata i otvora za vrata, prolaziKarakteristike: oznake, mjere, način otvaranja, materijali, funkcija

- Objasni ulogu nadvratnika i nadprozornika u seizmičkom i funkcionalnom smislu

- Opiše dimnjačke kanale prema položaju i vrsti izvedbeDimnjački kanali prema položaju i vrsti izvedbe: jednostruki, višeslojni, sabirni, slobodnostojeći, prislonjeni, uzidani

- Objasni primjenu različitih elemenata gradnje u konstruisanju dimnjačkog i ventilacionog kanala

- Navede vrste izolacija na objektima visokogradnjeVrste izolacije: termoizolacije, hidroizolacije, zvučne izolacije, izolacije od požara

- Objasni karakteristike različitih vrsta izolacije - Navede zidarske radove koji se izvode pri izgradnji objekata visokogradnje- Predloži materijale za izvedbu zidarskih radova za konkretnu situaciju

Objasni primjenu hidroizolacije i karakteristike međuspratnih, krovnih i stepenišnih konstrukcija

- Objasni karakteristike horizontalnih i vertikalnih hidroizolacija na objektu visokogradnje

Karakteristike: fleksibilnost, otpornost, trajnost, slojevitost, mogućnosti primjene, način ugradnje

- Navede karakteristike različitih izolacija podrumskih zidova i važnost njihove kvalitetne ugradnje

- Objasni način primjene hidroizolacije na objektu sa djelimično ukopanim i ukopanim podrumom, za dati primjer

- Navede karakteristike linijskih i površinskih konstruktivnih elemenata zgrade, ulogu oslonaca i njihov seizmički značaj

Linijski konstruktivni elementi: stub, serklaž, greda, rebro, nadvratnik, nadprozornik, podvlaka Površinski konstruktivni elementi: ploče, stepeništa, konzole, armirano-betonsko platno, konstruktivni

- Navede podjelu i karakteristike međuspratnih konstrukcija prema materijalu, načinu oslanjanja i načinu izvođenja

Međuspratne konstrukcije: monolitne armirano-betonske konstrukcije, polumontažne armirano-betonske konstrukcije, montažne armirano-betonske konstrukcije


238


biti sposoban da:


- Navede podjelu rampi i stepenica prema položaju, materijalu, konstrukciji i obliku

Stepenice: spoljne stepenice, unutrašnje stepenice, podrumske stepenice; jednokrake, dvokrake, trokrake; stepenice sa podestnim nosačima, stepenice sa obraznim nosačima, konzolne stepenice, stepenice na koljenastoj ploči

- Predloži odgovarajući oblik i vrste stepenica u odnosu na njihove moguće pozicije u objektu, za dati primjer

- Navede podjelu krovova prema obliku i konstrukcijiKrovovi prema obliku: jednovodni, viševodni, ravni

- Objasni ulogu krovnog pokrivača, konstruktivnih i nekonstruktivnih elemenata krova

- Navede uslove primjene različitih krovnih konstrukcija i moguće načine prenosa opterećenja

Krovne konstrukcije: drvene, čelične, rešetkaste i armirano-betonske

- Navede ulogu slivnih površina, krovne terase i gromobranskih instalacija- Objasni pravila za određivanje položaja i padova slivnih ravni krova- Navede karakteristike i ulogu ravnih krovova, konstruktivnih i izolacionih

slojeva ravnog krova- Navede betonske, tesarske i hidroizolaterske radove kod objekata

visokogradnje- Predloži materijale za izvedbu betonskih, tesarskih i hidroizolaterskih

radova u skladu sa stepenom seizmičkih aktivnosti, za dati primjer

Objasni završne (zanatske) radove u procesu proizvodnje građevinskog objekta visokogradnje

- Opiše vrste podova prema materijalu i namjeni- Opiše slojeve podne konstrukcije

Slojevi podne konstrukcije: podne podloge, podne obloge, dodatni slojevi

- Objasni postupak postavljanja drvenog poda od parketa- Objasni postupak postavljanja drvenog brodskog poda- Navede podjelu plafonskih konstrukcija na objektima visokogradnje

Podjela plafonskih konstrukcija: priljubljene, odvojene, viseće

- Navede vrste materijala za plafonsku konstrukcijuVrste materijala za plafonsku konstrukciju: gips, knauf sistem, drvo

- Navede materijale za zaštitu krovova od atmosferskih uticaja


239


biti sposoban da:


- Objasni ulogu hidroizolacije za ravne krovove prema materijalu izrade- Navede vrste starih materijala za pokrivanje krovova

Stari materijali za pokrivanje krovova: slama, trska, sindra, azbest- cementne ploče

- Navede vrste novih materijala za pokrivanje krovovaNovi materijali za pokrivanje krovova: crijep, lim, krovna folija, lexan ploče

- Navede odgovarajuće vrste oluka i olučnih cijevi preme materijalu izrade i položaju oluka na konstrukciji krova

- Navede podjelu prozora prema različitim kriterijumima Podjela prozora: prema sastavu, smjeru zatvaranja, načinu zatvaranja, mjerama, konstrukciji, načinu ugrađivanja, zastorima i roletnama)

- Navede podjelu vrata prema različitim kriterijumimaPodjela vrata: spoljna i unutrašnja, podjela prema materijalu izrade, načinu otvaranja vrata, konstrukciji krila

- Navede vrste maltera za zidanje i malterisanje objekata visokogradnje Vrste maltera: monolitni malter, suvi malter

- Objasni postupak malterisanja unutrašnjih i spoljašnjih površina objekata visokogradnje

- Objasni postupak izvođenja molerskih radova na objektu visokogradnje Molerski radovi: priprema podloge, gletovanje

Odredi ortogonalne projekcije tačaka, geometrijskih likova i tijela

- Navede vrste projekcija i projekcijskih ravniVrste projekcija: ortogonalna, kosa, centralna (perspektiva)Vrste projekcijskih ravni: horizontalna, frontalna, profilna

- Objasni položaj oktanata u odnosu na projekcijske ravni Položaj oktanata: horizontala (iznad ispod), frontala (ispred iza), profila (desno lijevo)

- Odredi ortogonalne projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju za dati primjer

Opšti položaj: proizvoljanSpecijalan položaj: tačka leži na nekoj projekcijskoj ravni i tačka leži na nekoj koordinatnoj osi

- Opiše uzajamne položaje dvije praveUzajamni položaji: prave se sijeku, prave su međusobno paralelne, prave se mimoilaze


240


biti sposoban da:


- Odredi prodore prave kroz projekcijske ravni, vidljivost i oktante za dati primjer

Prodori prave kroz projekcijske ravni: prodor kroz horizontalu, prodor kroz frontalu, prodor kroz profil

- Objasni specijalne položaje proizvoljnih ravni u odnosu na projekcijske i tragove ravni

Specijalni položaji proizvoljnih ravni: paralelna projekcijskoj, upravna na projekcijsku (zračna)Tragovi ravni: prvi, drugi, treći

- Objasni metode određivanja pravih veličina duži i uglova metodom transformacije

- Objasni metode određivanja pravih veličina duži i uglova metodom trotacije

- Navede vrste zračnih ravniVrste zračnih ravni: prva, druga, treća

Objasni vrste projekcija i njihovu primjenu u nacrtnoj geometriji

- Objasni pojam tragova kose ravniTragovi kose ravni: prvi trag, drugi trag, treći

- Odredi ortogonalne projekcije tačaka koje leže na kosoj ravni pomoću sutražnjica, za konkretan primjer

Sutražnjica: horizontalnica, frontalnica, profilnica- Opiše specijalne položaje baze geometrijskih tijela u odnosu na

projekcijske ravniSpecijalni položaji baze geometrijskih tijela: baza pripada projekcijskoj ravni, baza je paralelna projekcijskoj ravni

- Objasni postupak dobijanja presječnica krovnih ravniPresječnice krovnih ravni: šljeme, grbina i uvala

- Objasni vezu između ortogonalne i kose projekcije- Opiše postupak graduiranja prave na jednake intervale - Objasni pojam intervala i pada kod puta- Navede vrste perspektive u nacrtnoj geometriji

Vrste perspektive: normalna, žablja, ptičija, frontalna i perspektiva sa ugla

Objasni faze izvođenja radova od zamisli investitora do realizacije građevinskog objekta visokogradnje

- Navede faze realizacije projekta od zamisli investitora do primopredaje objekta

- Navede prava i obaveze investitora- Navede prava i obaveze projektanta


241


biti sposoban da:


- Navede prava i obaveze izvođača radova- Objasni postupak ustupanja gradnje objekta- Opiše vrste gradilišta prema veličini i namjeni objekta- Opiše pripremne radove na gradilištu i formiranje gradilišta objekata

visokogradnje- Objasni šemu organizacije gradilišta za izgradnju stambenog objekta

visokogradnje- Navede vrste gradilišne dokumentacije

Vrste gradilišne dokumentacije: građevinska knjiga, građevinski dnevnik, evidencija prisustva radnika, dostavnica, otpremnica

- Objasni postupak vođenja građevinskog dnevnika za objekat visokogradnje

- Objasni postupak vođenja građevinske knjige za objekat visokogradnje- Objasni postupak sastavljanja predmjera radova objekta visokogradnje

prema zadatom projektu- Objasni ulogu građevinskih normi pri formiranju cijena građevinskih radova

po pozicijama- Objasni ulogu građevinskih normi pri sastavljanju broja radnika na

gradilištu objekta visokogradnje- Navede mjere kolektivne zaštite- Navede sredstva i opremu lične zaštite na gradilištu objekata

visokogradnje- Navede važnost zaštite životne sredine

Obrazloži funkcionalnost enterijera, kao i njegovo dekorativno opremanje

- Definiše pojam antropometrije - Objasni primjenu ergonomije u projektovanju namještaja- Objasni primjenu proksemike u enterijeru- Navede primjenu modulora u enterijeru- Objasni pojam zlatnog presjeka- Navede elemente kompozicije koje može primijeniti u enterijeru

Elementi kompozicije: simetrija, asimetrija, kontrast, ritam, harmonija, dominanta, proporcije, ravnoteža

- Objasni primjenu optičkih iluzija u prostoru- Objasni psihološki uticaj boja na čovjeka- Zonira i ucrta hodne linije u prostoru, na konkretnom primjeru- Definiše potrebe čovjeka u datom prostoru


242


biti sposoban da:


- Navede dimenzije osnovnih komada namještajaOsnovni komadi namještaja: sto, stolica, ležaj, garniture za sjedenje, ormari, kuhinjski elementi

- Navede materijale koji se primjenjuju za izradu namještaja i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za izradu namještaja: medijapan, univer, drvo, tekstil, metal, staklo

- Navede materijale koji se primjenjuju za obradu zidova i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za obradu zidova: tapete, premazi, drvo, kamen, keramika, opeka, gipsane table

- Navede materijale koji se primjenjuju za obradu podova i njihove karakteristike

Materijali koji se primjenjuju za obradu podova: drvo, kamen, keramika, staklo, tekstilne obloge, pvc, vinil

- Navede materijale koji se primjenjuju za obradu plafona i njihove karakteristike

Materijali za obradu plafona: drvo, premazi, gipsane table, elastični plafoni, spušteni plafoni od gotovih elemenata

- Objasni vrijednosti tradicionalnih enterijera

Predloži raspored sanitarne opreme, u skladu sa normama za rješavanje vodovoda i kanalizacije

- Objasni principe pozicioniranja kuhinje i sanitarnih prostorija u objektu- Opiše različitu sanitarnu opremu koji se koriste u zgradama

Sanitarna oprema: wc školjka, čučavac, pisoar, bide, umivaonik, kada, tuš sudopera, veš mašina

- Dimenzioniše sanitarne prostorije, na konretnom primjeru- Objasni način ventilisanja kanalizacione mreže - Navede tipove kanalizacionih cijevi i fazonskih komada

Tipovi kanalizacionih cijevi: plastične, liveno-gvozdene, keramičkeFazonski komadi: luk, račva, revizija, redukcija, sifon, slivnik

- Objasni postupak spajanja vodovodnih i kanalizacionih cijevi i fazonskih komada

- Navede tehničke uslove za projektovanje instalacija vodovoda Tehnički uslovi za projektovanje instalacija: mjesto priključka na glavnu cijev, položaj vodomjernog šahta, tip vodomjera, profil priključne cijevi, pritisak


243


biti sposoban da:


- Navede tehničke uslove za projektovanje kanalizacijeTehnički uslovi za projektovanje kanalizacije: mjesto i način priključka na uličnu cijev, položaj revizionog okna, minimalni profil i nagib priključne

- Navede sastavne djelove elaborata kanalizacije i vodovodaSastavni djelovi elaborata: tehnički opis, hidraulički proračun, predmjer i predračun, specifikacija i količina materijala, situacija sa spoljašnjim razvodom, šahtovima i priključcima, crteži osnova objekta sa razvodom instalacija i rasporedom sanitarne opreme, presjeci kanalizacije i podužni profil, izometrijska šema vodovodne mreže, detalji

- Objasni način izvođenja hidroizolacije u kupatiluHidroizolacija: jednokomponentni i dvokomponentni malteri na bazi cementa, polimera i aditiva, polimerni lijepkovi za pločice, ugljovodonični premazi sa poliesterskom mrežicom

- Skicira izometrijsku šemu vodovodne instalacije na konkretnom primjeru - Navede karakteristične tačke kod crtanja razvijenog presjeka

kanalizacione mrežeKarakteristične tačke: prelaz kanalizacione vertikale u horizontalu, horizontalni priključci, revizije, promjene pravca horizontale, kaskada, ulična cijev

Objasni osnovne pojmove i karakteristike u projektovanju višespratnih stambenih zgrada

- Definiše pojam arhitektonskog projektovanja- Definiše pojam urbanističkog projektovanja- Navede podjelu funkcionalnih grupa prostorija stana ili kuće- Objasni prednosti i nedostatke izgradnje višespratnih stambenih zgrada- Navede podjelu čistih potpunih oblika višespratne stambene izgradnje- Navede osnovne karakteristike slobodnih stambenih traktova i stambenih

blokova- Navede podjelu višespratnih stambenih zgrada po broju stanova na

spratu, i njihove osnovne karakteristikeBroj stanova: jedan stan na stepeništu, dva stana na stepeništu, tri stana na stepeništu, četiri stana na stepeništu, pet i više stanova na stepeništu

- Navede podjele i osnovne karakteristike galerijskih sistema u višespratnoj stambenoj zgradi

Podjele: unutrašnja galerija, spoljašnja galerija- Objasni osnovne karakteristike stambenih kula- Objasni osnovne karakteristike terasaste stambene zgrade


244


biti sposoban da:


- Objasni veličinu i funkcionalnost stanova u višespratnim zgradama- Objasni grupisanje mokrih čvorova u višespratnim stambenim zgradama

Mokri čvorovi: kupatila, klozeti, kuhinje - Navede podjelu liftova u višespratnim stambenim objektima

Podjela liftova: osobni, teretni i mješoviti- Definiše ulazni prostor u višespratnoj stambenoj zgradi- Objasni osnovne karakteristike vjetrobrana- Objasni osnovne karakteristike zajedničkih prostorija višespratnih

stambenih zgradaZajedničke prostorije: kućni savjet, ostave za bicikla, kolica za bebe

- Objasni osnovne karakteristike prostorije zajednice stanara u višespratnim stambenim zgradama

- Objasni osnovne karakteristike podrumskih-stanarskih ostava - Objasni usvojeni konstruktivni sistem na datom rješenju višespratnog

stambenog objektaKonstruktivni sistem: masivni konstruktivni sistem, skeletni konstruktivni sistem

- Opiše način kotiranja presjeka na nivou idejnog projekta- Navede fasade na višespratnom stambenom objektu

Fasade: izgledi objekta sa svih strana, izgled krovne ravni- Navede vrste obrade fasade na višespratnom stambenom objektu

Vrste obrade fasade: demit fasada, obložena fasada u fasadnim opekama, kamenu, strukturalna fasada

Objasni osnovne pojmove i karakteristike u projektovanju društvenih zgrada i privrednih zgrada

- Definiše društvene zgrade- Navodi podjelu društvenih zgrada prema namjeni- Objasni dvojnost organizacije administrativno-upravnih zgrada

Administrativno-upravne zgrade: gradske opštine, sudovi, pošte, banke, poslovne zgrade velikih preduzeća

- Navede objekte za zdravstvenu zaštitu- Navede sadržaj zdravstvene stanice kao osnovne zdravstvene ustanove- Definiše hotel kao ugostiteljski objekat- Navede osnovne prostorne elemente hotela- Objasni osnovne karakteristike sezonskih hotela

Osnovne karakteristike: lokacija, orijentacija, saobraćajne veze, ambijent


245


biti sposoban da:


- Objasni osnovne karakteristike gradskih hotelaOsnovne karakteristike: lokacija, orijentacija, saobraćajne veze

- Opiše hotelski hol kao centralni prostor svakog hotela - Objasni položaj hotelske kuhinje u sklopu hotelskog prostora- Navede prednosti koje pruža motorizovanom putniku motel u odnosu na

klasičan hotel- Navede osnovne karakteristike izletničkih motela- Navede osnovne karakteristike tranzitnih motela- Navede karakteristike zemljišta na kome se gradi škola i orijentaciju

određenih sadržaja školskog objekta- Objasni zavisnost oblika učionice od broja učenika i načina osvjetljavanja

učionice- Objasni osnovne principe projektovanja sanitarnih prostorija u školskoj

zgradi Osnovni principi: orijentacija prema sjeveru, prirodno osvjetljenje i provjetravanje, odvojene grupe za dječake i djevojčice, broj kabina prema broju učenika, a propisan je normativima

- Navede specijalne učionice i kabinete u školskom objektu- Navede podjele predškolskih ustanova- Navede osnovne karakteristike predškolskih ustanova- Navede prateće objekte industrijskih kompleksa

Prateći objekti: radionice, garaže, upravne zgrade, projektni biroi, toaleti, trpezarije za radnike

- Navede podjelu industrijskih hala prema karakteristikama prostornog oblikovanja

- Navede podjelu i osnovne karakteristike niskih hala- Navede sisteme uvođenja dnevne svjetlosti u prostorije visokih hala- Definiše ekonomsko-poljoprivredno dvorište - Navede podjelu individualnog dvorišta- Navede vrste skladišta za uskladištenje hrane za ljude i stoku

Vrste skladišta: podzemna, poluukopana i nadzemna- Definiše stočne staje i navede njihovu podjelu

Podjela stočnih staja: po vrstama grla, po načinu držanja grla, po načinu građenja staja

- Objasni način izvođenja podova u specijalnim stajama za trkačke konje


246


biti sposoban da:


- Objasni prirodno vjetrenje staja- Navede osnovne karakteristike staja za ovce u cilju izbora materijala,

određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacijeKarakteristike staja za ovce: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

- Navede osnovne karakteristike staja za konje u cilju izbora materijala, određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacije

Karakteristike staja za konje: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

- Navede osnovne karakteristike staje za tov junadi u cilju izbora materijala, određivanja veličine potrebnih prostorija i potrebne instalacije

Karakteristike staje za tov junadi: dimenzije ležišta, vrste poda, način držanja grla, način građenja staja

- Opiše ispuste i vrste ograda za goveda, svinje ili živinu- Opiše kanalizaciju stočnih staja

4. Tip ispita- U skladu sa zakonom

5. Dozvoljena pomagala- Pribor za tehničko crtanje

6. Literatura i drugi izvori- U skladu sa literaturom koja je definisana modulima na osnovu kojih je urađen Ispitni katalog za stručnu

teoriju

7. Mjerila provjere- Na osnovu kriterijuma za provjeru dostignutosti ishoda učenja, formiraju se ispitna pitanja i zadaci na

različitom taksonomskom nivou iz svih ishoda učenja. Broj pitanja i zastupljenost ishoda učenja određuje se srazmjerno

Vrste pitanja/zadataka na testu: - Pitanja/zadaci zatvorenog tipa - Pitanja/zadaci višestrukog izbora (ponuđena su tri ili četiri odgovora od kojih je jedan tačan)- Pitanja/zadaci alternativnog izbora (pitanja da - ne ili tačno - netačno)- Pitanja/zadaci povezivanja (povezivanje odgovarajućih pojmova)- Pitanja/zadaci otvorenog tipa- Pitanja/zadaci kratkog odgovora (treba upisati riječ, sintagmu, rečenicu)- Pitanja/zadaci produženog odgovora- Pitanja/zadaci dopunjavanja


247

Obim zadataka na testu:

- Test se sastoji od pitanja/zadataka (koje određuje Komisija) koji su povezani sa kriterijumima provjere dostignutosti ishoda učenja kao i praktičnim kriterijumima čiji se pojedini segmenti izvođenja mogu provjeriti putem testa, a vezani su za dostizanje ishoda učenja


248

4.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD

1. Moduli na osnovu kojih je urađen ispitni katalog za stručni rad:- Projektovaje porodičnih kuća I- Urbanističko planiranje i projektovanje

2. Ciljevi ispita: - Provjera nivoa postignuća ishoda učenja definisanih u modulima koji čine osnovu za izradu stručnog rada.

Provjera pravilne upotrebe stručne terminologije, sposobnosti povezivanja teorijskih i praktičnih znanja, samostalnost i sistematičnost u radu, racionalnog korišćenja materijala, vremena i energije i poznavanja propisa iz stručne oblasti

3. Teme/Zadaci za stručni rad Stručni rad se realizuje u vidu izrade projekta koji treba raditi na osnovu definisanog projektnog zadatka.

3.1 Projektni zadatak broj 1Prema podacima datim u prilogu ovog projektnog zadatka potrebno je uraditi projekat SAMOSTALNE PORODIČNE KUĆE, na nivou glavnog projekta

3.1.1. Urbanističko-tehnički uslovi za samostalnu porodičnu kuću

- Urbanistička parcela i građevinska linija - Urbanistička parcela broj UP (daje se različita parcela za svakog učenika), definisana je koordinatama

geodetskih tačaka, čije su vrijednosti upisane u datom grafičkom prilogu- Građevinska linija je definisana numeričkim vrijednostima odstojanja u odnosu na saobraćajnicu- Teren je ravan

- Namjena objekta - Namjena objekta je individualno stanovanje

- Horizontalni gabariti- Planirani horizontalni gabarit objekta je m x n (daje se različita dužina i širina objekta svakom učeniku

posebno). Dati gabarit je planski, a kroz projektovanje objekta će se detaljnije sagledati mogućnosti objekta i lokacije i eventualno izmijeniti planski gabarit

- Vertikalni gabarit - Planirani vertikalni gabarit objekta je Po+P+1 (podrum-suteren, prizemlje, sprat), uz mogućnost

izdizanja kote poda prizemlja do 150 cm u odnosu na teren

- Sistem izgradnje- Objekat je slobodnostojeći

- Krov- Krov je kosi dvovodni, četvorovodni ili složeni sa nagibom krovnih ravni od 22 do 30 stepeni.

- Oblikovanje prostora i materijalizacija- Krovni pokrivač je crijep, ćeramida, bakarni lim, profilisani plastificirani lim, tegola kandeze ili neki drugi

kvalitetni material- Fasadu objekta predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala- Preporučuje se izrada prozorskih otvora i vrata od drveta ili u kombinaciji sa drvetom, pri čemu posebno

voditi računa o proporcjama otvora. Preporučuje se odnos širine/visinu 1/1.5


249

3.1.2. Projektni zadatak

- Poštujući zadate urbanističko-tehničke uslove uraditi priloge projekta SAMOSTALNE PORODIČNE KUĆE sljedećeg sadržaja: - Podrum-suteren

Veza podzemne etaže (podruma ili suterena) sa ostalim dijelom objekta je preko unutrašnjeg stepeništaNamjena prostora podrumske etaže je: stepenište, hodnik, garaža, priručna radionica za domaćinstvo, razne ostave i slično

- Prizemlje U prizemlju predvidjeti: ulazni dio, stepenište za podrum i sprat, wc sa umivaonikom, dnevnu sobu, prostor za ručavanje, kuhinju, ostavu uz kuhinju, otvorene površine.

- SpratNa spratu predvidjeti tri (3) spavaće sobe, kupatilo, lođu ili balkon

- Sadržaj potrebnih priloga projekta:- Tehnički opis- Situacija 1:250- Osnova temelja 1:50- Osnova podruma 1:50- Osnova prizemlja 1:50- Osnova sprata 1:50- Osnova krova 1:50- Poprečni presjek 1:50- Podužni presjek 1:50- Četiri fasade 1:50- Osnove prizemlja i sprata sa dispozicijom namještaja 1:50

Projekat uraditi na nivou glavnog projekta. Priloge crtati na paus papiru u tušu, format A3, uvezan spiralom

3.2 Projektni zadatak broj 2

Prema podacima datim u prilogu ovog projektnog zadatka potrebno je uraditi projekat DVOJNE PORODIČNE KUĆE (podjela po horizontali), na nivou glavnog projekta.

3.2.1. Urbanističko-tehnički uslovi za samostalnu porodičnu kuću

- Urbanistička parcela i građevinska linija - Urbanistička parcela broj UP (daje se različita parcela za svakog učenika), definisana je koordinatama

geodetskih tačaka, čije su vrijednosti upisane u datom grafičkom prilogu- Građevinska linija je definisana numeričkim vrijednostima odstojanja u odnosu na saobraćajnicu- Teren je ravan

- Namjena objekta - Namjena objekta je individualno stanovanje

- Horizontalni gabariti- Planirani horizontalni gabarit objekta je m x n (daje se različita dužina i širina objekta svakom učeniku

posebno). Dati gabarit je planski, a kroz projektovanje objekta će se detaljnije sagledati mogućnosti objekta i lokacije i eventualno izmijeniti planski gabarit

- Vertikalni gabarit


250

- Planirani vertikalni gabarit objekta je Po+P+1 (podrum-suteren, prizemlje, sprat), uz mogućnost izdizanja kote poda prizemlja do 150 cm u odnosu na teren

- Sistem izgradnje- Objekat je slobodnostojeći

- Krov- Krov je kosi dvovodni, četvorovodni ili složeni sa nagibom krovnih ravni od 22 do 30 stepeni

- Oblikovanje prostora i materijalizacija- Krovni pokrivač je crijep, ćeramida, bakarni lim, profilisani plastificirani lim, tegola kandeze ili neki drugi

kvalitetni material- Fasadu objekta predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala- Preporučuje se izrada prozorskih otvora i vrata od drveta ili u kombinaciji sa drvetom, pri čemu posebno

voditi računa o proporcjama otvora. Preporučuje se odnos širine/visinu 1/1.5

3.2.2. Projektni zadatak

- Poštujući zadate urbanističko-tehničke uslove uraditi priloge projekta DVOJNE PORODIČNE KUĆE sljedećeg sadržaja: - Podrum-suteren

Veza podzemne etaže (podruma ili suterena) sa ostalim dijelom objekta je preko unutrašnjeg stepeništaNamjena prostora podrumske etaže je: stepenište, hodnik, zajednička prostorija, garaže i ostave

- Prizemlje U prizemlju predvidjeti: Ulaz, stepenište za prizemlje, sprat i podrumsku etažu . Stambena jedinica u prizemlju sadrži: ulazni hodnik, wc sa umivaonikom, dnevnu sobu, prostor za ručavanje, kuhinju, ostavu uz kuhinju, tri spavaće sobe, kupatilo i otvorene površine

- SpratStambena jedinica na spratu sadrži: ulazni hodnik, wc sa umivaonikom, dnevnu sobu, prostor za ručavanje, kuhinju, ostavu uz kuhinju, tri spavaće sobe, kupatilo i otvorene površine

- Stambene jedinice prizemlja i sprata su identične

- Sadržaj potrebnih priloga projekta:- Tehnički opis- Situacija 1:250- Osnova temelja 1:50- Osnova podruma 1:50- Osnova prizemlja 1:50- Osnova sprata 1:50- Osnova krova 1:50- Poprečni presjek 1:50- Podužni presjek 1:50- Četiri fasade 1:50- Osnove prizemlja i sprata sa dispozicijom namještaja 1:50

Projekat uraditi na nivou glavnog projekta. Priloge crtati na paus papiru u tušu, format A3, uvezan spiralom

4. Tip ispita- U skladu sa zakonom


251

5. Dozvoljena pomagala- Nijesu predviđena

6. Literatura i drugi izvori- U skladu sa literaturom koja je definisana modulima na osnovu kojih je urađen Ispitni katalog za stručni rad

7. Mjerila provjere- Na osnovu predloženih tema/zadataka u Ispitnom katalogu za stručni rad, formiraju se zadaci koje učenici

biraju u skladu sa pravilnikom koji reguliše polaganje stručnog ispita. Na osnovu izabranog zadatka, učenik samostalno radi stručni rad, u skladu sa uputstvom i nadzorom nastavnika - mentora. Ispitna komisija određuje početak, završetak i rok predaje stručnih radova u skladu sa pravilnikom. Sastavni dio stručnog ispita je pisano (tehnički opis projekta) i usmeno obrazloženje praktičnog zadatka

Stručni rad se boduje na sljedeći način:- Usklađeno rješenje zadatka u odnosu na zadate uslove – 10%- Adekvatna primjena prethodno stečenih znanja kroz grafičke radove u izradi praktičnog zadatka – 10%- Stručna razrada praktičnog zadatka – 40%- Tehnička uređenost zadatka 10%- Usmeno obrazloženje praktičnog zadatka – 30%


252

5. NAČIN IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

5.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I OBLICIMA NASTAVE

Oblici nastaveBroj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na

grupeRednibroj Naziv modula

Razr

ed

Ukup

no

časo

va

T V P T V P

Stručni moduli1. Arhitektonske konstrukcije I I 144 36 72 36 - 72 362. Tehničko crtanje I 72 10 62 - - 62 -3. Nacrtna geometrija I I 108 36 72 - - - -4. Razvoj arhitekture I 144 72 72 - - - -5. Arhitektonske konstrukcije II II 180 36 96 48 - 96 486. Kompjutersko crtanje II 144 36 108 - 36 1087. Nacrtna geometrija II II 72 36 36 - - - -8. Slobodoručno crtanje II 72 10 62 - - - -9. Izrada maketa II 72 12 - 60 60

10. Arhitektonske konstrukcije III III 108 36 56 16 - 56 1611. Statika i otpornost materijala III 108 36 72 - - 72 -

12. Urbanističko planiranje i projektovanje III 144 36 36 72 - 36 72

13. Projektovanje porodičnih kuća I III 180 36 68 76 36 68 7614. Preduzetništvo III 72 36 36 - - -15. Projektovanje porodičnih kuća II IV 132 36 41 55 - 41 5516. Proračun betonskih elemenata IV 99 33 66 - 66 -17. Organizacija građenja IV 132 44 52 36 - 52 36

18. Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada IV 132 29 48 55 29 48 55

19. Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada IV 132 29 48 55 29 48 55

Izborni moduli1. Istorija umjetnosti I 72 52 20 - - -2. Osnove geodezije II 72 36 18 18 - 18 183. Čelične i drvene konstrukcije III 72 36 30 6 - - -4. Kompjutersko modelovanje III 72 22 50 - 50 -

5. Revitalizacija graditeljskog nasljeđa IV 66 25 19 22 - - -

6. Arhitektonske kompozicije IV 66 22 44 - - - -


253

5.2. PRAKTIČNO OBRAZOVANJE I PROFESIONALNA PRAKSA

5.2.1. PRAKTIČNO OBRAZOVANJE (PRAKTIČNA NASTAVA – PN) U ŠKOLI I KOD POSLODAVCA- Praktično obrazovanje se obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vještina. - Praktično obrazovanje se izvodi u objektima škole (kabineti) i u objektima van škole (projektni biroi, gradilišta

objekata visokogradnje)Spisak modula u okviru kojih se realizuje praktično obrazovanje (praktična nastava – PN) i broj časova u školi i kod poslodavca:

Redni broj Naziv modula Razred Broj časova

PN u školiBroj časova

PN kod poslodavca

Ukupan broj časova

PN

1. Arhitektonske konstrukcije I I 30 6 36Ukupno PN – I razred 30 6 36

2. Arhitektonske konstrukcije II II 18 30 483. Izrada maketa II 60 - 60

Ukupno PN – II razred 78 30 1084. Arhitektonske konstrukcije III III 4 12 165. Urbanističko planiranje i projektovanje III 60 12 726. Projektovanje porodičnih kuća I III 64 12 76

Ukupno PN – III razred 128 36 1647. Projektovanje porodičnih kuća II IV 43 12 558. Organizacija građenja IV 36 - 36

9. Razrada projekata višespratnih stambenih zgrada IV 43 12 55

10. Razrada projekata društvenih i privrednih zgrada IV 43 12 55

Ukupno PN – IV razred 165 36 201Ukupno PN – I, II, III i IV razred 401 108 509% zastupljenosti PN u odnosu na ukupan broj časova 8,9 2,4 11,3

Napomena:Broj časova koji se realizuje kod poslodavca je dat okvirno. Minimalan broj časova koji se realizuje kod poslodavca je po 36 u III i IV razredu.


254

5.2.2. PROFESIONALNA PRAKSA- Profesionalna praksa izvodi se po pravilu nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično

obrazovanje ostvarili u objektima škole. - Učenici I, II i III razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesionalnu praksu u trajanju od 10

dana, u skladu sa nastavnim planom. Profesionalna praksa izvodi se na odgovarajućim gradilištima objekata visokogradnje i u projektnim biroima.

- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručnih modula i praktičnog obrazovanja koje se realizuje u okviru modula. O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik profesionalne prakse. U dnevnik, učenik po danima upisuje sadržaje rada. Dnevnik profesionalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa. Podaci o profesionalnoj praksi (ime i prezime učenika, mjesto i vrijeme izvođenja) evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama).

- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.


255

5.3. SLOBODNE AKTIVNOSTI / VANNASTAVNE AKTIVNOSTI

- U školi se organizuju slobodne, odnosno vannastavne aktivnosti učenika.- Zadaci i program slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti razrađuju se godišnjim programom rada škole.- Slobodne, odnosno vannastavne aktivnosti učenika se ostvaruju putem: predavanja, stručnih ekskurzija,

okruglih stolova, društveno korisnog rada i drugih oblika.- Uspješnost učenika na slobodnim, odnosno vannastavnim aktivnostima se ne ocjenjuje. Škola je u obavezi da

za sve učenike organizuje najmanje 36 časova slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti godišnje (33 časa u IV razredu). Fond časova slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti ne ulazi u ukupan godišnji fond časova iz Nastavnog plana.

Okvirni program slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti sastoji se iz tri cjeline: - Sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: dani sporta, ekološke aktivnosti, zdravi stilovi života, građansko

obrazovanje, filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe, posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.

- Obavezni sadržaji vezani za stručno područje: stručne ekskurzije, posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program, posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije, učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti, karijerna orijentacija i dr.

- Sadržaji po izboru učenika: učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, Internet klub, preduzetnički klub i dr.)


256

5.4. STRUČNE EKSKURZIJE

- Stručne ekskurzije treba da omoguće učenicima uvid u tehničko-tehnološko, proizvodno, uslužno i radno okruženje u stvarnim uslovima iz oblasti sa kojima nisu bili u mogućnosti da se u potpunosti upoznaju u toku praktičnog obrazovanja. One omogućavaju učenicima dalju sociijalizaciju i razvoj pozitivnog odnosa prema kvalifiaciji za koju se obrazuju. Imaju značajnu ulogu i u profesionalnom informisanju i karijernom vođenju.

- Stručne ekskurzije se mogu organizovati kao kratkotrajne (1-3 sata), poludnevne i cjelodnevne. Mogu se organizovati u različitim periodina, u zavisnosti od faze realizacije modula ili oblasti. Stručne ekskurzije se planiraju u godišnjem planu rada nastavnika, odnosno stručnih aktiva i dio su godišnjeg plana rada škole.

- Nastavnici koji organizuju i realizuju stručnu ekskurziju treba da:- pripreme učenike za ekskurziju - da ih upoznaju sa ciljevima i sadržajem ekskurzije- odrede način izvođenja ekskurzije, njenu strukturu, način obilaska, pitanja za nadležne osobe i dr.- sistematizuju stečena znanja učenika kroz zadatke, raspravu, refleksiju, prezentaciju i dr.


257

5.5. DODATNA I DOPUNSKA NASTAVA

- U školi se organizuje dodatna i dopunska nastava.- Plan dodatne i dopunske nastave pripremaju nastavnici, odnosno stručni aktivi za svaki od modula ili grupu

modula i razrađuju se u godišnjem programu rada škole.- Učenicima sa posebnim obrazovnim potrebama treba omogućiti punu socijalizaciju. U tom smislu nastavnici

treba da planiraju načine za pomoć učenicima, u skladu sa iskazanim željama i potrebama učenika i individualinm razvojnim obrazovnim programom.

- Nadarenim učenicima treba organizovati dodatnu nastavu, pomoći im davanjem uputstava za individualno savlađivanje gradiva, uputiti ih na dodatnu literaturu i druge izvore, pomoći im pri radu u laboratorijama i slično, kao i organizovati dodatne časove.

- Za učenike koji postižu slabije rezultate u učenju treba organizovati dopunsku nastavu. Takođe, učenike sa boljim uspjehom treba podsticati da pomažu onim sa slabijim uspjehom i osmišljavati aktivnosti kroz koje se ta pomoć može realizovati.

- Sve aktivnosti vezane za pomoć učenicima treba da se nađu u godišnjem planu rada nastavnika.


258

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

6.1. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA DAROVITIM UČENICIMA

- Prema Strategiji za razvoj i podršu darovitim učenicima (2015-2019), predviđen je Specifični cilj „Omogućiti obogaćivanje kurikuluma kao jedan od modela podsticanja darovitosti u školi“.

- Kurikulum se obogaćuje po širini, ishodima i sadržajima učenja, kao i po dubini, metodama nastave/učenja koje treba da angažuju više misaone procese u obradi tih sadržaja, a u skladu sa sposobnostima, sklonostima, interesovanjima i motivacijom darovitih učenika. U procesu planiranja nastave, potrebno je da nastavnici pažljivo definišu ishode, sadržaje i metode učenja, koji će biti izazovni za darovite učenike i odgovarati njihovom stepenu razvoja, ali i biti povezani sa jezgrom modula. Sadržaji, kojima se obogaćuje program, treba da budu primjereni učenikovim interesovanjima, u cilju podsticanja njihove motivacije za rad i daljeg razvoja svih potencijala. Oni treba da budu dovoljno izazovni i raznovrsni da podstču više misaone procese. Naglasak treba staviti na sticanje temeljnih znanja, a ne samo činjenica, pri čemu tempo rada treba da bude fleksibilan i da odgovara brzini napredovanja svakog darovitog učenika. Važno je da nastavnici koriste interdisciplinarni pristup u nastavi, koji je zasnovan na integraciji problema iz različitih oblasti nauke, jer se tako podstiče želja darovitih učenika za proširivanjem i produbljivanjem znanja, kao i razvijanjem sposobnosti da reaguju na različite pojave.

- Planiranje i pripremanje nastave treba da sadrži različite pristupe poučavanja, različite metode učenja i, na kraju, različite načine prezentovanja onog što se naučilo. Nastavu treba organizovati tako da omogući učenicima da primjenjuju metode učenja kao što su: rješavanje problema, izrada projekata, istraživanja, kooperativno učenje, divergentno učenje i sl. Prilikom realizacije obogaćenog kurikuluma za redovnu nastavu, darovite učenike ne treba izdvajati iz odjeljenja, već im omogućiti individualan ili rad u grupi na zadacima i projektima uz stručno vođenje nastavnika. Postignuća u učenju se mogu unaprijediti kada daroviti učenici borave i uče u grupi onih sa sličnim sposobnostima i interesovanjima. Stoga je pored planiranja redovne nastave, potrebno sačiniti i plan rada dodatne nastave i sekcija slobodnih aktivnosti čijom će se realizacijom odgovoriti potrebama i interesovanjima darovitih učenika. U ovim planovima je potrebno posebno definisati ishode učenja koji podstiču više misaone procese (analiza, sinteza, evaluacija), kao i razvoj vještina.


259

6.2. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM OBRAZOVNIM POTREBAMA

- U skladu sa zakonom, obrazovni program za učenike sa posebnim obrazovnim potrebama može se izvoditi uz dodatne uslove i pomagala, prilagođenim izvođenjem i dodatnom stručnom pomoći, kako bi se obezbijedilo da ti učenici dobiju jednak obrazovni standard, definisan obrazovnim programom, u skladu sa njihovim individualnim mogućnostima.

- Škola je dužna da, u skladu sa zakonom donese individualni razvojno-obrazovni program za učenika sa posebnim obrazovnim potrebama. Individualnim razvojno-obrazovnim programom se određuju: oblici vaspitno-obrazovnog rada za vaspitno-obrazovne oblasti, odnosno predmete i module, način izvođenja dodatne stručne pomoći, prohodnost između programa, prilagođavanje u organizaciji nastave, ishodi učenja, kritrerijumi za dostizane ishoga učenja, provjeravanje i ocjenjivanje ishoda učenja i napredovanja učenika, kao i raspored časova.

- Za pripremu, primjenu, praćenje i prilagođavanje programa, škola obrazuje stručni tim koji čine: nastavnici, stručni saradnici škole ili resursnog centra, uz učešće roditelja.

- Individualni razvojno-obrazovni program se može u toku godine mijenjati, odnosno prilagođavati u skladu sa napretkom i razvojem učenika.


260

6.3. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

- Obrazovni programi se prilagođavaju odraslima po obimu, organizaciji i trajanju. Prilikom prilagođavanja programa odraslim polaznicima škola treba da vodi računa o njihovim ranije stečenim znanjima, radnom i životnom iskustvu i specifičnostima učenja odraslih.

- Prilagođeni plan i program, treba na kraju obrazovanja da omogući polazniku sticanje kvalifikacije nivoa obrazovanja i stručnih kvalifikacija, koje su predviđene obrazovnim programom.

- Kvalifikacija nivoa obrazovanja Arhitektonski tehničar/ Arhitektonska tehničarka, može se steći kroz vanredno obrazovanje.

- U skladu sa zakonom, vanredni učenik je obavezan da pohađa pripremnu nastavu koja može biti organizovana kao instruktivno-konsultativna, kao grupna nastava za koju je definisan raspored realizacije predmeta, modula ili tema u okviru modula ili kao kombinacija ova dva modela.

- Ukupan fond časova za pojedine razrede ne može biti manji od 50 % ukupnog godišnjeg broja časova za obrazovni program, ukoliko se učenici obrazuju nakon završetka osnovnog obrazovanja.

- Ukoliko su učenici završili obrazovanje po obrazovnom programu srednje škole, u skladu sa zakonom, njima se priznaju predmeti, odnosno moduli koje su uspješno završili, ukoliko su njihov sadržaj i trajanje odgovarajući. U tom slučaju, broj časova od najmanje 50% ukupnog godišnjeg broja časova, određuje se u odnosu na ukupan godišnji broj časova predmeta i modula koje učenici nijesu prethodno izučavali ili ih nijesu uspješno završili.

- Za svakog učenika škola treba da utvrditi listu predmeta (dopunskih, diferencijalnih), modula ili tema u okviru modula za koje je potrebno da učenik pohađa pripremnu nastavu, kao i broj časova pripremne nastave (obim nastave pojedinih tema). Škola treba da upozna učenika o seminarskim i grafičkim radovma, projektnim i pisanim zadacima koje treba da uradi. Sagledavanjem liste predmeta, modula ili tema u okviru modula, škola formira grupe kandidata za pripremnu nastavu.

- Škola treba da organizuje časove pripreme kandidata za pojedine dijelove stručnog ispita, kao i za izradu stručnog rada, koja može biti organizovana kao instruktivno-konsultativna.

- Škola je dužna da vodi odgovarajuću evidenciju o svakom učeniku.


261

7. REFERENTNI PODACI

Naziv dokumenta: Obrazovni program Arhitektonski tehničarKod dokumenta: OP-060241-ARHTDatum usvajanja dokumenta: 05. jun 2017. godineSjednica nadležnog Savjeta na kojoj je dokument usvojen: XIII sjednica Nacionalnog savjeta za obrazovanje

Radna grupa za izradu dokumenta:1. Milanka Sredanović, diplomirani inženjer arhitekture, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica2. Dževdana Đukanović, diplomirani inženjer arhitekture, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica 3. Bratislav Radunović, specijalista arhitekture, konzervator, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž.

Marko Radević“ Podgorica 4. Mirko Šćekić, MSc-magistar arhitekture, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko Radević“

Podgorica5. Snežana Tošić, diplomirani inženjer građevinarstva, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica6. Lela Vojvodić, diplomirani inženjer građevinarstva, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica7. Jasna Dašić, diplomirani inženjer građevinarstva , JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica8. Ljiljana Nikolić, diplomirani inženjer arhitekture, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica9. Gordana Popivoda diplomirani inženjer građevinarstva, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž.

Marko Radević“ Podgorica10. Ivan Durković, specijalista (Sci) geodezije, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko Radević“

Podgorica11. Branislav Pavićević, Mr, diplomirani imženjer građevinarstva, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž.

Marko Radević“ Podgorica12. Slaven Dragićević, diplomirani akademski slikar, JU Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko

Radević“ Podgorica

Koordinator:Dušan Pejović, diplomirani inženjer poljoprivrede, Centar za stručno obrazovanje

Ostale informacije:Dokument je rađen uz podršku IPA Projekta „Modernizacija obrazovnih programa u stručnom obrazovanju”

Documents

OBRAZOVNI PROGRAM ARHITEKTONSKI TEHNIČAR